WiT 3_2017promo

PIERWSZY ROK PROGRAMU LEOPARD 2PL ❙ BUK-MB DLA SERBII ❙ ANAKONDY WRACAJĄ DO SŁUŻBY 

Wojsko 

i Technika 

3/2017 

Marzec 

CENA 9,90 zł 

w tym 5% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Droga ku 

transporterowi 

Stryker Dragoo 

Pod koniec 2016 r. 

US Army odebrała prototyp 

transportera Stryker 

uzbrojonego w wieżę 

z 30 mm armatą. 

Jako pierwszy nowe wozy 

otrzyma pułk US Army 

stacjonujący w Europie. 

str. 12 

Biegun Północny-2 

Nowy północnokoreański 

pocisk balistyczny 

W lutym KRLD przeprowadziła 

kolejny test nowego pocisku klasy 

„ziemia-ziemia”. Jego analiza 

wskazuje, że Koreańczycy 

z Północy dokonali istotnego 

przełomu w dziedzinie techniki 

rakietowej. 

str. 54

Atrakcyjna cena, w tym dwa numery gratis! 

Pewność otrzymania każdego numeru w niezmiennej cenie 

Prenumeratę można zamówić na naszej 

stronie internetowej www.zbiam.pl 

lub wpłacając należność na konto bankowe 

nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976 

E-wydania dostępne są 

na naszej stronie oraz 

w kioskach internetowych 

Wojsko i Technika: 

cena detaliczna 9,90 zł 

Prenumerata roczna: 97,00 zł 

Lotnictwo Aviation 

International: 



Wojsko i Technika Historia + numery specjalne: 

cena detaliczna 14,99 


Morze: 



Skontaktuj się z nami: office@zbiam.pl 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

Biuro: ul. Bagatela 10/19 00-585 Warszawa

Pod koniec 2016 r. 

US Army odebrała prototyp 

transportera Stryker 

uzbrojonego w wieżę 

z 30 mm armatą. 

Jako pierwszy nowe wozy 

otrzyma pułk US Army 

stacjonujący w Europie. 

W lutym KRLD przeprowadziła 

kolejny test nowego pocisku klasy 

„ziemia-ziemia”. Jego analiza 

wskazuje, że Koreańczycy 

z Północy dokonali istotnego 

przełomu w dziedzinie techniki 

rakietowej. 

w tym 5% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

12 22 

Vol. III, nr 3 (19) 

MARZEC 2017, Nr 3. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

Spis treści 

PIERWSZY ROK PROGRAMU LEOPARD 2PL ❙ BUK-MB DLA SERBII ❙ ANAKONDY WRACAJĄ DO SŁUŻBY 

Wojsko 

i Technika 

3/2017 

Marzec 

CENA 9,90 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Spis treści WiT Marzec 2017 

Nowości z armii świata 

Bartłomiej Kucharski, Łukasz Pacholski, Maciej Szopa str. 4 

Patriot to właściwy kierunek budowy zintegrowanej 

naziemnej obrony powietrznej 

Z Johnem Bairdem rozmawiają Andrzej Kiński 

i Adam M. Maciejewski str. 10 

Droga ku transporterowi Stryker Dragoon 

Dariusz Wiaderski, współpraca Adam M. Maciejewski str. 12 

Pierwszy rok programu Leopard 2PL 

Andrzej Kiński str. 22 

Poznańskie WZM S.A. z optymizmem wkraczają w 2017 rok 


Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej Woli – ekspert 

w produkcji i prefabrykacji stali pancernej 

Adam M. Maciejewski str. 32 

Nowości IDEX-2017 

Miroslav Gyűrösi str. 38 

Leonardo i MEADS International proponują 

transfer technologii GaN do Polski 


System przeciwlotniczy Buk-MB trafi do Serbii 

Miroslav Gyűrösi str. 46 

Biegun Północny-2 – nowy północnokoreański pocisk 

„ziemia-ziemia” 

Tomasz Szulc str. 54 

Nowości z sił powietrznych świata 

Łukasz Pacholski str. 60 

Przetarg na śmigłowce – kolejne podejście 


HH-101A Caesar w Polsce 


Airbus Defense & Space z sukcesami wkracza w nowy rok 


Amerykańskie wojaże M28 

Maciej Szopa str. 72 

Grecja planuje modernizację swoich F-16 


Czy Bułgaria wreszcie wybierze nowy myśliwiec? 

Maciej Szopa str. 79 

Pierwsza zmodernizowana Anakonda w BLMW 


Nowości z flot wojennych świata 

Marcin Chała, Tomasz Grotnik str. 86 

Strategiczna koncepcja krytyką planu modernizacji 

Marynarki Wojennej? 

Maksymilian Dura str. 88 

Lekkie lufowe systemy obrony okrętów 

Marcin Chała str. 92 

82 92 

Droga ku 

transporterowi 

Stryker Dragoo 

str. 12 


Nowy północnokoreański 

pocisk balistyczny 

Na okładce: Śmigłowiec bojowego poszukiwania 

i ratownictwa oraz wsparcia operacji specjalnych 

Leonardo HH-101A Caesar. 

Fot. Leonardo. 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Maciej Szopa 

maciej.szopa@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik – redaktor działu morskiego 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, 

Marcin Chała, Jarosław Ciślak, Robert Czulda, 

Maksymilian Dura, Miroslav Gyűrösi, 

Jerzy Gruszczyński, Bartłomiej Kucharski, 

Hubert Królikowski, Mateusz J. Multarzyński, 

Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, Krzysztof M. Płatek, 

Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc, Tomasz Wachowski, 

Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 19, 00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Anna Zakrzewska 

anna.zakrzewska@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 

Elżbieta Karczewska 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2016 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonychogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdzieszna naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

str. 54 

www.zbiam.pl Marzec 2017 • Wojsko i Technika 3

Wozy bojowe 

Dariusz Wiaderski, współpraca 


28 października 2016 r. US Army odebrała 

pierwszy egzemplarz kołowego transportera 

opancerzonego Stryker, wyposażonego 

w bezzałogową wieżę Kongsberg Defense 

Systems Protector MCT-30 uzbrojoną 

w 30 mm armatę automatyczną ATK XM813 

Bushmaster II. Oficjalnie powodem powstania 

tej wersji było zapotrzebowanie 

zgłoszone przez US Army dla swojego 

europejskiego pułku na Strykerach 

w obliczu napięcia na linii NATO–Rosja. 

Ilustracje w artykule: Fot. USMC/Cpl. Shannon 

Kroening, US Army National Guard/Sgt. Major Corine 

Lombardo. US Army/SSG John Briggs, Sgt. William 

Howard, Staff Sgt. Nancy Lugo, Capt. Brian Harris, 

Gertrud Zach, Pvt. Deangelo Wells, 

US Army Fort Benning, US Army/PEO Ground Combat 

Systems, USAASC, Andrzej Kiński, Đuro Đaković, 

GDLS, Orbital ATK, Internet. 

Droga ku transporterowi Stryker Dragoon 

Kołowe opancerzone pojazdy bojowe nie 

były zbyt rozpowszechnione w US Army, 

a przez dekady Stany Zjednoczone nie były 

liczącym się producentem tej kategorii pojazdów. 

Do nielicznych wyjątków można zaliczyć lekkie 

samochody pancerne M8 Greyhound, używane 

przez US Army na dużą skalę podczas II wojny 

światowej, a także w konflikcie koreańskim. Nie 

można też zapominać o ciężkich samochodach 

pancernych T17E1 Staghound, których w latach 

1942–1944 wyprodukowano ponad 3000 – wyłącznie 

dla armii Brytyjskiej Wspólnoty Narodów. 

W czasach zimnej wojny, nawet w segmencie 

opancerzonych transporterów piechoty, w którym 

dotąd królowały halftracki, US Army przeszła 

niemal całkowicie na trakcję gąsienicową, czego 

symbolem stał się transporter M113 (w użyciu od 

1960 r.), do którego w latach 80. XX wieku dołączył 

bojowy wóz piechoty M2 Bradley i jego 

rozpoznawczy wariant M3. Jedynie potrzeby 

konfliktu w Wietnamie zaowocowały interwencyjnym 

zakupem samochodów pancernych Cadillac 

Gage V-100 Commando 4×4, które pod 

oznaczeniem M706 były wykorzystywane do 

zadań konwojowych i ochrony baz. Sam pojazd 

był jednak koncepcyjnie bliższy, znanym dobrze 

w Wojsku Polskim, rozpoznawczym wozom 

BRDM/-2. Zresztą historia Commando trwa do 

dziś – w „odmłodzonej” postaci M1117 Guardian 

Armored Security Vehicle (ozn. producenta 

ASV-150, a obecnie znów Commando) jest produkowany 

przez Textron Systems, tak na potrzeby 

własne, jak i na eksport. W US Army M1117 

eksploatowane są głównie przez oddziały żandarmerii 

wojskowej. Trzon US Army do końca zimnej 

wojny stanowiły jednak gąsienicowe wozy 

bojowe i transportery opancerzone oraz ich odmiany 

specjalistyczne, co wynikało z koncepcji 

AirLand Battle i zadań na europejskim teatrze 

działań, czyli zatrzymania wojsk Układu Warszawskiego 

w marszu na zachód Europy. Po obu 

stronach Atlantyku była przygotowana infrastruktura 

portowa pozwalająca na przyjęcie sił 

wzmocnienia. Amerykanie dysponowali odpowiednim 

zapleczem technicznym umożliwiającym 

obsługę sprzętu trafiającego do Europy, a znaczne 

amerykańskie siły już stacjonowały na Starym Kontynencie 

wraz z dużą ilością zmagazynowanego 

sprzętu i zapasów dla ewentualnych posiłków 

z Ameryki Północnej. Nikt wówczas nie przejmował 

się aż tak bardzo problemami logistycznymi czy 

czasem przerzutu sprzętu – głównie drogą morską. 

Zmodernizowany LAV-25A2 podczas ćwiczeń. Bryła podwozia od razu zdradza pochodzenie od Piranhii pierwszej generacji. 

Rozpoznawczy LAV-25 od początku był wyposażony w dwuosobową wieżę z 25 mm armatą M242. 

Pierwszy był LAV 

Wszystko zmieniło się pod koniec lat 70. XX wieku 

za sprawą prezydentury Jimmy’ego Cartera 

i jego doktryny, ogłoszonej 23 stycznia 1980 r., 

zakładającej nieograniczony interwencjonizm na 

Bliskim i Środkowym Wschodzie. 

Zaczęto wówczas tworzyć siły szybkiego reagowania, 

de facto od nowa, gdyż ciężkie związki 

taktyczne były skoncentrowane na europejskim 

teatrze działań, a ewentualny ich przerzut 

środkami morskimi i lotniczymi zajmowałby zbyt 

dużo czasu. Dodatkowo na wskazanym w doktrynie 

obszarze nie istniała wówczas żadna baza 

logistyczna, to zaś powodowało potrzebę wydzielenia 

dodatkowych środków transportowych do 

przerzutu elementów wsparcia. W związku z tym, 

w 1980 r. senacka komisja obrony rozpoczęła 

12 Wojsko i Technika • Marzec 2017 

www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

Skompletowany przez Rheinmetall Landsysteme w sierpniu 2016 r. demonstrator modernizacji czołgu podstawowego Leopard 2A4 do standardu 2PL w efektownym „skoku” 

podczas prób poligonowych. 

Pierwszy rok programu Leopard 2PL 

Andrzej Kiński 

Niedawno minęła pierwsza rocznica 

rozpoczęcia procesu modernizacji czołgów 

Leopard 2A4 do standardu 2PL, 

największego tego typu przedsięwzięcia 

realizowanego aktualnie na rzecz 

Sił Zbrojnych RP. Angażuje on kilka firm 

należących do Polskiej Grupy Zbrojeniowej 

S.A., z Zakładami Mechanicznymi 

Bumar-Łabędy S.A. na czele, a także ich 

zagranicznych kooperantów, wśród których 

Rheinmetall Landsysteme GmbH, należący 

do grupy Rheinmetall Defence, ma status 

partnera strategicznego. 

Fotografie w artykule: Andrzej Kiński, Rheinmetall 

Landsysteme, ZM Bumar-Łabędy. 

Bazowa umowa pomiędzy Inspektoratem 

Uzbrojenia MON a konsorcjum w składzie: 

Polska Grupa Zbrojeniowa S.A. i Zakłady 

Mechaniczne Bumar-Łabędy S.A. została podpisana 

już ponad rok temu, bo 28 grudnia 2015 r. Jej wartość 

brutto wynosi ok. 2,415 mld PLN i przewiduje 

ona przeprowadzenie do 30 listopada 2020 r. modernizacji 

128 czołgów podstawowych Leopard 2A4 

do wersji 2PL (z opcją na modernizację do 30 listopada 

2021 r. kolejnych 14), a także wykonanie 

przeglądów na poziomie F6 wyżej wymienionych 

wozów i doprowadzenie ich do pełnej sprawności 

technicznej na podstawie odrębnej umowy 

(kosztów tych prac nie obejmuje umowa bazowa, 

ponieważ ich wartość jest określana indywidualnie 

dla każdego czołgu, w zależności od zakresu 

niezbędnych do wykonania napraw i wymiany 

zużytych zespołów). Ważnym elementem całego 

programu jest uzyskanie przez polski przemysł 

potencjału gwarantującego wsparcie cyklu życia 

zmodernizowanych czołgów, związanego z transferem 

technologii wraz ze środowiskiem, umożliwiającym 

jej zastosowanie i rozwój, w tym know- 

-how, a także pozyskaniem specjalistycznego 

wyposażenia warsztatowego i urządzeń testujących. 

Poza tym, przeprowadzone mają zostać dodatkowe 

przedsięwzięcia: modernizacja trenażerów 

i symulatorów Ośrodka Szkolenia Leopard 

w Świętoszowie; dostarczenie pakietu logistycznego, 

umożliwiającego wsparcie eksploatacji 

czołgów w całym ich cyklu życiowym takie jak 

narzędzia specjalne MES-3; modyfikacja i opracowanie 

w niezbędnym zakresie, ale często od podstaw, 

dokumentacji technicznej TDv zmodernizowanego 

czołgu oraz dokumentacji technicznej 

symulatorów i trenażerów; dostarczenie pakietu 

szkoleniowego, obejmującego szkolenie załóg 

wozów i instruktorów oraz personelu technicznego 

(szerzej w WiT 1/2016). 

Zagadnienia ogólne i harmonogram 

Poza Zakładami Mechanicznymi Bumar-Łabędy S.A., 

w programie biorą także udział inne przedsiębiorstwa 

Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. Najważniejsze 

z nich to: 

❚ Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne S.A. z Poznania, 

które biorąc udział w przeglądach i remontach 

czołgów Leopard 2A5, realizują także naprawy 

zespołów napędowych; 

❚ PCO S.A., które dostarczą dwie kamery termowizyjne 

KLW-1 Asteria do modernizowanych celowników 

działonowego i przyrządu obserwacyjnego 

dowódcy każdego czołgu, a także zestaw kamer do 

obserwacji przestrzeni z tyłu czołgu KDN-1 Nyks; 

❚ Zakłady Mechaniczne Tarnów S.A. i Zakład Mechaniczny 

Bumar-Mikulczyce S.A. odpowiadające 

za produkcję i dostawy elektrycznych napędów 

obrotu wieży oraz układów stabilizacji 

uzbrojenia EWNA; 

❚ Rosomak S.A. odpowiedzialny za kompletację 

i dostawy elementów dodatkowego opancerzenia 

wieży; 

❚ Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Mechanicznych 

OBRUM Sp. z o.o. z Gliwic mający 

przeprowadzić naprawy wynikowe i modernizację 

znajdujących się w kraju symulatorów oraz 

trenażerów. 

Cały projekt został, z punktu widzenia prac wykonanych 

w ZM Bumar-Łabędy S.A. i jego krajowych 

kooperantów, podzielony na pięć etapów: 

❚ Etap I – przygotowawczy (przygotowanie infrastruktury 

i zasobów), styczeń–listopad 2016 r.; 

❚ Etap II – inicjowanie i wykonanie procesów demontażowych 

i weryfikacyjnych oraz naprawczych, 

listopad 2016 – grudzień 2017 r.; 

❚ Etap III – przejęcia kompetencji modernizacyjnych 

(transfer technologii, szkolenia na etapie 

partii próbnej), styczeń 2018 – wrzesień 2018 r.; 

❚ Etap IV – produkcja i dostawy partii przedseryjnej, 

czerwiec 2018 – marzec 2019 r.; 


www.zbiam.pl

Przemysł obronny 

Poznańskie WZM S.A. z optymizmem 

wkraczają w 2017 rok 


Ubiegły rok okazał się bardzo dobry 

dla Wojskowych Zakładów 

Motoryzacyjnych S.A. Poznańska 

spółka, należąca do Polskiej Grupy 

Zbrojeniowej S.A., odnotowała bardzo 

dobre wyniki finansowe, zrealizowała 

plany dotyczące wykonania remontów 

wozów bojowych i ich zespołów, 

rozszerzyła kompetencje w tradycyjnych 

sferach swojej działalności, 

a jednocześnie wkroczyła w zupełnie 

nowe. Rok 2017 zapowiada się 

obiecująco, a jeśli nawet tylko część 

przedsięwzięć z udziałem WZM S.A., 

co do których decyzje mają zapaść w tym 

roku, zakończy się podpisaniem umów, 

to pracy poznańskim zakładom i tak nie 

zabraknie przez kilka najbliższych lat. 

Fotografie w artykule: Andrzej Kiński. 

wzrost przychodów 

i dwukrotny wzrost zysków rok do 

60-procentowy 

roku, wyniki finansowe, którymi 

mogą poszczycić się tylko nieliczne przedsiębiorstwa 

polskiego przemysłu obronnego (choć 

ostatnio, w związku z wyraźnym przyspieszeniem 

procesów modernizacji Sił Zbrojnych RP 

i wynikającym z tego wzrostem zamówień, zdarza 

się to coraz częściej). Co ważne, jak deklaruje 

prezes zarządu WZM S.A. Elżbieta Wawrzynkiewicz, 

wypracowany zysk zostanie przeznaczony 

na kolejne inwestycje. Kolejne, bo proces modernizacji 

poznańskich zakładów, dzięki któremu są 

one dziś jedną z kluczowych części składowych 

polskiego przemysłu pancernego, realizowany 

jest systematycznie od kilku lat. Przedsięwzięcia 

te były związane głównie z tworzeniem dwóch 

kluczowych dla przyszłości zakładów centrów 

kompetencji – Centrum Obsługi Czołgów Leopard 

2 i Centrum Zespołów Napędowych. 

W 2015 r. zakupiono m.in.: kabiny do obróbki strumieniowo-ściernej, 

obrotniki, urządzenia spawalnicze 

(w tym przystosowane do spawania wg 

TÜV), kabiny lakiernicze, stanowiska do ładowania 

akumulatorów, nowe tokarki, szlifierki, frezarki, 

elektrodrążarki i laser do cięcia. Pod koniec 2015 r. 

przeprowadzono gruntowną modernizację hamowni, 

aby umożliwić wykonywanie w niej testów 

silników MTU MB 573 Ka-501, stanowiących 

W 2016 r. Wojskowe Zakłady Mechaniczne S.A. w Poznaniu uzyskały kompetencje do przeprowadzania przeglądów 

F6 czołgów Leopard 2A5 i wykonały prace przy dwóch pierwszych czołgach tego typu. 

napęd czołgów Leopard 2 i innych jednostek napędowych 

o mocy 1104 kW/1500 KM i większej. 

W 2016 r. na inwestycje i remonty kapitalne 

przeznaczono 20,3 mln PLN, a w ramach tego budżetu 

przeprowadzono m.in. remont i modernizację 

hali „W”, w której mieści się wydział silnikowy, 

kontynuowano także zakupy maszyn i specjalistycznych 

narzędzi, głównie na potrzeby rozwijania 

potencjału w zakresie obsługi czołgów Leopard 2, 

a także przeglądów i napraw silników MTU różnych 

typów (Centrum Zespołów Napędowych). Dzięki 

dobremu wynikowi finansowemu za 2016 r. w budżecie 

firmy na rok bieżący w pozycji inwestycje 

i remonty zapisano już 33 mln PLN. Celem jest osiągnięcie 

jeszcze w 2017 r. przez Centrum Zespołów 

Napędowych zdolności do realizacji 5. poziomu 

napraw silników MTU, co wiąże się m.in. z zakupem 

oprzyrządowania do regeneracji i sprawdzenia 

korbowodów i głowic, a także urządzeń do 

badań szczelności. Kontynuowany ma być także 

remont i modernizacja hali „W”, w której ulokowane 

będzie Centrum Zespołów Napędowych, zaś 

w przypadku hali „CD” wydziału remontu czołgów 

przeprowadzony ma być drugi etap modernizacji. 

Zupełnie nową inwestycją będzie modernizacja 

hali „1”, w której skoncentrowane mają być 

zadania produkcyjne związane z nowymi projektami, 

w tym produkcją cywilną i wykonywaniem 

umów kooperacyjnych dla zagranicznych kontrahentów. 

Coraz nowocześniejsze wyposażenie, coraz lepsze 

warunki pracy i jej organizacja, a także systematycznie 

podnoszone kwalifikacje załogi, to gwarancja 

wysokiej jakości wykonywanych prac, ale 

i korzystnych relacji „koszt–efekt”. Widać to dobrze 

na przykładzie zleceń wykonanych przez WZM S.A., 

a związanych z ich główną sferą działalności. Wyremontowano 

m.in. wszystkie przewidziane do przekazania 

na 2016 r. bojowe wozy piechoty BWP-1. 

Umowa obejmująca lata 2016–2017, zawarta z 1. Rejonową 

Bazą Logistyczną z Wałcza, dotyczy w sumie 

50 wozów. Przeprowadzono także przegląd 


www.zbiam.pl


Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej Woli – ekspert 

w produkcji i prefabrykacji stali pancernej 


Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej Woli, 

dawna Huta Stali Jakościowych S.A., 

to przykład polskiego kapitału, który 

kontynuuje 80 lat tradycji Centralnego 

Okręgu Przemysłowego w produkcji 

stali. Opisana w WiT 9/2016 oferta 

produkcji stali pancernych Armstal tego 

producenta, została z powodzeniem 

rozszerzona o technologię prefabrykacji 

gotowych elementów ze stali UHH. Daje 

to unikatowe możliwości w zakresie 

rozszerzenia udziału krajowego 

przemysłu w produkcji pojazdów 

opancerzonych i wozów bojowych dla Sił 

Zbrojnych RP. 

Fotografie w artykule: Adam M. Maciejewski, 

Andrzej Kiński, HSJ. 

Wystawione przez HSJ na MSPO 2016 próbki stali pancernych rodziny Armstal ze śladami badań odporności 

na ostrzał i statuetka Defendera, którą HSJ S.A. otrzymała podczas kieleckiego salonu. 

Od czasu publikacji poprzedniego artykułu, 

polska grupa kapitałowa Cognor S.A. 

przeprowadziła ujednolicenie nazw spółek, 

których jest właścicielem. Obecnie nazywają 

się one: Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej Woli 

(wcześniej Huta Stali Jakościowych S.A.), Oddział 

Ferrostal Łabędy w Gliwicach, Oddział Ferrostal 

Łabędy w Zawierciu i Oddział Ferrostal Łabędy 

w Krakowie. 

Potencjał produkcyjny i technologiczny Oddziału 

HSJ w Stalowej Woli w zakresie blach ze stali pancernych 

rodziny Armstal systematycznie rośnie. 

Obecnie Spółka zbiera owoce projektu realizowanego 

od 2009 r. Wówczas rozpoczęła się kooperacja 

z kontrahentami w prefabrykacji elementów ze 

stali pancernych, a od 2012 r. przedsiębiorstwo ze 

Stalowej Woli przeprowadza pełny cykl produkcyjny 

– od przetopienia złomu. Możliwe to było także 

dzięki kolejnym inwestycjom w obszar technologii 

i parku maszynowego, które w samym tylko 2016 r. 

wyniosły prawie 10 mln EUR. 

Kilkadziesiąt lat doświadczenia w produkcji stali 

pozwoliło HSJ stworzyć kompleksową ofertę, na 

którą składa się przede wszystkim serwis techniczny 

i doradztwo odnośnie doboru odpowiedniego 

gatunku stali z oferty HSJ konkretnemu klientowi. 

Nowością w tej sferze jest, wspomniana w tytule, 

prefabrykacja elementów ze stali UHH (ultra high 

hardness – ultratwardych), w tym najtwardszej 

Armstal 600. 

Konstruktorzy pojazdów opancerzonych począwszy 

od etapu ich projektowania chcą ograniczyć 

masę całkowitą wozu, a zarazem zapewnić 

jak najwyższy stopień osłony balistycznej i przeciwminowej. 

Dlatego dążą do stosowania blach 

o możliwie małej grubości, ale jak najtwardszych. 

Chcą też ograniczyć do minimum liczbę spawów 

w kadłubie jako stref o osłabionej odporności. 

Każde połączenie spawane oznacza wprowadzenie 

materiału o innych własnościach (w tym odporności) 

niż bazowy i wprowadzenie energii 

cieplnej niekorzystnie wpływającej na parametry 

stali. Natomiast gięcie elementu – czyli prefabrykacja 

– w zasadzie nie zmienia właściwości materiału 

i pozwala obniżyć masę całego pojazdu. Dlatego 

jest to optymalna forma kształtowania 

pancerza. W związku z tym dział produkcji staje 

przed problemem, jaką metodą wykonać zaprojektowany 

przez konstruktorów element. 

Z pomocą projektantom pojazdów opancerzonych 

przychodzi Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej 

Woli, który gwarantuje nie tylko dobór odpowiedniej 

jakości gatunków stali, ale i metod 

prefabrykacji, a więc osiągnięcie oczekiwanej wytrzymałości 

konstrukcji oraz odporności na ostrzał 

i wybuchy, poprzez redukcję liczby elementów 

i obniżenie masy dzięki wyeliminowaniu spawów. 

To ułatwia również i przyspiesza proces produkcji 

gotowych elementów. Dodatkowo HSJ zapewnia 

wsparcie linii montażowej klienta, ponieważ dostarczanie 

kompletów gotowych elementów 

przyspiesza montaż, a więc zmniejsza nakład pracy 

na linii produkcyjnej pojazdów i w konsekwencji 

możliwe jest osiągnięcie przez niego wyższej 

wydajności – zdolności do wyprodukowania większej 

liczby pojazdów w tym samym czasie. 

Unikatowe na rynku usługi obróbki 

stali pancernej 

Wsparcie Cognor S.A. Oddział HSJ w Stalowej Woli 

polega na kompleksowym podejściu do klienta. 

Wykonywana usługa zaczyna się od etapu doradztwa 

odnośnie poszukiwanego rozwiązania 

materiałowego. Jest to możliwe, gdyż w Hucie 

działa grupa specjalistów wraz z laboratorium badawczym, 

którzy wychodząc naprzeciw oczekiwaniom 

klienta, potrafią dobrać odpowiednie 

rozwiązanie, w tym modyfikację składu chemicznego 

stosowanego stopu, bo nawet taka modyfikacja 

jest możliwa w ramach wybranego lub wytypowanego 

gatunku stali. Bardzo istotnym 

elementem oferty jest przeprowadzenie pełnych 

badań, które poświadczają parametry eksploatacyjne 

zastosowanych arkuszy blach, w tym: twardości, 

udarności i oczywiście odporności balistycznej. 

Weryfikuje to ostrzał próbnych blach 

pod nadzorem 6. Rejonowego Przedstawicielstwa 

Wojskowego w Stalowej Woli, jak również 

testy certyfikacyjne w Wojskowym Instytucie 

Technicznym Uzbrojenia oraz Wojskowym Instytucie 

Techniki Pancernej i Samochodowej. 

Gdy oddział HSJ rozpoczyna współpracę z nowym 

klientem, który jest aktualnie na etapie projektowania 

albo produkcji prototypu wozu lub 

jego konkretnych części, często specyficznych 

(jak np. zbiornik paliwa, narożniki wymagające wygięcia 

o 90°), pierwszym etapem jest doradztwo. 

HSJ dobiera gatunek stali, grubość arkusza oraz 

wspólnie z klientem określa zakres niezbędnych, 

wspomnianych wcześniej, badań balistycznych. 


www.zbiam.pl


Najnowszy członek rodziny kołowych transporterów opancerzonych AMV 8×8 firmy Patria - pływający kołowy wóz bojowy AMV28A. 

Miroslav Gyűrösi 

Emirat Abu Zabi, już po raz trzynasty, 

gościł w dniach 19–23 lutego 2017 roku 

jedno z najbardziej prestiżowych 

przedsięwzięć branży zbrojeniowej 

na świecie – międzynarodową wystawę 

i konferencję International Defence 

Exhibition IDEX-2017. 

Fotografie w artykule: Miroslav Gyűrösi. 

Nowości IDEX-2017 

Tradycyjnie wystawa odbyła się w kompleksie 

wystawiennicznym ADNEC (Abu Dhabi 

National Exhibition Centre). Po raz czwarty 

towarzyszyła jej także specjalistyczna wystawa 

wojenno-morska NAVDEX-2017 (Naval Defence 

Exhibition). Oba przedsięwzięcia odnotowują systematyczny 

wzrost liczby wystawców i odwiedzających 

je gości, w bieżącym roku organizatorzy 

deklarowali wzrost sprzedanej powierzchni o 5% 

w stosunku do 2015 r. – do 53 532 m2. Jeśli chodzi 

o statystykę, to oficjalne informacje mówią o udziale 

Spośród eksponatów wystawy NAVDEX największe zainteresowanie wzbudzał najnowszy OPV Marynarki 

Wojennej ZEA Arialah (P6701). 

1235 wystawców z 57 krajów świata w wystawie 

i konferencji IDEX oraz 99 wystawców z 27 państw 

w wystawie NAVDEX. Pełna statystyka liczby gości 

na początku marca nie była jeszcze dostępna, 

ale organizatorzy liczyli, że oba przedsięwzięcia odwiedzi 

100–105 tys. profesjonalistów z całego świata. 

IDEX i NAVDEX służą nie tylko prezentacji uzbrojenia 

i sprzętu wojskowego oferowanego na rynkach 

państw Zatoki Perskiej, w tym światowych 

premier, ale pokazują także aktualny stan realizowanych 

programów, a także wskazują kierunki rozwoju, 

lokalne potrzeby i przynoszą informacje o planach 

zakupów. Szeroko zakrojone i uznane 

przedsięwzięcie, jakim z całym pewnością jest IDEX, 

w pierwszym rzędzie jest oczywiście forum wyznaczającym 

dalsze kierunki rozwoju sił zbrojnych, 

a także przemysłu obronnego i branż pokrewnych 

nie tylko w samych Zjednoczonych Emiratach Arabskich, 

ale także w innych krajach regionu. 

Najbardziej interesujące są jednak egzemplarze 

uzbrojenia i sprzętu, czy to wystawiane statycznie, 

czy prezentowane podczas codziennych pokazów 

dynamicznych, w których uczestniczyły nie tylko 

pojazdy kołowe i gąsienicowe, samoloty i śmigłowce, 

ale także jednostki pływające. Najbardziej imponujące 

są właśnie te ostatnie, a w celu ich prezentacji 

wykorzystano nabrzeże przed kompleksem 

wystawienniczym. Największą uwagę zwracał 

nowy okręt patrolowy Arialah (P6701) Marynarki 

Wojennej ZEA, dostarczony w tym roku przez grupę 


www.zbiam.pl

Obrona przeciwlotnicza 

Leonardo i MEADS International proponują 

Pod koniec stycznia br. konsorcjum MEADS 

International przekazało Ministerstwu 

Obrony Narodowej swoją szczegółową 

propozycję, dotyczącą możliwości 

dostarczenia Polsce systemu przeciwlotniczego 

i przeciwrakietowego MEADS 

w ramach programu Wisła. Jej elementem był 

także pakiet offsetowy, w którym zawarto 

między innymi transfer technologii produkcji 

półprzewodnikowych elektronicznych 

elementów mikrofalowych wykonanych 

w technologii azotku galu (GaN). 

transfer technologii GaN do Polski 

Andrzej Kiński Naval Defence Electronics koncernu Leonardo w Rzymie, 

który jest wiodącym dostawcą elementów mikrofalowych 

GaAs i GaN w Europie, zaś w przypadku GaN 

prawdopodobnie jedynym wytwórcą produkującym 

wyłącznie elementy spełniające normy wojskowe na 

Starym Kontynencie (niemiecko-francuskie konsorcjum, 

dostarczające elementy m.in. dla Thalesa, produkują 

je głównie na rynek cywilny). Właśnie Leonardo 

jest podwykonawcą MBDA Italy, które brało udział 

w opracowywaniu kluczowych elementów anteny 

stacji MFCR, dostarczył też do niej kompletne moduły 

nadawczo-odbiorcze (TRM), tzw. oktopaki, z PHEMT 

w technologii arsenku galu. 

1 marca rzymską centralę MBDA Italy, włoskiego 

partnera MEADS International, a także zakłady produkujące 

elementy GaN i GaAs koncernu Leonardo odwiedzili 

przedstawiciele dyrekcji PGZ S.A., a także 

Fotografie w artykule: Leonardo, Tomasz Grotnik. 

Plropozycja ta skierowana jest przede wszystkim PIT-Radwar S.A. i Wojskowych Zakładów Elektronicznych 

S.A., zaś następnego dnia delegacja MON z wice- 

do przedsiębiorstw Polskiej Grupy Zbrojeniowej 

S.A., które mogłyby dzięki temu wziąć udział ministrem Bartoszem Kownackim na czele. 

w modernizacji szyków antenowych stacji radiolokacyjnych 

SR i MFCR systemu MEADS, które obecnie wyzystory 

mocy i wyspecjalizowane układy scalone, ściśle 

Rzymskie zakłady, które produkują mikrofalowe trankorzystują 

układy nadawczo-odbiorcze wykonane współpracują z zakładami koncernu w Neapolu, gdzie 

w technologii arsenku galu (GaAs), polegającej na ich kompletuje się m.in. moduły nadawczo-odbiorcze i bloki 

zastąpieniu nowymi, wykorzystującymi tranzystory na obróbki sygnału do stacji radiolokacyjnych. Włosi deklarują, 

że technologię produkcji tranzystorów PHEMT w tech- 

podłożu GaN. Oczywiście opanowanie tej technologii, 

uznawanej obecnie za jedną z krytycznych dla współczesnej 

techniki radiolokacyjnej, przez polskich produ- 

pierwszej dekady XXI wieku, a pierwsze elementy seryjne 

nologii GaAs 0,5 μm zaczęli opanowywać w połowie 

centów pozwoliłoby także na opracowanie układów dostarczono w 2008 r. (do TRM radarów pasma C). Do dziś 

nadawczo-odbiorczych z mikrofalowymi tranzystorami 

mocy (PHEMT, Power High-Electron-Mobility Transitach 

zakłady zmodernizowano, kosztem ok. 60 mln EUR, 

wyprodukowano ich kilkadziesiąt tysięcy. W ostatnich lastor) 

GaN do własnej konstrukcji radarów z antenami w kierunku osiągnięcia zdolności do produkcji tranzystorów 

mocy (0,25/0,5 μm) i diod w technologii GaN. Impul- 

aktywnymi. Tego typu elementy mogą zresztą znaleźć 

znacznie szersze zastosowanie w urządzeniach wojskowych 

i cywilnych, a uruchomienie ich seryjnej produkcji Włoch, dotyczące planowanego zamówienia kilkunastu 

sem do tego były rozmowy z Ministerstwem Obrony 

także na potrzeby komercyjne (telekomunikacja, motoryzacja) 

pozwoliłoby na zmniejszenie ryzyka inwestycji. z antenami AESA GaN do perspektywicznych okrętów 

wielozadaniowych okrętowych stacji radiolokacyjnych 

Szczegóły związane z projektem transferu technologii 

produkcji elementów GaN zostały przedstawione w 2015 r. Leonardo dostarczy systemy radiolokacyjne 

Marina Militare. Na mocy kontraktu podpisanego 

zarządowi PGZ S.A. i przedstawicielom zainteresowanych 

firm podczas spotkań w Warszawie, a także pre- 

ścianowymi w technologii AESA GaN do okrętu lotni- 

pracujące w pasmach C i X z nieruchomymi antenami 

zentacji w zakładzie produkcyjnym oddziału Land & czego (LHA) typu Trieste, a także nowych fregat patrolowych 

PPA. Łącznie będzie to wymagało wyprodukowania 

ok. 40 anten i ok. 60 000 modułów nadawczo- 

-odbiorczych. 

Inwestycje objęły m.in. pomieszczenia sterylne 

standardu ISO5 (wg ISO 14644-1) o powierzchni ponad 

1000 m2 w których zainstalowano nowo zakupione 

urządzenia m.in. do elektronolitografii i procesów chemicznych. 

Łączna zdolność produkcyjna tej linii to ok. 

1000 wafli (podłoży) o średnicy 4 cali z elementami 

elektronicznymi. 

Możliwa współpraca w sferze elementów elektronicznych 

w technologii GaN pomiędzy Włochami 

i Polską wydaje się być bardzo interesującą propozycją. 

Koncern Leonardo nie jest w żaden sposób limitowany 

jeśli chodzi o transfer technologii będących 

jego własnością – poza zgodą własnego rządu. 

W przypadku amerykańskich producentów militarnych 

elementów GaN (główni to Raytheon, Northrop 

Grumman) liczyć należy się z ograniczeniami 

przepisów International Traffic in Arms Regulations, 

które – o ile stosowna zgoda zostanie wydana – 

mogą dopuścić eksport samych elementów, ale uzyskanie 

zgody na transfer technologii ich produkcji 

jest mało realny (przynajmniej dopóki nie dojdzie do 

kolejnego przełomu technicznego i opanowania 

technologii, która wyprze GaN). De facto jednak i tak 

Stany Zjednoczone mają znaczne możliwości kontrolowania 

tego typu elementów w Europie, ponieważ 

to właśnie amerykańskie firmy są dziś dostawcą 

kryształów GaN o odpowiedniej czystości i rozmiarach, 

a więc „surowego” materiału na podłoża. 

Według informacji przekazanych przez przedstawicieli 

MEADS International oraz Leonardo, proces transferu 

technologii elementów GaN do Polski musiałby 

trwać ok. 3 lat i pozwoliłby na produkcję elementów, 

a także gotowych modułów TRM. Strona włoska jest 

gotowa do przeprowadzenia także niezbędnych szkoleń 

pracowników i włączenia niemal od razu po podpisaniu 

porozumienia polskich firm do wspólnych przedsięwzięć 

już od poziomu badań i rozwoju. To wszystko 

wpłynęłoby znacząco na zmniejszenie ryzyka technicznego 

i finansowego projektu 

n 

Włoski koncern Leonardo jest gotów nawiązać współpracę z Polską w zakresie transferu 

technologii produkcji półprzewodnikowych elektronicznych elementów mikrofalowych wykonanych 

w technologii azotku galu (GaN). 

Włoski producent ma już zamówienie Ministerstwa Obrony Włoch na okrętowe systemy 

radiolokacyjne ze ścianowymi antenami AESA GaN, pracujące w pasmach C i X. 

Na zdjęciu model nadbudówki fregaty wielozadaniowej PPA z antenami tego systemu. 


www.zbiam.pl

Obrona przeciwlotnicza 

Miroslav Gyűrösi 

Pod koniec stycznia 2017 r., po powrocie 

z wizyty na Białorusi, minister obrony 

Republiki Serbskiej Zoran Djordjevič 

oficjalnie poinformował, że rezultatem 

przeprowadzonych rozmów będzie 

nieodpłatne przekazanie Serbii z zasobów 

Sił Zbrojnych Republiki Białorusi 

naddźwiękowych samolotów bojowych 

MiG-29 i przeciwlotniczych systemów 

rakietowych Buk. Strona serbska ma pokryć 

koszt ich remontów i modernizacji. 

Porozumienie w tej sprawie podpisali 

w Mińsku 26 stycznia premierzy Republiki 

Białorusi Andriej Kobiakow i Republiki 

Serbskiej Aleksandar Vučić. 

System przeciwlotniczy 

Buk-MB trafi do Serbii 

Fotografie w artykule: Miroslav Gyűrösi, 

NPK Iskra, Azeri Defence, MO Azerbejdżanu. 

Prototyp samobieżnego pojazdu transportowo-załadowczo-bojowego 9A39MB przeciwlotniczego systemu rakietoego 

Buk-MB z pociskami kierowanymi rodziny 9M38. 

Zlgodnie z zapisami porozumienia, Serbia 

przejmie od Białorusi osiem samolotów 

MiG-29 (prawdopodobnie wszystkie wersji 

9-13, wcześniej Rosja zadeklarowała przekazanie 

Serbii kolejnych sześciu MiG-ów – trzech 9-13, jednego 

9-12 i dwóch szkolno-treningowych 9-51), 

a także dwa „dywizjony“ systemu Buk. W tym 

ostatnim przypadku nie wiemy, czy rzeczywiście 

chodzi o dywizjony (w skład dywizjonu wchodzą: 

stanowisko dowodzenia, radar wstępnego wykrywania 

celów i trzy baterie ogniowe) czy też o baterie 

(bateria standardowo składa się z dwóch 

wyrzutni i pojazdu transportowo-załadowczego 

ze zdolnością odpalania rakiet) – ta druga alternatywa 

wydaje się być bardziej prawdopodobna. 

Więcej dowiemy się zapewne dopiero, kiedy elementy 

systemu Buk zaczną trafiać do Serbii. Według 

wypowiedzi ministra Djordjeviča dla dziennika 

„Politika“ z 27 stycznia br., szczegółowe 

kwestie dotyczące współpracy wojskowej i wojskowo-technicznej 

pomiędzy Serbią a Białorusią 

mają zostać ustalone podczas rozmów roboczych, 

które rozpocząć się mają w maju br. Podkreśla 

się, że warunkiem realizacji całego przedsięwzięcia, 

postawionym przez stronę białoruską, 

jest przeprowadzenie modernizacji Buków (a także 

MiG-ów-29) przez białoruski przemysł obronny. 

Mimochodem, artykuł w dzienniku „Politika“ 

wspomina, że Serbia prowadziła rozmowy z Białorusią 

także na temat możliwości dostaw przeciwlotniczych 

systemów rakietowych S-300PS 

i S-300W1. W każdym razie dotyczące ich zapisy 

nie znalazły się w umowie podpisanej 26 stycznia, 

ale oba kraje deklarują, że nie wyczerpuje ona 

wszystkich zagadnień związanych z dwustronną 

współpracą wojskowo-techniczną. 

W swej ofercie modernizację przeciwlotniczego 

systemu rakietowego Buk – do standardu 

Buk-MB – ma tylko jedna białoruska firma – NPOOO 

„OKB TSP“. Jak dotąd modernizacja ta została zamówiona 

przez jednego zagranicznego kontrahenta, 

ale NPOOO „OKB TSP“ promuje ją w wielu 

krajach, szczególnie tych, które eksploatują poprzednika 

Buka, a więc system 2K12M Kub-M. 

Odbiorcą tym była Republika Azerbejdżanu, 

a elementem prac rozwojowych i dostaw systemu 

Buk-MB do tego kraju było stopniowe zwiększanie 

jego efektywności bojowej, poprzez włączenie 

w jego skład wozów dowodzenia rodziny 

Riedut-S na szczeblach brygady i dywizjonu. 

Aktualnie proces rozszerzania możliwości systemu 

Buk-MB przebiega poprzez integrację z nim 

stacji radiolokacyjnych wstępnego wykrywania 

RLS-50, które są zdolne do wykrywania i śledzenia 

także celów o bardzo niskiej skutecznej powierzchni 

odbicia, w tym małych i miniaturowych 

bezzałogowców. 

Przeciwlotniczy system rakietowy 

Buk-MB 

Jak już wspomniano, białoruska spółka NPOOO 

„OKB TSP“, w której opracowano program modernizacji 

systemu Buk do standardu Buk-MB, przed kilkoma 

laty dostarczyła takie systemy pierwszemu 

kontrahentowi – Siłom Zbrojnym Republiki Azerbejdżanu. 

Aktualne informacje mówią o dostarczeniu 

sześciu „zestawów“, prawdopodobnie baterii 

– nie jest znana konfiguracja ani liczba dostarczonego 

sprzętu, a także – oficjalnie – pochodzenie sprzętu, 

który poddano modernizacji. W przypadku standardu 

Buk-MB, modernizacji poddawane są starsze 

wersje – 9K37 Buk i 9K37M1 Buk-M1. 

Podstawowe cele modernizacji obejmują: zwiększenie 

skuteczności bojowej, poprawę charakterystyk 

użytkowych i oczywiście przedłużenie okresu 


www.zbiam.pl

Broń rakietowa 

Pierwsza faza startu pocisku Pukguksong-2 – pod rakietą widać płomień gazogeneratora, od kadłuba oddzielają się prowadnice, stabilizatory aerodynamiczne są jeszcze złożone. 


Nowy północnokoreański pocisk „ziemia-ziemia” 

Tomasz Szulc 

Koreańczycy z Północy już od kilku 

dziesięcioleci próbują straszyć świat 

swymi rakietami balistycznymi. 

Potrzebują ich z dwóch powodów. 

Po pierwsze, mimo dużej liczebności, 

Koreańska Armia Ludowa jest słabo 

uzbrojona i w przypadku ewentualnej 

konfrontacji z Południem nie miałaby 

większych szans. Pociski balistyczne, 

szczególnie z głowicami chemicznymi 

czy jądrowymi, mogłyby tę dysproporcję 

choćby częściowo złagodzić. 

Po drugie, władze Koreańskiej Republiki 

Ludowo-Demokratycznej potrzebują 

kart przetargowych w negocjacjach 

z Zachodem. KRLD nieustannie potrzebuje 

pomocy gospodarczej i żywnościowej, 

a uzależnienie od głównego „darczyńcy”, 

czyli Chin jest na pewno dla władz 

w Pjongjangu frustrujące. 

Fotografie w artykule: KCNA, KB Arsienał. 

Stąd prowadzą – mniej lub bardziej dyskretne 

– negocjacje z „wrogami” i bodaj jedynym 

ich atutem są obietnice wycofania się z tego 

czy innego etapu programu zbrojeniowego. Aby 

zachować wiarygodność, muszą jednak pokazywać, 

że ich kluczowe programy, jądrowy i rakietowy, 

postępują. Gdy KRLD zbliżyła się do możliwości 

skonstruowania ładunków jądrowych, program rakietowy 

nabrał nowego znaczenia – tylko z pociskami 

balistycznymi, jako ich nosicielami, broń jądrowa 

staje się przekonującym argumentem, 

zapewniającym reżimowi Kim Dzong Una niemal 

całkowitą nietykalność na forum międzynarodowym, 

a to jest niewątpliwie największe marzenie 

dynastii Kimów. 

Do dziś nie ma jasności co do tego, kto przekazał 

KRLD technologię produkcji nieskomplikowanych 

rakiet balistycznych. Według jednej wersji 

zrobił to w latach 60. ub.w. Związek Radziecki, aby 

stworzyć lokalną przeciwwagę dla rosnącego potencjału 

militarnego Chińskiej Republiki Ludowej. 

W owym czasie Kim Ir Sen bardzo umiejętnie wykorzystywał 

wrogość między oboma wielkimi sąsiadami 

i „załatwiał sobie” pomoc raz jednych, raz 

drugich. Nic więc dziwnego, że drugą prawdopodobną 

drogą uzyskania technologii rakietowych 

był transfer właśnie z ChRL. Trzecia możliwość, to 

zakup rakiet i wyrzutni w krajach tzw. Trzeciego 

Świata, które wcześniej otrzymały je w ramach 

„braterskiej pomocy” z ZSRR i żmudne skopiowanie 

ich bez dostępu do dokumentacji konstrukcyjnej. 

We wszystkich trzech przypadkach obiektem 

mogły być wyłącznie rakiety tej samej rodziny, 

czyli R-11 lub R-17 (8K11 lub 8K14), należące do systemu 

rakietowego Elbrus, czyli sławnego Scuda. Są 

to rakiety jednostopniowe, z nieoddzielającą się 

głowicą, napędzane przez silnik na paliwo ciekłe, 

wymagający zasilania żrącym utleniaczem na bazie 

kwasu azotowego, a więc należące do pierwszego 

pokolenia takiej broni. Ich zasięg wynosił od 

150 do niespełna 300 km. 

Koreańczycy najpierw zwiększyli ten zasięg do 

300÷350 km, dzięki niewielkim modyfikacjom leciwej 

już wtedy konstrukcji i zmniejszeniu masy głowicy 

bojowej o połowę. Potem wydłużyli kadłub 

i zwiększyli pojemność zbiorników paliwa, dzięki 

czemu zasięg wzrósł do 450÷500 km. Kolejnym krokiem 

było skonstruowanie oddzielającej się w locie 

głowicy bojowej, przez co zasięg wzrósł o kolejne 

100 km (zapewne „przy okazji” kolejny raz trzeba 

było zmniejszyć masę głowicy). Natomiast próby 

zbudowania wersji dwustopniowej, z wykorzystaniem 

takiego samego silnika dla obu stopni, skończyły 

się fiaskiem, podobnie jak próba kombinacji 


www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe 

Jeden z Mi-17 należących do 7. Eskadry Działań Specjalnych, dostarczony na przełomie 2010 i 2011 r. Jednostka ta pilnie oczekuje na nowy sprzęt, lepiej odpowiadający 

charakterowi jej zadań. 

Przetarg na śmigłowce – kolejne podejście 

Łukasz Pacholski 

Zgodnie z deklaracjami złożonymi przez 

kierownictwo Ministerstwa Obrony 

Narodowej, choć w kilka tygodni 

później w stosunku do wcześniej 

podawanych informacji, 20 lutego br. 

Inspektorat Uzbrojenia poinformował 

o rozpoczęciu dwóch postępowań 

dotyczących zakupu nowych 

śmigłowców dla Sił Zbrojnych RP. Tym 

samym, w najbliższych miesiącach, 

powinniśmy poznać dostawców 

wiropłatów dla 7. Eskadry Działań 

Specjalnych, a także Brygady Lotnictwa 

Marynarki Wojennej. 

Fotografie w artykule: Łukasz Pacholski, 

FAB, US Army, Leonardo. 

Zakończenie jesienią ubiegłego roku, bez 

uzyskania porozumienia, negocjacji offsetowych 

pomiędzy Ministerstwem Rozwoju 

i przedstawicielami Airbus Helicopters spowodowało, 

że program modernizacji floty wiropłatów Sił 

Zbrojnych RP znalazł się w punkcie wyjścia. A pytanie, 

jaka maszyna zastąpi śmigłowce Mi-14 i najbardziej 

wyeksploatowane Mi-8, znów zostało bez 

odpowiedzi. Niemal od razu po podjęciu tej decyzji, 

minister Antoni Macierewicz i wiceminister Bartosz 

Kownacki zaczęli składać deklaracje, że nowe 

postępowanie zostanie wkrótce rozpoczęte, a kierownictwo 

resortu obrony nadal traktuje wymianę 

generacyjną parku śmigłowców jako jeden ze 

swych priorytetów. 

Wkrótce po zakończeniu pierwszego postępowania 

zainicjowano nową procedurę. Tym razem w ramach 

pilnej potrzeby operacyjnej (patrz WiT 11/2016). 

Jak się jednak okazało, przygotowanie stosownych 

dokumentów opóźniło się, m.in. ze względu na konieczność 

opracowania odpowiednich procedur 

przez komitet offsetowy oraz przygotowania obiegu 

dokumentów, w tym niejawnych, pomiędzy stronami, 

tak w trybie międzyrządowym (z administracją 

Stanów Zjednoczonych), jak i rozmów z dostawcami 

w trybie komercyjnym. Analiza prawna wykazała 

m.in. brak możliwości dostarczenia dwóch „szkolno- 

-treningowych” maszyn do końca zeszłego roku czy 

też na przełomie stycznia i lutego bieżącego roku – 

jak deklarował to Antoni Macierewicz. 

Zgodnie z upublicznionymi informacjami, Inspektorat 

Uzbrojenia wysłał zaproszenia do udziału w postępowaniu 

do trzech podmiotów: konsorcjum 

Sikorsky Aircraft Corp. (firma należy obecnie do korporacji 

Lockheed Martin) z Polskimi Zakładami Lotniczymi 

Sp. z o.o., Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego 

PZL-Świdnik S.A. (należącej do koncernu Leonardo), 

a także konsorcjum Airbus Helicopters i Heli Invest 

Sp. z o.o. Services S.K.A. W ramach pierwszego postępowania 

wyłoniony ma zostać dostawca ośmiu 

śmigłowców w wersji bojowego poszukiwania i ratownictwa 

CSAR w wariancie specjalnym (dla pododdziałów 

Wojsk Specjalnych – CSAR SOF), a w drugim 

czterech bądź ośmiu w wersji zwalczania okrętów 

podwodnych, ale wyposażonych dodatkowo 

w sprzęt medyczny pozwalający na prowadzenie 

misji CSAR. Taki zapis dotyczący liczby śmigłowców 

morskich wynika, jak to ujęto w oficjalnym komunikacie, 

z czynnika czasu – w związku z powyższym negocjacje 

w sprawie śmigłowców morskich prowadzone 


www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe 

Śmigłowiec CSAR – SOF Leonardo HH-101A Caesar podczas pokazu na warszawskim lotnisku Babice. 


Na początku marca, podczas cyklu 

pokazów w Świdniku i Warszawie, firma 

Leonardo Helicopters zaprezentowała 

w Polsce śmigłowiec bojowego 

poszukiwania i ratownictwa 

oraz wsparcia sił specjalnych 

HH-101A Caesar, należący do włoskich 

Aeronautica Militare. Była to pierwsza 

oficjalna prezentacja śmigłowca 

rodziny AW101 w Polsce, choć od 

dostaw pierwszych seryjnych maszyn 

tego typu (Merlin HAS.1) minie w maju 

bieżącego roku 20 lat. 

Fotografie w artykule: Andrzej Kiński, 

Łukasz Pacholski. 

Formalne rozpoczęcie 20 lutego br. przez 

Ministerstwo Obrony Narodowej postępowań 

przetargowych, mających wyłonić dostawców 

ośmiu śmigłowców bojowego poszukiwania 

i ratownictwa oraz wsparcia sił specjalnych 

HH-101A Caesar w Polsce 

(CSAR – SOF) dla 7. Eskadry Działań Specjalnych 

i ośmiu zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), 

dodatkowo wyposażonych w sprzęt medyczny 

pozwalający na prowadzenie bojowych akcji poszukiwawczo-ratowniczych 

CSAR, wpłynęło na 

intensyfikację działań ich potencjalnych uczestników, 

w tym także promocyjnych. Wyrazem tego 

był przylot do Polski 1 marca śmigłowca Leonardo 

Helicopters HH-101A Caesar, a więc jednej 

z najnowszych wersji wiropłatów rodziny AW101. 

Maszyny takie używane są przez włoskie lotnictwo 

od roku i wykorzystywane właśnie w charakterze 

maszyn CSAR – SOF. O ile morskie wersje 

AW101 są dobrze znane specjalistom, a także entuzjastom 

lotnictwa, to wielozadaniowy śmigłowiec 

wsparcia wojsk specjalnych i ratownictwa 

bojowego nadal stanowi „gorącą nowość”. Ponieważ 

w poprzednim, zamkniętym jesienią ubiegłego 

roku, przetargu śmigłowiec ten nie był Polsce 

proponowany, logiczne jest skoncentrowanie 

działań promocyjnych właśnie na nim. W przypadku 

zwycięstwa AW101, koncern Leonardo jest 

gotów w ciągu roku od chwili podpisania umowy 

zorganizować w WSK PZL-Świdnik S.A. linię montażu 

końcowego śmigłowców tego typu dla Polski 

(byłoby to opłacalne już przy zamówieniu 

ośmiu sztuk), a być może także dla innych odbiorców 

tych maszyn. Już dziś w Świdniku powstają 

elementy kadłubów AW101, które dostarczane są 

do zakładów koncernu w Yeovil w Wielkiej Brytanii, 

gdzie znajduje się obecnie jedyna linia montażu 

maszyn tej rodziny. W przypadku uruchomienia 

produkcji AW101 także w Świdniku, liczba 

pracowników zakładów, którzy zaangażowani byliby 

w ten program, wzrosłaby z kilkudziesięciu 

obecnie do kilkuset. 

W ramach pokazów w Polsce śmigłowiec 

HH-101A został 2 marca zaprezentowany na zakładowym 

lotnisku WSK PZL-Świdnik, zaś 3 marca na 

lotnisku Babice na warszawskim Bemowie. W tym 

ostatnim pokazie brali udział m.in. przedstawiciele 

kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, 

Lot na pokładzie Caesara wykonał m.in. minister obrony narodowej Antoni Macierewicz. Elementem pokazu była m.in. ewakuacja pilota „zestrzelonego” samolotu za pomocą wciągarki. 


www.zbiam.pl

Transport lotniczy 

Wydaje się, że Indonezja będzie drugim po Malezji eksportowym odbiorcą maszyn A400M Atlas. 

Airbus Defense & Space 

z sukcesami wkracza w nowy rok 


19 stycznia br. media indonezyjskie 

poinformowały, że władze w Dżakarcie 

zatwierdziły plan zakupu pięciu 

samolotów transportowych A400M 

Atlas. Ten krok, a także informacje 

płynące m.in. z Kanady, Argentyny 

i Indii, pozwalają domniemywać, 

że bieżący rok powinien być udany 

dla Airbus Defense & Space. 

Fotografie w artykule: Airbus D&S, MO Hiszpanii, 

Federalne Ministerstwo Obrony, 

Alejandro Leon, Internet. 

Decyzja rządu Indonezji o wydzieleniu 2 mld 

EUR na zakup nowych samolotów transportowych 

to dopiero wstęp do, zapewne niełatwych, 

negocjacji z producentem. Według dostępnych 

informacji, jednym z warunków zakupu 

Atlasów jest ulokowanie linii ich montażu końcowego 

w zakładach PT Dirgantara w Bandungu, gdzie 

miałyby zostać skompletowane trzy z pięciu maszyn. 

Deklaracje polityków dają nadzieję, że po pięciu 

pierwszych samolotach, w przyszłości można 

będzie spodziewać się kolejnych zamówień. Siły 

Powietrzne Indonezji (Tentara Nasional Indonesia – 

Angkatan Udara, TNI–AU) są ważnym ogniwem 

w systemie transportowym wojska i służb publicznych 

na obszarze kraju, który jest rozsiany na blisko 

6000 wysp. Obecnie jego trzonem są średnie samoloty 

transportowe Lockheed Martin C-130 Hercules 

różnych wersji – niestety, w większości przypadków, 

wyeksploatowane i potrzebujące pilnej wymiany. 

W zeszłym roku producent dostarczył pierwszego A400M do Hiszpanii, która tym samym dołączyła do grona użytkowników 

tych maszyn, obejmującego dotąd: Wielką Brytanię, Francję, Niemcy, Turcję i Malezję. 

O skali problemu niech świadczy fakt, że tylko 

w bieżącym wieku doszło do sześciu wypadków, 

w wyniku których spisano ze stanu pięć samolotów 

(szczegóły w tabeli). Ze względów finansowych 

w ostatnich latach poszukiwano używanych Herculesów 

na rynku wtórnym. Kluczowym ich źródłem 

stała się Australia, która sprzedała Indonezji pięć 

C-130H (jeden już został utracony przez TNI–AU), 

a kolejnych pięć przekazała w darze. Ich uzupełnieniem 

były zakupy maszyn kategorii lekkiej – montowanych 

na licencji w zakładach PT Dirgantara Indonesia 

C295M, ogółem do końca ubiegłego roku 

zamówiono ich jedenaście, spośród których dostarczono 

dziewięć. 

Ze względu na intensywną eksploatację, potrzeby 

operacyjne, a także z racji wysokich strat, 

Indonezyjczycy rozpoczęli w 2015 r. sondaż dostawców 

fabrycznie nowych maszyn tej klasy. 

W połowie ubiegłego roku władze ogłosiły, że 

będą chciały zainicjować program wymiany generacyjnej 

Herculesów poprzez zakup niewielkiej 

liczby maszyn Airbus A400M Atlas. Miało to głównie 

związek z pilną potrzebą dysponowania takimi 

środkami transportu do bieżących działań nad terytorium 

kraju. Wówczas nie wykluczono także, że 

ich uzupełnieniem mogą stać się fabrycznie nowe 

maszyny Lockheed Martin C-130J Super Hercules, 

jednak trudno wyobrazić sobie, aby uzasadnione 

było „rozdrabnianie” floty segmentu średniego 

– tym bardziej, jeśli Airbus zgodziłby się na ulokowanie 

montażu swych maszyn na miejscu. 

Decyzja Indonezji może być przełomowa dla 

przyszłości programu A400M, szczególnie jego 

marketingu poza państwami członkowskimi 

konsorcjum Euroflag i jego prawnych następców 


www.zbiam.pl

Samoloty bojowe 

Grecja planuje modernizację swoich F-16 

Po Tajwanie kolejnym potencjalnym klientem na modernizację F-16 do standardu F-16V Viper jest Grecja, której władze na początku lutego br. wysłały do Waszyngtonu LoR w tej sprawie. 


8 lutego br. greckie media 

poinformowały, że rząd w Atenach 

przesłał amerykańskiej administracji 

dokumenty świadczące o zamiarze 

modernizacji wielozadaniowych 

samolotów bojowych Lockheed Martin 

F-16C/D Polemikí Aeroporía 

do standardu F-16V Viper. 

Fotografie w artykule: Lockheed Martin, 

IDF, MO Grecji, USAF. 

Oficjalnym krokiem zmierzającym do uruchomienia 

programu było przesłanie do 

Departamentu Stanu Stanów Zjednoczonych 

zapytania ofertowego (wniosku o zakup) tzw. 

Letter of Request (LoR), co pozwala na rozpoczęcie 

procedury administracyjnej w ramach programu 

FMS, w którym w kontaktach pomiędzy Grecją i wykonawcą 

zlecenia będzie pośredniczyć rząd federalny. 

To także ułatwi obserwację dalszego procesu, 

gdyż oznacza konieczność wydania zgody na transakcję 

przez Departament Stanu i Kongres. Na tym 

etapie przedmiot zapytania stanie się jawny za sprawą 

Agencji do Spraw Współpracy Obronnej (Defense 

Security Cooperation Agency, DSCA), która będzie 

zobowiązana do jego opublikowania. Według 

wstępnych szacunków cały program może kosztować 

Ateny około 2 mld USD. Ważnym pytaniem pozostaje 

jednak, skąd pogrążona w kryzysie ekonomicznym 

Grecja znajdzie na to fundusze. 

Przypomnijmy, że w ramach programu F-16V Viper 

Lockheed Martin proponuje m.in. montaż stacji radiolokacyjnej 

Northrop Grumman AN/APG-83 z anteną 

AESA, nowe szyny danych i centralny komputer 

Greckie F-16 służą przede wszystkim do obrony własnej przestrzeni powietrznej, w czasie której często dochodzi do 

konfrontacji z tureckim lotnictwem. Kryzys ekonomiczny powoduje jednak, że tylko 60% greckich F-16 znajduje się 

w gotowości do wykonywania zadań. 

misji, a także unowocześnienie kabiny poprzez montaż 

w niej nowych ciekłokrystalicznych monitorów 

wielofunkcyjnych (w tym jednego o wymiarach 6×8 

cali). Nowa wersja otrzyma też zdolność do przenoszenia 

nowych precyzyjnych środków bojowych 

i zasobników z wyposażeniem zwiększającym możliwości 

ofensywne oraz defensywne. Oczywiście 

modernizacja nie miałaby sensu, jeśli nie byłaby połączona 

z wydłużeniem resursu płatowca. Badania 

naziemne płatowca doświadczalnego wykazały, że 

przy prawidłowej eksploatacji struktura wytrzyma 

dziesięciolecia. W 2015 r. poinformowano, że osiągnięto 

„symulowany” nalot na poziomie 27 700 godzin 

bez odnotowania uszkodzeń zagrażających 

eksploatacji. Powyższe prace mają na celu wydłużenie 

możliwości eksploatacji poza, aktualnie rekomendowany, 

techniczny nalot 8000 godzin, obecnie 

stanowiący gwarantowaną przez producenta 

wartość graniczną. Demonstrator technologii F-16V 

został oblatany 16 października 2015 r., a pierwszym 

kontrahentem realizującym proces modernizacji 

swych F-16 do tego standardu jest Tajwan. Co ważne 

z greckiego punktu widzenia, większość prac 

związanych z modernizacją tych maszyn będzie 

prowadzona w zakładach Aerospace Industrial 

Development Corp. w Taizhong. 

Historia eksploatacji F-16 w Grecji sięga marca 

1985 r., kiedy Ateny, zapewne powielając decyzję 

Ankary, zdecydowały się na zakup nowych samolotów 

bojowych – poza F-16C/D, także Mirage 

2000. Było to związane z trwającą do dziś rywalizacją 

pomiędzy tymi państwami o dominację w regionie, 

pomimo faktu przynależności obu od 1952 r. 


www.zbiam.pl

Lotnictwo morskie 

Pierwsza zmodernizowana Anakonda w BLMW 


W drugiej połowie lutego br. do Brygady 

Lotnictwa Marynarki Wojennej wrócił 

po remoncie i modernizacji w WSK 

PZL-Świdnik S.A. pierwszy śmigłowiec 

rodziny W-3. Wyczekiwany od wielu 

miesięcy, ponieważ program notuje 

znaczne opóźnienie w stosunku 

do zapisów umowy. Przekazanie 

pierwszej maszyny daje jednak nadzieję, 

że jej śladem wkrótce podążą 

kolejne wiropłaty. 

Fotografie w artykule, jeśli nie zaznaczono inaczej: 

Łukasz Pacholski. 

Przełom w programie przebudowy i modernizacji 

Anakond Brygady Lotnictwa Marynarki 

Wojennej nastąpił 17 lutego br., kiedy 

podpisany został protokół odbioru egzemplarza 

W-3WA o numerze 0209. Maszyna powróciła do 

43. Bazy Lotnictwa Morskiego w Gdyni 21 lutego, 

stając się symboliczną „jaskółką” nadchodzących 

zmian w BLMW. Maszyna ta jest jednym z dwóch 

najstarszych Sokołów w Siłach Zbrojnych RP, który 

wraz z egzemplarzem o numerze 0304 został dostarczony 

do ówczesnej 18. Eskadry Lotnictwa 

Łącznikowego MW w 1989 r. Wówczas reprezentował 

wersję transportowo-łącznikową W-3T. Przez 

lata służył do transportu ludzi, a także zadań szkolno-treningowych, 

odciążając tym samym nieliczne, 

wyspecjalizowane w zadaniach ratowniczych, 

W-3WA 0209 na lotnisku 43. Bazy Lotnictwa Morskiego w Gdyni. Jest to pierwsza maszyna odebrana po modernizacji 

w PZL-Świdnik S.A., zrealizowanej na mocy kontraktu z 2014 r. na przebudowę i modernizację pięciu 

śmigłowców, które miały powrócić do BLMW do kwietnia ub.r. Obecnie (pierwsze dni marca) cztery z nich 

nadal są w Świdniku, jednak odbiór dwóch kolejnych zbliża się do finału. 

Anakondy. Ostatecznie, biorąc pod uwagę niedostatki 

sprzętowe, a także konieczność zabezpieczenia 

przez Marynarkę Wojenną ponad 30 000 km2 

morskiej strefy odpowiedzialności SAR, w drugim 

dziesięcioleciu obecnego wieku podjęto decyzję 

o przebudowie obu maszyn W-3T do standardu 

maszyn ratowniczych, aby mogły uzupełniać sześć 

W-3RM/WARM, a w przyszłości także nowy typ 

śmigłowca tej klasy. W ramach unieważnionego 

jesienią 2016 r. postępowania na zakup 50 śmigłowców 

wielozadaniowych zakładano, że Brygada 

Lotnictwa Marynarki Wojennej otrzyma sześć 

Airbus Helicopters H225M Caracal w odmianie 

CSAR. Obecnie trwający przetarg przewiduje z kolei 

zakup ośmiu śmigłowców morskich, ale mają 

one wykonywać podwójne zadania – zwalczania 

okrętów podwodnych i ratownictwa bojowego 

nad morzem. 

Na początku kwietnia 2014 r. Inspektorat 

Uzbrojenia i WSK PZL-Świdnik S.A. podpisały 

dwie umowy dotyczące modernizacji i modyfikacji 

śmigłowców rodziny W-3 Sokół/Anakonda, 

należących do Brygady Lotnictwa Marynarki 

Wojennej. Na mocy pierwszej, która ma być wykonana 

w latach 2014–2015, zaplanowano generalny 

remont płatowca i zespołu napędowego 

oraz przebudowę obu transportowych W-3T 

(0209, 0304) do wersji W-3WA, dysponującej niemal 

identycznym wyposażeniem co maszyny 

W-3WARM (których ujednolicony standard ma 


www.zbiam.pl

Uzbrojenie morskie 

Lekkie lufowe systemy obrony okrętów 

System Mk 38 Mod 2 trafił na liczne okręty US Navy, ale nie tylko. Na zdjęciu jego próby zdawczo-odbiorcze na australijskim desantowcu HMAS Adelaide. 

Marcin Chała 

Wraz z zakończeniem zimnej wojny 

zmalało zapotrzebowanie 

na stosunkowo ciężkie i skomplikowane, 

często wielolufowe, systemy 

artyleryjskie do obrony okrętów 

przed kierowanymi pociskami 

przeciwokrętowymi. Przełom lat 

80. i 90. XX w. przyniósł nowe, 

ze względu na sytuację międzynarodową, 

dotychczas nieistotne i ignorowane, 

zagrożenie w postaci szeroko pojętych 

działań o charakterze asymetrycznym, 

w tym aktów piractwa i ataków 

terrorystycznych. 

Ilustracje w artykule: Royal Australian Navy, 

US Navy, Marcin Chała, Tomasz Grotnik, 

Leonardo, Nexter, Aselsan. 

Punktem zwrotnym stało się zdarzenie 

z 12 października 2000 r., kiedy to przebywający 

w jemeńskim Adenie niszczyciel USS Cole 

typu Arleigh Burke Flight 1 stał się celem bezprecedensowego 

ataku. W wyniku eksplozji około 320 kg 

improwizowanego ładunku wybuchowego, ukrytego 

na pokładzie niewielkiej, szybkiej łodzi, która 

niepowstrzymana dotarła do samej burty okrętu, 

powstała wyrwa o wymiarach 12×18 m. W ataku 

zginęło 17 marynarzy, a kolejnych 39 zostało rannych. 

Był to pierwszy współczesny akt wykorzystania 

samobójczej jednostki pływającej, określanej 

akronimem WBIED (Water Borne Improvised Explosive 

Device). 

Innym, niemniej poważnym, zagrożeniem dla 

współczesnych okrętów są małe, szybkie i stosunkowo 

silnie uzbrojone jednostki nawodne, 

do tego zazwyczaj działające w grupach w rejonach 

ścieśnionych lub przybrzeżnych. Są one 

klasyfikowane jako FIAC (Fast Inshore Attack 

Craft). Systematyzacji FIAC podjęło się w 2005 r. 

brytyjskie rządowe Laboratorium Technologii 

Obronnych (DSTL, Defence Science & Technology 

Laboratory). Wyróżniło ono wówczas trzy 

podtypy takich jednostek, w zależności od ich 

wielkości i przenoszonego uzbrojenia, a także 

zasięgu. Obecnie podział ten zredukowano do 

dwóch podklas. Za współczesną ojczyznę FIAC 

uznaje się Islamską Republikę Iranu – już w połowie 

lat 80. XX w. Korpus Strażników Rewolucji 

Islamskiej rozpoczął tam proces przebudowy 

łodzi motorowych typu Boghammar. Obecnie 

nazwę tę stosuje się do określenia szerokiej grupy 

niewielkich jednostek, często uzbrojonych, 

wykorzystywanych przede wszystkim w Iranie. 

Oryginalnie jest to natomiast nazwa szwedzkiego 

producenta szybkich łodzi z laminatów 

poliestrowo-szklanych Boghammar Marin AB 

z Lidingo, który w latach 80. XX w. sprzedał do 

Iranu sporą ilość swoich produktów. Były one 

wówczas uzbrajane m.in. w 12,7 mm wkm DSzK 

i chińskie 16-prowadnicowe wyrzutnie rakiet 

niekierowanych kal. 107 mm. Ze względu na 

tworzywo, z którego je wykonano, a także ich 

wielkość, Boghammary stanowią duże wyzwanie 

nawet dla najnowocześniejszych systemów 

obserwacji technicznej. Pierwsze masowe wykorzystanie 

bojowe Boghammarów miało miejsce 

w trakcie wojny iracko-irańskiej. O tym, że 

zagrożenie ze strony tych „drobnoustrojów” 

jest poważne, świadczą regularnie organizowane 

przez Teheran (głównie na wodach cieśniny 

Ormuz), szeroko nagłaśniane ćwiczenia 

z udziałem pododdziałów Strażników Rewolucji. 


www.zbiam.pl

WiT 3_2017promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template ?