qronika+196
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
gela mamulaSvili<br />
599 45 50 26<br />
ukve maisis boloa da gareT<br />
iseTi amindi dgas, rom raRac ver aris Cveni dedabunebis Tavs.<br />
sxva yvelafers rom Tavi davaneboT, TbilisSi am odenobis<br />
naleqi, ubralod, ar maxsovs (Tu vcdebi, momiteveT). aprilmaisSi<br />
aseTi sigrile (Tu sicive), cota ar iyos, Znelad aR-<br />
saqmelia, xolo Ramis saaTebSi ise civa, TiTqos kalendarze<br />
martis „nasesxebs” aCvenebdes.<br />
dRes ukve mTeli kacobrioba<br />
dedamiwaze mimdinare globaluri<br />
daTbobis mZime Sedegebze saub-<br />
robs. myinvarebis dnobis process<br />
win veravin udgeba. avtoritetu-<br />
li saerTaSoriso organizaciebi<br />
am yvelafris radikalurad Semobrunebis<br />
ki ara, ufro masTan Seg-<br />
uebis aucileblobaze amaxvileben<br />
yuradRebas.<br />
msoflio procesi Tavis uary-<br />
ofiT kvals, bunebrivia, saqarTv-<br />
elozec tovebs. bolo aTwleu-<br />
lebis mzardi stiqiebi swored<br />
amaze metyvelebs. rikoTis uReltexilze<br />
datrialebuli trage-<br />
dia, devdorakis Camowola, veris<br />
xeobis warRvna, bunebis anomalie-<br />
bi, romelic adamianebsa da maT<br />
meurneobas mudmivad emuqreba... _<br />
romeli erTi CamovTvaloT?<br />
droa, gangaSis zarebi SemovkraT,<br />
arsebul realobas TvalebSi<br />
CavxedoT da gamosavlis gzebzec<br />
vimuSaoT.<br />
„qronika+~s-is pirveli respondenti,<br />
a/o „saqarTvelos mwvane-<br />
Ta moZraoba _ dedamiwis megobre-<br />
bis” damfuZnebeli, nino CxobaZe,<br />
upirvelesad, saqarTvelosTvis<br />
damaxasiaTebel riskfaqtorebze<br />
gvesaubreba:<br />
_ bunebrivi katastrofebi, mewyrebi,<br />
Rvarcofebi saqarTvelosTvis<br />
damaxasiaTebelia da bevr adgilas<br />
xdeba. mTiani qveyana varT da,<br />
Sesabamisad, es safrTxeebi gvaqvs.<br />
amas emateba, rom klimatis cvlilebis<br />
Sedegad dRisiT ufro maRali<br />
da RamiT Zalian dabali temperatura<br />
fiqsirdeba. sezonisgan<br />
damoukideblad aseTi mkveTri<br />
temperaturuli sxvaoba niadagebis<br />
gamofitvasa da erozias iwvevs.<br />
esec damatebiTi riskfaqtoria.<br />
ar unda dagvaviwydes, rom mTel<br />
saqarTveloSi mewyruli procesebi<br />
gaaqtiurebulia. gare faqtorebidan<br />
daemata is, rac adamianma<br />
gamoiwvia, _ tyeebis Wra, gzebis<br />
araswori dageba, gayvana, araswori<br />
samSeneblo samuSaoebi, rac riskebs<br />
zrdis.<br />
meore, anTropogenuli riskebia.<br />
am mxriv, Zveli qarxnebidan<br />
zogi dResac muSaobs da zogi _<br />
ara. bolomde maTi inventarizacia<br />
aravis gaukeTebia, _ aris Tu ara<br />
iq saxifaTo nivTierebebi, rame<br />
riski avariisa da darRvevis SemTxvevaSi.<br />
magaliTad, iseT adgileb-<br />
Si, rogoric gvaqvs caisSi, svaneT-<br />
Si, lentexis municipalitetSi.<br />
magaliTad, es aris Zveli, Senaxuli<br />
dariSxani, aseve bevri sawyobi,<br />
romelTa Sesaxeb sruli informacia<br />
ar gagvaCnia, radgan es ker-<br />
Zo xelSi aris moxvedrili. aqa Tu<br />
iq riski Cndeba, rom SeiZleba es<br />
nivTierebebi wyalma gamorecxos,<br />
mitovebuli sawyobidan vinmem es<br />
migdebuli nivTiereba gaitanos<br />
da... seriozuli mowamvla, saboloo<br />
jamSi, teqnogenur katastrofas<br />
niSnavs. qveyanaSi msgavsi tipis<br />
riskebi sakmaod blomad aris aRricxuli.<br />
„davasufTavoT saqarTvelo”<br />
kampaniis procesSi Cvenma partniorma<br />
organizaciam, „cnobierebis<br />
amaRleba da narCenebis marTva”,<br />
mxolod qlorTan dakavSirebiT<br />
qimiuri nivTierebebi aRricxa. es<br />
sadac ki gaakeTes, Sedegi sakmaod<br />
saxifaTo aRmoCnda. am TvalsazrisiT<br />
didi riskis qveS vimyofebiT.<br />
am SemTxvevaSi rukis datana<br />
da Cveneba mizanSewonili ar aris.<br />
32<br />
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
gare safrTxe imdenad bevria, rom<br />
sjobs, es, ubralod, aRricxuli<br />
iyos da saxelmwifom nel-nela<br />
qmedebebi ganaxorcielos, raTa am<br />
qloris Semcveli nivTierebebis<br />
neitralizacia movaxerxoT.<br />
magram riskebis matarebeli sxva<br />
nivTierebebicaa. rogorc giTxariT,<br />
Zveli mitovebuli sawarmoebi<br />
bevr SemTxvevaSi bolomde aRricxuli<br />
arc aris. permanentulad<br />
informacia Cndeba, rom, vTqvaT, am<br />
teritoriaze axali mepatrone Sevida,<br />
raRac qimiuri nivTiereba aRmoaCina,<br />
_ ar icis, ra warmoSobisaa<br />
da sad waiRos.<br />
saukeTeso viTarebaa, rodesac<br />
adamiani saxelmwifos mimarTavs da<br />
sTxovs, rom am nivTierebis likvidacia<br />
moaxdinos. cudi is aris,<br />
rom Zalian bevr SemTxvevaSi mepatroneebi<br />
amaze aqcents ar akeTeben<br />
da am nivTierebebs, ubralod,<br />
Cveulebriv nagavsayrelebze yrian,<br />
rac aseve Zalian saxifaTo gzaa.<br />
amas ukve moqmed sawarmoebze<br />
avariebi emateba, es zalpuri gaSveba<br />
Tu CaSveba iqneba. es gansaku-<br />
TrebiT samTo-gamamdidrebel sawarmoebSi,<br />
magaliTad, WiaTura-zestafonSi<br />
didi riskis matarebelia<br />
da SemTxveviTi ar aris, rom garemos<br />
dacvis saministrom sawarmos<br />
garemosdacviTi mmarTveli dauni-<br />
Sna.<br />
es zustad imisTvis aris, rom<br />
likvidacia moaxerxos Tu Seamciros<br />
is riski, rac am sawarmoebis<br />
muSobam SeiZleba gamoiwvios.<br />
aseTive riskis matarebelia sxva<br />
tipis samTo sawarmoebi. maT nawils<br />
riskebis Semcirebis gegmebi<br />
saerTod ar gaaCnia. es erT-erTi<br />
mniSvnelovani qmedebaa, rac garemos<br />
dacvis saministrom unda ganaxorcielos.<br />
didi mniSvneloba<br />
aqvs, rom Cveni moqmedi Tu aramoqmedi<br />
sawarmoebi kargad Sefasdes<br />
da mepatroneebma seriozuli inventarizacia<br />
gaakeTon, xom ar<br />
aqvT SigniT riskis matarebeli niv-<br />
Tierebebi. es qveynisTvis riskebia.<br />
gamosavali sad aris, saxelmwi-<br />
fom ra konkretuli nabijebi unda<br />
gadadgas, rom es riskebi maqsimalurad<br />
Semcirdes? nino Cxoba-<br />
Zis TqmiT, saxelmwifom am gzaze<br />
erTi nabiji ukve gadadga, rode-<br />
sac bunebriv katastrofebTan<br />
dakavSirebiT specialuri Sefase-<br />
ba gaakeTa. misive ganmartebiT, es<br />
maSin moxda, rodesac bunebrivi<br />
katastrofis Sedegad devdoraki<br />
CamoiSala da 13 ivnisis Semdeg<br />
Sua qalaqSi wyaldidobisa da eqstremaluri<br />
mdgomareobis Sede-<br />
gad bevri adamiani dagveRupa:<br />
_ am situaciaSi zustad aseTi<br />
Sefaseba da prevenciuli sistema<br />
gakeTda. gafrTxilebis sistema<br />
dainerga rogorc devdorakze, aseve<br />
wyneTis mimarTulebiT. es sistemebi<br />
ramdenad gamarTulia,<br />
amaze ver gipasuxebT, anu am momentisTvis<br />
maqsimumi aris Tu ara gakeTebuli.<br />
yvela SemTxvevaSi, es damawynarebeli<br />
ar aris. vfiqrob, rom<br />
yvela potenciur teritoriaze,<br />
sadac ki mewyris Camosvlis seriozuli<br />
saSiSroeba gvaqvs, yvelgan<br />
aseTi prevenciuli sistemebi unda<br />
Seiqmnas.<br />
aqve ufleba ar maqvs, ar vaxseno<br />
is movlena, rasac maRali Zabvis<br />
denis gatarebasTan dakavSirebiT<br />
fasanauris mosaxleoba aprotestebs.<br />
es teritoriaa, sadac an-<br />
Zis dadgmas apireben, TviTon fasanaurs,<br />
rogorc tragediis adgili,<br />
ise axsovs. Tu ar meSleba, samocian<br />
wlebSi iq ramdenime ojaxi<br />
daiRupa, radgan Zalian didi mewyeri<br />
Camowva.<br />
realurad, es erozirebuli<br />
ferdia da mosaxleoba mas saku-<br />
Tari ZalebiT amagrebda, _ rgavda<br />
xes, aSenebda tyes da, saerTod, am<br />
monakveTs tabu daades. maT aqauroba<br />
xatis tyed aqcies. es ar<br />
gaiTvaliswines da mSenebloba daiwyes,<br />
rac, rasakvirvelia, riskis gamomwvevia.<br />
miT ufro, rom gafrTxilebulic<br />
iyvnen, rom aq Zlian mZime<br />
geologiuri procesi SeiZleba<br />
warmoiqmnas.<br />
am SemTxvevaSi arasamTavroboebis<br />
gancxadeba mzaddeba, romelic<br />
ambobs, rom aseTi tipis proeqtebi<br />
riskfaqtorebze zedmiwevniT<br />
unda iyos Semowmebuli da nebismier<br />
adamians es riski maqsimalurad<br />
unda moscildes.<br />
meore prevenciaa, rom dokumentebi<br />
Sesabamisad ganaxldes, saxelmwifos<br />
mxridan konkretuli<br />
gegma daidos, Tu saqarTveloSi<br />
rogori gafTxilebis sistemebi<br />
dainergeba.<br />
rac Seexeba teqnogenur katastrofebs,<br />
aqac mniSvnelovania, rom<br />
mosaxleobis gafrTxilebis sistema<br />
arsebobdes. mniSvnelovania,<br />
garkveuli pasuxismgebloba sawarmoebs<br />
imaSi daekisros, rom mmarTvelobis<br />
qveS arsebul teritoriaze<br />
TviTonve iyos pasuxismgebeli.<br />
aqac potenciuri riskebis SemcirebasTan<br />
dakavSirebiT, garkveuli<br />
inventarizaciis sistema unda Semovides.<br />
es xangrZlivi moqmedebis<br />
gegmis momzadebaa. rogorc aRvniSne,<br />
aseTi gegma iyo, kidev raRac<br />
arsebobs, magram am yvelafers<br />
aucileblad ganaxleba sWirdeba.<br />
kidev erT faqtorze, _ radiaciul<br />
usafrTxoebasTan dakav-<br />
nino CxobaZe:<br />
`saxelmwifos<br />
pasuxismgebloba<br />
adamianTan<br />
mimarTebiT<br />
sworedac rom<br />
riskebis<br />
Semcirebaa~<br />
SirebiT ar miTqvams da amasac<br />
konkretuli gegmebi sWirdeba. ase<br />
rom, samuaSo Zalian bevria. ara<br />
marto gegmebi, maTi ganxorcielebis<br />
konkretuli gzebic dasaxuli<br />
unda iyos. saxelmwifos pasuxismgebloba<br />
adamianTan mimarTebiT<br />
sworedac rom riskebis Semcirebaa.<br />
sad aris mTel am procesSi sa-<br />
zogadoebis, samoqalaqo seqtoris<br />
adgili da ra aris misi roli?<br />
qalbatoni ninos TqmiT, es aris<br />
gafrTxileba, sazogadoebis gamofxizleba<br />
da, meore mxriv, mosaxleobis<br />
aRSfoTebisa Tu SeS-<br />
foTebis mTavrobamde mitana:<br />
_ meore mxriv, es prevenciuli<br />
RonisZiebebis gatarebaa TviTon<br />
mosaxleobasTan mimarTebiT. anu<br />
raRacebi TviTon mosaxleobam ar<br />
unda gamoiwvios, am TvalsazrisiT<br />
sazogadoeba kargad gaTviTcnobierebuli<br />
unda iyos.<br />
aq martiv raRacas vityvi: katastrofuli<br />
movlena SeiZleba Tundac<br />
xanZridan gamomdinare ganvi-<br />
Tardes. aseTi tragedia baTumSi<br />
gvqonda. darwmunebuli var, rom<br />
Zalian bevr dawesebulebas evakuaciis<br />
gegma arc gaaCnia, Tu rogor<br />
unda moxdes Senobidan adamianebis<br />
dacla im SemTxvevaSi, roca<br />
xanZari an sxva raRac moxda. esec<br />
erT-erTi prevenciuli RonisZiebaa,<br />
romelic qveyanaSi unda gvqondes.<br />
qalaqgegmarebis sakiTxSi arsebul<br />
riskebze saubrisas urbanis-<br />
ti zurab baqraZe ambobs, rom<br />
dagegmvis instrumentebiTac am<br />
safrTxeebis Tavidan arideba<br />
SesaZlebelia. misive TqmiT, swori<br />
dagegmvis SemTxvevaSi, magaliTad,<br />
veris xeobaSi gvirabebis adgili<br />
ar iqneboda:<br />
_ gvaqvs mdinareebi, romlebsac<br />
Rvarcofuli Tvisebebi aqvT. amis<br />
magaliTia veris xeoba, wavkisis<br />
wyali, romelic gubdeba da a. S.<br />
axla swori dagegmvis SemTxvevaSi,<br />
Tundac sabWoeTis dros, veris<br />
xeobaSi gvirabebs xom ar gaakeTebdnen?<br />
vake-saburTalos gza, gmirTa<br />
moedani sul gvirabebia. wina<br />
xelisuflebam kidev sxva gvirabebi<br />
daumata. dRevandelma xelisuflebam<br />
dangreuli isev aRadgina.<br />
amis magivrad, gonivruli dagegmviT<br />
am wyals gvirabebisgan maqsimalurad<br />
gaaTavisuflebdnen,<br />
mTel teritorias sarekreacio<br />
zonad aqcevdnen, iseT napirebs<br />
gaukeTebdnen, romelic adidebisas<br />
napirebze safexurebrivad gadmosvlas<br />
uzrunvelyofda. es an mTlianad<br />
sarekreacio sivrce iqneboda,<br />
an kidev riskebi da safrTxeebi<br />
minimumamde davidoda.<br />
es erT-erTi magaliTia, rodesac<br />
dagegmvis instrumentebiT<br />
savsebiT SesaZlebelia am safrTxeebis<br />
Semcireba.<br />
kidev garemos dabinZurebasTan<br />
dakavSirebuli problema gvaqvs. ar<br />
vici, am sakiTxs ganixilavT Tu ara,<br />
magram es Cveni sazogadoebisTvis<br />
realuri safrTxea, rasac haeris<br />
dabinZureba da xmauri warmoSobs.<br />
eseni iwvevs iseT davadebebs, romelic<br />
mere Zalian rTulad samkurnaloa.<br />
dagegmvis TvalsazrisiT, amis<br />
sawinaaRmdegod realuri RoniZiebebis<br />
gatarebac SesaZlebelia.<br />
rac Seexeba uSualod mSeneblobebs,<br />
mravalsarTulian korpusebs,<br />
es procesi SesaZlo riske-<br />
bisgan ramdenad dazRveulia?<br />
zurab baqraZis TqmiT, am mSeneblobebs<br />
Soris Tundac daSorebe-<br />
bis regulaciebi iseTi unda iyos,<br />
rom RmerTma ar qnas da erTis<br />
dangrevis SemTxvevaSi mas meorec<br />
ar mihyves:<br />
_ Torem sakuTriv Senoba daingreva<br />
Tu ara, es ukve sainJinrogeologiuri<br />
sakiTxia. Tu obieqti<br />
solidurad dagegmili da aSenebuli<br />
iqneba, im moTxovnebsac gau-<br />
Zlebs, rac wayenebuli aqvs miwisZvris,<br />
qarisa da sxva SemTxvevaSi.<br />
zogadad, maRali Senobis ageba<br />
32 N19 (196) 30.05-5.06.2017 w.