TEKERLEME

TEKERLEME

Merlyn
SOLAKHAN'IN
FİLMLERİNİN
TÜRKİYE
sİNEMASINDAKİ
YERİ
BURAK ÇEVİK
Bir dostum, bir Youtube linki gönderiyor ve ekliyor: ‘‘Bunu
çok seveceksin’’ Merlyn Solakhan’ın Tekerleme filmiyle böyle
tanışıyorum.
Kötü bir VHS kasetten yansıtılan görüntü, başka bir kamera
aracılığıyla kaydedilmiş ve bu görüntü Youtube’a Selim
Karlıtekin tarafından yüklenmiş.
Filmi izledikten bir buçuk yıl sonra Tekerleme, 30 senenin
ardından ilk defa Türkiye’de 16. !f İstanbul Bağımsız Filmler
Festivali’nde Fol Sinema ve !f İstanbul ortaklığıyla kürate
edilen festivalin ‘Başka Haller’ bölümünde gösteriliyor.
Bölümün ortak küratörü olarak benden bir katalog yazısı
yazmamı rica ediyorlar.
Filmi şöyle anlatıyorum:
1985 yılı. Türkiye'deki askeri darbeden beş yıl kadar sonra bir
kadın, İstanbul sokaklarında dolaşıyor. Tekinsizlik insanları
ve tüm şehri sarmış durumda, eksik olan bir şeyler var.
Arkadaşlıklar, havadan sudan sohbetler, bıkkınlık, arayış,
yitiş ve ardından bir umut adaya gidiş. Tüm bunlardan geriye
kalan ne? Merlyn Solakhan'ın ilk filmi olan, başrollerini
Mustafa Irgat ile Zümrüt Pekin'in paylaştığı Tekerleme, 1986
yılında Berlin Film Festivali'nde gösterilmiş, ardından da
unutulmuş bir yapıt. Belli ki o dönem rağbet gören politik
gerçekçi filmler karşısında bir kaba konulamamış, etiketlenip
rafa kaldırılamamış. Oysa filme bugünden bakmak bize
bambaşka anlamlar sunuyor. Türkiye'de otuz yıl sonra ilk defa
gösterilecek olan film, tekerlemenin teklemeye dönüşümünü
Türkiye sinemasında daha önce hiç karşımıza çıkmayan özgün
bir estetikle sunuyor.
Peki, Türkiye sinemasında daha önce karşımıza hiç çıkmadığını
düşündüğüm bu özgün estetik neydi, nasıl bir şeydi? Ben neden
bu filme bu kadar tutulmuştum? Neden bu filmin özel olduğuna
inanıyordum? Yanılıyor olabilir miydim?
Öncelikle ufak bir seziden bahsedebilirim. İnsanların mimiksiz
ve direkt konuşması, tekerlemenin diyalogun yerini alması ve
bizi filmden yabancılaştıran diyalogların artık enformasyon
verme aracından başkalaşması bana Straub & Huillet çiftinin
sinemasını hatırlatmıştı.
Straub & Huillet çifti filmografileri boyunca marksist
metinleri [ki bu metinler makalelerden piyeslere kadar farklı
çeşitlerdeydi] sinemanın kendine has diline uyarlamaya
çalıştılar. Zaman zaman deneysel bulunan bu çabalarında,
Brechtyen yabancılaşmayı sıklıkla kullandılar. Filmlerindeki
karakterlerin mimiksiz yüz ve duygusuz tonlama ile
konuşmaları, çiftin metni önplana koyan sinema anlayışından
kaynaklanmaktaydı.
Tekerleme filminde Straub & Huillet izini ilk olarak metni
önplana koyan bu anlayışta fark etmiştim. Sonra filmdeki
iki karakter konuşurken, biri diğerine ‘‘Straub’un son filmini
gördün mü?’’ diye soruşu, beni biraz daha heyecanlandırdı.
Yine de noktaları birbirine bağlayamıyordum. Tekerleme’nin
jeneriğinde, filmin sesçisi olarak geçen Manfred Blank,
Straublar’ın filmlerinin neredeyse tüm jeneriğinde yer alan bir
isimdi. Bazen asistan, bazen sesçi bazen de filmde yer alan bir
oyuncu olarak.
Tekerleme’yi izledikten 6 ay sonra Merlyn’e ulaşabildim.
Berlin’de yaşadığını söyledi ve mail adresini verdi. Mail
aracılığıyla gerçekleştirdiğimiz ilk irtibattan sonra yakında
İstanbul’a geleceğini ve yüz yüze konuşabileceğimizi söyledi.
18 Ağustos 2015’te Merlyn Solakhan ile Galatasaray’da bir
kafede buluştuk. Karşımda 60 yaşlarında cümlelerini tartarak
konuşan ve yorgun olduğu anlaşılan bir yönetmen vardı. İlk
gizemi kendi hayatını anlatırken araladı.
Baba tarafı Ermeni asıllı, anne tarafı Yunan asıllı kuşaklar
boyu İstanbullu bir ailenin çocuğu olarak 1955 yılında dünyaya
gelen Merlyn, küçüklüğünden itibaren Roma, Osmanlı ve Bizans
kültürü ile büyümüş.
Adaların denize dik inen arnavut kaldırımlı sokaklarından,
boğazda usulca ilerleyen vapurun kesintisiz plan sekans
çekimine kadar Tekerleme’ye dekor olan İstanbul şüphesiz
Merlyn ve sineması için önemli bir unsur.
Daha sonradan İstiklal Caddesi’nde yürüdüğümüzde ‘‘Artık
buraları tanıyamıyorum’’ demesindeki hüzün de böyle
anlaşılabilir.

1990 yılında gerçekleştirdiği ‘‘Berlin’deki Asyalı Kadın
Yönetmenler’’ başlıklı Fumiko Matsuyama imzalı söyleşinde
belirttiği gibi; ‘’Önemli olan nereye gittiğim değil, çocukluğumu
ve gençliğimi nerede geçirdiğim. Benimle ilgili her şey, bu
şehirle bağlantılı. Bu nedenle filmlerimin de mekanı İstanbul.
Bu şehre sürekli dönüp duruyorum çünkü en iyi bildiğim şey
bu; İstanbul.’’
1970’lerin ikinci yarısında daha sonradan evlenip, boşanacağı
Salih Ecer ile birlikte Türkiye İşçi Partisi’nde aktif rol alıyor;
çeşitli film gösterimleri düzenliyor. 1976 yılında Ernst
Alexander Rauter’ın ‘Düzene Uygun Kafalar Nasıl Oluşturulur’
adlı kitabını Türkçeye çeviriyor. 1979 yılında Balkan Filmleri
Şenliği’nin organizasyon ekibinde yer alıyor. Şenliğin ardından
aynı yıl 23 yaşındayken Almanya’daki DFFB’e kabul alıyor ve
sinema öğrenmeye başlıyor.
1983 yılında daha sonradan kendisine hayat arkadaşı olarak
seçeceği Manfred Blank ile [hatırlarsanız Tekerleme filminde
sesçi olarak yer alıyordu] birlikte yaptığı yarı kurmaca yarı
belgesel 60 dakikalık ilk filmi Şehir, beklendiği üzere üçbin
yıl içinde Bizans, Konstantinople ve İstanbul olarak üç ad
taşımış çok eski bir kenti anlatır. Film üç insanı iş başında
gösterir: Yüzlerce balonu şişirip kocaman balon kümelerine
bağlayan balon satıcısı, en az kendi yaşında bir fotoğraf
makinası ile dolaşan yaşlı bir fotoğrafçı ve ellerinde sondaj
aletleri ile şehrin eski sokaklarında yeraltındaki patlamış su
borularını arayan “sızan suyu duyan” erkekler. Kamera seyirciyi
tanımadığı bir şehirde bir turist gibi gezdirir.
2004 yılında Almanya’nın Karlsruhe kentindeki sinematekte,
İstanbul’a dair filmlerin gösterildiği bir seçkide yer alan Şehir
için, aynı festivalin kitapçığında şu cümleler yer alıyor:
Zamanla bu film artık varolmayan bir İstanbul'un dökümanı
haline geldi: Şehir, surların restorasyonu sonrası Hollywood
kulislerine benzedi; Galata Köprüsü yerini trafiği rahatlatan
yeni bir köprüye bıraktı; Hipodrom “Lütfen basmayınız”
çimenleri ile yeşillendirildi; 40'lı yıllardan kalma Amerikan
arabaları ile yolcu taşıyan dolmuşlar tek tek kaybolup yolları
metroya, eski vapurlar suları gürültülü deniz otobüslerine
terkettiler; ve mükemmel ışıklama tekniği fotoğrafçı Nafız ile
birlikte hayatını kaybetti.
Bunun muhteşem bir karamsarlık ve melankoli hissi
barındırdığına inanıyorum. Tekerleme filminde de yer alan bir
his.
1985 yılında yani Şehir’den tam 2 yıl sonra DFFB’deki sinema
eğitimini bitirme projesi olarak gerçekleştirdiği Tekerleme’de
değişen sokak isimleri de benzer bir his bırakmıyor muydu?
Merlyn, 2015’in Ağustos ayında Galatasaray’da yürürken
‘‘Artık buraları tanıyamıyorum’’ derken benzer bir histen mi
bahsediyordu?
Merlyn Solakhan, DFFB ‘yi bitirme projesi olarak Tekerleme
filmini yaparken filmlerini akademide gösterip, öğrencilerle
sohbete gelen Jean-Marie Straub’un sinemaya bakışından
etkilenmişti. Ancak yönetmen, yine de onu asıl etkileyen ismin
Straub değil, belgesel sinemacı Peter Nestler ve de Fransız
sinemacı Jacques Rivette’in serbest çalışma biçimi olduğunu
ısrarla söyleyecekti.
Tekerleme, 1986 yılında Berlin Film Festivali’nde
gösterildiğinde Merlyn’in söylediğine göre hiçbir tepkiyle
karşılaşmadı. Bu konuyu açtığımda, yüzünde ufak bir ekşimeyle
‘‘Keşke iyi ya da kötü bir tepki alsaydı. Ancak yok sayıldı.’’ dedi.
Bu durum sadece Almanya’daki festivalde değil, Türkiye’de de
benzerdi.
Dönemin kültür sanat dergilerinden ‘Hürriyet Gösteri’nin Nisan
1986’da yayınlanan sayısındaki İbrahim Altınsay’ın kaleme
aldığı ‘Berlin Kinoplatz’da 12 Gün – 12 İzlenim’ başlıklı yazıda,
Altınsay, festival süresince izlediği kırkı aşkın uzun metraj ve
yirmi kadar kısa filme dair izlenimlerini ayrıntılı bir biçimde
ortaya koyarken ne Merlyn Solakhan’dan ne de Tekerleme’den
bahseder.
Dönemin bir diğer önemli kültür sanat dergisi olan Milliyet
Sanat Dergisi’nin 15 Mart 1986 tarihli 140. sayısındaki 36.
Berlin Film Festivali’ni inceleyen ayrıntılı yazıda Türkiye’den
Yusuf Kurçenli’nin ‘Ölmez Ağacı’ ve Muammer Özer’in ‘Bir
Avuç Cennet’ filmlerinden kısa da olsa bahsedilirken yine
Tekerleme’den bahsedilmez.

Film Türkiye’de sadece bir kere, Büyükada’da Seferoğlu adlı
eski bir Rum konağında, İzzet Yasar, Seçkin Yasar, Mustafa
Irgat, Ayşe Şiir Öke ve Zümrüt Pekin’in katılımıyla halka kapalı
olarak gösterildi. İzzet Yasar bu vesileyle Merlyn Solakhan’a
ithaf etmiş olduğu ‘Seferoğlu’nda Mucize’ adlı şiirini kaleme
aldı.
2 yıl sonra Onat Kutlar, Milliyet Sanat Dergisi’nin 15 Mart 1988
tarihli 188. sayısında ‘Berlin’de Üç Türk Sinema Sanatçısı’
başlıklı yazısında İzzet Akay ve Sema Poyraz ile birlikte Merlin
Ecer ile bir söyleşi gerçekleştirir.
Bu söyleşide Onat Kutlar, Merlyn’i tanıtmaya şöyle başlar:
‘‘İstanbullu aydınların bir bölümü onu, 1970’li yıllarda henüz
çok genç bir öğrenciyken Türkiye İşçi Partisi’nde Salih Ecer ile
birlikte yürüttükleri kültürel etkinliklerden tanır. Sinemaverler
de, 1979’da üllemizdeki ilk gerçek uluslararası sinema şenliği
olan ‘Balkan Film Şenliği’ kadrosundan.
Merlyn Ecer, genç Türk sinemacıları arasında çok özel bir yere
sahip. Sinema dilinin yenilenmesi, yeni anlatım olanaklarının
keşfi denince akla bir sürü isim gelir; Melies, Griffith,
Eisenstein, Kuleşov, Franju, Clair, Resnais, Godard, Warhol,
Straub ve niceleri. Belki geniş kitlelerin ilgisini çekmeyen ama
öncü değerleri tartışılmaz olan bu gözüpek deneyler, yeryüzüne
bakışımızı, sinemayı kavrayışımızı değiştiriyor, yeni ufuklar
açıyor.’’
Merlyn ilk eşi Salih Ecer’den ayrılmış, Almanya’ya giderek
Manfred Blank ile birlikte ‘blankfilm’ adında bir film şirketi
kurmuştu. Bu film şirketinde başta Alman televizyon kanalı
ZDF olmak üzere çeşitli televizyon kanalları ve bölgesel
kültür destekleriyle bir dizi belgesel yapmaya başladı. Bu
belgesellerin ilki, Onat Kutlar’ın hem ortak yapımcısı hem de
belgeselin anlatıcısı olduğu Hayal adlı belgeseldi.
Onat Kutlar, Merlyn’e ne hakkında çalışmak istediğini
sorduğunda, Merlyn’in ilk aklına gelen ve çalışmak istediği
konu Karagöz Hacivat olur ve ortaya bu gölge oyunu hakkında
bir belgesel çıkar.
16mm’ye çekilen 81 dakikalık Hayal adlı belgesel, 1991 yılında
Berlin Film Festivali’nin Forum bölümünde gösterilir. Merlyn, 6
yıl sonra bu sefer bir belgesel ile Berlin Film Festivali’nde yer
almıştır. Beklendiği gibi Hayal seyirci tarafından pek bir yere
konulamaz. Merlyn bu konuda şöyle diyor:
‘‘Nasıl bugünlerde mülteci sorunu ön plandaysa o yıllarda da
Türk göçmen işçi sorunu vardı ve özellikle Türkiye’den gelen
bir sinemacı tarafından onların sorunları ve çıkmazlarıyla
ilgili konular bekleniyordu. Benim unuttuğum ancak Manfred’ın
hatırladığı bir anektod var; Gösterimde Manfred’in dostu olarak
Jean-Marie Straub da vardı ve bir yerde o kendine özgü yüksek
sesiyle seyircileri azarladı. Seyircilerden biri: "Bu çok eliter,
seçkin bir çevrenin konusu" demişti, ya da ona benzer bir şey.
Jean-Marie de "Görmüyor musunuz, bunlar elleriyle çalışan
zanaatkar insanlar!" diye bağırmıştı.
Kendisine 22 Şubat 2016 tarihindeki Mithat Alam Film
Merkezi’ndeki moderatörlüğünü yaptığım söyleşide neden
belgesele döndüğünü sorduğumda; ‘‘Ben belgesel ile kurmaca
ayrımı yapmıyorum. Her çekilen görüntü bir yorumdur. Yorumun
dışında bir şey değildir’’ diyecekti.
Festivalin kataloğunda, Manfred Blank’in kaleme almış olduğu
filmin uzun sinopsisinde ise şöyle yazılacaktı:
Bu uzun metrajlı kurmaca bir film mi ya da belgesel mi? Bu, bir
tiyatro filmi, komik anları yakalayan bir film, farklı nesneler
üzerinde bir belgesel, bir çeşit biyografi, aynı zamanda bir
müzikal.
Merlyn, sinemayı ve sinemasını türlere ayırmamaya çalışırken
çözümü yaptığı filmi tüm türlere dahil ederek bulmuştu.
Hayal’in ardından Merlyn kurmacadan ayırmadığı
belgesellerine devam eder; 1995 yılında Yaşar Kemal ve
Doğası adlı 30 dakikalık bir film yapar. Bu filmde Yaşar
Kemal ile birlikte yazarın ‘Ortadirek’ romanının güzergahı olan
Toroslar’dan Çukurova’ya pamuk toplamaya inerek edebi bir
seyahate çıkar.
Yaşar Kemal belgeselin bir yerinde şöyle der: ‘‘Bütün insanlar
göçebe benim için, bana göre bütün insanlar göçebe. Göçebe
olmayan yok. Yerleşme zaten çok az bir zamandır, şehirlerin
kurulması insan tarihinde, küçücük bir zaman dilimi içindedir.’’

Şimdi tüm bu bilgiler eşliğinde izlerken Merlyn’in Yaşar Kemal
ve edebiyatına olan ilgisini daha iyi anlamlandırabiliyorum.
1996 yılında Sipan-Komitas adlı bir Ermeni korosunun
belgeselini yapar. 1997’de Pera çevresindeki pasajları ve
burada yaşayan azınlıkların yaşamını konu alan Cite de Pera
belgeselini gerçekleştirir. 1998’de Harem: Kadınlar Okulu
adlı belgeseli yapar. 2002’de ise son filmi Boğaz’a Sürgün’ü
gerçekleştirir.
Boğaz’a Sürgün, Hitler’den kaçıp Türkiye’ye gelen ve Manyas
Kuş Cenneti’ni keşfeden zoolog Curt Kosswig’in yaşamını
anlatır.
Merlyn’in belgesellerini mekan, söyleşi yaptığı kişiler,
kullandığı alıntılar ve tarihsel olaylar alt başlığında datasal
parçalara ayırırsak ortaya bir grafik çıkıyor.
Merlyn bu grafiğe baktığında bana şöyle dedi:
‘‘Bu şemaya baktığımda, yaptığım sinema ekseninde hep ‘bir
arada yaşamanın’ olduğunu görüyorum. Nedenler ve özlemler
ise karışık.’’
Bence bu grafiğin bize söylediği en bariz şey; Merlyn’in
azınlıkların hikayesini anlatmayı tercih etmiş olmasıdır.
Azınlıklar ve yaşadıkları tarihsel olaylar; Koro’da Ermeni
Soykırımı, Hayal’de İstanbul’un göç alması ve azınlıkların
ayrılması meselesi, derici olan eski hayal oyuncularının yani
karagöz hacivatcıların Rum kökenli olması, Pera’nın sakinleri
ve 6-7 Eylül Olayları sırasında yaşadıkları, Hitler’den kaçarak
Türkiye’ye gelmiş olan Robert Anhegger'ın eşi olan ve Topkapı
Sarayı’nın Harem Dairesi dahil Anadolu’da önemli eski eserleri
tamir eden Mualla Anhegger-Eyüboğlu, Robert Anhegger ile
benzer kaderi paylaşan zoolog Curt Kosswig.
Bir göç hali; bir dışlanmışlık, ötede kalmışlık, hayata devam
etme çabası ve bu çabanın yarattığı hikayelerin çevresinde
dönmüştür Merlyn. Tekerleme’de değişen sokak isimleri, artık
yeri ve yurdu tanıyamama, bilindik coğrafyalarda kaybolma
hali değil midir?
Tekerleme filminin diyaloglarını kaleme alan şair İzzet Yasar
ile yaptığım söyleşide şöyle diyor:
Bir şey olmuş, bir çok şey değişmiş, sokak adlarına kadar.
Türkiye'ye yıllar sonra gelen kadın eski arkadaşlarının çoğunu
bulamıyor. Nerede oldukları belli değil. Kürklü adamları denize
atan öfkeli solcular kendileri kürk giyer olmuş. Ama beyin
fırtınasında Allah'a bile slogan üretebilen modern kapitalistler
olarak gene de devletle çelişkileri var: reklam kampanyasına
zorluk çıkaran bürokrasiyle mesela. Ve artık içki sofralarında
siyaset konuşulmuyor, üretim tarzı tartışmaları yapılmıyor.
Sokak isimleri üzerinden aklımı kurcalayan resmi tarihin
masal olmasını Gündüz Vassaf ile yaptığım söyleşide Gündüz
Bey şöyle dile getirdi:
Filmde sokakları görürken önce 'Hikaye Sokağı'nı görüyoruz
ardından da 'Sağlam Fikir' sokağını. Bu bize resmi tarih ile
resmi tarihin masal olmasını çok çarpıcı bir şekilde gösteriyor.
Üstelik inanır mısınız, bunlar gerçek sokak isimleri!
Ben tam bu noktada, Gündüz Bey’in söylediklerini aklımızda
tutarken bir parantez açmak ve size 15 saniyelik bir filmi
hatırlatmak istiyorum.
Yer Makedonya, sene 1905. Çekenler Manaki Kardeşler, sonra
bizim Sultanları da çekecekler. Despina nine örüyor, o örmeye
başlarken bizde de sinema tarihi başlıyor. Bizim tarihin, eski
Osmanlının ilk filmi.
Oysa Türkiye’nin resmi tarihi bunu böyle kabul etmiyor.
2014 yılında Türkiye Sineması’nın 100. yılını kutladığımıza
göre, kabul edilen ilk film bir Osmanlı Subayı olan Fuat Bey
tarafından 14 Kasım 1914'te çekilen şimdilerde Yeşilköy olarak
bildiğimiz Ayastefanos yakınlarındaki 93 Harbi'nin anısına
Ruslar tarafından inşa edilen Ayastefanos Rus Abidesi'nin
yıkılışının konu edildiği film.
1953 yılında Nurullah Tilgen tarafından ilk Türk filmi olduğu
ortaya atılmış, filmin hiçbir kopyasının bulunamaması ve
varlığına dair somut bir delilin olmaması nedenleriyle bu
iddiaya karşılık ilk şüphe de 1970 yılında Nijat Özön tarafından
dile getirilmiştir. Günümüzde bu filmin gerçekten var olduğuna
dair tek bir somut kanıt olmamasına rağmen resmi tarih
nedense Despina Nine’yi ve esasen Manaki Kardeşler’i pek
sevmemektedir.

Tarihini böyle kuran Türkiye Sineması, Merlyn Solakhan’ın
elinden çıkan ve azınlığı anlatan sinemasını görmezden gelmiş
olabilir mi?
‘‘Hiçbir şey işlemiyor… En çok emek verdiğim şeyler beni en çok
hayal kırıklığına uğrattı.’ cümleleriyle biten Boğaz’a Sürgün,
Merlyn’in bize söylemek istediği cümlelerden biri olabilir mi?
2002’den sonra neden üretmeye devam etmediniz soruma,
‘‘Yoruldum’’ diye tek kelimeyle cevap vermesinin sebeplerinden
biri bu olabilir mi?
Yerelin dilini yani bi anlamda minör edebiyatını, evrensele
yaklaştırabilen ve göçebe insanı anlatan Yaşar Kemal’in
edebiyatı ile Merlyn’in Sineması arasında bir izlek oluşturabilir
miyiz?
Onat Kutlar’ın Merlyn Solakhan ile gerçekleştirdiği ve daha
önce alıntılarda bulunduğum söyleşisinde Merlyn şöyle diyor:
Birçok sanatçı çoktan yurdunu kaybetmiş durumda. Çağımızın
bir sorunu; yurdumuzun nerede olduğu. Yaşadığımız yerde mi?
Doğduğumuz yerde mi? Çalışmak zorunda bırakıldığımız yerde
mi? Ya da çalışabileceğimiz yerde mi? Yoksa kendimize bilerek
seçtiğimiz bir yurt mu var?
Onat Kutlar, bu yerin Almanya olup olmadığını sorduğunda ise
Merlyn, ‘‘Bunu zaman gösterecek’’ diyor.
Tekerleme filminin girişinde, boğazı geçen vapurda birbirini
uzun süredir görmeyen iki insan karşılaşır. Biri diğerine ‘‘Hiç
değişmemişsin’’ der, diğeri ise karşılık verir; ‘‘Her şey değişti’’.
Tekerleme filminde değişime direnen tek karakter olan İzzet
Yasar’ın karakteri ölür.
Darbeler olur, sokak isimleri değişir, şehirler değişir hatta
sinema yapım pratikleri bile değişir ancak diğer yandan hiçbir
şey değişmez.
Araştırmam boyunca, Merlyn Solakhan’ın Türkiye
Sinemasındaki yerine bakarken, aslında olmayan yerine
bakıyordum. Gözden kaçmış, gözden kaçırılmış. Bilerek ya
da bilmeyerek. Bu halen devam eden bir araştırmadır. Şu
ana kadar olan kısım; İzzet Yasar, Gündüz Vassaf ve Merlyn
Solakhan ile yapılmış sözlü tarihe odaklı ayrıntı söyleşi
ve Merlyn Solakhan’ın filmografisinin toplu bir analizini,
belgesellerde yer alan toplumsal olayların, kişilerin ve
mekanların dökümü kapsamaktadır.
Araştırmanın devamında, halen söyleşi yapamadığım Seçkin
Yasar ve Thomas Balkenhol ile söyleşi gerçekleştirmeyi ve
araştırma sürecinde elde ettiğim tüm belgeleri ve söyleşilerin
not dökümlerini tek bir belge haline getirmeyi planlıyorum.
Bu süreçte destekleri için başta SALT Araştırma Fonu olmak
üzere Öykü Canlı, Hasan Cem Çal, Deniz Tortum, Bengü Özakıncı
ve Naci Emre Boran’a teşekkür ederim.
Zaman bazı şeyleri bize gösterebilir ve hatta değiştirebilir mi?
Gündüz Bey, konuşmamızın bir yerinde filmde en çok ilgisini
çeken noktayı vurgulamak için şöyle demişti:
Luchino Visconti'nin 1963 yapımı Leopar filmi İtalyan
aristokrasisinin burjuvalaşan köylü önünde nasıl ezilip yer
değiştirdiğini anlatır. Sermaye ve siyasi güç değişse de
iktidar el değiştirse de hayatın değişmemesi bakımından
filmin en önemli cümlesi şudur; her şey değişti, ama hiçbir
şey değişmedi. Tekerleme'deki ilk diyalog da tam olarak bu;
birisi ‘‘Hiçbir şey değişmedi’’ diyor, ötekisi ise ‘‘Her şey değişti’’
cevabını veriyor.

Bu kİtapçık, Fol
Sİnema TARAFINDAN 25
Şubat 2017 tarİHİNde
GERÇEKLEŞTİRİLEN MERLYN
SOLAKHAN'IN TEKERLEME
FİLMİNİN GÖSTERİMİ İÇİN
HAZIRLANMIŞTIR.
KİTAPÇIKTA BURAK ÇEVİK'İN
SALT ARAŞTIRMA FONU
TARAFINDAN DESTEKLENEN
MERLYN SOLAKHAN'IN
FİLMLERİNİN TÜRKİYE
SİNEMASINDAKİ YERİ
BAŞLIKLI SUNUMUNUN NOT
DÖKÜMÜ YER ALMAKTADIR.
ETKİNLİĞİN GÖRSEL
TASARIMLARI BURAK
BİRİNCİ'YE AİTTİR.

TEKERLEME
25 ŞUBAT CUMaRTESİ, 18:00
MEKaN: AYNALIGEÇİT
(MEŞRUTİYET CADDESİ AVRUPA PASAJI KAT 2 • BEYOĞLU)