27.12.2016 Views

Bliżej Źródła nr 21 styczeń 2017

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

NR <strong>21</strong> STYCZEŃ <strong>2017</strong><br />

PISMO PARAFII WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W SZCZAWNIE-ZDROJU<br />

B L I Ż E J<br />

ŹRÓDŁA<br />

Prawdziwa wiara w Syna Bożego, który<br />

przyjął ciało, jest nieodłączna od daru z siebie,<br />

od przynależności do wspólnoty, od służby...<br />

Wspominając to niezwykłe wydarzenie, jakim<br />

jest przyjście na świat Syna Bożego - Zbawiciela<br />

w ludzkim ciele, życzę Wam umięjętności dzielenia<br />

się tą Miłością, jaką Bóg nam objawił w przychodzącym<br />

do nas Chrystusie. Jego przyjście daje nadzieję<br />

na „lepsze czasy”. Niech nadchodziący Rok Pański<br />

<strong>2017</strong> przyniesie Wam w darze pokój, życzliwość,<br />

zgodę i miłość.<br />

Wdzięczny za otrzymane z Waszej ręki dobro<br />

oraz za troskę o życie wspólnotowe naszej parafii,<br />

zapewniam o mojej życzliwej pamięci i codziennej<br />

modlitwie,<br />

Ks. Jarosław Żmuda - proboszcz<br />

Bliskość Boga...<br />

Małe Nic...<br />

Martwienie się Bóg<br />

zamieni...<br />

1


B L I S K O Ś Ć B O G A , K T Ó R E J N A I M I Ę L I T U R G I A<br />

2<br />

Ks. Tadeusz Dajczer w swojej książce<br />

„Tajemnica Wiary”, pisze tak: „Przekraczam próg kościoła i ... robię to machinalnie, prawie<br />

w biegu, jak poruszam się po ulicy czy wysiadam z samochodu, tak samo jak przekraczam próg<br />

domu, sklepu, miejsca pracy. I może nie pojawia się myśl, że przekraczam próg świątyni Boga.<br />

Kiedy w taki sposób przekraczam próg kościoła, to raczej nie myślę, że to już jest skutek mniej<br />

lub bardziej poważnej sekularyzacji, mniej lub bardziej przenikającego mnie zeświecczenia.<br />

Dlatego też moje przygotowanie, takie zdecydowane przygotowanie do cudu, jaki zdarzy się na<br />

ołtarzu, zacząć się powinno już wtedy, gdy przekraczam próg świątyni.”<br />

Powyższe słowa autora zdają się doskonale<br />

odzwierciedlać stan jaki możemy zaobserwować<br />

w większości świątyń w naszej Ojczyźnie,<br />

jak i poza jej granicami. Przepiękne katedry,<br />

bazyliki i kościoły stały się dzisiaj dla większości<br />

atrakcją turystyczną, bardziej niż miejscem<br />

kultu i wrażliwości na obecność Boga. Ten Boży<br />

kult sprawowany w przestrzeni każdej<br />

świątyni chrześcijańskiej nazywany jest LI-<br />

TURGIĄ. Kościół naucza, że jest ona sercem,<br />

źródłem i szczytem całej Jego działalności.<br />

Jest dziełem samego Chrystusa, Jego zbawczej<br />

Ofiary. W liturgicznej przestrzeni świątyni<br />

i celebrowanej w niej Liturgii możemy odkrywać<br />

bliskość Boga, piękno, ukryte bogactwo<br />

znaków, symboli i gestów. W historii i teologii<br />

znajdziemy wiele definicji liturgii, jak chociażby<br />

„rzecz publiczna”, dzieło Trójcy Świętej, to<br />

jednak chodzi w niej o jedno, o „MISTER-<br />

IUM” i temu mają służyć wspaniałe budowle<br />

sakralne, to wszystko, co możemy odnaleźć<br />

w kościele: ołtarze, malowidła, rzeźby, obrazy.<br />

Jak również to, co składa się na celebrowaną<br />

Liturgię: znaki, gesty, symbole, szaty,<br />

dźwięk, śpiew, muzyka. Wszystko po to, by u-<br />

kazać Niedostępnego i ujrzeć Niewidzialnego.<br />

Chociażby w XX wieku próbowano pojmować<br />

liturgię jako „świętą grę”, rządzącą się<br />

własnymi regułami i zasadami, a mającą swój<br />

koniec w chwili zakończenia jej rozgrywek.<br />

Tak pojmowana liturgia, nie wyraża w pełni<br />

istoty celebracji, w której chrześcijanin uczestniczy,<br />

aczkolwiek zdaje się, że taka definicja<br />

mogłaby sprostać oczekiwaniom większości<br />

katolików, którzy niewiele z tej gry rozumieją,<br />

ponieważ nie znają jej reguł i zasad, nie potrafią<br />

wziąć udziału w jej rozgrywkach.<br />

Niech to krótkie wprowadzenie będzie okazją<br />

do zainteresowania czytelnika, do pobudzenia<br />

jego świadomości i wrażliwości co do miejsca,<br />

w którym się znajduje, jak i wydarzenia<br />

w którym uczestniczy. Pragnę w sposób prosty<br />

i zrozumiały, tłumaczyć poszczególne części<br />

Liturgii Kościoła i jej związek z naszym życiem.<br />

Chcę także, w trosce o świętość świątyni,<br />

uwrażliwić na jej charakter, że jest on inny<br />

od tego, w którym na co dzień się poruszamy.<br />

Na koniec weźmy pod uwagę podstawowy<br />

wymiar Liturgii, który ma łączyć dwie rzeczywistości:<br />

życie człowieka i jego wiarę. Stąd nie<br />

bez przypadku Ojcowie Kościoła mówili, że<br />

prawo modlitwy jest prawem wiary (lex orandi,<br />

lex credendi); jak się modlisz, tak wierzysz.<br />

Oby Liturgia, która jest zstępowaniem Boga<br />

i naszym wstępowaniem ku Niemu, pogłębiała<br />

naszą wiarę i uświęcała nasze życie.<br />

ks. Arkadiusz Harbar


LECTIO - CZYTAJ UWAŻNIE! Łk 2, 10-14<br />

S P O T K A N I E Z E S Ł O W E M<br />

Lecz anioł rzekł do nich:<br />

«Nie bójcie się! Oto<br />

zwiastuję wam radość<br />

wielką, która będzie u-<br />

działem całego narodu:<br />

dziś w mieście Dawida<br />

narodził się wam Zbawiciel,<br />

którym jest Mesjasz,<br />

Pan. A to będzie znakiem dla<br />

was: Znajdziecie Niemowlę,<br />

owinięte w pieluszki i leżące<br />

w żłobie». I nagle<br />

przyłączyło się do anioła<br />

mnóstwo zastępów niebieskich,<br />

które wielbiły<br />

Boga słowami: «Chwała<br />

Bogu na wysokościach, a na<br />

ziemi pokój ludziom Jego<br />

upodobania».<br />

MEDITATIO - ROZWAŻ PRZECZYTANE SŁOWO!<br />

«Chwała Bogu na wysokościach, a na ziemi<br />

pokój ludziom Jego upodobania» - tak<br />

pozdrowili pasterzy posłowie z nieba. Ogłosili,<br />

że wraz z przyjściem Boga, przychodzi na<br />

ziemię pokój. Pokój! To wielkie dobrodziejstwo<br />

dla całego świata i każdego człowieka.<br />

Za słowem pokój kryje się szczęście, pomyślność,<br />

zgoda, radość, miłość, bezpieczeństwo<br />

i wiele jeszcze innego dobra. A dzisiaj tak bardzo<br />

brakuje pokoju w ludzkich sercach, rodzinach,<br />

sąsiedztwie, polityce, mediach, między<br />

narodami… Cóż z tego, że mówimy o pokoju,<br />

szukamy pokoju, wychowujemy do pokoju,<br />

a nadal między nami i wokół nas toczą się<br />

różne wojny. Niestety pokoju będzie brakowało,<br />

bo człowiek zapomniał, że bez Boga<br />

pokoju nie ma. Wyrzuca się Boga z różnych<br />

dziedzin życia społecznego, depcze się Jego<br />

przykazania, a potem dziwi się, że jest niesprawiedliwość,<br />

krzywda, zdrady, bezsens,<br />

zemsta, śmierć. Człowiek chce, by spełniła się<br />

druga część betlejemskiej pieśni bez pierwszej<br />

części. Trzeba jednak najpierw oddać<br />

Bogu chwałę: zrobić Mu miejsce w sercu,<br />

przyjąć Jego miłość, przejąć się Jego nauką,<br />

zachować Jego przykazania i dopiero wtedy<br />

wleją się w nasze serca pokój i radość, jakich<br />

świat dać nie może. I dopiero wtedy będzie<br />

między nami zrozumienie, przebaczenie,<br />

przyjaźń, pomoc. Bądźmy ludźmi dobrej woli,<br />

którzy otwierają się na Boga i Jego pokój,<br />

a wtedy nie zabraknie go w rodzinie,<br />

państwie i świecie.<br />

Pytajmy siebie:<br />

Jak oddaję Bogu chwałę?<br />

Na ile robię Bogu miejsce w moim życiu?<br />

Czy jest we mnie pokój?<br />

ORATIO – MÓDL SIĘ!<br />

O Panie, uczyń z nas narzędzia Twojego pokoju, abyśmy siali miłość tam, gdzie panuje<br />

nienawiść; wybaczenie tam, gdzie panuje krzywda; jedność tam, gdzie panuje zwątpienie;<br />

nadzieję tam, gdzie panuje rozpacz; światło tam, gdzie panuje mrok; radość tam, gdzie<br />

panuje smutek.<br />

ACTIO – WPROWADZAJ SŁOWO W CZYN!<br />

Będę posłańcem pokoju w rodzinie i wśród ludzi, z którymi się spotykam.<br />

Chcielibyśmy na bieżąco informować o ważnych sprawach i wydarzeniach w naszej parafii. Bardzo<br />

prosimy członków wspólnot (Żywy Różaniec, scholę dziecięcą i młodzieżową, RCS, ministrantów<br />

i lektorów, Krąg Biblijny, Akcję Katolicką, Caritas, chór ...) o przesyłanie do redakcji gazetki informacji<br />

o Waszej działalności, którymi chcielibyście się podzielić na adres gazetka@parafia.szczawno-zdroj.pl<br />

3


Ś W I Ę T Y M I E S I Ą C A<br />

MAŁA ARABKA – „MAŁE NIC”<br />

Święta Siostra Maria od Jezusa Ukrzyżowanego - palestyńska<br />

karmelitanka. Mówiła o sobie często „Małe Nic”. Pokora była jej<br />

największą bronią, skutecznie odpierającą wszelkie ataki złego.<br />

Kiedy rodzice Miriam stracili dwunastu synów, postanowili udać<br />

się z pielgrzymką do Betlejem, by tam modlić się o potomstwo.<br />

Przyrzekli, że jeśli urodzi się dziewczynka otrzyma imię na cześć<br />

Matki Bożej. Prośby zostały wysłuchane. Po urodzeniu dziewczynki,<br />

na świat przyszedł także chłopiec, któremu nadano imię<br />

Boulos (Paweł).<br />

4<br />

Urodziła się 5 stycznia 1845 roku w Abelin, małej wiosce nieopodal Nazaretu - była człowiekiem<br />

Wschodu, pochodzi z obrządku grecko-melchickiego. I choć jej liturgiczne wspomnienie<br />

obchodzimy 25 sierpnia, to z racji tego, że urodziła się w styczniu, chciałabym przybliżyć jej<br />

postać w kontekście jej relacji z Duchem Świętym.<br />

Mała Arabka została przez Boga wybrana do<br />

szerzenia nabożeństwa do Ducha Świętego.<br />

Tak o tym mówi: „Widziałam przede mną<br />

Synogarlicę, a nad nią przelewający się kielich,<br />

tak jakby było w nim źródło. To, co wylewało się<br />

z kielicha, zraszało Synogarlicę i obmywało ją.<br />

Zarazem usłyszałam głos, który wychodził z<br />

tego wspaniałego światła. Głos powiedział:<br />

„Jeżeli chcesz mnie szukać, poznać i pójść za<br />

mną, wzywaj Światło, to znaczy Ducha Świętego,<br />

który oświecił moich uczniów i który<br />

oświeca wszystkie ludy wzywające Go... Zaprawdę,<br />

zaprawdę, powiadam wam, ktokolwiek<br />

będzie wzywał Ducha Świętego, będzie<br />

mnie szukał i mnie znajdzie, znajdzie mnie przez<br />

Niego. Jego świadomość będzie delikatna jak<br />

polny kwiat. Jeżeli będzie to ojciec lub matka,<br />

to pokój zapanuje w jego rodzinie. Pokój będzie<br />

w jego sercu zarówno w tym, jak i w przyszłym<br />

świecie. Nie umrze w ciemności, ale w pokoju.<br />

Żarliwie pragnę, byś powiedziała, że wszyscy<br />

kapłani, którzy odprawią raz w miesiącu Mszę<br />

Świętą o Duchu Świętym, uczczą mnie. A ktokolwiek<br />

mnie uczci i będzie uczestniczył w tej<br />

Mszy Świętej, będzie uczczony przez samego<br />

Ducha Świętego; i będzie miał w sobie światło;<br />

w głębi jego duszy będzie pokój. To On przyjdzie<br />

uleczyć chorych i obudzić tych, którzy<br />

śpią... A na dowód tego, ci wszyscy, którzy będą<br />

odprawiać tę Mszę Świętą albo będą w niej<br />

uczestniczyć, i którzy będą wzywać Ducha<br />

Świętego, nie wyjdą z tej Mszy Świętej, nie<br />

doznawszy tego pokoju w głębi swej duszy. I nie<br />

umrą w ciemnościach”.<br />

Prawdziwy kult Ducha Świętego ma więc<br />

charakter eucharystyczny. We Mszy Świętej<br />

ukryte są tajemnicze moce działania Trzeciej<br />

Osoby Bożej.<br />

Jesteśmy wszyscy zaproszeni do tego, by<br />

głosić prawdziwe nabożeństwo do Ducha<br />

Świętego. Ono jest jednym z najbardziej<br />

skutecznych środków do tego, aby ustrzec się<br />

błędu w nauczaniu prawdy Bożej. Dzięki<br />

niemu pokój i radość będzie przebywać w naszych<br />

sercach. Kto będzie głosił to nabożeństwo,<br />

ten otrzyma łaskę światła – poznania<br />

największych tajemnic Boga. Ta wyraźna<br />

deklaracja Ducha Świętego, który zaprasza<br />

nas do przyjaźni z Sobą, ma nas doprowadzić<br />

do spotkania z Jezusem, a przez Niego z Ojcem.<br />

W naszej parafii w każdy drugi poniedziałek<br />

miesiąca o godzinie 17.00 (czas zimowy)<br />

sprawowana jest Eucharystia ku czci Ducha<br />

Świętego. Adorację po Mszy św. prowadzi<br />

Diakonia Modlitwy Ruchu Światło-Życie.<br />

Serdecznie zapraszam do uczestnictwa. Z taką<br />

Mszą św. wiąże się wiele łask zarówno dla<br />

wiernych, przychodzących po światło dla<br />

trudnych spraw jak i dla kapłana.<br />

Zachęcam do zapoznania się szerzej z postacią<br />

Małej Arabki i obejrzenia filmu „Mała<br />

Arabka i Matrix”.<br />

Dorota Staniszewska<br />

https://gloria.tv/language/VhNsBNkAXCbW6LyxcWeq7<br />

Yt4F/video/6R33AgNvbVoe13pnkvxjpphAY


S A V O I R - V I V R E<br />

GoŚĆ w dom, BÓG w dom, czyli kolędowy savoir- vivre<br />

Odwiedziny kolędowe, to czas, kiedy kapłan<br />

odwiedza kościoły domowe, czyli rodziny.<br />

Najważniejszy cel to modlitwa oraz błogosławieństwo<br />

domu i domowników.<br />

Gdy kapłan przychodzi do nas z wizytą<br />

duszpasterską, czyli mówiąc inaczej, przychodzi<br />

do nas „po kolędzie”, należy pamiętać,<br />

że jest to przede wszystkim wydarzenie<br />

religijne.<br />

Specyfiką tego wydarzenia religijnego jest to,<br />

że to my musimy przygotować dla niego takie<br />

warunki, by mogło ono przebiegać w sposób<br />

właściwy.<br />

Naszym obowiązkiem jest zatem zdobycie<br />

informacji, w jakim dniu i godzinach nastąpi to<br />

wydarzenie (z reguły jesteśmy o tym powiadomieni<br />

przez parafię), odpowiednie przygotowanie<br />

stołu – biały obrus, na którym w centralnym<br />

miejscu powinien znajdować się<br />

krzyż, obok lichtarzyk z dwiema lub jedną<br />

świeczką (świeczka to symbol Chrystusa,<br />

który jest światłością), możemy też postawić<br />

naczynie ze święconą wodą i swoje kropidło.<br />

Gromadzimy się podczas kolędy całą rodziną,<br />

bez wyjątku. Nie powinniśmy też zapraszać<br />

nikogo w tym dniu, a jeśli były jakieś zapowiedziane<br />

wizyty, odwołać je.<br />

Pamiętajmy, że kapłan jest gościem w naszym<br />

domu i obowiązują wobec niego wszystkie te<br />

procedury, które obowiązują wobec każdego<br />

gościa. Trzeba pamiętać też i o tym, że jest to<br />

jednak gość wyjątkowy, można powiedzieć,<br />

honorowy. Trzeba zatem ubrać się wyjątkowo<br />

uroczyście (ważne jest, żeby nie były to<br />

kapcie i dres; nie można również przyjmować<br />

kapłana na boso – okazuje się, że to „wyraz<br />

najwyższej pogardy") i taki charakter nadać<br />

mieszkaniu.<br />

Drzwi otwiera księdzu gospodarz. Prosi go,<br />

by się rozebrał (jeśli kapłan nie jest w samej<br />

sutannie) i pomaga mu w tej czynności oraz<br />

wiesza wierzchnie ubranie na wieszaku.<br />

Następnie gospodarz prosi gościa do pokoju,<br />

gdzie oczekuje go, stojąc, cała rodzina. Tam<br />

wita go gospodyni i następnie pozostali<br />

członkowie rodziny.<br />

Następnie kapłan rozpoczyna modlitwę<br />

(wszyscy oczywiście stoją) oraz błogosławi<br />

dom i domowników – jest to najważniejszy cel<br />

wizyty duszpasterskiej (kolędy). Ważna jest<br />

też rozmowa duszpasterska, która daje dużo,<br />

bo pozwala dowiedzieć się księżom, jacy<br />

ludzie są w parafii, komu można pomóc, jak<br />

przyciągnąć parafian do kościoła.<br />

Dobry gospodarz zatroszczy się również<br />

o bezpieczeństwo kapłana, który go odwiedza.<br />

Właśnie dlatego psy powinny zostać<br />

zamknięte.<br />

Nie częstujemy księdza alkoholem i nie<br />

namawiamy do jego spożycia.<br />

Gdy ksiądz zacznie się przygotowywać do<br />

opuszczenia naszego mieszkania, żegnamy<br />

go w pokoju – gospodyni i pozostali członkowie<br />

rodziny. Do przedpokoju powinien go<br />

odprowadzić tylko gospodarz. To on pomoże<br />

mu się ubrać i otworzy przed nim drzwi.<br />

Witamy księdza i żegnamy oczywiście pozdrowieniem<br />

katolickim: „Niech będzie<br />

pochwalony Jezus Chrystus”, „Szczęść Boże”<br />

itp.<br />

Jeśli okaże się, że spóźniliśmy się na swoją<br />

kolędę, możemy poprosić, żeby ksiądz<br />

przyszedł na koniec odwiedzin. W naszej<br />

parafii praktykuje się tzw. kolędę dodatkową.<br />

Parafianie mogą zamówić wizytę<br />

księdza na inny dzień, jeśli<br />

nie pasował im ten, który<br />

został wyznaczony.<br />

Dorota Staniszewska<br />

5


Ś W I A D E C T W O<br />

Martwienie się Bóg zamieni na pokój<br />

Podczas kazania w I niedzielę adwentu usłyszałam<br />

słowa o tym, że nie powinniśmy się<br />

martwić o to, co będzie. Takie działanie nie<br />

pochodzi od Boga. Bo On daje pokój i poczucie<br />

bezpieczeństwa. Niby proste do zrozumienia,<br />

ale jak to wdrożyć w życie? Tych kilka<br />

słów, wypowiedzianych przez księdza Arkadiusza<br />

zaowocowało obrazem z niedalekiej<br />

przeszłości moich rodziców. Na szczęście już<br />

„z przeszłości” i cieszę się, że pewne doświadczenia<br />

z ich życia przysypano „grubą<br />

warstwą zapomnienia”.<br />

Moi rodzice, jak wielu ludzi, zaciągnęło kredyty<br />

na lata. Najpierw na mieszkanie, potem na<br />

samochód, a jeszcze potem na inne drobniejsze<br />

potrzeby. Niestety, nadszedł dzień, gdy<br />

przejście na emeryturę i słabsza kondycja<br />

finansowa rodziny, spowodowały, że trudne<br />

stało się spłacanie należności. Ba, kredyty zaczęły<br />

już przerastać dochody, ponieważ ich<br />

spłatę ratowano kolejnymi pożyczkami. Nad<br />

rodzicami zawisła groźba utraty mieszkania.<br />

znaleźć pracę, bo nie znał języka. W domu<br />

panowała nerwowa atmosfera, brak snu, no<br />

i to ZAMARTWIANIE SIĘ o to, co jutro, pojutrze,<br />

za tydzień, za miesiąc itd. Naprawdę kilka<br />

bardzo trudnych lat. Co w tej sytuacji pozostało,<br />

poza odhaczaniem z listy kolejnych rat<br />

pożyczek?... Modlitwa. Mimo wszystko<br />

…modlitwa. Moja siostra postanowiła przełamać<br />

to pasmo utrapień poprzez płacenie<br />

chociaż części tzw. DZIESIĘCINY. Składała<br />

na niedzielną tacę ofiarę, która mogła im się<br />

przydać na życie lub jakąś ratę. A ona cierpliwie<br />

oddawała to Bogu, wierząc, że pobłogosławi<br />

ich finanse i uwolni od tego „więzienia”.<br />

6<br />

Wspólnymi siłami pomagaliśmy uiszczać bankowe<br />

należności. Wspólnymi, tzn. ja, brat<br />

i siostra, która mieszkała z rodzicami. Kiedy<br />

i nam nie udawało się wystarczająco wspierać<br />

mamy i taty, korzystaliśmy z ostatniej deski<br />

ratunku, czyli pożyczki z banku. Przyszedł<br />

czas i na nas - dzieci, by spłacać zaciągnięte<br />

kredyty. Ten okres, to kilka lat wyjętych z życia.<br />

Pamiętam moją mamę, która bała się otwierać<br />

drzwi lub odbierać telefon w obawie,<br />

że ktoś wręczy jej list z groźbą egzekucji<br />

komorniczej. Rodzice żyli, jak w niewoli, choć<br />

przecież byli we własnym domu. Moja siostra<br />

zaczęła zapadać na choroby. Brat wyjechał<br />

do Anglii, ale trafił na czas, gdy ciężko było mu<br />

…I uwolnił. Po 4 latach psychicznego zniewolenia<br />

Bóg pomógł moim rodzicom w spłacie<br />

długów. Znalazł się ktoś, kto wsparł ich na ten<br />

moment finansowo, nie oczekując spłaty natychmiast.<br />

Poza tym siostra dostała stałe nadgodziny,<br />

które wzmocniły kondycję finansową<br />

rodziców.<br />

I przyszedł upragniony pokój, który Bóg wlał<br />

w ich serca.<br />

Dziś nie troszczą się o jutro. Z tego, co mają,<br />

bez problemu opłacają mieszkanie, bieżące<br />

rachunki i jeszcze coś udaje się odłożyć. Czasem<br />

sama zastanawiam się, jak to robią?<br />

Funkcjonują wreszcie, jak inne rodziny. Ten<br />

trudny czas pokazał im, że wolą żyć skromniej,<br />

niż nie sypiać po nocach z powodu stresu<br />

i lęku o swój byt. Zobaczyli, że są rzeczy, z których<br />

można w życiu zrezygnować. Obchodzili<br />

się przecież bez nich przez te lata. Teraz, nie<br />

tylko jest im łatwiej, ale potrafią pomagać<br />

ludziom w podobnej sytuacji.<br />

Doświadczenie martwienia się Bóg zamienia<br />

na pokój, gdy człowiek Mu zaufa.<br />

Świadectwo córki


Mariolina Coghe<br />

„Dlaczego stroimy choinkę? Przewodnik do skrutacji drzewa”<br />

„(…) A jak świętować, jeśli nie ogłaszając ludziom żyjącym w dzisiejszym świecie,<br />

przesiąkniętym, indywidualizmem i ignorowaniem bliźniego, że narodził się Bóg, który jest<br />

darmowym darem z siebie, kocha człowieka takiego, jakim jest, niczego nie żąda i szczodrze<br />

wybacza. (…)”<br />

M A G D A C Z Y T A<br />

No właśnie dlaczego? Skąd wziął się obyczaj wieszania ozdób i dlaczego<br />

akurat świerk jest uznanym drzewem bożonarodzeniowym?<br />

Czy święta bez choinki są mniej ważne?<br />

Pięknie ilustrowana książeczka składa się z dwóch części - pierwsza<br />

zawiera wyjaśnienie, skąd się wziął obyczaj ubierania choinki,<br />

przedstawione są najbardziej znane legendy związane z tą tradycją,<br />

w drugiej - elementy potrzebne do studiowania tej tematyki<br />

w Piśmie Świętym. Jak pisze autorka, celem książki jest „dać odkryć<br />

symboliczne przesłanie drzewa, łącznika między niebem a ziemią,<br />

drzewa pełnego owoców zbawienia”. Wielu z nas pewnie ma<br />

przekonanie, że zwyczaj ubierania choinki pochodzi z Niemiec,<br />

jednak kojarzy nam się z pogańskimi wierzeniami. I słusznie…<br />

Drzewo w kulturach pierwotnych miało ogromne znaczenie,<br />

Z A P R O S Z E N I E D O B I B L I O T E K I<br />

dzięki niemu można było wnioskować o obecności<br />

wody w pobliżu, schronić się w jego<br />

cieniu, wykorzystać jako budulec domu czy<br />

spożyć owoce. W wielu wierzeniach drzewo<br />

jawi się jako miejsce obecności bóstwa i bywało<br />

czczone przez ludzi. Tak właśnie było<br />

w gęstych niemieckich lasach, gdy w VIII wieku<br />

pojawił się tam anglosaski misjonarz,<br />

święty Bonifacy. Mimo jego ewangelickiej<br />

pracy, wielu pogan wracało do swoich starych<br />

tradycji i nadal składało bóstwom ofiary<br />

z ludzi. Tak było w Wigilię 724 roku. Pod<br />

„Dębem Pioruna” w Geismar, gdzie wielu<br />

czciło boga Thora, zebrali się mieszkańcy, aby<br />

złożyć ofiarę z małego księcia Asulfa. Bonifacy<br />

jednak toporem zaczął uderzać w drzewo,<br />

które wkrótce się rozpadło. Za nim zobaczono<br />

jodłę. Misjonarz, patrząc na zielone<br />

drzewko, wygłosił nauczanie na temat<br />

narodzin, życia i śmierci Jezusa Chrystusa<br />

z miłości do ludzi. „Wytłumaczył im, że wśród<br />

drzew martwych z powodu utraty liści wiecznie<br />

zielona jodła jest obrazem Chrystusa, Żyjącego<br />

(Ap 1,18) i że to drzewo pełne światła jest<br />

symbolem Tego, który jest światłością świata<br />

(J8,12;9,5), który swoim narodzeniem prowadzi<br />

nas do Boga zamieszkującego światłość<br />

niedostępną (1Tm6,16). Na koniec zachęcił ich,<br />

aby umieścili świeczki na tym drzewie na cześć<br />

narodzenia Jezusa Chrystusa i nakazał im zbudowanie<br />

z drewna dębu kapliczki ku czci św.<br />

Piotra”. Wkrótce obyczaj strojenia choinki na<br />

Boże Narodzenie dotarł do Austrii, Francji,<br />

Anglii oraz Rosji, a dużo później do pozostałych<br />

części Europy. W Stanach Zjednoczonych<br />

tradycja pojawiła się dopiero na początku XX<br />

wieku, a przed Bazyliką Watykańską pierwsza<br />

choinka stanęła obok szopki z woli Jana<br />

Pawła II w 1982 roku. Atutem książki jest również<br />

szata graficzna - na każdej stronie pojawiają<br />

się kolorowe miniatury z XIII wieku<br />

i późniejsze przedstawiające świętych lub<br />

sceny biblijne.<br />

Autorka - Mariolina Coghe - jest Włoszką,<br />

która prowadzi w Rzymie przychodnię<br />

położniczo - ginekologiczną, a sama jest matką<br />

pięciorga dzieci i babcią. Książkę przełożył<br />

na polski jeden z jej licznych chrześniaków.<br />

Na pozostałe pytania: od kiedy prezenty<br />

układa się pod choinką?, co naprawdę w Biblii<br />

symbolizuje drzewo?, polecam znaleźć odpowiedzi,<br />

czytając książkę Marioliny Coghe.<br />

19.01.2016 godz.17.30– spotkanie z wałbrzyską poetką Wiesławą Raczkiewicz oraz koncert<br />

kolęd w wykonaniu chóru Salve Regina<br />

7


K T O P Y T A . . .<br />

Rozwiązania z poprzedniego numeru:<br />

Kto pyta … ten wie 1. Stygmaty – znamiona pięciu ran Pana Jezusa; 2.<br />

Zakon jezuitów; 3. U dominikanów; 4. 2014 r.; 5. Władysława Jagiełły;<br />

6. Rycerz Niepokalanej<br />

Kto patrzy … ten widzi 1. Jest to fragment Jezusa Miłosiernego; 2.<br />

Jest to fragment witraża z bocznej nawy w naszym kościele<br />

Kto tłumaczy … ten pozna języki Święty, święty, święty<br />

Kto myśli … ten wymyśli<br />

Rebus: Strach ma wielkie oczy; Krzyżówka biblijna: 1. Aaron; 2.<br />

Cytra; 3. Zacheusz; 4. Noe; 5. Judasz; 6. Dziesięć; 7. Getsemani; 8.<br />

Kain; 9. Sara; 10. Maciej; 11. Saul; 12. Barabasz<br />

8<br />

Niestety nie nadesłano żadnej odpowiedzi.


Mój przyjaciel (odc.3)<br />

B A J K A O C Z E R W O N Y M G U Z I K U<br />

Guzik i Agra a przemierzali, nieznane im dotąd, podwórka<br />

i chodniki. Wszystko było dla nich nowe i interesujące, a czasem<br />

nawet przerażające. Chowali się przed spojrzeniem<br />

przechodniów. Słoneczko, mimo zimowego dnia, świeciło<br />

wyjątkowo mocno. Śnieg topił się, tworząc na<br />

drodze kałuże. Do jednej z nich Guzik postanowił się<br />

wturlać.<br />

- Ale zabawa! Super zabawa! - krzyknął Guzik,<br />

sunąc po oblodzonym dnie błotka. - Wskakuj!<br />

- dodał. Ale Agra a ani myślała taplać się<br />

w wodzie. Była cała z metalu. Mogła przecież<br />

zardzewieć. - Wyłaź w tej chwili! - powiedziała<br />

tonem rozkazującym. - Przeziębisz się lub zatoniesz!<br />

- przestrzegała dalej.<br />

Guzik nie słuchał. Bawił się nadal i mimo że<br />

zbliżał się wieczór, nie miał zamiaru kończyć<br />

doskonałej zabawy. Tymczasem słońce szykowało<br />

się już do snu. Na dworze zrobiło się<br />

dużo chłodniej. Mróz znowu zamieniał mokre<br />

plamy na ziemi w szklane lustra lodu. Nieostrożny<br />

Guzik, pochłonięty sobą, nie zdążył<br />

wyjść z kałuży. Zatopiony w zimnej tafli szkła,<br />

tkwił w bezruchu. Przerażona Agra a próbowała<br />

rozbić szklane więzienie, ale była zbyt<br />

wątła i delikatna. Za duże to wyzwanie dla<br />

jednej chudziutkiej nóżki. Stała znieruchomiała,<br />

zastanawiając się, jak pomóc koledze.<br />

- On pewnie by coś wymyślił - mówiła smutnym<br />

głosem. - Guziku, ocknij się, spróbuj się<br />

chociaż poruszyć. Może razem damy radę cię<br />

stąd wyciągnąć.<br />

A Guzik nic, ani be, ani me. Leżał tam, jak niepotrzebny<br />

nikomu kawałek plastiku.<br />

Ta noc zapowiadała się mroźna. Wyczerpana<br />

Agra a przycupnęła w pobliżu kałuży, czekając<br />

nadejścia nowego dnia. Cóż innego mogła<br />

teraz zrobić? Miała nadzieję, że wkrótce<br />

znowu usłyszy radosny głos Guziczka.<br />

Postanowiła mówić do niego przez cały ten<br />

czas oczekiwania. Pomyślała, że może on ją<br />

słyszy. Mimo że była cała w strachu, nie<br />

chciała pozwolić mu odczuć samotności<br />

i trwogi. Mogła po prostu tam być.<br />

- Wiesz Guziku, mówiłam wczoraj, że gdzieś<br />

cię już widziałam. Raczej kogoś podobnego<br />

do ciebie. Widziałam różne kolory guzików.<br />

Były takie na jednej nóżce, z dwoma oczkami<br />

i takie, jak ty - z czterema. Jest was wiele, bardzo<br />

wiele. A ty biedaku, pewnie myślisz, że<br />

jesteś sam na świecie…<br />

I tak snuła swoją opowieść Agra a zatroskana<br />

o los Guzika.<br />

Nadszedł ranek. Miasto znowu budziło się do<br />

codziennego życia. Agra a ocknęła się i wpatrzona<br />

w zmrożoną taflę szkła, czekała na<br />

cud. Chwilę to trwało, ale gdy tylko słońce wychyliło<br />

się zza chmur, była pewna, że upragnione<br />

ocalenie nadchodzi. Promienie zaczęły<br />

oświetlać chodnik i ulicę, ogrzewając zmrożone<br />

sople, zaspy i kałuże. Agra a krzątała się<br />

wokół jednej z nich, by gdy tylko pęknie więzienna<br />

szyba, wydostać z niej samotnego<br />

Guziczka.<br />

- Jest! - krzyknęła. - Mam cię! - dodała, wskakując<br />

swoją nóżką w, jeden z czterech, otwór<br />

Guzika. Naciągnęła się przy tym jak cięciwa<br />

łuku. Oboje wpadli sobie w ramiona ze szczęścia.<br />

Guzik był wolny.<br />

- Przepraszam, że cię nie słuchałem. Myślałem<br />

tylko o sobie i zostałem solidnie ukarany.<br />

Tak mi wstyd. Tej wody to wystarczy mi na<br />

długo, albo... jeszcze dłużej. Agra o, jesteś<br />

moją najlepszą przyjaciółką - powiedział czule<br />

do swojej wybawicielki.<br />

- Naprawdę jestem twoją przyjaciółką? -<br />

zapytała onieśmielona Agra a.<br />

- I to najlepszą! - odpowiedział dumnie Guzik. -<br />

Byłaś przy mnie przez cały ten czas i uratowałaś<br />

mnie, a przecież mogłem tu tkwić na<br />

wieki - ciągnął wzruszony.<br />

- To co, najlepsi przyjaciele ruszają w dalszą<br />

drogę? - zapytała rozradowana Agra a.<br />

- Ruszają! - odpowiedzieli jednym głosem.<br />

Ewa Hoppe-Rychłowska<br />

Ciąg dalszy w następnym numerze „<strong>Bliżej</strong> źródła”<br />

9


W N A S Z E J W S P Ó L N O C I E P A R A F I A L N E J<br />

Duszpasterstwo młodzieży spotyka się w każdą sobotę o 18.30. Jest nas ok. 20 pełnych entuzjazmu<br />

osób. W najbliższym czasie planujemy wspólny wyjazd do Rygi na Światowe Spotkanie<br />

Młodych w duchu Taize, które odbędzie się w dniach 28.12.2016 - 1.01.<strong>2017</strong><br />

W naszej szkole podstawowej trwają intensywne<br />

przygotowania do jasełek, które mają<br />

być wystawione w szkole 22 grudnia. Dzieci<br />

uczą się swoich ról i dzięki życzliwości nauczycieli<br />

prawie codziennie mają czas na<br />

próby, czasem nawet po dwie. Młodzi aktorzy<br />

z klasy IV i VI, tak jak potrafią, wcielają się<br />

w role Maryi, Józefa, pasterzy, królów i aniołów.<br />

Przybywa z każdym dniem strojów, eksponatów<br />

i pomysłów, jak najlepiej zaprezentować<br />

się na scenie. Choć wybrane przez nas<br />

jasełka są w wesołym tonie, to jednak zawierają<br />

bogate przesłanie, mówiące o szukaniu<br />

w życiu Jezusa, o byciu pokornym, zgodzie<br />

między ludźmi, dzieleniu się sercem,<br />

przebaczeniu. Jasełka te też przedstawimy<br />

w naszym kościele parafialnym w jedną z niedziel<br />

stycznia <strong>2017</strong> r. Już teraz zapraszamy!<br />

Grupa charytatywna CARITAS przygotowała<br />

120 świątecznych paczek dla najbardziej potrzebujących.<br />

Bardzo dziękujemy tym wszystkim,<br />

którzy w ramach akcji „Anielskie serca”<br />

włączyli się w to działanie i złożyli dar serca,<br />

rzeczowy lub finansowy. Wielkie Bóg zapłać!<br />

Również w grudniu przedstawiciele parafialnej<br />

CARITAS rozprowadzali w ramach Wigilijnego<br />

Dzieła Pomocy Dzieciom świece Caritas<br />

oraz opłatki na stół wigilijny. Ofiary składane<br />

przy tej okazji przeznaczone zostały na ogrzewanie<br />

kościoła i domu parafialnego.<br />

Rozdawano także jabłka.<br />

Ponadto przeprowadzono zbiórkę pieniężną,<br />

aby wesprzeć Kościół na Kresach Wschodnich,<br />

a w każdą drugą i czwartą niedzielę miesiąca<br />

odbywa się zbiórka na fundusz remontowy.<br />

Grupa parafialna CARITAS jest również<br />

współorganizatorem Balu Charytatywnego.<br />

Zapraszamy do włączenia się w prace Parafialnej<br />

CARITAS, której szefową jest Pani<br />

Wioletta Mołda.<br />

Przygotowujemy się również do misyjnego<br />

kolędowania, które będzie miało miejsce po<br />

świętach, 27 grudnia. Dzieci z opiekunami<br />

staną przed naszymi domami, by spotkać się<br />

na chwilę z gospodarzami, zaśpiewać kolędę<br />

i zebrać ofiary na pomoc dzieciom w Tajlandii.<br />

Tajlandia, to kraj leżący w południowo –<br />

wschodniej części Azji. Są tam trzy pory roku:<br />

gorąca i sucha, gorąca i wilgotna, ciepła i sucha.<br />

Ludzie utrzymują się głównie z rolnictwa,<br />

uprawiając ryż, kukurydzę i trzcinę cukrową.<br />

Dominującą religią jest buddyzm. Dzieci<br />

spędzają w szkole czas od 8.00 do 16.00. .<br />

Często dorastają one w ubóstwie, są zmuszane<br />

do pracy w domach i na ulicach, dużo<br />

dzieci dotkniętych jest wirusem HIV i mają<br />

ograniczony dostęp do opieki medycznej.<br />

Dzieci uchodźców są zatrzymywane przez<br />

policję i zamykane w więzieniach,<br />

gdzie brakuje żywności<br />

i wody. Młode dziewczęta,<br />

niejednokrotnie przed osiągnięciem<br />

pełnoletności, są<br />

przez rodziców wydawane<br />

za mąż dla korzyści finansow<br />

y c h . W i e l e d z i e c i p o<br />

urodzeniu jest nierejestrowanych,<br />

są tzw. dzieci nieistniejące.<br />

Stają się one ofiarami<br />

handlu i wyzysku. Właśnie<br />

dla tych dzieci zbieramy<br />

w tym roku ofiary, pukając<br />

do drzwi i serc mieszkańców<br />

naszej parafii..<br />

10


W N A S Z E J W S P Ó L N O C I E P A R A F I A L N E J<br />

Stań się światłem…- rekolekcje adwentowe<br />

Ksiądz Marcin Dolniak prowadził w tym roku<br />

rekolekcje adwentowe w naszej parafii.<br />

Rekolekcje trwały tylko dwa dni: 18 i 19<br />

grudnia, jednak słowa głoszone do nas<br />

zapadły głęboko w pamięć. Pierwszego dnia<br />

ksiądz Marcin przypomniał baśń o dziewczynce<br />

z zapałkami, która - aby się ogrzać -<br />

zapalała kolejne zapałki. Zadaniem dla każdego<br />

z nas jest znaleźć takie światło w swoim<br />

życiu, które nas ogrzeje. Może to być drugi<br />

człowiek, Bóg, ale my także mamy stawać się<br />

takim światłem dla innych, aby dawać im<br />

wsparcie. Możemy zacząć od zwykłego uśmiechu<br />

i życzliwych gestów, którymi zaczniemy<br />

obdarzać ludzi wokół. Kolejnego dnia<br />

usłyszeliśmy historię o „życiu płodowym”.<br />

Bliźniaki - chłopiec i dziewczynka - w brzuchu<br />

mamy prowadziły dyskusję na temat wiary<br />

w życie… po urodzeniu. Jedno wierzyło w życie<br />

po porodzie, w mamę, dzięki której żyje,<br />

a drugie dziecko nie. Uważało, że jest tylko to<br />

życie w brzuchu. Podobnie jest z nami: czasem<br />

mocniej, czasem słabiej wierzymy w życie<br />

po śmierci, ale tak naprawdę - tak jak<br />

u dzieci w brzuchu - obecne nasze życie na<br />

ziemi jest przygotowaniem do życia wiecznego.<br />

Na koniec ksiądz - rekolekcjonista życzył<br />

bogatych duchowo świąt i udzielił błogosławieństwa<br />

wszystkim parafianom.<br />

Już po raz trzeci miejska Wigilia odbyła się 22<br />

grudnia w Parku Zdrojowym. Rozpoczęły ją<br />

bogatym repertuarem kolęd występy przedszkolaków,<br />

potem uczniów ze szkoły podstawowej<br />

i gimnazjum. Następnie ksiądz proboszcz<br />

Jarosław Żmuda, przeczytał fragment<br />

Przedświąteczny koncert kolęd i pastorałek<br />

odbył się <strong>21</strong> grudnia o godz. 18.00 w Teatrze<br />

Zdrojowym. W tym roku oprócz dzieci ze<br />

szczawieńskich szkół (szkoły podstawowej<br />

oraz gimnazjum) i przedszkola w imprezie<br />

wzięli udział uczniowie ze szkół wałbrzyskich:<br />

PSP <strong>nr</strong> 2, PSP <strong>nr</strong> 6 oraz PSP <strong>nr</strong> 15. Obok<br />

tradycyjnych kolęd takich jak „Dzisiaj w Betlejem”<br />

czy „Lulajże, Jezuniu” usłyszeliśmy piosenki<br />

świąteczne „Aniołek maleńki jak wróbelek”,<br />

a także nastrojową „Kolędę dla nieobecnych”<br />

skomponowaną przez Zbigniewa Preisnera.<br />

Publiczność miała okazję poznać historię<br />

śpiewania kolęd, ubierania choinki czy<br />

obdarowywania się prezentami. Uroczystość<br />

prowadzona była przez trójkę konferansjerów<br />

z gimnazjum, a zkończono ją złożeniem<br />

życzeń wszystkim zebranym.<br />

Ewangelii opowiadający o narodzeniu Jezusa,<br />

a gospodarz miasta Marek Fedoruk oraz zgromadzeni<br />

goście złożyli życzenia mieszkańcom.<br />

Na koniec wszyscy zostali zaproszeni na<br />

wspólną wieczerzę wigilijną do Hali<br />

Spacerowej.<br />

11


W N A S Z E J W S P Ó L N O C I E P A R A F I A L N E J<br />

i<br />

„o...Twórzmy WIELKIE serca”<br />

Drodzy Parafianie, szanowni Goście!<br />

Zapraszamy Państwa na Bal Charytatywny,<br />

który honorowym patronatem objął burmistrz<br />

Szczawna-Zdroju pan Marek Fedoruk.<br />

Bal odbędzie się 4 lutego <strong>2017</strong> r. w restauracji<br />

Bała Sala, przy dźwiękach muzyki<br />

zespołu FOTRE Galara. Dochód ze sprzedaży<br />

biletów-cegiełek oraz loterii zostanie<br />

przeznaczony na dofinansowanie do wydatków<br />

związanych z organizacją czasu<br />

wolnego dzieci i młodzieży naszej Parafii.<br />

„o...Twórzmy WIELKIE serca” to<br />

hasło balu i jednocześnie apel skierowany<br />

do naszych Parafian<br />

z prośbą o włączenie się do realizacji<br />

przedsięwzięcia. W imieniu<br />

organizatorów: Stowarzyszenia<br />

Akcji Katolickiej i grupy charytatywnej<br />

Caritas zwracamy się z uprzejmą<br />

prośbą o dobrowolne przekazanie nagród<br />

rzeczowych z przeznaczeniem<br />

na fanty. Do 15 stycznia <strong>2017</strong> r. będziemy<br />

je zbierać w salce przy plebanii: w dni powszednie<br />

i soboty po wieczornej mszy św., w niedziele<br />

- po każdej mszy św.<br />

Serdecznie zapraszamy miłośników smacznej kuchni<br />

26.XII – 10.45 - rozesłanie Kolędników Misyjnych<br />

26.XII – 2. I - wyjazd młodzieży naszej parafii na<br />

ekumeniczne spotkanie młodych w duchu Taize<br />

do Rygi.<br />

27.XII - Odwiedziny Kolędników misyjnych w<br />

naszych domach<br />

27.XII – 17.00 - Msza św. ku czci św. Jana Apostoła<br />

z obrzędem błogosłwieństwa wina<br />

31.XII – 17.00 - Msza św. na zakończnie roku<br />

kalendarzowego<br />

W G R U D N I U 2 0 1 6<br />

i dobrej zabawy w eleganckich wnętrzach, przy<br />

dobrej muzyce! Rezerwacji miejsc można<br />

dokonać od 15 grudnia 2016 r. w niedzielę, w zakrystii<br />

po każdej mszy św., oraz w dni powszednie<br />

w Dworzysku i w Miejskiej Bibliotece Publicznej.<br />

Koszt biletu to 120 zł od osoby. W cenę<br />

wliczony jest poczęstunek w formie bufetu<br />

(dania gorące, przekąski, desery oraz zimne<br />

i ciepłe napoje). Do 23 stycznia <strong>2017</strong> r.<br />

prosimy o potwierdzenie rezerwacji<br />

i dokonanie wpłaty.<br />

N A D C H O D Z A C E W Y D A R Z E N I A<br />

Odeszli do domu Ojca:<br />

Anna Kwiatkiewicz, Julianna Boguszowicz, Zofia Panicz, Józef Meyza, Piotr Koban<br />

organizatorzy:<br />

Stowarzyszenie Akcji<br />

Katolickiej i grupa charytatywna<br />

CARITAS działające<br />

przy naszej parafii.<br />

1.I – Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi –<br />

Msze św. o godz. 8.00; 9.30; 10.45; 12.00; 19.00<br />

3.I – dzień 80 urodzin Ks. Infułata Józefa<br />

Strugarka<br />

15.I - 10.45 Msza św. z okazji imienin ks. Arkadiusza<br />

6. I – Uroczystość Objawienia Pańskiego – Trzech<br />

Króli – niedzielny porządek Mszy św.<br />

8.I – Niedziela Chrztu Pańskiego – zakończenie<br />

liturgicznego okresu Bożego Narodzenia<br />

M S Z E Ś W I Ę T E K A N C E L A R I A P A R A F I A L N A czynna :<br />

w dni powszednie:<br />

we wtorki i czwartki<br />

7.00, 17.00 (X-III), 7.00, 19.00 (IV-IX)<br />

w godz. 18.00-19.00 (X-III),<br />

w niedziele i święta:<br />

we wtorki i czwartki<br />

7.00, 8.00, 9.30, 10.45 (dla dzieci), 12.00, 19.00<br />

w godz. 17.00-18.00 (IV-IX)<br />

K O N TA K T<br />

D Y Ż U R P R A W N I K A<br />

Parafia pod wezwaniem<br />

pierwszy i trzeci wtorek miesiąca<br />

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny<br />

w godz. 18.00-19.00<br />

ul. Kolejowa 18a 58-310 Szczawno-Zdrój<br />

tel. (74)841 28 30 oraz 514 863 410<br />

12<br />

gazetka parafialna parafii Wniebowzięcia NMP w Szczawnie-Zdroju,<br />

REDAKCJA: red. nacz. Magdalena Klimczak, ks. Jarosław Żmuda, S. M. Damiana Szmidt, Ewa Hoppe-Rychłowska, Dorota<br />

Staniszewska, S.M. Radosława, skład i projekt graficzny Teresa Jagielska, korekta Izabella Nowak<br />

www.parafia.szczawno-zdroj.pl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!