Fachowy Elektryk 3/2017
25.07.2017 • Views
Share Embed Flag

Fachowy Elektryk 3/2017

SPIS TREŚCI 6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym: 6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB 2017 8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’2017” 12 i 14 Na targach Intersolar 2017 15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym: 15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT 19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik 16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność 17 ECONOMIC BOXTM 18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL 20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta 23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA 25 Kluczowa rola etykietowania 26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem 30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje 32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek 34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia 38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek 40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe 42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych 46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK GALANT i INDUSTRIAL 48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08 50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania 54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb 58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu 60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55 62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach 66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej 68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton 69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych 72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE 74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym 78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540 80 Przegląd kamer termowizyjnych 84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne 87 ENERGOTYTAN – promocje 3/2017 88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych 90 Pozytywne wibracje

SPIS TREŚCI
6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym:
6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB 2017
8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’2017”
12 i 14 Na targach Intersolar 2017
15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym:
15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT
19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik
16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność
17 ECONOMIC BOXTM
18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL
20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta
23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA
25 Kluczowa rola etykietowania
26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem
30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje
32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek
34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia
38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek
40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe
42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych
46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK GALANT i INDUSTRIAL
48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08
50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania
54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb
58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu
60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55
62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach
66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię
ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej
68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton
69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych
72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE
74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym
78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540
80 Przegląd kamer termowizyjnych
84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne
87 ENERGOTYTAN – promocje 3/2017
88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych
90 Pozytywne wibracje

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
rafaello

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

3/<strong>2017</strong><br />

Czerwiec <strong>2017</strong><br />

ISSN 1643-7209

Systemy tras kablowych<br />

Materiały elektroinstalacyjne<br />

Korytka siatkowe<br />

Korytka kablowe<br />

Drabinki kablowe<br />

Korytka napodłogowe<br />

Systemy samonośne<br />

Kanały i kolumny elektroinstalacyjne stalowe<br />

Kanały aluminiowe<br />

Konstrukcje wsporcze<br />

Systemy podtrzymania funkcji w przypadku pożaru E30, E60, E90<br />

Kanały elektroinstalacyjne z PCV<br />

Kanały grzebieniowe<br />

Dławiki<br />

Listwy zaciskowe<br />

Uziemienie<br />

Systemy zamocowań<br />

Rury elektroinstalacyjne stalowe i aluminiowe<br />

Systemy z poliestru wzmacnianego włóknem szklanym<br />

Niedax Kleinhuis Polska Sp. z o.o.<br />

ul. Zagórska 133<br />

42-680 Tarnowskie Góry<br />

Tel. 32/381-98-10, 381-98-11<br />

Fax 32/384-39-56<br />

www.niedax.pl<br />

e-mail: info@niedax.pl

www.fachowyelektryk.pl<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press<br />

sp. z o.o. sp. k.<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

tel. kom. 502 255 773<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Redaktor Prowadzący<br />

Jerzy Wierzbowski<br />

tel. kom. 501 602 059<br />

jerzy.wierzbowski@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Marcin Sikora<br />

tel. kom. 515 251 052<br />

marcin.sikora@targetpress.pl<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6B, 01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyelektryk.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

Redakcja nie zwraca tekstów<br />

niezamówionych, zastrzega sobie prawo<br />

ich redagowania oraz skracania.<br />

Nie odpowiadamy za treść<br />

zamieszczonych reklam.<br />

ISSN 1643-7209<br />

Na wakacje i nie tylko<br />

Drodzy Czytelnicy, strzeżmy się robotów, ale róbmy swoje. Taka propozycja – a mówiąc górnolotnie<br />

apel – przyszła mi do głowy, ponieważ tuż przed właśnie zaczynającym się okresem<br />

urlopowym docierało sporo informacji z pogranicza najnowszych rozwiązań technicznych<br />

i science fiction. I wale nie były to kaczki dziennikarskie na sezon ogórkowy.<br />

Żyjemy zresztą w czasach, w których granica między realem, a czymś wydumanym jest<br />

trudna do określenia.<br />

Niestrudzone umysły wynalazców nie wiedzących, że coś jest niemożliwe, wciąż tę barierę<br />

przesuwają, a dotyczy to – zaskakująco – nie tylko techniki.<br />

Techniki jednak się trzymając, spotkałem się z sugestią, że przydatność kandydatów do<br />

pracy na danym stanowisku będą coraz częściej sprawdzały systemy automatyczne, tacy<br />

komputerowi łowcy głów (patrz str. 22).<br />

Inny przykład: samoczynne urządzenie ma w niemieckim mieście Wittenberga zastępować<br />

księdza. Automaty już uśmierciły i stopniowo eliminują następne zawody w przemyśle,<br />

usługach i handlu.<br />

Zapowiadane jest wypuszczenie na rynek samochodów nie tylko elektrycznych, ale także zelektronizowanych<br />

– będą transportowały ludzi bez ich aktywnego udziału. To samo dotyczy<br />

(nomen omen) samolotów, które od startu do lądowania będą pod kontrolą automatycznego<br />

pilota. Ten z gatunku homo sapiens nie będzie potrzebny.<br />

Do przeszłości należy sytuacja, kiedy przez kilka pokoleń można było w rodzinie wykonywać<br />

ten sam zawód i przejmować warsztat pracy. W profesjach związanych z misją publiczną,<br />

pod sztandarem równego dostępu do nich dla wszystkich, de facto wprowadza się prawne<br />

ograniczenia, by nie było kumoterstwa. Ponieważ trudno za tym wszystkim nadążyć, udaję<br />

się z chęcią pod gruszę oraz inne drzewa i krzewy.<br />

Życzę by i dla Was Czytelnicy Fachowego <strong>Elektryk</strong>a zasłużone urlopy, wakacje itp. itd. były<br />

jak najbardziej udane.<br />

SPIS TREŚCI<br />

Jerzy Wierzbowski<br />

redaktor prowadzący<br />

6, 8, 10, 11, 12, 14, 16 AKTUALNOŚCI, w tym:<br />

6 Jubileuszowe 30. Targi ENERGETAB <strong>2017</strong><br />

8 Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’<strong>2017</strong>”<br />

12 i 14 Na targach Intersolar <strong>2017</strong><br />

15. 19, 22, 47, 70, 71, 76, 77, 86 NOWOŚCI, w tym:<br />

15 Oznaczniki typu PCC firmy KURANT<br />

19 Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik<br />

16 Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność<br />

17 ECONOMIC BOX TM<br />

18 Sterowanie radiowe roletami za pomocą sterowników firmy ZAMEL<br />

20 Pierwsze przymiarki ETS na tableta<br />

23 Znane i nieznane oblicza czujek GIRA<br />

25 Kluczowa rola etykietowania<br />

26 Jak połączyć instalację fotowoltaiczną z inteligentnym budynkiem<br />

30 Seria osprzętu elektrycznego Niloe firmy Legrand ewoluuje<br />

32 Z myślą o elektroinstalacjach, elektroinstalatorach i przyszłości – wywiad z Krzysztofem<br />

Płóciennkiem dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />

34 Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny do obiektów służby zdrowia<br />

38 Złączki szynowe do przewodów aluminiowych i miedzianych Morek<br />

40 Kostki czy szybkozłączki? Jak szybko i bezpiecznie podłączyć oprawy oświetleniowe<br />

42 Systemy szyn zbiorczych do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych<br />

46 Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

GALANT i INDUSTRIAL<br />

48 Przewód HELUFLON-FEP-6Y w wiązce elektrycznej bolidu RT08<br />

50 Przewody i kable – rodzaje, oznaczenia, zasady układania<br />

54 Puszki i rury elektroinstalacyjne – rozwiązania na miarę potrzeb<br />

58 Wybór obudowy – ważny element każdego produktu<br />

60 Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg Red Range IP55<br />

62 Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku w pytaniach i odpowiedziach<br />

66 Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie w energię<br />

ze źródeł odnawialnych 24 godziny słońca coraz bliżej<br />

68 Nowe funkcje przemienników częstotliwości PowerXL serii DC1 firmy Eaton<br />

69 Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych<br />

72 Nowe oprawy w portfolio marki LEDVANCE<br />

74 Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym<br />

78 Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych FLIR T530 i T540<br />

80 Przegląd kamer termowizyjnych<br />

84 Kamery termowizyjne – cenne narzędzie diagnostyczne<br />

87 ENERGOTYTAN – promocje 3/<strong>2017</strong><br />

88 ENERGOTYTAN – obróbka szyn prądowych<br />

90 Pozytywne wibracje

Piękne i inteligentne<br />

Programy stylistyczne Gira w Gira System 55<br />

hgschmitz.de<br />

Gira Standard 55<br />

Jakość i funkcjonalność instalacji<br />

Gira E2<br />

Prosta, minimalistyczna stylistyka<br />

Gira E3<br />

Nastrojowy program stylistyczny<br />

Gira Event<br />

Bogata kolorystyka i unikalne<br />

zaokrąglenia ramek<br />

Gira Esprit<br />

Czysta forma i niezwykła<br />

różnorodność materiałów<br />

Gira Esprit Szkło C<br />

Miękkie krawędzie szlifu C<br />

i zaokrąglone rogi<br />

Modułowy system obejmujący ponad 300 urządzeń<br />

Gira System 55 łączy bogatą stylistykę z szerokim asortymentem obejmującym m.in. dotykowe domofony, czujniki przyciskowe lub<br />

podtynkowe radia Gira. Sześć programów stylistycznych, ponad 50 odmian ramek i różne urządzenia w różnych kolorach, z różnych<br />

materiałów umożliwiają realizację wielu różnorodnych koncepcji designerskich – prostych, klasycznych i luksusowych. Programy stylistyczne<br />

Gira są od lat stale wyróżniane międzynarodowymi nagrodami za wysoką jakość wzornictwa i wykorzystanych materiałów.<br />

Więcej informacji www.gira.pl<br />

Programy stylistyczne Gira zostały wielokrotnie uhonorowane nagrodami w dziedzinie wzornictwa,<br />

m.in. iF DESIGN AWARD, dem Iconic Award, Plus X Award, Good Design Award und dem Red Dot Award Made in Germany since 1905

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Jubileuszowe 30. Międzynarodowe<br />

Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB <strong>2017</strong><br />

ENERGETAB to największe w Polsce targi<br />

nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii<br />

dla przemysłu energetycznego. Jest<br />

to zarazem jedno z najważniejszych spotkań<br />

czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.<br />

Targom towarzyszyć<br />

będą konferencje, seminaria i prezentacje<br />

wystawców – zatem jest to także doskonałe<br />

forum dla rozmów o aktualnych kierunkach<br />

rozwoju branży oraz wdrażanych innowacjach.<br />

Targi ENERGETAB to doskonała okazja<br />

do nawiązania bezpośrednich kontaktów<br />

biznesowych między wystawcami a projektantami,<br />

dostawcami usług i czołowymi<br />

przedstawicielami przedsiębiorstw energetycznych<br />

– zarówno z Polski, jak i z zagranicy.<br />

Tradycyjnie już podczas targów odbędzie<br />

się konkurs nagradzający prestiżowymi<br />

medalami i pucharami „szczególnie wyróżniające<br />

się produkty” zgłoszone przez wystawców.<br />

Na targach również kontynuowane będą,<br />

cieszące się sporym zainteresowaniem<br />

zwiedzających, atrakcyjne formy promocji<br />

wystawców w postaci konkursów multimedialnych.<br />

W ubiegłym roku targi ENERGETAB 2016<br />

odwiedziło około 20 tys. zwiedzających<br />

z kraju i zagranicy, którzy mogli zapoznać<br />

się z ofertami 750 wystawców z 22 krajów<br />

Europy i Azji. Ekspozycje targowe zajęły<br />

prawie 4 ha urokliwie położonego terenu<br />

u stóp Dębowca i Szyndzielni zarówno<br />

w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak<br />

i w pawilonach namiotowych oraz terenach<br />

otwartych, na których wystawcy mieli<br />

możliwość ekspozycji wielkogabarytowych<br />

i ciężkich eksponatów.<br />

Warto zatem odwiedzić targi Energetab<br />

<strong>2017</strong> w dniach od 12–14 września <strong>2017</strong> r.<br />

Więcej informacji na stronie<br />

www.energetab.pl<br />

Jako zachętę do wizyty w Bielsku Białej<br />

zmieszczamy migawki fotograficzne z ubiegłorocznych<br />

targów ENERGETAB – red.<br />

6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

@zamelpl

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Raport „Rynek fotowoltaiki w Polsce ’<strong>2017</strong>”<br />

Instytut Energetyki Odnawialnej opublikował<br />

piątą już edycję raportu „Rynek fotowoltaiki<br />

w Polsce ’<strong>2017</strong>”, który tradycyjnie<br />

zawiera syntezę stanu rozwoju branży i prezentację<br />

trendów rynkowych w fotowoltaice.<br />

Raport jest wynikiem szczegółowego<br />

badania rynku i powstaje we współpracy<br />

z firmami z branży. W raporcie zaprezentowano<br />

dane statystyczne dotyczące sprzedaży<br />

instalacji fotowoltaicznych w Polsce<br />

na przestrzeni ostatnich lat (import, eksport,<br />

segmentacja rynku krajowego), możliwości<br />

rozwoju rynku oraz dominujące modele biznesowe<br />

dla branży fotowoltaicznej w Polsce<br />

wynikające z ram prawnych i uwarunkowań<br />

ekonomicznych i rynkowych.<br />

Partnerem raportu jest Europejski Instytut<br />

Miedzi. Raport został objęty patronatem<br />

przez: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju,<br />

Polską Agencję Inwestycji i Handlu S.A.<br />

(dawniej PAIZ) oraz Związek Gmin Wiejskich<br />

RP.<br />

Łączna moc zainstalowana w systemach<br />

fotowoltaicznych w Polsce na koniec 2016 r.<br />

wyniosła około 199 MW. Moc instalacji<br />

fotowoltaicznych, w tym farm słonecznych<br />

zbudowanych w zasadniczym, obowiązującym<br />

do połowy 2016 r. systemie wsparcia<br />

w postaci zielonych certyfikatów przekroczyła<br />

99 MW. Pozostałe 100 MW zainstalowano<br />

w mikroinstalacjach podłączonych<br />

do sieci, ale nie korzystających z systemu<br />

zielonych certyfikatów. Głównymi wytwórcami<br />

energii w mikroinstalacjach są osoby<br />

fizyczne, coraz częściej jednak instalacje takie<br />

powstają w przedsiębiorstwach. U osób<br />

fizycznych dominują instalacje mniejsze<br />

– mikroinstalacje do 10 kW stanowią ponad<br />

90% wszystkich mikroinstalacji zainstalowanych<br />

u osób fizycznych. Z kolei u przedsiębiorców<br />

powstają zazwyczaj mikroinstalacje<br />

większe – instalacje powyżej 10 kW<br />

stanowią ok. 63%.<br />

Niestabilność przepisów i ulotność dotacji<br />

w 2016 r. oraz niepewność (obawy) inwestorów<br />

o warunki wsparcia w <strong>2017</strong> r. spowodowały,<br />

że rynek fotowoltaiki w ubiegłym<br />

roku rozwijał się impulsywnie jako wypadkowa<br />

wielu czynników. Bardzo trudno<br />

związać faktyczne efekty rynkowe i sprzedażowe<br />

branży PV z instrumentami wsparcia.<br />

Obraz polskiego rynku fotowoltaiki,<br />

jaki wyłonił się po przedstawieniu danych<br />

statystycznych za 2016 r. świadczy bardziej<br />

o żywotności technologii i niezmienności<br />

poparcia społecznego dla niej niż o świadomie<br />

realizowanej polityce wobec OZE.<br />

www.ieo.pl<br />

8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging<br />

24HRS<br />

SUN<br />

24hoursofsun.com<br />

LEPIEJ ODDAWAĆ DO ŁAZIENKI<br />

NIŻ DO SIECI.<br />

Z FRONIUS OHMPILOT WYKORZYSTASZ<br />

PRODUKOWANĄ ENERGIĘ<br />

NAJBARDZIEJ EFEKTYWNIE.

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Inwestycja ES-SYSTEM<br />

ES-SYSTEM – czołowa polska firma<br />

specjalizująca się w oświetleniu profesjonalnym<br />

– uruchomiła nową linię do produkcji<br />

zaawansowanych modułów elektronicznych<br />

w zakładzie ES-SYSTEM NT<br />

w Dobczycach. Umożliwia ona produkcję<br />

modułów LED, układów oświetlenia<br />

awaryjnego, zasilaczy oraz sterowników<br />

do produktów ES-SYSTEM. Rozwój zaplecza<br />

technologicznego zapewni spółce<br />

utrzymanie najnowocześniejszego standardu<br />

produkcji oraz dalszy rozwój w kraju<br />

i za granicą.<br />

– Oddanie do użytku linii produkcyjnej<br />

w Dobczycach to kolejny krok w rozwoju zaplecza<br />

technologicznego ES-SYSTEM. Możliwość<br />

nadzoru nad wszystkimi liniami SMT<br />

za pomocą jednego oprogramowania skróciła<br />

czas potrzebny do wdrożenia nowych<br />

produktów, dzięki czemu szybciej możemy<br />

odpowiadać na zmieniające się potrzeby<br />

rynkowe. Pozwala ona również elastyczniej<br />

podchodzić do planowania procesu produkcji<br />

i szybciej reagować na zmienne założenia<br />

projektów – mówi Rafał Gawrylak, Prezes<br />

Zarządu ES-SYSTEM S.A.<br />

Firma postawiła na szybszy i bardziej wydajny<br />

proces wytwarzania.<br />

Szybszy i bardziej wydajny proces wytwarzania.<br />

Inwestycja w Dobczycach obejmuje<br />

linię do montażu modułów elektronicznych<br />

w technologii SMT, tj. montażu powierzchniowego<br />

oraz do znakowania laserowego<br />

wyrobów elektronicznych bezpośrednio<br />

w ciągu technologicznym, a także automatycznego<br />

testu optycznego. Funkcjonalność<br />

nowej linii pozwala znacząco przyspieszyć<br />

oraz ulepszyć proces wytwarzania i kontroli<br />

produktów – jej uruchomienie skróciło czas<br />

procesu oraz zwiększyło wydajność produkcji<br />

o 40%. Dodatkowo rozbudowany,<br />

9-kamerowy system optyczny linii do automatycznego<br />

testowania opraw zmniejsza<br />

liczbę fałszywych komunikatów o błędach<br />

podczas testów, co pozwala na wydajniejszą<br />

kontrolę wyrobów.<br />

W <strong>2017</strong> r. spółka planuje dalszy rozwój<br />

zaplecza technologicznego. Pozwoli to<br />

na zwiększenie przewagi nad innymi<br />

firmami działającymi na rynku polskim.<br />

ES-SYSTEM w swoich działaniach skupia<br />

się na rozwoju oferty opartej o rozwiązania<br />

LED i systemy sterowania. Nowe inwestycje<br />

mają na celu rozwój własnego parku<br />

technologicznego, aby zapewnić najnowocześniejszy<br />

standard produkcji.<br />

W 2016 r. spółka wydała 6 mln zł na inwestycje.<br />

W br. ES-SYSTEM planuje przeznaczyć<br />

na inwestycje 9 mln zł. W pierwszym<br />

kwartale <strong>2017</strong> r. na zakup sprzętu i maszyn<br />

produkcyjnych wydano 3,3 mln zł.<br />

www.essystem.pl<br />

Fabryka półprzewodników w Dreźnie<br />

Koncern Bosch buduje nową fabrykę materiałów<br />

półprzewodnikowych i układów<br />

scalonych w Dreźnie. Ma mieć ona kluczowe<br />

znaczenie dla rozwoju produktów<br />

w segmencie mobilności, Internetu rzeczy,<br />

Smart Home i Przemysłu 4.0. Inwestycja<br />

w nowy zakład produkcyjny, który zatrudni<br />

do 700 pracowników wyniesie około jednego<br />

miliarda euro.To największy jednostkowy<br />

projekt inwestycyjny w ponad 130-letniej<br />

historii koncernu Bosch.<br />

Budowa zaawansowanego technologicznie<br />

zakładu ma potrwać do końca 2019 r. Po<br />

zakończeniu fazy rozruchu produkcja rozpocznie<br />

się prawdopodobnie pod koniec 2021 r.<br />

Materiały i półprodukty półprzewodnikowe<br />

są najważniejszymi elementami wszystkich<br />

układów elektronicznych. Ich obszary zastosowań<br />

ulegają rozszerzeniu w miarę postępu<br />

integracji z internetem oraz automatyzacji.<br />

W procesie produkcji półprzewodnikowych<br />

układów scalonych wykorzystuje się okrągłe<br />

płytki krzemowe nazywane waflami. Im większa<br />

średnica wafli, tym więcej układów scalonych<br />

można wyprodukować w jednym cyklu<br />

technologicznym. W porównaniu do stosowanych<br />

technologii 150 i 200 mm, standard<br />

300 mm umożliwia osiągnięcie efektów skali.<br />

Bosch produkuje układy scalone półprzewodnikowe<br />

od ponad 45 lat i w różnych<br />

wersjach, przede wszystkim jako układy<br />

zaprojektowane do realizacji określonych<br />

zadań. Jest między innymi wiodący na świecie<br />

producentem półprzewodnikowych elementów<br />

mocy oraz czujników mikromechanicznych<br />

(MEMS).<br />

www.bosch.pl<br />

10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

W Łodzi<br />

Schneider Electric i 180 Partnerów<br />

Coroczne, największe w branży Spotkanie<br />

Partnerów zorganizowane przez firmę<br />

Schneider Electric odbyło się 27 kwietnia<br />

<strong>2017</strong> r. Łodzi.<br />

Reputacja i wyniki biznesowe są wypadkową<br />

poziomu zaufania, które decyduje<br />

o sukcesie w biznesie. Dlatego Schneider<br />

Electric od wielu lat stawia na przejrzystość<br />

w działaniu i współpracę ze swoimi partnerami.<br />

Firma co roku organizuje spotkanie,<br />

podczas którego dzieli się najnowszą wiedzą<br />

i podsumowuje wzajemną współpracę.<br />

W tym roku dużo miejsca poświęcono ekonomii<br />

zaufania oraz najnowszemu rozwiązaniu<br />

– EcoStruxure.<br />

W dynamicznie zmieniającym się otoczeniu<br />

biznesowym firmy coraz częściej sięgają<br />

po narzędzia technologiczne. Są one potrzebne<br />

do utrzymania konkurencyjności.<br />

Internet rzeczy (IoT) jest coraz bardziej<br />

pożądany, jednak istnieje potrzeba edukacji<br />

w zakresie wdrażania tych rozwiązań – jak<br />

wynika z badań przeprowadzonych przez<br />

Schneider Electric.<br />

Z globalnego badania „IoT 2020”, w którym<br />

udział wzięło ponad 2500 firm, 70% kadry<br />

kierowniczej stwierdziło, że dostrzega jego<br />

wartość biznesową.<br />

W obszarze biznesowym IoT, w niedalekiej<br />

przyszłości, generować będzie dla<br />

firm nowe okazje rynkowe, umożliwiając<br />

zwiększenie efektywności własnych przedsiębiorstw,<br />

jak i innych podmiotów. Rozwiązania<br />

IoT stają się także coraz bardziej<br />

pomocne w walce o cyberbezpieczeństwo.<br />

Wdrażanie takich rozwiązań nie byłoby<br />

możliwe bez współpracy z zaufanymi firmami<br />

partnerskimi, których wiedza i doświadczenie<br />

decydują o sukcesie sprzedaży<br />

oraz wdrażania takich rozwiązań u klientów<br />

końcowych. Schneider Electric zdając sobie<br />

sprawę ze szczególnej pozycji, jaką takie<br />

firmy zajmują w codziennych biznesach<br />

firmy, co roku organizuje Spotkanie Partnerów.<br />

Jest to forum do wyrażenia przez<br />

firmę podziękowań, do omówienia wspólnych<br />

projektów oraz przedstawienia planów<br />

na przyszłość.<br />

Fot. PIOTR DRZEWIECKI<br />

Spotkanie odbyło się w ciekawie odrestaurowanym wnętrzu dawnej łódzkiej fabryki<br />

Jak podkreśla Prezes Schneider Electric, Jacek<br />

Łukaszewski:<br />

– Rozwiązania z zakresu IoT to nowość<br />

dla wielu firm. Ich wdrażanie, zwłaszcza<br />

w przemyśle, wymaga stopniowych zmian<br />

polegających na zastępowaniu inwestycji<br />

w starych systemach na nowe, które prowadzą<br />

do głębokiej transformacji procesów<br />

biznesowych, przynosząc długofalowe efekty.<br />

Dlatego tak ważna jest tutaj rola naszych<br />

partnerów, na których doświadczeniu oraz<br />

specjalistycznej wiedzy polegamy, dostarczając<br />

produkty i rozwiązania do naszych<br />

końcowych klientów.<br />

Schneider Electric proponuje swoim<br />

partnerom cały wachlarz narzędzi – nowoczesne<br />

platformy oprogramowania,<br />

Internet rzeczy oraz zaawansowaną<br />

analitykę w oparciu o Big Data, która<br />

pozwala w dokładny sposób przewidywać<br />

potrzeby i efekty w realizowanych<br />

wspólnie projektach. Zastosowanie tych<br />

wszystkich rozwiązań będzie stanowiło<br />

wsparcie dla partnerów firmy i pozwoli<br />

im osiągnąć spektakularne efekty biznesowe.<br />

Ponadto przyczyni się do wzrostu<br />

digitalizacji oraz dekarbonizacji polskiej<br />

gospodarki. Te zmiany technologiczne<br />

doprowadzą do większej decentralizacji<br />

różnych źródeł wytwarzania energii i wykorzystania<br />

ich we własnej działalności<br />

biznesowej – jak na przykład odnawialne<br />

źródła energii.<br />

Zaufanie podstawą działalności<br />

Coroczne Spotkanie Partnerów są doskonałą<br />

okazją do podsumowania zrealizowanych<br />

wspólnie projektów oraz przedstawienia<br />

planów w kontekście nowych produktów<br />

i rozwiązań. To także możliwość dla obu<br />

stron zacieśnienia relacji partnerskich i budowania<br />

zaufania we wzajemnych relacjach<br />

biznesowych.<br />

W spotkaniu uczestniczyło 180 firm –<br />

przedstawicieli rynku przemysłowego, budynkowego,<br />

IT, producentów rozdzielnic<br />

oraz dystrybutorów elektromechanicznych.<br />

Podczas spotkania wręczono Certyfikaty<br />

potwierdzające nadanie odpowiedniej klasy<br />

autoryzacji Schneider Electric.<br />

Na podstawie informacji<br />

Schneider Electric<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

11

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Na targach Intersolar <strong>2017</strong><br />

Na targach INTERSOLAR <strong>2017</strong>, polskich decydentów kolejnych ekip rządowych fotowoltaika nie przekonuje<br />

Od 31 maja do 2 czerwca na targach<br />

Intersolar <strong>2017</strong> w Monachium odbywały<br />

się najważniejsze targi branżowe sektora<br />

energetyki solarnej. Zgromadziły one<br />

około 1200 wystawców, zajęły 77 tys.<br />

m 2 powierzchni wystawienniczej i przyciągnęły<br />

około 40 tys. gości z ponad 162<br />

krajów. Ponad 200 specjalistów wystąpiło<br />

z referatami na konferencjach i seminariach<br />

towarzyszących imprezie.<br />

Tematyka targów INTERSOLAR była bardzo<br />

bogata. Obejmowała między innymi<br />

fotowoltaikę (w odniesieniu do urządzeń,<br />

instalacji i systemów dowolnej skali),<br />

słoneczną energetykę cieplną, urządzenia<br />

do pozyskiwania, magazynowania i przetwarzania<br />

tych form energii, rozwiązania<br />

organizacyjne i finansowe, urządzenia wykorzystujące<br />

energię uzyskiwaną z OZE,<br />

na przykład samochody elektryczne i stacje<br />

do ich ładowania, rozwiązania zwane inteligentnymi<br />

i wiele innych.<br />

Firma Fronius, którą często gościmy na<br />

łamach Fachowego <strong>Elektryk</strong>a, prezentowała<br />

na niedawnej imprezie w Monachium<br />

swoją bogatą ofertę produktów<br />

do inteligentnego i efektywnego pozyskiwania<br />

oraz wykorzystywania energii.<br />

Stanowisko firmy Fronius przyciągnęło<br />

licznych gości. Byli oni bardzo zainteresowani<br />

rozwiązaniami synchronizacji<br />

międzysektorowej, ekonomicznymi<br />

i zrównoważonymi technologicznie innowacjami<br />

dotyczącymi elektroniki modułów<br />

solarnych oraz narzędziami do obróbki<br />

danych i analiz, jak platforma online<br />

Fronius Solar.web. Duże zainteresowanie<br />

gości budziła także obszerna oferta usług.<br />

Między innymi eksperci uznani przez firmę<br />

są osiągalni w każdej chwili za pośrednictwem<br />

infolinii serwisowej oraz Fronius<br />

Solar Online Support (SOS).<br />

Przy okazji targów INTERSOLAR <strong>2017</strong><br />

obchodzono jubileusz 25-lecia istnienia<br />

Business Unit Solar Energy oraz promowano<br />

„wizję 24 godzin słońca”, stworzoną<br />

i realizowaną krok po kroku przez firmę<br />

Fronius.<br />

12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Inteligentne rozwiązania zwiększają korzyści z energetyki słonecznej<br />

Przedstawiciele firmy zwracają uwagę, że<br />

zainteresowanie przyciągały także ekonomiczne<br />

i zrównoważone technologicznie<br />

rozwiązania z zakresu elektroniki modułów<br />

solarnych, rozwijane przez firmę Fronius<br />

wspólnie z amerykańskim producentem<br />

układów półprzewodnikowych Maxim<br />

Integrated. Wielu odwiedzających było<br />

wręcz zachwyconych zaletami tych rozwiązań:<br />

dużą oszczędnością czasu i pieniędzy<br />

ze względu na brak konieczności montażu<br />

w module solarnym, maksymalnymi uzyskami,<br />

najwyższą elastycznością oraz gwarancją<br />

gotowości na przyszłe technologie.<br />

Jednym z takich rozwiązań prezentowanych<br />

przez Fronius na targach Intersolar<br />

był regulator obciążenia Fronius Ohmpilot,<br />

służący do bezstopniowej regulacji<br />

źródeł ciepła. Pokazywano na konkretnym<br />

przykładzie, jak najlepiej spożytkować<br />

efekty synergii przy użyciu techniki firmy<br />

Fronius. Za sprawą połączenia fotowoltaiki<br />

i elektromobilności zużycie własne<br />

wzrasta nawet o 20%. Tym samym mniej<br />

energii oddaje się do sieci. Sterowanie<br />

pompą ciepła przez funkcję zarządzania<br />

energią Fronius w falowniku dodaje<br />

jeszcze 20%. Fronius Ohmpilot zwiększa<br />

następnie zużycie własne o kolejne<br />

50 do 70%. W ten sposób dzięki synchronizacji<br />

między sektorami można pozyskiwać<br />

i zużywać na własne potrzeby nawet 100%<br />

wytworzonego prądu, co powinno być<br />

w oczywisty sposób oceniane jak korzystniejsze,<br />

niż sięganie po energię elektryczną<br />

wytwarzaną z paliw kopalnych, tak lubianą<br />

przez zarządzających polską gospodarką.<br />

Powracając do rozwiązań godnych uwagi,<br />

przejrzyste wskazania zużycia prądu<br />

zapewnia Smart Meter w połączeniu<br />

z narzędziem do monitorowania online<br />

Fronius Solar.web.<br />

Przy okazji targów obchodzono jubileusz 25-lecia istnienia Business Unit Solar Energy<br />

www.intersolar.de, www.fronius.pl<br />

14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oznaczniki typu PCC<br />

firmy KURANT<br />

Profesjonalny i prosty w montażu sposób oznaczania przewodów<br />

i kabli zapewnia grupa oznaczników zatrzaskowych PCC wprowadzonych<br />

do oferty firmy KURANT.<br />

REKLAMA<br />

Obudowy stojące 6XS<br />

Większość dostępnych oznaczników nakłada się – nawleka na przewód<br />

– przed podłączeniem lub założeniem końcówki na przewód.<br />

Jeśli przewód jest już podłączony lub oznaczenia mogą ulec zmianom<br />

i należy je wymienić – firma zaleca stosowanie oznaczników<br />

serii PCC o profilu otwartym, które zatrzaskują się na przewodzie.<br />

Zdjęcie z przewodu oznacznika PCC nie uszkadza go, umożliwia<br />

ponowne założenie PCC, jest on elementem wielokrotnego użytku.<br />

Oznaczniki PCC wykonane są ze sprężystego i elektroizolacyjnego<br />

poliamidu. Nie przesuwają się na przewodzie, a dodatkowe występny<br />

na bocznych powierzchniach pozwalają na łączenie ich i tworzenie<br />

wieloznakowych adresów.<br />

Obudowy 4XP160<br />

Opisywane oznaczniki oferowane są z pojedynczymi dużymi literami,<br />

symbolami i znakami. Kolor tła oznaczników jest żółty, a nadruk<br />

czarny. Cyfry w międzynarodowym kodzie kolorów, gdzie każdej<br />

cyfrze przypisany jest określony kolor tła oznacznika. Umożliwia<br />

to dodatkową identyfikację adresu, kiedy przewody są zabrudzone<br />

i nadrukowane cyfry mogą być nieczytelne.<br />

Do zakładania oznaczników na przewody służy specjalny aplikator z magazynkiem.<br />

Dzięki niemu adresowanie przewodów oznacznikami typu<br />

PCC jest jeszcze łatwiejsze i szybsze niż w wielu innych rozwiązaniach.<br />

www.kurant.com.pl<br />

Obudowy hermetyczne GT<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

15

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rozdzielnice MSF – elastyczność i niezawodność<br />

Rozdzielnice MSF firmy Elektro-Plast Nasielsk zostały tak przemyślane, aby maksymalnie<br />

uprościć pracę instalatora, a następnie użytkowanie urządzenia i jednocześnie umożliwić<br />

szybką modernizację instalacji elektrycznej oraz systemów multimedialnych budynków.<br />

Nowoczesny budynek to skomplikowana,<br />

wielopoziomowa kompozycja.<br />

Na perfekcyjne funkcjonowanie całości<br />

wpływa każdy detal. Szczegółem,<br />

który ma kluczowy wpływ na dziesiątki<br />

procesów zachodzących w obiekcie<br />

są rozdzielnice: elektryczna oraz<br />

multimedialna. W przypadku niskoprądowych<br />

instalacji teletechnicznych<br />

i elektrycznych wykorzystywanych<br />

w budownictwie mieszkalnym wielorodzinnym<br />

niezastąpione będą rozdzielnice<br />

z serii MSF.<br />

Dedykowane do inwestycji<br />

deweloperskich<br />

Jednym z powodów, dla którego deweloperzy<br />

chętnie sięgają po propozycję<br />

firmy Elektro-Plast Nasielsk<br />

jest jego elastyczność. Wyprzedzają<br />

one dzisiejsze standardy i są zapro-<br />

jektowane na miarę aktualnych i przyszłych<br />

wymagań inwestorów oraz instalatorów.<br />

Nacisk położono tu na możliwość przyszłej<br />

modyfikacji oraz rozbudowy<br />

– modernizacja instalacji<br />

oraz zmiany wprowadzane<br />

w architekturę<br />

wnętrza<br />

rozdzielnicy<br />

nie będą<br />

wymagały wymiany urządzenia ani oznaczały<br />

konieczności przeprowadzenia większego<br />

remontu. Duża ilość wolnego miejsca<br />

na aparaty pozwoli zamontować kolejne<br />

z nich na dalszym etapie inwestycji lub podczas<br />

eksploatacji budynku.<br />

Kolejny czynnik to niezawodność rozdzielnic<br />

MSF. Wyróżniają się one wytrzymałością<br />

na uderzenia IK05 oraz stopniem ochrony<br />

IP30. Mimo niewielkich, kompaktowych<br />

rozmiarów.<br />

Elastyczność montażu<br />

Maksymalnie ułatwiono montaż rozdzielnicy<br />

do ściany. Przy ścianach pustych wystarczą<br />

kotwy tworzywowe, do murowanych<br />

– metalowe uchwyty. Na kołnierzu rozdzielnicy<br />

oraz na wysuwanych przepustach są<br />

wycięcia trasujące do obrysowania otworu<br />

montażowego, a w obudowie – rurkowy<br />

wskaźnik poziomu. Zapewnia to precyzję<br />

montażu oraz perfekcyjne wypoziomowanie.<br />

Obudowa została wyposażona także<br />

w metalowe łączniki do montażu kilku szaf<br />

obok siebie, na przykład multimedialnej<br />

i elektrycznej, z zachowaniem określonej<br />

przez przepisy odległości.<br />

Dobrze zaprojektowane rozdzielnice pozwalają<br />

na rozdział energii elektrycznej<br />

do poszczególnych segmentów budynku,<br />

a przy tym stają się kompleksowym centrum<br />

sterowania domowymi multimediami.<br />

W ich wnętrzu można zamontować wszystkie<br />

niezbędne aparaty. Wspomniana „elastyczność”<br />

oznacza więc komfort i swobodę<br />

nie tylko w zakresie projektowania, ale<br />

także – montażu. Urządzenia<br />

„przyjazne” monterowi,<br />

współpracujące z nim, pozwalają<br />

na szybkie, a przy tym<br />

bezbłędne przeprowadzenie<br />

prac, np. dzięki systemowi<br />

szybkiego mocowania, w który<br />

wyposażono każdą z szyn TH.<br />

Aby na przykład wymontować<br />

zespół szyn z rozdzielnicy, wystarczy<br />

tylko jeden obrót wkrętaka.<br />

Dzięki wdrożonym nowoczesnym<br />

rozwiązaniom znacznie łatwiejsza<br />

jest organizacja przewodów we wnętrzu<br />

urządzenia. Są one przytrzymywane za pomocą<br />

opasek samozaciskowych, które ułatwiają<br />

zabudowanie w podstawie rozdzielnicy<br />

we wrębie w kształcie litery T.<br />

ELEKTRO-PLAST<br />

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />

tel. +48 23 69 33 900<br />

www.elektro-plast.com.pl<br />

16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ECONOMIC BOX<br />

Uporządkowane wnętrze<br />

Montaż komponentów komunikacyjnych<br />

odbywa się na wygodnej płycie ażurowej<br />

oraz szynie nośnej. Szynę nośną można połączyć<br />

ponad zaciskami z przewodem do wyrównania<br />

potencjałów (wymóg normy DIN<br />

EN 5013:4-2005 dla neutralnych, przewodowych<br />

instalacji komunikacyjnych w obiektach<br />

mieszkaniowych). Umożliwiono instalację<br />

12-portowego patch panela, mocowanego<br />

na płycie montażowej za pomocą spinek.<br />

Etykiety opisowe umożliwiają zachowanie<br />

przejrzystości i porządku wewnątrz rozdzielnicy,<br />

a jednocześnie ułatwiają konfigurację<br />

i montaż gniazd sieci światłowodowej, komputerowej,<br />

telefonicznej, telewizji kablowej,<br />

systemu audio oraz alarmów.<br />

•<br />

ECONOMIC BOX to rozdzielnice<br />

mieszkaniowe firmy ELEKTRO-PLAST<br />

w stopniu ochrony IP40 z obudową<br />

i drzwiami z tworzywa (PC). Powstały one<br />

z połączenia serii Economic i Control Box<br />

w jedną serię rozdzielnic natynkowo-podtynkowych<br />

ECONOMIC BOX. Są one<br />

przystosowane do standardu deweloperskiego<br />

odpowiadające nowemu rozporządzeniu,<br />

które dotyczy przyłączy teletechnicznych.<br />

Rozdzielnice ECONOMIC<br />

BOX cieszą się dużą popularnością ze<br />

względu na spójność wizualną z rozdzielnicą<br />

elektryczną. Na uwagę zasługuje nowoczesne<br />

wzornictwo i wyposażenie opisywanych<br />

rozdzielnic.<br />

Podstawowe parametry i właściwości<br />

rozdzielnic ECONOMIC BOX firmy<br />

ELEKTRO-PlAST:<br />

• rozdzielnice w wersji elektrycznej<br />

i multimedialnej,<br />

• rozdzielnice w wersji multimedialnej<br />

zgodne z rozporządzeniem (Dz.U.<br />

z 2012),<br />

• wykonanie zgodne z normą PN-EN<br />

62208,<br />

• prąd znamionowy do 63 A,<br />

• wersje od 1 do 3 rzędów aparatury,<br />

• 6, 8, 12, 24, 36 – modułów,<br />

• rozdzielnice w wersji podtynkowej i natynkowej,<br />

• nowoczesne wzornictwo obudowy,<br />

• drzwi transparentne lub w kolorze obudowy,<br />

• kolor obudowy biały RAL 9016,<br />

• spójne wzornictwo rozdzielnicy elektrycznej<br />

i teletechnicznej,<br />

• stopień ochrony IP40,<br />

• odporność na uderzenie IK05,<br />

• II klasa ochrony,<br />

• warunki pracy od -20 do +70 o C,<br />

• zaciski śrubowe N/PE w standardzie,<br />

• szyna stalowa TS35 w standardzie,<br />

• opcja zamka na klucz,<br />

• możliwość plombowania,<br />

• osłabienia umożliwiające precyzyjne<br />

docięcie otworów na przewody,<br />

• nowa konstrukcja dna rozdzielnicy,<br />

• produkt inwestycyjny z referencjami.<br />

ELEKTRO-PLAST<br />

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />

tel. +48 23 69 33 900<br />

www.elektro-plast.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

17

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Sterowanie radiowe roletami<br />

za pomocą sterowników firmy ZAMEL<br />

Bezprzewodowe sterowniki rolet oferowane przez firmę ZAMEL współpracują z napędami<br />

230 V AC, a także 12-24 V DC. Urządzenia zostały dostosowane do pracy bezpośrednio pod<br />

przyciskami roletowymi, w puszkach elektroinstalacyjnych średnicy 60 mm lub w rozdzielnicy<br />

(urządzenia modułowe DIN TH-35).<br />

Fot. 1. Fot. 2. Fot. 4.<br />

Sterowanie roletami okiennymi<br />

za pomocą bezprzewodowego<br />

sterownika SRP-02<br />

Sterownik rolet SRP-02 (fot. 1.) pozwala<br />

na sterowanie przewodowe<br />

lokalne za pomocą przycisków roletowych<br />

oraz bezprzewodowe z dowolnego,<br />

dwukanałowego nadajnika systemu<br />

EXTA FREE lub jednostki centralnej<br />

EFC-02. Każdą roletą można sterować<br />

lokalnie za pomocą pilotów radiowych,<br />

bezprzewodowych nadajników klawiszowych<br />

czy też smartfona (poprzez<br />

centralę EXTA FREE EFC-02). Urządzenie<br />

umożliwia sterowanie radiowe,<br />

centralne oraz grupowe. Instalując kontroler<br />

EFC-02 użytkownik zyskuje opcję automatycznego<br />

opuszczania oraz podnoszenie rolet<br />

w określonych, zaprogramowanych wcześniej<br />

godzinach.<br />

Sterownik rolet inteligentnej instalacji<br />

EXTA LIFE SRP-22<br />

Sterownik SRP-22 (fot. 2.) to przedstawiciel<br />

najnowszej generacji sterowników inteligentnego<br />

domu EXTA LIFE. Urządzenie<br />

pozwala na sterowanie lokalne lub centralne<br />

przewodowe za pomocą przycisków pojedynczych<br />

lub podwójnych oraz za pośrednictwem<br />

pilota radiowego (fot. 3.). Dzięki<br />

dwukierunkowej radiolinii możliwe jest<br />

kontrolowanie poziomu każdej z rolet poprzez<br />

aplikację EXTA LIFE oraz kontroler<br />

EFC-01 (fot. 4.) Automatyczne sterowanie<br />

roletami w określonych godzinach, a także<br />

o wschodzie i zachodzie słońca to także jedna<br />

z funkcji SRP-22.<br />

Szczegółowe informacje na temat bezprzewodowego<br />

systemu sterowania EXTA FREE<br />

znaleźć można na stronie www.extafree.pl,<br />

natomiast informacje dotyczące inteligentnego<br />

domu EXTA LIFE zawarte zostały<br />

na stronie www.extalife.pl.<br />

www.zamel.pl<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 3.<br />

18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Szczypce do obróbki zakończeń przewodów Högert Technik<br />

Marka Högert Technik wprowadziła do swojej oferty szczypce do zaciskania<br />

końcówek izolowanych i tulejek cienkościennych. Produkty przeznaczone<br />

są dla elektryków, monterów i serwisantów urządzeń elektrycznych.<br />

Przydatne są także w pracach przy elektryce samochodowej.<br />

Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych oznaczone są indeksami<br />

HT1P161 i HT1P162, zaś do zaprasowywania końcówek izolowanych<br />

numerem HT1P160. Narzędzia wykonane są z wysokogatunkowej<br />

stali nierdzewnej, odpornej na korozję. Wyróżniają się wysoką<br />

twardością szczęk zaciskających. Modele HT1P161 i HT1P162 są<br />

przeznaczone do obróbki przewodów o przekrojach z zakresów<br />

0,5 – 4,0 mm 2 /22-12 AWG oraz 6 – 16,0 mm 2 /10-6 AWG. Natomiast<br />

szczypce HT1P160 – o przekrojach z zakresów 0,5 – 2,5 mm 2 /22-14 AWG.<br />

Produkty te są dodatkowo kodowane kolorystycznie, co znacząco ułatwia<br />

wybór właściwej średnicy końcówki.<br />

Szczypce mają system zapadkowy z blokadą gwarantującą dokładne<br />

i powtarzalne zaciskanie końcówek i tulejek. Wyprofilowana rękojeść<br />

umożliwia wygodny chwyt i operowanie narzędziem. Szczypce<br />

mają długość 191 mm, są poręczne i lekkie.<br />

Na kolejnych fotografiach przedstawiono:<br />

Fot. 1. HT1P160 Szczypce do zaciskania końcówek izolowanych.<br />

Fot. 2. HT1P161 Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych.<br />

Fot. 3. HT1P162 Szczypce do zaciskania tulejek cienkościennych.<br />

Högert Technik, www.hoegert.com<br />

REKLAMA<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

– po prostu doskonałe LEDy!<br />

Ledinaire<br />

Oprawy LED<br />

Batten BN060C<br />

Belka LEDtube<br />

Waterproof WT060C<br />

Oprawa hermetyczna<br />

Pentura Mini LED<br />

Belka LED<br />

Panel RC065B<br />

Oprawa do wbudowania<br />

Recessed RC060B<br />

Oprawa do wbudowania<br />

Surface Mounted SM060C<br />

Oprawa nasufitowa<br />

Downlight DN060B<br />

Oprawa typu downlight<br />

Zadora LED<br />

Spot LED GU10<br />

Clearaccent RS060B<br />

Spot LED zintegrowany<br />

Poznaj rodzinę opraw Philips Ledinaire.<br />

Więcej informacji na www.philips.pl/ledinaire<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

19

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Pierwsze przymiarki<br />

ETS na tableta<br />

Standard automatyki budynków KNX świętował dwa lata temu 25-lecie istnienia. Nie trzeba go<br />

przedstawiać nikomu, kto choć trochę interesował się problematyką inteligentnych budynków.<br />

Nie trzeba też przedstawiać aplikacji ETS, która służy do programowania urządzeń opartych<br />

na standardzie KNX. Główne założenie programu to możliwość zaprogramowania wszystkich<br />

certyfikowanych urządzeń KNX niezależnie od producenta czy funkcji. Najnowsza wersja<br />

programu ETS na pecety ma numer 5 i została wydana w 2014 r. W tym roku premierę miała<br />

aplikacja ETS Inside – program dostępny na platformy mobilne Android i iOS, o czym <strong>Fachowy</strong><br />

<strong>Elektryk</strong> informował w poprzednim zeszycie.<br />

Jak wygląda praca z ETS na tablecie?<br />

Czy jest to rozwiązanie godne polecenia?<br />

Poniżej relacjonujemy pierwsze<br />

przymiarki do posługiwania się tym<br />

programem i płynące z nich wnioski<br />

autora. Po części wynikające ze świadomego<br />

wprowadzenia na rynek,<br />

przez organizację KNX, narzędzia informatycznego<br />

ETS Inside w wariancie<br />

przewidzianym do stopniowego<br />

doskonalenia, a częściowo (być może)<br />

z sięgnięcia przez testującego poniższą<br />

niż sugerowana przez organizację<br />

KNX wersję systemu operacyjnego<br />

Windows. Wielu instalatorów nie ma<br />

Windowsa 10 i informacja, że jednak<br />

możliwe jest korzystanie ze starszego<br />

systemu do zainstalowania programu<br />

wydaje się być bardzo cenna.<br />

Przygotowanie środowiska<br />

By rozpocząć pracę z ETS Inside potrzebujemy<br />

kilku elementów.<br />

1. Urządzeń KNX połączonych magistralą<br />

wraz z interfejsem (USB<br />

lub IP).<br />

Fot. 1.<br />

Logo „ETS Inside”<br />

2. Komputera stacjonarnego (sugerowany<br />

system to Windows 10) z uruchomioną<br />

aplikacją ETS Inside Server oraz łącznością<br />

z magistralą KNX.<br />

3. Tableta Android lub iPada pracującego<br />

w tej samej sieci Wi-Fi co serwer.<br />

Nie ma możliwości połączenia się z serwerem<br />

testowym, toteż poznanie możliwości<br />

aplikacji wymaga zbudowania małego stanowiska<br />

laboratoryjnego.<br />

Minimalne wymogi sprzętowe<br />

i programowe dla serwera<br />

ETS Inside:<br />

• system operacyjny Microsoft<br />

Windows 10,<br />

• procesor: ≥ 2 GHz,<br />

• RAM: ≥ 2 GB,<br />

• dysk twardy: ≥ 20 GB,<br />

• rozdzielczość: ≥ 1024 x 768<br />

Uruchomienie ETS Inside Server<br />

„Spodziewałem się, że uruchomienie ETS Inside<br />

będzie proste i intuicyjne. Sugerowały to poradniki<br />

pt. .<br />

Praktyka pokazała jednak coś innego.”<br />

Pominę w tekście punkt pierwszy – stworzenie<br />

magistrali KNX z urządzeniami,<br />

gdyż nie różni się ona niczym od instalacji<br />

programowanej klasyczną aplikacją<br />

ETS Professional. Przygotowanie serwera<br />

dla ETS Inside jest jednak czymś nowym.<br />

Jak to zrobić?<br />

Fot. 2.<br />

Logo organizacji KNX<br />

1. Zaloguj się na my.KNX.org<br />

2. Pobierz ETS Inside w zakładce software,<br />

a następnie zainstaluj go na swoim komputerze.<br />

Pobranie aplikacji nie wymaga<br />

zakupu licencji na program ETS Inside.<br />

„Podczas instalacji pojawiły się pierwsze<br />

kłopoty. Komputer z Windows 8.1 nie poradził<br />

sobie z instalacją. Musiałem sięgnąć<br />

po inny komputer (tym razem z systemem<br />

Windows 8). Instalacja na drugim komputerze<br />

również nastręczyła nieco trudności. Po<br />

godzinie spoglądania na nieruchomy pasek<br />

postępu, restarcie komputera i uruchomieniu<br />

instalatora w trybie administratora udało się<br />

dokończyć instalację.”<br />

3. Po zainstalowaniu aplikacji serwer jest<br />

gotowy do pracy. Nie wymaga uruchomienia<br />

programu ani żadnej konfiguracji.<br />

Niestety nie jest to wyraźnie zaznaczone<br />

i może wprowadzać w błąd.<br />

„Podczas pracy na tablecie komputer z zainstalowaną<br />

aplikacją przeszedł w tryb uśpienia,<br />

co skutkowało natychmiastową utratą<br />

połączenia z magistralą KNX. Serwer musi<br />

pracować cały czas.”<br />

20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Uruchomienie aplikacji<br />

mobilnej ETS Inside<br />

Trzeci punkt dotyczy połączenia się za pomocą<br />

aplikacji mobilnej poprzez uruchomiony<br />

serwer z magistralą KNX. Pora sprawdzić<br />

możliwość ETS Inside w praktyce!<br />

1. Zainstaluj na tablecie aplikację ETS Inside<br />

(do pobrania w Apple Store lub<br />

Google Play), uruchom ją i wprowadź nazwę<br />

użytkownika oraz hasło.<br />

„Okazało się, że zainstalowanie ETS Inside<br />

na telefonie komórkowym również jest możliwe,<br />

jednak mimo sporej przekątnej ekranu<br />

oraz rozdzielczości FullHD telefon okazał<br />

się całkowicie bezużyteczny – na ekranie nie<br />

mieściło się żadne menu programu. Sięgnąłem<br />

po iPada.”<br />

2. Kliknij przycisk „Connections” w prawym<br />

górnym rogu.<br />

„Mój router IP na szczęście aplikację odnalazł,<br />

jednak gdyby się to nie udało – nie ma<br />

jeszcze możliwości wprowadzenia routera<br />

ręcznie. Brak polskich czcionek traktuję już<br />

jako drobiazg.”<br />

3. Następnym krokiem jest aktualizacja katalogu<br />

urządzeń KNX. W tym celu należy wejść<br />

w ustawienia aplikacji (Settings), wybrać<br />

Online Catalog i przycisk „Update now”.<br />

„Interfejs graficzny aplikacji mobilnej pozostawia<br />

wiele do życzenia – w niektórych przypadkach<br />

nie mogłem odczytać całości tekstu<br />

na pojawiąjącym się przycisku – było to wyjątkowo<br />

frustrujące w momencie operowania<br />

obiektami grupowymi. Musiałem posiłkować<br />

się dokumentacją producenta, by odczytać<br />

pełną nazwę obiektu grupowego!”<br />

4. Stwórz nowy projekt, a w nim nowy budynek,<br />

nowe piętro i nowe pomieszczenie<br />

(bez tego ani rusz!). Do tak stworzonego pomieszczenia<br />

możesz wreszcie dodać pierwsze<br />

urządzenie! Klikając „Add device” ukaże<br />

nam się cała gama producentów i urządzeń.<br />

„Katalog online to zdecydowanie wygodniejsze<br />

rozwiązanie, niż pobieranie i importowanie<br />

plików w klasycznym ETS.<br />

Ma jednak pewną wadę: w obecnym momencie<br />

w katalogu online jest tylko 25 producentów<br />

(z ponad 400 obecnych na rynku!) i nie<br />

ma możliwości samodzielnego dodawania kolejnych.<br />

Ograniczona jest też baza urządzeń<br />

w ramach producenta. Aplikacja nie obsługuje<br />

również urządzeń z wtyczkami.”<br />

Fot. 3.<br />

Wyszukiwanie bramki IP w ETS Inside<br />

5. Chcąc powiązać dwa urządzenia (w moim<br />

przypadku był to aktor przekaźnikowy oraz<br />

panel naścienny) należy je najpierw sparametryzować.<br />

Parametryzacja jest intuicyjna,<br />

gdyż odpowiada dokładniej tej znanej z oryginalnej<br />

aplikacji ETS – wszystko odbywa<br />

się po kliknięciu w konkretne urządzenie.<br />

Modyfikując parametry urządzenia naszym<br />

oczom ukazują się kolejne obiekty grupowe<br />

– dokładnie tak jak w klasycznym ETS.<br />

„Aplikacja jest nieintuicyjna. Niejednokrotnie<br />

nie wiedziałem, jak zrealizować daną<br />

funkcję. Na szczęście dostatecznie rozbudowane<br />

instrukcje pomogły rozwiązać większość<br />

problemów.”<br />

6. Następnym krokiem jest dodanie funkcji,<br />

czyli adresu grupowego. Mamy<br />

do dyspozycji sterowanie oświetleniem,<br />

roletami, ogrzewaniem oraz funkcję<br />

„CUSTOM”, która w domyśle ma służyć<br />

do wszystkich innych celów.<br />

„Aplikacja ETS Inside niestety nie jest jeszcze<br />

dopracowana. Kilkakrotnie podczas pracy<br />

musiałem ją restartować, gdyż przypadkowo<br />

wchodziłem w menu „bez wyjścia”, gdzie jedynym<br />

wyborem było np. usunięcie projektu.<br />

Ma to odzwierciedlenie w wyjątkowo niskich<br />

ocenach w sklepie Google Play.”<br />

7. Po zlinkowaniu obiektów grupowych<br />

pozostaje już tylko kliknąć przycisk<br />

„Download”, by wgrać nasze programy<br />

do urządzeń KNX i gotowe! Zaprogramowaliśmy<br />

nasz pierwszy system za pomocą<br />

narzędzia ETS Inside!<br />

Gdzie jest mój projekt?<br />

To, co jednak najbardziej rzuca się w oczy,<br />

to brak kompatybilności pomiędzy aplikacją<br />

ETS Professional na peceta a ETS Inside.<br />

Nie ma możliwości wczytania projektu stworzonego<br />

na pecetowym ETS’ie do „Inside’a”<br />

i odwrotnie. System zaprogramowany raz<br />

na ETS Inside może być konfigurowany tylko<br />

z tego środowiska! W tej chwili ETS Professional<br />

i ETS Inside to dwa osobne światy<br />

i dwa osobne projekty, których nie da się ze<br />

sobą synchronizować ani używać na zmianę!<br />

Drugą cechą, która wyraźnie zaskakuje jest fakt,<br />

że korzystając z ETS Inside musimy zakupić<br />

licencję na każdą instalację z osobna (160 €),<br />

a nie – jak dotychczas – tylko na komputer integratora.<br />

Do tego należy przewidzieć dedykowany<br />

komputer z systemem Windows (Organizacja<br />

Konnex sugeruje używanie mini-PC), który<br />

będzie pełnił funkcję serwera na instalacji. Jak<br />

do tych wydatków przekonać inwestora?<br />

Trzecia cecha, którą należy mieć w świadomości<br />

to możliwość realizacji projektu o maksymalnej<br />

liczbie 255 urządzeń oraz jednej linii.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

21

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Fot. 5.<br />

Maciej Turski<br />

Fot. 4.<br />

Konfiguracja systemu w ETS Inside<br />

Produkt jest skierowany do domów jednorodzinnych,<br />

więc to ograniczenie nie jest szczególnie<br />

kłopotliwe. Problemem jest raczej fakt,<br />

że młodzi integratorzy i tak będą musieli poznać<br />

i kupić oryginalnego ETS Professional.<br />

Dla kogo jest ETS Inside?<br />

Po trosze dla inwestora, gdyż dzięki zainstalowaniu<br />

serwera ETS Inside może on samodzielnie<br />

modyfikować parametry swojej instalacji.<br />

Po trosze dla integratora, gdyż jest to kolejne<br />

narzędzie do programowania systemów KNX.<br />

Przede wszystkim jednak – w mojej ocenie –<br />

ETS Inside jest narzędziem marketingowym,<br />

chcącym udowodnić, że KNX jest wciąż dynamicznym<br />

standardem, nadążającym za biegiem<br />

technologii. Aplikację ETS Inside należy<br />

jednak w tym momencie traktować jedynie<br />

jako ciekawostkę. Producenci aplikacji mają<br />

do rozwiązania jeszcze wiele problemów technicznych,<br />

by narzędzie stało się funkcjonalne.<br />

Widocznie jednak mają tego świadomość, gdyż<br />

organizacja Konnex już w trakcie premiery<br />

zapowiedziała plany kolejnych usprawnień.<br />

Jestem niesamowicie ciekaw, jaka będzie kondycja<br />

tego programu za rok. Wierzę, że ETS<br />

Inside ma spory potencjał i w przeciągu roku<br />

czy dwóch może poważnie namieszać w branży<br />

inteligentnych domów.<br />

Maciej Turski<br />

ekspert ds. inteligentnych domów<br />

i nowoczesnych technologii<br />

w budownictwie,<br />

autor książki „10 mitów<br />

inteligentnych domów”<br />

poczta@maciejturski.pl<br />

Sztuczna inteligencja w rekrutacji?<br />

Publikowanie ofert pracy, selekcja nadesłanych<br />

aplikacji, rozmowa telefoniczna i spotkanie<br />

w siedzibie firmy – tak wygląda standardowy<br />

proces rekrutacyjny. Jednak walcząc o specjalistów,<br />

firmy proponują niestandardowe metody<br />

rekrutacji, które wykorzystują nowoczesne<br />

technologie i wszechobecny dostęp do internetu.<br />

Ciekawą informację na ten temat przesłała<br />

agencja Hays Poland. Kilka jej sugestii sygnalizujemy<br />

w tym tekście.<br />

Ogłoszenia na portalach przestają pełnić<br />

funkcję podstawowej formy komunikacji<br />

pracodawców z kandydatami. Firmy, aby<br />

spełnić oczekiwania coraz bardziej wymagających<br />

kandydatów, muszą być obecne<br />

w mediach społecznościowych oraz umiejętnie<br />

budować wizerunek pracodawcy takimi<br />

kanałami jak LinkedIn, Facebook lub nawet<br />

Instagram. Jest to odpowiedź firm na oczekiwania<br />

w szczególności najmłodszych pracowników,<br />

którzy utożsamiają dobrze przeprowadzony<br />

proces rekrutacyjny z szybkimi<br />

reakcjami i sprawną komunikacją.<br />

Aby pokazać im, jak na co dzień pracuje się<br />

w organizacji, pracodawcy coraz chętniej wykorzystują<br />

grywalizację. W zadania i gry powierzone<br />

kandydatowi wplecione są elementy<br />

pracy charakterystyczne dla danego stanowiska<br />

w firmie. Pozwala to potencjalnemu pracownikowi<br />

sprawdzić, co czeka na niego w przyszłej<br />

pracy i zdecydować – pracodawcy i kandydatowi<br />

– czy na pewno tego szukają.<br />

Sprawnie przeprowadzona rekrutacja to przede<br />

wszystkim częściowa automatyzacja procesów.<br />

Przyspiesza wstępną selekcję nadsyłanych dokumentów<br />

aplikacyjnych i pozwala poświęcić<br />

więcej uwagi analizie profili kandydatów,<br />

spełniających wymogi wymienione w ofercie.<br />

Na etapie dopasowania kandydata do danego<br />

stanowiska coraz częściej wykorzystuje się<br />

sztuczną inteligencję. Dzięki zaawansowanym<br />

filtrom algorytmy przeszukują słowa kluczowe<br />

zawarte w dokumentach, a dodatkowo analizują<br />

dane z mediów społecznościowych.<br />

Czy czynnik ludzki zostanie w przyszłości<br />

wyeliminowany z procesów rekrutacyjnych?<br />

Jest to zbyt daleko idący wniosek. Skuteczność<br />

oprogramowania jest satysfakcjonująca jedynie<br />

na etapie preselekcji CV. Odpowiednio skonfigurowane<br />

narzędzia mogą być silnym wsparciem<br />

dla rekruterów i pomagać w optymalizacji<br />

procesu poszukiwań. Jednak przy ostatecznej<br />

decyzji o zatrudnieniu brane są po uwagę kompetencje<br />

miękkie, których nie są w stanie przeanalizować<br />

żadne algorytmy.<br />

Ostateczną decyzję o zatrudnieniu kandydata<br />

najczęściej podejmuje jego przyszły przełożony,<br />

który oprócz kompetencji, bierze pod uwagę<br />

również czynniki takie jak osobowość i dopasowanie<br />

do zespołu – słowem, czy jest między<br />

nimi „chemia”. Można to ocenić jedynie podczas<br />

bezpośredniej rozmowy w cztery oczy.<br />

www.hays.pl<br />

22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Znane i nieznane oblicza czujek GIRA<br />

Czujki ruchu i obecności ułatwiają życie oraz poprawiają bezpieczeństwo. Najczęściej nie<br />

zwracamy na nie uwagi. Najważniejsze, że są i działają. Ale aby tak było, czujki muszą być<br />

dobrze dobrane do miejscowych warunków, rodzaju wykrywanych obiektów oraz wykorzystywanych<br />

źródeł światła lub innych odbiorników, na przykład drzwi.<br />

Ogólnie rzecz ujmując czujki ruchu<br />

i obecności wykrywają w swoim otoczeniu<br />

ruch źródła ciepła, na przykład człowieka.<br />

Niemal wszystkie mają wbudowany<br />

czujnik natężenia oświetlenia oraz<br />

bramkę logiczną.<br />

Kiedy, jaka czujka?<br />

Dokonując doboru czujki ruchu, należy<br />

uzyskać dokładne informacje dotyczące<br />

oczekiwań potencjalnego użytkownika.<br />

W tym celu konieczne jest zgromadzenie<br />

danych dotyczących konfiguracji otoczenia<br />

oraz potencjalnych kierunków ruchu.<br />

Na podstawie tych danych oraz znajomości<br />

zasięgów detekcji można określić<br />

miejsce montażu czujki względnie<br />

zespołu czujek.<br />

Najczęściej czujki instalowane są<br />

na ścianach na wysokości wyłączników<br />

lub na wysokości około 2,2 do<br />

2,5 m nad podłogą. Znacznie rzadziej<br />

montowane są na poziomie gniazd<br />

wtyczkowych, tj. około 0,3 m nad posadzką.<br />

Oprócz tego czujki mogą być<br />

montowane na sufitach. Zwykle czujki są<br />

Fot. 1.<br />

Pomieszczenie pod nadzorem czujki ruchu<br />

przystosowane do montażu na ścianie lub na suficie.<br />

Ale są też czujki uniwersalne, które można<br />

mocować do płaszczyzn pionowych, poziomych<br />

a także ukośnych (na przykład Tectiv). Każda,<br />

czujka IR ma układ optyczny, od którego zależy<br />

kształt rozpoznawanego obszaru i co z tym<br />

związane, zasięg. Czujki montowane nisko „obserwują”<br />

świat dwoma wiązkami promieni nieco<br />

odchylonymi od poziomu. Czujki montowane<br />

wyżej charakteryzują się stożkowym obszarem<br />

wykrywania. Podobnie czujki montowane na suficie.<br />

Główną różnica jest kąt rozpoznawania.<br />

O ile urządzenia montowane na ścianach z reguły<br />

mają 180° kąt rozpoznawania, to czujki obecności<br />

oferują kat pełny (360°) obserwacji.<br />

Wewnątrz budynków, w pomieszczeniach<br />

suchych można eksploatować dowolne czujki.<br />

Natomiast w pomieszczeniach mokrych<br />

i na zewnątrz konieczne jest korzystanie<br />

z urządzeń bryzgoszczelnych, mających stopień<br />

ochrony co najmniej IP44.<br />

Istotną rolę odgrywa usytuowanie czujki względem<br />

potencjalnego ruchu. Wszystkie czujki IR<br />

dobrze rozpoznają ruch poprzeczny – przecinające<br />

ich „promienie. W przypadku ruchu do lub<br />

od czujki detekcja jest wyraźnie osłabiona. Jeśli<br />

Fot. 2.<br />

Jaka jestem smukła<br />

nie istnieje możliwość obserwacji „z boku”, należy<br />

wybrać czujki wysokoczęstotliwościowe<br />

działające w oparciu o efekt Dopplera.<br />

Za niezawodne działanie uważa się niemal<br />

100% wykrywanie ruchu (i załączanie wybranych<br />

odbiorników) oraz niemal zerowe prawdopodobieństwo<br />

fałszywych załączeń. W celu<br />

zwiększenia niezawodności czujki wyposaża<br />

się czujniki natężenia oświetlenia, które za pomocą<br />

bramki logicznej AND blokują (blokada<br />

może być ręcznie wyłączana) działanie, gdy jest<br />

wystarczająco jasno. Dodatkowo wykrywanie<br />

może być powiązane z porą dnia. W pewnych<br />

okresach może być zablokowane, a w innych<br />

aktywne.<br />

Zupełnie innym zagadnieniem jest dostosowanie<br />

czujki do rodzaju obciążenia. Komutacja<br />

następująca po wykryciu ruchu jest realizowana<br />

za pomocą mechanicznych przekaźników lub<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

23

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

układów elektronicznych – na przykład triakowych.<br />

W zależności od mocy odbiornika i jego<br />

charakterystyki (rezystancyjna, pojemnościowa<br />

czy indukcyjna) konieczne są różne rozwiązania.<br />

Oprócz tego oferowane są układy podające<br />

na wyjściu sygnał bezpotencjałowy (otwarty/<br />

zamknięty), a także z dwoma stykami – jednym<br />

natychmiastowym i drugim zwłocznym.<br />

Jednak zawsze niezawodność działania zależy<br />

w głównej mierze od specjalisty dobierającego<br />

czujkę do właściwego zastosowania. Oto<br />

przykłady wybranych takich urządzeń z oferty<br />

firmy GIRA.<br />

Ścienna czujka ruchu<br />

Ścienna czujka ruchu służy do samoczynnego<br />

załączania oświetlenia w zależności od wykrywania<br />

ruchu i natężenia oświetlenia. Wartość<br />

progowa ustawiana przyciskiem uczenia wynosi<br />

od 1 do 200 lx (także tryb dzienny), przy kącie<br />

wykrywania 180°. Zamontowana jest na wysokości<br />

2,2 m i ma zasięg 12 m. Instalowana<br />

w ramkach Gira TX_44 wyróżnia się stopniem<br />

ochrony IP44, dzięki czemu może działać także<br />

na zewnątrz w temperaturach od -15 do +45°C.<br />

Oprócz czasu podtrzymania ustawianego od<br />

10 s do 1 h można regulować jej czułość od 25<br />

do 100%, dzięki czemu udaje się unikać niepożądanych<br />

załączeń przez małe zwierzęta lub inne<br />

czynniki. Czujka współpracuje z wtórnikami<br />

tworząc sieć. We współpracy ze ściemniaczem<br />

istnieje możliwość zapamiętywania wartości<br />

załączeniowej. Parametry mogą być ustawiane<br />

za pomocą pilota. Czujka służy także do symulacji<br />

obecności, załączania oświetlenia nocnego<br />

i krótkotrwałego załączania sygnalizacji dźwiękowej.<br />

Sufitowa czujka ruchu i obecności<br />

Czujka ruchu i obecności zamontowana na suficie<br />

rozpoznaje ruch w zasięgu 20 m, a kąt rozpoznawania<br />

wynosi 360°. Uniwersalna czujka<br />

może współpracować z siecią czujek i z wtórnikami.<br />

A jej parametry można ustawiać za<br />

pomocą pilota. Oprócz załączania oświetlenia<br />

może na chwilę załączać sygnał dźwiękowy<br />

sygnalizujący początek wykrywania ruchu.<br />

Oprócz podstawowych funkcji czujka może<br />

być wykorzystywana do symulacji obecności<br />

oraz jako czujnik zmierzchowy. Wartość progowa<br />

natężenia oświetlenia mieszcząca się w zakresie<br />

od 5 do 2000 lx może być ustawiana za<br />

pomocą przycisku uczenia. Prąd znamionowy,<br />

w temperaturze otoczenia 35°, zasilany napięciem<br />

230 V wynosi 16 A. Czas podtrzymania<br />

załączenia sterowanych obwodów można regulować<br />

od 10 s do 30 min, z tym że czas załączania<br />

sygnału dźwiękowego wynosi zawsze około<br />

0,5 s. Urządzenie działa poprawnie w temperaturze<br />

od - 5 do + 45°C.<br />

Fot. 3. Czujka Tectiv<br />

Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

Dzięki odbiciowej zasadzie działania<br />

Sensotec dozoruje przestrzeń nie<br />

tylko na wprost<br />

Sensotec to jednocześnie czujka<br />

ruchu i obecności oraz bezdotykowy<br />

wyłącznik oświetlenia<br />

Do zadań specjalnych<br />

Czujka ruchu Tectiv przeznaczona jest do miejsc,<br />

w których inne czujki ruchu niewłaściwie działają.<br />

Jedną z jej zalet jest wyjątkowo prosty montaż<br />

polegający na przyłączeniu i przykręceniu samego<br />

cokołu. Sama czujka jest nasadzana. Stopień<br />

ochrony IP55 i filtr UV umożliwiają montaż<br />

w miejscach narażonych na trudne warunki (zakres<br />

temperatur od -25 do +55°C) i długotrwałą<br />

eksploatację. Pole wykrywania ruchu, o powierzchni<br />

16 x 24 m, jest łatwo dostosowywane<br />

do miejscowych potrzeb dzięki głowicy o dwóch<br />

stopniach swobody i 4 strefom detekcji. Zakres<br />

regulacji progu zadziałania znajduje się w przedziale<br />

od 3 do 200 lx z możliwością przełączenia<br />

na tryb dzienny. Próg może być ustawiany<br />

pokrętłem lub za pomocą przycisku uczenia.<br />

Czas podtrzymania regulowany jest w zakresie<br />

od 1 s do 30 min, a załączanie względem<br />

wyłączanie na 2 h – za pomocą przycisku rozwiernego.<br />

Czujka Tectiv jest zasilana napięciem<br />

230 V i ma prąd znamionowy 16 A. Chwilowy<br />

prąd łączeniowy może wynosić nawet 100 A. Instalowana<br />

na ścianach lub sufitach czujka ruchu<br />

oferowana jest w trzech kolorach: białym, antracytowym<br />

i aluminiowym.<br />

Miniaturowa czujka obecności Gira<br />

Miniaturowa czujka obecności Gira KNX może<br />

być eksploatowana zarówno wewnątrz, jak<br />

i na zewnątrz. Ma stopień ochrony IP44. Dzięki<br />

swoim niewielkim wymiarom nie rzuca się<br />

w oczy i jest często wybierana przez architektów.<br />

A dodatkowy pierścień ozdobny zapewnia<br />

możliwość dostosowania kolorystycznego<br />

do dowolnego wnętrza. Wygodę instalowania<br />

zapewniono przystosowując ją do montażu podtynkowego,<br />

natynkowego oraz w sufitach podwieszanych.<br />

W tych ostatnich za pomocą sprężyn.<br />

Niezawodność wykrywania osiągnięto<br />

przez wbudowanie trzech detektorów. Dodatkowo<br />

wyposażona jest w czujnik zmierzchowy.<br />

Jak każde urządzenia KNX ma złącze magistralne.<br />

Miniaturowa czujka obecności ma kąt<br />

rozpoznawania 360° i zasięg o średnicy 12 m.<br />

Istnieje możliwość zapamiętania, za pomocą<br />

przycisku uczenia, parametryzacji lub obiektu<br />

komunikacyjnego trzech wartości progowych<br />

w zakresie od 10 do 2000 lx. Poprawna praca<br />

zapewniona jest w temperaturze otoczenia między<br />

-25 a + 55°C i wilgotności względnej od 10<br />

do 100%. Czujka pracuje w trybie automatycznym<br />

i półautomatycznym z ręcznym załączaniem<br />

lub wyłączaniem.<br />

Jak z powyższego widać, jest w czym wybierać.<br />

Firma Gira oferuje też czujki Sensotec doskonale<br />

pasujące do budynków inteligentnych.<br />

Andrzej Dubrawski<br />

PROMOCJA<br />

24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kluczowa<br />

rola etykietowania<br />

Drukarki etykiet zdecydowanie usprawniają<br />

proces oznaczania przedmiotów<br />

i elementów infrastruktury, dzięki czemu<br />

jest on szybszy, łatwiejszy oraz bezpieczniejszy.<br />

Stosowanie etykiet wśród<br />

elektryków i personelu technicznego<br />

w ciągu ostatnich trzech lat wzrosło<br />

o prawie 50% i nadal wykazuje wyraźną<br />

tendencje wzrostową. Zaniedbywanie<br />

profesjonalnych oznaczeń infrastruktury<br />

może być szczególnie niebezpieczne,<br />

kiedy nie są przestrzegane normy<br />

BHP, podczas ewakuacji w sytuacji zagrożenia<br />

czy w przypadkach błędnych<br />

oznaczeń instalacji elektrycznych. Dbanie<br />

o instalacje elektryczne we wszystkich<br />

typach budynków wymaga uniwersalnego,<br />

wytrzymałego i praktycznego<br />

sprzętu. Mobilna i prosta w obsłudze<br />

drukarka etykiet ułatwia pracę monterom<br />

i ich klientom, a łatwe odczytywanie<br />

oznacza oszczędność czasu i zasobów.<br />

Równie ważne są wysokiej jakości<br />

nośniki – profesjonalne taśmy zapewniające<br />

wysoką trwałość oraz czytelność<br />

wykonywanych oznaczeń. Elektrycy<br />

doceniają nowoczesną technologię<br />

– 93% z nich używa smartfonów w celach<br />

służbowych, 62% korzysta przy<br />

tym z aplikacji klasy profesjonalnej,<br />

a 1% – wykorzystuje nowe technologie<br />

w procesach znakowania przedmiotów<br />

w celu zachowania zgodności z obowiązującymi<br />

przepisami.<br />

Załączona infografika pokazuje między<br />

innymi główne problemy z etykietowaniem<br />

oraz wskazuje najczęściej znakowane<br />

przedmioty i opinie profesjonalistów.<br />

Powstała ona w oparciu o wyniki<br />

badania przeprowadzonego przez agencję<br />

badawczą Rainmakers CSI na grupie<br />

1024 ekspertów z Francji, Niemiec,<br />

Wielkiej Brytanii i Włoch pomiędzy<br />

sierpniem 2015, a marcem 2016 r.<br />

REKLAMA<br />

Etykietujesz<br />

- nie ryzykujesz<br />

Drukuj szybko i trwale dzięki<br />

mobilnym drukarkom etykiet<br />

P-Touch.<br />

www.brother.pl<br />

PT-E550WVP<br />

www.brother.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

25

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Jak połączyć instalację fotowoltaiczną<br />

z inteligentnym budynkiem<br />

Termin „inteligentny budynek” coraz częściej pojawia się w kontekście nowoczesnych rozwiązań,<br />

które służą uzyskaniu wymiernych oszczędności w kosztach eksploatacji. Dlatego<br />

instalacja fotowoltaiczna, która jest źródłem czystej i taniej energii powinna z systemem<br />

automatyki budynkowej być zintegrowana i odgrywać w nim ważną rolę. Poniższy artykuł<br />

opisuje, jak połączyć ze sobą te dwa światy.<br />

Fot.: FIBAR GROUP<br />

Fot. 1. Zarządzanie produkowaną i monitorowanie zużywanej energii to jedne z najważniejszych funkcji w inteligentnym domu<br />

Technologie i standardy<br />

w automatyce budynkowej<br />

Zacznijmy od krótkiego przeglądu<br />

technologii, standardów i pojęć<br />

stosowanych w szeroko pojętym<br />

zagadnieniu określanym mianem<br />

„automatyki budynkowej”. Jaki<br />

jest cel wprowadzania takich rozwiązań?<br />

Przede wszystkim chodzi<br />

o wymianę informacji pomiędzy<br />

jak największą liczbą urządzeń,<br />

czujników i instalacji w danym budynku.<br />

Dzięki temu można zarówno<br />

osiągnąć podniesienie komfortu<br />

użytkowania poprzez automatyczne<br />

dostosowywanie do panujących<br />

warunków pogodowych (temperatury,<br />

oświetlenia, opadów atmosferycznych),<br />

jak i zwiększyć bez-<br />

pieczeństwo, obniżyć koszty eksploatacji<br />

oraz ułatwić sterowania wszystkimi systemami<br />

na przykład poprzez urządzenia<br />

mobilne.<br />

Pierwsza linia podziału dotyczy wielkości<br />

budynku. O ile w przypadku budynków<br />

biurowych czy przemysłowych mówimy<br />

o integracji wszystkich instalacji (elektrycznej,<br />

HVAC, CCTV, p.poż., itd.) w celu<br />

automatyzacji procesów prowadzących<br />

do oszczędności energii, obniżenia kosztów<br />

i podniesienia poziomu bezpieczeństwa,<br />

o tyle w przypadku domów mieszkalnych,<br />

czyli w automatyce domowej (zwanej popularnie<br />

„inteligentnym budynkiem”)<br />

przede wszystkim chodzi o podniesienie<br />

standardu i wygody użytkowania danego<br />

mieszkania. Automatyka budynkowa ze<br />

względu na wielkość i złożoność poziomu<br />

integracji korzysta z otwartych protokołów<br />

komunikacji wykorzystujących połączenia<br />

przewodowe. W Polsce to przede wszystkim<br />

Modbus RTU, Modbus TCP oraz KNX<br />

(dawniej EIB). Cechą wspólną tych rozwiązań<br />

jest otwarty protokół komunikacji<br />

umożliwiający rozwijanie funkcjonalności<br />

automatyki budynkowej i integracji urządzeń<br />

przez dowolnych producentów z całego<br />

świata.<br />

W przypadku automatyki domowej<br />

największą popularność zdobyły również<br />

otwarte standardy: ponownie KNX<br />

oraz bezprzewodowe protokoły, takie jak<br />

Z-Wave czy ZigBee.<br />

I tu przechodzimy do najbardziej krytycznej<br />

i ważnej cechy technologii sieciowych,<br />

którą jest medium służące<br />

do transmitowania sygnału. Systemy<br />

26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

radiowe używają fal radiowych, układy<br />

typu „powerline communication”<br />

(PLC) – istniejących linii energetycznych,<br />

wszystkie pozostałe wymagają<br />

dodatkowego, specjalnego okablowania.<br />

Doskonałym przykładem jest EIB/KNX<br />

-TP, który jako medium używa „skrętki”<br />

(TP – Twisted Pair), Modbus RTU<br />

wykorzystuje trójprzewodową magistralę<br />

szeregową RS-485, a Modbus TCP<br />

komunikuje się poprzez sieć Ethernet.<br />

Okablowanie takie musi być jednak<br />

wcześniej zaplanowane i ułożone razem<br />

z instalacją elektryczną. To wada w stosunku<br />

do systemów bezprzewodowych<br />

(radiowych), ale ich zaletą jest bezsprzeczna<br />

pewność transmisji, zapewnia<br />

również zasilanie podłączonym do magistrali<br />

aktorom i sensorom. Sprawy się<br />

nieco komplikują, gdy mamy do czynienia<br />

już z gotowym domem lub mieszkaniem,<br />

do którego chcielibyśmy dodać<br />

„inteligencję”. Jeśli remont generalny<br />

nie wchodzi w grę, pozostaje wyłącznie<br />

transmisja bezprzewodowa.<br />

Sposoby integracji instalacji<br />

fotowoltaicznej z automatyką<br />

budynkową<br />

Skoro podstawą idei automatyki budynkowej<br />

jest integracja wszystkich<br />

instalacji w budynku należy zastanowić<br />

się, w jaki sposób włączyć instalację<br />

fotowoltaiczną (ang. photovoltaics,<br />

PV) do takiego systemu . Problem<br />

nie jest trywialny, głównie ze względu<br />

na rozmaitość stosowanych w inteligentnych<br />

budynkach rozwiązań. Z pomocą<br />

przychodzi urządzenie pod nazwą<br />

Datamanager 2.0 firmy Fronius (fot. 2),<br />

standardowo instalowane we wszystkich<br />

falownikach fotowoltaicznych<br />

tego producenta. Jest to dodatkowa<br />

karta zapewniająca przede wszystkim<br />

monitorowanie pracy instalacji<br />

fotowoltaicznej na portalu Solar.Web<br />

(http://www.solarweb.com), oraz oferująca<br />

również znacznie bardziej zaawansowane<br />

funkcje.<br />

Poniżej opisujemy metody integracji instalacji<br />

PV z trzema najbardziej popularnymi<br />

standardami automatyki budynkowej.<br />

Modbus RTU / TCP<br />

Protokół komunikacyjny MODBUS został<br />

stworzony przez firmę Modicon, jednak<br />

ze względu na liczne zalety, stał się<br />

otwartym standardem zaakceptowanym<br />

przez wielu producentów urządzeń automatyki.<br />

Protokół określa zasady wymiany<br />

informacji pomiędzy kilkoma urządzeniami,<br />

z których zawsze jedno pełni rolę<br />

urządzenia nadrzędnego (typu Master),<br />

a reszta jest podrzędna (typu Slave).<br />

Kontrola i sterowanie odbywa się poprzez<br />

odczyt i zapis odpowiednich rejestrów.<br />

To producent urządzenia podaje<br />

adresy tych rejestrów, określa możliwość<br />

ich zapisu, bądź tylko odczytu. W przypadku<br />

producentów sprzętu do instalacji<br />

fotowoltaicznych zawiązało się stowarzyszenie,<br />

które opracowało otwarty<br />

protokół SunSpec. Aktualnie dostępnych<br />

jest kilkaset rejestrów, które umożliwiają<br />

zaawansowany monitoring i sterowanie.<br />

Urządzenia firmy Fronius standardowo<br />

wyposażone są zarówno<br />

w Modbus TCP, jak i RTU.<br />

Oprócz warstwy fizycznego<br />

połączenia, operator instalacji<br />

BMS (ang. Building Management<br />

System) powinien<br />

zdefiniować w urządzeniu<br />

nadrzędnym odpowiednie<br />

adresy rejestrów oraz wszyst-<br />

Fot.: FRONIUS<br />

Fot. 2. Karta komunikacji Fronius Datamanager 2.0<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

27

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: LOXONE<br />

Fot.: LOXONE<br />

Fot. 3. Loxone Miniserver Fot. 4. Przykład logicznych połączeń między blokami w programie Loxone Config<br />

kie operacje i zależności logiczne pomiędzy<br />

urządzeniami.<br />

Integracja instalacji fotowoltaicznej<br />

z budynkiem poprzez protokół Modbus<br />

daje największe możliwości, ponieważ<br />

umożliwia nie tylko odczyt<br />

danych z falownika, ale również jego<br />

pełną kontrolę, w tym sterowanie mocą<br />

bierną i czynną. Dlatego też zadanie<br />

to wymaga największej wiedzy i doświadczenia<br />

od integratora. Na stronie<br />

firmy Fronius (http://www.fronius.pl)<br />

dostępna jest pełna dokumentacja zawierająca<br />

adresy wszystkich rejestrów oraz<br />

ich przeznaczenie.<br />

KNX/EIB<br />

KNX (dawniej znany jako EIB) jest systemem<br />

opartym na topologii rozproszonej,<br />

w której nie ma konieczności<br />

stosowania jednostki centralnej. Każdy<br />

element podłączony do magistrali KNX<br />

(np. przycisk, stycznik, regulator) jest<br />

wyposażony we własny procesor i odpowiedni<br />

zestaw czujników lub elementów<br />

wykonawczych. Dzięki takiemu podejściu,<br />

w przypadku awarii pojedynczego<br />

elementu, pozostałe elementy systemu<br />

nadal działają poprawnie. Niemniej jednak<br />

bardziej złożone funkcje logiczne<br />

wymagają zastosowania nadrzędnej jednostki<br />

sterującej.<br />

Firma Loxone (http://www.loxone.com)<br />

oferuje rozwiązania dla inteligentnych domów<br />

w formie centrali, którą instaluje się<br />

w rozdzielni budynku – Loxone Miniserver<br />

(fot. 3) – zawierającej 8 cyfrowych i 4 analogowe<br />

wejścia oraz 8 wyjść przekaźnikowych<br />

i 4 analogowe wyjścia 0-10 V. Oprócz<br />

możliwości wizualizacji w sieci Ethernet<br />

i dołączania dodatkowych modułów<br />

– Loxone Extensions – Miniserver wyposażony<br />

jest również w interfejs KNX/EIB.<br />

Powiązania logiczne pomiędzy urządzeniami<br />

(wejściami i wyjściami) oraz reguły<br />

sterowania projektuje się przy użyciu<br />

bezpłatnego oprogramowania Loxone<br />

Config. Zawiera ono ponad sto funkcjonalnych<br />

bloków, w tym bloki odpowiadające<br />

za zarządzanie energią (konsumowaną<br />

i produkowaną). Konkretne<br />

powiązania pomiędzy wymuszeniem<br />

(daną wejściową) i stosowną akcją rysuje<br />

się graficznie w formie logicznych połączeń<br />

(fot. 4).<br />

Jednym z dostępnych w Loxone Config bloków<br />

jest falownik firmy Fronius. Połączenie<br />

między Loxone Miniserver i falownikiem<br />

– Datamanager 2.0 – odbywa się poprzez<br />

sieć Ethernet – nie jest konieczny żaden<br />

dodatkowy interfejs. Dane pobierane z instalacji<br />

fotowoltaicznej można z łatwością<br />

wykorzystać do tworzenia własnych reguł<br />

i scen, które bezpośrednio będą sterować<br />

dowolnym urządzeniem dostępnym<br />

na magistrali KNX.<br />

Z-Wave<br />

Ideą radiowego protokołu Z-Wave jest synchronizacja<br />

urządzeń automatyki domowej<br />

w topologii mesh (tzw. sieci kratowej), w której<br />

każde urządzenie komunikuje się z centralą<br />

inteligentnego zarządzania, będąc zarazem<br />

przekaźnikiem sygnału dla innych urządzeń<br />

– co kilkakrotnie zwiększa zasięg. W instalacji<br />

mogą być również wykorzystywane<br />

urządzenia zasilane bateryjnie, co eliminuje<br />

problemy z koniecznością doprowadzenia<br />

zasilania do lokalizacji w pobliżu okien,<br />

drzwi czy grzejników.<br />

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych producentów<br />

kompleksowego systemu automatyki<br />

domowej bazującego na protokole Z-Wave<br />

jest polska firma Fibar Group z Poznania<br />

(http://www.fibaro.com). To bardzo dobra<br />

wiadomość, zwłaszcza że urządzenia<br />

Z-Wave aktualnie oferuje kilkaset (ponad<br />

trzystu) producentów. A to z kolei daje pewność,<br />

że jeśli jakiegoś z interesujących nas<br />

produktów w ofercie urządzeń Fibaro nie<br />

znajdziemy – możemy swobodnie wybierać<br />

wśród innych dostawców.<br />

Fot.: FIBAR GROUP<br />

Fot. 5.<br />

Fibaro Wall Plug<br />

28<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Urządzenia sterujące pozwalają na wprowadzenie<br />

idei domu energooszczędnego<br />

poprzez monitorowanie i kontrolę zużycia<br />

energii – większość sterowników<br />

ma wbudowany zaawansowany licznik<br />

energii. Doskonałym przykładem jest Fibaro<br />

Wall Plug (fot. 5) – czyli „gniazdko<br />

w gniazdku”, które oprócz podstawowej<br />

funkcji załączania/wyłączania podłączonego<br />

do niego odbiornika, zawiera<br />

miernik mocy chwilowej i licznik energii<br />

elektrycznej oraz diody RGB sygnalizujące<br />

swoim kolorem stan urządzenia<br />

(w tym pobieraną moc, wyłączenie, przeciążenie,<br />

itp.).<br />

W instalacji Z-Wave konieczna jest centrala,<br />

która zbiera dane ze wszystkich<br />

czujników i odpowiada za sterowanie<br />

elementami wykonawczymi. Na rynku<br />

dostępnych jest wiele rozwiązań, ale naszym<br />

polskim hitem eksportowym jest<br />

Fibaro Home Center 2 (rys. 6).<br />

O wszystkich zaletach tego centrum<br />

sterowania można przeczytać na stronie<br />

producenta. W tym artykule skupimy<br />

się na możliwości integracji pomiędzy<br />

automatyką budynkową Fibaro a instalacją<br />

PV. Od strony falownika można<br />

tego dokonać poprzez protokół JSON<br />

Fot. 7.<br />

Przykład odpowiedzi przesłanej<br />

przez Datamanager 2.0 na zapytanie<br />

Błąd! Nieprawidłowy odsyłacz typu<br />

hiperłącze<br />

Fot.: FIBAR GROUP<br />

Fot. 6. Fibaro Home Center 2<br />

(ang. Java Script Object Notation), standardowo<br />

dostępny w urządzeniu Fronius<br />

Datamanager 2.0. Firma Fronius udostępnia<br />

obszernie udokumentowane API,<br />

które daje możliwość odczytania praktycznie<br />

wszystkich kluczowych danych<br />

instalacji PV, począwszy od parametrów<br />

pracy falowników (w tym najważniejszych:<br />

aktualnej mocy i oddanej energii),<br />

ale również danych ze stacji pogodowej,<br />

przepływów energii przez inteligentny<br />

licznik Fronius Smart Meter, czy też<br />

magazyn energii Fronius Solar Battery.<br />

Przykład takich danych pokazuje fot. 7.<br />

W Fibaro Home Center 2 należy stworzyć<br />

tzw. urządzanie wirtualne (ang.<br />

Virtual Device, VD) z krótkim kodem<br />

w języku skryptów, jakim jest „Lua”<br />

(słowo to w ojczyźnie tego języka, Brazylii,<br />

oznacza księżyc), a wbudowana<br />

funkcja json.decode ( ) daje pełny i uporządkowany<br />

w formie zagnieżdżonych<br />

tablic dostęp do wszystkich przekazanych<br />

wartości. Niestety, w chwili obecnej<br />

wykorzystanie tej funkcjonalności<br />

i stworzenie odpowiednich powiązań wymaga<br />

od firmy instalacyjnej umiejętności<br />

pisania kodu w języku „Lua”. Dla instalatorów<br />

systemów automatyki domowej<br />

nie powinna być to jednak przeszkoda.<br />

Powiązanie informacji pochodzącej z instalacji<br />

PV ze sterowaniem najprostszym<br />

urządzeniem, jakim jest Fibaro Wall Plug,<br />

daje nam nieograniczone możliwości zaprogramowania<br />

„scen”: alarmy, progi zadziałania,<br />

zależności czasowe, monitorowanie,<br />

zaawansowana analiza produkcji<br />

i zużycia energii oraz bazujące na tych<br />

informacjach inteligentne sterowanie odbiornikami<br />

energii. Nic nie stoi na przeszkodzie,<br />

aby odpowiednio sterować<br />

również bardziej zaawansowane urządzenia,<br />

choćby ściemniacze (ang. dimmer)<br />

czy kontrolery LED RGBW, których<br />

w sieci Z-Wave może być nawet 232.<br />

Podsumowanie<br />

Każda możliwość integracji instalacji<br />

PV z systemem automatyki budynkowej<br />

przyczynia się do optymalnego wykorzystania<br />

produkowanej w instalacji<br />

fotowoltaicznej energii. Daje również<br />

możliwość pełnego monitorowania instalacji<br />

i podejmowania zaawansowanych<br />

działań, które w „zwykłej” instalacji<br />

nie byłyby możliwe. Dzisiaj nie jest już<br />

kluczowym zagadnieniem produkowanie<br />

energii ze źródeł odnawialnych, coraz<br />

ważniejsze staje się inteligentne jej wykorzystanie.<br />

Mam nadzieję, że rozwiązania<br />

techniczne opisane w niniejszym<br />

artykule pobudzą wyobraźnię projektantów,<br />

instalatorów i inwestorów. A to<br />

już tylko krok do spełnienia się wizji<br />

„24 godzin słońca”.<br />

Maciej Piliński<br />

Fronius Polska Sp. z o.o.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

29

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Seria osprzętu elektrycznego Niloe<br />

firmy Legrand ewoluuje<br />

Seria Niloe po wielu latach obecności i dobrego przyjęcia na rynku jest jeszcze łatwiejsza<br />

w montażu, spełnia wymagania każdego projektu. Ponadto zyskała dwa nowe kolory<br />

ramek – aluminium oraz grafit. Kształt serii nie zmienił się, zmiany zostały wprowadzone<br />

w konstrukcji mechanizmu.<br />

Zmiany obejmują nowy sposób<br />

mocowania gniazd w puszce, poprawioną<br />

percepcję działania łączników<br />

oraz modyfikację przyłączy,<br />

ze śrubowych na automatyczne.<br />

Znika również podział oferty<br />

na Niloe Eco oraz Niloe na rzecz<br />

Niloe, łączącego zalety różnorodnej<br />

formy i dobrej ceny.<br />

Wszystkie gniazda odświeżonego<br />

Niloe wyposażono w bezpieczny,<br />

plastikowy uchwyt montażowy<br />

oraz w pazurki doskonale trzymające<br />

gniazdo w puszce. Wersje<br />

gniazd z zaciskiem śrubowym<br />

są specjalnie przygotowane, tak<br />

by instalacja wymagała jedynie<br />

umieszczenia przewodu i przykręcenia<br />

go. Bez konieczności wcześniejszego<br />

przygotowania zacisku<br />

w postaci odkręcania jego śrub. Ta<br />

oczekiwana zmiana oszczędza czas<br />

instalatora i podnosi wydajność<br />

wykonywanej przez niego pracy.<br />

Interesującym, nowym rozwiązaniem<br />

serii Niloe jest gniazdo podwójne<br />

do ramek wielokrotnych,<br />

podwajające liczbę odbiorników<br />

dołączonych do pojedynczego<br />

punktu przyłączeniowego w ścianie.<br />

Zamiast stosowania trzech pojedynczych<br />

gniazd na przykład za<br />

meblem w salonie, możemy zamienić<br />

je na gniazda podwójne i podłączyć<br />

sześć różnych urządzeń<br />

w tym samym czasie. Eliminuje<br />

to stosowanie przedłużaczy, ułatwia<br />

sprzątanie i podnosi estetykę<br />

pomieszczenia. Ofertę gniazd podwójnych<br />

uzupełnia gniazdo typu<br />

monoblok, zintegrowane z ramką,<br />

w nowym lekkim wykonaniu.<br />

Gniazdo podwójne Niloe to niezawodna<br />

konstrukcja poddana<br />

Gniazda gotowe do podłączenia przewodów: otwarte<br />

zaciski śrubowe<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

Mechanizmy gniazd serii osprzętu Niloe<br />

Gniazdo podwójne w ramce trzykrotnej<br />

Gniazdo podwójne monoblok<br />

w nowej formie z ramką<br />

System przesłon we wszystkich gniazdach<br />

Fot. 4.<br />

Ładowarka indukcyjna z dodatkowym<br />

gniazdem USB<br />

30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 5.<br />

Gniazdo TV-R-SAT-SAT z wejściem<br />

na 2 przewody<br />

rygorystycznym testom związanym<br />

z wielokrotnym umieszczaniem wtyczki<br />

w gnieździe. Testowane 40 000 powtórzeń<br />

nie powoduje mechanicznego zużycia<br />

elementów konstrukcyjnych, natomiast<br />

przesłony stanowiące standardowe<br />

wyposażenie gniazda nadal działają bez<br />

problemów. Przesłony są dziś standardem<br />

gwarantującym bezpieczeństwo, zwłaszcza<br />

w miejscach przebywania dzieci.<br />

Innym rodzajem źródła energii, a zarazem<br />

nowością w serii Niloe, jest indukcyjna<br />

stacja ładująca umożliwiająca szybkie<br />

ładowanie smartfona bez konieczności<br />

użycia kabla. Natychmiastowe automatyczne<br />

parowanie po umieszczeniu urządzenia<br />

w uchwycie pozwala w zasadzie<br />

zapomnieć, że ładowanie jest konieczne.<br />

Użytkownik odkładający telefon w przeznaczone<br />

do tego miejsce po 2 godzinach<br />

ma do dyspozycji pełną baterię.<br />

Ładowanie bezprzewodowe to wygoda,<br />

brak konieczności używania kabli i ryzyka<br />

uszkodzeń przewodów oraz złącz.<br />

Indukcyjna stacja ładująca oferuje również<br />

wyjście USB do jednoczesnego podłączenia<br />

innych urządzeń wykorzystujących<br />

tradycyjne ładowanie przewodowe.<br />

Warto podkreślić, że cechą wyróżniającą<br />

gniazda USB w serii Niloe jest duży prąd<br />

ładowania o wartości 2400 mA, skracający<br />

czas ładowania podłączonych urządzeń<br />

do rekordowo niskich wartości.<br />

Nowe Niloe to również multimedia.<br />

Współczesne dekodery satelitarne wyposażone<br />

w możliwość nagrywania wymagają<br />

podwójnego okablowania prowadzonego<br />

z konwertera anteny satelitarnej.<br />

Wszystko po to, by umożliwić jednoczesne<br />

oglądanie wybranego programu<br />

i nagrywanie kolejnego. Podłączenie dekodera<br />

w taki sposób umożliwiają dwa<br />

niezależne gniazda typu SAT lub jedno<br />

z podwójnym wyjściem SAT. W serii<br />

Niloe jednoczesne nagrywanie i oglądanie<br />

Fot. 6.<br />

Łącznik oświetlenia z automatycznym<br />

wyłączeniem w razie wykrycia<br />

braku ruchu<br />

zapewnia gniazdo R-TV-SAT-SAT. Warto<br />

je zastosować już teraz, nawet gdy z opcji<br />

nagrywania jeszcze nie korzystamy.<br />

Seria Niloe to obecnie 150 funkcji przydatnych<br />

w mieszkaniu, domu, biurze<br />

i hotelu. Obok tradycyjnych mechanizmów<br />

łączników i gniazd znajdziemy tu<br />

rozwiązania unikalne jak łączniki z automatycznym<br />

wyłączaniem oświetlenia dla<br />

zapominalskich lub takie, które potrafią<br />

wyłączyć w sypialni światło bez dodatkowego<br />

okablowania, drogą radiową.<br />

To oryginalne rozwiązanie umożliwia<br />

rozbudowę sterowania istniejącej instalacji<br />

oświetlenia bez kucia ścian. Stwarza<br />

również nowe możliwości w obrębie<br />

aranżacji ogrodów przez dodawanie różnorodnych<br />

scenariuszy sterowania punktami<br />

oświetlenia lub sterowania ruchem<br />

rolet i bram z dowolnego miejsca posesji.<br />

W przypadku serii Niloe oferowanych<br />

jest sześć popularnych kolorów ramek<br />

(biała, kremowa, srebrna, czarny mat,<br />

popielata i czerwona) oraz dwa kolory<br />

wykończeń plakietek (biały oraz kremowy).<br />

W sumie tworzy to 12 możliwych<br />

połączeń kolorystycznych. Warto podkreślić,<br />

że lekki, delikatny i ponadczasowy<br />

kształt Niloe gwarantuje dopasowanie<br />

do każdego rodzaju wnętrza. Wzornictwo<br />

serii cechuje się elegancką prostotą i jest<br />

dokładnie takie, jakiego oczekujemy.<br />

PROMOCJA<br />

Dowiedz się więcej www.legrand.pl<br />

Fot. 7.<br />

Bezprzewodowe sterowanie oświetleniem<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

31

WYWIAD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Z myślą o elektroinstalacjach,<br />

elektroinstalatorach i przyszłości<br />

Wywiad z Krzysztofem Płóciennikiem<br />

dyrektorem ds. sprzedaży i marketingu firmy ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />

Redakcja Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

(dalej FE): Panie Dyrektorze firma<br />

ELEKTRO-PLAST Opatówek<br />

jest przede wszystkim producentem<br />

osprzętu elektroinstalacyjnego, a więc<br />

produktów, po które sięgają w pracy<br />

zawodowej nasi czytelnicy. Czy<br />

zechciałby Pan przedstawić historię<br />

przedsiębiorstwa, jego strukturę organizacyjną<br />

oraz zakres działania na<br />

polskim rynku?<br />

Dyrektor Krzysztof Płóciennik<br />

(dalej KP): Tradycje działalności<br />

naszej firmy sięgają 1980 r. W początkowej<br />

fazie działalności produkowaliśmy<br />

artykuły między innymi<br />

do użytku domowego, zabawki itp. Po<br />

zebraniu kilkuletniego doświadczenia<br />

w przetwórstwie tworzyw sztucznych<br />

i przeanalizowaniu perspektyw rozwoju<br />

różnych sektorów rynkowych<br />

zdecydowaliśmy się ukierunkować<br />

naszą działalność na branżę elektrotechniczną.<br />

Wzrost zatrudnienia, wprowadzanie<br />

nowoczesnego parku maszynowego oraz<br />

budowanie nowych obiektów pozwoliły<br />

nam ciągle rozszerzać zakres asortymentowy<br />

produkcji. Mamy własne biuro konstrukcyjne,<br />

własną narzędziownię, zaplecze<br />

logistyczne oraz doświadczoną kadrę.<br />

W tym roku uruchomiliśmy nowy obiekt – centrum<br />

logistyczno-biurowe w Niedźwiadach<br />

k. Kalisza. Nasz program produkcji to między<br />

innymi rozdzielnice, tablice licznikowe, puszki<br />

hermetyczne oraz wiele innych. Opieramy<br />

swój biznes na dostawach dla dystrybutorów<br />

hurtowych, jesteśmy cenionym partnerem dla<br />

tych podmiotów, świadczy o tym chociażby<br />

liczba corocznie podpisywanych umów.<br />

FE: ELEKTRO-PLAST Opatówek jest spółką<br />

z ograniczoną odpowiedzialnością. Czy<br />

forma prawna przeszkadza, czy też pomaga<br />

w codziennym funkcjonowaniu i rozwoju<br />

firmy?<br />

KP: Każda forma prawna, w jakiej prowadzi<br />

się działalność gospodarczą, ma swoje zalety<br />

i wady. W przypadku naszej firmy – forma<br />

prawna, jaką jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,<br />

daje przedsiębiorstwu stabilność<br />

i jasną sytuację dla naszych partnerów<br />

biznesowych.<br />

FE: Czy planowane są kolejne produkty lub<br />

wręcz grupy asortymentowe?<br />

KP: Tak, wdrażamy nowe produkty z myślą<br />

o uzupełnieniu dotychczasowych serii produktów<br />

lub o wejściu w kolejne obszary asortymentowe.<br />

Każdego roku pojawiają się takie<br />

nowości, często innowacyjne jak na przyklad<br />

puszka do złącza odgromowego PZO<br />

(zauważyliśmy już wielu „naśladowców”),<br />

niedawno obszerne rozdzielnice hermetyczne<br />

72-modułowe oraz – ostatnio – modele skrzynek<br />

multimedialnych, co nas wyróżnia na tle<br />

krajowych producentów i świadczy o naszym<br />

potencjale technologicznym.<br />

FE: W jakim stopniu eksport na rynki zewnętrzne<br />

pomaga rynkowi polskiemu?<br />

KP: Polski eksport rośnie z roku na rok.<br />

W ciągu kilku lat wartość polskiego eksportu<br />

ma się zwiększyć o około 30%. Polskie marki<br />

są coraz bardziej rozpoznawalne na rynkach<br />

zagranicznych. Na pewno to umacnia<br />

polskie firmy. Nie musimy konkurować na<br />

własnym terytorium, lecz na szerszym obszarze.<br />

Wkraczamy na rynki zagraniczne, gdzie<br />

dominowały firmy rodzime, często rynki bardzo<br />

hermetyczne, jak rynek niemiecki czy<br />

skandynawski. Duże możliwości dają obecnie<br />

narzędzia internetowe, o czym ciągle się<br />

przekonujemy. Uważam też, iż polscy dystrybutorzy<br />

powinni również pomyśleć o działalności<br />

zagranicznej, także tej online, stwarza<br />

to ciekawe możliwości chociażby w krajach<br />

ościennych. Podsumowując, nie warto czekać<br />

na następną konkurencję „u siebie”,<br />

tylko wyjść jej naprzeciw, „najlepszą obroną<br />

jest atak”. Co nie tak jest na rynku polskim?<br />

Na pewno stosowanie zbyt długich terminów<br />

płatności, które na dodatek też często nie są<br />

dotrzymywane. Ponadto kryterium wyboru<br />

dostawcy – najniższa cena towaru – co nie<br />

zawsze jest korzystne dla wszystkich stron.<br />

Brak też wyraźnej efektywnej współpracy<br />

między producentami krajowymi.<br />

FE: Panie Dyrektorze, czym wyróżnia się<br />

Państwa oferta na tle innych firm o zbliżonym<br />

profilu asortymentowym?<br />

KP: Wyróżnia nas bardzo dobry stosunek<br />

ceny do jakości. Jesteśmy też firmą, która słynie<br />

z dobrej i szybkiej logistyki. Jednym słowem,<br />

zapewniamy naszym klientom świetny<br />

serwis. Dużą uwagę przykładamy do rozwijania<br />

kontaktów i współpracy między polskimi<br />

producentami.<br />

32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

WYWIAD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

FE: Czy ELEKTRO-PLAST Opatówek jest<br />

firmą innowacyjną, jeżeli tak, to jak to się<br />

przejawia?<br />

KP: Innowacyjność jest kluczem do rozwoju<br />

firmy. W naszym przypadku systematycznie<br />

wprowadzamy rozwiązania innowacyjne dotyczące<br />

różnych obszarów działania naszej<br />

firmy. Są to rozwiązania w zakresie procesu<br />

produkcji wyrobów – stosujemy urządzenia,<br />

w których wykorzystuje się innowacyjne<br />

rozwiązania technologiczne, dzięki czemu<br />

produkujemy szybciej i dokładniej. Wprowadzamy<br />

na rynek innowacyjne produkty<br />

zawierające nowe rozwiązania. Stosujemy<br />

technologie informacyjne i komunikacyjne<br />

(ICT) w celu usprawnienia utrzymania ruchu<br />

maszyn i urządzeń w zakresie procesu<br />

produkcji. Zastosowanie rozwiązań innowacyjnych<br />

pozwala nam dostarczać na rynek<br />

produkt o jak najwyższej jakości. Zdobyliśmy<br />

w Niemczech certyfikat VDE dla rozdzielnic<br />

z serii NEO Series. Przygotowaliśmy nową,<br />

atrakcyjną szatę graficzną opakowań dla naszych<br />

wyrobów.<br />

FE: Jakie czynniki decydują o pozycji Państwa<br />

firmy na rynku?<br />

KP: Elastyczność na potrzeby klientów<br />

przejawiająca się w zakresie dogodnego<br />

terminu realizacji zamówień, szybka reakcja<br />

na potrzeby rynku w zakresie nowych<br />

produktów oraz ich modyfikacji. Dobra<br />

promocja marki, bierzemy udział w licznych<br />

imprezach targowych, prowadzimy<br />

szkolenia, itp.<br />

FE: Nowoczesność, ochrona środowiska,<br />

niska energochłonność są głównymi standardami<br />

dla producentów i dostawców<br />

w Unii Europejskiej. A jak to wygląda<br />

w ELEKTRO-PLAST Opatówek?<br />

KP: Modernizując park maszynowy wybieramy<br />

urządzenia charakteryzujące się niską<br />

energochłonnością w porównaniu do tradycyjnych<br />

rozwiązań. Stawiamy na urządzenia<br />

zapewniające niski poziom hałasu oraz<br />

oszczędność zużycia oleju, aby ograniczać<br />

powstawanie czynników mających negatywny<br />

wpływ na środowisko.<br />

FE: Jak ocenia Pan sytuację na rynku szeroko<br />

pojętej elektrotechniki w bieżącym roku, zarówno<br />

patrząc przez pryzmat dostawcy, jak<br />

i całej branży?<br />

KP: Duże zmiany można zaobserwować jeśli<br />

chodzi o dystrybucję na rynku polskim.<br />

Jedne podmioty zmieniają właściciela, inne<br />

się konsolidują, na pewno nie będzie to bez<br />

wpływu na ich wyniki ekonomiczne. Ja liczę<br />

na „zdrową” polską konkurencję, mam nadzieję,<br />

iż polscy dostawcy będą między sobą<br />

stosować zasady fair play.<br />

FE: Z jakimi problemami obecnie borykają<br />

się producenci?<br />

KP: Stałym problemem jest napływ towarów<br />

niskiej jakości w niskiej cenie z kierunków<br />

Azji, brak zdecydowanej współpracy między<br />

producentami polskimi, ceny surowców, które<br />

potrafią tylko drożeć oraz malejąca corocznie<br />

marża.<br />

FE: Jak może Pan ocenić obecną sytuację<br />

na rynku dostawców elektrotechniki, jakie<br />

stoją przed tą branżą wyzwania, co firma<br />

ELEKTRO-PLAST Opatówek będzie robiła,<br />

aby w jak najmniejszym stopniu odczuć skutki<br />

zmian w koniunkturze, z jakimi mamy do<br />

czynienia w Polsce i na świecie?<br />

KP: Konkurencja nie „śpi”, trzeba się starać<br />

być o krok przed nią. To zadanie jest zawsze<br />

aktualne, nie ma znaczenia, czy jest kryzys,<br />

czy go nie ma. Nie każdy producent jest<br />

dla nas konkurencją i tu upatruję wspólne<br />

możliwości albo używając ostatnio modnego<br />

słowa „konsolidacji”. Już kooperujemy<br />

z kilkoma mniejszymi producentami i myślę,<br />

że ten kierunek trzeba rozwijać.<br />

FE: Jak przebiegała Pana droga zawodowa?<br />

KP: Zawsze była ona związana ze sprzedażą,<br />

przez działanie we własnym biznesie czy już<br />

później w spółkach. Początki dotyczyły branży<br />

spożywczej, później wiele lat pracowałem<br />

w branży instalacyjno-sanitarnej, w której<br />

zajmowałem się sprzedażą, zaopatrzeniem<br />

oraz logistyką. Obecnie od kilkunastu lat jestem<br />

związany z branżą elektroinstalacyjną<br />

zarządzając sprzedażą i marketingiem. Staram<br />

się też mieć duży wkład w wyznaczanie<br />

kierunków rozwoju firmy.<br />

FE: Jakie są Pana największe sukcesy?<br />

(może i porażki?)<br />

KP: Sukces jest zasługą całego naszego<br />

teamu. Ja nie chcę przypisywać sobie<br />

wszystkich zasług, ale należy tu wymienić<br />

wejście z naszą ofertą na 27 rynków, głównie<br />

europejskich, efektywne korzystanie<br />

z funduszy europejskich, także corocznie<br />

podpisywane umowy handlowe ze wszystkimi<br />

liczącymi się grupami zakupowymi<br />

i sieciami. Nie jesteśmy najlepsi, ale bardzo<br />

się staramy.<br />

FE: A Pańskie zainteresowania pozazawodowe?<br />

KP: Mam ich sporo, wymienię może kilka.<br />

W związku z wykonywaną pracą, fascynują<br />

mnie współczesne techniki sprzedaży<br />

i marketingu, ukończyłem niezliczoną<br />

liczbę szkoleń i seminariów z tym związanych,<br />

zgromadziłem pokaźną bibliotekę<br />

już chyba kultowych teraz publikacji na<br />

ten temat. Ale moją uwagę przykuwa także<br />

historia, zwłaszcza ta odtajniana, militaria,<br />

sport. Lubię posłuchać muzyki, w tym<br />

klasycznej. Staram się także znaleźć czas<br />

na dobre kino. Ostatnio próbujemy sił<br />

z córką w grze na keyboardzie. Bardzo<br />

liczy się dla mnie czas spędzany z rodziną<br />

– żoną, dziećmi.<br />

FE: Dziękujemy za rozmowę i życzymy powodzenia<br />

w realizacji planów.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

33

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Trasy kablowe i osprzęt instalacyjny<br />

do obiektów służby zdrowia<br />

Od systemów tras kablowych, które znajdują zastosowanie w obiektach służby zdrowia wymaga<br />

się przede wszystkim funkcjonalności, bezpieczeństwa, a także łatwego utrzymania<br />

w czystości.<br />

Fot.: LMMEDICALDIVISION<br />

Fot. 1.<br />

System do dystrybucji wielostanowiskowej<br />

Dobierając odpowiednie rozwiązanie<br />

systemu tras kablowych i pokrewnych<br />

rozwiązań, na przykład różnego<br />

typu paneli dystrybucyjnych,<br />

do placówek służby zdrowia należy<br />

pamiętać, że w obiektach tego typu<br />

wyróżnia się trzy obszary wpływające<br />

na ostateczny wybór.<br />

Kryteria wyboru<br />

Ważny jest obszar użyteczności<br />

publicznej z odpowiednią orientacją<br />

i bezpieczeństwem, a także przyjazny<br />

wygląd wnętrza i walory architektoniczne.<br />

W obszarach przeznaczonych<br />

dla personelu liczy się optymalizacja<br />

środowiska pracy i wygoda korzystania<br />

z instalacji. Chodzi tutaj o miejsca<br />

takie jak sale chirurgiczne, sale<br />

badań, laboratoria itp. Z kolei obszary<br />

pomocnicze to sale konferencyjne,<br />

pomieszczenia techniczne i magazynowe,<br />

a także kuchnia, pomieszczenia<br />

ochrony, pralnia itp. W tych miejscach<br />

stawia się przede wszystkim<br />

na funkcjonalność i higienę.<br />

Oprócz tego przy wyborze trzeba mieć<br />

na uwadze liczbę odbiorników nie tylko<br />

prądowych, ale również telekomunikacyjnych.<br />

Brany jest pod uwagę współczynnik<br />

wypełnienia kanałów kablowych, a także<br />

dopuszczalne promienie gięcia przewodów<br />

i odpowiednie rezerwy. Nie mniej ważne<br />

jest uwzględnienie wymagań koncepcji budowlanych<br />

w zakresie warunków architektury<br />

wewnętrznej.<br />

Nie można zapomnieć o elastyczności zastosowania.<br />

Chodzi głównie o możliwość<br />

szybkiego dopasowania do zmieniających<br />

się warunków aplikacyjnych. Trzeba mieć<br />

na uwadze łatwą zmianę liczby zamontowanych<br />

urządzeń. Kluczowe miejsce zajmują<br />

wymagania względem bezpieczeństwa,<br />

zwłaszcza w stosunku do ochrony sieci teleinformatycznych<br />

przed dostępem osób<br />

nieuprawnionych.<br />

Systemy podłogowe<br />

W trasach kablowych w obiektach służby<br />

zdrowia bardzo często wykorzystuje się systemy<br />

podłogowe. Konkretne rozwiązanie<br />

w tym zakresie dobiera się uwzględniając<br />

przede wszystkim rodzaj pomieszczenia<br />

pod względem poziomu wilgotności (mokre<br />

lub suche). Oprócz tego należy przeanalizować<br />

rodzaj i grubość wykładziny podłogowej,<br />

grubość i rodzaj podłóg twardych,<br />

obciążenia komunikacyjne oraz temperaturę<br />

otoczenia.<br />

Nie można zapomnieć o uwzględnieniu<br />

sposobu pielęgnacji podłogi. Chodzi głównie<br />

o zabezpieczenie kasety przed dostępem<br />

wilgoci i zanieczyszczeń. Stąd też<br />

odpowiednie kasety znajdą zastosowanie<br />

w pomieszczeniach, gdzie podłoga jest<br />

czyszczona na sucho, wilgotno lub mokro.<br />

W pomieszczeniach suchych zastosowanie<br />

znajdą kasety o stopniu ochrony IP 30, natomiast<br />

jeżeli pokrywa zostanie otwarta, to<br />

stopień ochrony zmniejszy się do IP 20. Stosując<br />

specjalne uszczelki otwarty kanał ma<br />

stopień ochrony IP 44. Najwyższy poziom<br />

ochrony zapewniają kasety o stopniu ochrony<br />

IP 65, przy warstwie wody o wysokości<br />

10 mm nie jest ona w stanie przedostać się<br />

do wnętrza kasety.<br />

Koryta kablowe<br />

W miejscach mniej widocznych, takich<br />

jak piwnice, tunele czy pomieszczenia<br />

techniczne zastosowanie znajdują stalowe<br />

koryta kablowe. Nowoczesne rozwiązania<br />

tego typu wykorzystują specjalne łączniki<br />

z elementami sprężynowymi, przy czym<br />

łączenie elementów wykonuje się bardzo<br />

szybko. Warto zwrócić uwagę na wy-<br />

Fot.: EL-PUK<br />

Fot. 2.<br />

Kaseta podłogowa<br />

34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot. 3. Kanał z szyną uziemiającą<br />

Fot. 4.<br />

Przekrój listwy przypodłogowej<br />

trzymałość oraz perforację zapewniającą<br />

większe obciążenia. Połączenia są bezśrubowe<br />

i łączniki umożliwiają formowanie<br />

łuków od 10° do kierunku trasy, co szczególnie<br />

sprawdza się w tunelach. Na uwagę<br />

zasługuje nowa konstrukcja dna koryta<br />

zapewniająca dobrą wentylację przewodów<br />

i kabli. Zgodnie z normą VDE 0298-4<br />

zaleca się, aby perforacja zajmowała 30%<br />

koryt, co zapewnia mniejszy mnożnik<br />

przy doborze odpowiednich kabli i przewodów<br />

umożliwiając stosowanie mniejszych<br />

przekrojów. Oprócz tego istotne jest<br />

optymalne odprowadzenie wody umożliwiające<br />

montowanie koryt poniżej systemów<br />

zraszaczy.<br />

Kanały ścienne<br />

Kanały kablowe ścienne są dostępne<br />

w wielu kształtach i wymiarach. Jeżeli prowadzona<br />

będzie niewielka liczba przewodów,<br />

to wystarczy korytko „mini” wyposażone<br />

w wysuwane pokrywy lub pokrywy<br />

zawiasowe. Korytka płaskie można zastosować<br />

w pomieszczeniach, które są już<br />

wykończone.<br />

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

kanały przypodłogowe pozwalające na organizowanie<br />

kabli sterujących, telekomunikacyjnych<br />

i zasilających. W zależności<br />

od stopnia rozbudowania instalacji dobierana<br />

jest wysokość profilu – na przykład 11,<br />

15, 18, 25 i 30 mm, a bardziej złożone trasy<br />

mogą wymagać kanałów o przekroju 30, 40<br />

i 60 mm. Wytrzymałość profilu zapewniają<br />

wbudowane teowniki umożliwiające również<br />

montowanie przegród i osprzętu kablowego.<br />

Z kolei klamry rozporowe są usztywnieniem<br />

kanału i przytrzymują przewody<br />

przed nałożeniem pokrywy.<br />

Jako akcesoria do kanałów należy wymienić<br />

narożniki (zewnętrzne i wewnętrzne), łączniki<br />

(proste i kątowe), puszki kanałowe oraz<br />

klamry. Odgałęzienia kanału można wykonać<br />

za pomocą trójników.<br />

Ważną rolę mogą odgrywać kanały podparapetowe.<br />

Śruby mocujące są przeprowadzane<br />

przez perforację w dnie. Kanały<br />

powiększone mają 90 mm głębokości.<br />

Przy rozdziale energii uwzględniane są<br />

tzw. stacje zaopatrzeniowe z nośnikiem<br />

podstawowym łączącym elementy stacji.<br />

Niejednokrotnie zamknięcie pokrywy wykorzystuje<br />

mechanizm jednodotykowy,<br />

natomiast sprzęgło zawiasowe trzyma podnoszoną<br />

pokrywę od strony węzła obrotowego.<br />

Elastyczne przepusty służą do wprowadzenia<br />

kabli.<br />

Fot. 5.<br />

Gniazdo i ściemniacz w wykonaniu antybakteryjnym<br />

Fot.: JUNG<br />

Osprzęt elektryczny i telekomunikacyjny<br />

montuje się do puszek.<br />

Osprzęt<br />

Specjalny osprzęt elektryczny jest oferowany<br />

z myślą o szpitalach i innych obiektach,<br />

w których wymaga się łatwego utrzymania<br />

czystości. Przede wszystkim ważne<br />

są gniazda o konstrukcji zapobiegającej<br />

osadzaniu zanieczyszczeń, z możliwością<br />

łatwego czyszczenia. Specjalne konstrukcje<br />

powodują, że przy podłączaniu wtyczki<br />

dno gniazda jest samoczynnie przesuwane<br />

do tyłu, a przy odłączaniu powraca do położenia<br />

wyjściowego. Tym sposobem do wnętrza<br />

gniazda nie przedostają się zanieczyszczenia.<br />

Warto zwrócić uwagę na osprzęt elektryczny<br />

wykonany z materiałów antybakteryjnych<br />

z wykorzystaniem jonów srebra Ag+.<br />

Zastosowanie takiej technologii produkcji<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

35

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: HAGER<br />

Fot. 6.<br />

Zasilanie kolumny z sufitu<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot. 7.<br />

zapewnia wyeliminowanie bakterii, grzybów<br />

i wirusów. W takim wykonaniu dostępny<br />

jest nie tylko osprzęt, ale również<br />

ramka o budowie zapewniającej łatwe<br />

czyszczenie.<br />

Kolumna biurowa<br />

W odniesieniu do łączników niejednokrotnie<br />

zastosowanie znajdują urządzenia<br />

bezdotykowe pozwalające na ograniczenie<br />

rozprzestrzenianie zarazków przenoszonych<br />

na dłoniach. Załączenie lub wyłączenie<br />

obwodu odbywa się poprzez przesunięcie<br />

ręki w pobliżu łącznika.<br />

Kolumny elektroinstalacyjne<br />

i bloki biurowe<br />

Kolumny elektroinstalacyjne umożliwiają<br />

pionową dystrybucję energii elektrycznej,<br />

a także sygnałów telekomunikacyjnych<br />

i sterujących, przy czym przewody główne<br />

są doprowadzane z sufitu lub podłogi.<br />

Wnętrze kolumny zawiera osprzęt dystrybucji<br />

energii łącznie z siłowym. Wyposażenie,<br />

kształt i wysokość kolumny sygnalizacyjnej<br />

dopasowuje się do konkretnych<br />

potrzeb, zwłaszcza w odniesieniu do przyłączy<br />

telekomunikacyjnych, gniazd i łączników.<br />

Wysokość typowych kolumn wynosi<br />

do 2,8 m. Mechanizm rozporowy<br />

pozwala na dopasowanie urządzenia niemal<br />

do każdej wysokości pomieszczenia,<br />

a montaż ułatwia wbudowana poziomica.<br />

Specjalne elementy umożliwiają montaż<br />

do sufitu podwieszanego.<br />

Odpowiednie bloki są przeznaczone do dystrybucji<br />

energii w pomieszczeniach biurowych<br />

szpitali. W urządzeniach tego typu stawia się<br />

przed wszystkim na estetykę, bezpieczeństwo<br />

i funkcjonalność. Zazwyczaj zastosowanie<br />

znajdują bloki przeznaczone do pomieszczeń<br />

w kształcie litery „U” lub ze stołem centralnym.<br />

Typowy blok ma gniazda z możliwością<br />

obciążenia do 4 kW przy napięciu zasilania<br />

230 V AC i wejścia nachylone pod kątem<br />

45°. Zasilanie bloku można wyłączyć. W niektórych<br />

blokach przewiduje się zabudowany<br />

switch internetowy będący punktem dostępowym<br />

Wi-Fi. Warto zwrócić uwagę na wyposażenie<br />

dodatkowe w postaci elastycznych osłon<br />

przewodów. Niejednokrotnie zastosowanie<br />

Fot.: LEGRAND<br />

Fot.: FAMOR<br />

Fot. 8. Zasilający blok biurkowy<br />

Fot. 9.<br />

Panele dystrybucyjne – często stosowane wyposażenie szpitali<br />

36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

znajdują bloki chowane, które po odłączeniu<br />

odbiorników można wsunąć w blat stołu<br />

poprzez zatrzaśnięcie. W blokach biurowych<br />

główny przewód zasilający wprowadza się<br />

z dołu lub boku, a kable można organizować<br />

dzięki specjalnym odwracalnym listwom<br />

przytrzymującym.<br />

Oprogramowanie wspomagające<br />

dobór trasy kablowej<br />

Dobierając poszczególne elementy systemów<br />

tras kablowych można skorzystać ze<br />

specjalnego oprogramowania komputerowego.<br />

Aplikacje tego typu są przeznaczone<br />

zarówno dla profesjonalistów, jak do zastosowań<br />

nieprofesjonalnych.<br />

Zaawansowane narzędzia stanowią nakładki<br />

AutoCAD, które są dostępne w kilku językach.<br />

Mają one czytelny wygląd okien dialogowych,<br />

prostą obsługę oraz szerokie możliwości w zakresie<br />

prezentacji poszczególnych elementów<br />

systemów tras kablowych. Jest przy tym możliwe<br />

ustawienie prezentacji obiektów z uwzględnieniem<br />

indywidualnych potrzeb użytkownika.<br />

Program wyznacza wymiary z dodatkowymi<br />

materiałami, a rezultat wyznaczania wymiarów<br />

jest dostępny w wielu formatach plików (tekstowy,<br />

pdf, Excel). Ważna jest łatwa aktualizacja,<br />

a także możliwość importowania i edycji<br />

zestawień produktowych.<br />

Prostsze programy bardzo często są używane<br />

przez instalatorów w ich codziennej<br />

pracy. Aplikacje tego typu niejednokrotnie<br />

stanowią uproszczone wersje internetowe<br />

i nie wymagają zastosowania systemu CAD.<br />

Fot.: WWW.LMMEDICALDIVISION.COM<br />

Fot.: INSEL<br />

Fot. 10.<br />

Fot. 11.<br />

Panel dystrybucyjny z załączonym oświetleniem<br />

Panel dystrybucyjny do oddziałów dziecięcych<br />

Należy przy tym podkreślić łatwą obsługę,<br />

szybkie i łatwe zastosowanie, brak konieczności<br />

instalacji, a także dostęp z dowolnego<br />

komputera i możliwość zapisu danych projektu.<br />

Efekt końcowy stanowiący kompletny<br />

projekt można wydrukować.<br />

Fot.: INSEL<br />

Podsumowanie<br />

W obiektach użyteczności publicznej takich<br />

jak szpitale, konieczne jest spełnianie<br />

przez instalacje elektryczne szeregu wymagań<br />

w zakresie bezpieczeństwa. Zgodnie<br />

z normą DIN 4102 zakłada się sprawdzenie<br />

kabli wraz z systemem mocującym<br />

nazywanym zespołem kablowym pod kątem<br />

tego, czy w wymaganej temperaturze<br />

i przez określony czas będzie dostarczana<br />

energia elektryczna do odbiorników.<br />

Podtrzymywanie funkcjonowania instalacji<br />

elektrycznej jest ciągłym zasilaniem energią<br />

elektryczną budynku podczas pożaru.<br />

Chodzi tutaj o określone obwody, które<br />

są istotne dla bezpieczeństwa ludzi przebywających<br />

w budynkach. Są to obwody<br />

oświetlenia awaryjnego, a także systemy<br />

DSO i urządzenia wentylacyjne. W praktyce<br />

podtrzymywanie funkcji sprowadza się<br />

do dwóch grup – E-30 i E-90, ale w normie<br />

występuje jeszcze jedna grupa (E 60), która<br />

jest rzadko stosowana.<br />

Fot. 12.<br />

Nowoczesna sala szpitalna z płaskimi panelami dystrybucyjnymi nad wezgłowiami łóżek<br />

Damian Żabicki<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

37

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Złączki szynowe do przewodów<br />

aluminiowych i miedzianych Morek<br />

Złącza uniwersalne Morek zostały zaprojektowane do łączenia w jednym zacisku przewodów<br />

miedzianych i aluminiowych. Można za ich pomocą łączyć przewody wykonane<br />

z tych dwóch materiałów jednocześnie lub zastosować tylko przewody miedziane czy<br />

tylko aluminiowe.<br />

Przeznaczone są do wszystkich rodzajów<br />

przewodów Al i Cu o przekroju<br />

do 300 mm 2 , czyli drutów<br />

jednorodnych i przewodów wielożyłowych<br />

(linek). W standardowych<br />

połączeniach przewody mogą<br />

być rozgałęziane w jednym zacisku,<br />

co pozwala na dokonywanie<br />

rozgałęzień prądowych bez użycia<br />

zwieraczy. Złącza OTL gwarantują<br />

stopień ochrony IP20.<br />

Korpusy izolujące zaciski wewnątrz<br />

złączek uniwersalnych OTL wykonano<br />

z poliamidu PA66 w klasie<br />

palności V0, wolnego od halogenów.<br />

Części przewodzące zacisków<br />

wykonano z jednorodnego ocynowanego<br />

aluminium. Złącza mają<br />

specjalnie ukształtowany profil<br />

z frezowaniem w dolnej części, aby<br />

zapobiec wyrwaniu przewodu spod<br />

śruby dociskowej. Śruby dociskowe,<br />

dokręcane kluczem sześciokątnym,<br />

wykonane są z aluminium ocynowanego,<br />

a powierzchnie stykowe złącz<br />

pokryto warstwą pasty kontaktowej<br />

SR-1, którą można nabyć także oddzielnie.<br />

Temperatura użytkowania złączek<br />

zawiera się w przedziale od -25<br />

do +80 °C.<br />

Właściwa przewodność połączenia<br />

wynika z zastosowania zacisku śrubowego.<br />

Śruby dociskowe są przykręcane<br />

za pomocą klucza sześciokątnego<br />

( IMBUS ) w rozmiarze 4, 5, 6 lub<br />

8 w zależności od rozmiaru zacisku.<br />

Śruba dociska przewody w zacisku<br />

praktycznie na całej jego szerokości,<br />

dzięki czemu mogą one być dociskane<br />

z tą samą siłą . Złącza OTL mogą być<br />

instalowane w rozdzielnicy na standardowych<br />

szynach DIN (wszystkie<br />

rozmiary złączek) lub na płycie mon-<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Aluminiowe i miedziane przewody w złączkach Morek łączą się bez problemu<br />

Konstrukcja łatwa w demontażu dla indywidualnych zastosowań<br />

38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Złączka MAA1050A10<br />

Fot. 3.<br />

Najważniejsze cechy nowej serii złączek Morek<br />

Fot. 6.<br />

Złączka MAA5035A10<br />

Fot. 5.<br />

Użyteczna złączka OTL 35-5X dla układów trójfazowych<br />

Szczegółowe uwagi dotyczące instalacji:<br />

1. W złączkach można stosować połączenia przewodów z jednego materiału<br />

(miedzi lub aluminium) oraz stosować równoczesne połączenia<br />

przewodów aluminiowych i miedzianych w jednym zacisku.<br />

2. W jednym otworze zaciskowym nie powinno się stosować przewodu<br />

aluminiowego i miedzianego jednocześnie. Różny stopień ściskania<br />

tych przewodów powodowałby różną siłę dociskową w zacisku.<br />

W czasie użytkowania mogłoby nastąpić rozluźnienie przewodów<br />

w zacisku.<br />

3. Zarówno w otworach wejściowych, jak wyjściowych można wprowadzać<br />

wiele odizolowanych przewodów. Konstrukcja zacisku umożliwia<br />

równomierny ich docisk na całej przestrzeni.<br />

4. W jednym otworze zaciskowym dopuszczalne jest łączenie przewodów<br />

o różnym przekroju znamionowym. Lecz różnica tych przekrojów<br />

powinna być nie większa niż jedna klasa przekroju znamionowego.<br />

Na przykład mogą być połączone przewody 1,5 i 2,5 mm 2 .<br />

Niedopuszczalne jest jednoczesne łączenie w jednym otworze na<br />

przykład przewodów o przekroju 1,5 i 4 mm 2 .<br />

tażowej z zastosowaniem płaskich śrub (dotyczy<br />

złącz o rozmiarze 95 – 300 mm 2 ).<br />

Złącza uniwersalne OTL są certyfikowane<br />

zgodnie z normami EN 61238-1, EN 60947-7-1<br />

oraz EN 60998-2-1, które dopuszczają zastosowanie<br />

tych złącz w instalacjach przemysłowych<br />

jako przyłącza główne, a także w systemach<br />

rozdziału energii. Zgodnie z normą<br />

EN 61238-1 złącza OTL mogą być częścią instalacji<br />

rozdzielczej przemysłowej oraz spełniają<br />

wymogi klasyfikacji A (Class A).<br />

Złączki Al/Cu wykonane są zgodnie ze<br />

standardem UL94, w klasie V0 i mają deklarację<br />

CE. Bloki rozdzielcze spełniają<br />

wymogi zastosowania w instalacjach fotowoltaicznych<br />

typu PV dla prądu stałego.<br />

Pełny proces produkcyjny złączek wykonywany<br />

jest w Finlandii.<br />

Głównym przedstawicielem handlowym<br />

i dystrybutorem na rynku polskim jest<br />

firma Simet z Jeleniej Góry.<br />

Mariusz Młyńczak, SIMET<br />

www.simet.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

39

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kostki czy szybkozłączki?<br />

Jak szybko i bezpiecznie podłączać oprawy oświetleniowe<br />

Standardowe kostki śrubowe wykorzystywane do podłączania opraw oświetleniowych<br />

są wciąż popularne, ale mogą być kłopotliwe w montażu. Odkręcanie małych śrubek<br />

w kostce w trakcie łączenia przewodów do oprawy jest czasochłonne i bywa uciążliwe.<br />

Tymczasem można skorzystać ze złączek instalacyjnych z zaciskiem sprężynowym, które<br />

pozwolą wykonać to samo zadanie znacznie szybciej i lepiej.<br />

ki, niechcący wykręci się ją całkowicie, a ona<br />

gdzieś spadnie i się zgubi.<br />

Przy kostkach nie ma większego problemu<br />

z podłączeniem przewodu od strony instalacji,<br />

gdzie mamy sztywny drut. Ale już od strony<br />

oprawy może pojawić się przewód elastyczny<br />

typu linka i jego podłączenie pod śrubę może<br />

stanowić problem. Tradycyjne kostki wyglądają<br />

identycznie zarówno od strony instalacji,<br />

jak i od strony lampy. Przez to możemy przypadkowo<br />

zdemontować oprawę wraz ze złączką.<br />

Wtedy odizolowane przewody wychodzące<br />

ze ściany czy sufitu, które mogą być pod<br />

napięciem, pozostaną całkowicie odsłonięte.<br />

Istnieje wtedy niebezpieczeństwo dotyku<br />

części czynnej instalacji i porażenia prądem<br />

elektrycznym. Kolejną wadą tradycyjnych kostek<br />

śrubowych jest efekt samoluzowania się<br />

styku, do którego dochodzi przy dłuższej eksploatacji.<br />

Prowadzi to do iskrzenia i przegrzewania<br />

się styku, co stanowi częstą przyczynę<br />

pożarów w budynkach.<br />

Złączki oświetleniowe<br />

– bezpieczne i proste w obsłudze<br />

Z powodu wyżej wymienionych uciążliwości,<br />

profesjonaliści wybierają złączki oświetleniowe<br />

lub uniwersalne złączki instalacyjne (potocznie<br />

nazywane „szybkozłączkami”). W przypadku<br />

złączek oświetleniowych od strony okrągłego<br />

otworu montażowego wtykamy sztywne<br />

druty o przekrojach od 1 do 2,5 mm 2 . Zaś<br />

od strony czworokątnego otworu, naciskając<br />

obudowę złączki, możemy zamontować przewód<br />

linkowy wychodzący z oprawy oświetleniowej<br />

mający przekrój od 0,5 do 2,5 mm 2 .<br />

Musimy pamiętać, że jedna złączka przypada<br />

na jeden potencjał, więc potrzeba ich tyle, ile<br />

Fot. 1.<br />

Montaż złączek oświetleniowych WAGO 224 na przewodach wyprowadzonych z wypustu<br />

oświetleniowego<br />

Najczęściej używanymi złączkami<br />

do łączenia opraw oświetleniowych<br />

takich jak: lampy wiszące, kinkiety,<br />

żyrandole, halogeny czy plafoniery,<br />

z przewodami instalacji stałej, są<br />

kostki śrubowe, zwane powczechnie<br />

LZ-tkami. W praktyce okazuje się,<br />

że mają one sporo wad.<br />

Uciążliwości zwykłych kostek<br />

przyłączeniowych<br />

Aby prawidłowo podłączyć przewody<br />

za ich pomocą, trzeba dokręcić śrubki<br />

z odpowiednią siłą, przez co dość często<br />

dochodzi do zniszczenia główki lub<br />

do przekręcenia gwintu. Cała operacja<br />

zazwyczaj ma miejsce podczas niekomfortowego<br />

montażu na wysokości.<br />

Zdarza się, że podczas luzowania śrub-<br />

Fot. 2. Złączki oświetleniowe WAGO 224<br />

po przyłączeniu lekkiej zwieszanej<br />

oprawy oświetleniowej<br />

40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 5.<br />

Złączki uniwersalne WAGO 221 w puszce instalacyjnej<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Wariant przyłączenia oprawy oświetleniowej<br />

przy wykorzystaniu przewodu<br />

trójżyłowego, złączek uniwersalnych<br />

WAGO 221 i miniaturowej puszki<br />

Montaż złączek oświetleniowych<br />

WAGO 224 w miniaturowej puszcze<br />

podtynkowej<br />

przewodów wychodzi z sufitu. Zazwyczaj równa<br />

się to liczbie przewodów w oprawie oświetleniowej.<br />

Maksymalny prąd złączek oświetleniowych<br />

wynosi 24 A.<br />

Wyróżniamy dwie wersje złączek oświetleniowych.<br />

Szare – pozwalają podłączyć jeden przewód<br />

ze ściany z jednym przewodem z oprawy.<br />

Wykorzystujemy je w przypadku jednopunktowego<br />

źródła światła. Z kolei jeśli chcemy jednym<br />

łącznikiem sterować większą liczbą opraw<br />

oświetleniowych, chociażby przy oświetleniu<br />

typu spotlight, halogenach lub spotach LED, to<br />

powinniśmy zastosować złączkę białą umożliwiającą<br />

łańcuchowe połączenie wielu opraw.<br />

Różni się ona od wersji szarej podwójnym<br />

zaciskiem od strony instalacji. Spotykamy też<br />

specjalistyczne złączki koloru czarnego, które<br />

stosuje się przy wyższych temperaturach otoczenia<br />

– do 120ºC.<br />

Zastosowanie<br />

złączek uniwersalnych<br />

Do łączenia opraw o większej liczbie punktów<br />

świetlnych, żyrandoli i wielożarówkowych kinkietów<br />

przydadzą się uniwersalne złączki sprężynowe<br />

z wejściem na 2, 3 lub 5 przewodów.<br />

Dzięki nim połączymy przewody linkowe,<br />

sztywne drutowe i linkowe ze spojoną końcówką<br />

w zakresie przekroju od 0,2 do 4 mm 2 .<br />

Tutaj również obowiązuje zasada, według której<br />

na jeden potencjał przypada jedna złączka.<br />

Pod jeden zacisk złączki uniwersalnej podłączamy<br />

zasilanie, a resztę wykorzystujemy<br />

do podłączenia poszczególnych źródeł światła.<br />

Ten rodzaj konektorów jest przystosowany<br />

do układów o maksymalnym prądzie do 32 A.<br />

Dobra instalacja tylko<br />

z odpowiednią techniką połączeniową<br />

Maksymalne napięcie izolacji dla wszystkich<br />

rodzajów wspomnianych złączek instalacyjnych<br />

wynosi co najmniej 400 V.<br />

– Zacisk sprężynowy w złączkach instalacyjnych<br />

to technologia stosowana już przez<br />

WAGO od 60-ciu lat. Zapewnia ona optymalny<br />

docisk przewodu, jednocześnie chroniąc<br />

go przed uszkodzeniem. Złączki tego<br />

typu eliminują notoryczny problem z luzowaniem<br />

się styku, minimalizując ryzyko wystąpienia<br />

problemów z instalacją po latach<br />

eksploatacji – tłumaczy Henryk Ziegler,<br />

przedstawiciel firmy WAGO, producenta<br />

złączek i komponentów elektrotechnicznych.<br />

Ważny jest również fakt, że w porównaniu<br />

do kostek śrubowych, złączki oparte na rozwiązaniu<br />

sprężynowym pozwalają na znacznie<br />

szybszy montaż przewodów. Jednocześnie nie<br />

wymagają użycia jakichkolwiek dodatkowych<br />

narzędzi. Co więcej mają specjalny otwór, który<br />

pozwala na dokonywanie pomiarów bez konieczności<br />

odłączania przewodów.<br />

Kiedy liczy się szybkość i bezpieczeństwo<br />

w montażu pojedynczych opraw i systemów<br />

oświetlenia, profesjonalne szybkozłączki<br />

okazują się lepszym wyborem,<br />

niż śrubowe kostki przyłączeniowe. Wybierając<br />

złączki z zaciskiem sprężynowym<br />

do instalacji elektrycznych możemy mieć<br />

pewność, że mimo upływających lat nie<br />

dojdzie do awarii ze względu na luzowanie<br />

się i przegrzewanie styków.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

41

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Systemy szyn zbiorczych<br />

do rozdzielnic elektrycznych i szaf sterowniczych<br />

Szyny zbiorcze najczęściej montuje się w górnej lub dolnej części rozdzielnic i szaf sterowniczych,<br />

przy czym poszczególne odcinki szyn są dobierane z uwzględnieniem wielkości pola<br />

rozdzielnicy. Stosowane też bywają przedziały z pionowymi szynami zbiorczymi.<br />

Fot. 1.<br />

Przykład rozdzielnicy z szynami zbiorczymi<br />

Szyny zbiorcze fazowe oraz główne<br />

szyny neutralne (ochronno-neutralne<br />

PEN dla układu 4-przewodowego)<br />

umieszcza się w tylnej części rozdzielnicy<br />

w specjalnym przedziale<br />

szynowym. Niektóre modele szaf<br />

można wyposażyć w specjalne nadstawki<br />

z szynami zbiorczymi, przez co<br />

zwiększa się wysokość rozdzielnicy, ale<br />

szyny nie zabierają przestrzeni w aparatowej<br />

części obudowy szafy. Wybierając<br />

szyny nie można zapomnieć o szeregu akcesoriów<br />

i elementów zapewniających łatwy<br />

montaż systemu.<br />

Szyny zbiorcze bardzo często są montowane<br />

w stacjach elektroenergetycznych, przy<br />

czym zastosowanie znajdują układy jedno -,<br />

dwu- oraz trójfazowe. W każdym układzie<br />

szynowym można przewidzieć sekcje oraz<br />

je wzbogacić dodatkowymi pomocniczymi<br />

szynami zbiorczymi.<br />

42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2.<br />

Szyny zbiorcze z mocowaniami osprzętu<br />

Poszczególne elementy systemu dobiera się<br />

uwzględniając parametry techniczne w postaci<br />

napięcia roboczego, prądu znamionowego<br />

ciągłego, napięcia znamionowego<br />

czy mocy zwarciowej sieci. Ponadto trzeba<br />

mieć na uwadze wytrzymałość mechaniczną<br />

wsporników oraz wytrzymałość na ciepło,<br />

które pochodzi od prądów zwarciowych.<br />

Budowa systemów<br />

szyn zbiorczych<br />

Typowy system szyn zbiorczych zawiera<br />

szyny, prowadnice i magistrale, wykonane<br />

najczęściej z miedzi, aluminium lub aluminium<br />

pokrytego otuliną z płaszcza miedzianego.<br />

Rozstaw pomiędzy belkami najczęściej<br />

wynosi 60, 100 i 185 mm, przy szerokości<br />

20-100 mm i grubości 5 i 10 mm. Niektóre<br />

szyny mają przekrój dwuteownika z odstępem<br />

pomiędzy osiami wynoszącym 60 mm. Jest<br />

więc możliwy montaż typowych aparatów<br />

w postaci rozłączników bezpiecznikowych<br />

i wyłączników mocy. Specjalne adaptery<br />

umożliwiają instalację aparatów i odprowadzeń.<br />

Należy podkreślić, że przy montażu<br />

aparatury wykorzystuje się uchwyty do bezotworowej<br />

instalacji i łączenia szyn. Za pomocą<br />

elementów dystansujących można regulować<br />

szerokość rozstawu. Specjalne elementy wyrównujące<br />

odpowiadają za niwelowanie różnic<br />

powstałych w przypadku zastosowania<br />

szyn o różnych grubościach. Boczne osłony<br />

chronią przed przypadkowym dotknięciem.<br />

Specjalne wsporniki (montowane poziomo)<br />

są wykorzystywane do prowadzenia belek.<br />

Systemy szyn zbiorczych, jakie znajdują zastosowanie<br />

w rozdzielnicach, mogą być pojedyncze,<br />

podwójne, wielokrotne, a także z konstrukcjami<br />

układów blokowych, mostkowych<br />

i wielobokowych. Za najprostsze rozwiązanie<br />

stosowane w rozdzielnicach można uznać układy<br />

o pojedynczym systemie szyn zbiorczych.<br />

Należy pamiętać, że układy tego typu mają niski<br />

poziom pewności zasilania. Wynika to stąd,<br />

że w przypadku uszkodzenia szyn zbiorczych<br />

lub innego elementu pola zasilającego dochodzi<br />

do wyłączenia zasilania i przerwy w dostawie<br />

energii do wszystkich zasilanych odbiorników.<br />

Stąd też bardzo często wykorzystuje się<br />

selekcjonowanie szyn zbiorczych.<br />

Fot. 3.<br />

Przekrój szyn zbiorczych systemu Linergy Evolution<br />

Cechy szyn dystrybucyjnych<br />

i ochronnych<br />

Szyny do dystrybucji energii zazwyczaj są prowadzone<br />

w tylnej części rozdzielnicy lub szafy.<br />

W zależności od wartości przepływającego<br />

prądu głębokość montażu szyn wynosi 1-2 m.<br />

Z kolei na szerokość toru szynowego wpływa<br />

rodzaj zasilanej aparatury. Szyny ochronne najczęściej<br />

montuje się w dolnej, tylnej części rozdzielnicy,<br />

poziomo wzdłuż całej rozdzielnicy<br />

i w pionowych przedziałach kablowych. Belka<br />

ochronna powinna być prowadzona w uchwytach<br />

szynowych lub zamocowana bezpośrednio<br />

do konstrukcji. Nie można zapomnieć o odpowiedniej<br />

izolacji od konstrukcji.<br />

Łączenie<br />

z innymi elementami instalacyjnymi<br />

Szyny zbiorcze można bez problemu łączyć<br />

z innymi elementami instalacji elektrycznych.<br />

Zapewniają to przede wszystkim specjalne<br />

zaciski przyłączeniowe, do których podłącza<br />

się zarówno przewody, jak i szyny warstwowe<br />

wykonane z miedzi. Przydatne są również zaciski<br />

płytkowe przeznaczone do podłączania<br />

szyn miedzianych bez konieczności wiercenia<br />

otworów. Ponadto zaciski płytkowe umożliwiają<br />

łączenie taśm miedzianych i szyn prostokątnych.<br />

Specjalne pokrywy chronią zaciski<br />

przed przypadkowym dotykiem.<br />

Szyny elastyczne<br />

Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowią<br />

dystrybucyjne szyny elastyczne. Nowoczesne<br />

elementy tego typu nie fałdują się i nie<br />

trzeba z nich zdejmować izolacji. Szyny elastyczne<br />

bardzo często uwzględnia się przy<br />

połączeniach szyny głównej z rozłącznikami<br />

i wyłącznikami, mostu z transformatorem<br />

oraz mostu z rozdzielnicami.<br />

Materiałem na izolację jest najczęściej mieszanka<br />

winylowa o wysokiej odporności na uszkodzenia<br />

mechaniczne. Ważna jest również maksymalna<br />

temperatura pracy wynosząca około<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

43

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4. Narzędzie do cięcia szyn zbiorczych Fot. 5. Narzędzie do wykonywania otworów w szynach zbiorczych<br />

Fot. 6.<br />

Wykonywanie kształtki szyny zbiorczej<br />

100°C, wytrzymałość dielektryczna osiągająca<br />

20 kV/mm, natomiast maksymalne napięcie<br />

pracy wynosi 1000 V AC – 1500 V DC.<br />

Jako materiał na elementy przewodzące wykorzystuje<br />

się cynowaną plecionkę miedzianą.<br />

Należy podkreślić, że materiały do produkcji<br />

szyn elastycznych są tak dobrane, aby mogły<br />

swobodnie przesuwać się, skręcać i zginać.<br />

Warto wspomnieć o szynach zaprojektowanych<br />

z myślą o aplikacjach przemysłowych<br />

i przystosowanych do pracy<br />

w skrajnych warunkach zewnętrznych.<br />

Stąd też na uwagę zasługują szyny, które<br />

można montować w urządzeniach narażonych<br />

na temperaturę mieszącą się pomiędzy<br />

-50°C a 280°C, a do przyłączenia<br />

innych elementów instalacyjnych bardzo<br />

często wykorzystuje się otwory wybijane<br />

w szynie bez potrzeby używania złączek<br />

i końcówek.<br />

Rozdział energii<br />

Do podłączenia zasilania i odbiorników<br />

do szyn zbiorczych służą specjalne moduły. Za<br />

ich pomocą można również przenosić zasilanie<br />

z jednej szyny na drugą. Moduły mają zaciski<br />

w podstawie, a w górnej części przewiduje<br />

się osłonę pokrywy. Zacisk ramowy pozwala<br />

na doprowadzenie kabli płaskich i okrągłych.<br />

Osłona na zaciski przyłącza i zaciski płytkowe<br />

eliminuje ryzyko porażenia w razie przypadkowego<br />

dotknięcia. Osłona jest tak skonstruowana,<br />

aby można ją było nałożyć jednocześnie<br />

na trzy szyny, przesunąć w bok i regulować<br />

szerokość.<br />

Najprostsze bloki dystrybucji energii są przeznaczone<br />

do instalacji jednofazowych i można<br />

je montować na szynach montażowych. Tym<br />

sposobem zyskuje się łatwy, a co najważniejsze,<br />

bezpieczny rozdział energii elektrycznej.<br />

W razie potrzeby bloki mogą być zamontowane<br />

śrubami do płyty montażowej. Dzięki przezroczystej<br />

obudowie przytrzymującej zyskuje<br />

się optyczną kontrolę połączenia. Bloki najczęściej<br />

są w stanie przewodzić prąd o natężeniu<br />

do 100 kA. Ważna jest modułowa budowa<br />

systemu dystrybucji energii, zatem przy użyciu<br />

tylko jednego wejścia bloki mogą być zasilane<br />

równolegle przewodem połączeniowym. Odpowiednie<br />

bloki dobiera się również do insta-<br />

44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

lacji dwu- i trójfazowych. Na rynku spotyka się bloki dystrybucyjne<br />

dwu- i trójfazowe z szynami mosiężnymi oraz otworami<br />

do mocowania o dużej średnicy.<br />

Osprzęt do szyn zbiorczych<br />

Do szyn zbiorczych oferowany jest osprzęt, między innymi<br />

rozłączniki bezpiecznikowe. Mogą one być listwowe lub<br />

z elektronicznym systemem kontrolującym wkładkę bezpiecznikową.<br />

Ponadto rozłączniki tego typu mogą współpracować<br />

z takimi urządzeniami jak przekładniki prądowe,<br />

uchwyty kablowe, zaciski ramowe i blokady przekładnika.<br />

Szyny zbiorcze można wyposażyć w rozłączniki do bezpieczników<br />

topikowych typu D z systemem pierścieni i tulejek.<br />

Oprócz tego stosowane są rozłączniki z wkładkami<br />

cylindrycznymi o prądzie 32 A i napięciu 400 V AC.<br />

Interesujące rozwiązanie techniczne stanowią podstawy bezpiecznikowe<br />

wyposażone w zintegrowany sygnalizator migający<br />

i wskaźnik stanu. Dzięki specjalnym konstrukcjom pokryw<br />

zyskuje się ochronę w przypadku dotyku podstawy od przodu,<br />

z dołu i od góry. Ponadto dodatkowe zabezpieczenia zapewnią<br />

osłony boczne montowane zatrzaskowo.<br />

Systemy szyn zbiorczych mogą współpracować z bezpiecznikami<br />

mocy montowanymi na płycie montażowej. W niektórych<br />

urządzeniach tego typu uwzględnia się systemy elektromechanicznej<br />

lub elektronicznej kontroli wkładki bezpiecznikowej. Za<br />

pomocą zacisków ramowych z przyłączem śrubowym można<br />

bezpośrednio połączyć przewody okrągłe i sektorowe z warstwowymi<br />

szynami miedzianymi. Specjalna pokrywa zabezpiecza<br />

przestrzeń bezpiecznikową rozłącznika mocy. W razie<br />

potrzeby wydłuża się osłonę zabezpieczającą za pomocą kabli<br />

z długą tuleją zaciskową z dowolnym szeregowaniem na dole<br />

i na górze. Bezpiecznikowe rozłączniki mocy można wyposażyć<br />

również w adaptery szyn zbiorczych, pryzmaty przyłączenia<br />

zacisków obejmowych, mikroprzełączniki i komory gaśnicze.<br />

Z myślą o współpracy z szynami zbiorczymi oferowane są też<br />

moduły przeciwprzepięciowe. W modułach tego typu zasilanie<br />

wykorzystuje system szynowy, natomiast odprowadzenia mają<br />

zaciski śrubowe. Ważne jest przy tym zabezpieczenie wstępne ze<br />

specjalnym bezpiecznikiem o określonej odporności na zwarcie<br />

i odpowiedniej charakterystyce, a także z warystorami i iskiernikami,<br />

które odpowiadają za rozładowanie fali przepięciowej.<br />

REKLAMA<br />

Cztery zdania na zakończenie<br />

Szyny zbiorcze są zespołem szyn sztywnych lub elastycznych,<br />

do których podłącza się obwody elektryczne i pola rozdzielcze<br />

rozdzielnic i szaf sterowniczych. Rozwiązania tego typu mają<br />

wiele zalet. Przede wszystkim dzięki szynom oszczędza się<br />

miejsce w rozdzielnicach i szafach rozdzielczych. W nowoczesnych<br />

systemach szyn zbiorczych projektanci stawiają<br />

na szybki montaż, pewne połączenia oraz elastyczność przy<br />

dystrybucji energii elektrycznej. Wybierając rozwiązanie,<br />

które będzie odpowiednie w danym przypadku należy wziąć<br />

pod uwagę przede wszystkim możliwości funkcjonalne i parametry<br />

techniczne kompletowanych produktów.<br />

Dariusz Śląski

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

GALANT i INDUSTRIAL<br />

W praktyce fachowego elektryka często trzeba zapewnić bezpieczeństwo instalacji elektrycznej<br />

i sterującej również w wyjątkowo wymagających warunkach. Umożliwiają to między innymi<br />

rozdzielnice i puszki hermetyczne – charakteryzujące się wysokim stopniem ochrony (IP65).<br />

Fot. 1.<br />

Dzięki temu parametrowi technicznemu,<br />

wynikającemu ze specjalnej<br />

konstrukcji oraz zastosowanych materiałów,<br />

wyroby te pozwalają uzyskać<br />

skuteczne zabezpieczenie przed wnikaniem<br />

pyłu w ilości, która mogłaby<br />

w jakikolwiek sposób zakłócić poprawną<br />

pracę urządzeń zamontowanych<br />

we wnętrzu puszki. Oznacza to<br />

jednocześnie ochronę przed strugami<br />

wody – padającymi z wszystkich stron<br />

oraz pod dowolnym kątem. Dzięki<br />

temu takie obudowy rozdzielnic i puszki<br />

mogą być z powodzeniem wykorzystywane<br />

nie tylko w warunkach<br />

przemysłowych, ale także na zewnątrz,<br />

bądź wszędzie tam, gdzie wymagane<br />

są szczególne cechy użytkowe.<br />

Rozdzielnice natynkowe<br />

hermetyczne GALANT Plus IP65<br />

Rozdzielnice GALANT, a właściwie<br />

obudowy przeznaczone do montażu<br />

w nich aparatury modułowej<br />

i osprzętu elektrycznego można najprościej<br />

scharakteryzować w poniższych<br />

punktach:<br />

• montaż natynkowy,<br />

• stopień ochrony IP65,<br />

• napięcie znamionowe 400 V,<br />

• II klasa ochronności,<br />

• wykonane z tworzywa >ABS<<br />

wysokiej jakości,<br />

• zaciski PE+N we wsporniku,<br />

• wersja przemysłowa, ze zwiększonym<br />

poziomem odporności<br />

na promieniowanie UV,<br />

• wytrzymałość na uderzenia<br />

IK08,<br />

Obudowy do rozdzielnic GALANT<br />

• od 1 do 4 rzędów aparatów modułowych,<br />

• 12 lub 18 modułów w rzędzie,<br />

• listwy PE + N w komplecie,<br />

• wyjmowany stelaż zawierający szyny<br />

DIN z regulacją głębokości<br />

położenia,<br />

• przepusty 2-komponentowe do<br />

wprowadzenia przewodów – na<br />

wyposażeniu,<br />

• drzwi w kolorze obudowy lub transparentne,<br />

• kolor obudowy RAL 7035,<br />

• opcjonalny zamek z kluczykiem,<br />

• możliwość plombowania rozdzielnicy,<br />

• produkt zgodny z normami: IEC/EN<br />

62208; IEC/EN 60670-24.<br />

Fot. 2.<br />

Puszki INDUSTRIAL<br />

Puszki INDUSTRIAL<br />

– pewność i bezpieczeństwo<br />

Hermetyczne puszki INDUSTRIAL są odporne<br />

na działanie środków chemicznych, bezhalogenowe,<br />

a dodatkowo umożliwiają pracę<br />

w szerokim zakresie temperatury. Różnią się<br />

od siebie liczbą wejść oraz wymiarami. Aby<br />

wybrać puszki instalacyjne do wymagającego<br />

środowiska pracy, należy wziąć pod uwagę<br />

wiele zmiennych i różnorodnych czynników<br />

oraz postawić na sprawdzone rozwiązanie renomowanego<br />

producenta.<br />

Puszki INDUSTRIAL przeznaczone są<br />

do montażu natynkowego. Dostępne są<br />

w wersjach z poliwęglanu (PC) oraz ABS<br />

(zapewnia łatwość otworowania). Wyroby<br />

charakteryzują się dużym<br />

wybłyszczeniem powierzchni,<br />

dzięki czemu utrzymanie<br />

obudowy w czystości jest<br />

znacznie łatwiejsze.<br />

Poza wysokiem stopniem<br />

ochrony (IP65) puszki z serii<br />

INDUSTRIAL wyróżniają<br />

się również wysoką udarnością<br />

(IK07) oraz odpornością<br />

na oddziaływanie promieniowania<br />

słonecznego UV<br />

– dzięki zastosowanym dodatkom<br />

do tworzywa. Ponadto nie można<br />

zapomnieć o wysokiej wytrzymałości na niskie<br />

oraz wysokie temperatury (od -25°C<br />

do +75°C).<br />

Postaw na szczelność<br />

W zależności od zastosowania można wybrać<br />

wersję wyrobów z gładkimi ścianami<br />

lub ścianami z przetłoczeniem pod przewody<br />

i dławicami membranowymi. Kluczową<br />

rolę, nie tylko w specjalistycznych rozwiązaniach,<br />

odgrywa uszczelnienie pokryw,<br />

dzięki czemu stają się one jeszcze pewniejszym<br />

rozwiązaniem dedykowanym między<br />

innymi dla działów utrzymania ruchu. Dławice<br />

membranowe pozwalają na uzyskanie<br />

szczelnego połączenia oraz idealnego<br />

uszczelnienia wejść puszek instalacyjnych.<br />

Puszki INDUSTRIAL dostępne są również<br />

w wersji z aplikacjami klienta, to znaczy<br />

z zamontowanymi przyciskami sterowniczymi,<br />

lampkami kontrolnymi, wyłącznikami<br />

itd.<br />

ELEKTRO-PLAST<br />

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />

tel. +48 23 69 33 900<br />

www.elektro-plast.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowości<br />

w ofercie Technokabla<br />

Firma TECHNOKABEL S.A. w swojej działalności kładzie duży nacisk na doskonalenie<br />

procesów wytwarzania i wprowadzanie nowych produktów do oferty. Na przestrzeni ostatniego<br />

roku w ofercie firmy pojawiło się wiele nowych konstrukcji kabli i przewodów do<br />

zastosowania w układach pomiarowych automatyki.<br />

Są to:<br />

• przewody w powłoce poliuretanowej<br />

dodatkowo wzmocnione<br />

włóknem aramidowym,<br />

• przewody w powłoce z fluoropolimerów<br />

z przeznaczeniem<br />

do stosowania w agresywnych<br />

środowiskach przemysłowych<br />

(odporne na kwasy nieorganiczne,<br />

zasady i rozpuszczalniki organiczne),<br />

• przewody do opomiarowania elewatorów<br />

zbożowych,<br />

• przewody w powłoce ze specjalnego<br />

poliuretanu, który razem<br />

z sondami pomiarowymi jednego<br />

z klientów uzyskał atest PZH<br />

i może być wykorzystywany do<br />

pomiaru poziomu wody prze-<br />

znaczonej do spożycia oraz mediów<br />

w przemyśle spożywczym.<br />

Dynamicznie rozwijającą się grupą są kable<br />

na napięcie 0,6/1 kV do przekształtników<br />

częstotliwości 2YSLCY-J i 2XSLCY-J<br />

czterożyłowe lub wykonane w wersji 3Plus<br />

(z rozdzieloną na 3 żyłą ochronną) oraz odmiany<br />

uniepalnione 2YSLCYn-J i 2XSL-<br />

-CYn-J. Zakup nowej oplatarki umożliwił<br />

rozszerzenie tej grupy kabli o żyły przewodzące<br />

do przekrojów 240 mm 2 .<br />

W grupie kabli do instalacji przeciwpożarowych<br />

zachowujących funkcje w warunkach<br />

pożaru znajdują się również specjalne konstrukcje<br />

do przekształtników częstotliwości.<br />

Są to kable typu (N)HXCH-J-SERVO<br />

FE180 PH90/E90 na napięcie pracy<br />

0,6/1 kV. Mogą one być stosowane w pomieszczeniach<br />

chronionych stałymi wodnymi<br />

urządzeniami gaśniczymi. Do takich<br />

stref przeznaczone są także przewody silikonowe<br />

na napięcie 300/500 V typów:<br />

HDGs-W FE180 PH90/E30-E90, HDGsekw<br />

-W FE180 PH90/E30-E90, HLGs-W FE180<br />

PH90/E30-E90, HLGsekw-W FE180 PH90/<br />

E30-E90.<br />

Nowe rozwiązania konstrukcyjne uzupełniły<br />

szeroką gamę oferowanych do wielu<br />

zastosowań produktów. Potrzeby naszych<br />

klientów determinują TECHNOKABEL<br />

do konstruowania wyrobów o optymalnej<br />

budowie spełniających najostrzejsze wymagania.<br />

www.technokabel.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

47

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przewód HELUFLON-FEP-6Y<br />

w wiązce elektrycznej bolidu RT08<br />

RT07 pojawia się nowy absorber o strukturze<br />

plastra miodu – ponad 40% lżejszy niż<br />

poprzednie prototypy wykonywane z profili<br />

aluminiowych. Dzięki tym wszystkim innowacjom<br />

bolid RT07 wygrał konkurencję Acceleration,<br />

będąc najlepiej przyspieszającym autem<br />

spalinowym na torze Silverstone(FS United<br />

Kingdom) i Hockenheimring(FS Germany).<br />

Bolid RT08 to najnowsza konstrukcja PWR<br />

Racing Team, najbardziej doświadczonego<br />

zespołu klasy Formula Student w Polsce.<br />

Po zakończeniu fazy projektowej, trwającej<br />

od września do końca 2016 r, zespół przystąpił<br />

do budowy nowego bolidu. Zaadaptowano<br />

w nim wiele nowoczesnych rozwiązań, które<br />

z pewnością pozwolą powtórzyć takie sukcesy,<br />

jak pierwsze miejsce w konkurencji Acceleration<br />

w czasie najbardziej prestiżowych zawodów<br />

w Niemczech na torze Hockenheimring.<br />

Fot. 1.<br />

Drużyna PWR Reacin Team<br />

PWR Racing Team, to zespół utworzony<br />

przez grupę studentów z Politechniki<br />

Wrocławskiej, który od 2009 r. łączy<br />

wspólny cel: budowa bolidu wyścigowego<br />

i start w międzynarodowych zawodach<br />

Formuła Student. Jest to najbardziej<br />

prestiżowy konkurs dla studentów<br />

na świecie, mający wyłonić najlepszych<br />

inżynierów i menadżerów. Jest to również znakomita<br />

okazja do połączenia teorii z praktyką,<br />

gdzie wiedza zdobyta na studiach przekłada się<br />

na budowę samochodu wyścigowego Do tej<br />

pory w zespole powstało 8 zaprojektowanych<br />

i zbudowanych od podstaw bolidów.<br />

Sezon 2015/2016 zaowocował stworzeniem<br />

bolidu RT07, łączącego najlepsze rozwiązania<br />

ze wszystkich poprzednich aut. W modelu<br />

180 m przewodu, 1800 g wagi<br />

Krwioobiegiem i układem neuronów wszystkich<br />

systemów elektronicznych i elektrycznych,<br />

a więc i jedną z najważniejszych części<br />

bolidu jest wiązka elektryczna. Przekazuje<br />

ona ogromne liczby sygnałów od czujników,<br />

umożliwia sterowanie elementami wykonawczymi<br />

takimi jak wtryskiwacze paliwa<br />

czy cewki zapłonowe. Ponadto, musi być<br />

możliwie lekka i odporna na trudne warunki<br />

pracy, takie jak paliwo, oleje oraz wysoka<br />

temperatura.<br />

Fot. 2. Fot. 3.<br />

48 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4. Fot. 5.<br />

Wiązki elektryczne stosowane w Motorsporcie<br />

przeszły bardzo poważną ewolucję.<br />

Zaczęto stosować coraz lżejsze materiały,<br />

począwszy od złącz, a kończąc<br />

na przewodach. Te ostatnie, stanowią<br />

główną masę wiązki. W celu redukcji<br />

masy stosuje się dwie techniki. Pierwsza<br />

to projektowanie wiązki z użyciem<br />

komputerowych środowisk 3D. Pozwalają<br />

one bardzo precyzyjnie prowadzić<br />

przewody, gwarantować im odpowiednią<br />

długość i promienie gięcia. Dodatkowym<br />

atutem jest możliwość znacznej jej optymalizacji.<br />

Drugą techniką jest redukcja<br />

przekrojów oparta o dokładny pomiar poboru<br />

prądu przez różne urządzenia, a także<br />

dokładne poznanie sygnałów, które<br />

dane przewody mają przenosić. Przykładowo,<br />

nie ma żadnej potrzeby, aby sygnał<br />

od czujnika położenia przepustnicy<br />

był przesyłany przez przewód o przekroju<br />

0,5 mm 2 , w zupełności wystarczy tutaj<br />

przekrój poniżej 0,15 mm 2 . Dodatkowym<br />

atutem, są same właściwości wybranych<br />

przewodów.<br />

Budowa wiązki w bolidzie RT08 z sukcesem<br />

zakończyła się z sukcesem już w marcu <strong>2017</strong> r.<br />

Jej masa to 1800 g, uzyskana przy zastosowaniu<br />

180 m przewodu HELUFLON<br />

-FEP-6Y.<br />

O wykorzystaniu tych przewodów zadecydowało<br />

głównie to, że są one, dzięki<br />

izolacji fluropolimerowej, bardzo lekkie,<br />

mają dobre właściwości mechaniczne,<br />

odporność na wysokie temperatury<br />

(do 205 0 C) oraz niewrażliwości na paliwa<br />

i oleje. Dzięki bardzo elastycznej konstrukcji<br />

możliwa jest redukcja naprężenia<br />

w wiązce, a co za tym idzie zminimalizowanie<br />

prawdopodobieństwa awarii. Pozwoliły<br />

one także znacznie zredukować<br />

masę wiązki.<br />

Sama wiązka została w całości zaprojektowana<br />

komputerowo – począwszy od schematu<br />

2D, a kończąc na modelu trójwymiarowym.<br />

Następnie wygenerowane zostały<br />

tablice montażowe oraz raporty pozwalające<br />

na docięcie przewodów na odpowiednie<br />

długości. Po umieszczeniu ich w koszulkach<br />

termokurczliwych zostały zamontowane<br />

bardzo lekkie złącza Deutsch.<br />

Autosport<br />

Dla zespołu PWR Reacing Team jednym<br />

z założeń było wykonanie jeszcze lepszej<br />

wiązki niż w modelu RT07. Wydawało się<br />

to niemalże nieosiągalne, gdyż zeszłoroczna<br />

elektronika wykonana była na bardzo wysokim<br />

poziomie. Dziś jednak możemy oglądać<br />

efekty pracy zespołu – dzięki wykorzystaniu<br />

komponentów z najwyższej półki wiązka<br />

spełnia najwyższe standardy jakości.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 6.<br />

Tekst i zdjęcia udostępnione przez firmę<br />

HELUKABEL<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

49

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przewody i kable<br />

– rodzaje, oznaczenia, zasady układania<br />

<strong>Elektryk</strong> powinien dobierać przewody do konkretnych warunków pracy oraz obciążenia. Powinien<br />

więc znać stosowane oznaczenia informujące o ich budowie. Ponadto rodzaj przewodu<br />

musi być dostosowany do warunków ułożenia. Ponieważ warunki ułożenia wpływają<br />

na odprowadzanie ciepła należy więc brać je pod uwagę przy doborze przekroju żył. Ważną<br />

sprawą z punktu widzenia eksploatacji instalacji jest przestrzeganie kolorystyki żył. Ich barwa<br />

informuje o funkcji danego przewodu lub żyły w wielożyłowych przewodach i kablach.<br />

Oznaczenia<br />

Informacje dotyczące materiału, z jakiego<br />

zostały wykonane przewody i kable<br />

oznaczane są kodem złożonym z członu<br />

literowego i cyfrowego. Problem stanowi<br />

stosowanie różnych zasad oznaczania<br />

przewodów. W Polsce spotykamy<br />

przewody niezharmonizowane oznaczane<br />

według zasad opartych na wycofanej<br />

w 2002 roku polskiej normie<br />

[2] oraz przewody zharmonizowane<br />

oznaczane według normy międzynarodowej<br />

wydanej przez PKN w 2002 r.<br />

w języku polskim [3]. W normie tej zawarto<br />

system oznaczenia zharmonizowanych<br />

kabli i przewodów o napięciu<br />

znamionowym do 450/750 V. W wydanym<br />

pięć lat później uzupełnieniu [4]<br />

tej normy zapisano, że do oznaczania<br />

przewodów i kabli niezharmonizowanych<br />

dopuszcza się stosowanie dowolnych<br />

symboli klasyfikacyjnych, o ile nie<br />

są one sprzeczne z podanymi w HD 361.<br />

Oprócz oznaczeń według norm polskich<br />

na rynku spotyka się przewody oznaczane<br />

według norm niemieckich (VDE).<br />

Najbardziej rozpowszechniony system,<br />

oparty na wycofanej normie [2],<br />

ma człon literowy, który określa:<br />

• przeznaczenie przewodu,<br />

• materiał żyły i sposób jej wykonania<br />

(drut, linka),<br />

• materiał izolacji i żyły,<br />

• rodzaj i materiał powłoki<br />

oraz człon cyfrowy składający się<br />

z dwóch części:<br />

• pierwsza oznacza dopuszczalne<br />

napięcie, na jakie przewód jest<br />

przeznaczony,<br />

• druga oznacza liczbę i przekroje<br />

żył.<br />

Tabela 1. Oznaczenia literowe przewodów niezharmonizowanych przeznaczonych<br />

do układania na stałe [2]<br />

Grupa informacji Symbol literowy Informacje o przewodzie<br />

materiał powłoki<br />

zewnętrznej<br />

materiał żyły<br />

budowa żyły<br />

materiał izolacji<br />

dodatkowe informacje<br />

o izolacji<br />

dodatkowe informacje<br />

o przewodzie<br />

brak symbolu<br />

Gs<br />

H<br />

Y<br />

brak symbolu<br />

A<br />

F<br />

D<br />

Dc<br />

L<br />

Lc<br />

Lg<br />

Lgg<br />

G<br />

Gs<br />

S<br />

Y<br />

Zb<br />

brak symbolu<br />

c<br />

d<br />

r<br />

ek<br />

ekf<br />

p<br />

pp<br />

przewód jednożyłowy bez powłoki<br />

guma silikonowa<br />

materiał bezhalonowy<br />

polwinit<br />

miedź<br />

aluminium<br />

stal<br />

jednodrutowa okrągła<br />

jednodrutowa okrągła, ocynowana<br />

linka wielodrutowa<br />

linka wielodrutowa, ocynowana<br />

linka wielodrutowa, o zwiększonej giętkości<br />

linka wielodrutowa, o specjalnej giętkości<br />

guma zwykła<br />

guma silikonowa<br />

guma silikonowa w przewodach z żyłą Lgg<br />

polwinit<br />

tworzywo fl uoroorganiczne<br />

izolacja zwykła<br />

izolacja z polwinitu ciepłoodpornego<br />

izolacja wzmocniona<br />

izolacja z wzdłużnymi rowkami na powierzchni<br />

przewód ekranowany oplotem z drutów miedzianych<br />

przewód ekranowany obwojem z folii aluminiowej<br />

przewód płaski<br />

przewód płaski do przyklejenia<br />

t<br />

przewód wtynkowy<br />

u<br />

przewód uzbrojony drutami stalowymi<br />

w<br />

przewód na napięcie wyższe niż 1kV<br />

materiał osłony brak symbolu przewód bez osłony<br />

g<br />

guma<br />

c<br />

materiał włóknisty<br />

y<br />

polwinit<br />

50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oznaczenia literowe przewodów układanych<br />

na stałe składają się z 7 pozycji (tabela 1).<br />

Przykłady popularnych oznaczeń :<br />

• YDY 2 x 1,5 – przewód okrągły dwużyłowy<br />

o przekroju żyły 1,5 mm 2 , każda żyła<br />

z drutu miedzianego w powłoce polwinitowej,<br />

wszystkie żyły razem w zewnętrznej<br />

powłoce polwinitowej,<br />

• YDYp 3 x 1,0 – przewód płaski trójżyłowy<br />

o przekroju żyły 1,0 mm 2 , każda<br />

żyła z drutu miedzianego w powłoce<br />

polwinitowej, wszystkie żyły razem<br />

w zewnętrznej powłoce polwinitowej,<br />

• LgY 0,5 – przewód o przekroju żyły<br />

0,5 mm 2 w postaci linek splatanych z wielu<br />

drobnych drucików miedzianych, o zwiększonej<br />

giętkości, izolowany polwinitem,<br />

• DY 0,75 – przewód o przekroju żyły<br />

0,75 mm 2 w postaci drutu miedzianego,<br />

izolowany polwinitem.<br />

Oznaczenia przewodów zharmonizowanych<br />

składają się z 9 pozycji (tabela 2).<br />

Przykład oznaczenia:<br />

• H03VV–F2X0,5 – przewód zharmonizowany<br />

o napięciu znamionowym<br />

300/300V, dwie żyły giętkie (do odbiorników<br />

ruchomych) w osłonie winylowej<br />

każda o przekroju 0,5mm 2 ,<br />

wszystkie żyły razem w osłonie zewnętrznej<br />

winylowej, brak żółto-zielonej<br />

żyły,<br />

• H07RR–5G6,0 – przewód zharmonizowany<br />

o napięciu znamionowym<br />

450/750V, pięć żył wielodrutowych<br />

6,0 mm 2 , w osłonie z gumy (z kauczuku<br />

naturalnego lub syntetycznego),<br />

wszystkie żyły razem w osłonie<br />

zewnętrznej gumowej (z kauczuku naturalnego<br />

lub syntetycznego), w tym<br />

jedna żyła żółto-zielona.<br />

Tabela 2. Oznaczenia przewodów zharmonizowanych [3]<br />

Grupa informacji Symbol Informacje o przewodzie<br />

H<br />

typ zharmonizowany<br />

identyfi kacja<br />

A<br />

typ niezharmonizowany<br />

03 300 / 300 V<br />

napięcie znamionowe 05 300 / 500 V<br />

07 450 / 750 V<br />

V<br />

polichlorek winylu (PVC)<br />

V2<br />

ciepłoodporny polichlorek winylu (PVC)<br />

R guma z kauczuku naturalnego lub syntetycznego<br />

materiał izolacyjny<br />

N<br />

guma chloroprenowa<br />

S<br />

guma silikonowa<br />

J<br />

oplot z włókna szklanego<br />

T<br />

oplot bawełniany<br />

V<br />

polichlorek winylu (PVC)<br />

V2<br />

ciepłoodporny polichlorek winylu (PVC)<br />

R guma z kauczuku naturalnego lub syntetycznego<br />

materiał powłokowy<br />

N<br />

guma chloroprenowa<br />

S<br />

guma silikonowa<br />

J<br />

oplot z włókna szklanego<br />

T<br />

oplot bawełniany<br />

Brak symbolu<br />

przewód okrągły<br />

kształt budowy zewnętrznej H<br />

płaski, podatny na rozdzielanie żył<br />

H2<br />

płaski, niepodatny na rozdzielanie żył<br />

myślnik –<br />

U<br />

jednodrutowa<br />

R<br />

wielodrutowa<br />

K<br />

giętka do układania na stałe<br />

budowa żyły<br />

F<br />

giętka do odbiorników ruchomych<br />

H<br />

bardzo giętka<br />

Y<br />

super giętka<br />

liczba żył<br />

cyfry<br />

X<br />

bez żyły żółto-zielonej<br />

żyła ochronna<br />

G<br />

z żyłą żółto-zieloną<br />

przekrój żyły w mm 2 cyfry<br />

Jak wspomniano na polskim rynku spotyka<br />

się także przewody oznaczone według<br />

norm niemieckich. Wybrane przykłady<br />

porównań oznaczeń polskich i wg VDE<br />

zestawiono w tabeli 3.<br />

Tabela 3. Porównanie przykładowych<br />

oznaczeń polskich i niemieckich<br />

Oznaczenie polskie<br />

YDY- żo 300/500V<br />

YDY 300/500V<br />

YKY- żo 0,6/1KV<br />

LgY 300/500V<br />

YAKY 0,6/1kV<br />

YAKY- żo 0,6/1kV<br />

DY 500/750V<br />

DY 300/500V<br />

Oznaczenie wg<br />

DIN VDE 0276-603<br />

NYM-J<br />

NYM-O<br />

NYY-J<br />

H05 V-K<br />

NAYY<br />

NAYY-J<br />

H07 V-U<br />

H05 V-U<br />

Kolorystyka izolacji przewodów i żył<br />

Kolory izolacji przewodów informują o ich<br />

funkcji. Dotyczy to zarówno pojedyńczych<br />

przewodów jednożyłowych wciąganych<br />

do rurek, jak i żył w przewodach i kablach<br />

wielożyłowych. Pozwala to na ich rozróżnianie<br />

na pierwszy rzut oka. Dlatego tak<br />

ważne jest przestrzeganie postanowień zawartych<br />

w Polskiej Normie [5]. Zgodnie<br />

z ich treścią należy stosować kolory żył<br />

zestawione w tabelach 4 oraz 5.<br />

W przypadku kabli jednożyłowych w powłoce<br />

oraz przewodów w izolacji powinny<br />

być stosowane niżej podane kolory izolacji:<br />

• kombinacja kolorów zielonego i żółtego<br />

dla oznaczania przewodu ochronnego<br />

oraz kolor niebieski dla oznaczania<br />

przewodu neutralnego,<br />

• kolory brązowy, czarny i szary dla oznaczania<br />

przewodów fazowych .<br />

Zasady układania<br />

Wewnętrzne linie zasilające i obwody instalacji<br />

elektrycznych muszą być umieszczane<br />

w miejscach dla nich wyznaczonych<br />

przepisami, a także przyjętych zwyczajowo.<br />

Jednocześnie instalacje elektryczne<br />

nie mogą kolidować z innymi instalacjami<br />

i urządzeniami stanowiącymi wyposażenie<br />

techniczne obiektu. Z tego względu przy<br />

wykonywaniu robót elektrycznych należy<br />

kierować się przepisami i ogólnie przyjętą<br />

dobrą praktyką monterską. Pozwoli to<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

51

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Tabela 4. Kolorystyka izolacji żył kabli i przewodów oraz przewodów<br />

sznurowych z żyłą zielono-żółtą [4]<br />

Liczba<br />

żył<br />

Żyła ochronna<br />

Kolory żył b)<br />

3 Zielono-żółty Niebieski Brązowy<br />

Żyła robocza (czynna)<br />

4 Zielono-żółty - Brązowy Czarny Szary<br />

4 a) Zielono-żółty Niebieski Brązowy Czarny<br />

5 Zielono-żółty Niebieski Brązowy Czarny Szary<br />

a)<br />

Tylko dla wybranych zastosowań.<br />

b)<br />

W tablicy tej nieizolowane przewody koncentryczne takie jak metalowa powłoka, druty pancerza czy druty żyły powrotnej nie są określane<br />

jako żyła. Przewód koncentryczny jest identyfi kowany swoim położeniem i dlatego nie wymaga się jego oznaczenia kolorem.<br />

Tabela 5. Kolorystyka izolacji żył kabli i przewodów oraz przewodów<br />

sznurowych bez żyły zielono-żółtej (wg PN-HD 308 S2:2007)<br />

Liczba żył Kolory żył 2)<br />

2 Niebieski Brązowy<br />

3 - Brązowy Czarny Szary<br />

3 1) Niebieski Brązowy Czarny<br />

4 Niebieski Brązowy Czarny Szary<br />

5 Niebieski Brązowy Czarny Szary Czarny<br />

1)<br />

Tylko dla wybranych zastosowań.<br />

2)<br />

W tablicy tej nieizolowane przewody koncentryczne takie jak metalowa powłoka, druty pancerza czy druty żyły powrotnej nie są określane<br />

jako żyła. Przewód koncentryczny jest identyfi kowany swoim położeniem i dlatego nie wymaga się jego oznaczenia kolorem.<br />

w trakcie użytkowania łatwo znaleźć trasę<br />

przewodów ułożonych pod tynkiem,<br />

a ponadto uchroni je przed przypadkowym<br />

uszkodzeniem na przykład przy wierceniu<br />

otworów w ścianach lub zmianach innych<br />

instalacji. Pod względem formalnym zasady<br />

te określa „Rozporządzenie zawierające<br />

warunki techniczne dla budynków”<br />

określane skrótem WT [1] oraz zasadami<br />

podanymi w powołanych w rozporządzeniu<br />

normach (załącznik nr 1). Ponadto praktyczne<br />

zalecenia zawierają wytyczne dotyczące<br />

instalacji w budynkach mieszkalnych, opracowane<br />

i wydane przez Centralny Ośrodek<br />

Szkolenia i Wydawnictw Stowarzyszenia<br />

<strong>Elektryk</strong>ów Polskich. Jego drugie wydanie<br />

ukazało się w roku 2009 i zawiera normę<br />

SEP oraz wytyczne i komentarz [6].<br />

W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury<br />

[1] znajdują się następujące postanowienia<br />

dotyczące układania instalacji elektrycznych.<br />

Zgodnie z ustępem 1 pkt. 8 § 183<br />

w instalacjach elektrycznych należy stosować<br />

zasadę prowadzenia tras przewodów<br />

elektrycznych w liniach prostych równoległych<br />

do krawędzi ścian i stropów. Natomiast<br />

ustęp 1 w § 186 nakazuje prowadzić<br />

instalację elektryczną i rozmieszczać urządzenia<br />

elektryczne w budynku tak, aby zapewnić<br />

bezkolizyjność z innymi instalacjami<br />

w zakresie odległości i ich wzajemnego<br />

Rys. 1.<br />

usytuowania, a także uwzględniać warunki<br />

określone w § 164. Zgodnie z wymienionym<br />

paragrafem przewody elektryczne i gazowe<br />

należy instalować w sposób zapewniający<br />

bezpieczeństwo ich użytkowania. Odległość<br />

między przewodami instalacji gazowej<br />

a innymi przewodami, w tym elektrycznymi,<br />

powinna umożliwiać wykonywanie<br />

prac konserwacyjnych. Poziome odcinki instalacji<br />

gazowych powinny być usytuowane<br />

w odległości co najmniej 0,1 m powyżej innych<br />

przewodów instalacyjnych. Natomiast<br />

jeśli gęstość gazu jest większa od gęstości<br />

powietrza przewody gazowe powinny być<br />

umieszczane poniżej przewodów elektrycznych<br />

i urządzeń iskrzących. Przewody instalacji<br />

gazowej krzyżujące się między innymi<br />

z przewodami elektrycznymi powinny być<br />

od nich oddalone co najmniej o 0,02 m.<br />

Ustęp 2 w § 186 nakazuje główne ciągi<br />

instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym<br />

wielorodzinnym, budynku zamieszkania<br />

zbiorowego i budynku użyteczności<br />

publicznej prowadzić poza mieszkaniami<br />

i pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt<br />

ludzi, w wydzielonych kanałach lub szybach<br />

instalacyjnych. W § 187 w kolejnych<br />

ustępach znajdują się następne zalecenia.<br />

Zgodnie z treścią ustępu 1 przewody i kable<br />

elektryczne należy prowadzić w sposób<br />

umożliwiający ich wymianę bez potrzeby<br />

naruszania konstrukcji budynku. W ustępie<br />

2 zapisano, że dopuszcza się prowadzenie<br />

przewodów elektrycznych wtynkowych<br />

pod warunkiem pokrycia ich warstwą tynku<br />

o grubości co najmniej 5 mm.<br />

Rozmieszczenie stref instalacyjnych pionowych oraz stref poziomych górnych i<br />

dolnych [ wg 6]<br />

52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rys. 2. Rozmieszczenie stref instalacyjnych pionowych oraz stref poziomych górnych, dolnych i środkowych wg [6]<br />

W myśl § 188. ust. 1 w budynku wielorodzinnym<br />

obwody odbiorcze instalacji elektrycznej<br />

należy prowadzić w obrębie każdego<br />

mieszkania lub lokalu użytkowego.<br />

We wspomnianych wcześniej Wytycznych,<br />

wydanych przez SEP [6], zasadom<br />

prowadzenia przewodów i rozmieszczania<br />

urządzeń poświęcono punkt 5. Zalecono<br />

w nim umieszczanie, w miarę możliwości,<br />

przewodów elektrycznych w określonych<br />

strefach. Wytyczne wyróżniają<br />

poziome strefy instalacyjne (SH) o szerokości<br />

30 cm oraz strefy pionowe (SP)<br />

o szerokości 20 cm. Górna strefa pozioma<br />

(SH-g) obejmuje pas od 15 do 45 cm<br />

poniżej gotowej powierzchni sufitu, strefa<br />

dolna (SH-d) – pas od 15 do 45 cm nad<br />

powierzchnią gotowej posadzki, a strefa<br />

środkowa (SH-s) – pas od 90 do 120 cm<br />

nad powierzchnią gotowej posadzki. Przy<br />

czym strefa środkowa dotyczy takich pomieszczeń<br />

w których powierzchnie robocze<br />

znajdują się wyżej niż blat standardowego<br />

stołu lub biurka na przykład w kuchniach.<br />

Strefy pionowe usytuowane są w pobliżu<br />

okien i drzwi oraz w narożnikach<br />

pomieszczeń sięgając w pionie od podłogi<br />

do sufitu. Przy oknach i drzwiach<br />

dwuskrzydłowych strefy pionowe znajdują<br />

się po obu stronach otworu. Pionowe<br />

strefy przy drzwiach (SP-d) zajmują<br />

pionowe pasy ściany od 10 do 30 cm licząc<br />

od skraju ościeżnicy drzwi, pionowe<br />

strefy przy oknach (SP-o) takie same<br />

pasy licząc od ościeżnicy okna. Pionowe<br />

strefy w kątach ( narożnikach) pomieszczeń<br />

(SP-k) zajmują pasy po obu<br />

stronach naroża od 10 do 30 cm licząc<br />

od zbiegu ścian w kącie pomieszczenia.<br />

Przewody elektryczne układane w strefach<br />

poziomych górnych i dolnych powinny<br />

być umieszczane w odległości 30 cm<br />

od sufitu lub podłogi, a w strefie środkowej<br />

100 cm nad podłogą. W strefach pionowych<br />

15 cm od ościeżnicy lub zbiegu<br />

ścian. Na ścianach ukośnych na przykład<br />

na poddaszach strefy pionowe przebiegają<br />

wzdłuż linii zbiegu ścian (rys.1 oraz 2).<br />

Dla instalacji układanych w podłogach<br />

i na sufitach w Wytycznych nie określono<br />

stref instalacyjnych.<br />

Powyższy artykuł traktujemy jako wprowadzenie<br />

do kolejnych opracowań na temat<br />

doboru przewodów i kabli do warunków ich<br />

ułożenia oraz ich obciążalności.<br />

Janusz Strzyżewski<br />

Materiały źródłowe:<br />

1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury [1] z dnia 12 kwietnia<br />

2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />

budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75 z 2002 r.,<br />

poz. 690 późniejszą zmianą – aktualizowany bieżąco tekst tego<br />

rozporządzenia jest dostępny na stronie www.gunb.gov.pl),<br />

2. PN-E-90403:1993 – wersja polska „Kable elektroenergetyczne<br />

i sygnalizacyjne o izolacji i powłoce polwinitowej na napięcie<br />

znamionowe nie przekraczające 6/6 kV” – Kable sygnalizacyjne<br />

na napięcie znamionowe 0,6/1 kV,<br />

3. PN-HD 361 S3:2002 – wersja polska „Klasyfikacja przewodów<br />

i kabli”,<br />

4. PN-HD 361 S3:2002/A1:2007 – wersja polska „Klasyfikacja<br />

przewodów i kabli”,<br />

5. PN-HD 308 S2:2007 „Identyfikacja żył w kablach i przewodach<br />

oraz w przewodach sznurowych”,<br />

6. Norma SEP N SEP – E – 002 – WYTYCZNE – KOMEN-<br />

TARZ – Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych –<br />

Instalacje elektryczne w obiektach mieszkalnych – Podstawy<br />

planowania. COSiW SEP Wydanie 2. Warszawa 2009 r.,<br />

7 PN-HD 60364-5-52:2011- wersja polska „Instalacje elektryczne<br />

w obiektach budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia<br />

elektrycznego – Oprzewodowanie”,<br />

8. PN-IEC 60364-5-523:2001 „Instalacje elektryczne w obiektach<br />

budowlanych – Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego<br />

- Obciążalność prądowa długotrwała przewodów”,<br />

9. N SEP – E – 005 „Dobór przewodów elektrycznych do zasilania<br />

urządzeń przeciwpożarowych, których funkcjonowanie<br />

jest niezbędne w czasie pożaru. (COSiW SEP 2013)”.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

53

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Puszki i rury elektroinstalacyjne<br />

– rozwiązania na miarę potrzeb<br />

Specjalizacja w zakresie puszek elektroinstalacyjnych postępuje szybko. Świadomość tego<br />

faktu wśród instalatorów również – jeszcze dwie dekady temu co drugi z nich nie przywiązywał<br />

zbytniej wagi do tego, czy dana puszka spełnia właściwe normy, czy rzeczywiście będzie<br />

zastosowana zgodnie z przeznaczeniem, jak zachowa się w czasie pożaru, itd. Obecnie<br />

większość fachowców dobrze orientuje się w wielu rodzajach i odmianach puszek dla różnych<br />

typów budownictwa, do wszelakich zastosowań oraz o różnych sposobach montażu.<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot. 1.<br />

Puszka wielopolowa podtynkowa do ścian gipsowo-kartonowych<br />

Puszki mają za zadanie chronić miejsca<br />

łączenia odcinków przewodów<br />

elektrycznych ze sobą i z osprzętem<br />

elektrycznych oraz niekiedy z odbiornikami<br />

energii elektrycznej. Przez to<br />

umożliwiają, ułatwiają montaż łączników,<br />

gniazd wtyczkowych lub służą<br />

do rozgałęziania instalacji, ich podziału<br />

na odrębne obwody. Wiele z nich można<br />

łączyć poziomo lub pionowo w wielokrotne<br />

szeregowe moduły, ale produkowane<br />

są jednocześnie puszki wielokrotne jednomodułowe,<br />

czyli tzw. wielopolowe. Wszystkie<br />

one znajdują zastosowanie w każdym rodzaju<br />

budownictwa – począwszy od ogólnego,<br />

poprzez budownictwo obiektów przemysłowych,<br />

a skończywszy na budownictwie drewnianym<br />

(szkieletowym). W każdym z wymienionych<br />

wyżej typów budownictwa wyróżnia<br />

się dziś wiele rodzajów i podrodzajów puszek<br />

– postępująca specjalizacja i rosnące wymagania<br />

rynku mobilizują do tego producentów.<br />

Puszki podtynkowe<br />

W dużym uogólnieniu można stwierdzić,<br />

że w budownictwie ogólnym dominują<br />

– wręcz królują – puszki podtynkowe, gdy<br />

tymczasem domeną puszek natynkowych jest<br />

budownictwo przemysłowe. Puszki podtynkowe<br />

montuje się wewnątrz ściany i przykrywa<br />

tynkiem, wskutek czego są niewidoczne,<br />

co podyktowane jest w zasadzie wyłącznie<br />

względami estetycznymi. Ma to swoje plusy:<br />

instalacja jest dobrze zabezpieczona<br />

przed uszkodzeniami, zaś wnętrze puszki<br />

wraz z zawartością, jest całkowicie odizolowane.<br />

Problem pojawia się jednak w sytuacjach<br />

awaryjnych, gdy na przykład prace<br />

serwisowe wymagają dostępu do puszki<br />

– wówczas sposób ich montowania jest<br />

w pewnym sensie przeszkodą, z którą należy<br />

sobie jednak poradzić.<br />

Patrząc na puszki podtynkowe należy zwrócić<br />

uwagę na najistotniejszy parametr: materiał,<br />

w którym wedle specyfikacji producenta<br />

należy je mocować. Oferta dostawców obejmuje<br />

modele przeznaczone między innymi<br />

do zalewania betonem, instalowania w ścianach<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot.: SIMET<br />

Fot. 2. Przegląd różnych rodzajów puszek Fot. 3. Puszka do instalacji przeciwpożarowych<br />

54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4. Puszka do ścian regipsowych Fot. 5. Przykład puszki głębokiej<br />

gipsowych, drewnianych, w murze, cegłach<br />

czy pustakach, do montowania w betonowych<br />

podłogach oraz kilku innych materiałach budowlanych.<br />

Puszki podtynkowe uniwersalne wykonuje się<br />

między innymi z twardego i samogasnącego<br />

PCV, odpornego na temperatury od -5ºC do<br />

+ 60ºC. Większość z nich przechodzi bez<br />

problemu testy próby rozżarzoną pętlą<br />

o temperaturze 850ºC i współpracuje z przewodami<br />

pod napięciem do 400 V i przewodzącymi<br />

prąd do 16 A. Często spotyka się<br />

je w wykonaniu w kolorze szarym. Ważną<br />

wśród nich grupą, której znaczenie wciąż<br />

rośnie, są podtynkowe puszki do ścian<br />

gipsowo-kartonowych, zwane czasem też<br />

puszkami do ścian pustych. Wykonywane<br />

są na przykład z polipropylenu lub utwardzanego<br />

PCV i mocowane na wkręty lub<br />

na pazurki w uprzednio przygotowanych<br />

otworach – najczęściej o średnicach Ø68<br />

/ Ø72 / Ø82. Ich typowe napięcie pracy to<br />

250 V – 400 V (16 A), a kolorystyka obejmuje<br />

między innymi kolor ceglasty bądź<br />

żółty. Spotyka się je również wersji samogasnącej,<br />

wykonane z bezhalogenowego<br />

polipropylenu. Ich odporność temperaturowa<br />

mieści się wówczas w zakresie od -45ºC do<br />

+ 105ºC. Puszki do ścian z gipsokartonu<br />

są też często stosowane w budownictwie<br />

drewnianym. Niezależnie jednak gdzie się<br />

je zastosuje, mocuje się je w ściance poprzez<br />

osadzenie od wewnętrznej strony. W wielu<br />

przypadkach polega to na wywierceniu otworu<br />

montażowego i przykręceniu puszki<br />

za pomocą kilku (często czterech) wkrętów<br />

z jednoczesnym wsunięciem jej kołnierza<br />

do otworu. Sprawne wykonanie wprowadzeń<br />

przewodów umożliwiają takie rozwiązania,<br />

jak osłabienia w dnie lub całkowicie<br />

otwierane dno puszki. Boki puszek z reguły<br />

dają możliwość dojścia dwiema rurami sztywnymi<br />

lub giętkimi peszlami o średnicy do<br />

20 mm. Puszki do ścian gipsowo-kartonowych<br />

sprawdzają się w budownictwie drewnianym<br />

(szkieletowym), gdyż pozwalają na rozprowadzenie<br />

instalacji elektrycznej jeszcze<br />

przed przytwierdzeniem ścian wewnętrznych<br />

konstrukcji domów. W takim zastosowaniu<br />

puszki powinny być bezhalogenowe, samogasnące<br />

i długo znosić wysokie temperatury<br />

(wysoka odporność na żar). Wielu producentów<br />

wydzieliło z puszek do gipsokartonu specjalne<br />

podgrupy produktowe, dedykowane<br />

właśnie budownictwu drewnianemu.<br />

Wciąż dość nową grupę wśród puszek podtynkowych<br />

stanowią tzw. puszki wiatroszczelne,<br />

które wyposażane są w gumowane membrany<br />

przebiciowe. Celem tych zabiegów jest<br />

uzyskanie uszczelnienia przy wprowadzaniu<br />

przewodu do puszki bezpośrednio lub w rurze<br />

osłonowej bądź peszli – i chodzi tu o szczelność<br />

dla wyeliminowania przepływu powietrza. Jest<br />

to istotne w budynkach ze ścianami szkieletowymi<br />

oraz tych, w których obieg powietrza jest<br />

ściśle kontrolowany (budynki pasywne i o niskim<br />

zużyciu energii).<br />

Puszki do betonu jeszcze niedawno mocowano<br />

w tym materiale poprzez wywiercenie<br />

odpowiedniego otworu, co zważywszy<br />

na właściwości mechaniczne betonu i pylenie,<br />

przysparzało zawsze wiele kłopotów.<br />

Dziś projektuje się tak, by umieszczać je we<br />

właściwych miejscach jeszcze przed wylewkami<br />

betonowymi. Mocowane są wów-<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot.: SIMET<br />

Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

Fot. 6.<br />

System puszek do zalania betonem z akcesoriami, takimi jak<br />

wsporniki, rozpórki, końcówki dla rur itd. Fot. 7. Przykład puszek do podłóg betonowych<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

55

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: KOPOS<br />

Fot. 8.<br />

Fot.: SIMET<br />

Fot. 9.<br />

Uniwersalna puszka natynkowa<br />

w wersji przeciwpożarowej<br />

Puszka do ociepleń w budynkach<br />

czas do prętów zbrojeniowych lub ewentualnie<br />

gwoździami (wkrętami) do szalunku,<br />

zamykane szczelnie deklami, zalewane –<br />

a po wszystkim pozbawiane dekli dla uzyskania<br />

dostępu do wnętrza. Niektóre z nich<br />

– te mocowane w sufitach – służą do podwieszenia<br />

opraw oświetleniowych i pozwalają<br />

na zawieszenie sprzętu o masie nawet<br />

rzędu 20–25 kg. Wówczas wyposażane są<br />

w specjalne haki wkręcane w dno puszki.<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Czy wymagania rynku wobec puszek elektroinstalacyjnych<br />

są na rynku polskim zaspokojone, czy też nadal potrzeby<br />

przerastają podaż?<br />

Mariusz Młyńczak<br />

Gł. Specjalista ds. marketingu<br />

Przedsiębiorstwo „SIMET”<br />

Spółka Akcyjna w Jeleniej Górze<br />

Wymagania na polskim rynku nigdy nie<br />

będą zaspokojone, ponieważ rozwiązania<br />

elektroinstalacyjne wyprzedzają<br />

producentów puszek o co najmniej kilka<br />

lat. W momencie, gdy dana puszka<br />

wchodzi do produkcji, zapełniając niszę<br />

- już wiadomo, że jest to rozwiązanie<br />

tylko częściowo dobre. Rzeczywistość jest taka, że od pomysłu do produkcji<br />

sprawdzonego rynkowo produktu mija 2 lata, więc już na starcie rynkowym<br />

produkt jest przestarzały.<br />

Dodatkowym czynnikiem mocno komplikującym kreacje nowych produktów<br />

są wymagania dotyczące różnych rynków zbytu. Rozwiązania elektroinstalacyjne<br />

Europy Zachodniej i Wschodniej, powoli się unifikują, ale<br />

wymaga to zastosowań w jednym produkcie wielu rozwiązań pasujących<br />

w tych różnych „okolicznościach” elektroinstalacyjnych. Często jest to dopasowywanie,<br />

godzenie w jednym wyrobie lub grupie produktów przeciwstawnych<br />

wymogów.<br />

Puszki natynkowe<br />

Puszki natynkowe dominują w budownictwie<br />

przemysłowym oraz wszędzie tam, gdzie estetyka<br />

jest nie na drugim, lecz trzecim lub znacznie<br />

dalszym miejscu, ustępując miejsca choćby<br />

względom bezpieczeństwa – chodzi tu więc<br />

o pomieszczenia gospodarcze, techniczne, magazyny,<br />

składy itp. Puszki natynkowe narażone<br />

są często na działanie niepożądanych sił mechanicznych,<br />

temperatury czy czynników atmosferycznych<br />

z uwzględnieniem promieniowania<br />

UV. Dlatego ich odporność i szczelność musi<br />

być na wysokim poziomie. Wersje zamknięte<br />

plastikowe ogólnego stosowania cechują się<br />

szczelnością w przedziałach IP 40 / 54 / 65 / 66<br />

i wykonywane są z twardego PCV, ABS lub<br />

polipropylenu, ale zastosowanie znajduje też<br />

polietylen czy poliwęglan o wytrzymałości<br />

cieplnej od -25ºC do +65ºC. Wersje zamknięte<br />

metalowe wykonywane są z zachowaniem<br />

szczelności IP 54 – 66 między innymi z różnych<br />

stopów na bazie aluminium bądź ze stali<br />

nierdzewnej. Generalnie należy szukać puszek<br />

z jak najwyższym parametrem IP (66) oraz IK<br />

(od 07 w górę), gdyż to gwarantuje właściwą<br />

hermetyczność i odporność na uderzenia. Ich<br />

odporność na promieniowanie UV też nie jest<br />

bez znaczenia. Producenci oferują w tej grupie<br />

produktów różne rozmiary i wyposażają<br />

je we wszelkie dodatkowe elementy konstrukcyjne.<br />

Szczególnie te dedykowane dla przemysłu<br />

zaopatrywane są w takie dodatki, jak<br />

między innymi metalowe wkręty mocujące,<br />

zintegrowane elastyczne uszczelki w otworach<br />

przeznaczonych do montażu na podłożu,<br />

nierdzewne wkręty dla instalacji pokrywki,<br />

szczelne nakładki na łebki śrub montażowych,<br />

pierścienie samouszczelniające, dławice<br />

(dławiki) IP 65-68, membrany do szczelnego<br />

wprowadzania przewodów, kolorowe<br />

zaciski montażowe dla przewodów 2,5 mm 2 ,<br />

czy też specjalne uszy montażowe dla za<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

Fot.: ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

Fot. 10. Puszka z serii FireBox do systemów<br />

p-poż – zgodne z DIN 4102<br />

Fot. 11. Seria T to rodzina puszek rozgałęźnych<br />

o różnych zastosowaniach<br />

i w różnych wykonaniach<br />

Fot. 12. Puszka natynkowa z uchytami<br />

zewnętrznymi do mocowania i fabrycznymi<br />

zaciskami przewodów<br />

56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 13.<br />

mocowania puszki w korytkach kablowych<br />

za pomocą opasek zaciskowych. Niektórzy<br />

producenci dodają jeszcze możliwość plombowania<br />

obudowy, co często stanowi duży<br />

atut produktu.<br />

Część oferty rynkowej puszek natynkowych<br />

to produkty do instalacji przeciwpożarowych,<br />

czyli takie, których zadaniem jest nie tyle<br />

przetrwanie w warunkach pożaru, ile konstrukcyjne<br />

utrzymanie w nich sprawności<br />

instalacji przez jak najdłuższy czas – przynajmniej<br />

w początkowej fazie trwania pożaru.<br />

Celem jest utrzymanie zasilania czy transmisji<br />

danych lub wszelkich innych sygnałów dla<br />

urządzeń chroniących budynek w czasie pożaru,<br />

a takimi urządzeniami są między innymi.<br />

wentylatory usuwające dym, oświetlenie awaryjne<br />

i ewakuacyjne oraz dźwiękowe systemy<br />

ostrzegania o zagrożeniu oraz windy ewakuacyjne<br />

i windy dla ekipy ratunkowej.<br />

Inne, specjalistyczne rozwiązania<br />

Ciekawym zastosowaniem puszek jest ich mocowanie<br />

w ociepleniach na elewacjach budynków,<br />

na które składa się najczęściej styropian<br />

pokryty siatką i tynkiem. Mogą to być puszki<br />

instalowane w zastanej już izolacji cieplnej oraz<br />

puszki zamontowane już przez ich producenta<br />

w małym bloczku styropianu, który później<br />

Fot.: KOPOS<br />

Puszka z bardzo odpornej serii Mx<br />

z aluminium dla zastosowania<br />

w przemyśle<br />

Fot. 15. Kopos – Przegląd rur elektroinstalacyjnych<br />

Fot.: OBO BETTERMANN<br />

zostaje obudowany ociepleniem budynku.<br />

W tym pierwszym przypadku są to często typowe<br />

puszki osprzętowe pokrywane na zewnątrz<br />

klejem akrylowym dla mocnego zespolenia ze<br />

styropianem i mocowane w uprzednio przygotowanym<br />

otworze (np. Ø 82) poprzez wciśnięcie<br />

i użycie elementów rozporowych puszki.<br />

W drugim przypadku puszki są już fabrycznie<br />

zamontowane w bloku styropianu przyklejanego<br />

do ściany budynku z odpowiednim zapasem<br />

grubości, co pozwala poprzez przycięcie dopasować<br />

do grubości nakładanego ocieplenia.<br />

Rozwiązanie to znacznie skraca czas montażu<br />

i jest niezwykle wygodne.<br />

Inna specyficzna grupa puszek to puszki podłogowe,<br />

które mocuje się w specjalnie dla nich<br />

przeznaczonych osłonach (ramach) podłogowych<br />

i zalewa betonem o grubości do 10 cm<br />

po uprzednim zastosowaniu płyty kryjącej,<br />

która po betonowaniu zostaje usunięta. Puszki<br />

takie przeznaczone są dla kabli o wtyczkach łamanych<br />

jak i prostych, wyposażone są z reguły<br />

w system niwelacyjny dla regulacji ich wypoziomowania<br />

i cechują się wysoką odpornością<br />

na obciążenie – około 1500 N.<br />

Przy puszkach<br />

– rury elektroinstalacyjne<br />

Z puszkami instalacyjnymi powiązane są bardzo<br />

często rury elektroinstalacyjne, gdyż to<br />

nimi poprowadzone w wielu przypadkach<br />

przewody spotykają się w puszkach. Rury te<br />

można ogólnie podzielić na giętkie i sztywne,<br />

bądź na takie, które nadają się do instalacji natynkowej<br />

oraz te, które producent przeznaczył<br />

do poprowadzenia pod tynkiem. Wykonywane<br />

są z bardzo różnych materiałów – PCV, polietylenu,<br />

stali, aluminium czy innych metali.<br />

Te z tworzyw sztucznych często występują<br />

w wersjach o niskiej bądź średniej odporności<br />

na udary oraz w wersjach o wysokiej udaroodporności<br />

– prawie zawsze są to wersje samogasnące<br />

i nierozprzestrzeniające płomienia.<br />

Rury giętkie karbowane z reguły dedykowane<br />

są do instalacji naściennych wewnętrznych,<br />

instalacji podtynkowych, instalacji w ścianach<br />

gipsowych lub na powierzchniach drewnianych.<br />

Zdecydowanie odradza się zalewania ich<br />

betonem czy też stosowania w instalacjach naściennych<br />

zewnętrznych. Ich typowe średnice<br />

mieszczą się w zakresie od 16 do 63 mm.<br />

Rury sztywne z tworzyw sztucznych, łączone<br />

bardzo często systemem kielichowym,<br />

większość producentów oferuje ze stopniem<br />

ochrony na poziomie IP40 – IP44 i dedykuje<br />

Fot. 14. Standardowe puszki naścienne<br />

do praktycznie tych samych zastosowań, co<br />

wyżej opisana grupa. Różnica jest taka, że rury<br />

sztywne zapewniają nieco lepszą ochronę przy<br />

instalacjach natynkowych, gdyż ich odporność<br />

na udary i zgniatanie (wyrażana w dżulach<br />

i niutonach) bywa wyższa. Część producentów<br />

proponuje też rury sztywne do zastosowania<br />

w zewnętrznych instalacjach naściennych, jednak<br />

wówczas muszą być to mieszanki tworzyw<br />

o wyższej odporności na skoki temperatury,<br />

udary i zgniatanie, a ponadto rury takie muszą<br />

obowiązkowo być odporne na długotrwałe wystawienie<br />

na promieniowanie UV. Rury sztywne<br />

z tworzyw sztucznych spotyka się najczęściej<br />

w zakresie średnic od 16 do 47 mm.<br />

Do pracy w ekstremalnych warunkach (np.<br />

w temperaturach od -45ºC do + 400ºC) nadają<br />

się rury stalowe cynkowane galwanicznie<br />

lub ogniowo-zanurzeniowo. Są to wyroby dla<br />

przemysłu, wytrzymujące bardzo silne udary,<br />

działanie różnych związków chemicznych przy<br />

różnych temperaturach oraz bardzo długo podtrzymujące<br />

wszelkie funkcje, stąd ich częste zastosowanie<br />

w systemach sygnalizacji pożarowej.<br />

Apetyt rośnie w miarę jedzenia<br />

Różnorodność oferowanych elektroinstalatorom<br />

rozwiązań w zakresie puszek i rur jest dziś<br />

bardzo duża. Można odnieść wrażenie, że specjalizacja<br />

tych produktów poszła bardzo daleko,<br />

zaś oferta rynkowa składa się z dostatecznie<br />

wielu rodzajów i podrodzajów puszek. Prawda<br />

jest jednak taka, że producenci wprowadzają<br />

kolejne nowości, starając się odpowiedzieć<br />

na pojawiające się potrzeby rynku, które zawsze<br />

wyprzedzają producentów, dając im kolejne<br />

powody do badań i poszukiwań nowych<br />

rozwiązań w konstrukcjach i materiałach.<br />

Łukasz Lewczuk<br />

Na podstawie materiałów<br />

publikowanych przez firmy: SIMET, KOPOS,<br />

OBO BETTERMANN, ELEKTRO-PLAST NASIELSK.<br />

Fot.: SIMET<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

57

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Wybór obudowy<br />

– ważny element każdego produktu<br />

Firmy coraz częściej wybierają jakość i dotyczy to także komponentów takich jak obudowy.<br />

Właściwy dobór elementów to niezwykle istotna część pracy nad każdym produktem.<br />

Współczesny rynek i konkurencja stawiają bowiem coraz wyższe wymogi, nie tylko co do<br />

jakości, ale także ceny.<br />

Aby sprostać tym wyzwaniom,<br />

a jednocześnie budować markę wokół<br />

własnych produktów, trzeba wybierać<br />

doświadczonych, godnych zaufania<br />

współpracowników i dostawców.<br />

Oprócz jakości samych komponentów,<br />

takich jak obudowy, ważne są<br />

także: szybkie terminy i ciągłość dostaw,<br />

stały dostęp do asortymentu,<br />

pewność, że obudowa, którą wybierzemy<br />

będzie dostępna w niezmienionych<br />

parametrach i zapewni ciągłość<br />

produkcji.<br />

Wybór modeli obudów plastikowych<br />

do zastosowań w branży elektrycznej<br />

jest bardzo szeroki. Rynek ten<br />

jak każdy inny rozwija się, zmienia<br />

i oczekuje, że także producent<br />

obudów będzie dostosowywał się<br />

do zmieniających się warunków<br />

i potrzeb. Każdy produkt, czy będzie<br />

nim czujnik, miernik, sterownik, bezpiecznik<br />

lub moduł do wi-fi potrzebuje<br />

obudowy, która zapewni nie tylko<br />

ochronę elementów elektrycznych<br />

czy elektronicznych, ale stanowić<br />

będzie również pewną wizytówkę<br />

końcowego wyrobu. Oprócz wymogów<br />

związanych z jakością, zgodnością z obowiązującymi<br />

normami zarówno krajowymi,<br />

jak i międzynarodowymi ważna jest więc<br />

także trwałość produktu, jego wykonanie,<br />

materiał, ale też wcześniej już wspomniana<br />

ciągłość dostaw. Pod uwagę często brane są<br />

również posiadane przez produkt certyfikaty,<br />

na przykład w zakładzie produkcyjnym<br />

obowiązuje unijna dyrektywa ROHS.<br />

Obudowy można także wybierać kierując<br />

się kryteriami szczelności. Wyróżniamy<br />

klasy szczelności między innymi takie jak:<br />

IP20, IP52, IP53, IP54 mające uszczelkę<br />

z sylikonu spienionego, idealnie dociętą pod<br />

wymiar obudowy. Dostępne są także obudowy<br />

o wyższej klasie IP65.<br />

W kryteriach IP każda pierwsza i druga liczba<br />

mają duże znaczenie, dzięki którym możemy<br />

się dowiedzieć, które z obudów mają<br />

ochronę pyłoszczelną.<br />

IP65 zapewnia całkowitą ochronę przed<br />

przedostaniem się pyłów czy kurzu oraz<br />

ochroną przed strumieniem wody skierowanym<br />

na obudowę. Wysoką jakość zapewnia<br />

także użyty materiał ABS, który charakteryzuje<br />

się odpornością na zarysowania, nie<br />

odkształca się podczas zmiany temperatury,<br />

ani nie przyswaja wilgoci z powietrza. Materiał<br />

ten jest także dość lekki.<br />

Oprócz klasy szczelności IP dostępne są<br />

także obudowy ze stopniem ochrony przed<br />

uderzeniami mechanicznymi. IK09 zapewnia<br />

ochronę przed uderzeniem o energii<br />

10 J. Jeden dżul to praca wykonana przez<br />

siłę o wartości 1 N przy przesunięciu punktu<br />

przyłożenia siły o 1 m w kierunku równoległym<br />

do kierunku działania siły.<br />

Tam zaś, gdzie wymagana jest jeszcze wyższa<br />

klasa szczelności, dobrym wyborem są<br />

obudowy hermetyczne z uszczelką wylewaną,<br />

pozwalającą uzyskać IP67. Obudowy<br />

z tej linii mają jeszcze wiele innych zalet takich<br />

jak szybszy montaż, bez konieczności<br />

układania i docinania tradycyjnej uszczelki,<br />

wyciszenie wibracji, a uszczelka nie ulega<br />

odkształceniom, zachowuje plastyczność<br />

i ciągłość uszczelnienia.<br />

Obudowa ta polecana jest w szczególności<br />

tam, gdzie działają niekorzystne warunki<br />

atmosferyczne oraz mogą być stosowane<br />

również na zewnątrz budynków.<br />

Dodatkowo produkty te mogą mieć mosiężne<br />

tulejki, które są bardzo trwałe i ułatwiają<br />

Fot. 1. i 2. Obudowy Z96SJ oraz Z124SJ z uszczelką wylewaną z klasą szczelności IP67<br />

58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

mocowanie śrub. Umożliwiają też wielokrotne<br />

skręcanie i rozkręcanie obudowy bez<br />

uszkodzenia gwintu.<br />

Zarówno tulejki, jak i uszczelki wylewane<br />

to ważne elementy, na które warto zwrócić<br />

uwagę. Dzięki nim bowiem montaż produktów<br />

końcowych jest szybszy, sprawniejszy<br />

i sprawia mniej problemów, a co za tym<br />

idzie może przynieść pewne oszczędności<br />

przy planowaniu produkcji.<br />

Do zastosowań w branży elektronicznej bardzo<br />

popularne są także obudowy do montażu<br />

na szynę DIN. Tutaj także należy zwrócić<br />

uwagę na materiał, którym może być<br />

ABS lub samogasnący ABS V0 o najwyższej<br />

klasie palności. W zależności od zastosowania<br />

obudowę można także wybrać<br />

z panelem transparentnym bezbarwnym czy<br />

czerwonym.<br />

Najbardziej rozpowszechnione są te w kolorze<br />

jasnym. Obudowy te to doskonały wybór<br />

do rozwiązań przemysłowych czy elektroniki<br />

przeznaczonej do montażu na przykład<br />

w rozdzielniach napięcia czy urządzeń stosowanych<br />

w automatyce.<br />

Fot. 3. i 4. Obudowa Z101F Kradex na szynę NS 35<br />

Oprócz jakości, wygody montażu czy<br />

szybkich terminów dostaw producenci poszukują<br />

także sposobów na wyróżnienie<br />

swojego produktu wśród konkurencji – także<br />

od strony wizualnej. Jednym z popularniejszych<br />

rozwiązań w tej kwestii jest inny<br />

kolor materiału. Producent z odpowiednim<br />

zapleczem technicznym może na specjalne<br />

zamówienie klienta przygotować obudowę<br />

w innych dostępnych kolorach z palety<br />

RAL. Kolejną formą personalizowania produktów<br />

są nadruki, na przykład z logo.<br />

Dla jeszcze bardziej wymagających klientów<br />

istnieje możliwość zaprojektowania<br />

i wykonania nowego wzoru obudowy pod<br />

indywidualne wymagania. W takim przypadku<br />

warto szczególną uwagę zwrócić<br />

nie tylko na zaplecze techniczne, które zagwarantuje<br />

dobrą jakość i utrzymanie tej<br />

jakości przez cały okres produkcji, ale także<br />

na ustalenie stanów magazynowych, by zapewnić<br />

sobie ciągłość dostaw i nie narażać<br />

zaplanowanej produkcji na opóźnienia.<br />

www.kradex.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

59

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Naścienne puszki łączeniowe Spelsberg<br />

Red Range IP55<br />

Spelsberg, to już od ponad 100 lat uznawany na całym świecie producent obudów, skrzynek<br />

i puszek odgałęźnych do stosowania w trudnych warunkach, a jedną z grup produktów stanowią<br />

bezhalogenowe puszki łączeniowe Red Range IP55.<br />

Przeznaczone są na napięcie 400 V AC,<br />

IK07, posiadają zatrzaskowy system<br />

zamykania pokrywy oraz dedykowane<br />

miejsce na opis. Na ścianach<br />

bocznych mają fabryczne wpusty<br />

kablowe, dzięki czemu nie wymagają<br />

użycia dodatkowych dławnic.<br />

Mogą być stosowane także na podłożach<br />

palnych (na przykład drewno).<br />

Wyposażone są w opatentowany system<br />

mocowania zewnętrznego (także dla<br />

opasek), a wszystkie parametry techniczne<br />

poparte są certyfikatem VDE.<br />

Podstawowym kolorem dla „Red<br />

Range” jest szary. Puszki te występują<br />

jako puste lub z zaciskami,<br />

a wśród dedykowanych akcesoriów<br />

możemy wyróżnić: zaciski, uchwyty<br />

kablowe, przyrządy do robienia otworów<br />

oraz zaślepki.<br />

Red Range IP55 możemy podzielić<br />

głównie ze względu na stopień twardości<br />

wprowadzeń przewodów:<br />

1. Twardsze wpusty – tzw. otwornice<br />

są dodawane fabrycznie:<br />

• Mini 25: 89 x 43 x 37 mm,<br />

mocowanie zewnętrzne, idealna<br />

dla instalacji z małą ilością<br />

miejsca jak sufity podwieszane,<br />

kanały kablowe,<br />

• Sd 7: 75 x 75 x 37 mm, mocowanie<br />

zewnętrzne, dostęp-<br />

Fot. 4. Puszka RR Fot. 5.<br />

w wersji 2K-12AB<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Puszka RR<br />

w wersji Mini 25<br />

Wszystkie dostępne wersje kolorystyczne puszki RR<br />

Miejsce na opis<br />

ny też kolor czerwony dla obwodów<br />

oświetlenia bezpieczeństwa,<br />

• i 12: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

zewnętrzne, także: białe, czarne, zielone,<br />

czerwone (oświetlenie bezpieczeństwa),<br />

• i 16: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

zewnętrzne,<br />

2. Elastyczne membrany – do przekłuwania:<br />

• 2K-12: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

wewnętrzne, białe w opcji,<br />

•2K-12 AB: 85 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

zewnętrzne, białe w opcji,<br />

• 2K-16: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

wewnętrzne, białe w opcji,<br />

Fot. 3.<br />

Puszki otwiera się tyko używając<br />

narzędzia<br />

• 2K-16 AB: 130 x 85 x 37 mm, mocowanie<br />

zewnętrzne, białe w opcji.<br />

Informacje dodatkowe:<br />

• Puszki „RR” zamawiane jako puste<br />

zgodnie z aprobatą VDE mogą być wykorzystywane<br />

dla pojedynczych zacisków.<br />

• Wybrane puszki z rodziny „RR” są stale<br />

dostępne w wybranych hurtowniach<br />

elektrotechnicznych na terenie całego<br />

kraju – szczegóły na zapytanie.<br />

www.spelsberg.pl<br />

PROMOCJA<br />

60

Produkty z podtrzymaniem funkcji elektrycznej w czasie pożaru<br />

Puszki naścienne<br />

WKE 1 do WKE 5 – IP54/IP65, E90<br />

WKE 2 do WKE 5 DUO – IP54/IP65, E90,<br />

podwójne zaciski<br />

WKE 200 do WKE 400 – IP66, E30,<br />

tunelowe<br />

WKE 54 – IP67, E90, tunelowe, z podstawami<br />

D01<br />

WKE 405 LSA – IP66, E30, telekomunikacyjne<br />

złącza LSA-PLUS<br />

WKE 2 do WKE 5 SB – E90, IP54/IP65,<br />

z bezpiecznikami przewodowymi F2A<br />

WKE 200 do WKE 400 SB – E30, IP66,<br />

z podstawami 2FS, D0, 2D0<br />

Rozdzielnice naścienne pod aparaturę modułową<br />

WKE AK – IP65, E90, do 63 A<br />

WKE AK 14 (14 modułów) do WKE AK 70/2<br />

(2x70 modułów).Pełny typoszereg zawiera<br />

10 rozdzielnic i zawsze krotność 14 modułów<br />

jako jeden rząd<br />

Zestawy tunelowe Rapid-Box – IP66/IP67,<br />

do 100 A, E30-E90<br />

Przeznaczone do łączenia dwóch kabli<br />

max. 35 lub 50 mm 2<br />

Dostępne także wersje zawierające na pokrywie<br />

3 lub 5-biegunowe gniazda typu CEE<br />

z wyłącznikami zabudowanymi wewnątrz zestawu<br />

www.spelsberg.pl<br />

Tel. : +48 512 090 745<br />

e-mail : robert.marzec@spelsberg.pl<br />

www.spelsberg.pl

ZABEZPIECZENIA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Sygnalizacja zagrożeń pożarowych w budynku<br />

w pytaniach i odpowiedziach<br />

Szybkie i precyzyjne wykrycie pożaru jest konieczne dla zapewnienia najwyższego poziomu<br />

bezpieczeństwa zarówno w budownictwie rodzinnym, jak i w obiektach użyteczności<br />

publicznej. Ponadto ważna jest odpowiednia sygnalizacja zagrożeń.<br />

Warto zatem odpowiedzieć na pytania:<br />

w jaki sposób może być wykrywany<br />

pożar w budynkach, czym<br />

cechują się oferowane na rynku sygnalizatory<br />

akustyczne i optyczne oraz<br />

jakie wymagania powinny spełniać<br />

urządzenia tego typu? Ważne zagadnienie<br />

stanowią również systemy<br />

oświetlenia ewakuacyjnego.<br />

W jaki sposób może być<br />

wykrywany pożar w budynkach?<br />

Do wykrywanie pożaru w budynkach<br />

stosowane są specjalne czujniki<br />

współpracujące z odpowiednimi<br />

centralami i systemami. Podstawą<br />

w tym zakresie są czujniki optyczne<br />

mierzące promieniowanie podczerwone.<br />

W komorze pomiarowej<br />

czujnika dochodzi do rozproszenia<br />

promieniowania podczerwonego,<br />

przy czym konstrukcja detektora<br />

zapewnia odizolowanie komory<br />

od światła zewnętrznego. Fotodioda<br />

nie odbiera promieniowania podczerwonego,<br />

które wysyła nadajnik<br />

do momentu, gdy do komory nie<br />

wnikną cząstki dymu rozpraszające<br />

to promieniowanie. W czujnikach<br />

autonomicznych dochodzi do uruchomienia<br />

sygnalizacji akustycznej<br />

i optycznej.<br />

Czujniki optyczne wykorzystuje<br />

się w aplikacjach wymagających<br />

wykrywania widzialnego dymu<br />

powstałego w bezpłomieniowej<br />

fazie pożaru. To właśnie na tym<br />

etapie następuje tlenie zanim pojawi<br />

się otwarty płomień przy zauważalnym<br />

wzroście temperatury.<br />

Czujniki optyczne montowane są<br />

w pomieszczeniach zamkniętych<br />

nie narażonych na działanie kurzu<br />

i skraplanie pary wodnej. Z kolei<br />

Fot. 1.<br />

Czujki dymu<br />

gdy w instalacji wykorzystano czujniki<br />

nie autonomiczne, które stanowią element<br />

szerszego systemu wykrywającego i sygnalizującego<br />

pożar, to dochodzi do zadziałania<br />

styku przekaźnika wyjściowego.<br />

W zależności od potrzeb wyjście styku<br />

może być wykorzystane jako napięciowe<br />

lub beznapięciowe.<br />

W systemach wykrywania pożaru, zwłaszcza<br />

w dużych obiektach, zastosowanie<br />

znajdują również liniowe czujniki dymu.<br />

Niejednokrotnie wykorzystuje się również<br />

czujniki bezprzewodowe zasilane za pomocą<br />

baterii. Niektóre wersje urządzeń tego<br />

typu mają wbudowany sygnalizator optyczny<br />

i akustyczny, a sygnał może być przesyłany<br />

do central alarmowych oraz innych<br />

urządzeń sterujących. Na rynku nie brakuje<br />

również czujników realizujących funkcje<br />

optycznego detektora dymu i czujnika temperatury,<br />

przy czym sygnały z obu sensorów<br />

mogą być przetwarzane cyfrowo, co<br />

zmniejsza ryzyko wystąpienia fałszywych<br />

alarmów. Funkcjonalność czujnika może<br />

być wykorzystana jednocześnie i osobno.<br />

Ciekawe rozwiązanie techniczne stanowią<br />

czujniki wielokryteriowe – chemiczno-temperaturowe,<br />

dymowo-temperaturowe, dymowo-<br />

-chemiczno-temperaturowe. Za ich pomocą<br />

prowadzona jest jednoczesna analiza temperatury,<br />

obecności tlenku węgla i zadymienia.<br />

Ważne są przy tym szerokie możliwości w za-<br />

Fot. 2. Czujka dualna marki Kilsen Fot. 3. Czujka termiczna<br />

Fot.: SPS ELECTRONICS<br />

Fot.: SIEMENS<br />

Fot.: SPS ELECTRONICS<br />

62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

ZABEZPIECZENIA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

kresie przesyłu danych. Urządzenie może być<br />

parametryzowane pod kątem optymalizowania<br />

poziomu czułości czy ryzyka wystąpienia<br />

fałszywych alarmów. W czujnikach tego typu<br />

wszystkie sensory są w stanie pracować jednocześnie,<br />

ale w systemie przesyłu danych<br />

poszczególnym czujnikom można przypisać<br />

odrębne adresy. Tym sposobem jeden czujnik<br />

wielokryteriowy jest w stanie pracować jako<br />

kilka czujników jednodetektorowych.<br />

Fot.: SPS ELECTRONICS<br />

Fot. 4.<br />

Centrala systemu sygnalizacji<br />

pożaru<br />

Czym cechują się oferowane na rynku<br />

sygnalizatory akustyczne?<br />

Najprostsze sygnalizatory akustyczne, jakie<br />

znajdują zastosowanie w systemach wykrywania<br />

i sygnalizowania pożaru, to syreny.<br />

Z racji prostej budowy nie mogą one przekazywać<br />

informacji o zakresie możliwości<br />

ucieczki, sposobie postępowania przy<br />

zagrożeniu i odwołaniu alarmu. Nie da się<br />

również określić rodzaj zagrożenia.<br />

Nieco większą funkcjonalność mają systemy<br />

głośnikowe. Dzięki nim zyskuje się<br />

możliwość ewakuacji ludzi z obszarów,<br />

na których wystąpiło zagrożenie. W obiektach<br />

takich jak na przykład centra handlowe<br />

stosuje się systemy dźwiękowe, które<br />

bardzo często są wykorzystane także w innych<br />

celach – przekazywanie komunikatów,<br />

informowanie o promocjach, emisja reklam,<br />

nadawanie muzyki w tle. Norma PN<br />

-EN60840 „Dźwiękowe Systemy Ostrzegawcze”<br />

zawiera wymagania w zakresie<br />

projektowania, montażu i eksploatacji systemów<br />

DSO.<br />

Od nowoczesnych systemów wymaga się<br />

przede wszystkim stabilnej pracy również<br />

w warunkach pożaru. Istotną rolę<br />

odgrywa odpowiednio zaprojektowana<br />

i wykonana instalacja kablowa spełniająca<br />

odpowiednie wymagania w zakresie<br />

odporności na wysokie temperatury.<br />

Instalację z reguły dzieli się na strefy, natomiast<br />

wzmacniacze są dublowane i mają<br />

dodatkowe źródło zasilania. Ponadto dublowana<br />

jest linia głośnikowa. Specjalne<br />

systemy odpowiadają za monitorowanie<br />

poszczególnych urządzeń i instalacji.<br />

Wykorzystywane są przy tym specjalne<br />

układy testujące, przy czym monitoruje<br />

się również parametry zasilania.<br />

Fot. 6. Centrala marki Kilsen Fot. 7. Ręczny ostrzegacz pożarowy Kilsen<br />

Fot.: SPS ELECTRONICS Fot.: CERBEX<br />

Fot. 5.<br />

Wnętrze centrali systemu sygnalizacji<br />

pożaru<br />

Fot.: CERBEX<br />

Czym cechują się oferowane na rynku<br />

sygnalizatory optyczne?<br />

Ciekawe rozwiązanie stanowią urządzenia<br />

będące sygnalizatorem optycznym i akustycznym<br />

jednocześnie. Typowe urządzenia<br />

tego typu mają obudowę z niepalnego<br />

tworzywa sztucznego – korpus i podstawa<br />

ABS, soczewka PC. Górna część obudowy<br />

ma źródło światła LED. Sygnalizatory mają<br />

złącze zasilające, złącze wyłącznika oraz<br />

przełącznik umożliwiający wybór pracy<br />

sygnalizatora (master, slave) oraz rodzaju<br />

sygnału dźwiękowego. Sygnalizator dobiera<br />

się w zależności od obszaru, w którym<br />

natężenie światła jest większe od 0,4 lx.<br />

Nowoczesne urządzenia można łączyć w sieciach,<br />

a synchronizacja części akustycznej<br />

i optycznej wykorzystuje dodatkową linię.<br />

W odniesieniu do części akustycznej sygnalizatora<br />

jest możliwa regulacja głośności<br />

i wykorzystanie opcji liniowego<br />

zwiększania głośności. Regulacja wykorzystuje<br />

potencjometr umieszczony w pokrywie<br />

sygnalizatora.<br />

Mówiąc o sygnalizatorach optycznych<br />

warto zwrócić uwagę na kolumny sygnalizacyjne<br />

(tzw. sygnalizatory wieżowe)<br />

będące nieodzownymi elementami optycznych<br />

systemów bezpieczeństwa w przemyśle.<br />

Bardzo często odpowiadają one<br />

za informowanie o realizowanych przez<br />

maszynę funkcjach lub występujących<br />

w niej błędach czy też awariach. Sygnalizatory<br />

instaluje się w dobrze widocznych<br />

miejscach po to, aby generowane sygnały<br />

optyczne były dostrzegane możliwie jak<br />

najwcześniej przez użytkownika. Informacja<br />

przekazywana za pomocą światła powinna<br />

być widoczna zarówno z daleka, jak<br />

i z bliska. Generowane światło jest ciągłe,<br />

pulsujące, wirujące lub błyskowe. Jedna<br />

z ważniejszych cech dostępnych na rynku<br />

kolumn sygnalizacyjnych to modułowa<br />

budowa oraz prosty montaż, dzięki czemu<br />

zyskuje się nie tylko uniwersalność,<br />

ale również dostosowanie do indywidualnych<br />

wymagań użytkownika. Ważna jest<br />

przy tym możliwość stworzenia wielu<br />

kombinacji, zróżnicowanych pod względem<br />

kolorystyki. W zależności od wersji<br />

urządzenia światło może być generowane<br />

przez tradycyjne żarówki lub diody LED.<br />

Wymiana źródła światła nie wymaga użycia<br />

narzędzi. Warto podkreślić, że dostępne<br />

na rynku sygnalizatory wieżowe dostosowane<br />

są do bezpośredniej współpracy<br />

ze sterownikami PLC.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

63

ZABEZPIECZENIA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 8.<br />

Schemat systemu oświetlenia ewakuacyjnego<br />

Jakie wymagania powinny spełniać<br />

sygnalizatory używane w systemach<br />

przeciwpożarowych?<br />

Sygnalizatory, jakie znajdują zastosowanie<br />

w systemach przeciwpożarowych<br />

najogólniej można podzielić na urządzenia<br />

pracujące na zewnątrz i wewnątrz<br />

pomieszczeń. W zależności od przeznaczenia<br />

różna jest bowiem odporność<br />

na działanie temperatury i innych czynników<br />

środowiskowych. Sygnalizatory<br />

klasyfikuje się jako A, czyli urządzenia<br />

przeznaczone do użytku wewnętrznego<br />

oraz jako B stosowane na zewnątrz budynków.<br />

Ponadto przy klasyfikacji bierze<br />

się pod uwagę sposób sygnalizowania.<br />

Wykorzystywane są tutaj sygnalizatory<br />

głosowe, optyczne, akustyczne oraz<br />

różne ich kombinacje. Biorąc pod uwagę<br />

sposób połączenia zastosowanie znajdują<br />

urządzenia konwencjonalne oraz adresowalne<br />

(pętlowe).<br />

Sygnalizatory przeciwpożarowe muszą<br />

spełniać wymagania określonych<br />

Fot.: HYBRYD<br />

Fot.: HYBRYD<br />

Fot.: HYBRYD<br />

Fot. 9. Piktogram oświetlenia ewakuacyjnego Fot. 10. Zdalny test oprawy oświetlenia ewakuacyjnego<br />

64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

ZABEZPIECZENIA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 11. Oprawa oświetlenia awaryjnego<br />

Fot. 12. Układ zasilania awaryjnego<br />

Fot.: DACPOL<br />

Fot.: DACPOL<br />

Fot.: HYBRYD<br />

Fot.: HYBRYD<br />

Fot. 13. Sygnalizatory świetlne<br />

Fot. 14. Kolumna sygnalizacyjna<br />

norm i rozporządzeń MSWiA. Wymagania<br />

względem sygnalizatorów głosowych<br />

i akustycznych precyzuje norma<br />

PN-EN 54-3:2003 wraz z jej aktualizacją<br />

A2:2007. Z kolei w stosunku do modeli<br />

optycznych norma PN-EN 54-23:2010<br />

określa zarówno pracę, jak i parametry<br />

impulsu świetlnego. Zgodnie z wymaganiami<br />

dopuszcza się częstotliwość błysków<br />

mieszczącą się pomiędzy 0,5 a 2 Hz.<br />

Ważne jest przy tym, aby czas rozbłysku<br />

nie przekraczał 0,2 s. W przypadku, gdy<br />

urządzenie ma człon akustyczny i optyczny<br />

to powinno ono spełniać wymagania<br />

obu norm. Sygnalizatory muszą również<br />

spełniać wymagania normy PN-EN 54-13<br />

(systemy sygnalizacji pożarowej).<br />

Jakie nowatorskie rozwiązania<br />

stosuje się w sterowaniu<br />

systemami ewakuacyjnymi?<br />

W nowoczesnych systemach oświetlenia ewakuacyjnego<br />

stawia się na szerokie możliwości<br />

w zakresie wizualizacji i sterowania systemem.<br />

Stąd też oprogramowanie komputerowe wykonuje<br />

automatyczne oraz ręczne testy funkcjonalne<br />

sprawdzając przy tym działanie wszystkich<br />

urządzeń, jakie pracują w ramach systemu.<br />

Ponadto wyniki testów można wydrukować.<br />

Z poziomu oprogramowania blokuje się pracę<br />

awaryjną oraz programuje adresy i inne parametry<br />

opraw awaryjnych. Interfejs obsługi bazuje<br />

na przeglądarce internetowej.<br />

Użytkownicy systemu mają możliwość planowania<br />

zdarzeń uwzględniając odpowiednie<br />

wymagania w zakresie bezpieczeństwa. Szereg<br />

funkcji przewiduje się w odniesieniu do tworzenia<br />

raportów. Można więc generować raport<br />

dla pojedynczej oprawy oraz wszystkich urządzeń<br />

pracujących w systemie. Powstaje przy<br />

tym dziennik odpowiedzialny za rejestrowanie<br />

zdarzeń, jakie zaszły w systemie. Chodzi tutaj<br />

o wszelkie logowania do systemu, wykonane<br />

testy lamp, edycje grup urządzeń czy historie<br />

wykonanych zadań i generowanie raportów.<br />

Nowoczesne oprogramowanie zapewnia<br />

szereg możliwości w zakresie wizualizacji<br />

pracy urządzeń. Każda lampa ma przypisany<br />

adres, a kolor jej symbolu graficznego<br />

informuje o stanie pracy.<br />

Damian Żabicki<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

65

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Falowniki Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają<br />

zaopatrywanie w energię ze źródeł odnawialnych<br />

24 godziny słońca coraz bliżej<br />

Tworząc rodzinę urządzeń SnapINverter, pionier na polu technologii solarnej – firma Fronius<br />

– zaprojektowała generację falowników, która w równym stopniu zachwyciła projektantów,<br />

instalatorów i użytkowników instalacji solarnych. Urządzenia zastosowano z powodzeniem<br />

już na całym świecie, w bardzo różniących się strefach klimatycznych: od domów<br />

jednorodzinnych, przez budynki użyteczności publicznej, aż po kompleksy przemysłowe<br />

i hale magazynowe.<br />

Poniżej opisane przykłady przekonują<br />

między innymi inteligentnymi funkcjami<br />

przydatnymi w przyszłości i wyjątkowo<br />

wysoką elastycznością zastosowania.<br />

Wykonaliśmy duży krok w celu<br />

zbliżenia się do stworzonej przez firmę<br />

Fronius wizji 24 godzin słońca – światowego<br />

zasilania energią pochodzącą<br />

wyłącznie ze źródeł odnawialnych.<br />

Dzięki modelom falowników<br />

SnapINverter Eco, Primo, Galvo,<br />

Symo i Symo Hybrid firma Fronius<br />

pokrywa pełne zapotrzebowanie<br />

na falowniki do instalacji fotowoltaicznych<br />

o dowolnych parametrach.<br />

Urządzenia są dostępne w zakresie<br />

mocy znamionowej od 1,5 do 27 kW<br />

i mają identyczną konstrukcję – co<br />

jest dużą zaletą w oczach handlowców<br />

i instalatorów: „Znajomość naszych<br />

aktualnych modeli falowników<br />

pozwala na bezproblemowy montaż<br />

i obsługę wszystkich innych”, mówi<br />

Fot. 1.<br />

W kanadyjskiej Arktyce trzy falowniki Fronius Primo niezawodnie zaopatrują<br />

w energię elektryczną położoną na odludziu gminę Sachs Harbour<br />

Martin Hackl, kierownik działu Fronius<br />

Solar Energy. Firma jest światowym liderem<br />

w dziedzinie zastosowania innowacyjnych<br />

technologii wykorzystujących OZE i w tym<br />

roku świętuje 25-lecie swojego powstania.<br />

Fot. 2.<br />

Instalacja PV zainstalowana w międzynarodowym porcie lotniczym na Sri Lance<br />

ma obudzić zainteresowanie mieszkańców odnawialnymi źródłami energii<br />

Energia elektryczna<br />

dla kanadyjskiej Arktyki<br />

Falowniki SnapINverter są idealnym rozwiązaniem<br />

nie tylko w instalacjach solarnych<br />

o różnych rozmiarach. Można użyć je także<br />

do innych celów: w kanadyjskiej Arktyce trzy<br />

falowniki Fronius Primo niezawodnie zaopatrują<br />

w prąd położoną na odludziu gminę Sachs<br />

Harbour i stanowią czystą alternatywę wykorzystującą<br />

zasadę zrównoważonego rozwoju<br />

66 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

FOTOWOLTAIKA<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

dla generatorów wysokoprężnych. Falownik<br />

firmy Fronius pracuje nawet w temperaturze<br />

-40°C. Dla 132 mieszkańców fotowoltaika<br />

oznacza większą niezależność od paliw kopalnych<br />

i niekorzystnych szczytów cenowych.<br />

Projekt fotowoltaiczny jako wzór<br />

dla mieszkańców Sri Lanki<br />

Międzynarodowy port lotniczy Bandaranaike<br />

na Sri Lance niedawno postawił<br />

na prąd pochodzący ze słońca:<br />

dach budynku, służący do utrzymywania<br />

sprawności technicznej samolotów, pokrywa<br />

instalacja o mocy prawie 78 kW,<br />

dostarczająca 20% zapotrzebowania hali<br />

na energię. Dzięki gniazdom na karty<br />

elektroniczne i otwartym interfejsom<br />

w zastosowanych trzech falownikach Fronius<br />

Eco można rozszerzać zestaw funkcji,<br />

także w późniejszym czasie. Sprawia<br />

to, że inwestycja jest doskonale przygotowana<br />

na przyszłość. Kierownik projektu<br />

Kushan Jayasuriya: „Projekt ma na celu<br />

obudzić w mieszkańcach zainteresowanie<br />

odnawialnymi źródłami energii”.<br />

Także na Filipinach<br />

Zespół 46 falowników Fronius Symo dostarcza<br />

prąd do filipińskiego centrum handlowego.<br />

O tym, że wykorzystanie energii<br />

słonecznej jest opłacalne także na dużą<br />

skalę, przekonuje przykład Gaisano Capital<br />

w filipińskiej stolicy prowincji lloilo City:<br />

łańcuch centrów handlowych uruchomił<br />

niedawno dachową instalację fotowoltaiczną<br />

o mocy 1 MW. Pokrywa ona 50%<br />

codziennego zapotrzebowania budynku<br />

na energię. Ponadto zastosowanie tych falowników<br />

przynosi dodatkowe korzyści<br />

dzięki funkcji dynamicznej regulacji mocy<br />

zasilania. Użytkownik może więc szczególnie<br />

wydajnie zasilać odbiorniki energii<br />

elektrycznej.<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

46 falowników Fronius Symo zasila „zielonym prądem” centrum handlowe<br />

w filipińskiej stolicy prowincji Iloilo City<br />

Z pomocą Fronius Energy Package budowniczy Boris Maier spełnił swoje marzenie<br />

o autonomicznym domu<br />

Urządzenia Fronius SnapINverter na całym świecie usprawniają zaopatrywanie<br />

w energię ze źródeł odnawialnych.<br />

Marzenie o autonomicznym domu<br />

Szczególnie atrakcyjna jest oferta dla prywatnych<br />

inwestorów budowlanych: Fronius<br />

Energy Package – łącząca inteligentne<br />

funkcje falowników SnapINverter z możliwością<br />

gromadzenia energii w akumulatorze.<br />

Koncepcję tę zastosowano na przykład<br />

w Schwertberg (Górna Austria), gdzie budowniczy<br />

Boris Maier spełnił swoje marzenie<br />

o autonomicznym domu. Przy rocznym<br />

zużyciu wynoszącym około 2000 kWh,<br />

Energy Package z dodatkowym falownikiem<br />

Fronius Symo pokrywa ponad 90%<br />

zapotrzebowania na energię elektryczną.<br />

Resztę wytwarza piec peletowy o mocy<br />

600 W ze zintegrowanym generatorem<br />

Stirlinga. W ten sposób dom jest całkowicie<br />

niezależny od publicznej sieci energetycznej.<br />

Boris Maier: „Innowacyjny dom<br />

potrzebuje innowacyjnych, pionierskich<br />

firm, od dawna zajmujących się tematyką<br />

falowników i możliwością gromadzenia<br />

energii. Taką firmą jest Fronius”.<br />

Powyższe przykłady dowodzą, że przy<br />

właściwie dobranych rozwiązaniach technicznych,<br />

w tym falownikach, instalacje PV<br />

mogą być korzystnym źródłem energii elektrycznej<br />

niemal w dowolnym regionie.<br />

www.fronius.com<br />

Zdjęcia: Fronius International GmbH<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

67

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowe funkcje przemienników częstotliwości<br />

PowerXL serii DC1 firmy Eaton<br />

Tak, jak w przypadku sprawdzonych przemienników częstotliwości z serii DA1, urządzenia<br />

PowerXL serii DC1+ obsługują teraz wszystkie typy wysoce wydajnych silników IE4, w tym silniki<br />

z magnesami trwałymi, bezszczotkowe silniki prądu stałego i silniki synchroniczne reluktancyjne.<br />

Podobnie, jak w przypadku wcześniejszych produktów, udoskonalony model DC1 jest łatwy<br />

w użyciu i wymaga jedynie podstawowej, automatycznej konfiguracji parametrów silnika.<br />

Oprócz trybu sterowania U/f, do nowych<br />

funkcji należy również możliwość<br />

bezczujnikowego sterowania<br />

wektorowego (sensorless vector control,<br />

SLV). Dzięki temu dostępny jest<br />

duży moment obrotowy przy małych<br />

prędkościach, jak również duży stopień<br />

stabilności prędkości, co otwiera<br />

nowe obszary zastosowań w aplikacjach<br />

z dużą dynamiką zmian obciążenia.<br />

„Tryb pożarowy”, podczas którego<br />

ignorowane są komunikaty dotyczące<br />

standardowych błędów i komunikaty<br />

ostrzegawcze, przydaje się<br />

w szczególności w zastosowaniach<br />

związanych z ogrzewnictwem, wentylacją<br />

i klimatyzacją. Na przykład<br />

w przypadku zastosowania przemiennika<br />

częstotliwości z serii DC1+<br />

w instalacji oddymiania, aktywacja<br />

trybu pożarowego oznacza priorytet<br />

sterowania wentylatorem nad ochroną<br />

przemiennika tak, aby usunąć<br />

z budynku jak najwięcej dymu.<br />

Dodatkowe funkcje umożliwiają również<br />

zastosowanie przemiennika DC1+<br />

w nowych obszarach: przy zastosowaniu<br />

w pompach można na przykład<br />

ustawić drugi profil przyspieszania<br />

lub spowalniania, na który urządzenie<br />

będzie się przełączać po osiągnięciu<br />

określonej częstotliwości. Ponadto<br />

hamowanie strumieniem prądu przemiennego<br />

zapewnia większą wydajność<br />

hamowania co ogranicza konieczność<br />

stosowania rezystora hamowania.<br />

Urządzenie wyposażono w funkcję<br />

monitorowania ponad 30 nowych<br />

parametrów, co umożliwia rejestrowanie<br />

większej liczby informacji<br />

o stanie przemiennika, zwiększając<br />

możliwości diagnostyczne. Obejmuje to<br />

między innymi wyświetlanie kilowatogodzin,<br />

co pozwala określić pobór mocy napędu.<br />

Użytkownik może również mierzyć<br />

zmienne, takie jak godziny pracy wbudowanego<br />

wentylatora, temperaturę wewnętrzną<br />

lub liczbę zakłóceń wywołanych<br />

przetężeniem, podnapięciem/przepięciem<br />

lub przegrzaniem.<br />

Tak jak w przypadku wcześniejszych modeli,<br />

rozruch przemienników częstotliwości DC1+<br />

jest szybki i łatwy – w przypadku podstawowej<br />

konfiguracji wystarczy zweryfikować<br />

i ewentualnie ustawić 14 standardowych parametrów.<br />

W przypadku bardziej złożonych<br />

zastosowań dodatkowe parametry dostępne<br />

są w obszarze parametrów rozszerzonych lub<br />

zaawansowanych. Po zapisaniu ustawień parametrów<br />

można również skopiować je do innych<br />

przemienników serii DC1+ przy użyciu<br />

dostępnych akcesoriów.<br />

Przemienniki częstotliwości z serii DC1+ są<br />

również niezwykle wytrzymałe. Dodatkowe<br />

zabezpieczenie obwodów chroni układy<br />

elektroniczne przed wilgocią, pyłem, środkami<br />

chemicznymi i ekstremalną temperaturą.<br />

Zapewnia to większą niezawodność i dłuższy<br />

okres użytkowania urządzenia.<br />

Nowe przemienniki częstotliwości są<br />

w stu procentach kompatybilne z wcześniejszą<br />

generacją. W związku z tym mogą<br />

zostać z łatwością użyte w istniejących<br />

zastosowaniach – bez żadnych zmian<br />

w zakresie obudowy, wymiarów montażowych<br />

czy wymogów eksploatacyjnych.<br />

Można w dalszym ciągu korzystać z istniejącego<br />

osprzętu, takiego jak dławiki<br />

silnikowe, moduły rozbudowujące wejścia/wyjścia<br />

czy moduły SmartWire-DT.<br />

Wymagane są tylko nowe wersje modułu<br />

komunikacyjnego Bluetooth oraz zewnętrznego<br />

panelu sterującego.<br />

68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przemienniki częstotliwości DC1+ dostępne<br />

są w czterech rozmiarach o stopniu ochrony<br />

IP20 w zakresie mocy do 22 kW. W wersji<br />

IP66 dostępne są trzy rozmiary, w zakresie<br />

mocy do 7,5 kW. Oprócz wbudowanych interfejsów<br />

ModbusRTU i CANopen wszystkie<br />

produkty z tej serii można również dodatkowo<br />

podłączyć do inteligentnego systemu<br />

połączeń SmartWire-DT.<br />

Nowe przemienniki są zintegrowane z szeroką<br />

gamą energooszczędnych rozwiązań firmy<br />

Eaton przeznaczonych dla silników elektrycznych.<br />

Wykorzystując PowerXL Selection Aid<br />

można szybko i łatwo dobrać napęd wymagany<br />

do danego zastosowania. Internetowe<br />

narzędzie konfiguracyjne wyświetla numer<br />

odpowiednich produktów, w tym również<br />

powiązanej aparatury sterującej, zabezpieczającej<br />

oraz dławików i filtrów. Dodatkowe<br />

informacje o urządzeniu PowerXL Selection<br />

Aid są dostępne pod adresem: www.eaton.<br />

eu/config/powerxl. Natomiast więcej informacji<br />

na temat energooszczędnych rozwiązań<br />

napędowych firmy Eaton można znaleźć<br />

pod adresem www.eaton.pl/moem-ee oraz<br />

www.eaton.pl.<br />

•<br />

Zalety stosowania cyfrowych wyłączników różnicowoprądowych<br />

Firma Eaton opublikowała białą księgę zatytułowaną „Wydłuż czas pracy swoich maszyn dzięki cyfrowym<br />

wyłącznikom różnicowoprądowym”, w której omówiono zalety i korzyści stosowania cyfrowej<br />

technologii w wyłącznikach różnicowoprądowych (residual current devices, RCD). Dzięki ich zaawansowanym<br />

możliwościom monitorowania i wczesnego ostrzegania producenci maszyn mogą wprowadzić<br />

usprawnienia zarówno w zakresie niezawodności, jak i bezpieczeństwa, oszczędzając przy<br />

tym czas i pieniądze własne i swoich klientów przy prowadzeniu sprzedaży eksportowej urządzeń.<br />

Ta biała księga to druga z serii trzech ksiąg poruszających<br />

temat prądów różnicowych. Pokazano<br />

w niej, że prawidłowe stosowanie wyłączników<br />

RCD umożliwia producentom maszyn<br />

zwiększenie wydajności i bezpieczeństwa ich<br />

urządzeń, w rezultacie prowadząc do zwiększenia<br />

produktywności ich klientów. Technologia<br />

cyfrowa może dostarczać personelowi odpowiedzialnemu<br />

za konserwację istotne dane,<br />

umożliwiając przeprowadzenie konserwacji<br />

zapobiegawczej w celu zminimalizowania czasu<br />

przestoju maszyny.<br />

Połączenie funkcji zabezpieczających<br />

i cyfrowych sprawia, że cyfrowe wyłączniki<br />

RCD stanowią doskonały wybór<br />

dla producentów maszyn. To unikatowe<br />

urządzenie na rynku zabezpieczeń obwodów<br />

nieprzerwanie mierzy wartość<br />

prądów różnicowych i wyświetla status<br />

– lokalnie za pośrednictwem kontrolek<br />

wczesnego ostrzegania LED i zdalnie<br />

za pośrednictwem bezpotencjałowych<br />

styków wyjściowych, pełniących funkcję<br />

wczesnego ostrzegania. Status systemu<br />

jest zawsze widoczny, co umożliwia<br />

zmniejszenie kosztów konserwacji.<br />

– Konserwacja zapobiegawcza stanowi jedno<br />

z działań zalecanych w normie IEC 60204,<br />

a zastosowanie najnowszej technologii cyfrowych<br />

wyłączników różnicowoprądowych<br />

pozwala producentom maszyn na ich wdrożenie<br />

– powiedział Peter-Lukas Genowitz,<br />

kierownik ds. produktów RCCB w Eaton.<br />

– Funkcje wczesnego ostrzegania najnowszych<br />

cyfrowych wyłączników RCBO i RCCB umożliwiają<br />

wykrywanie rosnących prądów uszkodzeniowych.<br />

To z kolei umożliwia powiadomienie<br />

użytkowników o zbliżającej się awarii jeszcze<br />

przed jej wystąpieniem, dzięki czemu mogą oni<br />

podjąć niezbędne działania w celu zapobiegnięcia<br />

tej awarii.<br />

W białej księdze przedstawiono przykład,<br />

jak można łatwo zintegrować wyłączniki<br />

RCD w środowisku oszczędnej automatyki<br />

(Lean Automation). Wyszczególniono,<br />

w jaki sposób producenci maszyn i instalatorzy<br />

mogą jeszcze bardziej wydłużyć czas<br />

bezawaryjnej pracy urządzeń i osiągnąć<br />

dodatkowe oszczędności sięgające nawet<br />

30%. Informacje na temat statusu zabezpieczeń<br />

można udostępnić w systemie sterowania<br />

lub monitorowania maszyny bądź<br />

sieci dystrybucji zasilania, co ułatwia pracę<br />

zespołów utrzymania ruchu. Pozwala to im<br />

reagować niezwłocznie na problemy, ograniczając<br />

przestój instalacji do minimum.<br />

Uwzględniono również temat doboru wyłącznika<br />

RCD i przedstawiono informacje<br />

dla czytelnika dotyczące tego, jak najlepiej<br />

dobrać urządzenie, aby spełniało wymogi<br />

odpowiednich norm i regulacji dotyczących<br />

bezpieczeństwa, co jest istotne dla producentów<br />

maszyn, którzy zajmują się eksportem,<br />

zapewniając jeszcze większą oszczędność<br />

czasu i dodatkowo obniżając koszty.<br />

Oprócz cyfrowych i analogowych wyłączników<br />

RCD Eaton oferuje wyjątkową gamę wiodących<br />

na rynku produktów i rozwiązań, takich<br />

jak wyłączniki nadprądowe, kompaktowe wyłączniki<br />

mocy MCCB, wyłączniki powietrzne,<br />

bezpieczniki i hydro-magnetyczne wyłączniki<br />

mocy. W ten sposób Eaton może pomóc producentom<br />

maszyn spełnić wszystkie wymagania<br />

w zakresie zabezpieczenia obwodów, poczynając<br />

od specyfikacji i doboru, aż po montaż<br />

i konserwację.<br />

Białą księgę można pobrać bezpłatnie pod<br />

adresem www.eaton.eu/pl/cp/rcd.<br />

Więcej informacji dostępnych jest na stronie<br />

www.eaton.pl.<br />

•<br />

PROMOCJA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

69

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oprawa hermetyczna LOTUS LED<br />

Oprawy hermetyczne LED sprawdzą się w trudnych warunkach pracy,<br />

gdzie panuje duża wilgotność i zapylenie oraz w miejscach, w których<br />

norma nakazuje stosować oświetlenie o stopniu ochrony IP65. Do znanych<br />

i sprawdzonych modeli opraw przeznaczonych do przestrzeni<br />

przemysłowych i magazynowych firma GTV dołącza<br />

nowość – oprawę hermetyczną LOTUS LED.<br />

Oprawa hermetyczna LOTUS może z powodzeniem<br />

działać w warunkach szczególnie trudnych, zwłaszcza<br />

w obszarach o zwiększonej wilgotności i zapyleniu: w halach<br />

przemysłowych, warsztatach, pomieszczeniach magazynowych,<br />

piwnicach, kotłowniach, garażach czy hydrowęzłach. Wykonana<br />

jest z wytrzymałego tworzywa sztucznego – mieszanki poliwęglanu<br />

(PC) i kopolimeru akrylonitrylo-butadienowo-styrenowego (ABS)<br />

– dzięki czemu charakteryzuje się dużą odpornością na czynniki<br />

zewnętrzne i szczelnością (stopień ochrony IP65 oznacza całkowitą<br />

ochronę przed dostępem pyłu i strugą wody o niskim ciśnieniu) oraz<br />

wysokim stopniem odporności na uszkodzenia mechaniczne – IK08.<br />

Kolor oprawy – szary.<br />

Oprawa LOTUS przeznaczona<br />

jest do montażu wydajnych<br />

źródeł świetła LED T8 z trzonkiem G13<br />

zasilanych jednostronnie.<br />

Oprawy można łatwo przymocować do ściany lub sufitu za pomocą zatrzaskowych<br />

uchwytów mocujących, zapewniających regulację wzdłużną<br />

w zakresie około 20 mm lub zamontować na zawiesiach. W bocznej<br />

części obudowy znajduje się zaślepiony dławikiem otwór o średnicy<br />

20 mm, służący do wprowadzenia przewodów zasilających. Długość oprawy<br />

(w zależności od wybranego modelu) wynosi: 665, 1270 i 1570 mm.<br />

Oprawy LOTUS LED mają klasę energetyczną A++ E, a parametry zasilania<br />

to : 220-240V; 50-60Hz, a klasa ochronności przed porażeniem<br />

elektrycznym: II.<br />

www.gtv.com.pl<br />

Nowy chiller Blue e+ Rittal<br />

Precyzyjna obróbka metalu wymaga wyposażenia obrabiarek w dokładną<br />

regulację temperatury medium chłodniczego. Jednocześnie<br />

chłodzenie powinno być efektywne energetycznie, niezawodne,<br />

umożliwiać elastyczne zastosowanie i łatwą konserwację. Do 15%<br />

łącznego zużycia energii przez obrabiarkę przypada na chłodzenie.<br />

Przyczyna dużego zużycia energii jest następująca: temperatura<br />

medium chłodniczego musi być regulowana bardzo precyzyjnie.<br />

Aby osiągnąć taką dokładność w zakresie temperatury i jednocześnie<br />

spełnić wymagania dotyczące wysokiej efektywności energetycznej,<br />

Rittal wprowadza na rynek nową serię chillerów Blue e+,<br />

która pozwala na niesamowity skok w zakresie efektywności energetycznej.<br />

Jej miarą w systemach chłodzenia jest współczynnik<br />

Energy Efficiency Ratio (EER), będący ilorazem mocy chłodniczej<br />

do zastosowanej mocy elektrycznej. Tradycyjne chillery z by-passem<br />

gorącego gazu mają EER rzędu 1, a z nowymi chillerami Blue e+<br />

możliwy jest EER równy 3. Podstawą wysokiej efektywności<br />

energetycznej jest sprężarka z regulacją obrotów. Zamiast, tak jak<br />

w przypadku by-passu gorącego gazu, używać sprężarki chłodniczej<br />

pod pełnym obciążeniem i przez to tracić dużą część mocy chłodniczej,<br />

sprężarka DC z regulacją inwerterową może dostarczać dokładnie<br />

tyle mocy chłodniczej, ile w danej chwili jest potrzebne.<br />

Dzięki temu histereza może być bardzo mała bez niepotrzebnego<br />

tracenia mocy chłodniczej.<br />

Jako napęd do sprężarek Rittal stosuje silniki synchroniczne DC,<br />

które w większości zakresów pracy osiągają większą sprawność,<br />

niż zwykłe silniki asynchroniczne AC. Tak zwany inwerter w połączeniu<br />

z wentylatorami promieniowymi DC i elektronicznym zaworem<br />

rozprężnym umożliwia dokładną regulację prędkości obrotowej<br />

tych silników, dzięki czemu chillery Blue e+ zawsze pracują<br />

na optymalnych obrotach. Pozwala to zaoszczędzić do 70% energii<br />

w porównaniu z chillerami z by-passem gorącego gazu. Ponieważ<br />

silniki są włączane i wyłączane bardzo rzadko, wydłuża się także<br />

przewidywana żywotność komponentów.<br />

Nowe chillery są dostępne w trzech klasach mocy z mocami chłodniczymi<br />

2,5, 4 i 6 kW (regulowanymi w zakresie od 20 do 100%).<br />

Mogą być przy tym stosowane w sposób bardzo elastyczny w zakresie<br />

temperatury otoczenia od -5°C do 50°C.<br />

Panel obsługi z ekranem dotykowym wyświetla wszystkie komunikaty<br />

w postaci tekstu. Znana już z klimatyzatorów Blue-e+ aplikacja<br />

Blue e+, która komunikuje się z urządzeniami przez NFC, może być<br />

używana także z chillerami Blue e+. Umożliwia ona bezprzewodowe<br />

przesyłanie informacji, co stanowi duże ułatwienie pracy, szczególnie<br />

w przypadku konfiguracji z większą liczbą chillerów.<br />

www.rittal.pl<br />

70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

Otwory na kołki przez pobijanie młotkiem<br />

Producent narzędzi ręcznych – firma Wiha, zaprezentowała nowy<br />

produkt służący do osadzania kołków w miękkich materiałach budowlanych<br />

(pustaki, płyty gipsowo-kartonowe lub beton komórkowy).<br />

Wkrętak do pobijania stanowi ciekawą alternatywę dla<br />

elektronarzędzi i z pewnością spodoba się poszukiwaczom niestandardowych<br />

rozwiązań. Umożliwia solidne osadzanie kołków bez<br />

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

użycia wiertarki, która generuje większy hałas oraz kurz. Konstrukcja<br />

wkrętaka pozwoliła na odizolowanie trzonka od metalowego<br />

kołpaka, przez co stanowi pełną ochronę użytkownika przed porażeniem<br />

prądem, gdy natrafi on w trakcie prac na kable lub przewody<br />

ukryte pod tynkiem.<br />

Wkrętak do pobijania umożliwia wykuwanie otworów bez względu<br />

na odległość do najbliższego gniazdka i bez konieczności<br />

noszenia ciężkich elektronarzędzi czy wkrętaków<br />

udarowych. Jedno lub kilka zręcznych uderzeń<br />

w kołpak stanowi metodę znacznie czystszą i mniej<br />

hałaśliwą w porównaniu do rozwiązań z użyciem wiertarek.<br />

Wysokiej jakości trzonek wkrętaka średnicy<br />

6 mm, wyposażony w skalę, umożliwia precyzyjny pomiar<br />

głębokości otworu. Niemal zupełny brak hałasu,<br />

mały ciężar, oszczędność czasu i przestrzeni oraz bezpieczeństwo<br />

i komfort użytkownika to zdaniem firmy<br />

Wiha argumenty za sięgnięciem po nowe narzędzie dla<br />

elektryków. Nowy produkt oferowany jest w sklepach<br />

specjalistycznych w formie zestawu, na który składają<br />

się wkrętak (6 mm trzonek okrągły, profil PH2) oraz<br />

kołki firmy Fischer.<br />

www.wiha.com/pl<br />

Puszka KPL 64-50/2LD<br />

KPL 64-50/2LD to puszka do ścian pustych (na przykład do ścian<br />

gipsowo-kartonowych). Produkowana jest w technologii podwójnego<br />

wtrysku, przy jednoczesnym użyciu twardego i miękkiego PVC w kolorze<br />

żółtym, samogasnącego w ciągu 30 s. Klasa reakcji na ogień<br />

materiału podłoża A1-F. Odporność termiczna wynosi 5 – +60 °C.<br />

Instalacja odbywa się w identyczny sposób, jak instalacja pozostałych<br />

puszek do ścian pustych z oferty firmy Kopos. Najważniejszą<br />

zaletą tej puszki jest możliwość łatwego i szybkiego stworzenia otworu<br />

przelotowego w puszce, co ułatwia sprawną instalację kabli<br />

lub rurek, otwór automatycznie dopasowuje się do różnych wymiarów<br />

wprowadzanych elementów. Ponadto puszki te obniżają straty<br />

ciepła i nadają się do domów niskoenergetycznych oraz domów<br />

pasywnych.<br />

Puszka ma wydłużone krawędzie do wygodnego montażu i dokładnego<br />

ustawienia w ścianie gipsowo-kartonowej. Produkt wyposażony<br />

jest w śruby Ø 3x35 z plastikową stópką do szybkiego montażu<br />

oraz z dwiema śrubami Ø 3x25 do montażu osprzętu elektrycznego,<br />

które po dokręceniu chowają się poniżej kołnierza puszki. Oba rodzaje<br />

śrub są samogwintujące.<br />

Puszka KPL 64-50/2LD wysposażona jest w przegrodę, co umożliwia<br />

rozdzielenie obwodów elektrycznych. Przegroda zawiera<br />

miękką część, aby ułatwić wzajemne połączenie obu przestrzeni<br />

w obrębie puszek.Masa puszki wynosi 57 g. Wyrób ma certyfikat<br />

EN 60 670-1, a sposób jej składowania określa norma ČSN<br />

64 0090.<br />

www.kopos.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

71

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowe oprawy<br />

w portfolio marki LEDVANCE<br />

Prosta instalacja, niezawodna jakość, trwałość i wydajność, przy jednocześnie niskim<br />

zużyciu energii elektrycznej i korzystnej cenie – to czynniki składające się na ofertę<br />

gotowych do podłączenia opraw oświetleniowych LED marki LEDVANCE. Do portfolio<br />

sukcesywnie włączane są kolejne innowacyjne modele.<br />

Asortyment opraw LEDVANCE to<br />

bardzo szerokie portfolio produktów<br />

przeznaczonych do różnych zastosowań.<br />

Można je podzielić na wiele<br />

grup pod względem konstrukcji<br />

i obszaru ich zastosowania. Do opraw<br />

wewnętrznych zaliczamy: Downlight<br />

LED, Spot LED, Panel LED, Linear,<br />

Surface Circular. Zaś do oświetlenia<br />

zewnętrznego i przemysłowego – oprawy<br />

typu DampProof LED, HighBay<br />

LED, Floodlight LED. Dzięki wykorzystaniu<br />

innowacyjnej technologii<br />

wszystkie produkty cechuje wysoka<br />

skuteczność świetlna, wydajność,<br />

oszczędność w kosztach eksploatacji<br />

oświetlenia oraz trwałość – od 30 do 50<br />

tysięcy godzin. W zależności od modelu<br />

producent udziela na oprawy od<br />

3 do nawet 5 lat gwarancji.<br />

Już w styczniu tego roku portfolio<br />

opraw z rodziny Downlight LED zostało<br />

uzupełnione kilkoma nowymi<br />

modelami – nowe produkty wytwarzają<br />

aż do 3500 lm, przy mocy do<br />

35 W i temperaturach barwowych<br />

wynoszących 3000, 4000 lub 6500 K.<br />

Można je również ściemniać za po-<br />

mocą zalecanych regulatorów strumienia<br />

świetlnego DALI (ang. Digital Addressable<br />

Lighting Interface). Oprawy dostępne są<br />

do otworów montażowych o średnicy 150 lub<br />

200 mm. Są bardzo proste w montażu, a dzięki<br />

zewnętrznemu zasilaczowi dołączanemu<br />

do zestawu stanowią uniwersalne rozwiązanie<br />

dla wielu systemów oświetleniowych. Szczególnie<br />

polecane są do zastosowań w przestrzeniach<br />

publicznych – klatkach schodowych,<br />

sklepach, korytarzach i holach.<br />

Również asortyment opraw Spot LED został<br />

wzbogacony o kilka nowych modeli<br />

– dostępnych do otworów o średnicy 68<br />

i 83 mm,w wersjach z białą lub srebrną<br />

obudową. Do wyboru są dwie temperatury<br />

barwowe – 3000 lub 4000 K. Innymi no-<br />

wymi produktami w tej rodzinie są ogniotrwałe<br />

modele charakteryzujące się czasem<br />

odporności na ogień wynoszącym 90 minut<br />

i stopniem ochrony IP65. Oprawy skutecznie<br />

rozświetlą miejsca w barach, restauracjach,<br />

galeriach, muzeach, pokojach hotelowych,<br />

a także wnętrza mieszkań.<br />

W przypadku opraw Panel LED o wymiarach<br />

600 i 625 mm, wprowadzono praktyczne<br />

ramki do montażu natynkowego. Od marca<br />

tego roku są również dostępne oprawy o wymiarach<br />

1200 x 300 mm wraz z ramkami<br />

do montażu natynkowego. Oferta produktów<br />

obejmuje również dodatkowe akcesoria<br />

oświetleniowe do montażu zwieszakowego.<br />

Do biur szczególnie polecane są wersje<br />

o stopniu redukcji olśnienia UGR < 19, co<br />

skutecznie zwiększa komfort pracy. Ich zastosowanie<br />

zamiast tradycyjnych świetlówkowych<br />

opraw przyniesie do 50% oszczędności<br />

kosztów eksploatacji oświetlenia.<br />

LEDVANCE Surface Circular LED są okrągłymi<br />

oprawami do montażu natynkowego,<br />

wytwarzającymi równomierne oświetlenie.<br />

Matowy klosz zapewnia bardzo miękkie i nie<br />

wywołujące olśnienia oświetlenie. Oprawy<br />

dostępne w dwóch mocach: 18 i 24 W, a ich<br />

zastosowanie zapewni do 55% oszczędności<br />

kosztów eksploatacji w porównaniu do opraw<br />

świetlówkowych. Ponadto, dostępna wersja<br />

Fot. 1.<br />

Oprawa LEDVANCE High Bay LED 120 W<br />

Fot. 2. Oprawa LEDVANCE Panel LED 600 Fot. 3. Oprawa LEDVANCE Panel LED 1200<br />

72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Oprawy LEDVANCE Floodlight o mocy od 20 do 150 W, z obudowami białymi i czarnymi<br />

z czujnikiem ruchu i światła dziennego pozwoli<br />

na dalsze zmniejszenie kosztów związanych<br />

z oświetleniem. Najpopularniejszymi<br />

obszarami zastosowań Surface Circular są<br />

korytarze, hole, klatki schodowe, a także<br />

– dzięki klasie ochrony IP44 – również<br />

miejsca narażone na występowanie wilgoci,<br />

na przykład łazienki.<br />

Naświetlacze LED w połączeniu z czujnikiem<br />

PIR (ang. Pyroelectric Infrared) do wykrywania<br />

ruchu i światła dziennego to absolutna nowość<br />

na rynku. W porównaniu z tradycyjnymi<br />

naświetlaczami z żarówkami halogenowymi<br />

produkty te obniżają koszty związane ze zużyciem<br />

energii nawet do 90%. Przednia część<br />

oprawy ma stopień ochrony IP65, a same<br />

oprawy mają stopień odporności na udar<br />

o energii 2 J i odporności mechanicznej IK07,<br />

przy kącie rozsyłu wynoszącym 100°.<br />

Jeśli chodzi o naświetlacze bez czujnika,<br />

najnowsze produkty wprowadzone<br />

do tego asortymentu są również najmniejsze<br />

w rodzinie i uzupełniają portfolio w głównej<br />

mierze o produkty wytwarzające strumień<br />

świetlny o wartości 800 lm. Z kolei<br />

poprzednie modele generujące 2000 lm są<br />

teraz dostępne w wersji o temperaturze barwowej<br />

4000 K, a modele w wersji 10 000,<br />

15 000 i 20 000 lm – 6500 K. Dzięki konstrukcji<br />

klosza wykonanego z hartowanego<br />

szkła znacznie zmniejszono występowanie<br />

olśnienia. Oprawy dostępne są w czterech<br />

kształtach, sześciu poziomach mocy – 10,<br />

20, 50, 100, 150 i 200 W oraz dwóch kolorach<br />

obudowy (czarnym i białym). Zapewniają<br />

aż do 90% oszczędności kosztów eksploatacji<br />

w porównaniu z oprawami do lamp<br />

wyładowczych.<br />

Wszystkie oprawy LEDVANCE cechuje<br />

nowoczesne wzornictwo, jednakowe<br />

dla każdej rodziny produktów, zgodność<br />

ze wszystkimi obowiązującymi normami<br />

i przepisami oraz wszystkie istotne certyfikaty<br />

i homologacje. Oprawy wyposażone są<br />

wyłącznie w wysokiej jakości moduły LED,<br />

w najwyższych klasach efektywności energetycznej<br />

(A, A+ i A++).<br />

Proste, wydajne, łatwe do zainstalowania<br />

produkty o sprawdzonej jakości z optymalnym<br />

stosunkiem ceny do wydajności,<br />

idealnie dopasowane do codziennych potrzeb.<br />

To jest dokładnie to, co w firmie<br />

LEDVANCE rozumiemy jako zaawansowane<br />

światło.<br />

www.ledvance.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

73

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowoczesne rozwiązania w oświetleniu drogowym<br />

Nowoczesne urządzenia oświetlenia drogowego to przede wszystkim odpowiednie oprawy,<br />

coraz częściej ze źródłami LED.<br />

Są one montowane na słupach o zróżnicowanej<br />

konstrukcji. Coraz większym<br />

uznaniem cieszą się inteligentne systemy<br />

sterowania oświetleniem. Na rynku<br />

przybywa również lamp zasilanych<br />

energią wytworzoną przez zestawy fotowoltaiczne<br />

i generatory wiatrowe.<br />

Oprawy oświetleniowe<br />

W nowoczesnych oprawach oświetleniowych<br />

stawia się na ciekawą<br />

stylistykę oraz ochronę przed działaniem<br />

czynników zewnętrznych. Ważne<br />

są układy optyczne zapewniające<br />

odpowiednią ilość i rozsył światła.<br />

Najczęściej wykorzystuje się odbłyśniki<br />

wykonane z aluminium, natomiast<br />

płyty, do których montowany<br />

jest osprzęt elektryczny, zazwyczaj<br />

wytwarza się z ze stalowej, ocynkowanej<br />

blachy. Materiałem do produkcji<br />

korpusu, płyty mocującej optykę<br />

oraz uchwytu jest aluminium odlewane<br />

ciśnieniowo. Na rynku oferowane<br />

są oprawy z odbłyśnikami fasetonowymi.<br />

Pokrywę otwiera się z góry,<br />

a uszczelka zapewnia ochronę przed<br />

działaniem czynników zewnętrznych.<br />

Oprócz tego zastosowanie<br />

znajdują oprawy z tzw. konstrukcją<br />

wandaloodporną.<br />

Fot. 2.<br />

Latarnia uliczna o nowoczesnym<br />

kształcie, na<br />

wysmukłym maszcie<br />

Fot.: ALUMAST<br />

Fot. 1.<br />

Oświetlenie ulicy we wrażliwym miejscu<br />

Fot.: ENERGA<br />

Klosze opraw bywają między innymi wypukłe,<br />

płaskie lub kuliste. Najczęściej wytwarza<br />

się je z tworzyw sztucznych takich jak<br />

PC lub PMMA. Drogi główne, drugorzędne,<br />

lokalne oraz węzły drogowe bardzo często<br />

są oświetlane za pomocą opraw z precyzyjną<br />

regulacją kierunku wiązki światła.<br />

Oprawy najczęściej instaluje się na pionowym<br />

słupie lub na wysięgniku. Ważne jest<br />

zabezpieczenie źródła światła zazwyczaj za<br />

pomocą szkła hartowanego.<br />

Od nowoczesnych opraw oświetleniowych<br />

oczekuje się odpowiednich konstrukcji odbłyśnika,<br />

zapewniających optymalny poziom<br />

oświetlenia drogi przy wyeliminowaniu<br />

olśnienia u kierowców. Stąd też w zakresie<br />

parametrów dobiera się odpowiedni wskaźnik<br />

zwiększenia progu kontrastu określający spadek<br />

wydolności wzrokowej będący skutkiem<br />

olśnienia. W odniesieniu do dróg głównych<br />

przyjmuje się, że parametr ten powinien wynosić<br />

przynajmniej 10. Z kolei wraz ze wzrostem<br />

równomierności poprawie ulegają warunki jazdy.<br />

Minimalna całkowita równomierność luminancji<br />

drogi powinna wynosić 0,4.<br />

Konstrukcje opraw oświetleniowych zawieszonych<br />

nad ulicą są tak zaprojektowane, aby<br />

wskazywały kierowcy kierunek skrętu drogi.<br />

Efekt taki uzyskuje się poprzez oświetlanie<br />

dróg dojazdowych i zjazdów za pomocą innego<br />

rodzaju światła. W tym celu można również<br />

zawiesić oprawy na innej wysokości lub zastosować<br />

lampy świecące różną barwą światła.<br />

Trzeba przy tym mieć na uwadze odpowiedni<br />

poziom luminancji zapewniający właściwą<br />

widoczność na drodze. Wraz ze wzrostem luminancji<br />

drogi rosną szanse na to, aby dostrzec<br />

przeszkody.<br />

Nowoczesne słupy oświetleniowe<br />

Nowoczesne oprawy oświetleniowe są instalowane<br />

na dedykowanych słupach, które<br />

można montować we wszystkich strefach<br />

obciążenia wiatrem i na różnych rodzajach<br />

terenów. Nowoczesne słupy są odporne<br />

na obciążenia statyczne i dynamiczne oraz<br />

na działanie korozji. Trwałość i wytrzymałość<br />

jest uzyskana dzięki powłoce cynkowej,<br />

niejednokrotnie nanoszonej poprzez<br />

zanurzenie. Zabezpieczona jest zarówno<br />

zewnętrzna, jak i wewnętrzna ściana słupa.<br />

Nowoczesne słupy zapewniają skuteczne tłumienie<br />

drgań, co w dużej mierze przyczynia<br />

się do bezawaryjności źródeł światła. Ponadto<br />

słupy mają małe masy i wymiary pozwalając<br />

na łatwy transport. Trzeba mieć również<br />

na uwadze ciekawą stylistykę i wygląd.<br />

Słupy montuje się w gruncie lub na fundamencie<br />

prefabrykowanym lub wylewanym. Oferowane<br />

na rynku słupy mają różne konstrukcje<br />

74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: WWW.GENERATORY-WIATROWE.PL<br />

Fot.: ENERGA<br />

Fot. 3.<br />

Ośmioramienna latarnia z oprawami<br />

LED<br />

– ostrosłupy ścięte z przekrojem ośmiokąta<br />

foremnego, stożek ścięty z przekrojem kołowym,<br />

rurowe o stałej średnicy, rurowe stopniowane,<br />

spawane z rur o różnych średnicach.<br />

Systemy sterowania<br />

W nowoczesnych sterownikach systemów<br />

oświetleniowych stawia się nie tylko na szerokie<br />

możliwości w zakresie nadzorowania pracy<br />

opraw, ale i na stabilny przesył danych między<br />

urządzeniami sterującymi i wykonawczymi.<br />

Sterowniki, które najczęściej montuje się<br />

w oprawie nadzorują wartości podstawowych<br />

parametrówy: prądu, mocy czy czasu pracy.<br />

Do przesyłu danych między lampami może<br />

być wykorzystana instalacja zasilająca. Typowa<br />

instalacja sterująca wykorzystuje koncentrator<br />

sieciowy, czujniki (np. zmierzchu,<br />

deszczu), układ regulacyjny i sterownik. Jest<br />

możliwy przesył danych poprzez moduł pakietowej<br />

transmisji danych GPRS (General Packet<br />

Radio Service). Dane zebrane ze sterowników<br />

są przesyłane do dyspozytorni centralnej. Instalacja<br />

przesyłu danych do dyspozytorni niejednokrotnie<br />

wykorzystuje linie światłowodowe.<br />

Specjalny sterownik odpowiada za zbieranie<br />

informacji z kontrolerów, które znajdują<br />

się w oprawach. Sterownik stanowi<br />

urządzenie nadrzędne synchronizujące pracę<br />

poszczególnych grup latarń. Wszystkie<br />

parametry są poddawane rejestracji. Z dyspozytorni<br />

mogą być zarówno odczytywane,<br />

jak i zmieniane parametry systemów<br />

oświetleniowych w zakresie parametrów<br />

takich jak pobór mocy, prąd, zerowanie<br />

liczników czasu pracy lamp, redukcja<br />

mocy na lampie, załączenie i wyłączenie<br />

lampy, czas pracy, natężenie oświetlenia<br />

zewnętrznego i natężenie ruchu przejeżdżających<br />

pojazdów. System sterowania<br />

jest w stanie sygnalizować uszkodzenia<br />

Fot. 4.<br />

Oświetlenie drogi lokalnej z ciągiem pieszym; oprawy zamocowane na słupach sieci<br />

elektroenergetycznej<br />

rozróżniając rodzaj awarii – źródła światła,<br />

osprzętu, sterownika. Dzięki licznikowi<br />

czasu określa się stopień zużycia lampy.<br />

System sterowania systemem oświetlenia<br />

analizuje zebrane informacje i może generować<br />

alarmy. Jeżeli dojdzie do zerwania<br />

przesyłu wymiany danych z jednostką sterującą<br />

to urządzenie przejdzie w tryb pracy<br />

awaryjnej. Z kolei dzięki zegarowi jest<br />

możliwe zarządzanie załączeniami i wyłączeniami<br />

oświetlenia. Przydatną funkcjonalność<br />

sterowników stanowi uwzględnianie<br />

sygnałów pochodzących z czujników<br />

pogodowych i kamer. Można również<br />

uwzględnić sygnały zebrane ze stacji pogodowych,<br />

kamer drogowych, pomiarów<br />

natężenia oświetlenia, zegarów systemowych,<br />

drogowej sygnalizacji świetlnej itp.<br />

W efekcie zbierania danych z poszczególnych<br />

opraw parametry pracy systemu oświetleniowego<br />

są dostosowywane do potrzeb użytkowników<br />

drogi, które ciągle się zmieniają.<br />

Oświetlenie uliczne plus fotowoltaika<br />

W miejscach, gdzie nie ma możliwości wykonania<br />

podłączenia sieci elektroenergetycznej<br />

wykorzystuje się coraz częściej latarnie uliczne<br />

zasilane energią elektryczną wytworzoną przez<br />

ogniwa fotowoltaiczne. Typowe urządzenie<br />

tego typu obejmuje polikrystaliczne lub monokrystaliczne<br />

moduły klasy A osiągające moc<br />

2 x 250 W, 36V. Standardowe lampy LED tego<br />

typu mają moc 80 W i są zasilane napięciem<br />

24 V. Dodatkowo ważne są funkcje zapewniające<br />

oszczędzanie energii. W praktyce skuteczność<br />

świetlna osiąga 100-110 lm/W, przy<br />

trwałości 50 tys. godzin i współczynniku mocy<br />

przekraczającym > 0,98. Ważny jest wysoki<br />

stopień ochrony (IP 68) i możliwość pracy<br />

w szerokim zakresie temperatur (od -30°C<br />

do 50°C). Za sterowanie oprawą oświetleniową<br />

LED odpowiada kontroler, który współpracuje<br />

z czujnikiem zmierzchu. W razie potrzeby obciążenie<br />

jest odłączane automatycznie. Obsługę<br />

urządzenia ułatwia wyświetlacz LCD oraz<br />

możliwość sterowania radiowego z pilotem<br />

bezprzewodowym.<br />

Do magazynowania energii zazwyczaj wykorzystuje<br />

się całkowicie uszczelnioną baterię<br />

żelową. Skrzynka z bateriami może znajdować<br />

się pod ziemią lub być zamontowana na słupie<br />

najczęściej o wysokości 6 m. Latarnia uliczna<br />

LED w standardowym wykonaniu może pracować<br />

10 h dziennie przy 6 h pełnej mocy oświetlenia<br />

i 4 h w trybie tzw. półmocy oświetlenia.<br />

Fot. 5.<br />

Latarnia do oświetlenia terenu<br />

rekreacyjnego<br />

Fot.: ALUMAST<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

75

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: WWW.GENERATORY-WIATROWE.PL<br />

RACER<br />

SMART<br />

Fot. 6.<br />

Generator wiatrowy z pionową osią obrotu zasilający latarnię LED<br />

Latarnie hybrydowe<br />

Interesujące rozwiązanie techniczne stanowią<br />

latarnie hybrydowe – zasilane energią elektryczną<br />

wytworzoną przez ogniwa PV i turbinę<br />

wiatrową. To alternatywa dla tradycyjnego<br />

oświetlenia ulicznego. W szczególności chodzi<br />

o miejsca, które są oddalone od infrastruktury<br />

i może okazać się nieopłacalne doprowadzenie<br />

sieci elektroenergetycznej. Ponadto bieżące<br />

koszty eksploatacji systemów oświetleniowych<br />

zasilanych energią odnawialną są niskie<br />

ze względu na to, że nie pobierają energii<br />

elektrycznej z sieci. Latarnie tego typu bardzo<br />

często znajdują zastosowanie przy oświetlaniu<br />

przystanków autobusowych, przejść dla pieszych,<br />

skrzyżowań ulic, parkingów, placów<br />

zabaw, a także obiektów przemysłowych, deptaków<br />

i promenad. Systemy oświetlenia hybrydowego<br />

sprawdzają się również przy oświetlaniu<br />

domów jednorodzinnych i ogrodów.<br />

Źródło światła stanowią diody LED o trwałości<br />

do 30 tys. godzin pracy ciągłej. Barwa światła<br />

jest przyjemna i dobrze odwzorowuje barwy<br />

otoczenia. Trzeba mieć przy tym na uwadze<br />

brak kosztów utrzymania, wysoki poziom<br />

wydajności i energooszczędności oraz szybki<br />

zwrot inwestycji. Urządzenie jest zasilane niskim,<br />

bezpiecznym napięciem. Można również<br />

wybrać odpowiednią szerokość wiązki światła<br />

i wykonać regulację kątową.<br />

Latarnię hybrydową można szybko i łatwo zamontować.<br />

Pracuje ona niezależnie i jest natychmiast<br />

gotowa do pracy po zainstalowaniu. Czas<br />

pracy w warunkach nienasłonecznionych może<br />

wynosić nawet kilka dni. Typowe urządzenie<br />

zawiera generator wiatrowy, panel fotowoltaiczny,<br />

diodowe źródło światła i akumulator. Kluczową<br />

rolę odgrywa zaawansowany cyfrowy<br />

sterownik lampy z wyświetlaczem LCD, maszt<br />

wolnostojący oraz specjalny prefabrykat do posadowienia.<br />

Panel fotowoltaiczny jest nachylony<br />

pod kątem 65˚.<br />

Podsumowanie<br />

Nowoczesne systemy oświetleniowe wykorzystują<br />

sterowanie inteligentne. Zapewniają one<br />

zarówno bezpieczeństwo, jak i komfort użytkowników<br />

drogi. Ważne są również optymalne<br />

parametry oświetlenia przy niskich kosztach<br />

eksploatacji i prostej budowie.<br />

Na etapie wyboru oświetlenia analizuje się<br />

parametry, które bezpośrednio wpływają<br />

na bezpieczeństwo ruchu. Chodzi o odpowiedni<br />

poziom luminancji i jej równomierność przy<br />

ograniczonym olśnieniu. Jeżeli system oświetleniowy<br />

wykorzystuje rozproszoną strukturę<br />

oświetlenia to urządzenia sterujące są w stanie<br />

analizować czynniki, jakie wpływają na warunki<br />

oświetleniowe – pora dnia, podwyższone natężenie<br />

ruchu, mniejsza widoczność, zdarzenia<br />

szczególne (np. imprezy masowe).<br />

W miejscach takich jak osiedla, skwery czy<br />

place należy dokładnie przeanalizować grupowanie<br />

punktów oświetleniowych. Systemy<br />

zarządzające oświetleniem rozliczają zużytą<br />

energię przeznaczoną do zasilania instalacji<br />

z uwzględnieniem kryterium czasowego, liczby<br />

lamp tytułu prawnego (np. zarządcy parkingów,<br />

zarządcy dróg, wspólnoty mieszkaniowe).<br />

W przypadku wystąpienia awarii system<br />

automatycznie powiadamia administratora lub<br />

odpowiednie służby, przy czym rejestrowane są<br />

wszystkie nieuprawnione otwarcia opraw.<br />

Andrzej Pawlicki<br />

RACER SMART to nowa<br />

linia opraw oświetlenia<br />

ulicznego w systemie<br />

bezprzewodowego sterowania<br />

ZLight.<br />

Głównymi korzyściami są: redukcja<br />

kosztów energii elektrycznej nawet<br />

o 75%, błyskawiczna reakcja na usterki,<br />

możliwość zaprogramowania dowolnego<br />

cyklu pracy każdej oprawy<br />

oraz automatyczne raportowanie usterek.<br />

Przyjazny interfejs umożliwia<br />

obsługę systemu przez przeglądarkę<br />

www oraz działanie w chmurze, które<br />

zapewnia dostęp z każdego miejsca<br />

na ziemi. ZLight gwarantuje niezawodną<br />

i prostą komunikację drogą<br />

radiową w systemie ZigBee, zdalną<br />

aktualizację oprogramowania oraz<br />

autolokalizację opraw w terenie.<br />

System oświetleniowy RACER<br />

SMART charakteryzuje dwukomorowa<br />

budowa, która umożliwia prostą<br />

wymianę zasilacza oraz panelu LED<br />

bez demontażu całej oprawy, przy<br />

jednoczesnym zachowaniu wysokiego<br />

stopnia szczelności (IP66). Wykorzystane<br />

moduły LED cechuje wysoka<br />

żywotność – nawet do 100 000 h.<br />

Dodatkowo oprawa nie generuje<br />

efektu light pollution. Dzięki zakresowi<br />

mocy od 19 do 235 W RACER<br />

może zostać wykorzystany zarówno<br />

na osiedlach mieszkaniowych,<br />

jak i w centrach miast oraz na autostradach<br />

i drogach szybkiego ruchu.<br />

Dostępne są dwie wielkości opraw:<br />

RACER SMART i RACER SMART<br />

MINI.<br />

www.essystem.pl<br />

76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Schréder zdobywcą pierwszej nagrody<br />

w konkursie Smart City!<br />

Schréder, we współpracy z Atkins Global,<br />

wygrał pierwszy konkurs projektowy „<br />

Smart City – Inteligentne Miasto”. Celem<br />

konkursu było podkreślenie potencjalnych<br />

korzyści płynących z wdrożenia inteligentnych<br />

technologii na Placu Milem w Londynie.<br />

Jest on od dawna uważany za finansową<br />

stolicę Europy i lidera w obszarze przedsiębiorczości<br />

oraz innowacji technologicznych.<br />

Prężnie rozwija się w dziedzinie tzw. smart<br />

economy, stając się doskonałym terenem dla<br />

rozwoju idei Smart City. Naszym „kluczem<br />

do miasta” są aplikacje na smartfony oraz<br />

inteligentna mała architektura miejska, która<br />

zapewnia bezpłatny dostęp do londyńskiej<br />

sieci internetowej. Informacje wyświetlane<br />

są na ulicznych monitorach dzięki czemu<br />

mieszkańcy i turyści mogą łączyć się interaktywnie<br />

ze swoim otoczeniem.<br />

Firma Schréder jest wiodącym liderem<br />

w szerzeniu i promowaniu inteligentnych<br />

rozwiązań oświetleniowych na całym świecie.<br />

Inteligentne kolumny oświetleniowe,<br />

takie jak Shuffle, zostały zaprojektowane, aby<br />

poprawić jakość życia i komfort mieszkańców<br />

w zgodzie ze środowiskiem. Kolumna<br />

oświetleniowa Shuffle została zainstalowana<br />

w ponad 15 krajach na całym świecie, w tym<br />

pierwsza instalacja oświetleniowa połączona<br />

z Wi-Fi została zamontowana wokół Stadionu<br />

MK w Milton w Wielkiej Brytanii. Kolumna<br />

łączy w sobie energooszczędne oświetlenie<br />

LED z kamerami CCTV, systemami nagłośnienia<br />

(PA), Wi-Fi i różnymi systemami ładowania<br />

pojazdów elektrycznych. Nagroda<br />

przyznana firmie Schréder będzie prezentowana<br />

w City Center do grudnia <strong>2017</strong> roku.<br />

http://www.thecitycentre.london/<br />

exhibitions-events/<br />

Układy elektroniczne pod okiem<br />

kamery termowizyjnej<br />

Na rynku pojawiła się kamera termowizyjna<br />

FLIR ETS320 do prac rozwojowych i testowych<br />

w zakresie układów elektronicznych.<br />

Stanowi ona połączenie kamery termowizyjnej<br />

o wysokiej czułości – stworzonej<br />

do obrazowania płytek drukowanych i innych<br />

układów – z regulowanym statywem, pozwalającym<br />

na pracę bez użycia rąk. Dzięki<br />

nowej kamerze możliwe jest spójne, bezkontaktowe<br />

testowanie parametrów termicznych<br />

przez cały cykl projektowania, budowy<br />

i produkcji układów elektronicznych.<br />

FLIR ETS320 mierzy temperaturę w ponad<br />

76 000 punktach. Urządzenie pozwala, jeszcze<br />

podczas projektowania, monitorować<br />

zużycie energii, wykrywać gorące punkty<br />

i identyfikować miejsca, w których produkt<br />

może ulec awarii. Duża dokładność pomiarów<br />

i wizualizacja niewielkich różnic temperatury<br />

pozwalają ocenić charakterystykę<br />

termiczną, pomagają w zachowaniu zgodności<br />

z przepisami dotyczącymi ochrony<br />

środowiska, a także umożliwiają rozwiązywanie<br />

problemów z szeroką gamą produktów<br />

elektronicznych.<br />

Firma FLIR zaprojektowała to akumulatorowe<br />

urządzenie pod kątem szybkiej i łatwej<br />

konfiguracji. Prowadzący prace rozwojowe<br />

mogą więc bez zbędnej zwłoki obserwować,<br />

w czasie rzeczywistym, charakterystyki<br />

termiczne swoich projektów. Kamera jest<br />

w pełni zmontowana fabrycznie. Jest od razu<br />

gotowa do połączenia z komputerem, na którym<br />

zainstalowano oprogramowanie FLIR<br />

Tools do szczegółowej analizy, rejestrowania<br />

i raportowania danych. Zintegrowany statyw<br />

do testowania i przesuwny element montażowy<br />

zapewniają optymalną elastyczność<br />

obrazowania dużych i małych komponentów<br />

elektronicznych. FLIR ETS320 jest dostępna<br />

za pośrednictwem autoryzowanych partnerów<br />

dystrybucji FLIR.<br />

www.flir.com/ETS320<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

77

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowe modele serii profesjonalnych kamer termowizyjnych<br />

FLIR T530 i T540<br />

W maju br. firma FLIR Systems Inc. wprowadziła na rynek profesjonalne kamery termowizyjne<br />

T530 i T540. Są one przeznaczone dla specjalistów termografii pracujących w różnych środowiskach,<br />

takich jak elektrownie, rozdzielnie elektryczne i laboratoria badawcze. Nowe modele<br />

charakteryzują się jeszcze lepszą ergonomią. Dodatkowo w urządzeniach tych zastosowano<br />

automatyczne ustawianie ostrości wspomagane laserem i obiektywy z funkcją autokalibracji, które<br />

można wymieniać między wybranymi kamerami FLIR.<br />

Fot. 1.<br />

Kamery FLIR serii T500 ograniczają<br />

wysiłek i zmęczenie związane z prowadzeniem<br />

długich kontroli termowizyjnych,<br />

oferując obrotowy – w zakresie<br />

180 stopni – układ optyczny. Specjaliści<br />

w dziedzinie termografii, dzięki możliwości<br />

obracania kamery, mogą nakierować<br />

ją na obiekty położone nad ich głowami,<br />

poniżej, a nawet sięgając z boku<br />

przeszkód, zachowując przy tym wysoki<br />

komfort pracy. Dzięki technologii<br />

AutoCal TM obiektywy można wymieniać<br />

między modelami serii FLIR T500,<br />

a także kamerami innej nowej serii Exx.<br />

Nie trzeba wykonywać dodatkowego<br />

wzorcowania lub kalibracji fabrycznej.<br />

Te inteligentne obiektywy tworzą wy-<br />

raźny obraz i wykorzystują dane<br />

z dalmierza laserowego do optymalnego<br />

ustawienia ostrości i precyzyjnego<br />

pomiaru temperatury.<br />

Fot. 2.<br />

78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kamery T500 pozwalają uzyskać niezwykle<br />

wysoką jakość obrazu termowizyjnego dzięki<br />

technologii obróbki obrazu FLIR Vision<br />

Processing TM . Połączono w niej zaawansowane,<br />

nowoczesne algorytmy filtrowania firmy<br />

FLIR z czytelnością technologii FLIR MSX ®<br />

i wzmacnianiem obrazu UltraMax ® . Maksymalna<br />

rozdzielczość termowizji 464×348<br />

(161 472 piksele), ultrawysoka czułość i wyraźny<br />

obraz pozwalają specjalistom termografii<br />

identyfikować minimalne różnice temperatury.<br />

Dużą pomoc w tym zakresie stanowi również<br />

4-calowy wyświetlacz dotykowy, o rozdzielczości<br />

czterokrotnie wyższej niż w porównywalnych<br />

produktach.<br />

– Nowe modele FLIR T530 i T540 są przeznaczone<br />

dla użytkowników, którzy od swoich<br />

kamer termowizyjnych wymagają czegoś<br />

więcej, a na kontrole termowizyjne sprzętu,<br />

maszyn i wyposażenia poświęcają więcej<br />

czasu – mówi Rickard Lindvall, wiceprezes<br />

i dyrektor generalny FLIR Instruments.<br />

– Kierowaliśmy się przede wszystkim ergonomią,<br />

aby zmniejszyć uciążliwość związaną<br />

z długotrwałym używaniem kamery.<br />

Jednocześnie nie zapomnieliśmy o czułości,<br />

czytelności obrazu i usprawnieniu procesu<br />

pracy. Teraz kontrolerzy mogą jeszcze łatwiej<br />

i szybciej diagnozować problemy i generować<br />

raporty.<br />

Kamery FLIR T530 i T540 są dostępne<br />

w sprzedaży już od maja za pośrednictwem<br />

sieci autoryzowanych partnerów<br />

dystrybucyjnych FLIR.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 3.<br />

www.flir.eu/T500Series<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

79

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd kamer termowizyjnych<br />

Producent/dystrybutor FLIR SYSTEMS FLIR SYSTEMS<br />

Model FLIR E95 FLIR T540<br />

Zastosowanie Energetyka, przemysł, budownictwo Energetyka, przemysł, budownictwo, nauka<br />

Zakres pomiarowy temperatury -20°C do +1500°C -20°C do +1500°C<br />

Zakres temperatury eksploatacji -15°C do +50°C -15°C do +50°C<br />

Dokładność pomiarów ±2°C lub ±2% odczytu ±2°C lub ±2% odczytu<br />

Minimalna/maksymalna odległość<br />

pomiaru<br />

150 mm do nieskończoności 150 mm do nieskończoności<br />

Kompensacja odbitej temperatury<br />

tła na wyświetlaczu<br />

Typ detektora<br />

Tak<br />

Niechłodzony mikrobolometr,<br />

464 x 349 pikseli<br />

Tak<br />

Niechłodzony mikrobolometr,<br />

464 x 349 pikseli<br />

Częstotliwość odświeżania 30 Hz 30 Hz<br />

Rozdzielczość przestrzenna<br />

obiektywu podczerwieni<br />

0,90 mRad/piksel 0,90 mRad/piksel<br />

Kąt widzenia 24° x 18° 24° x 18°<br />

Sposób regulacji ostrości Ręcznie, automatycznie, ciągłe Ręczna, automatyczna, ciągła<br />

Rodzaj i wielkość wyświetlacza 4”; LCD; dotykowy 4”; LCD; dotykowy<br />

Rozdzielczość wyświetlacza 640 x 480 640 x 480<br />

Rodzaj akumulatora i czas jego<br />

pracy<br />

Li-Ion, 4 godziny<br />

Li-Ion, 4 godziny<br />

Nośniki danych i możliwości<br />

eksportu do innych urządzeń<br />

Karta SD 8GB<br />

Karta SD 8GB<br />

Formaty zapisywanych plików JPEG dla IR i Foto, csq dla sekwencji, MPEG-4 dla wideo JPEG dla IR i Foto, csq dla sekwencji, MPEG-4 dla wideo<br />

Oprogramowanie FLIR Tools/Tools+ FLIR Tools/Tools+ lub ResearchIR<br />

Masa z akumulatorem 1 kg 1,3 kg<br />

Szczelność obudowy IP54 IP54<br />

Długość gwarancji 2 lata na kamerę, 10 lat na detektor 2 lata na kamerę, 10 lat na detektor<br />

Menu w języku polskim Tak Tak<br />

Zalecana częstotliwość kalibracji 1x / rok 1x / rok<br />

Cechy charakterystyczne<br />

Wbudowany dalmierz laserowy, pomiar pola powierzchni,<br />

alarm punktu rosy, alarm izolacji, Wi-Fi, Bluetooth, GPS,<br />

Kompas, MSX, Ultramax, Monitor czytelny pod kątem<br />

120°, inteligentne obiektywy niewymagające kalibracji<br />

producenta<br />

Wbudowany dalmierz laserowy, pomiar pola powierzchni, alarm<br />

punktu rosy, alarm izolacji, Wi-Fi, Bluetooth, GPS, Kompas, MSX,<br />

Ultramax, Monitor czytelny pod kątem 120°, inteligentne obiektywy<br />

niewymagające kalibracji producenta<br />

Wyposażenie opcjonalne<br />

Obiektyw szerokokątny 42° x 32°<br />

Obiektyw tele 14° x 10°<br />

Obiektyw szerokokątny 42° x 32°<br />

Obiektyw tele 14° x 10°<br />

Pomiar makro z rozdzielczością 71µm<br />

Cena katalogowa netto 9995 € 13 995 €<br />

80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd kamer termowizyjnych<br />

FLUKE<br />

TiS45<br />

FLUKE<br />

Ti480<br />

<strong>Elektryk</strong>a (oględziny rozdzielnic, instalacji elektrycznej), budownictwo<br />

(diagnostyka budynków – poszukiwanie mostków termicznych), HVAC,<br />

utrzymanie ruchu (temperatura pracujących maszyn i ich części)<br />

od –20°C do +350°C<br />

od –10°C do +50°C<br />

±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze nominalnej 25°C)<br />

<strong>Elektryk</strong>a (oględziny rozdzielnic, instalacji elektrycznej), budownictwo<br />

(diagnostyka budynków – poszukiwanie mostków termicznych), HVAC,<br />

utrzymanie ruchu (temperatura pracujących maszyn i ich części),<br />

badania i rozwój (R&D)<br />

od –20°C do +800°C<br />

od –10°C do +50°C<br />

±2°C lub 2% (większa z tych wartości, przy temperaturze nominalnej 25°C)<br />

257:1 15 cm, D:S 1065:1<br />

Tak<br />

Tak<br />

9 Hz lub 30 Hz 9 Hz lub 60 Hz<br />

3,9 mRad 0,93 mRad, D:S 1065:1<br />

34 °H x 24 °W<br />

Ręczny, automatyczny<br />

Ręczny, automatyczny<br />

Ekran LCD 3,5 cala<br />

Ekran LCD 3,5 cala<br />

320 × 240 (w poziomie) 640 x 480 (307,200 pikseli) lub 1280 x 960 z SuperResolution<br />

Akumulator Li-Ion ze wskaźnikiem poziomu naładowania,<br />

czas pracy w godzinach 4+<br />

Wewnętrzna pamięć o pojemności 4 GB<br />

(zawiera gniazdo na opcjonalną kartę microSD) + Wi-Fi+ Fluke Connect ®<br />

Zwykłe (.bmp) i (.jpeg) lub w pełni radiometryczne (.is2). Pliki w formacie .bmp<br />

i .jpg nie wymagają żadnego oprogramowania do analizy.<br />

Poprzez Smart View: BMP, DIB, GIF, JPE, JFIF, JPEG, JPG, PNG, TIF i TIFF<br />

Do pobrania za darmo: Oprogramowanie SmartView ® na komputery<br />

oraz instrukcja obsługi<br />

NFC<br />

Akumulator Li-Ion ze wskaźnikiem poziomu naładowania,<br />

czas pracy w godzinach 4+<br />

Obsługa karty micro SD 4 GB, 4 GB pamięci wewnętrznej, możliwość<br />

zapisywania danych na nośniku USB, przesyłanie danych do Fluke Cloud<br />

w celu stałego przechowywania.<br />

Zwykłe (.bmp) i (.jpeg) oraz w pełni radiometryczne (.is2). Pliki zwykłe<br />

(w formacie .bmp, .jpg i .avi) nie wymagają żadnego oprogramowania do<br />

analizy. Poprzez Smart View: BMP, DIB, GIF, JPE, JFIF, JPEG, JPG, PNG, TIF<br />

i TIFF. Nieradiometryczny (pliki AVI używające kodeka MPEG) oraz w pełni<br />

radiometryczny (.IS3)<br />

Do pobrania za darmo: Oprogramowanie SmartView ® na komputery<br />

oraz instrukcja obsługi<br />

0,77 kg 1,04 kg<br />

IP54<br />

IP54<br />

Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia<br />

Dwuletnia (standardowo), możliwość przedłużenia<br />

Tak<br />

Tak<br />

Co dwa lata (przy normalnym użytkowaniu i zużyciu)<br />

Co dwa lata (przy normalnym użytkowaniu i zużyciu)<br />

• Możliwość natychmiastowego przesłania obrazów do serwera Fluke Connect<br />

za pośrednictwem połączenia Wi-Fi • Odporna na wstrząsy, urządzenie<br />

zaprojektowano, by wytrzymywało upadek z 2 m • Akumulator ze wskaźnikiem<br />

poziomu naładowania — 5 diod LED • W zestawie twarda walizka transportowa<br />

FLK-BLUETOOTH Zestaw słuchawkowy Bluetooth<br />

FLK-TI-TRIPOD3 Akcesorium do montażu na statywie<br />

BOOK-IT Książka pt. „Wprowadzenie do zasad termografii”<br />

• Menu w języku polskim • Zdalne sterowanie • Możliwość natychmiastowego<br />

przesłania obrazów do serwera Fluke Connect za pośrednictwem połączenia<br />

Wi-Fi • Możliwośc zapisywania notatek głosowych • Odporna na wstrząsy,<br />

urządzenie zaprojektowano, by wytrzymywało upadek z 2 m • Akumulator ze<br />

wskaźnikiem poziomu naładowania – 5 diod LED • W zestawie twarda walizka<br />

transportowa<br />

FLK-LENS/TELE1 lub FLK-LENS/TELE2 – teleobiektyw<br />

FLK-LENS/WIDE1 lub FLK-LENS/WIDE2 – soczewka szerokokątna<br />

FLK-BLUETOOTH Zestaw słuchawkowy Bluetooth<br />

1995 € 12 995 €<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

81

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd kamer termowizyjnych<br />

Producent/dystrybutor SONEL SONEL<br />

Model KT-560 KT-650<br />

Zastosowanie Pomiary termowizyjne Pomiary termowizyjne<br />

Zakres pomiarowy temperatury od 20°C do +800°C (opcja: +2000°C) od -20°C do +800°C (opcja: +2000°C)<br />

Zakres temperatury eksploatacji od -15°C do +50°C od -15°C do +50°C<br />

Dokładność pomiarów ±2°C lub ±2% ±2°C lub ±2% (opcja: ±1°C lub ±1% do 150°C)<br />

Minimalna/maksymalna odległość<br />

pomiaru<br />

50 mm do ∞ 50 mm do ∞<br />

Kompensacja odbitej temperatury<br />

tła na wyświetlaczu<br />

Tak<br />

Tak<br />

Typ detektora 400 x 300 pikseli 640 × 480 pikseli<br />

Częstotliwość odświeżania 50 Hz 50 Hz<br />

Rozdzielczość przestrzenna<br />

obiektywu podczerwieni<br />

0,99 mrad (obiektyw 25 mm) 0,67 mrad (obiektyw 25 mm)<br />

Kąt widzenia<br />

22,6° x 17,1°/25 mm (opcja: 42,1° x 32,2°/13 mm<br />

oraz 10,4° x 7,8°/55 mm)<br />

24,6° x 18,5°/25 mm (opcja: 45,4° x 34,9°/13 mm;<br />

11,3° x 8,5°/55 mm)<br />

Sposób regulacji ostrości Manualny/automatyczny Manualny/automatyczny<br />

Rodzaj i wielkość wyświetlacza 5 cali dotykowy LCD + wizjer 5 cali dotykowy LCD + wizjer<br />

Rozdzielczość wyświetlacza 1280 x 720 (wizjer: 1280 x 960 pikseli) 1280 x 720 (wizjer: 1280 x 960 pikseli)<br />

Rodzaj akumulatora i czas jego<br />

pracy<br />

Li-Ion, >4h Li-Ion, >4h<br />

Nośniki danych i możliwości<br />

eksportu do innych urządzeń<br />

Karta SD<br />

Karta SD<br />

Formaty zapisywanych plików JPG JPG<br />

Oprogramowanie ThermoAnalyze2 ThermoAnalyze2<br />

Masa z akumulatorem 1,3 kg 1,3 kg<br />

Szczelność obudowy IP54 IP54<br />

Długość gwarancji 3 lata 3 lata<br />

Menu w języku polskim Tak Tak<br />

Zalecana częstotliwość kalibracji 13 miesięcy 13 miesięcy<br />

Cechy charakterystyczne<br />

GPS / Cyfrowy kompas / Latarka / Laser / Mikrofon /<br />

Głośnik / Gigabit Ethernet / Mini HDMI / Wi-Fi.<br />

Wbudowane narzędzia analizy zdjęć,<br />

kreator raportów PDF, wydruk raportów<br />

bezpośrednio z kamery.<br />

GPS / Cyfrowy kompas / Latarka / Laser / Mikrofon / Głośnik /<br />

Gigabit Ethernet / Mini HDMI / Wi-Fi.<br />

Wbudowane narzędzia analizy zdjęć,<br />

kreator raportów PDF, wydruk raportów<br />

bezpośrednio z kamery.<br />

Wyposażenie opcjonalne Ładowarka do akumulatorów, obiektywy Ładowarka do akumulatorów, obiektywy<br />

Cena katalogowa netto 29 000 zł 49 800 zł<br />

82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd kamer termowizyjnych<br />

TESTO Sp. z o.o.<br />

TESTO Sp. z o.o.<br />

testo 865 testo 872<br />

Wykrywanie wycieków, identyfikacja przegrzanych połączeń elektrycznych,<br />

wykrywanie mostków cieplnych lub wad strukturalnych. Jest idealnym<br />

rozwiązaniem do prac instalacyjnych i w przemyśle<br />

od -20 do +280°C<br />

od -15 do +50°C<br />

Wykrywanie miejsc zagrożonych występowaniem pleśni, mostków cieplnych,<br />

identyfikacja wad konstrukcyjnych lub przegrzanych połączeń elektrycznych<br />

od -30 do +650°C<br />

od -15 do +50°C<br />

±2 °C, ±2 % mierzonej wartości ±2 °C, ±2 % mierzonej wartości<br />

< 0,5 m < 0,5 m<br />

Tak<br />

Tak<br />

160 x 120 pikseli 320 x 240 pikseli<br />

9 Hz 9 Hz<br />

3,4 mrad 2,3 mrad<br />

31° x 23° 42° x 30°<br />

automatyczny<br />

automatyczny<br />

8,9 cm (3.5") TFT, QVGA 8,9 cm (3,5") TFT, QVGA<br />

320 x 240 pikseli 320 x 240 pikseli<br />

litowo-jonowo, 4 godziny<br />

wbudowana pamięć, eksport danych poprzez USB<br />

Li-Ion, 4 godziny<br />

wbudowana pamięć, eksport danych poprzez USB, Wi-Fi + aplikacja mobilna<br />

.bmt i .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls<br />

.bmt and .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls<br />

tak<br />

tak<br />

0,51 kg 0,51 kg<br />

IP54<br />

IP54<br />

2 lata 2 lata<br />

Tak<br />

Tak<br />

– –<br />

Funkcja SuperResolution – rozdzielczość 320 x 240 pikseli.<br />

Asystent ScaleAssist – automatyczne dopasowanie skali obrazu<br />

termograficznego do panujących warunków otoczenia.<br />

Asystent IFOV-warner – obrazuje rzeczywistą wielkość plamki pomiarowej na<br />

ekranie, pozwala na uniknięcie błędów pomiarowych związanych z pomiarem<br />

zbyt małego obiektu.<br />

Funkcja Delta T – pomiar różnicowy dla dowolnych punktów pomiarowych<br />

Funkcja SuperResolution – rozdzielczość 640 x 480 pikseli. Asystent ScaleAssist<br />

- automatyczne dopasowanie skali obrazu termograficznego do panujących<br />

warunków otoczenia. Asystent IFOV-warner – obrazuje rzeczywistą wielkość<br />

plamki pomiarowej na ekranie i pozwala na uniknięcie błędów pomiarowych<br />

związanych z pomiarem zbyt małego obiektu. Delta T - pomiar różnicowy dla<br />

dowolnych punktów pomiarowych. Asystent ε-Assist – automatycznie określa<br />

emisyjność badanego obiektu oraz wartość temperatury odbitej RTC.<br />

Bezprzewodowa komunikacja WLAN ze smartfonem lub tabletem z<br />

zainstalowaną aplikacją „testo Thermography App” – podgląd obrazu w czasie<br />

rzeczywistym na urządzeniu mobilnym oraz tworzenie raportów w postaci PDF<br />

i udostępnianie ich za pomocą wiadomości e-mail lub Dropbox, dysk Google itp.<br />

Współpraca poprzez Bluetooth z amperomierzem cęgowym testo 770-3 lub<br />

termohigrometrem testo 605i<br />

Dodatkowy akumulator Li-Ion, szybka ładowarka do akumulatora,<br />

taśma samoprzylepna o określonej emisyjności<br />

Dodatkowy akumulator litowo-jonowy, szybka ładowarka do akumulatora,<br />

taśma samoprzylepna o określonej emisyjności<br />

4375 zł 11 800 zł<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

83

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kamery termowizyjne<br />

– cenne narzędzia diagnostyczne<br />

Najważniejszym elementem decydującym o opłacalności produkcji przemysłowej<br />

jest zapewnienie ciągłości procesów technologicznych. Jednym z najważniejszych zadań<br />

stawianym grupom utrzymania ruchu jest zatem prowadzenie działań prewencyjnych,<br />

które będą zapobiegać nieplanowanym przestojom. Szybka i precyzyjna metoda identyfikacji<br />

anomalii może spowodować znaczne ograniczenie lub wyeliminowanie przyczyn<br />

powstawania awarii urządzeń elektrycznych i mechanicznych.<br />

Termografia umożliwia bezinwazyjne<br />

prowadzenie badań profilaktycznych<br />

zarówno mechanicznych części<br />

wirujących, jak i instalacji i urządzeń<br />

elektrycznych czy termicznych. Jednak<br />

do tej pory dobrej jakości kamera<br />

termowizyjna stanowiła spory<br />

wydatek dla przedsiębiorstwa. Postęp,<br />

który dokonuje się praktycznie<br />

codziennie w elektronice pozwolił<br />

na skonstruowanie nowej generacji<br />

kamer o doskonałych parametrach<br />

technicznych przy jednoczesnym,<br />

znacznym obniżeniu kosztów produkcji.<br />

Nowa seria kamer termowizyjnych<br />

SONEL S.A. jest w tej sytuacji<br />

z pewnością godna polecenia.<br />

Te funkcjonalne, przenośne<br />

urządzenia wykrywają nawet najmniejsze<br />

różnice temperatury,<br />

Fot. 1.<br />

Kamera termowizyjna KT-650<br />

z uniesionym obiektywem<br />

i odchylonym ekranem<br />

niezbędne do lokalizowania problemów<br />

za pomocą technologii obrazowania podczerwonego<br />

(IR). Nowe modele kamer<br />

KT-560, KT-650 i KT-670 stanowią zatem<br />

doskonałe i niezastąpione narzędzie diagnostyczne<br />

przy umiarkowanej cenie.<br />

Fot. 2. Model KT-670 Fot. 3. Model KT-670<br />

z uniesionym obiektywem<br />

84 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Walizka transportowa na kamerę<br />

KT-670<br />

Model KT-560 jest wyposażony w matrycę IR<br />

o rozdzielczości 400 x 300 pikseli, natomiast<br />

wyższe modele KT-650 oraz KT-670 mają matrycę<br />

o rozdzielczości 640 x 480 pikseli. W tych<br />

unikalnych, zaawansowanych technologicznie<br />

kamerach termowizyjnych zastosowano<br />

bardzo innowacyjny interfejs, co przekłada<br />

się na łatwość i intuicyjność obsługi, a tym samym<br />

nie wymaga on wnikliwego studiowania<br />

instrukcji. Wysokie rozdzielczości pozwalają<br />

pozyskać materiał w formie zdjęć oraz filmów,<br />

z dużą liczbą szczegółów lub objąć swoim zasięgiem<br />

większy obszar obserwacji. Kamery te<br />

sprawdzają się znakomicie, gdy potrzebujemy<br />

szybko i precyzyjnie zlokalizować problemy<br />

związane ze stratami energii elektrycznej,<br />

uszkodzeniami okablowania, wadami konstrukcyjnymi<br />

maszyn, zanikiem lub zakłócaniami<br />

zasilania, czy innymi pozostawiającymi<br />

ślad termiczny wielkościami fizycznymi, procesami<br />

oraz zdarzeniami.<br />

Prócz starannego wykonania oraz znakomitych<br />

parametrów dodatkowym atutem kamer<br />

termowizyjnych SONEL S.A. jest zastosowanie<br />

oprogramowania umożliwiającego obróbkę<br />

zdjęć i to zarówno na etapie ich wstępnego<br />

przeglądania w kamerze, jak i po przeniesieniu<br />

danych na komputer, co wpływa na wygodę<br />

eksploatacji. Ponadto kamery wyposażone<br />

są w duży dotykowy, ruchomy wyświetlacz,<br />

pozwalający na wygodną obsługę oraz szybki<br />

i łatwy dostęp do wszystkich funkcji urządzenia.<br />

Podczas pracy kamery w trudnych warunkach<br />

bardzo pomocny staje się również wbudowany<br />

wizjer. Korzystanie z niego pozwala<br />

na oglądanie wyraźnego obrazu bez refleksów<br />

i odbić oraz stanowi dodatkowe wsparcie<br />

kamery, szczególnie ważne podczas prowadzenie<br />

rejestracji termogramów. Przy słabym<br />

oświetleniu do dyspozycji użytkownika<br />

jest wbudowana latarka LED wraz ze wskaźnikiem<br />

laserowym. Modele kamer KT-560,<br />

KT-650 i KT-670 firmy SONEL S.A. oprócz<br />

trybów pracy: w podczerwieni, wizualnego<br />

oraz obrazu w obrazie (PIP) mają nowy tryb<br />

mieszania obrazów, polegający na nakładaniu<br />

konturów obrazu widzialnego na obraz<br />

IR. Zarejestrowany materiał można również<br />

rozbudować o dodanie notatek w formie<br />

tekstowej, dźwiękowej oraz graficznej. Najwyżej<br />

lokujący się w rodzinie model kamery<br />

termowizyjnej KT-670 pozwala jednocześnie<br />

na dodanie kilku dodatkowych zdjęć wizualnych<br />

dla każdego pliku IR. Standardowo dane<br />

zapisywane są w pamięci wewnętrznej lub<br />

na karcie SD, skąd można je bardzo szybko<br />

i w dowolny sposób przenosić tradycyjnie za<br />

pośrednictwem złączy LAN, USB czy HDMI,<br />

jak i bezprzewodowo dzięki wbudowanej opcji<br />

Wi-Fi i Bluetooth.<br />

Zapisane pliki można dowolnie analizować<br />

za pomocą dostarczanego w komplecie z kamerą<br />

najnowszego oprogramowania ThermoAnalyze2.<br />

Ten rozbudowany, profesjonalny<br />

program pozwala na pracę z kamerą<br />

w trybie „on-line”, co jest niezwykle pomocne<br />

podczas tworzenia i przesyłania raportów.<br />

Nowe kamery termowizyjne SONEL S.A dzięki<br />

swoim parametrom technicznym i przemyślanemu<br />

oprogramowaniu można polecić wszystkim<br />

użytkownikom ceniącym profesjonalizm i prostotę<br />

obsługi zaawansowanych funkcji pomiarowych.<br />

Mogą szybko stać się one podstawowym<br />

narzędziem diagnostycznym służb utrzymania<br />

ruchu w codziennej pracy podczas sprawdzania<br />

stanu technicznego różnych urządzeń, nawet<br />

w miejscach niedostępnych dla ekip prowadzących<br />

badania w tradycyjny sposób.<br />

Więcej na temat modeli: KT-560, KT-650,<br />

KT-670 na www.sonel.pl.<br />

Łukasz Baran<br />

Na podstawie materiałów firmy SONEL<br />

PROMOCJA<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

85

NOWOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Wkrętaki ZEBRA<br />

Würth Polska prezentuje zestaw wkrętaków<br />

precyzyjnych dla elektroników i elektryków<br />

ZEBRA. Są to precyzyjnie wykonane wkrętaki<br />

do pracy przy urządzeniach będących<br />

pod napięciem do 1 kV w zakresie mechaniki<br />

precyzyjnej. Wykonanie narzędzi jest<br />

zgodne z IEC 60900. Obrotowa końcówka<br />

uchwytu wkrętaka pozwala na delikatne<br />

i szybkie dokręcanie wkrętów. Zestaw zawiera<br />

wkrętaki z końcówkami PH 00 i 0<br />

oraz płaskimi – 0,3 x 1,5, 0,3 x 1,8, 0,4 x 2,0,<br />

0,4 x 2,5 i 0,5 x 3,0. Całość jest dostarczana<br />

w mocnej kasecie z tworzywa sztucznego.<br />

Zestaw precyzyjnych wkrętaków izolowanych<br />

VDE SL/PH z linii narzędziowej<br />

ZEBRA to idealne narzędzia do dokładnych<br />

prac w elektronice i mechanice precyzyjnej.<br />

Produkt dostępny jest w sklepach stacjonarnych<br />

Würth Polska oraz w e-sklepie: www.wurth.pl<br />

Cechy produktu.<br />

• Obrotowa głowica wkrętaka z dużym<br />

wgłębieniem pod palec operatora.<br />

– Do precyzyjnych prac z dużym wyczuciem<br />

przy uchwycie zegarmistrzowskim.<br />

• Oznaczenie grota wkrętaka i rozmiar na<br />

obrotowej głowicy.<br />

– Prosta i szybka identyfikacja narzędzia.<br />

• Ergonomiczna rękojeść wkrętaka z dużą<br />

powierzchnią miękkich komponentów.<br />

– Komfortowa i przyjemna praca.<br />

• Strefa szybkiego wkręcania.<br />

– Dla szybkiej pracy przy chwycie pełną dłonią.<br />

• Chromowane klingi z ulepszanej i utwardzanej<br />

stali.<br />

– Zapewniają pełną odporność na korozję.<br />

• Grot typu Black Point.<br />

– Dokładność wykonania.<br />

www.wurth.pl<br />

Wydajność na poziomie urządzeń sieciowych<br />

Modele GBH 18V-26 Professional i GBH 18V<br />

-26 F Professional to dwa wyjątkowo wydajne<br />

narzędzia, które uzupełniają ofertę młotów udarowo-obrotowych<br />

Bosch z silnikami EC. Oba<br />

młoty gwarantują energię udaru 2,6 J – o 50%<br />

większą niż najwydajniejszy, jak do tej pory<br />

młot udarowo-obrotowy 18 V. Dzięki efektywnemu,<br />

bezobsługowemu silnikowi EC nowe<br />

modele dorównują urządzeniom sieciowym,<br />

na przykład modelowi GBH 2-26 Professional.<br />

W nowych młotach wprowadzono funkcję<br />

KickBack Control, dzięki czemu użytkownicy<br />

mogą zachować maksimum kontroli podczas<br />

tak wymagających zastosowań, jak na przykład<br />

wiercenie w betonie zbrojonym. W przypadku<br />

nagłego i niespodziewanego szarpnięcia wywołanego<br />

na przykład przez zablokowanie się<br />

wiertła w betonie zbrojonym – wbudowany<br />

czujnik w ciągu ułamków sekund wyłącza silnik.<br />

Zapobiega to odrzutowi urządzenia i chroni<br />

użytkownika przed obrażeniami.<br />

Funkcja EPC (Electronic Precision Control<br />

umożliwia precyzyjne wiercenie w delikatnych<br />

materiałach, takich jak płytki. Przy aktywnej<br />

funkcji EPC maksymalna moc młota jest automatycznie<br />

ograniczana do 70%, a wzrost mocy<br />

jest mniej gwałtowny. Dzięki temu użytkownik<br />

od samego początku może pracować w trybie<br />

udaru. Funkcja ta zapobiega też ześlizgiwaniu<br />

się wiertła podczas nawiercania materiału.<br />

Pracując nad nowymi modelami zmodernizowano<br />

konstrukcję młotów udarowo-obrotowych<br />

18 V, optymalizując je pod kątem ergonomii<br />

pracy. Rękojeść znajduje się teraz w jednej<br />

linii z osią wiercenia,<br />

co zapewnia<br />

znacznie bardziej<br />

komfortową pracę.<br />

Oba elektronarzędzia<br />

wyposażono<br />

w skuteczny system<br />

tłumienia drgań.<br />

Wśród nowych<br />

modeli znajdziemy<br />

urządzenie ze<br />

stałym uchwytem<br />

narzędziowym oraz<br />

model z wymiennym<br />

uchwytem<br />

narzędziowym (F), do którego dołączany jest<br />

dodatkowo szybkozaciskowy uchwyt wiertarski<br />

umożliwiający pracę wiertłami z chwytem<br />

cylindrycznym.<br />

Aby umożliwić bezpyłową pracę w budynkach,<br />

na przykład podczas montażu oświetlenia,<br />

Bosch wyposażył nowe młoty<br />

udarowo-obrotowe 18 V w aktywny i zintegrowany<br />

system odsysania pyłu: w razie potrzeby<br />

wystarczy zamontować system GDE<br />

18V-16 Professional na urządzeniu. Ma on<br />

własny silnik zasilany energią z akumulatora<br />

młota udarowo-obrotowego. System<br />

jest wyposażony w funkcję Auto-Power<br />

-On/Off, dzięki czemu wykonanie otworów<br />

z jego zastosowaniem jest łatwe i precyzyjne.<br />

Funkcja uruchamia się automatycznie<br />

wraz z młotem udarowo-obrotowym, ale<br />

pozostaje włączona jeszcze przez dwie sekundy<br />

po zakończeniu procesu wiercenia,<br />

co zapewnia wysoką efektywność w odsysaniu<br />

pyłu. Niezawodną ochronę przed pyłem<br />

oferuje także zintegrowany filtr HEPA,<br />

który podobnie jak pojemnik na pył, można<br />

w łatwy sposób oczyścić.<br />

Pozostałe elementy wyposażenia młotów<br />

udarowo-obrotowych 18 V to: oświetlenie<br />

LED na obudowie, wydajny akumulator<br />

o pojemności 6,0 Ah i szybka ładowarka<br />

GAL 1880 CV Professional, która ładuje akumulator<br />

w ciągu 50 minut.<br />

www.bosch.pl<br />

86 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ENERGOTYTAN - PROMOCJE 3/<strong>2017</strong><br />

WIKI <br />

• <br />

• <br />

• <br />

• 10-300 mm²<br />

• <br />

999 zł netto<br />

²<br />

• <br />

• <br />

²<br />

• <br />

• w zestawie zaciskarka i 1125 tulejek w boxach<br />

Model Zakres Seria Cena netto<br />

Z 0,25- 2,5 mm² EXPERT <br />

Model Zakres Waga Cena netto<br />

OX 0,25-10 mm² <br />

PROFI<br />

• <br />

<br />

• <br />

miejscach<br />

Model Wymiary Waga Cena netto<br />

x240 <br />

Model Zakres Cena netto<br />

300 mm² <br />

PROMOCJA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

87

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Energotytan<br />

- obróbka szyn prądowych<br />

Narzędzia serii Professional Line przeznaczone są do przemysłowej wielkoseryjnej obróbki<br />

szyn prądowych. Charakteryzują się one powolnym zużyciem i niezrównaną dokładnością.<br />

Urządzenia Professional Line to niezwykle wydajne maszyny CNC do otworowania<br />

i gięcia z kompensacją sprężenia zwrotnego, które są w stanie wyginać pojedyncze szyny,<br />

a także niewielkie partie produkcyjne z taką samą precyzją i wydajnością, jak w przypadku<br />

produkcji seryjnej. Dokładność gięcia wynosi +/- 0,2°, począwszy od pierwszego obrabianego<br />

elementu. Najnowsza wersja SV pracuje z prędkością do 50 mm/s. Poszczególne narzędzia<br />

mogą być szybko zmieniane za pomocą prostego systemu wtyczek.<br />

Budowa modułowa<br />

Przy projektowaniu giętarek Professional<br />

Line kierowano się zapewnieniem<br />

ich maksymalnej mobilności i elastyczności<br />

dla klientów. Podstawowa<br />

jednostka umożliwia użytkowanie<br />

mobilne i może być łatwo transportowana<br />

na plac budowy przy niewielkim<br />

wysiłku. Wyposażona w sterowane<br />

CNC, stanowiska robocze i oprogramowanie<br />

Windows maszyna umożliwia<br />

realizację produkcji seryjnej, a jej<br />

modułowa konstrukcja zapewnia ekonomiczne<br />

wdrożenie technologii gięcia<br />

EHRT (fot. 1).<br />

Fot. 1.<br />

Pomiar kątowy<br />

Dokładność pomiaru urządzeń EHRT wynosi<br />

0,1º, co jest możliwe dzięki zastosowaniu<br />

pryzm gnących z techniką elektronicznego<br />

pomiaru kątowego, na podstawie którego komputer<br />

oblicza wymagany skok końcowy. Sprężynowanie<br />

każdego gięcia jest kompensowane<br />

niezależnie od typu materiału. Wysoka standardowa<br />

dokładność zaginania +/- 0,2º osiągana<br />

jest już wraz z pierwszym giętym elementem<br />

– nie są wymagane żadne korekty, co redukuje<br />

liczbę odpadów (fot. 4).<br />

Fot. 4.<br />

Zakres gięcia<br />

Dzięki sile gięcia do 300 kN Professional<br />

Line może zaginać materiały<br />

o przekroju 160 x 20 mm (miedź).<br />

Cylindry hydrauliczne są umieszczone<br />

pod obudową, aby zapewnić maksymalny<br />

dostęp do przestrzeni roboczej.<br />

Specjalne narzędzia gnące umożliwiają<br />

wykonanie nawet najbardziej skomplikowanych<br />

operacji (fot. 2).<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 5.<br />

Sterowanie CNC<br />

Linia Professional ma punkt zatrzymania<br />

CNC ze ścieżką trakcyjną około<br />

1500 lub 2000 mm (dodatkowe przedłużenia<br />

są dostępne na życzenie). Dedykowane<br />

oprogramowanie PowerBend<br />

precyzyjnie oblicza długość płaskownika,<br />

a także pozycję zatrzymania i przesyła<br />

wyniki bezpośrednio do jednostki<br />

sterującej CNC, co gwarantuje wysoką<br />

precyzję produkcji (fot. 3).<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 6.<br />

88 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 9.<br />

b)<br />

a)<br />

c)<br />

Fot. 7.<br />

Pomiar skoku<br />

Jeśli ze względu na rozmiar (zbyt krótki dystans pomiędzy<br />

dwoma kolejnymi zagięciami) nie mogą być użyte pryzmy<br />

gnące ze zintegrowanym pomiarem kątowym, można zastosować<br />

pryzmy bez pomiaru. W takich przypadkach jednostka<br />

sterująca może być przełączona z pomiaru kątowego na pomiar<br />

skoku. Metoda ta pozwala na wybór odległości gięcia od ramy,<br />

przy dokładności +/- 0,1 mm (fot. 5).<br />

Idealne dostosowanie do potrzeb<br />

Giętarki EHRT zostały zaprojektowane z uwzględnieniem sugestii<br />

i konkretnych technicznych wymagań klientów w oparciu o ponad<br />

50-letnie doświadczenie EHRT w branży maszynowej, co przekłada<br />

się na ich wydajność i zaawansowaną ergonomię (fot. 6).<br />

Fot. 8.<br />

Model<br />

EB 30<br />

EB 40<br />

Professional E Professional E<br />

Siła 300 kN 400 kN<br />

Skok tłoka<br />

200 mm<br />

Gięcie płaskie 160 x 200 mm 200 x 20 mm<br />

Gięcie boczne 120 x 10 mm 160 x 10 mm<br />

Przekręcanie<br />

125 x 10 mm<br />

System gięcia<br />

Servo Electric<br />

Dokładność 0,2°<br />

Szybość wysuwu<br />

50 mm/s<br />

Prędkość powrotu<br />

10 mm/s<br />

Skok tłoka<br />

200 mm<br />

Powrót tłoka<br />

automatyczny<br />

Wysokość robocza<br />

900 mm<br />

Norma elektryczna<br />

VDE<br />

Moc<br />

20 kW<br />

Ogranicznik boczny<br />

kontrolowany przez serwonapęd<br />

Sterowanie<br />

Komputer przemysłowy z oprogramowaniem<br />

Windows<br />

Oprogramowanie<br />

PowerBend<br />

Sieć<br />

tak - kompatybilna<br />

Kolory RAL 5010 i RAL 7035<br />

Certyfi kat<br />

CE STANDART ( cat.2)<br />

Oprogramowanie do gięcia PowerBend<br />

– intuicyjna obsługa<br />

Łatwe do opanowania, dedykowane oprogramowanie PowerBend<br />

oparte na systemie Microsoft Windows nie wymaga umiejętności<br />

programowania CNC. Wszystkie potrzebne wejścia są wyświetlane<br />

na ekranie i mogą być w każdej chwili korygowane. Minimalne<br />

odległości są sprawdzane w czasie rzeczywistym, aby zapobiec<br />

niewłaściwej konfiguracji wejść. Operator może używać wymiarów<br />

zewnętrznych, wewnętrznych, środkowych i kątowych. Oprogramowanie<br />

umożliwia pomiar w milimetrach lub calach (fot. 7).<br />

Zaawansowane obliczenia<br />

Oprogramowanie PowerBend automatycznie oblicza długość<br />

każdej giętej części i określa dokładną pozycję bocznego ogranicznika.<br />

Do jednego płaskownika można określić maksymalnie<br />

trzy zagięcia (fot. 8).<br />

Programy produkcyjne<br />

Dla każdego rysunku płaskownika można zapisać jego indywidualny<br />

program produkcyjny jako nazwę alfanumeryczną o długości<br />

do 24 znaków. Baza danych umożliwia przechowywanie ponad<br />

200 000 różnych programów produkcji, którymi można łatwo zarządzać<br />

przy użyciu opcji wyszukiwania i sortowania (fot. 9 a, b, c).<br />

Adrian Zając<br />

www.energotytan.com<br />

PROMOCJA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong><br />

89

POZYTYWNE WIBRACJE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>aka<br />

Czy jest tu gdzieś<br />

silnik?<br />

•••<br />

Sukcesy dyplomatyczne pewnego kraju:<br />

– nauczył Francuzów posługiwać się wreszcie<br />

widelcem,<br />

– Chińczykom pokazał, jak jeść ryż pałeczkami.<br />

A może odwrotnie?<br />

•••<br />

•••<br />

Dlaczego w roli głównej filmu „Titanic” reżyser<br />

obsadził Leonardo DiCaprio?<br />

Bo Chuck Norris wszystkich by uratował.<br />

•••<br />

Aktualne inicjatywy i hasła:<br />

apteki tylko dla aptekarzy, wojsko tylko dla wojskowych,<br />

opera tylko dla operatorów, miny tylko dla ministrów, lody<br />

tylko dla lodziarzy, psy tylko dla psychologów,<br />

leki wyłącznie dla lekarzy, premie tylko dla premierów<br />

itd. itp.<br />

•••<br />

Podobno posłowie pracują nad nową ustawą.<br />

Przewiduje ona utworzenie ministerstwa ochrony<br />

energetyki narodowej i przyznanie właścicielom<br />

gruntów ze słupami linii elektroenergetycznych<br />

prawa do swobodnego wycinania tych słupów; potem<br />

ewentualnie wprowadzi się poprawki do ustawy<br />

w sprawie obowiązku zgłaszania zamiaru takiej<br />

wycinki do zakładów energetycznych.<br />

•••<br />

Ile pompek na godzinę może zrobić Chińczyk?<br />

Dziesięć: dwie samochodowe, trzy do roweru i pięć do piłki.<br />

Filmowy zwierzyniec (mały fragment):<br />

Młode lwy<br />

Psy<br />

Tylko dla orłów<br />

Sokół maltański<br />

Kobieta kot (oraz wąż i nie tylko)<br />

Planeta małp<br />

Krokodyl Dundee<br />

Przyczajony tygrys, ukryty smok<br />

Rybka zwana Wandą<br />

Szczur<br />

Wojownicze Żółwie Ninja<br />

Dzień szakala.<br />

•••<br />

Poboczem drogi idzie facet i raz wybucha<br />

śmiechem, to znów macha ręką i krzywi się.<br />

Przejeżdżający radiowozem policjanci pytają go:<br />

– Co Pana tak śmieszy?<br />

– Opowiadam sobie dowcipy.<br />

– A dlaczego macha Pan ręką ?<br />

– Bo niektóre już wiele razy słyszałem.<br />

•••<br />

No i słuchaj, wczoraj znajomi z podstawówki<br />

zaprosili mnie na piwo. Wszystko wydawało się<br />

w porządku, aż do chwili, kiedy barman powiedział,<br />

że alkohol sprzeda tylko mnie, a dzieciaki mają się<br />

wynosić z pubu.<br />

90 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!