WiTH_S_3_2017_short
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1<br />
Grzegorz Nowak<br />
Amerykańskie krążowniki lekkie<br />
typu Brooklyn<br />
Amerykańskie krążowniki lekkie typu Brooklyn pojawiły się jako odpowiedź<br />
na podstępne wyzwanie Japończyków, którzy – wyczerpawszy przyznane im limity<br />
tonażowe dla krążowników „waszyngtońskich” – opracowali projekt krążownika<br />
lekkiego uzbrojonego aż w 15 armat 155 mm, o rozmiarach nie ustępujących krążownikowi<br />
ciężkiemu. Ani flota brytyjska, ani amerykańska nie miały tak potężnych<br />
jednostek tej klasy, wobec czego – nie chcąc dać się Japończykom zdystansować<br />
– Brytyjczycy zaprojektowali okręty typu Southampton z 12 armatami 152 mm,<br />
Amerykanie natomiast odpowiedzieli własnymi jednostkami o rozmiarach<br />
porównywalnych z krążownikami „waszyngtońskimi”, uzbrajając je podobnie<br />
jak Japończycy w 15 armat 152 mm.<br />
Wspomniane tu podstępne wyzwanie Japończyków<br />
nie jest tylko pustym hasłem,<br />
określającym ich wrogie działanie jako<br />
potencjalnych przeciwników Stanów Zjednoczonych<br />
w strefie ich interesów na Pacyfiku; było faktem determinującym<br />
poczynania dwóch największych morskich<br />
potęg świata. Chociaż Traktat Waszyngtoński z 6 lutego<br />
1922 r. powstrzymywał dalszą rozbudowę morskich<br />
sił liniowych poprzez wstrzymanie budowy nowych<br />
pancerników, stworzył jednocześnie furtkę kolejnym<br />
po pancernikach największym okrętom artyleryjskim,<br />
czyli krążownikom, zwanym później „waszyngtońskimi”<br />
lub ciężkimi – z racji uzbrojenia w armaty 203 mm.<br />
W istocie ciężar morskiego wyścigu zbrojeń z lat<br />
dwudziestych i trzydziestych XX w. spoczął głównie<br />
na tej właśnie klasie okrętów – mimo faktu, że ogólny<br />
ich tonaż także został ograniczony postanowieniami<br />
Traktatu Waszyngtońskiego. W praktyce okazało się,<br />
że całkiem spore (jak się początkowo wydawało) limity<br />
tonażowe zostały w rzeczywistości bardzo szybko<br />
wykorzystane. Nie limitowano jednak tzw. krążowników<br />
lekkich, w US Navy zwanych „scout cruisers”.<br />
Oczywiście do czasu. Jednym z głównych celów kolejnej<br />
konferencji rozbrojeniowej, zwanej Konferencją<br />
Wodowanie kadłuba krążownika USS Philadelphia 17 listopada 1936 r.<br />
Londyńską z 1930 r., było właśnie określenie (i ograniczenie)<br />
tonażu dla każdego z mocarstw morskich<br />
także i w tej klasie okrętów.<br />
Japończycy, mając w istocie związane ręce,<br />
po ukończeniu budowy czterech krążowników Klasy<br />
A 1 typu Takao i tym samym wyczerpaniu limitów<br />
tonażowych, przyznanych Japonii na Konferencji Londyńskiej,<br />
zostali zmuszeni do poszukiwania jakiegoś<br />
rozwiązania tej kwestii; tak naprawdę nigdy bowiem<br />
nie pogodzili się z – ich zdaniem – krzywdzącym przydziałem<br />
tonażu, zarówno podczas konferencji w Waszyngtonie,<br />
jak i osiem lat później w Londynie według<br />
stosunku sił 5 – 5 – 3; 5 dla Royal Navy, 5 dla US Navy<br />
i 3 dla Japonii. Ta sytuacja zmusiła japońską Admiralicję<br />
do posunięcia bardzo chytrego wobec Stanów<br />
Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.<br />
Planowana budowa czterech kolejnych krążowników<br />
„waszyngtońskich”, które projektowano udoskonalając<br />
52