Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TEKSTİL SEKTÖRÜ RAPORU<br />
Hazırlayan<br />
Prof.Dr.Ayşe ÖZCAN<br />
T.C. G resun Ün vers tes İkt sad ve İdar B l mler Fakültes
1. GİRESUN EKONOMİSİNE İLİŞKİN ÖZET DEĞERLENDİRME<br />
TÜBİTAK tarafından yürütülen Vizyon 2023, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından<br />
hazırlanmış olan yatırım ortamı analiz raporlarında, stratejik eylem planlarında düşük rekabetçi<br />
bölgeler arasında yer alan Giresun ilimizin de içinde yer aldığı TR90 Bölgesi için, ozellikle temel<br />
altyapı, girşimcilik, danışmanlık, çeşitlendirilmiş mali destek mekanizmaları, bölgelerarası ve<br />
bölgesel işbirliği, sektörler arası sinerji ve turizm alanlarında desteklenerek rekabetçiliğin<br />
geliştirilmesi hedeflenmektedir.<br />
Giresun ilinde ticari yapıyı belirleyen ana öge ilde yetişen tarım ürünleri ve bu ürünlere bağlı<br />
olarak gelişen tarıma dayalı imalat sanayidir. Fındık, hem il ekonomisi açısından hem de Türkiye<br />
ekonomisi açısından en temel ve rekabet yeteneği yüksek tarım ürünüdür. Giresun, fındıkta ülke<br />
üretim alanının yaklaşık %17’sine, ülke fındık üretiminin ise yaklaşık % 20’sine sahiptir. İlde<br />
Fındık üretimine ilişkin toplam 49 ihracatçı firma bulunmaktadır. Fındık dışında tarım ve orman<br />
ürünleri ilin ekonomisinde önemli bir ağırlığa sahiptir. Bununla birlikte inşaat malzemeleri imalatı<br />
(asansör ve konveyör sistemleri), HAZIR GİYİM, içecek, silah sanayi ilde öne çıkan önemli diğer<br />
sanayi sektörleridir. İlde son yıllarda özellikle hizmet sektörünün çok hızlı biçimde büyüdüğü<br />
görülmektedir.<br />
2012-2015 yılları arasında ilde imalat ve hizmet sektörleri ağırlıklı 5 farklı sektörde 120 adet<br />
yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. Turizm sektöründe de son 10 yıllık süreç içerisinde diğer<br />
sektörlere göre daha fazla Yatırım Teşvik Belgesi başvurusu yapılmıştır ve ilin toplam yatak<br />
kapasitesi %40 oranında artış göstermiştir. Aşağıdaki Tablo.1’den görüleceği gibi ilde yatırım<br />
teşvik belgelerinde ilk sırayı hizmetler sektörü almaktadır.<br />
Tablo.1. Giresun İli Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı<br />
2015 yılı En Büyük 1000 Sanayi Kuruluşu arasında 4 adet işletmeye sahip Giresun, bu değer ile<br />
Türkiye’de 26. sıradadır. TÜİK 2013 verilerine göre Giresun’da sanayi sektörünün istihdam oranı<br />
tarım ve turizmden sonra 3. sırada olup % 12,6’dır. Giresun Bilim Sanayi ve Teknoloji İl<br />
Müdürlüğü’nün 2016 yılı sanayi sicil kayıtlarına göre ilde bulunan 755 adet firmanın %38’ini gıda,<br />
% 21’ini ise orman ürünleri oluşturmaktadır.
2. TEKSTİL SEKTÖRÜ<br />
(1) Giresun’da tekstil sektörünün gelişimi ne aşamada, Giresun’un bu sektörde Türkiye<br />
pazarındaki konumu ne olabilir?<br />
Altyapı sağlama, kurumsal kapasiteyi geliştirme, eğitim ve danışmanlıklardan yararlanma türünde<br />
çok sayıda projenin üretildiği ve bu tür projelerin ekonomik hareketlilik sağladığı Bölgede Giresun<br />
ili özellikle Fındık tarımı ve Fındık tarımına dayalı olarak geliştirilen sanayi ve ticaret ile öne<br />
çıkmaktadır. <strong>Tekstil</strong> ve hazır giyim sektörü ise il ekonomisi açısından potansiyeli yüksek<br />
sektörlerden birisi olarak değerlendirilmektedir.<br />
Şöyle ki sanayi siciline kayıtlı firma sayısının dağılımına bakıldığında (Grafik.1.) Giresun’da<br />
tekstil ve konfeksiyon sektörünün %4’lük bir paya sahip olduğu görülmektedir. Giresun Bilim<br />
Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’nün 2016 yılı sanayi sicil kayıtlarına göre ilde bulunan 755 adet<br />
firmanın %38’ini gıda, % 21’ini ise orman ürünleri oluşturmaktadır.<br />
Grafik.1: Sanayi Siciline Kayıtlı Firma Sayısı<br />
TÜİK 2015 Dış Ticaret verilerine göre Giresun’da 7 sektörde ihracat 1 milyon dolar üzerinde<br />
gerçekleşmiştir. Bu sektörler şunlardır: Tarım, hayvancılık, gıda ürünleri ve içecek, makinateçhizat,<br />
mobilya, HAZIR GİYİM, savunma sanayidir. Özellikle HAZIR GİYİM-TEKSTİL<br />
İMALATI, savunma sanayi, mobilya ve makina imalatlarının ihracatında sürekli bir artış<br />
görülmektedir. Yapılan saha çalışması ve analizlerde HAZIR GİYİM, makina-teçhizat (asansör)<br />
ve mobilya imalatının ihracat için potansiyel sektörler olduğu ancak ihraç edilen ürünlerin nitelikli<br />
sıçrama kabiliyetlerinin Türkiye ortalamasının altında olduğu saptanmıştır.
Bölgenin üretim ve AR-GE yetenekleri geliştirildiği takdirde Giresun ilinin tekstil sektörü<br />
açısından gelişme potansiyelinin oldukça yüksek olduğu söylenebilir. İlde “Fındığa Dayalı<br />
Ürünler <strong>Sektörü</strong>” kümelenme açısından öncelikli ele alınan sektördür. Bununla birlikte<br />
kümelenmede HAZIR GİYİM SEKTÖRÜNÜN de yer alması sağlanabilir. Bunun için sektördeki<br />
sorunların (yeterli firma sayısı, firmaların ihracat desteği ve sahiplenen işbirliği kuruluşu şartları<br />
sağlanması gibi konulardaki sorunların) çözülmesi gerekmektedir. Ayrıca TEKSTİL SEKTÖRÜ,<br />
Ekonomi Bakanlığı’nın UR-GE Destekleri kapsamında geliştirilebilecek potansiyel bir sektör<br />
olma özelliğini taşımaktadır.<br />
Grafik.2. Giresun OSB Firma Sektör Dağılımı ve OSB’nin Sektörel Talep Oranı<br />
Giresun Organize Sanayi Bölgesindeki firmaların çoğu gıda ve inşaat malzemeleri firmalarından<br />
oluşmaktadır. 2017 yılında faaliyete geçmesi beklenen yeni OSB’ler için gelen taleplere<br />
bakıldığında da HAZIR GİYİM sektöründe bir gelişme olduğu görülmektedir. <strong>Sektörü</strong>n talep oranı<br />
%46’dır. OSB Firma dağılımı içerisinde ise Hazır Giyim <strong>Sektörü</strong> toplam %13’lük bir kısmı temsil<br />
etmektedir. Ekonomi Bakanlığı teşvikleri ve İŞKUR Desteklerinin bu artışta önemli payı olduğu<br />
düşünülmektedir. Ayrıca ilde bu sektöre yönelik kalifiye işgücünün olması da sektörün<br />
gelişmesine katkı sunmaktadır.
Giresun Üniversitesi özellikle AR-GE Destekleri ve yenilikçi yaklaşımlar açısından sektöre katkı<br />
sağlamada önemli bir araç işlevi görebilecektir. Şöyle ki Giresun Üniversitesi’nde tekstil<br />
programları yer almakta ve bu alana yönelik teknik eleman yetiştirilmektedir. Nitelikli işgücünün<br />
oluşturulması açısından da bu durum önemli bir potansiyel olarak değerlendirilebilir.<br />
(2) Giresun’daki tekstil sektörünün sorunları nelerdir?<br />
Giresun’da tekstil sektörü özellikle kadın işgücü açısından gelişme potansiyeli yüksek<br />
sektörlerden birisidir. Bu konuda öne çıkan temel sorunlar şöyle sıralanabilir:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Öncelikle AR-GE Desteklerinin ve yenilikçi yaklaşımların sanayi-üniversite işbirliği<br />
çerçevesinde gelişmemiş olması,<br />
Yeterli AR-GE Yatırımlarının olmayışı,<br />
Nitelikli işgücünün sektörü yönlendirmede yetersiz kalması,<br />
Yeterli sayıda firmanın olmayışı,<br />
Toplanma ekonomilerinin olmayışı,<br />
<strong>Sektörü</strong>n katma değer yaratacak şekilde geliştirilmesi konusunda yenilikçi firma<br />
stratejilerinin bilinmemesi,<br />
Fındık dışında gelişebilecek sektörlerin olabileceğine dair girişimci uygulamaların yetersiz<br />
olması ve bu uygulamaların tanıtılmasında yaşanan sorunlar,<br />
<strong>Sektörü</strong>n potansiyelinin yeterince bilinmemesi vb.<br />
(3) Türkiye ve dünya pazarında sektörün daha etkin olabilmesi için ne tür destekler<br />
sağlanmalıdır?<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Sektöre yönelik AR-GE yatırımlarının yapılması en temel önceliktir.<br />
Giresun Üniversitesi ile işbirliği içinde sektörel analizlerin yapılması ve özellikle yenilikçi<br />
(inovatif) tekniklerin geliştirilmesi,<br />
Altyapı sağlama, kurumsal kapasiteyi geliştirme, eğitim ve danışmanlıklardan yararlanma<br />
türünde çok sayıda projenin üretilmesi,<br />
OSB’lere daha fazla firma çekebilmek ve ekonomik hareketlilik sağlayabilmek için altyapı<br />
hizmetlerinin tam donanımlı olarak sağlanması,<br />
Sektöre yönelik teşviklerin ve desteklerin arttırılması,<br />
Giresun Üniversitesi tekstil programları öğrencilerinden aktif biçimde yararlanacak bir<br />
işbirliği programının geliştirilmesi.<br />
Sektördeki başarı hikayelerinin derlenip tanıtımının yapılması.<br />
<strong>Sektörü</strong>n markalaşma ve uzmanlaşma açısından yönlendirilmesi ve geliştirilmesi.<br />
Diğer sektörlere göre rekabet üstünlüğüne sahip ve ihracat sıralamasında 3. olan “Giyim Eşyası”<br />
sektöründe İŞKUR 2016 kayıtlarına göre 10 kişi ve üzeri çalıştıran firma sayısı 31 olup yaklaşık<br />
4.000 kişi istihdam edilmektedir. Özellikle teşviklerden kaynaklı ilimize yatırım yapan firma<br />
sayısında yoğun bir artış gözlenmektedir. Bu sektörde 5 adet firma ihracat gerçekleştirmektedir.<br />
Firmaların %90 oranında fason imalat yapması, yoğun emek gerektiren bu sektörde işçilerin büyük
ir kısmının İŞKUR programları üzerinden istihdam edilmesi ve firmaların yoğun bir şekilde el<br />
değiştirmesi bu sektörün risklerini de arttırmaktadır. Markalaşma ve uzmanlaşma bu sektör<br />
açısından önemli bir strateji olarak benimsenmelidir.<br />
KAYNAKÇA<br />
Giresun İli Yatırım Destek ve Tanıtım Stratejisi (2016), http://www.doka.org.tr/TR/Yayinlar/Il-Yatirim-Destek-ve-<br />
Tanitim-Stratejileri (02.05.2017)<br />
DOKA Sektör Raporları
Change language