kesin tasarım

More documents

Recommendations

Info

düşüncelerinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. 1939 Nisan ayında üçüyüz kadar kitabına ve dergi koleksiyonuna el konulur. Hatay hükümetini devirmek suçundan idam talebi ile yargılanır ancak iki ay sonra beraat eder. Bu olay düşünce yapısını etkileyen en önemli olaylardan biri olmuştur. Kendisini değerlendirdiği bir yazısında bu olaya atıf yaparak şunları söylemektedir. ‘kartallar uçmadan önce ücra kayalıklarda talim yaparlarmış. Tefekkür tek insanın işi değil. Ben bir Descartes, bir Spinoza olamazdım? Bu bir kromozom meselesi değil. Hotantolar içinde büyüdüm. Okumak istediğim zaman dövdüler, kitaplarımı yırttılar. Nihayet kütüphanem yağma edildi, hapse atıldım v.s… ceiyet belkemiğimi kırdı. Uçmak istediğim zaman ancak sürünebiliyordum.’ Cemil Meriç düşünce hürriyetine inanan ve onu savunan bir aydın olarak karşımıza çıkmaktadır. Meriç’e göre insanlığı ilgilendiren en büyük, en hayati davalar karşısında sağır ve körüzdür. Bunun nedenini açıklarken de hür düşüncenin yokluğuna bağlar ve şunları dile getirir. ‘tabular, tabular. Her kapının arkasında elinde bıçak bekleyen dilsiz bir harem ağası. Düşünme! Düşüneni iftiranın ve sefaletin lağımında boğduktan sonra ellerimizi yıkayıp, ‘efendim, bizde filozof yetişmiyor.’ Diye ah-u vahlar’(jurnal,214). Bizde sol; Cemil Meriç’e göre bizdeki sol, bir zaruretten doğmamıştır. Sol ve solculuk batının kendi tarihi içerisinde meydana getirdiği kavramlar olmakla birlikte tutarlılığını sınıf kavgasından alır. Ancak bizim toplumumuzda Meriç’e göre sınıflar teşekkül etmemiştir. Sınıf kavgasının olmadığı bir yerde solun da ortaya çıkması beklenemez. Meriç solun batıda ortaya çıkış nedenini anlattığı bir röportajında ‘batı’da maddi sefalet ile manevisi iç içedir. Roma ve onun varisi batı daima sınıflar ve istibdatlar diyarıdır.’ ancak daha sonra bizde hiçbir zaman manevi sefalet olmadığından söz eder. Meriç’in Marx ile ilgili olan tespitleri ise onun batıyı anlama çabasını gösterir. Çünkü o batıyı sorgulayan Marx’ı taklit etmemiş, batının nasıl sorgulandığını anlamaya çalışmıştır. Meriç’e göre kimse Marx’ı anlamaya çalışmamış, dolayısıyla kimse onun metadolijisini yerlileştirmeye ve insanlığa kazandırdığı diyalektik ile ilgilenmemiştir. Meriç’in şu ifadeleri olayı özetlemektedir. ‘ Türk insanı Marx’ı ya ahmakça reddetmiş yahut bir ahir zaman peygamberi kabul etmiştir.’ Yine Marx ile ilgili başka bir tespitinde marx’ın batıyı anlamak için şuurlanmamıza yardımcı olduğunu söyler. ‘ama Marksizm şuurlanmamıza da yardım etmiştir. Evet. Türk insanı papağan batıcılıktan gerçek batıcılığa Marksizm sayesinde geçebilmiştir… Batı’dan icazet almadıkça batı’yı tenkit edemezdik. Marksizm bize bu icazeti verdi. Yani şuurumuza takılan zincirleri kırdı ve Avrupa büyüsünü bozdu.’ Meriç’e göre Marx’ın sınıf çatışmaları üzerinden tarihi yorumlaması bizim için olmasa da batı için uygundur hatta batıyı en iyi açıklayan yöntemdir. Cemil Meriç ve milliyetçilik anlayışı; Meriç’e göre milliyetçilik, Avrupa’nın Osmanlı’yı zayıflatmak için kullandığı ve bizde hiçbir karşılığı olmayan kapsayıcılığı olmayan, ayrıştırıcı bir yönü olan ideolojidir. milliyet düşüncesi Avrupalılar tarafından Osmanlı’ya getirilmek istenen bir düşünce biçimidir dolayısıyla Meriç bu ideolojinin batı kaynaklı olduğunu savunur. Avrupa, İslam’ın birleştirici gücü yerine milliyetin ayrıştırıcı yönünün Osmanlıya geçmesini tercih etmiştir. Ancak Meriç’e göre milliyetin Osmanlı’da bir karşılığı yoktur. İslamiyet’te de yeri olmadığı gibi batıdan ithal bir düşüncedir. Meriç’e göre milliyetçilik, imanımızı yok etmek için kullanılan vesilelerden biridir. Zaten Osmanlı’da bunlara itibar etmemiştir. Meriç’e göre fert dinsiz olabilir ancak toplum dinsiz olamaz. Tarihin hiçbir döneminde hiçbir topluluk dinsiz, mukaddessiz yaşayamamıştır. Bir topluma yapılacak en büyük kötülük onun dini inançları ile oynamaktır. Milliyetçiliğin Avrupa’dan ithal edilmesini de bu katego- 16
ide değerlendirmiştir. Zaten Osmanlı’nın dünyaya bakış açısı da İslami bir yön taşır. O dünyayı darü-l harb ve darü-l iman olarak ikiye ayırır. Darü-l iman vahdaniyete inanan, İslamiyeti kabul etmiş insanların ülkesidir. İslam sayesinde insanlar birbirini kardeş olarak gören bir ümmet teşkil edilmiş ve bu insanlar arasında bir eşitlik sağlanmıştır. Meriç’e göre cumhuriyetin en büyük hatalarından biri; maziyle yani Osmanlı ile bağlantının kesilince dinle de bağlantının kesileceğini sanmasıdır oysa din bizim için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Meriç Türk insanın kaderinin din dışında sekilenmesinden yana değildir çünkü İslam ve Türk kimliği iç içe geçmiştir hatta Osmanlı Türklüğünü İslam içinde eritmiştir. Meriç’in şu sözlere dikkate değerdir.’ Cumhuriyetin en büyük hatası, hatta bir parça ittihat ve terakki’nin de hatası, Türk milletini dinin dışında mütalaa etmek hamakatini göstermiştir.’ Meriç, belirli sınırlar içinde yaşayan, belirli bir dili konuşan insanların belirli bir bayrak altında toplanarak varlıklarının haykırmasının zorunlu olduğunu da belirterek milliyet anlayışının zorunlu yönünü de aktarır. Avrupalı devletlerin oyunları sayesinde dindaşlarımızla aramız açılmış ve sınırlarımız ayrılmıştır. Meriç’e göre kendi varlığımızı gösterebilmek için milliyet anlayışına sahip olmamız ancak bu millet unsurdan faydalanırken bağnaz ve yobaz şekilde hareket etmemek gerekir. Cemil Meriç ve muhafazakârlık; ‘Batının sosyal ve politik tarihi bilinmeden ideolojileri kavranana bilir mi ? İdeoloji bir bütündür…’ ‘bir ülkenin başka bir ülkeye, bir medeniyetin başka bir medeniyete istihale edemeyeceğini düşünemedik.’ Meriç’e göre Doğu ile batının tarihsel sürecinde çok farklı dinamikler vardır. Dolayısıyla liberalizm, sosyalizm gibi batı kaynaklı ideolojiler doğrudan doğruya Avrupa’nın siyasal, sosyal ve politik kaderi ile ilgilidir. Meriç’e göre Avrupa bir köleler toplulu- 17 ğudur. Batı, feodalite denen zilleti yaşamıştır. Osmanlı ise hür insanların yaşadığı bir topluluktur. Osmanlı tebaası altında yaşayan hiçbir millet feodal düzeni yaşamamıştır. Feodalite ile beraber ortaya çıkan sınıflı toplumu Osmanlı’da göremeyiz. Osmanlı cemiyeti bir bütündür ve insanlar eşittir, sınıflar yoktur. Avrupa’da şatolarda yaşayan feodal beyler şehirlerde yaşayan burjuva ile sürekli bir rekabet altındadır. Avrupa’da kavmiyet kan, kabile gibi biyolojik bağlara dayanır. İslam’da kavmiyet ümmet ve inanç birliğine dayanır. Avrupa’da dinin ayrıştırıcı bir yönü vardır. Mezhepler birbirlerine katlanamaz. Avrupa’da ilmin tarihi din ile ilmin mücadelesi haline gelmiştir. Bu noktada Meriç Marx’ın ‘din, afyondur.’ Sözünü haklı bulur ancak bu bizim için geçerli değildir. Meriç’e göre dinden kurtulmak Avrupa için olumlu olsa da bizim için aynı şey söz konusu değildir. Yani doğu ve batı medeniyetleri farklı toplumsal süreçlerden geçmiştir ve bu farklıklılar bilinmeden batıdan alınan ideolojiler bir geçerlilik teşkil etmez. ancak bu ifadeler meriç’in yabancı ideolojileri toptan reddetmesini değil, onları anlamaya ve yerlileştirme çabasına girmesini sağlamıştır. ‘hakikatte hiçbir düşünce düşman değildir, her düşünce kanımıza karıştırılmak, millileştirilmek şartıyla doğrudur.’ Bu sözler Meriç’te yabancı düşüncelere düşmanlık yerine onların yerlileştirilmesinin ön planda olduğunu gösteriyor. Meriç’in şu sözleri durumu özetlemektedir. ‘ Türk insanı batı dünyasını tanımak için batı’nın bütün düşünce dünyasını tanımak, sonra kendi dünyasına dönmek zorundadır.’ Meriç’e göre bu Avrupa kökenli ideolojiler ancak geleneklerimize ve yapımıza uygun olduğu sürece bizim için kullanışlı olacaktır. Meriç’in amacı yabancı ideolojileri kopya etmek değil, onların kendi toplumumuza uygunluğunu kontrol etmektir. Avrupalı için doğu sömürülecek topraklardır. Avrupa’nın iki büyük sosyoloğu Marx ve weber’in birçok çatışan görüşüne rağmen ikisinin de uzlaştığı nokta doğu’nun sömürülmesidir. Meriç’in ifadesi ile daha düne kadar varlığımızdan haberdar olmayan batının söyledikleri kendi toplu-
Page 1 and 2: sosyal bilimler çalışmaları der
Page 3 and 4: 3
Page 5 and 6: 5
Page 7 and 8: söylenilebilir. Yemende İbadi har
Page 9 and 10: yışı hususunda ise beraat edilec
Page 11 and 12: Eudaimonia antik Yunan etik anlayı
Page 13 and 14: Bundan dolayı insanın tam olarak
Page 15: Cemil meriç’e göre aydınlarım
Page 19 and 20: 19
Page 21 and 22: tarih, coğrafya, jeoloji, matemati
Page 23 and 24: de de Resmi Gazete’nin 63. sayıs
Page 25 and 26: 25
Page 27 and 28: len bir anayasa yoktur. Amerikan an
Page 29 and 30: 29
Page 31 and 32: ir çerçeveye hapsedilmesiydi ki b
Page 33 and 34: 33 KAYNAKÇA

kesin tasarım

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?