Fachowy Elektryk 4/2017
12.09.2017 • Views
Share Embed Flag

Fachowy Elektryk 4/2017

ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
rafaello

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

4/<strong>2017</strong><br />

Sierpień <strong>2017</strong><br />

ISSN 1643-7209<br />

NOWOŚĆ<br />

ELVIS<br />

<br />

<br />

<br />

ENERGETAB<br />

W, 17

Projekt produktu, projekt interfejsu: schmitz Visuelle Kommunikation hgschmitz.de<br />

Gira G1<br />

Wszechstronna obsługa<br />

technicznego wyposażenia<br />

budynku<br />

Nowy panel Gira G1 to inteligentne<br />

centralne urządzenie<br />

do obsługi całego technicznego<br />

wyposażenia budynku.<br />

Dzięki oferującemu doskonałą<br />

jakość obrazu wyświetlaczowi<br />

wielodotykowemu wszystkie<br />

funkcje systemu KNX można<br />

łatwo obsługiwać jednym dotknięciem<br />

palca lub gestem.<br />

W połączeniu z bramką domofonową<br />

IP panel Gira G1 może<br />

służyć również jako wideodomofon.<br />

Zaprojektowany całkowicie<br />

od nowa, intuicyjny interfejs<br />

użytkownika Gira<br />

sprawia, że obsługa technicznego<br />

wyposażenia budynku<br />

jak łatwiejsza, niż kiedykolwiek<br />

dotąd. Panel Gira G1<br />

można w łatwy sposób zainstalować<br />

jak normalny łącznik<br />

instalacyjny w jedynej puszce<br />

podtynkowej.<br />

Więcej informacji pod<br />

adresem: www.gira.com/pl<br />

Wyróżnienia<br />

Gira G1:<br />

iF Design Award 2015,<br />

German Design Award 2015<br />

Good Design Award<br />

Chicago 2014,<br />

ICONIC Awards 2014,<br />

Plus X Award 2014,<br />

Design Plus 2014<br />

Interfejs Gira:<br />

ADC Award 2015,<br />

Red Dot Award 2014<br />

Best of the Best

<strong>2017</strong><br />

<br />

Siedle Basic

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Droga ku przyszłości<br />

Po wakacyjnym rozprężeniu przyszedł czas by wrócić na zawodowe tory. Dobrą<br />

rozgrzewką mogą okazać się coroczne targi Energetab. To wydarzenie jest bardzo<br />

znaczące dla całej branży elektrycznej i energetycznej. Największa tego typu impreza<br />

w Polsce jest bowiem barometrem trendów i rozwoju rynku, a co się z tym wiąże<br />

– pokazuje nam jak będziemy musieli zweryfikować naszą wiedzę i doświadczenie<br />

by dotrzymać kroku rozwijającej się technologii. A rozwój, w ostatnich latach, jest<br />

naprawdę imponujący. Zmienia się również myślenie i oczekiwania inwestorów. To<br />

właśnie oni, coraz bardziej świadomi, wymagają kreatywnego podejścia do realizowanych<br />

zleceń. Warto więc przyjechać do Bielska by przyjrzeć się z bliska, co przygotowali<br />

producenci by sprostać wymogom, jakże popularnych w ostatnich latach<br />

haseł: ekologia, ekonomia, efektywność energetyczna. Jestem przekonana, że te<br />

właśnie hasła, to nie puste slogany tylko drogowskaz, zgodnie z którym porusza się<br />

nie tylko nasza branża, ale cały technologiczny świat.<br />

Do zobaczenia pod Szyndzielnią!<br />

Małgorzata Dobień<br />

redaktor naczelna<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />

32-590 Libiąż<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Marcin Sikora<br />

tel. kom. 515 251 052<br />

marcin.sikora@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

www.fachowyinstalator.pl<br />

inne nasze tytuły:<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Marcin Kostyra<br />

tel. kom. 530 442 033<br />

marcin.kostyra@targetpress.pl<br />

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie<br />

prawo ich re da gowania oraz skracania.<br />

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.<br />

2<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

Fot. Tomasz Pijarczyk - BisonEnergy (www.bisonenergy.pl)<br />

TEMAT NUMERU<br />

Energia z natury<br />

czytaj od str. 68<br />

Spis treści<br />

6–10 Aktualności<br />

12–13, 74 Nowości<br />

14 Akumulatorowe elektronarzędzia najlepszym wyborem<br />

dla każdego profesjonalisty<br />

16 Dlaczego chłodzenie aktywne jest lepsze w falownikach PV<br />

20 Z programem łatwiej i szybciej<br />

24 Oprogramowanie inżynierskie Weidmüller Configurator.<br />

Łatwiejsza konfiguracja i projektowianie<br />

26 Czytelna zaleta? Etykieta!<br />

29 Brother prezentuje profesjonalną drukarkę etykiet dla<br />

elektryków i instalatorów<br />

30 Systemy tras kablowych z zachowaniem funkcji podczas<br />

pożaru<br />

34 Puszki oraz kablowe systemy nośne odporne na działanie<br />

pożaru zapewniające podtrzymanie pracy systemów<br />

awaryjnych w obiektach budowlanych<br />

36 Hermetyczne rozdzielnicei puszki firmy ELEKTRO-PLAST<br />

NASIELSK GALANT i INDUSTRIAL<br />

38 Od ponad 30 lat łączymy jakość z bezpieczeństwem,<br />

stawiając przede wszystkim na oszczędne rozwiązania<br />

dla branży elektroinstalacyjnej!<br />

42 Ciąg dalszy nastąpił<br />

44 Wyłączniki różnicowoprądowe z członem nadprądowym<br />

RCBO3 i RCBO4 unikatowy produkt w ofercie firmy Hager<br />

46 Obudowa Hygienic Design do zastosowania w przemyśle<br />

spożywczym. Gwarancja czystości!<br />

50 Nowości w serii DECO firmy Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />

52 Rozdzielnice budowlane – wybrane zagadnienia z zakresu<br />

bezpieczeństwa i eksploatacji<br />

54 Przegląd agregatów prądotwórczych<br />

58 ETS vs. ETS Inside<br />

61 Nowości w ofercie automatyki budynkowej EXTA<br />

firmy ZAMEL<br />

62 Inteligentne rozwiązania MOBILUS<br />

4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

64 Grzanie wody z Fronius Ohmpilot<br />

66 Energia jest wszędzie<br />

73 Oświetlenie LED w halach i magazynach<br />

77 Audyt oświetlenia, czyli odpowiedź na potrzeby klientów<br />

i rynku<br />

78 Oprawy LED do zadań specjalnych – jak efektywnie<br />

oświetlić przestrzenie przemysłowe i hale magazynowe<br />

82 Pięć błędów w oświetleniu powierzchni handlowych<br />

86 Większe bezpieczeństwo z systemem monitoringu<br />

oświetlenia awaryjnego<br />

88 Detektory gazów toksycznych i wybuchowych<br />

– charakterystyka mierników<br />

93 Czujniki tlenku węgla, gazu oraz dymu firmy ZAMEL<br />

94 Detekcja gazów w garażach wielostanowiskowych<br />

97 Co warto wiedzieć o detektorach gazu?<br />

100 Selektywnie czy tanio?<br />

102 Analizatory jakości zasilania<br />

105 Multimetry cyfrowe – jak wybrać odpowiednie<br />

urządzenie<br />

108 Analiza niepożądanych zjawisk<br />

110 Diagnostyka to podstawa<br />

114 Termowizja w wersji Smart – nowa seria kamer<br />

termowizyjnych testo 865/868/871/872<br />

116 Zapobieganie przestojom maszyn i pożarom.<br />

Kamera termowizyjna FLIR T440: doskonałe<br />

narzędzie do kontroli instalacji elektrycznych<br />

120 Warsztat – narzędzia<br />

121 Energotytan – promocje Energetab <strong>2017</strong><br />

122 Narzędzia do montażu i naprawy kabli<br />

z ENERGOTYTANU ®<br />

124 Nowa norma drabin EN 131 – większe bezpieczeństwo<br />

użytkowników drabin przystawnych<br />

126 Warsztat<br />

128 Pozytywne wibracje

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Jubileuszowe 30. Międzynarodowe Energetyczne<br />

Targi Bielskie ENERGETAB <strong>2017</strong><br />

ENERGETAB to największe w Polsce targi<br />

nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii<br />

dla przemysłu energetycznego. Jest<br />

to zarazem jedno z najważniejszych spotkań<br />

czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.<br />

Targom towarzyszyć będą konferencje,<br />

seminaria i prezentacje wystawców –<br />

zatem jest to także<br />

doskonałe forum dla<br />

rozmów o aktualnych<br />

kierunkach rozwoju<br />

branży oraz wdrażanych<br />

innowacjach.<br />

Targi ENERGETAB<br />

to doskonała okazja<br />

do nawiązania bezpośrednich<br />

kontaktów<br />

biznesowych między<br />

wystawcami a projektantami,<br />

dostawcami<br />

usług i czołowymi<br />

przedstawicielami<br />

przedsiębiorstw energetycznych – zarówno<br />

z Polski jak i z zagranicy.<br />

Tradycyjnie już podczas targów odbędzie<br />

się konkurs nagradzający prestiżowymi<br />

medalami i pucharami „szczególnie wyróżniające<br />

się produkty” zgłoszone przez<br />

wystawców.<br />

Na targach również kontynuowane będą,<br />

cieszące się sporym zainteresowaniem<br />

zwiedzających, atrakcyjne formy promocji<br />

wystawców w postaci konkursów<br />

multimedialnych.<br />

W ubiegłym roku targi ENERGETAB 2016<br />

odwiedziło około 20 tys. zwiedzających<br />

z kraju i zagranicy, którzy mogli zapoznać<br />

się z ofertami 750 wystawców z 22 krajów<br />

Europy i Azji. Ekspozycje targowe zajęły<br />

prawie 4 ha urokliwie położonego terenu<br />

u stóp Dębowca i Szyndzielni, zarówno<br />

w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak<br />

i w pawilonach namiotowych oraz terenach<br />

otwartych – na których wystawcy mieli<br />

możliwość ekspozycji wielkogabarytowych<br />

i ciężkich eksponatów.<br />

Warto zatem odwiedzić targi Energetab<br />

<strong>2017</strong> w dniach od 12-14 września <strong>2017</strong> r.<br />

Więcej informacji na stronie<br />

www.energetab.pl<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

TIM.pl ma cztery lata!<br />

Ponad 1 164 000 zamówień online złożyli<br />

klienci od początku istnienia e-sklepu TIM<br />

SA. Jego start w lipcu 2013 r. spowodował<br />

prawdziwą rewolucję na rynku dystrybucji<br />

artykułów elektrotechnicznych w Polsce.<br />

TIM.pl nieustannie się rozwija. Cztery<br />

lata temu TIM SA jako pierwszy w Polsce<br />

hurtowy dystrybutor elektrotechniki uruchomił<br />

sklep internetowy, którego oferta<br />

(wraz z informacją o cenach) była<br />

i jest dostępna dla wszystkich klientów<br />

– zarówno konsumentów, jak<br />

i przedsiębiorców – bez wymogu<br />

wcześniejszej rejestracji. Tym<br />

samym firma rozpoczęła proces<br />

zmiany modelu działania – z tradycyjnej<br />

sieci hurtowni elektrycznych<br />

do nowoczesnego dystrybutora<br />

elektrotechniki, oferującego dostęp<br />

do swojej oferty za pośrednictwem<br />

wielu kanałów (multichannel).<br />

Składanie zamówień możliwe jest<br />

poprzez stronę www.TIM.pl i aplikację<br />

mobilną mTIM, ale również<br />

drogą telefoniczną, e-mailowo, a także za<br />

pośrednictwem ogólnopolskiej sieci biur<br />

i przedstawicieli handlowych.<br />

Serwis dostępny obecnie pod adresem TIM.<br />

pl w bardzo niewielkim stopniu przypomina<br />

e-sklep, który wystartował cztery lata temu.<br />

Przez ten czas zmieniło się nie tylko logo<br />

TIM-u i wygląd samej strony, lecz przede<br />

wszystkim narzędzia, z jakich może korzystać<br />

klient, dokonując zakupów. Wśród nich<br />

sporą popularnością cieszą się konfiguratory,<br />

umożliwiające skorzystanie online z wysoce<br />

specjalistycznej wiedzy i porad. Kilka<br />

tygodni temu klienci TIM.pl uzyskali dostęp<br />

do bardzo innowacyjnego i unikalnego nie<br />

tylko na polskim rynku konfiguratora styczników<br />

(dostęp bez konieczności wcześniejszego<br />

logowania się). Określając parametry<br />

elektryczne stycznika, otrzymujemy<br />

listę urządzeń spełniających zadane<br />

parametry wraz z listą pasujących<br />

do nich elementów, takich jak styki<br />

pomocnicze czy zabezpieczenia<br />

termiczne.<br />

Trwają prace na nową odsłoną TIM.<br />

pl. Wersję 2.0 e-sklepu TIM SA ma<br />

cechować jeszcze lepsze dopasowanie<br />

do preferencji i oczekiwań<br />

poszczególnych klientów zarówno<br />

oferowanych produktów, jak i dostępnych<br />

narzędzi.<br />

www.tim.pl<br />

6 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

@zamelpl

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ES-SYSTEM W FINALE KONKURSU<br />

DOBRY WZÓR <strong>2017</strong><br />

ES-SYSTEM, czołowa polska firma specjalizująca<br />

się w oświetleniu profesjonalnym,<br />

znalazła się w finale konkursu<br />

„Dobry Wzór <strong>2017</strong>”. Nagrody przyznawane<br />

są przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego.<br />

Celem konkursu jest wyróżnienie<br />

produktów o wysokiej jakości wzornictwa<br />

dostępnych na polskim rynku. W konkursie<br />

wyróżniono rodzinę opraw COSMO FX.<br />

COSMO FX to wszechstronna i łatwa<br />

w konserwacji rodzina opraw oświetlenia<br />

ogólnego. Dzięki wykorzystaniu technologii<br />

LED, produkty COSMO osiągają bardzo<br />

dobre parametry świetlne, mimo niewielkich<br />

rozmiarów i małej wagi. To co dodatkowo<br />

wyróżnia oprawy to możliwość zastosowania<br />

w nich kolorowych korpusów.<br />

Oprawy COSMO FX nadają się do wykorzystania<br />

w różnorodnych przestrzeniach:<br />

mieszkaniach, obiektach biurowych, szkołach<br />

i halach przemysłowych. Dzięki temu<br />

mogą być wykorzystywane zarówno przez<br />

inwestorów indywidualnych jak i inwestorów<br />

komercyjnych takich jak: projektanci,<br />

architekci, elektrycy i hurtownicy.<br />

www.essystem.pl<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

VI edycja Ogólnopolskich Dni Zintegrowanych Systemów<br />

Bezpieczeństwa Pożarowego – Schrack Seconet i Partnerzy<br />

W dniach 4−5 października <strong>2017</strong> roku<br />

w Hotelu Windsor w Jachrance odbędzie<br />

się kolejna, VI edycja Ogólnopolskich<br />

Dni Zintegrowanych Systemów<br />

Bezpieczeństwa Pożarowego – Schrack<br />

Seconet i Partnerzy. Organizatorzy zapowiadają<br />

ciekawe zmiany w dotychczasowej<br />

formule spotkania.<br />

Wykłady odbywające się zwykle w sesjach<br />

przedpołudniowych zostaną zastąpione<br />

studiami przypadków, na które będą<br />

składały się bloki merytoryczne w zakresie<br />

takich zagadnień jak: projektowanie,<br />

realizacja i eksploatacja systemów bezpieczeństwa.<br />

Całość wystąpień będzie<br />

uzupełnieniem i komentarzem do pokazu<br />

zadziałania zintegrowanych ze sobą urządzeń,<br />

a podsumowanie każdego studium<br />

przypadku zakończy dyskusja ekspercka.<br />

W ciągu dwóch dni szkolenia zespoły<br />

specjalistów i ekspertów dokonają analizy<br />

przypadków zastosowania urządzeń<br />

służących ochronie zdrowia, życia i mienia<br />

(w tym procesów technologicznych)<br />

w obiektach różnego przeznaczenia,<br />

m.in.: hali widowiskowo-sportowej, budynku<br />

biurowo-usługowym, szpitalu czy<br />

obiekcie przemysłowym. W drugiej połowie<br />

każdego dnia szkolenia uczestnicy<br />

będą mogli wziąć udział w sesjach warsztatowych<br />

poszczególnych Partnerów tegorocznego<br />

spotkania.<br />

Podczas dwóch dni merytorycznych spotkań<br />

z najlepszymi ekspertami w branży słuchacze<br />

zapoznają<br />

się z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi<br />

projektowania, instalacji oraz użytkowania<br />

m.in. takich systemów jak: SSP,<br />

DSO, SUG, BMS, SMS, CCTV (VSS),<br />

SKD, przyzywowych i komunikacji, kontroli<br />

rozprzestrzeniania dymu i ciepła, sterowania<br />

oddzieleniami pożarowymi i innymi<br />

instalacjami technicznymi obiektu.<br />

Do grona ekspertów uczestniczących<br />

w omawianiu określonego studium przypadku<br />

zaproszono m.in. przedstawicieli<br />

instytucji badawczych i specjalistycznych<br />

uczelni technicznych oraz niezależnych<br />

ekspertów, zajmujących się problematyką<br />

bezpieczeństwa i ewakuacji.<br />

Do współorganizacji tego niezwykle istotnego<br />

w branży przedsięwzięcia edukacyjnego<br />

zostali zaproszeni producenci innych systemów:<br />

3M Poland Sp. z o.o., APA Sp. z o.o.,<br />

BELIMO Siłowniki S.A., COBS AB,<br />

Hanwha Techwin Europe, ID Electronics<br />

Sp. z o.o., InGas Sp. z o.o. Wsparcie<br />

merytoryczne podczas tegorocznej edycji<br />

szkolenia zapewnią: Centrum Naukowo<br />

Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej<br />

oraz Instytut Techniki Budowlanej. Zarówno<br />

w sesji wykładowej, jak i warsztatowej<br />

udział wezmą także przedstawiciele Instytutu<br />

Bezpieczeństwa Pożarowego NODEX.<br />

Podobnie jak w latach poprzednich, wartość<br />

merytoryczna oraz edukacyjny charakter<br />

spotkania będą sprawą nadrzędną.<br />

W częściach szkoleniowych, które<br />

wprowadzą uczestników w najnowsze<br />

zmiany i wytyczne dotyczące inteligentnych<br />

zabezpieczeń obiektów, nie będą<br />

poruszane sprawy marketingowe poszczególnych<br />

firm – współorganizatorów<br />

szkolenia.<br />

Więcej informacji na<br />

www.schrack-seconet.pl<br />

8 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

Weź udział<br />

w programie partnerskim<br />

Daj sobie prezent<br />

ZA DARMO!<br />

Wybierz sam<br />

co będzie<br />

w środku<br />

Wystarczy że dokonasz zakupów prod<br />

uktów<br />

wybranych producentów w hurtow<br />

niach<br />

elektrycznych zrzeszonych w grupie „INTER-<br />

ELEKTRO”, a otrzymasz punkty, zwane<br />

ElektroPunktami. Zebrane ElektroPunk<br />

ty są<br />

wymienialne na prezenty w tej samej hurtowni,<br />

w której dokonujecie Państwo zakupów. Pu<br />

nkty<br />

otrzymuje się za dokonanie zakupów na kwot<br />

ę<br />

powyżej 500 zł netto.<br />

Pełną listę oraz opis nagród – prezentów,<br />

znajdziecie Państwo na stronie: www.iesa.pl w.<br />

w Katalogu Nagród. Z niego można wybrać<br />

sobie dowolny prezent, odpowiadający liczbie<br />

zebranych punktów. Tam też zapoznacie a się<br />

Państwo z regulaminem gry.<br />

Zbieraj punkty<br />

i odbieraj nagrody!<br />

100 zł netto=1 punkt

AKTUALNOŚCI<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Odnawialne źródła energii w zasięgu ręki<br />

Firma Fronius dostarcza falowniki do chilijskiego programu wsparcia fotowoltaiki<br />

Od 2015 roku rząd Chile wspiera budowę instalacji<br />

fotowoltaicznych na budynkach użyteczności<br />

publicznej w ramach trwającego już<br />

cztery lata programu wsparcia. Technologia<br />

wykorzystywana w tym programie w wielu<br />

przypadkach pochodzi z Austrii: firma Fronius<br />

Solar Energy, specjalista w dziedzinie<br />

technologii słonecznej, dostarczyła falowniki<br />

SnapINverter do ponad połowy dotychczas<br />

zrealizowanych projektów. Bogata paleta<br />

produktów i wyjątkowa koncepcja serwisowa<br />

czynią z firmy Fronius partnera w dziedzinie<br />

energii odnawialnych poszukiwanego<br />

w całej Ameryce Łacińskiej.<br />

Program wsparcia „Techos Solares Públicos”,<br />

powołany do życia przez chilijski<br />

rząd, ma na celu ożywienie korzystania<br />

z energii słonecznej i pokazanie społeczeństwu<br />

widocznych zalet odnawialnych źródeł<br />

energii. W tym celu w instalacje fotowoltaiczne<br />

wyposaża się liczne budynki użyteczności<br />

publicznej, takie jak szkoły, urzędy<br />

lub szpitale, zapewniające im ekonomiczne<br />

zaopatrzenie w czystą energię. Niedawno<br />

zakończono pierwszy etap czteroletniego<br />

programu, podczas którego zrealizowano<br />

budowę instalacji fotowoltaicznych o mocy<br />

prawie 100 kW. Do 2019 roku planuje się<br />

realizację większych projektów o mocy prawie<br />

400 kW.<br />

Źródło: Fronius<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

EcoStruxure podnosi innowacyjność<br />

i obniża koszty energii sieci Hilton<br />

Sieć hoteli w codziennym funkcjonowaniu<br />

zużywa znaczne wolumeny energii. Wykorzystuje<br />

ją do oświetlenia pokoi i restauracji,<br />

jak również do wielu innych procesów<br />

związanych z gospodarowaniem wodą, sterowaniem<br />

klimatyzacją, parą wodną czy gazem.<br />

Sieć hoteli Hilton chciała, więc obniżyć<br />

koszty związane z energią, które stanowią<br />

równowartość aż 5% osiągniętego przez nią<br />

przychodu. Znaczące stało się również efektywne<br />

wykorzystanie zasobów.<br />

Realizacja celu postawionego przez Hilton<br />

stała się możliwa dzięki zastosowaniu kilku<br />

rozwiązań. W procesie kluczowe było wdrożenie<br />

EcoStruxure Resource Advisor, czyli<br />

skalowalnej platformy w chmurze, która<br />

w czasie rzeczywistym pokazuje obowiązujące<br />

ceny i zużycie zasobów w danym obiekcie,<br />

umożliwiając ich porównanie z danymi<br />

z innych nieruchomości sieci Hilton na całym<br />

świecie. Aby było to możliwe, w hotelach<br />

zainstalowano inteligentne sterowniki<br />

pomieszczeniowe, umożliwiające zbieranie<br />

informacji o zużywanych zasobach. Dodatkowo<br />

w ramach rozwiązania EcoStruxure,<br />

możliwe jest zarządzanie budynkami, pokojami,<br />

czy w ogóle nieruchomościami sieci.<br />

Połączenie tych wszystkich elementów pozwala<br />

managerom sieci w każdym hotelu<br />

konfigurować osobiste panele kontrole<br />

i tworzyć dostosowane do własnych potrzeb<br />

raporty. Dostarczają one przejrzystych informacji<br />

dotyczących zużycia wody, gazu czy<br />

energii.<br />

Co więcej, pozwalają również dowiedzieć<br />

się, jak dany hotel gospodaruje odpadami<br />

lub parą i gdzie ewentualnie można dokonać<br />

zmian, aby było to bardziej efektywne. Na<br />

podstawie tych danych możliwe jest również<br />

dokonanie porównania zużycia pomiędzy<br />

różnymi hotelami sieci na całym świecie.<br />

Dodatkowo konsultanci Schneider Electric<br />

wykorzystując te dane doradzają managerom<br />

w kwestiach zaopatrzenia i realizacji programów<br />

zrównoważonego rozwoju.<br />

Rezultatem podjętych działań są oszczędności<br />

wydatków związanych z poborem energii,<br />

wynoszące średnio 3% w skali roku. Jednocześnie<br />

za pomocą systemów zarządzania<br />

budynkiem oraz pokojami dla gości, jeszcze<br />

bardziej zwiększono jakość oferowanych<br />

usług.<br />

Źródło: Schneider Electric<br />

10 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 3 • <strong>2017</strong>

RBK 3 pro<br />

nowy wymiar bezpieczeństwa<br />

nowoczesny design<br />

tor prądowy generujący małe straty mocy przy pełnym obciążeniu<br />

nowy sposób zwalniania wkładki bezpiecznikowej<br />

montaż na płycie lub na moście szynowym o rozstawie 60 mm<br />

szeroka gama wykonań zakończeń torów prądowych<br />

przystosowanych do różnych typów zacisków przyłączeniowych<br />

możliwość dopinania dodatkowych osłon zacisków<br />

segment<br />

automatyzacji<br />

pracy sieci<br />

www.apator.com

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

NOWOŚCI<br />

Mini złączki, maksi efekt<br />

Szybkozłączki PM, to wersja „mini” dobrze już znanych transparentnych<br />

złączek „PC”. Kompaktowy rozmiar pozwala na łatwe<br />

ich ukrycie oraz użycie w trudno dostępnych miejscach. Szybkozłączki<br />

przystosowane są do maksymalnego prądu znamionowego<br />

24 A i napięcia ~450 V. Kolorystyka poliwęglanowej obudowy<br />

sprawi, że w łatwy sposób rozpoznamy poszczególne modele,<br />

różniące się ilością otworów na przewody – w ofercie znajdziemy<br />

5 różnych modeli (2, 3, 4, 5 i 8 zacisków). Szybkozłączki posiadają<br />

okienko testowe, pozwalające na wprowadzenie próbnika napięcia<br />

w celu weryfikacji obecności napięcia w łączonych przewodach<br />

bez potrzeby ich odizolowywania. Szybkozłączki przystosowane są<br />

do przewodów sztywnych typu drut (YDY) o przekroju w zakresie<br />

0,5–2,5 mm².<br />

www.bemko.eu<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Gniazdo jako ładowarka USB,<br />

czyli nowe rozwiązanie od ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

Firma ELEKTRO-PLAST NASIELSK rozszerzyła serię SENTIA<br />

o nowoczesne, podwójne gniazda zasilające USB (5V DC 2,1A).<br />

Osprzęt jest kompatybilny z wszystkimi urządzeniami<br />

wyposażonymi w USB oraz USB 2.0.<br />

Wejścia USB zostały zaprojektowane<br />

w taki<br />

sposób, aby nie powodować<br />

nacisku<br />

na kable urządzenia<br />

oraz zapewnić<br />

jak najwięcej wolnej<br />

przestrzeni podczas<br />

ładowania. Dzięki<br />

temu można jednocześnie wygodnie ładować<br />

smartfon czy tablet, jak i użytkować<br />

osprzęt w tradycyjny sposób.<br />

Na uwagę zasługuje także elegancka, uniwersalna<br />

linia osprzętu SENTIA, dzięki<br />

której gniazdka znajdą zastosowanie<br />

zarówno w warunkach domowych,<br />

czyli w kuchni, sypialni czy gabinecie,<br />

jak i w przypadku inwestycji komercyjnych:<br />

hoteli, restauracji, kawiarni, portów lotniczych czy też biur<br />

bądź akademików.<br />

www.elektro-plast.com.pl<br />

Bulik II – flagowy dzwonek firmy ZAMEL w nowej odsłonie<br />

Już we wrześniu do hurtowni elektrotechnicznych<br />

w całej Polsce trafi Bulik II – nowa odsłona<br />

popularnego dzwonka bezprzewodowego firmy<br />

ZAMEL. Dzwonek produkowany jest w Polsce.<br />

Urządzenie wyróżnia się bardzo dużym zasięgiem<br />

działania do 350 m w terenie otwartym,<br />

(co oznacza 3-krotnie większy zasięg działania<br />

w porównaniu z dzwonkami standardowymi)<br />

oraz przyciskiem dotykowym o podwyższonym<br />

stopniu hermetyczności (IP56). Nowoczesne<br />

wzornictwo oraz dodatkowe podświetlanie typu<br />

„ambiled” to jego dodatkowe atuty.<br />

Innowacja dotyczy także liczby przycisków<br />

możliwych do zaprogramowania w ramach jednego<br />

urządzenia – 69 nadajników z całą pewnością<br />

zapewni sprawną komunikację w obrębie<br />

nawet bardzo dużych obiektów np. hoteli.<br />

Dodatkowo poprzez zróżnicowanie melodii,<br />

można w prosty sposób dokonać weryfikacji<br />

miejsca przywołania. Dzwonek dostępny<br />

jest w dwóch wariantach zasilania: sieciowej<br />

– wpinanej do gniazda 230 V oraz bateryjnej,<br />

zasilanej trzema bateriami typu AAA. Dzięki<br />

możliwości wyciszenia dzwonka i pozostawienia<br />

tylko sygnalizacji optycznej Bulik II<br />

jest skutecznym, a zarazem dyskretnym urządzeniem<br />

przywoławczym.<br />

www.zamel.com<br />

12 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

NOWOŚCI<br />

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Schneider Electric z nową serią<br />

przekaźników Zelio<br />

chneider Electric wprowadził nową serię<br />

przekaźników Zelio, w skład której<br />

wchodzą przekaźniki elektromechaniczne,<br />

kontroli i monitorowania, czasowe oraz<br />

półprzewodnikowe. Cztery nowe rodzaje<br />

przekaźników zostały zaprojektowane tak,<br />

aby sprostać wymaganiom najbardziej zaawansowanych<br />

aplikacji.<br />

Nowa seria Zelio to rodzina czterech produktów:<br />

Zelio RXG, Zelio RM22/35, Zelio<br />

RE22 oraz Zelio SSP1 & SSP1.S. Przekaźniki<br />

z nowej serii zostały wyposażone<br />

w nowe rozwiązania,<br />

w tym m.in.: zamykany przycisk testowy,<br />

wskaźniki LED, dostęp do dokumentacji<br />

dzięki kodowi QR, czy prowadzenie diagnostyki<br />

z wyjściem sygnałowym.<br />

www.schneider-electric.pl<br />

REKLAMA<br />

Nowe rozdzielnice modułowe XL³ S<br />

System rozdzielnic XL³ S obejmuje 2 serie<br />

podzielone ze względu na dopuszczalny<br />

prąd znamionowy aparatu głównego: XL³ S<br />

160 i XL³ S 630. W nazwie występuje<br />

wartość prądu znamionowego głównego<br />

wyłącznika. Rozdzielnice dostępne są<br />

w wykonaniu metalowym o stopniu ochrony<br />

IP 30 (bez drzwi) i IP 40 (z drzwiami).<br />

XL³ S 160 to nowe rozdzielnice metalowe<br />

modułowe o szerokości 24 modułów (wysokość<br />

od 2 do 8 rzędów) i 36 modułów (wysokość<br />

od 4 do 8 rzędów). Dostarczane są<br />

z zamontowanymi wspornikami TH 35 i osłonami<br />

czołowymi na całą wysokość. Występują<br />

w wersjach naściennych i wnękowych.<br />

W zależności od wersji możliwe jest<br />

montowanie w nich aparatów modułowych<br />

oraz aparatów mocy DPX³ 160 oraz<br />

Vistop 160. Drzwi oraz listwy przyłączeniowe<br />

PE/N należy zamawiać oddzielnie.<br />

Obudowy metalowe XL³ S 630 typu monoblok,<br />

o stopniu ochrony od IP 30 do IP 43<br />

umożliwiają zamontowanie aparatów o prądzie<br />

znamionowym do 630 A. Najważniejsze<br />

zalety:<br />

• Szeroki zakres wymiarów: obudowy<br />

o szerokości 16, 24 i 36 modułów, wysokość<br />

całkowita od 824 aż do 2324 mm.<br />

• Dedykowany przedział kablowy (350 mm).<br />

• Montaż aparatów modułowych, aparatów<br />

mocy do 630 A (DPX3 i DPX-IS)<br />

oraz rozłączników SPX do 400 A w polu<br />

o szerokości 16 modułów (450 mm).<br />

• Duża sztywność konstrukcji.<br />

• Ścianki boczne jako oddzielne nr ref.,<br />

łatwy montaż dzięki specjalnym zaczepom.<br />

• Duża głębokość drzwi (55 mm), kąt<br />

otwarcia 180°.<br />

www.legrand.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

13

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Akumulatorowe elektronarzędzia<br />

najlepszym wyborem<br />

dla każdego profesjonalisty<br />

Innowacyjna technologia akumulatorowa to prawdziwy przełom w sektorze profesjonalnego<br />

sprzętu dla fachowców. Jej wysoka skuteczność i moc, a przede wszystkim łatwość<br />

użytkowania w każdych warunkach sprawia, że elektronarzędzia akumulatorowe można<br />

określić jako synonim nowoczesnego podejścia w miejscu pracy każdego fachowca.<br />

Systemy bezprzewodowe, jako<br />

urządzenia idealnie przystosowane<br />

do współczesnych wymagań rynku,<br />

pozwalają na efektywną i ekonomiczną<br />

pracę nawet w najtrudniejszych<br />

warunkach.<br />

Dzisiejsze akumulatorowe rozwiązania<br />

w niczym nie ustępują mocy<br />

narzędzi sieciowych, o czym mogą<br />

przekonać się użytkownicy sprzętu<br />

marki Milwaukee ® , będącej wiodącą<br />

marką na rynku profesjonalnych<br />

elektronarzędzi.<br />

Wysoka wydajność i bezpieczeństwo<br />

to główne kryteria, którymi<br />

kierują się profesjonaliści przy zakupie<br />

sprzętu. Brak ograniczenia ze<br />

strony zasilania zewnętrznego sprawia,<br />

że elektronarzędzia są proste<br />

w użyciu i funkcjonalne. Decydując<br />

się jednak na elektronarzędzia akumulatorowe<br />

warto wziąć pod uwagę<br />

jeszcze dodatkowe atuty sprzętu,<br />

które oferowane są przez najlepszych<br />

producentów.<br />

Marka Milwaukee ® wyposażyła swoje<br />

elektronarzędzia w unikalne mechanizmy,<br />

dzięki którym użytkownik może<br />

pracować na jednym systemie akumu-<br />

Lampa strefowa LED<br />

M18 ONESLSP<br />

Lampa stojąca M18 <br />

ONE-KEY LED<br />

latorowym przez cały dzień. Ponadto pierwszy<br />

na rynku bezpłatny system zintegrowanego<br />

monitorowania narzędzi ONE KEY <br />

od Milwaukee ® pozwala na posiadanie<br />

pełnej kontroli w miejscu pracy.<br />

Dodatkowo, kompleksowe rozwiązania<br />

oświetleniowe, takie jak lampa stojąca<br />

M18 ONE-KEY LED czy lampa strefowa<br />

LED M18 ONESLSP wykorzystujące<br />

technologię najnowszej generacji<br />

Trueview podwyższają produktywność<br />

systemów akumulatorowych w obszarze<br />

roboczym, zwiększając widoczność i zasięg<br />

dotarcia.<br />

Marka Milwaukee ® doskonale rozumie potrzeby<br />

fachowców i tworzy rozwiązania,<br />

które od lat towarzyszą profesjonalistom<br />

z branży budowlanej, motoryzacyjnej, elektrotechnicznej<br />

i wielu innych, stając się niezbędnym<br />

elementem ich wyposażenia. •<br />

14 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Dlaczego chłodzenie aktywne<br />

jest lepsze w falownikach PV<br />

PROMOCJA<br />

Współczesne falowniki fotowoltaiczne osiągają coraz<br />

wyższe sprawności, niemniej jednak, w wyniku strat<br />

związanych z działaniem układów elektronicznych<br />

wydzielają one duże ilości ciepła i dlatego wymagają<br />

intensywnego chłodzenia. W konstrukcjach<br />

produkowanych w ostatnich latach nadal najczęściej<br />

spotyka się chłodzenie wymuszone (aktywne),<br />

a niniejszy artykuł odpowiada na pytanie dlaczego ma<br />

ono więcej zalet, niż chłodzenie pasywne.<br />

Definicje<br />

Chłodzenie aktywne zawiera wentylator<br />

wymuszający przepływ powietrza<br />

w bezpośrednim otoczeniu<br />

powierzchni radiatora, ułatwiając<br />

odprowadzanie z niego ciepła.<br />

W starszych falownikach wentylator<br />

miał stałą prędkość obrotową,<br />

w nowszych: prędkość obrotowa<br />

wentylatora jest regulowana automatycznie<br />

zależnie od temperatury<br />

mierzonej na radiatorze. Co<br />

ważne, odpowiednia konstrukcja<br />

kanałów wentylacyjnych radiatora<br />

eliminuje kontakt przepływającego<br />

powietrza z układami i elementami<br />

elektronicznymi wewnątrz falownika,<br />

dzięki temu unika się ich zakurzenia<br />

lub zabrudzenia.<br />

Chłodzenie pasywne polega na odprowadzaniu<br />

ciepła tylko w wyniku<br />

konwekcji swobodnej powietrza<br />

wokół radiatora. Układ taki wymaga<br />

wydajnego radiatora, który może<br />

stanowić znaczną część objętości<br />

falownika i ponad połowę jego<br />

wagi. Jest to element, który nagrzewa<br />

się do tak wysokich temperatur,<br />

że jego dotknięcie grozi poparzeniem.<br />

Mimo koncepcji pasywnego<br />

chłodzenia głównego radiatora,<br />

w wielu konstrukcjach wewnątrz<br />

obudowy montowany jest wentylator,<br />

który zapewnia cyrkulację<br />

powietrza i eliminuje możliwość powstania<br />

punktowych miejsc o bardzo wysokiej<br />

temperaturze, tzw. hot-spotów.<br />

Na rysunku 2 przedstawiono porównanie<br />

procesu oddawania ciepła – wykonane kamerą<br />

termowizyjną – w przypadku chłodzenia<br />

aktywnego i pasywnego. W tym drugim<br />

wypadku chłodzony element ma znacznie<br />

(ok. 10°C) wyższą temperaturę.<br />

Rys. 1.<br />

Ograniczenie mocy wyjściowej w funkcji temperatury otoczenia<br />

16 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

bezpośrednio przekłada się na jego dłuższą<br />

żywotność. Bardziej wydajny komponent<br />

wydzieli mniej ciepła, a aktywny<br />

system chłodzenia jest w stanie szybciej<br />

odebrać ciepło.<br />

Rys. 2. Różnice w rozkładzie temperatur dla chłodzenia aktywnego i pasywnego<br />

Wpływ temperatury na<br />

żywotność urządzeń elektronicznych<br />

Elementy elektroniczne, w tym urządzenia<br />

półprzewodnikowe, rezystory, kondensatory,<br />

cewki indukcyjne i inne są<br />

podatne na uszkodzenia w wyniku przegrzania.<br />

Przewidywana żywotność jakiegokolwiek<br />

elementu, a co za tym idzie:<br />

całego produktu zbudowanego z tych<br />

elementów silnie zależy od temperatury<br />

w jakiej one pracują. W rzeczywistości<br />

podwyższenie temperatury o 10 stopni<br />

Celsjusza jest powszechnie uznawane<br />

za zmniejszenie żywotności urządzenia<br />

o połowę. Podobnie, obniżenie temperatury<br />

o 10 stopni może podwoić oczekiwaną<br />

żywotność.<br />

temperatura+10°C=(czas życia)/2<br />

Dlaczego temperatura ma aż takie<br />

znaczenie?<br />

Obszar inżynierii niezawodności dostarcza<br />

wielu narzędzi do oszacowania średniego<br />

czasu do awarii (ang. Mean Time<br />

To Failure, MTTF) oraz średniego czasu<br />

między awarią (ang. Mean Time Between<br />

Failure, MTBF) dla danego produktu,<br />

a temperatura zawsze stanowi kluczowy<br />

czynnik w tych obliczeniach. Dlatego inżynierowie<br />

zawsze określają maksymalną<br />

temperaturę roboczą dla produktów<br />

elektronicznych.<br />

Dla przykładu produkt przetwarzający<br />

energię został zaprojektowany do pracy<br />

w środowisku o temperaturze do 50° Celsjusza<br />

przy założeniu MTBF, np. 20 000<br />

godzin. Działanie produktu przy 60°C<br />

skutecznie skróci czas jego życia o połowę.<br />

Alternatywnie, jeśli otoczenie zostałoby<br />

schłodzone do 40°C, MTBF może<br />

zostać wydłużony do 40 000 godzin.<br />

Na temperaturę elementu elektronicznego<br />

wpływa temperatura otoczenia, ciepło<br />

wytwarzane przez sam element i skuteczność<br />

odbierania ciepła przez system<br />

chłodzenia. Temperatura komponentu<br />

może być zmniejszona poprzez poprawę<br />

któregokolwiek z tych czynników, a to<br />

Zabezpieczenie przed przegrzaniem<br />

– ograniczenie mocy wyjściowej<br />

Dodatkowym zabezpieczeniem, w które<br />

wyposażone są falowniki, jest zaprogramowana<br />

funkcja ograniczania mocy<br />

wyjściowej uzależniona od temperatury<br />

mierzonej bezpośrednio na radiatorze.<br />

W przypadku gdyby wartość ta była zbyt<br />

duża i zagrażała bezpieczeństwu komponentów<br />

falownika, moc wyjściowa jest<br />

ograniczana, proporcjonalnie zmniejszając<br />

również straty energii, czyli główną<br />

przyczynę zbyt wysokiej temperatury.<br />

W kartach katalogowych wiodących<br />

producentów falowników podawana jest<br />

taka charakterystyka, i z reguły jest ona<br />

odnoszona do temperatury otoczenia, ponieważ<br />

taką temperaturę użytkownik lub<br />

instalator może łatwo zmierzyć (rys. 1).<br />

Warto zauważyć, że w przypadku chłodzenia<br />

pasywnego ograniczenie mocy<br />

wyjściowej następuje przy znacznie niższych<br />

temperaturach.<br />

Jest to bardzo istotny parametr, ponieważ<br />

bezpośrednio przekłada się na mniejsze<br />

uzyski energii z instalacji fotowoltaicznej.<br />

Straty wynikające z ograniczania<br />

mocy wyjściowej aktywowanego w niskich<br />

temperaturach otoczenia (25-30°C)<br />

mogą sięgnąć nawet 15%! Na rysunku<br />

3 przedstawiono porównanie przebiegu<br />

mocy wyjściowej rzeczywistej elektrowni<br />

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rys. 3.<br />

Straty wynikające z ograniczenia mocy wyjściowej w upalne dni<br />

Chłodzenie aktywne<br />

Niższy koszt obsługi na przestrzeni wielu lat<br />

– praktycznie nie ma konieczności wykonywania<br />

czynności serwisowych<br />

Łatwość montażu – falownik jest mniejszy<br />

i lżejszy.<br />

Większe bezpieczeństwo obsługi.<br />

Chłodzenie pasywne<br />

Nawet raz na pół roku wymagane jest czyszczenie<br />

radiatorów z kurzu i brudu, aby zapewnić<br />

maksymalną wartość oddawanego ciepła. Takie<br />

czynności serwisowe powodują duży koszt na<br />

przestrzeni kilkunastu lat działania elektrowni,<br />

natomiast brak ich przeprowadzenia może<br />

skutkować utratą gwarancji.<br />

Duży radiator może stanowić ponad połowę<br />

wagi całego falownika.<br />

Możliwość poparzenia od gorącego radiatora.<br />

wsporczej zaraz pod modułami fotowoltaicznymi.<br />

Montaż od strony północnej,<br />

pod modułami, w przewiewnym miejscu<br />

gwarantuje minimalne straty związane<br />

z grzaniem się falownika, pod warunkiem<br />

spełnienia wszystkich wymogów zdefiniowanych<br />

w instrukcji instalacji. Z kolei<br />

montaż w pomieszczeniu zamkniętym<br />

wymaga zapewnienia odpowiednio wydajnej<br />

wentylacji – również określonej<br />

w instrukcji instalacji. W obu przypadkach<br />

stosowanie falowników z chłodzeniem<br />

aktywnym znacznie upraszcza spełnienie<br />

tych wymogów.<br />

Większe uzyski energii.<br />

W wysokich temperaturach pracy falownik dla<br />

bezpieczeństwa będzie ograniczał swoją moc<br />

wyjściową, a tym samym przetwarzał mniej<br />

energii.<br />

dr inż. Maciej Piliński<br />

Fronius Polska<br />

Większa swoboda montażu – nawet w pozycji<br />

horyzontalnej.<br />

Dłuższa żywotność elektroniki ze względu na<br />

niższą temperaturę elementów falownika<br />

Dla zapewnienia wydajnego chłodzenia falownik<br />

musi zostać zainstalowany w sposób, który<br />

zapewni sugerowany przez producenta zakres<br />

temperatur otoczenia, a także odstępy od<br />

podłoża, sufi tu oraz innych falowników. Łączne<br />

spełnienie wymogów może ograniczyć lub<br />

wręcz wykluczyć dane miejsce montażu.<br />

Ze względu na podwyższoną temperaturę,<br />

czas życia produktu skraca się o połowę przy<br />

każdych dodatkowych 10°C.<br />

Fronius Polska Sp. z o.o.<br />

ul. G. Eiffel’a 8<br />

44-109 Gliwice<br />

tel. 32 621 07 00<br />

e-mial: pv-sales-poland@fronius.com<br />

www.fronius.pl<br />

18 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging<br />

NIEZWYKLE PROSTY<br />

PROJEKT ELEKTROWNI JEST MOŻLIWY.<br />

PONIEWAŻ Z ROZWIĄZANIEM FRONIUS<br />

POWER PACKAGE MOŻEMY ZREALIZOWAĆ<br />

WSZYSTKIE PROJEKTY PV.<br />

24HRS<br />

SUN<br />

-<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

www.24hoursofsun.com

PROGRAMY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Z programem łatwiej i szybciej<br />

Rozdzielnice elektryczne zawierają szereg osprzętu i aparatury, która odpowiada za dystrybucję<br />

energii. Na etapie projektowania trzeba uwzględnić nie tylko parametry elektryczne<br />

urządzeń zamontowanych w jej wnętrzu, ale również optymalne wykorzystanie przestrzeni<br />

montażowej.<br />

Profesjonalnie opracowany projekt<br />

zagospodarowania rozdzielnicy powinien<br />

z jednej strony zawierać schemat<br />

ideowy połączeń, zaś z drugiej, rozmieszczenie<br />

aparatów elektrycznych.<br />

W efekcie programy do projektowania<br />

rozdzielnic zawierają szeroką<br />

gamę symboli graficznych i obudów<br />

rozdzielnic. Ważne jest aby symbole<br />

występowały w wersji jedno- i wielokreskowej,<br />

a także pionowej, poziomej<br />

i jako widoki w skali 1:1. Z pewnością<br />

prace nad projektem ułatwiają<br />

tzw. drzewa klasyfikacji. Jeżeli są one<br />

starannie zaprojektowane, to zyskuje<br />

się szybkie a zarazem intuicyjne szukanie<br />

rysunków.<br />

Dobierając odpowiedni program<br />

warto zwrócić uwagę na to aby symbole<br />

graficzne były znormalizowane.<br />

Symbole układa się w spójną całość<br />

pozwalającą na jednoznaczne identyfikowanie<br />

określonego elementu<br />

elektrycznego.<br />

ETI-CAD<br />

Program ETI-CAD stanowi aplikację<br />

CAD, która wspomaga projektowanie<br />

instalacji elektrycznych wraz<br />

z rozdzielnicami. Jest to program<br />

bezpłatny i działa jako nakładka<br />

na programy: AutoCAD, AutoCAD<br />

LT, Bricscad, ZWCAD, IntelliCAD,<br />

Arcadia, ProgeCAD, CADopia, Gtar-<br />

CAD, 4M CAD i inne.<br />

Za podstawę aplikacji można uznać<br />

bibliotekę symboli oraz widoków<br />

aparatów elektrycznych. Dla każdego<br />

dostępnego aparatu utworzono poziome<br />

i pionowe symbole jedno- i wielokreskowe<br />

oraz widoki aparatów<br />

w skali 1:1. Całą bibliotekę cechuje<br />

tzw. ciągłość logiczna umożliwiająca<br />

rozróżnienie aparatów.<br />

Fot. 1.<br />

Konfiguracja programu ETI-CAD<br />

Po lewej stronie interfejsu programu<br />

umieszczono drzewo klasyfikacji zgodnie<br />

z nazewnictwem ogólnie przyjętym przez<br />

branżę elektryczną. W górnej środkowej<br />

części przewidziano pole „Szukaj” z dwoma<br />

przyciskami: lupa – „Szukaj wszędzie”<br />

oraz lornetka – „Szukaj w wybranej gałęzi”.<br />

Centralna część interfejsu zawiera okno<br />

wyboru, z którego aparat do projektu dodawany<br />

jest poprzez podwójne kliknięcie lub<br />

użycie przycisku „Ok”. Na górnej belce interfejsu<br />

znajdują się z kolei przyciski „Dane<br />

techniczne” i „Opis”. Za pomocą tych przycisków<br />

zyskuje się podgląd do skróconej informacji<br />

technicznej oraz katalogu pdf.<br />

Program ETI-CAD pozwala na wstawianie<br />

do projektu rysunków z biblioteki z automatycznymi<br />

funkcjami co zdecydowanie skraca<br />

czas pracy projektantów. Odpowiednie<br />

funkcje są inicjowane poprzez użycie przycisku<br />

z paska narzędzi. Skorzystać można<br />

również z górnej belki narzędziowej. Jeżeli<br />

przy załączonym przycisku CAD „Object”<br />

zostaną wstawione obok siebie aparaty modułowe<br />

to dojdzie do ich licowania (funkcja<br />

magnes). Podobnie działa funkcja wielokrotnego<br />

łączenia modułów. Wybierając<br />

aparaty modułowe z okna wyboru poprzez<br />

podwójne kliknięcie są one dodawane seryjnie<br />

do okna po prawej stronie interfejsu.<br />

W następnej kolejności odpowiedni obiekt<br />

jest wstawiany do rysunku w efekcie uruchomienia<br />

przycisku „Wstaw z listy”. Po<br />

narysowaniu linii wstawienie symbolu z biblioteki<br />

ETI-CADa w jej pobliżu powoduje<br />

automatyczne przerwanie linii. Linia w projekcie<br />

oznacza obwód niezabezpieczony.<br />

Dzięki odpowiedniej funkcji za pomocą jednego<br />

ruchu dany obwód jest zabezpieczany<br />

dowolnym aparatem.<br />

Hagercad.one<br />

Hagercad.one jest nowym programem firmy<br />

Hager, który wspomaga projektowanie rozdzielnic<br />

niskiego napięcia. Program bazuje<br />

na siedmiu rozwiniętych modułach ułatwiających<br />

zadania w z zakresu planowania i dokumentacji.<br />

Moduł edytor projektu pozwala na planowanie<br />

projektu łącząc w sobie praktyczne<br />

i logiczne funkcje połączone ze sobą.<br />

Program zawiera automatyczne schematy<br />

elektryczne, dzięki którym można tworzyć<br />

rysunki zarówno jedno – jak i wielokreskowe.<br />

Użytkownik ma do dyspozycji schematy<br />

w formie tabeli uwzględniające również<br />

klimatyzację, oświetlenie oraz automatykę<br />

budynku w standardzie KNX.<br />

Obsługując program w momencie rozpoczęcia<br />

planu instalacji aplikacja zaproponuje<br />

odpowiednią obudowę, tak aby zmieściły<br />

się wymagane urządzenia. Program pyta<br />

o sposób usytuowania elementów zasilania<br />

i listew zaciskowych oraz o zakładaną rezerwę<br />

miejsca i zabezpieczeń. Ważne jest<br />

uwzględnienie nie tylko wyposażenia ale<br />

również odpowiedniej powierzchni chłodzącej.<br />

Warto zwrócić uwagę na funkcję automatycznego<br />

schematu listew zaciskowych<br />

z pomocą przy ich doborze. Moduł<br />

taki może być utworzony bezpośrednio<br />

na schemacie elektrycznym. W efekcie<br />

wszelkie ustawienia i preferencje, które<br />

20 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PROGRAMY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

dotyczą podobnych projektów mogą być<br />

zdefiniowane jako standardowe. Mając<br />

określony rodzaj listew – zaciskowe, złącza<br />

trójpoziomowe, skręcane lub wpinane<br />

program samoczynnie zaproponuje schemat<br />

łączy. Jeżeli zostaną naniesione zmiany<br />

w module planowania łączy to zmiany<br />

samoczynnie będą wprowadzone również<br />

w innych modułach.<br />

Przydatną funkcjonalność stanowi automatyczne<br />

tworzenie etykiet do istniejących<br />

i nowych rozdzielnic. Można wybrać różne<br />

nośniki tworząc przejrzyste piktogramy.<br />

Program pozwala na przechowywanie pełnej<br />

dokumentacji, deklaracji, certyfikatów<br />

oraz instrukcji obsługi do wszystkich wykonywanych<br />

projektów.<br />

Fot. 2. Edycja danych firmy w programie XL-Pro 3<br />

Rittal Power Engineering<br />

Rittal Power Engineering jest to program<br />

projektowy przeznaczony dla systemów<br />

szyn zbiorczych RiLine 60 i rozdzielni niskiego<br />

napięcia Ri4 Power. Program pozwala<br />

na opracowywanie projektów od początku<br />

aż po zamówienie. Jest możliwa konfiguracja<br />

systemu szyn zbiorczych RiLine 60<br />

w systemie szaf Top TS 8 oraz obudowach<br />

sterowniczych Kompakt AE, CM, KS i monobloku<br />

ES 5000. Oprócz tego jest możliwa<br />

konfiguracja rozdzielni niskiego napięcia<br />

z systemami Ri4 Power 1-4 i ISV.<br />

Warto podkreślić pełną i automatyczną<br />

funkcję tworzenia wykazów części oraz<br />

program kalkulacyjny pozwalający na przygotowanie<br />

oferty. Jest przy tym możliwa<br />

kalkulacja czasu montażu oraz wydawanie<br />

automatycznie utworzonych dokumentów<br />

instalacji z obliczeniem prądu znamionowego<br />

i strat. Projektant zyskuje możliwość<br />

tworzenia specjalnych pól konfigurowanych<br />

przez użytkownika z obróbką graficzną<br />

w widoku CAD. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowią interfejsy importu/eksportu dla<br />

danych produktów i CAD. Z kolei interfejs<br />

pozwala na eksport danych CAD i wykazów<br />

części.<br />

Biura inżynierskie i projektowe bardzo często<br />

korzystają z funkcji eksportu szczegółowych<br />

opisów na bazie zaprojektowanych<br />

instalacji w Power Engineering do formatu<br />

MS-Word. Program pozwala na wydawanie<br />

utworzonych dla projektu planów montażowych<br />

oraz definicji pola i instalacji. Zintegrowany<br />

konfigurator tworzy rysunki i listy<br />

detali do produkcji zestawów łączeniowych<br />

do podłączania powietrznych wyłączników<br />

mocy (ACB).<br />

XL-Pro 3<br />

Program XL-Pro³ wspomaga sporządzanie<br />

dokumentacji projektowej rozdzielnic<br />

elektrycznych wraz z tworzeniem schematu,<br />

szkicami i rozmieszczeniem aparatów<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Co wyróżnia dobry program do projektowania rozdzielni?<br />

Dariusz Szymkiewicz,<br />

kierownik projektu<br />

Hager Polo Sp. z o.o.<br />

Dobry program do projektowania<br />

powinien być uniwersalny<br />

i wspomagać pracę. Hagercad.<br />

one posiada moduły, które są<br />

w stanie przyspieszyć i ułatwić<br />

pracę projektantom, instalatorom,<br />

automatykom czy prefabrykatorom<br />

rozdzielnic elektrycznych.<br />

Hagercad.one pracuje w środowisku<br />

cadowskim, czyli jest<br />

bliski większości projektantów.<br />

Zgodnie z normą PN-EN 61439<br />

odpowiedzialność za wykonanie<br />

rozdzielnicy spoczywa na producencie<br />

zestawu (prefabrykatorze),<br />

ale dobór aparatury, jej selektywność i dobór nastaw<br />

to jednak zakres projektu elektrycznego. Hagercad.one daje<br />

możliwość wysłania schematu ideowego i otrzymania od<br />

producenta gotowej rozdzielnicy z rozmieszczeniem urządzeń<br />

oraz poszczególnymi nastawami. Protokół obliczeń<br />

temperaturowych jest integralną częścią projektu. Producent<br />

końcowy zestawu ma możliwość obejrzenia rozdzielnicy<br />

w 3D, oraz zwymiarowania odległości między poszczególnymi<br />

elementami.<br />

Instalator, który wykonuje instalacje w domu jednorodzinnym,<br />

często sam ją projektuje. Możliwość doboru urządzeń,<br />

rozmieszczenie ich w rozdzielnicy, opisanie obwodów końcowych<br />

i wydrukowanie czytelnych etykiet do rozdzielnicy – to<br />

wszystko odbywa się automatycznie.<br />

Automatycy znajdą dla siebie dodatkowe arkusze schematów<br />

poświęcone obwodom sterowania. Stworzenie automatycznie<br />

listwy zaciskowej, czytelnie opisanej i przedstawionej również<br />

jako widok rozdzielnicy, ułatwi prace montażowe i późniejsze<br />

prace konserwacyjne.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

21

PROGRAMY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

tego można wydrukować dokumentację zaprojektowanej<br />

rozdzielnicy łącznie ze schematami,<br />

widokami i kosztorysem.<br />

Fot. 3.<br />

Okno programu XL-Pro 3<br />

w rozdzielnicy oraz kosztorysem. Program<br />

w najnowszej wersji cechuje się ulepszonym<br />

interfejsem, a także możliwością eksportowania<br />

standardowych numerów referencyjnych<br />

wyłączników DMX³, eksportem<br />

schematu 1-kreskowego do pojedynczego<br />

pliku .dwg oraz automatycznym doborem<br />

zamienników dla produktów, które wycofano<br />

z oferty.<br />

Z lewej strony interfejsu program udostępnia<br />

pasek w formie modułów, które przechodzi<br />

się krok po kroku. Pierwszy krok<br />

to „Zestawienie”. W postaci rozwijanych<br />

drzewek zawarte są wszystkie potrzebne<br />

elementy wyposażenia rozdzielnicy. Np.<br />

jeżeli potrzebny jest wyłącznik nadmiarowo-prądowy<br />

to rozwijana jest pozycja:<br />

„Zabezpieczenie/Aparaty modułowe…”.<br />

W nowym oknie należy wybrać prąd znamionowy<br />

wybranego wyłącznika, a także<br />

typ i ilość oraz czy model ma być z członem<br />

różnicowo-prądowym.<br />

W momencie gdy wybrane są już wszystkie<br />

aparaty przechodzi się do następnego modułu<br />

jakim jest „Układ”. Każdy z aparatów<br />

jest przedstawiony w postaci kolorowego<br />

i opisanego prostokąta. Poziom 1 oznacza,<br />

że aparat będzie znajdował się jako pierwszy<br />

od strony zasilania. Połączenia między<br />

aparatami są wykonywane automatycznie<br />

przez program, ale można je również tworzyć<br />

i usuwać samemu. Aby zmienić położenie<br />

aparatu, wystarczy na niego kliknąć<br />

i przesunąć na odpowiedni poziom we<br />

właściwe miejsce. Klikając prawym przyciskiem<br />

myszy użytkownik zyskuje możliwość<br />

zmiany aparatu lub wglądu do jego<br />

właściwości.<br />

Program XL-Pro³ jest w stanie obliczyć<br />

koszt dla projektu, generując listę materiałów,<br />

a także koszt i całkowitą cenę. Oprócz<br />

Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

Okno programu Rapsody<br />

Okno programu Rapsody<br />

SBC SwitchBoard Configurator 1.2<br />

Program SBC SwitchBoard Configurator<br />

1.2 jest programem wspomagającym zarówno<br />

dobór jak i wycenę rozdzielnic z oferty<br />

firmy Eaton Electric. W szczególności chodzi<br />

o obudowy modułowe, rozdzielnice płaskie<br />

do 160 A, rozdzielnice Profi+ do 630A,<br />

a także rozdzielnice XVTL do 2500A oraz<br />

obudowy uniwersalne CS.<br />

Wraz z uruchomieniem programu można<br />

podać typowe informacje dotyczące projektu<br />

oraz uzyskać dostęp do zapisanych<br />

plików. Wybiera się tryby pracy: „Szybki<br />

dobór” lub „Dobór standardowy”. W zależności<br />

od ustawień użytkownik zyskuje<br />

dostęp do modułów: „Szybki dobór-Widok-<br />

22 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PROGRAMY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

-Zestawienie” (dla szybkiego, uproszczonego trybu pracy) oraz<br />

„Dobór aparatów-Dobór rozdzielnicy-Akcesoria-Widok-Zestawienie”<br />

(dla doboru standardowego).<br />

Moduł „Widok” pozwala na wizualizację rozdzielnicy w środowisku<br />

CAD z pełną obsługą warstw. Istotną rolę odgrywają funkcje<br />

służące do zarządzania rysunkiem, których używają programy<br />

typu CAD. Warto podkreślić możliwość wstawiania kolejnych bloków<br />

na różnych warstwach z odpowiednią logiką. Tym sposobem<br />

mogą być realizowane wszelkie operacje na wklejonych blokach<br />

w środowisku programu SBC oraz po eksporcie do zewnętrznego<br />

oprogramowania. Do rysunku można dodać jedną z wcześniej<br />

przygotowanych formatek projektowych. Tabelkę projektową wypełnia<br />

się danymi podawanymi na ekranie startowym a poprzez<br />

ikonę „Właściwości” istnieje możliwość ich edycji.<br />

REKLAMA<br />

Rapsody<br />

Rapsody udostępniany przez firmę Schneider Electric to program<br />

przeznaczony do wspomagania projektowania i wyceny rozdzielnic<br />

niskiego napięcia. Podczas pracy z programem w pierwszej<br />

kolejności definiowane są podstawowe parametry rozdzielnicy.<br />

Do dyspozycji użytkownika jest m. in. automatyczny wybór produktów<br />

dobranych w programie MyEcodial.<br />

Istotną rolę odgrywa określenie zależności pomiędzy aparatami.<br />

Program umożliwia stworzenie struktury zależności między aparatami,<br />

które połączone są ze sobą blokiem rozdzielczym (dobieranym<br />

automatycznie) lub poprzez podłączenie tradycyjne.<br />

Istnieje możliwość wybrania jednego z trzech trybów montażu,<br />

czyli „Trybu asystenta automatycznego”, gdzie montaż jest zależny<br />

od parametrów określonych w oknie „Parametry montażu”,<br />

„Trybu asystenta szczegółowego” oraz „Trybu ręcznego krok<br />

po kroku”. Asystent doboru umożliwia wybór aparatu zasilającego,<br />

określenie parametrów elektrycznych rozdzielnicy (prąd znamionowy,<br />

prąd zwarciowy, stopień ochrony, rezerwa) oraz dobór:<br />

szyn, bloków rozdzielczych, płyt montażowych i czołowych (bloki<br />

funkcyjne). Jeżeli zostanie zastosowana usługa asystenta to widok<br />

czołowy rozdzielnicy, dokument montażowy oraz koszty robocizny<br />

są generowane w sposób automatyczny.<br />

Przydatne rozwiązanie stanowią funkcje związane z wyceną projektu.<br />

Stąd też po skonfigurowaniu projektu użytkownik przechodzi<br />

do tworzenia zestawienia, które może być zapisane w formatach:<br />

.xls, .txt,. csv. Dzięki funkcjonalności w tym zakresie zyskuje<br />

się określanie i dodawanie usług (np. montaż na obiekcie, transport,<br />

itp.), określanie materiałów dodatkowych, zarządzanie czasem<br />

robocizny, modyfikowanie upustów oraz ustawienie stawki<br />

godzinowej..<br />

Podsumowanie<br />

W nowoczesnych programach stawia się na automatyczne projektowanie<br />

rozdzielnic elektrycznych. Ich struktura bazuje na określonych<br />

algorytmach. W efekcie, podając parametry wejściowe,<br />

projektant zyskuje nie tylko widok rozdzielnicy ale również<br />

szczegółową specyfikację materiałową. Program jest w stanie samoczynnie<br />

dobrać odpowiednią obudową uwzględniając aparaty<br />

elektryczne oraz stopień ochrony IP, rezerwę itp.<br />

•<br />

Obudowy stojące 6XS<br />

Obudowy 4XP160<br />

Obudowy hermetyczne GT<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

23

PROGRAMY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oprogramowanie inżynierskie Weidmüller Configurator<br />

Łatwiejsza konfiguracja i projektowianie<br />

Weidmüller Configurator jest wydajnym oprogramowaniem inżynierskim dedykowanym<br />

do konfiguracji kompletnych zestawów złożonych z produktów firmy Weidmüller,<br />

a w szczególności bloków zaciskowych ze złączkami.<br />

PROMOCJA<br />

Projektowe dane produktów<br />

Dane produktowe z oprogramowania<br />

zapewniają kompleksowe wsparcie<br />

konfiguracji i mogą być w pełni zintegrowane<br />

ze wszystkimi tradycyjnymi<br />

narzędziami projektowania inżynierskiego.<br />

Całkowita przejrzystość<br />

i dostępność danych jest zapewniona<br />

na wszystkich etapach procesu projektowania,<br />

co jest podstawowym<br />

warunkiem implementacji założeń<br />

koncepcji Przemysł 4.0 do projektowania<br />

rozdzielnic w przyszłości.<br />

Proste i bezpieczne opisywanie<br />

Weidmüller Configurator umożliwia<br />

praktyczne opisywanie całego pro-<br />

Fot. 1.<br />

Weidmüller Configurator to intuicyjne w obsłudze i wydajne oprogramowanie inżynierskie<br />

Fot. 2.<br />

Pełne wsparcie inżynierskie – bazy danych kompatybilne Fot. 3. Weidmüller Configurator umożliwia wymianę danych między<br />

ZUKEN E 3 M-Print® PRO dla łatwego opisywania komponentów<br />

z programami inżynierskimi, takimi jak EPLAN P8 lub<br />

programem CAD i programem systemu<br />

znakowania<br />

Fot. 4.<br />

Możliwość tworzenia modeli 3D z zaznaczeniem istotnych<br />

elementów – np. widok mostków z zaznaczonymi miejscami<br />

połączeń<br />

Fot. 5.<br />

Zintegrowana funkcja zapytania ofertowego<br />

24 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

REKLAMA<br />

jektu. Dzięki bezpośrednim interfejsom do programu CAD<br />

i programu systemu opisowego M-Print®PRO można łatwo<br />

zaplanować i opisać oznaczniki wszystkich komponentów.<br />

Zawsze odpowiednia konfiguracja<br />

Funkcja automatycznego filtra zapewnia aktywną pomoc<br />

w kompletowaniu bloków zaciskowych. Filltr umożliwia dodawanie<br />

tylko pasujących do aktualnej konfiguracji akcesoriów.<br />

To sprawia, że projektowanie jest łatwiejsze i pozwala zaoszczędzić<br />

mnóstwo czasu. Jednocześnie, można łatwo wykonać dokumentację<br />

projektu szyny zaciskowej i związanej z nią produktów.<br />

Szybkie i proste zapytanie ofertowe o produkty<br />

Po znalezieniu idealnej kombinacji produktów, można<br />

wysłać zapytanie o komponenty bezpośrednio z programu<br />

– zarówno o pojedyncze elementy jak i o wstępnie zmontowane<br />

kompletne rozwiązanie na szynie DIN, gotowe do instalacji<br />

na płycie montażowej.<br />

Weidmüller udostępnił również aktualizację danych swoich<br />

produktów w serwisie EPLAN Data Portal dla platformy<br />

programu projektowego EPLAN. Użytkownicy programu<br />

zyskują możliwość łatwego przetwarzania danych oraz wsparcie<br />

procesu projektowania. Rekordy poszerzone o dodatkowe<br />

parametry i dokładniejsze modele produktów zawierają<br />

również dane projektowe nowych złączek szeregowych serii<br />

A z rodziny Klippon® Connect. Potrzebne w procesie projektowania<br />

dane dla EPLAN jak i dla innych programów projektowych,<br />

można pobrać również bezpośrednio ze strony internetowej<br />

firmy Weidmüller : http://www.weidmueller.com/int<br />

/service/online-support-and-downloads/engineering-data<br />

Zacznij teraz online !<br />

http://www.weidmueller.com/int/service/online-supportand-downloads/software/wmc<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Pobierz oprogramowanie<br />

Weidmüller Configurator<br />

•

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Czytelna zaleta? Etykieta!<br />

PROMOCJA<br />

Nieścieralny druk i jakość etykiet stanowią nie tylko o bezpieczeństwie elektryka,<br />

ale również potencjalnego użytkownika instalacji elektrycznej. Warto postawić na jakość.<br />

Fot.: WEIDMÜLLER<br />

Fot. 1.<br />

Specjalne oprogramowanie i zestaw akcesoriów sprawiają, że korzystanie z drukarek etykiet jest bardzo proste<br />

Jakie zalety powinna mieć dobrze<br />

wydrukowana etykieta? Powinna być<br />

odporna na działanie paliw i innych<br />

tworzyw ścierających, na promieniowanie<br />

UV oraz na działanie niekorzystnych<br />

czynników atmosferycznych.<br />

Takie etykiety można stosować<br />

na kablach i przewodach elektrycznych,<br />

teletechnicznych, pneumatycznych<br />

oraz hydraulicznych.<br />

Etykieta niejedno ma imię<br />

Etykiety możemy podzielić ze względu<br />

na pełnioną przez nie funkcję. Co innego<br />

etykieta stosowana przed podłączeniem<br />

przewodów, co innego oznakowanie<br />

stosowane po ich podłączeniu, a jeszcze<br />

inne zastosowanie mają specjalne zasobniki,<br />

które wypełnione są etykietami<br />

samolaminującymi, przeznaczonymi<br />

do opisu ręcznego. Te pierwsze cechują<br />

się kształtem zamkniętym, dzięki<br />

specjalnemu profilowi wewnętrznemu<br />

można je stosować z przewodami o szerokim<br />

zakresie średnic. Oznaczniki te są<br />

bardzo drobne, dlatego, jeżeli zdecydujemy<br />

się je nabyć, zadbajmy o specjalne<br />

aplikatory, ponieważ bez nich nasz plan<br />

raczej się nie powiedzie. Oznaczniki<br />

można również zastosować po podłączeniu<br />

przewodów – za pomocą oznaczników twardych<br />

zatrzaskowych. Są zbudowane ze sprężystych<br />

surowców. Można je stosować zarówno<br />

po zainstalowaniu przewodów, jak i światłowodów.<br />

Znajdują szczególne zastosowanie tam,<br />

gdzie dochodzi do częstego rozłączania instalacji<br />

elektrycznych, np. podczas remontów maszyn<br />

czy też urządzeń. Kształt i sprężystość zapewniające<br />

połączenie z przewodem to główna<br />

Fot.: BROTHER<br />

Fot. 2.<br />

Wytrzymałe walizki ułatwiają przenoszenie<br />

drukarki w miejsce prac<br />

instalacyjnych<br />

zaleta tego typu oznakowania. A wszystko<br />

po to, aby elementy nie zmieniały położenia<br />

podczas użytkowania przewodów elektrycznych.<br />

Dobrym rozwiązaniem są oznaczniki<br />

przezroczyste z kieszonką na etykietę, którą<br />

możemy uzupełnić samodzielnie o brakujące<br />

oznakowanie. Chcąc oznakować podłączone<br />

kable uwzględnić możemy szyldy. Bardzo<br />

często są one używane razem z oznacznikami.<br />

Szyldy te można stosować na instalacjach o dowolnej<br />

średnicy. Warto pokusić się też o tabliczki<br />

identyfikacyjne z poliamidu – tworzywa<br />

o wyjątkowej odporności. Takie tabliczki można<br />

przytwierdzić do całych wiązek kablowych<br />

– przy pomocy opasek zaciskowych. Mocujemy<br />

je do kabli przy pomocy specjalnych otworów<br />

– wymaga to sporej sprawności manualnej.<br />

Do opisywania ich służą natomiast specjalne<br />

pisaki. Kolejnym rozwiązaniem są specjalne<br />

zasobniki – wypełnione etykietami przeznaczonymi<br />

do samodzielnego opisu. Są one samolaminujące<br />

się. Te etykiety opisuje się również<br />

specjalnym pisakiem, którego tusz charakteryzuje<br />

się szybkim okresem schnięcia. Tak<br />

opisaną etykietę nakleja się wokół przewodu.<br />

Potem zabezpieczamy całość specjalną folią<br />

ochronną, niewrażliwą na działanie czynników<br />

zewnętrznych takich jak np. temperatura, nasłonecznienie<br />

czy mróz. Doskonale sprawdzą<br />

26 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: HELLERMANN TYTON<br />

REKLAMA<br />

Fot. 3.<br />

Nowe technologie druku sprawiają, że opis na znaczniku jest<br />

niemal niezniszczalny<br />

się też etykiety nadrukowane drukarką laserową, tzw. samolaminujące się<br />

– dobrze funkcjonują one w warunkach przemysłowych. Pomocne może<br />

okazać się oprogramowanie, które służy projektowaniu oznaczeń oraz wydruku<br />

– skorzystać możemy również z prostych, gotowych szablonów.<br />

Termotransfery<br />

Etykiety do druku termotransferowego wbrew pozorom są dość trwałe.<br />

A wszystko dlatego, że w strukturze taśm uwzględniono sześć warstw<br />

materiałów. Trwałość uzyskuje się dzięki pokryciu całości przezroczystym<br />

laminatem polietylenowym. W nanoszeniu znaków na taśmę wykorzystuje<br />

się metodę termotransferową pomiędzy dwoma warstwami folii. Oznakowania<br />

takie są bardzo często odporne na zmienne temperatury, od ujemnych<br />

po dodatnie, a także nie stanowią dużego problemu w sytuacji, kiedy<br />

chcemy je usunąć z instalacji – wystarczy użyć do tego odrobiny etanolu.<br />

Niewielkie drukarki termotransferowe to prawdziwy hit naszych czasów<br />

– nabywając takie urządzenie, warto zwrócić uwagę na moc ich akumulatorów,<br />

to, czy można je podłączyć bezpośrednio do komputera – co wraz<br />

z dodatkową aplikacją pomoże nam sprawnie zaprojektować oznaczenia.<br />

Dzięki tym drukarkom można też wykonać kurczliwe rurki. Są one nakładane<br />

na przewód lub na kabel, a następnie podgrzewane. Często rurki<br />

wykonuje się z poliolefinu, który jest materiałem samogasnącym. Nie bez<br />

znaczenia pozostają właściwości zapewniające wytrzymałość na czynniki<br />

mechaniczne oraz na działanie rozpuszczalników. Rurki są odpowiednio<br />

spłaszczone. Aby móc wykonywać nadruk w drukarkach termokurczliwych,<br />

rurki dostarcza się w rolkach.<br />

Etykiety do zadań specjalnych<br />

Etykiety ze stali nierdzewnej są wskazane wszędzie tam, gdzie występuje<br />

działanie szkodliwych substancji oraz wilgoć, bardzo wysokie czy niskie<br />

temperatury, a więc głównie przy instalacjach przemysłowych. Warto,<br />

aby na oznaczeniu etykiet była adnotacja, że użyta stal jest kwasoodporna.<br />

Ważne, aby takich etykiet nie mocować przy pomocy tradycyjnych<br />

opasek zaciskowych – na pewno nie zdadzą one egzaminu. Konieczne<br />

będą opaski stalowe – one również będą narażone na działanie szkodli-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

27

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: BROTHER<br />

Fot.: PROMARK<br />

Fot. 5.<br />

Niska waga, małe gabaryty oraz wbudowana pamięć wewnętrzna, pozwalają na pracę<br />

drukarki w terenie<br />

Fot. 4.<br />

wych czynników. Z pewnością zaciekawi nas,<br />

jak wykonać trwałe oznaczenia na stalowych<br />

etykietach. Do tego celu służą specjalne automaty.<br />

Standardowo w automacie przewiduje<br />

się 42 znaki, składające się z liter, cyfr oraz<br />

Fot.: WEIDMÜLLER<br />

Fot. 6.<br />

Specjalna klawiatura z dużym graficznym<br />

wyświetlaczem LCD oraz<br />

wyróżnionymi 5 klawiszami skrótowymi<br />

znacznie ułatwia pracę z drukarką<br />

etykietetykiet jest bardzo proste<br />

symboli. Alternatywą dla oznaczeń stalowych<br />

będą szyldy nośne.<br />

Drukarka jaka jest każdy widzi<br />

Na rynku mamy szeroki wybór drukarek<br />

do etykiet i znaczników. Poczynając od drukarek<br />

etykiet samoprzylepnych, które umożliwiają<br />

wydrukowanie etykiet w różnych<br />

szerokościach, długościach i w bogatej gamie<br />

kolorów. Etykiety takie są zazwyczaj odporne<br />

na ścieranie mechaniczne, wodę, wysokie i niskie<br />

temperatury, jak również światło słoneczne,<br />

ponieważ mają stabilny kolor. Zapewniają<br />

wysoką jakość etykiet. Przenośne drukarki,<br />

czyli inaczej ręczne nadają się tam, gdzie trzeba<br />

drukować mniejsze serie etykiet w różnych<br />

Dobrze wydrukowana etykieta powinna być odporna na działanie paliw i innych<br />

tworzyw ścierających, na promieniowanie UV oraz na działanie niekorzystnych czynników<br />

atmosferycznych<br />

miejscach. Są one idealne do prostych etykiet<br />

z tekstem. Przemysłowe przenośne drukarki<br />

etykiet natomiast są przeznaczone zwłaszcza<br />

do oznakowania instalacji elektrycznej, terminali,<br />

rozdzielaczy, paneli krosowych i innych<br />

urządzeń. Mają bardziej wytrzymałą konstrukcję<br />

i dostarczane są w poręcznej walizce<br />

z tworzywa sztucznego. Niektóre modele drukarek<br />

etykiet umożliwiają również połączenie<br />

z komputerem, mają zastosowanie podczas<br />

drukowania logo, grafiki lub bazy danych.<br />

Znacznie usprawniającym naszą pracę urządzeniem<br />

są drukarki etykiet, zaprojektowane<br />

do druku stacjonarnego. Do każdej drukarki<br />

etykiet dostarczane jest profesjonalne oprogramowanie<br />

do tworzenia etykiet. Nadają<br />

się one do drukowania oznaczeń w jednym<br />

miejscu – gdy nie ma potrzeby, aby drukować<br />

etykiety na różnych miejscach. To tak zwane<br />

stołowe drukarki z podłączeniem do komputera.<br />

Jeżeli chcemy, aby nasze drukarki były<br />

używane w różnych miejscach, zdecydujmy<br />

się na przenośne urządzenia z podłączeniem<br />

do komputera. Drukarki te można obsługiwać<br />

zarówno za pomocą klawiatury jak i komputera.<br />

Łączą one w sobie zalety drukarek<br />

stołowych i przenośnych. Są przeznaczone<br />

do drukowania etykiet bezpośrednio na miejscu,<br />

ale również służą jako drukarki stacjonarne<br />

z podłączeniem do komputera. Najczęściej<br />

w cenę każdej drukarki jest wliczone<br />

profesjonalne oprogramowanie do tworzenia<br />

etykiet, które pozwala wstawić do wydruku<br />

grafikę, logo, kod kreskowy lub inne dane<br />

z zewnętrznej bazy.<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

Korzystałam (opis drukarek)<br />

ze strony iLH s.r.o.<br />

28 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

Brother prezentuje<br />

profesjonalną drukarkę etykiet<br />

dla elektryków i instalatorów<br />

Brother P-touch E110VP to łatwa w użyciu profesjonalna drukarka etykiet, skierowana do<br />

elektryków i instalatorów. Urządzenie charakteryzuje się szybką pracą i wygodną w eksploatacji<br />

konstrukcją, oferując możliwość łatwej edycji treści drukowanych na etykietach.<br />

Drukarka etykiet Brother PT-E110VP<br />

oferuje szereg funkcji, dzięki którym<br />

drukowanie czytelnych etykiet<br />

jest proste i wygodne przy oznaczaniu<br />

kabli czy powierzchni płaskich.<br />

Model może drukować standardowe<br />

etykiety, jak również flagi i owijki.<br />

Specjalna klawiatura QWERTY<br />

z dużym graficznym wyświetlaczem<br />

LCD oraz wyróżnionymi 5 klawiszami<br />

skrótowymi pozwala na obsługę<br />

urządzenia w szybki i intuicyjny<br />

sposób. Pozwala m.in. na wygodną<br />

zmianę wielkości i kroju czcionki<br />

oraz szerokości tekstu. Urządzenie<br />

oferuje obsługę języka polskiego.<br />

Model PT-E110VP charakteryzuje się<br />

wysoką prędkością druku, wynoszącą<br />

aż 20 mm na sekundę. Dostępna funkcja drukowania<br />

sekwencyjnego pozwala otrzymać<br />

do 9 etykiet, a wbudowana ręczna gilotyna<br />

umożliwia szybkie odcinanie wydrukowanych<br />

etykiet. Model drukuje do 2 linijek<br />

tekstu i oferuje 200 symboli, w tym oznaczenia<br />

elektryczne, teleinformatyczne, audiowizualne<br />

i bezpieczeństwa. Umożliwia szybkie<br />

przywołanie 7 ostatnio wykorzystanych<br />

symboli. Urządzenie oferowane jest w pomarańczowo-czarnej<br />

wersji kolorystycznej.<br />

Może być zasilane 6 bateriami typu AAA lub<br />

za pomocą zasilacza sieciowego.<br />

Drukarka etykiet P-touch E110VP jest kompatybilna<br />

z taśmami o szerokości: 3.5, 6, 9<br />

i 12 mm oraz może drukować na taśmach<br />

Brother TZe, które wyróżniają się opatentowaną<br />

przez producenta technologią laminowania,<br />

zapewniającą odporność na zarysowania.<br />

Tego typu rozwiązanie zabezpiecza<br />

wydruk przed działaniami cieczy, tarcia,<br />

temperatury, chemikaliów i światła słonecznego.<br />

Laminowane taśmy TZe składają się<br />

z sześciu warstw, tworzących cienką i wytrzymałą<br />

etykietę. Charakteryzują się łatwą<br />

w odklejeniu warstwą zabezpieczającą i dobrą<br />

przyczepnością. Taśmy TZe dostępne są<br />

w wielu różnych kolorach i rozmiarach.<br />

Nowa drukarka jest sprzedawana w komplecie<br />

ze standardową białą taśmą TZe-231<br />

o szerokości 12 mm i długości 4 m, zasilaczem<br />

sieciowym oraz pojemną, twardą walizką.<br />

Wszystkie drukarki etykiet Brother<br />

objęte są 3-letnią gwarancją. Więcej informacji<br />

na stronach http://www.brother.pl/.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

29

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Systemy tras kablowych<br />

z zachowaniem funkcji podczas pożaru<br />

Nie ma wątpliwości co do tego, że w wielu przypadkach od instalacji elektrycznych zależy<br />

bezpieczeństwo ludzi i mienia. Instalacje elektryczne mogą stanowić źródło powstania pożaru,<br />

zatem kluczową rolę odgrywa odpowiednie dobranie trasy kablowej, kabli i aparatury. Nie<br />

mniej ważne jest przy tym właściwe wykonanie oraz eksploatowanie instalacji.<br />

Fot.: OBO BETTERMAN<br />

Fot. 1.<br />

Trasa kablowa prowadzona po suficie<br />

W wielu aplikacjach instalacje<br />

elektryczne odpowiadają za wykrywanie<br />

pożaru oraz przeciwdziałanie<br />

jego skutkom. Tym sposobem stosuje<br />

się szereg urządzeń w postaci<br />

urządzeń sygnalizujących powstawanie<br />

pożaru, dźwiękowych systemów<br />

ostrzegawczych, systemów<br />

odcinających, oświetlenia ewakuacyjnego,<br />

urządzeń oddymiających,<br />

wind ewakuacyjnych itp. Takie<br />

urządzenia i instalacje wymagają<br />

nie tylko sprawnego funkcjonowania<br />

ale i podtrzymania zasilania oraz sygnałów<br />

w określonym czasie.<br />

W efekcie szereg wymagań w odniesieniu<br />

do tras kablowych należy uwzględnić już<br />

etapie projektowania systemu tras kablowych.<br />

Przede wszystkim określone zasady<br />

trzeba wziąć pod uwagę w stosunku do doboru<br />

poszczególnych komponentów instalacji,<br />

przy czym kable muszą mieć właściwą,<br />

minimalną wymaganą klasyfikację. Ważne<br />

jest przestrzeganie wymagań przewidzianych<br />

przez producenta konkretnego kabla.<br />

Pozostałe elementy instalacji takie jak puszki<br />

łączeniowe, przepusty przez ściany itp.<br />

muszą być dobrane w klasyfikacji nie niższej<br />

niż klasyfikacja kabla, co powinno być<br />

potwierdzone odpowiedni raportami badań<br />

i certyfikatami. Wybór poszczególnych elementów<br />

powinien uwzględniać odległości<br />

względem mocowania, obciążenia mechaniczne<br />

i wymiary.<br />

Aspekty prawne<br />

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury<br />

z dnia 12 kwietnia 2002 r.<br />

w sprawie warunków technicznych, jakim<br />

30 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie<br />

„Przewody i kable elektryczne oraz<br />

światłowodowe wraz z ich zamocowaniami,<br />

zwane dalej zespołami kablowymi, stosowane<br />

w systemach zasilania i sterowania<br />

urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej,<br />

powinny zapewniać ciągłość<br />

dostawy energii elektrycznej lub przekazu<br />

sygnału przez czas wymagany do uruchomienia<br />

i działania urządzenia”.<br />

Ponadto rozporządzenie ministra infrastruktury<br />

wymaga aby odbiorniki elektryczne,<br />

które biorą udział w procesie ratowania życia<br />

ludzkiego podczas pożaru miały zapewnioną<br />

nieprzerwaną dostawę energii elektrycznej<br />

lub przekaz sygnału przez wymagany czas<br />

nie krótszy niż 30 lub 90 minut, co ma na celu<br />

umożliwienie bezpiecznej ewakuacji ludzi<br />

z płonącego obiektu. Chodzi tutaj o oświetlenie<br />

awaryjne, dźwiękowe systemy ostrzegawcze,<br />

wentylatory, windy, pompy pompujące<br />

wodę do tryskaczy, klapy wentylacyjne itp.<br />

Fot.: PROTEKOL<br />

Fot. 2.<br />

Fot.: PROTEKOL<br />

Drabinki kablowe, elementy nośne, wiązki kablowe również z kablami ognioodpornymi<br />

Norma DIN 4102-12<br />

Należy podkreślić, że w Polsce nie obowiązują<br />

przepisy i normy precyzujące wymagania<br />

względem urządzeń i instalacji podtrzymujących<br />

zasilanie i sygnały, przy czym w praktyce<br />

wykorzystuje się normę DIN 4102-12.<br />

Dokument ten precyzuje wymagania względem<br />

praktycznych aspektów sprawdzania<br />

kabli łącznie z systemem mocującym, który<br />

nazywany jest zespołem kablowym. W szczególności<br />

chodzi tutaj o doprowadzenie energii<br />

elektrycznej do odbiorników w określonej<br />

temperaturze przez określony czas. Dla potwierdzenia<br />

spełniania wymagań w tym zakresie<br />

przeprowadza się szereg badań systemu<br />

tras kablowych wraz kablami w taki sposób<br />

aby zyskać pewność, że odbiorniki elektryczne<br />

podczas pożaru zagwarantują nieprzerwaną<br />

dostawę energii elektrycznej.<br />

Podtrzymanie funkcjonowania energii elektrycznej<br />

to zapewnienie ciągłego zasilania<br />

w energię elektryczną w budynku podczas<br />

pożaru. Jednak wymaganie w tym zakresie<br />

nie obejmuje całej sieci elektrycznej<br />

w obiekcie lecz wyłącznie określone obwody,<br />

które są istotne dla pracy systemów<br />

takich jak oświetlenie awaryjne, systemy<br />

ostrzegania dźwiękowego (DSO), urządzenia<br />

wentylacyjne, itp., przy czym norma<br />

DIN 4102:12 dotyczy napięć o wartości<br />

do 1 kV. W praktyce zdolność do podtrzymania<br />

funkcji klasyfikuje się w odniesieniu<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Korytka kablowe z kolankami pod kątem 45˚, omijające pionową rurę<br />

Przewody na korycie siatkowym<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

31

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

do dwóch grup E-30 i E-90. Co prawda norma<br />

mówi jeszcze o grupie E60 ale jest ono<br />

rzadko stosowana.<br />

Np. na rynku oferowane są systemy tras<br />

kablowych bazujące na podwieszanych<br />

drabinkach kablowych pod sufitem, korytkach<br />

kablowych montowanych przy ścianie,<br />

a także na kablach ognioodpornych montowanych<br />

poziomo pod sufitem lub mocowanych<br />

pionowo do ścian z uwzględnieniem<br />

pojedynczych drabinek lub obejm. W zależności<br />

od potrzeb dobiera się odpowiedni<br />

system w zależności od konkretnych potrzeb<br />

aplikacji. Jeżeli system jest zaliczany do grupy<br />

E-30 to oznacza, że zyskuje się przez<br />

30 min. utrzymanie sprawności funkcjonowania<br />

urządzeń w budynku. Takie rozwiązania<br />

zazwyczaj uwzględnia się przy zasilaniu i sterowaniu<br />

urządzeniami sygnalizacji pożaru,<br />

urządzeń przeznaczonych do alarmowania<br />

o pożarze, oświetlenia ewakuacyjnego w budynku<br />

itp. Z kolei E-90 oznacza, że przynajmniej<br />

90 min. będzie utrzymana sprawność<br />

funkcjonowania urządzeń w budynku. Urządzenia<br />

klasyfikowane do tej grupy bardzo<br />

często obejmują instalacje wentylacji klatek<br />

schodowych i ewakuacyjnych, szybów itp.<br />

Mocowanie kabli<br />

w systemie bezpieczeństwa<br />

pożarowego E-30, E-60, E-90<br />

Warto wspomnieć o rozwiązaniach pozwalających<br />

na mocowanie kabli w systemie bezpieczeństwa<br />

pożarowego E-30, E-60 i E-90.<br />

Fot. 5.<br />

Koryta kablowe prowadzone pod sufitem<br />

Za podstawę w tym zakresie można uznać<br />

korytka kablowe z kształtami przetłoczeń<br />

wzdłużnych i poprzecznych. Tym sposobem<br />

zapobiega się uszkodzeniu przewodów podczas<br />

ich układania (przeciągania). Wycięcie<br />

na końcu koryta oraz przesunięcie ostatniego<br />

rzędu otworów pozwala na wsuwanie jednego<br />

korytka w drugie i montaż bez łącznika.<br />

Ważna jest gęsta perforacja z przetłoczeniami,<br />

która zapewnia dobrą wymianę ciepła.<br />

Montaż poszczególnych elementów ułatwiają<br />

głębokie przetłoczenia, gęsta perforacja,<br />

wycięcia służące do łączenia przez wsuwanie<br />

oraz otwory Ø11 w dnie korytka. Maksymalny<br />

rozstaw podpór wynosi 1,5 m przy<br />

maksymalnym obciążeniu 20 kg/m. Materiał<br />

Fot.: OBO BETTERMAN<br />

wykonania stanowi stal ocynkowana metodą<br />

Sendzimira (PN-EN 10346:2011). Jest nią<br />

blacha o grubości 0,7 mm (KGL/KGOL)<br />

oraz blacha o grubości 1,0 mm (KGJ/KGOJ).<br />

W ramach oferty systemów tras kablowych<br />

spełniających wymagania bezpieczeństwa<br />

pożarowego trzeba wspomnieć o pokrywach<br />

korytek, drabin oraz korytek siatkowych. Elementy<br />

tego typu standardowo bazują na stali<br />

ocynkowanej metodą Sendzimira (PN-EN<br />

10346:2011). Opcjonalnie można zastosować<br />

stal ocynkowaną metodą zanurzeniową<br />

(PN-EN ISO 1461:2011) lub stal kwasoodporną<br />

(PN-EN 10088). Pokrywy są dostępne<br />

również jako kolanka 90° oraz pokrywy<br />

trójnika i czwórnika. Pokrywy nabyć można<br />

do wszystkich korytek, drabin, korytek siatkowych,<br />

a także wszystkich systemowych<br />

kształtek. Uwzględniając w systemie tras<br />

kablowych elementy tego typu zyskuje się<br />

ochronę kabli przed uszkodzeniem mechanicznym<br />

oraz przed promieniowaniem UV.<br />

Pokrywa zapewnia również dobrą ochronę<br />

przed zapyleniem.<br />

Mówiąc o systemach bezpieczeństwa pożarowego<br />

E-90 warto również wspomnieć o ponadnormatywnych<br />

mocowaniach do konstrukcji<br />

stalowych, do blachy trapezowej oraz do rurowych<br />

konstrukcji podłóg podniesionych. Niejednokrotnie<br />

zastosowanie znajdują również<br />

uchwyty kablowe mocowane do płyt gipsowo<br />

-kartonowych, porobetonu, cegły typu Silka,<br />

betonu oraz pustaków ceramicznych.<br />

Fot. 6.<br />

Rura osłonowa prowadzona pod kątem<br />

Prowadzenie tras kablowych<br />

Należy pamiętać, aby trasy kablowe były<br />

montowane na podłożach, których klasyfika-<br />

32 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PORADY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

cja jest nie niższa od klasyfikacji kabla – np.<br />

30 lub 90 min. Za optymalne podłoże przeznaczone<br />

do prowadzenia tras kablowych<br />

z podtrzymaniem funkcji uznaje się beton<br />

klasy B25 lub kamień naturalny. Nie można<br />

zapomnieć o minimalnych wymiarach ścian<br />

oraz filarów żelbetowych obiektu. W przypadku<br />

mniejszych obciążeń wykorzystuje<br />

się techniki szybkiego montażu. Jeżeli obciążenia<br />

są większe to do podłoża betonowego<br />

montuje się kotwy rozporowe w wywierconych<br />

otworach, przy czym dopuszczalne<br />

jest prowadzenie kabli w tynku tradycyjnym<br />

układanym na ścianach z pustaków betonowych<br />

lub z ceramiki. Tras kablowych nie<br />

prowadzi się w sposób, który może powodować<br />

obniżenie funkcji trasy w czasie pożaru.<br />

Chodzi tutaj przede wszystkim o zagrożenia<br />

spowodowane spadającymi elementami<br />

budowlanymi, dylatacjami, konstrukcjami<br />

budowlanymi itp. Sposób ułożenia kabli<br />

powinien uwzględniać zapas zapewniający<br />

kompensację ugięcia sufitu oraz innych elementów<br />

wsporczych. Kable układa się luźno<br />

z zapasem a uchwyty trzymające kable powinny<br />

mieć średnicę o jeden wymiar większą<br />

w stosunku do faktycznego przekroju<br />

kabla. Zastosowane uchwyty nie mogą mieć<br />

ostrych krawędzi, powodujących uszkodzenie<br />

izolacji lub utrudniony przesuw kabla.<br />

Kable przebiegające pionowo po korytach<br />

kablowych mocuje się do drabiny lub koryta<br />

co ok. 30 cm. Z kolei zapas kompensacyjny<br />

wykonuje się co ok. 3,5 m. co zapewnia<br />

Fot. 7.<br />

Korytka kablowe z łącznikami przegubowymi do zmiany kierunku trasy kablowej<br />

w czasie pożaru zabezpieczenie kabla przed<br />

osuwaniem. Wykorzystać można również<br />

odpowiednie skrzynki mocujące lub ognioodporne<br />

przepusty.<br />

Promień zginania trasy kablowej nie powinien<br />

przekraczać dopuszczalnych wartości<br />

przewidzianych przez producentów poszczególnych<br />

elementów instalacji. Wykonawca<br />

trasy kablowej musi zadbać o właściwe<br />

oznakowanie systemu i wystawienie<br />

świadectw zgodności.<br />

Podsumowanie<br />

Celem spełnienia wymagań w zakresie podtrzymania<br />

funkcji zasilania kluczową rolę<br />

również wybór wszystkich komponentów<br />

Fot.: PROTEKOL<br />

trasy kablowej. Np. ważne są odpowiednie<br />

puszki łączeniowe, przy czym niektóre elementy<br />

tego typu mają pokrywy sygnalizacyjne<br />

koloru czerwonego. Stosuje się je głównie<br />

w obwodach bezpieczeństwa. Puszki<br />

łączeniowe oferowane są również w wersji<br />

wykonania uwzględniającej blachę ocynkowaną.<br />

Z kolei przy łączeniu kabli można wykorzystać<br />

kostki ceramiczne i bezpieczniki<br />

przeciążeniowe jednorazowego zadziałania.<br />

Przydatne rozwiązanie stanowią odrębne<br />

zaciski przeznaczone do podłączenia linii<br />

sygnałowych. Wykorzystać można również<br />

puszki z otworami zapewniającymi odprowadzanie<br />

kondensatu.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

33

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Puszki oraz kablowe systemy nośne<br />

odporne na działanie pożaru zapewniające podtrzymanie<br />

pracy systemów awaryjnych w obiektach budowlanych<br />

PROMOCJA<br />

Jednym z najważniejszych problemów w przypadku pożaru jest konieczność podtrzymania<br />

przez określony czas zasilania energią elektryczną, służącą dla układów sygnalizacji pożarowej,<br />

wentylacji, pompowania wody, pracy wind ewakuacyjnych oraz oświetlenia dróg ewakuacyjnych.<br />

Zachowanie tych funkcji zapobiega panice oraz zapewnia, że interwencja jednostek straży<br />

pożarnych jest bardziej efektywna i sprawniej eliminowane są szkody dotyczące zdrowia, ludzi<br />

oraz majątku.<br />

W oparciu o szereg prób, firma<br />

KOPOS wykazała funkcjonalność<br />

w przypadku pożaru w odniesieniu<br />

do szerokiego portfolio swoich wyrobów<br />

i klasyfikuje te wyroby w oparciu<br />

o wymagające normy europejskie,<br />

oparte na normie DIN 4102-12.<br />

Odpowiednio do tego – zgodnie<br />

z rosnącymi wymaganiami rynku – oferujemy<br />

w kilku grupach produktowych wyroby,<br />

zapewniające podtrzymanie zasilania<br />

w energię elektryczną przez okres 90 minut<br />

w sytuacji, kiedy temperatura przekracza<br />

1000°C.<br />

Kablowy system nośny produkowany<br />

w firmie Kopos spełnia wyżej opisane wymagania.<br />

Pod pojęciem systemu kablowego<br />

rozumiany jest system nośny korytek lub<br />

drabinek kablowych, łącznie z osprzętem<br />

(elementy skrzyżowań, kolanka, trójniki,<br />

łuki opadające i wznoszące, łuk poziomy,<br />

złącza) wraz z elementami montażowymi<br />

(uchwyty, profile montażowe, profile stropowe,<br />

drążki gwintowane, śruby, nakrętki,<br />

Fot. 1. Fot. 2. Fot. 3.<br />

8135PO Puszki PO KSK 125 PO10<br />

34 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Koryto siatkowe DZ<br />

Fot. 5. Kablowe systemy nośne<br />

Fot. 6.<br />

Koryta Jupiter i Mars<br />

metalowe kołki rozporowe, kotwy) razem<br />

z ułożonymi kablami, przewodami.<br />

Elementem tras odpornych na działanie ognia<br />

są także puszki elektroinstalacyjne ze stopniem<br />

ochrony IP 54 oraz IP 66 w szerokiej<br />

gamie rozmiarów. Puszki te wyposażone są<br />

w listwę zaciskową odporną na działanie<br />

pożaru. Mocowane są do muru przy pomocy<br />

kotew także odpornych na działanie pożaru;<br />

kotwy te stanowią część opakowania. Puszki<br />

PO mogą być stosowane tylko z kablami mającymi<br />

udokumentowaną zdolność funkcjonowania<br />

w wysokich temperaturach.<br />

Cztery grupy puszek odpornych na działanie<br />

pożaru:<br />

• dla przekroju przewodów 0,5 – 4 mm 2<br />

• KSK 125 DPO (rozmiar 126 x 126 x<br />

x 74 mm, IP66, 8 zacisków przelotowych),<br />

• KSK 175 DPO (rozmiar 176 x 126 x<br />

x 87 mm, IP66, 14 zacisków przelotowych);<br />

• dla przekroju przewodów 1,5 – 6 mm 2<br />

• 8135 PO (rozmiar 105 x 105 x 40 mm,<br />

IP 54, 5 zacisków przelotowych),<br />

• 8110 PO6 (rozmiar 117 x 117x 58 mm,<br />

IP 54, 5 zacisków przelotowych),<br />

Fot. 7.<br />

Puszki PO<br />

• KSK 100 PO (rozmiar 101 x101 x<br />

x 63 mm, IP66, 5 zacisków przelotowych),<br />

• KSK 125 2PO6 (rozmiar 126 x 126 x<br />

x 74 mm, IP66, 5 zacisków podwójnych);<br />

• dla przekroju przewodów 1,5 – 10 mm 2<br />

• KSK 100 PO10J (rozmiar 101 x 101 x<br />

x 63 mm, IP66, 3 zaciski przelotowe),<br />

• KSK 125 PO10 (rozmiar 126 x 126 x<br />

x 74 mm, IP66, 5 zacisków przelotowych),<br />

• KSK 175 2PO10 (rozmiar 176 x 126 x<br />

x 87 mm, IP66, 5 zacisków podwójnych);<br />

• dla przekroju przewodów 1,5 – 16 mm 2<br />

• 8117 PO16 (rozmiar 165 x 165 x 70 mm,<br />

IP54, 5 zacisków przelotowych),<br />

• KSK 175 PO16 (rozmiar 176 x 126 x<br />

x 87 mm, IP66, 5 zacisków przelotowych).<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

35

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Hermetyczne rozdzielnice i puszki firmy ELEKTRO-PLAST NASIELSK<br />

GALANT i INDUSTRIAL<br />

W praktyce fachowego elektryka często trzeba zapewnić bezpieczeństwo instalacji elektrycznej<br />

i sterującej również w wyjątkowo wymagających warunkach. Umożliwiają to między<br />

innymi rozdzielnice i puszki hermetyczne – charakteryzujące się wysokim stopniem<br />

ochrony (IP65).<br />

PROMOCJA<br />

Dzięki temu parametrowi technicznemu,<br />

wynikającemu ze specjalnej<br />

konstrukcji oraz zastosowanych materiałów,<br />

wyroby te pozwalają uzyskać<br />

skuteczne zabezpieczenie przed wnikaniem<br />

pyłu w ilości, która mogłaby<br />

w jakikolwiek sposób zakłócić poprawną<br />

pracę urządzeń zamontowanych<br />

we wnętrzu puszki. Oznacza to<br />

jednocześnie ochronę przed strugami<br />

wody – padającymi z wszystkich stron<br />

oraz pod dowolnym kątem. Dzięki<br />

temu takie obudowy rozdzielnic i puszki<br />

mogą być z powodzeniem wykorzystywane<br />

nie tylko w warunkach<br />

przemysłowych, ale także na zewnątrz,<br />

bądź wszędzie tam, gdzie wymagane<br />

są szczególne cechy użytkowe.<br />

Rozdzielnice natynkowe<br />

hermetyczne GALANT Plus IP65<br />

Rozdzielnice GALANT, a właściwie<br />

obudowy przeznaczone do montażu<br />

w nich aparatury modułowej<br />

i osprzętu elektrycznego można najprościej<br />

scharakteryzować w poniższych<br />

punktach:<br />

• montaż natynkowy,<br />

• stopień ochrony IP65,<br />

• napięcie znamionowe 400 V,<br />

• II klasa ochronności,<br />

• wykonane z tworzywa >ABS< wysokiej<br />

jakości,<br />

• zaciski PE+N we wsporniku,<br />

• wersja przemysłowa, ze zwiększonym<br />

poziomem odporności na promieniowanie<br />

UV,<br />

• wytrzymałość na uderzenia IK08,<br />

• od 1 do 4 rzędów aparatów modułowych,<br />

• 12 lub 18 modułów w rzędzie,<br />

• listwy PE + N w komplecie,<br />

• wyjmowany stelaż zawierający szyny<br />

DIN z regulacją głębokości położenia,<br />

• przepusty 2-komponentowe do wprowadzenia<br />

przewodów – na wyposażeniu,<br />

• drzwi w kolorze obudowy lub transparentne,<br />

• kolor obudowy RAL 7035,<br />

• opcjonalny zamek z kluczykiem,<br />

• możliwość plombowania rozdzielnicy,<br />

• produkt zgodny z normami: IEC/EN<br />

62208; IEC/EN 60670-24.<br />

Puszki INDUSTRIAL<br />

– pewność i bezpieczeństwo<br />

Hermetyczne puszki INDUSTRIAL są odporne<br />

na działanie środków chemicznych,<br />

bezhalogenowe, a dodatkowo umożliwiają<br />

pracę w szerokim zakresie temperatury.<br />

Różnią się od siebie liczbą wejść oraz wymiarami.<br />

Aby wybrać puszki instalacyjne<br />

do wymagającego środowiska pracy,<br />

należy wziąć pod uwagę wiele zmiennych<br />

i różnorodnych czynników oraz postawić<br />

na sprawdzone rozwiązanie renomowanego<br />

producenta.<br />

Puszki INDUSTRIAL przeznaczone są<br />

do montażu natynkowego. Dostępne są<br />

w wersjach z poliwęglanu (PC) oraz ABS<br />

(zapewnia łatwość otworowania). Wyroby<br />

Fot. 1.<br />

Obudowy do rozdzielnic GALANT<br />

36 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

charakteryzują się dużym wybłyszczeniem<br />

powierzchni, dzięki czemu utrzymanie obudowy<br />

w czystości jest znacznie łatwiejsze.<br />

Poza wysokiem stopniem ochrony (IP65)<br />

puszki z serii INDUSTRIAL wyróżniają<br />

się również wysoką udarnością (IK08) oraz<br />

odpornością na oddziaływanie promieniowania<br />

słonecznego UV – dzięki zastosowanym<br />

dodatkom do tworzywa. Ponadto nie<br />

można zapomnieć o wysokiej wytrzymałości<br />

na niskie oraz wysokie temperatury<br />

(od -25°C do +75°C).<br />

Fot. 2.<br />

Puszki INDUSTRIAL<br />

Postaw na szczelność<br />

W zależności od zastosowania można<br />

wybrać wersję wyrobów z gładkimi ścianami<br />

lub ścianami z przetłoczeniem pod<br />

przewody i dławicami membranowymi.<br />

Kluczową rolę, nie tylko w specjalistycznych<br />

rozwiązaniach, odgrywa uszczelnienie<br />

pokryw, dzięki czemu stają się one<br />

jeszcze pewniejszym rozwiązaniem dedykowanym<br />

między innymi dla działów<br />

utrzymania ruchu. Dławice membranowe<br />

pozwalają na uzyskanie szczelnego połączenia<br />

oraz idealnego uszczelnienia wejść<br />

puszek instalacyjnych.<br />

Puszki INDUSTRIAL dostępne są również<br />

w wersji z aplikacjami klienta, to znaczy<br />

z zamontowanymi przyciskami sterowniczymi,<br />

lampkami kontrolnymi, wyłącznikami<br />

itd.<br />

ELEKTRO-PLAST<br />

Tadeusz Czachorowski Spółka Jawna<br />

05-190 Nasielsk, ul. Płońska 18<br />

tel. +48 23 69 33 900<br />

www.elektro-plast.com.pl<br />

PROMOCJA<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

37

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Od ponad 30 lat łączymy jakość z bezpieczeństwem,<br />

stawiając przede wszystkim na oszczędne<br />

rozwiązania dla branży elektroinstalacyjnej!<br />

W tym roku bielskie targi Energetab obchodzą 30. jubileusz. To dobry moment na przyjrzenie<br />

się dotychczasowemu i przyszłemu kierunkowi działań polskiego producenta<br />

AKS ZIELONKA, który już od ponad 30 lat specjalizuje się w produkcji przewodów elektroenergetycznych<br />

oraz kompletnych rozwiązań do zarządzania trasami kablowymi.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1. AKS ZIELONKA 1984-<strong>2017</strong><br />

Stawiamy na rozwój, ale przede<br />

wszystkim koncentrujemy się<br />

na tym, aby nasze wyroby redukowały<br />

koszty instalacji, skracały czas<br />

jej wykonania, utrzymując jednocześnie<br />

wysoki poziom estetyczny.<br />

Wykorzystujemy doświadczenie<br />

i zdobytą wiedzę, aby nasze wyroby<br />

ułatwiały montaż osprzętu i zmieniały<br />

jakość waszej pracy. Stale udoskonalamy<br />

rozwiązania i bazę technologiczną,<br />

stawiając na wysoką jakość,<br />

precyzję i innowacyjność oferowanych<br />

rozwiązań. Dzięki korzystaniu<br />

z najwyższej jakości surowców<br />

i nowoczesnego parku maszynowego<br />

firma produkuje osprzęt bezpieczny,<br />

odporny i zapewniający długotrwałe,<br />

bezawaryjne użytkowanie. Podnoszenie<br />

jakości wyrobów i usług<br />

ma na celu spełnienie oczekiwań<br />

naszych Partnerów. 13 lat certyfikowanego<br />

Zarządzania Jakością przy<br />

poszanowaniu kapitału ludzkiego<br />

i środowiska pozostaje dla nas ważną<br />

sprawą, zapewniającą prawidłowe<br />

funkcjonowanie przedsiębiorstwa.<br />

Historia AKS sięga 1984 roku.<br />

Od ponad 30 lat staramy się, aby nasze<br />

produkty były najwyższej jakości,<br />

co zaowocowało ugruntowaną pozycją<br />

przedsiębiorstwa na rodzimym rynku,<br />

ale również stałą możliwością komplementacji<br />

oferty. AKS ZIELONKA rozpoczęła<br />

swoją działalność od produkcji przewodów<br />

elektroenergetycznych, obecnie towarzyszy<br />

temu poszerzająca się produkcja osprzętu<br />

i kompleksowych rozwiązań do montażu instalacji<br />

elektrycznych takich jak: rury gładkie,<br />

karbowane, systemy listew i kanałów<br />

kablowych, mocowania (opaski i uchwyty),<br />

a również tegoroczna innowacja – rurAKS<br />

– rury karbowane z wprowadzonymi przewodami.<br />

Wszystkie produkty firmy pozostają<br />

zgodne z normami zarówno europejskimi<br />

jak i międzynarodowymi, posiadając<br />

niezbędne deklaracje i atesty.<br />

Naszą wizją jest stałe wdrażanie modelu<br />

pracy opartego o zarządzanie jakością, skupiając<br />

się na zewnętrznym i wewnętrznym<br />

wzroście przedsiębiorstwa, dzięki projektowaniu<br />

nowych, innowacyjnych produktów,<br />

zapewniających wartość dodaną naszemu<br />

najbliższemu środowisku pracy, czyli pracownikom,<br />

klientom i partnerom.<br />

Systemy Listew i Kanałów<br />

Prowadzenie tras kablowych jest możliwe<br />

przy zastosowaniu profesjonalnego systemu<br />

listew i kanałów.<br />

Dzięki szerokiej ofercie dostępnych kanałów<br />

do montażu natynkowego łatwo można<br />

wybrać odpowiedni wymiar potrzebny<br />

do danej instalacji. Kanały dzielą się<br />

na grupy: MKE, KE, KPP oraz LPO. Występują<br />

w wersjach bez przegród wewnętrznych<br />

lub z przegrodami: symetrycznymi<br />

i asymetrycznymi. Ich konstrukcja pozwala<br />

na wygodny montaż dowolnego osprzętu.<br />

Staraliśmy się, aby każde rozwiązanie<br />

było dedykowane konkretnym potrzebom,<br />

38 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

stąd też w ofercie system kanałów podparapetowych<br />

KPP przeznaczony do montażu<br />

w trudno dostępnych miejscach. Umieszczenie<br />

pokrywy w górnej części kanału daje<br />

możliwość jej prostego montażu i demontażu,<br />

co pozwala na ułożenie korytka pod parapetem,<br />

blisko innych elementów, w wąskich<br />

szczelinach, a również bezpośrednio jeden<br />

obok drugiego. Zarówno kanały niskogabarytowe<br />

jak i większe można stosować z całym<br />

szeregiem osprzętu potrzebnego do wykonania<br />

instalacji. Elementami składowymi<br />

systemu w ofercie producenta są: narożniki<br />

wewnętrzne, zewnętrzne, łączniki kątowe,<br />

proste, zakończenia poprawiające estetykę,<br />

bezpieczeństwo instalacji oraz skracające<br />

czas montażu.<br />

Instalacjom podłogowym dedykujemy<br />

listwy półokrągłe w kolorach, które łatwo<br />

dopasować do stylu wykończenia pomieszczenia.<br />

Przykładowo w drewnianych konstrukcjach,<br />

w których zależy nam szczególnie<br />

na zamaskowaniu instalacji, najlepiej<br />

sprawdzą się listwy drewnopodobne w jasnym<br />

lub ciemnym odcieniu.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

System kanałów KPP<br />

Listwy półokrągłe LPO<br />

Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

System rur prostych kielichowanych ze złączkami ZCL<br />

Osprzęt do systemu rur<br />

System Rur Gładkich i Karbowanych<br />

AKS ZIELONKA ma w ofercie rury karbowane<br />

(typy: RKGL, RKGS), wykonane<br />

z samogasnącego PVC-U i gładkie (typy:<br />

RL – proste i RLM – kielichowane) służące<br />

do rozprowadzania, ochrony przed mechanicznymi<br />

uszkodzeniami oraz izolacji przewodów<br />

elektroinstalacyjnych. Systemy rur<br />

mają zastosowanie w instalacjach do 1000V<br />

prądu przemiennego i 1500V prądu stałego.<br />

Zależnie od typu mają szerokie zastosowanie<br />

w zewnętrznych i wewnętrznych instalacjach<br />

naściennych.<br />

Rury gładkie dostępne są w długościach<br />

2 i 3 m., rura mufowana (kielichowana)<br />

w odcinkach 2m. Dzięki kielichowi eliminujemy<br />

konieczność nabycia dodatkowych łączeń.<br />

W wypadku potrzeby zmiany kierunku<br />

instalacji oferujemy elastyczne złączki<br />

kompensacyjne. Rury jak i podtrzymujące<br />

je uchwyty produkowane są w różnych rozmiarach<br />

w celu optymalnego dopasowania<br />

do indywidualnych potrzeb.<br />

Giętkie rury karbowane o wytrzymałości<br />

mechanicznej 320N i 750N znajdą zastosowanie<br />

zarówno w instalacjach w ścianach<br />

gipsowych jak i konstrukcjach drewnianych<br />

czy betonowych. Z powodzeniem<br />

wykorzystywane są w przemyśle motoryzacyjnym,<br />

kolejowym czy stoczniowym.<br />

Występują w wersji z pilotem (stalową<br />

linką umożliwiającą łatwe przeciąganie<br />

przewodu) lub bez.<br />

rurAKS – Polska innowacja <strong>2017</strong> – rura<br />

karbowana z wprowadzonymi przewodami<br />

W bieżącym roku wprowadziliśmy na polski<br />

rynek rozwiązanie techniczne łączące w jed-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

39

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 6.<br />

Fot. 7.<br />

Rury karbowane<br />

Rury karbowane z wprowadzonymu przewodami<br />

nym produkcie rurę karbowaną i przewody<br />

elektryczne, eliminując tym samym konieczność<br />

przeprowadzania przewodów. Rura<br />

karbowana z wprowadzonymi przewodami<br />

zrewolucjonizowała dotychczasowe metody<br />

instalacji okablowania, ułatwiła pracę instalatorom<br />

i poprawiła bezpieczeństwo systemów<br />

elektrycznych. We wszystkich produktach serii<br />

rurAKS zadbaliśmy o estetykę wykonania<br />

oraz cechy funkcjonalno – użytkowe. Nasze<br />

rozwiązanie zwiększa efektywność prac montażowych<br />

i przynosi wymierne korzyści w postaci<br />

redukcji czasu instalacji i kosztów pracy.<br />

Do głównych zalet produktów rurAKS należą:<br />

• Eliminacja konieczności przeprowadzania<br />

kabla przez rurę osłonową.<br />

• Redukcja kosztów pracy: 1 na osoba<br />

może wykonać pracę samodzielnie.<br />

• Zmniejszony o 50% czas instalacji.<br />

• Oszczędność przestrzeni magazynowej:<br />

redukcja miejsca przechowywania.<br />

• Zmniejszenie kosztów logistycznych:<br />

ograniczenie miejsca w transporcie.<br />

rurAKS jest dostępny dla rur o wytrzymałości<br />

320N jak i 750N z przewodami jak:<br />

H07 V-U (DY750) dla kabli 3x1,5 i 3x2,5 oraz<br />

teleinformatycznymi: FTP, UTP, YWDXpek.<br />

Zwiększona wewnętrzna średnica rur pozwala<br />

na ewentualne przeprowadzenie innych przewodów<br />

pod indywidualne zamówienie.<br />

Bezpieczeństwo przede wszystkim.<br />

Wykorzystując przy montażu systemy<br />

kanałów, listew oraz rur elektroinstalacyjnych<br />

pamiętamy o zachowaniu zasad<br />

bezpieczeństwa. Wybierając którykolwiek<br />

z systemów zwracamy uwagę na materiał<br />

wykonania, zakres temperatur pracy, palność<br />

oraz odporność na promieniowanie<br />

UV. Trasy kablowe AKS z klasą palności<br />

V0 gwarantują bezpieczeństwo użytkowania<br />

oraz odporność materiału na rozprzestrzenianie<br />

płomienia. Gładka powierzchnia<br />

i brak ostrych krawędzi w systemach<br />

nie uszkadzają izolowanych przewodów<br />

i kabli. Połączenia mechaniczne wielokrotnego<br />

użycia (zwłaszcza zatrzask pokrywy)<br />

wytrzymują obciążenie pojawiające<br />

się w trakcie montażu, przy zachowaniu<br />

prawidłowej eksploatacji produktów. Poddane<br />

próbom normatywnym zapewniają<br />

odpowiednią ochronę przed dostępem ciał<br />

stałych i przenikaniem wody. Nie powodują<br />

rozprzestrzeniania płomienia. Mając<br />

na uwadze zdrowie, bezpieczeństwo<br />

i ochronę środowiska nasze produkty są<br />

wolne od szkodliwych związków (m.in.<br />

ołowiu), spełniając wszystkie wymogi stawiane<br />

przez obowiązujące normy bezpieczeństwa<br />

i zdrowia. Tym samym dbamy,<br />

aby nasze wyroby mogły być swobodnie<br />

stosowane w budynkach prywatnych jak<br />

i miejscach użyteczności publicznej jak:<br />

teatry, kina, szpitale, (...) w takim samym<br />

stopniu jak przy konstrukcji pomieszczeń<br />

komputerowych, systemów maszyn, laboratoriów<br />

i wszędzie tam, gdzie względy<br />

bezpieczeństwa mają podstawowe znaczenie.<br />

Jesteśmy świadomi, że osiągnięcie wyższego<br />

poziomu w biznesie to przede wszystkim<br />

ciężka, systematyczna praca oraz ciągła<br />

podróż w kierunku długoterminowego rozwoju.<br />

Mamy nadzieję, że poszerzająca się<br />

o nowe produkty oferta AKS ZIELONKA<br />

sprosta wymaganiom stawianym przez naszych<br />

odbiorców w hurtowniach i marketach,<br />

a następne lata przyniosą nam nowe<br />

pomysły, które zoptymalizują waszą pracę.<br />

www.aks-zielonka.pl<br />

40 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Ciąg dalszy nastąpił<br />

PROMOCJA<br />

Puszki regipsowe Multibox produkcji Simet – mają już od roku swoją kontynuację w postaci<br />

6-polowego produktu. Czas na serię podtynkową Multiwall i jej rozwój o wersję dla montażu<br />

maksymalnie 6 elementów sterujących lub gniazd. Nowa puszka M6x60F i jej rozgałęźna<br />

wersja z pokrywą M6x60FP – w sprzedaży już od października <strong>2017</strong> roku.<br />

Innowacji ciąg dalszy<br />

Premiera kolejnego w pełni innowacyjnego<br />

produktu firmy Simet,<br />

jest twórczym rozwinięciem typoszeregu<br />

puszek podtynkowych serii<br />

Multiwall. Simet kontynuuje własną<br />

drogę rozwoju w oparciu o rozwiązania<br />

wcześniej nie stosowane.<br />

To nie produkt wykreowany zza<br />

deski kreślarskiej, lecz z potrzeby<br />

rynku, a konkretniej – z wymogów<br />

ściany za telewizorem bądź biurowej,<br />

gdzie „piątka” okazała się już<br />

za mała, aby zmieścić wszystkie<br />

gniazda lub łączniki w nowoczesnej<br />

instalacji.<br />

Fot. 1.<br />

Puszka podtynkowa M6x60F do montażu maksymalnie 6 łączników lub gniazd<br />

instalacyjnych<br />

Największa, lecz kompaktowa<br />

To, że kompaktowe auto może<br />

zmieścić 5 osób i dużo bagażu<br />

w stosunkowo niewielkiej bryle i za<br />

pieniądze dostępne dla większości –<br />

to już wiadomo. Podobna idea przyświecała<br />

twórcom i tej puszki. Jak<br />

najbardziej zwarta, jak najpłytsza,<br />

jak najsztywniejsza, jak najbardziej<br />

wygodna w instalacji, uniwersalna, a przy<br />

tym wszystkim tania… Trudne to elektroinstalacyjne<br />

równanie do rozwiązania, ale<br />

dla kogoś kto robi to już od ponad 47 lat<br />

to „duże piwo”.<br />

Zwarta<br />

Konstrukcja oparta na dwóch 3-polowych<br />

segmentach, to dogodne rozwiązanie, gdy<br />

w sprzedaży nie ma ramek 6-polowych dla<br />

łączników i gniazd. Daje to też zaletę zwartości<br />

bloku osprzętowego, mniejszej ilości<br />

kucia w ścianie i dogodniejszego rozkładu<br />

przewodów wewnątrz puszki. Sztywność<br />

konstrukcji powiększa krzyżak konstrukcyjny,<br />

dający też inne korzyści. Rozstaw<br />

tych dwóch trójpolowych segmentów daje<br />

możliwość osadzania osprzętu ramkowego<br />

(moduł 71 mm) dla zdecydowanej większości<br />

producentów gniazd i łączników.<br />

Płytka<br />

Jak uciążliwe jest kucie w ścianie bruzdy<br />

(?) – wie każdy instalator. Nie należy to<br />

do przyjemności i wiadomo, że im płyciej<br />

– tym lepiej. Dlatego puszka ta jest płytsza<br />

od jej sióstr z serii Multiwall o 10 mm,<br />

z pełną głębokość na poziomie 50 mm.<br />

Wystarcza to do prawidłowych i wygodnych<br />

rozgałęzień prądowych pod zamocowanym<br />

oprzętem.<br />

Fot. 2.<br />

Wersja rozgałęźna puszki podtynkowej, sześciopolowej z pokrywą M6x60FP<br />

Sztywna<br />

W tej puszce premierowo została zastosowana<br />

wewnętrzna, krzyżakowa kon-<br />

42 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

strukcja powiększająca sztywność. Przy<br />

tak dużej kubaturze puszki był to wymóg<br />

konieczny, ponieważ prace tynkarskie<br />

związane z osadzaniem puszki wymagają<br />

sztywnych ścian bocznych. Nie<br />

mogą one poddawać się odkształceniom<br />

w procesie ogipsowania, lub mocowania<br />

na piankę montażową puszki. Wewnętrzna<br />

konstrukcja szkieletowa pozwala też<br />

na mocowanie akcesoriów zwiększających<br />

jej użyteczność. Należą do nich<br />

pokrywy zamykające pojedyncze pola<br />

puszki PM1 i PM2, oraz pierścienie dystansowe<br />

PDM60Z i PDM60W – pozwalające<br />

na pogłębianie – już osadzonej<br />

puszki.<br />

Uniwersalna<br />

Dobrze pojęta uniwersalność produktu<br />

polega na jego zastosowaniu w różnych<br />

warunkach instalacyjnych: przy zastosowaniu<br />

rożnego osprzętu, rodzaju doprowadzonego<br />

okablowania, a także rekonstrukcji<br />

przestrzeni puszki poprzez jej<br />

przedłużanie i częściowe zamykanie jej<br />

poszczególnych pól. Wszystkie te niestandardowe<br />

sytuacje mogą być przy pomocy<br />

tej puszki rozwiązywane, przy pomocy<br />

dostępnych akcesoriów i samej konstrukcji<br />

puszki. Do najczęstszych problemów<br />

należą następujące sytuacje:<br />

• pogłębianie osadzonej w ścianie puszki,<br />

ze względy na zastosowanie warstwy<br />

kafelków, tynku strukturalnego, boazerii<br />

itp.<br />

• zamykanie częściowe przestrzeni<br />

puszki ze wglądu na umieszczenie<br />

w jej polach elementów elektrycznych<br />

lub elektronicznych, bądź też zwykłe<br />

zaślepianie niewykorzystanych wstępnie<br />

pól.<br />

• możliwość wykorzystania dłuższych<br />

wkrętów montażowych przy nietypowym<br />

montażu gniazd i łączników.<br />

• wielość i różnorodność osłabień<br />

w korpusie puszki pozwala na wygodne<br />

odsłanianie powierzchni wewnętrznej<br />

puszki, zarówno przy zastosowaniu<br />

rur i peszli instalacyjnych, jak<br />

i przy doprowadzeniu bezpośrednim<br />

przewodów do korpusu puszki. Specjalnie<br />

dobrany miękki materiał puszki,<br />

jak kształt osłabień pozwala na<br />

szybkie i precyzyjne prace związane<br />

z wycinaniem wejść i wyjść z puszki.<br />

Fot. 3.<br />

Opcjonalnie zastosowanie akcesoriów do puszkiM6x60F. Pokrywy i pierścienie<br />

dystansowe<br />

• zastosowane wkręty kwasoodporne<br />

dają pewność braku rdzawych wycieków<br />

na tapetę i tynk, a upływ czasu<br />

i agresywne warunki atmosferyczne<br />

są pełniejszą gwarancją trwałości połączeń<br />

z puszką.<br />

• konstrukcja pozwala na zastosowanie<br />

dwóch ramek 3-polowych o rozstawie<br />

71mm. Mocuje się je na przykręconych<br />

co najmniej dwoma wkrętami<br />

łącznikach lub gniazdach. Przegroda<br />

krzyżakowa w puszce jest na tyle szeroka,<br />

że zdecydowana większość różnych<br />

ramek pozwala się tam osadzić.<br />

Dobra<br />

Jak wszystkie produkty wytwarzane przez<br />

przedsiębiorstwo Simet, również i te<br />

puszki są rzetelnie wykonane i opracowane,<br />

z dbałością o cechy jakościowe i użytkowe.<br />

Dostępne tylko w hurtowniach<br />

i specjalistycznych sklepach elektrotechnicznych<br />

na terenie całego kraju.<br />

Mariusz Młyńczak<br />

Główny Specjalista ds. Marketingu<br />

Simet SA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

43

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Wyłączniki różnicowoprądowe<br />

z członem nadprądowym RCBO3<br />

i RCBO4 unikatowy produkt<br />

w ofercie firmy Hager<br />

Zgodnie z aktualnymi zapisami zawartymi w normie PN-HD 60364-4-41 stosowanie wyłączników<br />

różnicowoprądowych o znamionowym prądzie różnicowym nieprzekraczającym 30 mA<br />

jest uznaną ochroną uzupełniającą w układach AC. Wyłączniki sprawdzają się w przypadku<br />

uszkodzenia środków ochrony podstawowej (ochrony przed dotykiem bezpośrednim), środków<br />

ochrony przy uszkodzeniu (ochrony przed dotykiem pośrednim) lub przy braku ostrożności<br />

użytkowników.<br />

PROMOCJA<br />

Wyłącznik RCBO firmy Hager to<br />

jedno urządzenie, które spełnia zarówno<br />

funkcje ochrony dodatkowej,<br />

jak i uzupełniającej. Dzięki umieszczeniu<br />

obydwu funkcji w jednej<br />

obudowie, znacznie obniżył się czas<br />

potrzebny na wykonanie prac instalatorskich,<br />

przy jednoczesnym podniesieniu<br />

poziomu bezpieczeństwa<br />

i komfortu pracy. Wyłączniki różnicowoprądowe<br />

z członem nadprądowym<br />

w momencie zadziałania wyłączają<br />

zarówno biegun fazowy, jak również<br />

biegun neutralny. Jest to szczególnie istotne<br />

w przypadku wystąpienia prądów doziemnych<br />

ponieważ znacznie podnosi bezpieczeństwo<br />

użytkowników.<br />

Unikalna koncepcja aparatu pozwala na selektywne<br />

wyłączenie obwodu, w którym nastąpiło<br />

zwarcie lub przeciążenie. Kompaktowa<br />

konstrukcja urządzenia pozwala<br />

na zwiększenie przejrzystości dystrybucji<br />

energii w instalacji elektrycznej. Ułatwiona<br />

jest również diagnostyka i usuwanie awarii.<br />

RCBO3<br />

– wyłącznik różnicowoprądowy<br />

z członem nadprądowym 3x1-P + N<br />

Połączenie wyłączników różnicowoprądowych<br />

z wyłącznikami nadprądowym jest doskonałym<br />

rozwiązaniem zwłaszcza w rozdzielnicach<br />

mieszkaniowych i niewielkich systemach<br />

rozdziału energii elektrycznej. Nowe aparaty<br />

RCBO łączą w sobie trzy niezależne wyłączniki<br />

MCB P+N oraz czterobiegunowy wyłącznik<br />

RCCB. Unikalność rozwiązania Hager polega<br />

na zapewnianiu kompaktowości urządzenia przy<br />

44 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 1.<br />

RCBO3 – wyłącznik różnicowoprądowy z członem nadprądowym<br />

3x1-P + N<br />

Fot. 2.<br />

RCBO4 – włącznik różnicowoprądowy z członem nadprądowym<br />

chroniący 4 bieguny<br />

zachowaniu zasady selektywności zadziałania<br />

zabezpieczeń oraz symetrii obciążenia faz.<br />

Jednoznaczny podział biegunów fazowych<br />

i neutralnych pozwala na łatwe i czytelne<br />

wykonanie połączeń wewnątrz rozdzielnicy.<br />

Zastosowanie złączy typu QuickConnect<br />

w znaczący sposób oszczędza czas potrzebny<br />

na prace instalatorskie. Stanowi to doskonałe<br />

rozwiązanie, zwłaszcza w instalacjach elektrycznych<br />

w budownictwie mieszkaniowym.<br />

QuickConnect<br />

– system szybkich połączeń<br />

Podłączenia wykonywane są za pośrednictwem<br />

złączy sprężynujących zamiast<br />

połączeń śrubowych. QuickConnect,<br />

na etapie prac instalatorskich, pozwala<br />

na uzyskanie oszczędności czasu do 40%<br />

w porównaniu z połączeniem z zaciskami<br />

śrubowymi. Dodatkową zaletą jest<br />

utrzymywanie stałego nacisku elementów<br />

łączących. Pozwala to na uzyskanie jak<br />

najlepszego kontaktu pomiędzy elementami<br />

rozdziału energii elektrycznej. Dzięki<br />

systemowi połączeń QuickConnect uzyskujemy<br />

zwiększony poziom bezpieczeństwa,<br />

eliminując ryzyko iskrzenia łukowego<br />

na zaciskach przyłączeniowych.<br />

RCBO4<br />

– włącznik różnicowoprądowy<br />

z członem nadprądowym<br />

chroniący 4 bieguny<br />

Aby zapewnić równie skuteczną ochronę<br />

w budynkach użyteczności publicznej firma<br />

Hager wprowadziła do oferty wyłączniki serii<br />

RCBO4.Ich zadaniem jest ochrona przetężeniowa<br />

zarówno biegunów fazowych, jak<br />

również bieguna neutralnego. Jest to rozwiązanie<br />

dedykowane do instalacji zasilających<br />

odbiorniki trójfazowe, takie jak: silniki elektryczne<br />

w systemach wentylacji czy napędu<br />

wszelkiego rodzaju urządzeń. Aplikację tego<br />

rodzaju zabezpieczeń można również zastosować<br />

w instalacjach domowych zasilających<br />

piece i piekarniki elektryczne, podgrzewacze<br />

wody, elektryczne napędy bram lub<br />

inne urządzenia przydomowe.<br />

W ofercie producenta znajdują się aparaty<br />

RCBO4 o czułości wyłącznika różnicowoprądowego<br />

30 mA typu A i zwarciowej<br />

zdolności łączeniowej 6000A, do zakresu<br />

prądów nominalnych od 6 do 40 A dla charakterystyki<br />

wyzwalania B i C.<br />

Cechy wyłączników różnicowoprądowych<br />

RCBO3 i RCBO4<br />

• RCBO4 ochrona przetężeniowa czterech<br />

biegunów<br />

• RBCO3 kompaktowa obudowa zawierająca<br />

RCCB typu A i trzy dwubiegunowe<br />

MCB<br />

• Zakres prądów znamionowych 6A do<br />

32 A do charakterystyk wyzwalania<br />

przeciążeniowo-zwarciowych B i C<br />

• Aparaty dedykowane do detekcji prądów<br />

różnicowych o przebiegu sinusoidalnym<br />

jak również jednopołówkowo<br />

wyprostowanych (typ A)<br />

• Wyłączniki są stosowane jako środek<br />

ochrony dodatkowej i uzupełniającej<br />

zgodne z wymogami normy PN-HD<br />

60364-4-41<br />

Oferta Hager obejmuje szeroki wybór wyłączników<br />

różnicowoprądowych z członem nadprądowym,<br />

do zastosowań zarówno w budownictwie<br />

mieszkaniowym, jak i komercyjnym.<br />

Aparaty serii RCBO3 i RCBO4 to najbardziej<br />

kompaktowe rozwiązania na rynku rozdziału<br />

energii elektrycznej. Jednocześnie zapewniona<br />

jest pełna przejrzystość schematu instalacji<br />

elektrycznej. Nawet osoba nieprzeszkolona<br />

jest w stanie jednoznacznie określić powód<br />

zadziałania zabezpieczeń i usunąć przyczynę<br />

problemu.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

45

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Obudowa Hygienic Design<br />

do zastosowania w przemyśle spożywczym<br />

Gwarancja czystości!<br />

W przemyśle spożywczym produkcja w warunkach higienicznych jest absolutnym obowiązkiem.<br />

W związku z tym urządzenia i maszyny używane w otwartych procesach oraz ich komponenty<br />

muszą dawać możliwość szybkiego i łatwego czyszczenia. Decydujący wpływ na przebieg czyszczenia<br />

mają tutaj zastosowane materiały oraz ukształtowanie geometryczne urządzeń produkcyjnych.<br />

W technologii obudów elektrycznych instalacji sterowniczych ugruntowała się pozycja<br />

obudów specjalnych Hygienic Design, oferujących liczne zalety w stosunku do zwykłych obudów<br />

– możliwość szybkiego czyszczenia i zapobiegania tworzeniu się ognisk zanieczyszczeń.<br />

PROMOCJA<br />

Przestój w procesie produkcji – to najgorszy<br />

scenariusz dla użytkownika instalacji.<br />

Oznacza on zawsze mniejszą<br />

produktywność, a tym samym – niższy<br />

obrót. Jednak podczas produkcji,<br />

w której krytyczne znaczenie ma higiena,<br />

dłuższe przestoje są nieuniknione<br />

w związku z koniecznością poświęcenia<br />

czasu na czyszczenie. I tak w przypadku<br />

przetwórstwa ryb urządzenia<br />

notują przestoje rzędu 40 procent, spowodowane<br />

procedurami czyszczenia.<br />

Należy minimalizować ten czas w celu<br />

zwiększenia produktywności – jednakże<br />

nie kosztem czystości i higieny, ponieważ<br />

docelowo chodzi tutaj o zdrowie<br />

odbiorców końcowych.<br />

Punktem odniesienia jest takie zaprojektowanie<br />

maszyn i urządzeń oraz<br />

odpowiednich obudów i szaf sterowniczych,<br />

aby mogły być łatwiej czyszczone.<br />

Jednak pod tym względem standardowe<br />

obudowy przemysłowe oraz<br />

szafy sterownicze nie spełniają wymagań<br />

szybkiego, a także łatwego czyszczenia<br />

z zachowaniem wysokiego poziomu<br />

higieny. Ponieważ otwarte puste<br />

przestrzenie są trudne do czyszczenia,<br />

gromadzą się w nich zanieczyszczenia<br />

i zarazki. Także poziome powierzchnie,<br />

z których woda nie może prawidłowo<br />

spływać, stwarzają warunki do powstawania<br />

zanieczyszczeń.<br />

Fot. 1.<br />

Dławiki kablowe w Hygienic Design: skuteczne zapobieganie gromadzeniu się<br />

szkodliwych mikroorganizmów poprzez zastosowanie gładkiej i zamkniętej na<br />

zewnątrz powierzchni<br />

Standardy międzynarodowe<br />

Wysokie standardy higieniczne dotyczące<br />

produkcji żywności i napojów,<br />

pomieszczeń czystych, a także przemysłu<br />

chemicznego, są dużym wyzwaniem<br />

dla konstruktorów urządzeń oraz wszystkich<br />

planujących produkcję. Wytyczne obowiązujące<br />

w Europie są zawarte w obowiązującej od<br />

1 stycznia 2006 roku tzw. dyrektywie maszynowej<br />

2006/42/WE oraz w normach<br />

uzupełniających, dotyczących wymagań higienicznych<br />

względem maszyn i urządzeń,<br />

jak EN 1672-2 i EN ISO14159. Przetwórców<br />

produktów spożywczych obowiązuje<br />

rozporządzenie WE 852/2004 w sprawie<br />

higieny produktów spożywczych. W tych<br />

regulacjach zdefiniowano wymagania dla<br />

maszyn do produkcji spożywczej i dyrektywy<br />

dotyczące tworzenia maszyn zgodnych<br />

z zasadami higieny. Ponadto w 1989 roku<br />

utworzono stowarzyszenie ekspertów European<br />

Hygienic Engineering and Design Group<br />

(„EHEDG“), którego celem jest promowanie<br />

stosowania higienicznych materiałów<br />

podczas produkcji i pakowania produktów<br />

spożywczych. Jest to zrzeszenie podmiotów<br />

wyposażających branżę produkcji artykułów<br />

spożywczych, firm przetwarzających artykuły<br />

spożywcze, instytutów badawczych i instytucji<br />

odpowiedzialnych za zdrowie publiczne. Rittal<br />

jest sponsorem tej organizacji od 2008 roku.<br />

Higiena i Hygienic Design<br />

We wszystkich tych normach i dyrektywach<br />

Hygienic Design oznacza jedno: wszelkie<br />

elementy wchodzące w kontakt z artykułami<br />

spożywczymi – od maszyny do szafy sterowniczej<br />

– muszą dawać możliwość łatwego<br />

i dokładnego czyszczenia. Wymóg ten można<br />

zrealizować przede wszystkim poprzez unikanie<br />

martwych przestrzeni czy krzyżowania<br />

się wszelkiego rodzaju szczelin bez łuków,<br />

46 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2. Nachylony dach: Nachylenie o 30°<br />

w kompaktowych obudowach pozwala<br />

na szybkie odpływanie wody,<br />

zapobiega pozostawaniu przedmiotów<br />

i umożliwia dobrą widoczność<br />

ponieważ tam zbierają się resztki, które z kolei<br />

tworzą idealne podłoże do odżywiania się<br />

dla zarazków. Z tego samego względu niedopuszczalne<br />

są powierzchnie z zagłębieniami,<br />

jak np. w odkrytych gwintach śrub, łbach<br />

śrub z wewnętrznym sześciokątem lub śrubach<br />

Torx. Narożniki i przejścia muszą być<br />

wolne od szczelin i gładko zaokrąglone. Aby<br />

uniknąć pozostałości wody na obudowach<br />

i szafach sterowniczych, należy wyposażyć<br />

je w skośne powierzchnie ociekowe w miejscach<br />

narażonych na zamaczanie.<br />

Specjalnie skonstruowane obudowy Rittal<br />

Hygienic Design (HD) odpowiadają tym<br />

wysokim wymaganiom higienicznym w pełnym<br />

zakresie. Oprócz skrzynek zaciskowych<br />

i kompaktowych obudów w powszechnie<br />

stosowanych rozmiarach, które dostępne są<br />

wprost z magazynu, firma Rittal dysponuje<br />

obszernym asortymentem produktów – od szaf<br />

systemowych do obudów paneli obsługowych<br />

– umożliwiających m.in. bezpieczne umieszczenie<br />

wyposażenia elektrycznego. Firma<br />

Rittal ma w magazynach także stosowne obudowy<br />

ochronne, umożliwiające umieszczanie<br />

gaśnic w takich obszarach. Kompletną nowością<br />

są natomiast higieniczne wymienniki ciepła<br />

powietrze/woda do układów klimatyzacji.<br />

Już na etapie projektowania z najwyższą<br />

skrupulatnością zwracano uwagę, aby spełnione<br />

zostały wymagania, przepisy oraz dyrektywy<br />

dotyczące przemysłu spożywczego.<br />

Fot. 3.<br />

Dławiki kablowe w Hygienic Design:<br />

skuteczne zapobieganie gromadzeniu<br />

się szkodliwych mikroorganizmów<br />

poprzez zastosowanie gładkiej i zamkniętej<br />

na zewnątrz powierzchni<br />

Wszystkie części znajdujące się na zewnątrz<br />

są wykonane ze stali szlachetnej, co zapewnia<br />

wysoką odporność na chemikalia oraz środki<br />

czyszczące i dezynfekujące.<br />

Nachylony o 30° do przodu dach szaf kompaktowych<br />

HD zgodnie z dyrektywą EHEDG<br />

skutecznie zapobiega pozostawaniu na nim<br />

przedmiotów, pozwala na szybkie spływanie<br />

cieczy i dodatkowo zapewnia dobrą widocz-<br />

Odprowadzanie ciepła za pomocą wody<br />

Klimatyzacja szaf sterowniczych z chłodzeniem wodnym jest bardzo efektywna – szczególnie wówczas, gdy w zakładzie produkcyjnym<br />

istnieje już centralne zasilanie w wodę lodową. Nowe wymienniki ciepła powietrze/woda Rittal Hygienic Design są<br />

idealne dla przemysłu spożywczego, w którym wymagania dotyczące higieny są bardzo wysokie.<br />

Chłodzenie cieczowe szaf sterowniczych ma szereg zalet. Dzięki wysokiej pojemności cieplnej wody w porównaniu z powietrzem,<br />

chłodzenie cieczą pozwala na bezproblemowe odprowadzanie także dużych ilości ciepła. Poza tym właśnie w środowisku<br />

przemysłowym często istnieje centralne zasilanie w wodę lodową, które można wykorzystać także do klimatyzacji szaf<br />

sterowniczych. Do szafy muszą zostać doinstalowane już tylko odpowiednie wymienniki ciepła powietrze/woda. W przypadku<br />

Hygienic Design szczególne znaczenie ma także fakt, że nie jest konieczna wymiana powietrza między szafą a otoczeniem.<br />

Rittal zmodyfikował swoje wymienniki ciepła powietrze/woda i obecnie oferuje klientom w przemyśle spożywczym dwa warianty<br />

Hygienic Design. Wymienniki ciepła powietrze/woda do montażu naściennego mają moce chłodnicze 0,65 kW lub 1,2 kW.<br />

W wielu miejscach została również zoptymalizowana konstrukcja wymienników ciepła stosowanych w serii Hygienic Design.<br />

Mocowanie do ściany szafy sterowniczej rozwiązano za pomocą trzpieni gwintowanych i nakrętek, dzięki czemu z zewnątrz nie<br />

są widoczne żadne śruby. Obudowa składa się ze stali nierdzewnej, która dzięki szlifowaniu prostemu o ziarnie 400 ma chropowatość<br />

powierzchni Ra poniżej 0,8 μm. Gładkie powierzchnie są łatwe w czyszczeniu lub dezynfekcji. Zanieczyszczenia nie<br />

mogą osadzać się w szczelinach, z których byłyby trudne do usunięcia.<br />

Uszczelka między obudową a szafą sterowniczą jest wykonana z silikonu. Przenoszenie substancji barwiących, smakowych lub<br />

niepożądanych zapachów jest niemożliwe. Uszczelka likwiduje trudne w utrzymaniu czystości szczeliny pomiędzy wymiennikiem<br />

ciepła powietrze/woda a szafą sterowniczą. W przypadku gdy uszczelka wykazuje uszkodzenia mechaniczne, użytkownik<br />

może ją łatwo wymienić na inną, dostępną jako część zamienna.<br />

Góra obudowy ma typowe dla Hygienic Design nachylenie 30 stopni do przodu, które zapobiega pozostawaniu przedmiotów<br />

i jednocześnie pozwala na szybki odpływ cieczy, na przykład środków czyszczących i dezynfekujących zastosowanych do mycia.<br />

Dzięki stopniom ochrony IP56/59 wymienniki ciepła powietrze/woda spełniają wysokie wymagania dotyczące czyszczenia<br />

za pomocą wysokiego ciśnienia i strumienia pary.<br />

Wymienniki ciepła powietrze/woda mają aprobaty C-UR oraz CSA, co pozwala na ich zastosowanie na całym świecie. Hygienic<br />

Design został przebadany przez niemiecką jednostkę badawczą i certyfikującą w dziedzinie żywności – DGUV – wg GS-NV 6<br />

(zasady kontroli higieny). Urządzenia spełniają wymogi normy PN-EN ISO 14159:2008 i nadają się do zastosowań w przemyśle<br />

spożywczym zgodnie z PN-EN 1672-2:2009.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

47

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Również gaśnica musi zostać umieszczona<br />

zgodnie z zasadami higieny<br />

Ochrona przeciwpożarowa jest konieczna także<br />

w przemyśle spożywczym, więc również gaśnica<br />

musi być łatwo dostępna w obszarze produkcyjnym.<br />

W tym celu Rittal oferuje obudowę ochronną<br />

spełniającą wymagania higieniczne, a zarazem<br />

umożliwiającą szybkie odebranie gaśnicy. Dzięki<br />

dużym oknom gaśnica jest widoczna dla każdego<br />

z zewnątrz, a uchwyt typu T pozwala na szybkie<br />

otwarcie i odbiór.<br />

Przechowywanie gaśnic zgodne<br />

z zasadami higieny i odporności<br />

na strumienie wody<br />

ność, również w przypadku dużych rozmiarów<br />

obudów. Dzięki zastosowaniu dachu<br />

z krawędzią ociekową woda zostaje prawidłowo<br />

odprowadzona z obudowy i chroniony<br />

jest górny obszar drzwi. Dodatkowo ma<br />

on krawędź obiegającą drzwi dookoła pod<br />

kątem 10°. W ten sposób unika się osadzania<br />

resztek płynących podczas czyszczenia<br />

i tworzenia się tzw. gniazd zanieczyszczeń.<br />

Zamki mogą być także bezpiecznie czyszczone<br />

dzięki swoim specjalnym konturom<br />

zewnętrznym o minimalnych promieniach,<br />

a dodatkowo zapobiegają pozostawaniu<br />

wody. Schowane wewnątrz zawiasy tworzą<br />

spójny design z biegnącą dookoła, przylegającą<br />

na zewnątrz uszczelką z silikonu.<br />

Wyjątkowa cecha koncepcji obudowy HD to<br />

uszczelnienie. Zamiast poliuretanu (pianka PU)<br />

zastosowano tu silikon – materiał bardziej wytrzymały<br />

na wszelkiego rodzaju środki czyszczące.<br />

Uszczelka HD jest zabarwiona na niebiesko,<br />

co wyraźnie odróżnia ją od artykułów<br />

spożywczych. W najgorszym wypadku, w razie<br />

mechanicznego uszkodzenia, natychmiast<br />

zostaje zauważona jako obcy element podczas<br />

przetwarzania artykułów spożywczych. Łatwo<br />

wymienna, ale stabilnie umieszczona, przebiegająca<br />

dookoła uszczelka drzwi i ścianek<br />

przylega do części zewnętrznej, dzięki czemu<br />

zapewniane jest bezszczelinowe uszczelnienie.<br />

W przeciwieństwie do uszczelek będących<br />

towarem na metry z rolek, przelotowe ramy<br />

uszczelniające HD pozwalają uniknąć przeciągnięcia<br />

sznura uszczelniającego podczas<br />

montażu i, tym samym, powstawania dodatkowych<br />

szczelin na końcach. Doświadczenie<br />

pokazuje, iż sposoby umieszczania uszczelki<br />

stykowo lub cztery odcinki pod kątem nie zapewniają<br />

trwałego zabezpieczenia. Profil jest<br />

w sposób niezamierzony ściągany, przez co<br />

cofa się lub też powstaje szczelina w miejscach<br />

krawędzi stykania bądź kątowych, spowodowana<br />

zużyciem materiału. W przypadku<br />

przelotowych obudów HD także po wymianie<br />

uszczelki stopień ochrony jest szybko przywracany<br />

do stanu z pierwszego dnia.<br />

Obudowy spełniają standard IP 66 wg IEC 60 529<br />

oraz stopień ochrony NEMA 4X, więc są chronione<br />

również przed bryzgami i strumieniami<br />

wody. Bez problemu mogą być czyszczone<br />

myjkami wysokociśnieniowymi. Aby umożliwić<br />

szybkie oczyszczenie linii produkcyjnej,<br />

oczywiste jest, że każda pojedyncza część systemu<br />

musi spełniać wymagania co do higieny.<br />

Dlatego firma Rittal przygotowała obszerny<br />

asortyment akcesoriów HD, również odpowiadających<br />

tym wysokim wymaganiom.<br />

Szeroka gama akcesoriów<br />

Zgodnie z obowiązującymi dyrektywami dopuszcza<br />

się bezpośrednie przykręcanie szafek<br />

do ściany wraz z uszczelnieniem. Jednak jak<br />

długo wytrzyma takie uszczelnienie? Jeżeli<br />

uszczelka w górnym obszarze jest tylko lekko<br />

uszkodzona, stwierdzenie przedostania się<br />

zanieczyszczonej cieczy może długo potrwać<br />

lub zostać wykryte dopiero na podstawie<br />

szkód w produkcji lub produktach. Trwałe<br />

i skuteczne uszczelnienie obudowy do mon-

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

tażu na ścianie jest dość trudne. Dlatego zaleca<br />

się pozostawić odpowiednią przestrzeń<br />

do czyszczenia za obudową. Pomocne są<br />

tutaj specjalne uchwyty dystansowe do szaf<br />

naściennych HD. Zapewniają one wystarczającą<br />

przestrzeń za obudową, aby regularnie<br />

usuwać wszelkie zanieczyszczenia za pomocą<br />

urządzenia czyszczącego.<br />

Podłogi obszarów produkcyjnych są często lekko<br />

nachylone, aby pozwolić wodzie używanej<br />

do czyszczenia na odpłynięcie. Higieniczne<br />

mocowanie obudów wymaga w takim przypadku<br />

odpowiedniej adaptacji. Nachylenia podłóg<br />

do 10° mogą zostać łatwo skompensowane<br />

dzięki stopkom poziomującym HD o zakresie<br />

niwelacji 55 mm. Także tutaj zminimalizowano<br />

czas czyszczenia dzięki kompletnie zakrytym<br />

i trwale uszczelnionym gwintom.<br />

Dławiki kablowe HD, w przeciwieństwie<br />

do zwykłych dławików, można znacznie<br />

łatwiej czyścić myjkami wysokociśnieniowymi,<br />

co stanowi również czynnik redukcji<br />

kosztów. Gładka na zewnątrz i zamknięta powierzchnia<br />

zapobiega osadzaniu się szkodliwych<br />

mikroorganizmów. Dławiki te mogą<br />

być dowolnie umieszczane w obudowie i są<br />

dostępne dla średnicy kabli 3 do 17 mm.<br />

Jeżeli konieczne jest chłodzenie<br />

W przypadku gdy należy odprowadzić ciepło<br />

powstałe ze strat mocy wbudowanych<br />

komponentów elektrycznych, firma Rittal<br />

oferuje efektywne koncepcje chłodzenia<br />

Fot. 4.<br />

Uszczelka silikonowa przebiegająca<br />

dookoła skrzynki, jednolita bez łączeń<br />

cieczowego spełniające wysokie wymagania<br />

higieniczne. Najbardziej higienicznym<br />

rozwiązaniem chłodzenia jest klimatyzacja<br />

szafy sterowniczej z wymiennikami ciepła<br />

woda/powietrze. Jeżeli instalacja wody lodowej<br />

nie występuje, wymagana wydajność<br />

chłodnicza dla pojedynczego wymiennika<br />

ciepła może być zapewniona centralnie lub<br />

peryferyjnie poprzez agregaty chłodzenia<br />

cieczy, umieszczane poza miejscem, w którym<br />

przebiegają otwarte procesy produkcji.<br />

Jednorazowe koszty pozyskania wymienników<br />

ciepła, agregatów wody lodowej i orurowania<br />

są w przypadku mniejszych instalacji<br />

z reguły nieznacznie wyższe od kosztów<br />

klasycznych klimatyzatorów do zabudowy<br />

naściennej. Systemy wymienników ciepła<br />

będące pierwszym wyborem do pracy w warunkach<br />

higienicznych amortyzują się jednak<br />

dzięki rzadszemu serwisowi i niskim kosztom<br />

energii. Oprócz wymienników ciepła<br />

woda/powietrze z obudowami ze stali szlachetnej,<br />

firma Rittal oferuje specjalne wersje<br />

Hygienic Design o klasach mocy 650 lub<br />

1250 W. Higieniczna konstrukcja i wysoki<br />

stopień ochrony upraszczają procesy czyszczenia<br />

i gwarantują bezpieczeństwo artykułów<br />

spożywczych.<br />

Kompletne rozwiązanie<br />

dla optymalnych procesów<br />

Dzięki programowi Hygienic Design firma<br />

Rittal oferuje obudowy i akcesoria obudów<br />

oraz komponenty klimatyzacyjne przeznaczone<br />

do aplikacji w obszarach, w których<br />

higiena ma duże znaczenie. Produkty<br />

HD są odporne na zabrudzenia lub środki<br />

czyszczące, dają się łatwo i szybko czyścić,<br />

a tym samym bezpośrednio poprawiają<br />

wydajność produkcji. Ponadto producent<br />

oferuje obszerne portfolio akcesoriów do zabudowy<br />

wnętrza obudów HD oraz systemy<br />

szyn zbiorczych do różnych zakresów prądowych<br />

w celu bezpiecznego i zgodnego<br />

z normami rozdziału prądu w obudowach HD.<br />

Nowa broszura HD Rittal opisuje koncepcję<br />

obudów i szaf Hygienic Design, stanowiących<br />

ofertę systemu Hygienic Design firmy Rittal.<br />

Rittal Sp. z o.o.<br />

Krakowiaków 48<br />

02-255 Warszawa<br />

www.rittal.pl<br />

REKLAMA

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowości w serii DECO<br />

firmy Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />

PROMOCJA<br />

Seria podtynkowa DECO jest perfekcyjnym dopełnieniem nowoczesnego wnętrza. Modna<br />

forma, wysoka jakość wykonania oraz bardzo szeroka oferta mechanizmów osprzętu elektroinstalacyjnego<br />

– oprócz gniazd i łączników obejmująca również elektroniczne regulatory<br />

oświetlenia i temperatury, czujniki ruchu i sterowniki roletowe, a nawet gniazda odkurzacza<br />

centralnego, to tylko niektóre z zalet serii.<br />

RAMKA DECO SOFT – WKRÓTCE W SPRZEDAŻY<br />

Ramki DECO i DECO Soft<br />

Jednym z najważniejszych atutów<br />

kolekcji jest szeroki wybór<br />

ramek zewnętrznych, dzięki którym<br />

produkty zamontowane w pomieszczeniu<br />

stają się jego subtelną<br />

dekoracją. Ramki uniwersalne<br />

DECO są przeznaczone do montażu<br />

zarówno poziomego jak i pionowego.<br />

Dostępne w wersji od pojedynczej<br />

do pięciokrotnej, w wielu<br />

wariantach kolorystycznych z tworzywa,<br />

drewna naturalnego, z efektem drewna<br />

oraz efektem szkła, dają nieograniczone<br />

możliwości w tworzeniu indywidualnych<br />

kombinacji kolorystycznych mechanizmu<br />

z ramką. W przypadku ramek wykonanych<br />

z tworzywa już wkrótce pojawią się<br />

w sprzedaży ramki DECO Soft, będące<br />

alternatywną wersją dotychczasowego<br />

kształtu ramek uniwersalnych z tworzywa<br />

DECO (fot. 1).<br />

Fot. 1.<br />

Ramka uniwersalna z tworzywa<br />

DECO Soft pojedyncza (DRSO-1<br />

– wkrótce w sprzedaży) + łącznik<br />

jednobiegunowy biały (DWP-1)<br />

Amerykański styl<br />

w modnej kolorystyce<br />

Oprócz standardowych łączników<br />

klawiszowych, seria DECO zawiera<br />

łączniki w stylu amerykańskim, dostępne<br />

w dotychczasowej kolorystyce<br />

serii oraz w 5 nowych kolorach:<br />

biały mat, ecru mat, szary mat, grafitowy<br />

mat oraz w kolorze złotym.<br />

Nowości kolorystyczne, przedstawione<br />

na przykładzie mechanizmów<br />

łączników jednobiegunowych w stylu<br />

amerykańskim, poszerzają możliwości<br />

doboru kolorystyki zarówno<br />

ramek z tworzywa – w dotychczasowym<br />

kształcie oraz DECO Soft –<br />

jak i wszystkich mechanizmów serii<br />

(fot. 2).<br />

a)<br />

b) c)<br />

d) e)<br />

Fot. 2.<br />

Mechanizm łącznika jednobiegunowego w stylu amerykańskim w kolorze:<br />

a) biały mat (25DWPUS-1), b) ecru mat (26DWPUS-1), c) szary mat (27DWPUS-1),<br />

d) grafitowy mat (28DWPUS-1), e) złoty (29DWPUS-1).<br />

50 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Montaż natynkowy serii podtynkowej<br />

Uzupełnieniem serii jest puszka natynkowa pojedyncza składana,<br />

którą za pomocą modułu rozszerzającego można zastosować<br />

z ramkami wielokrotnymi DECO. Puszka umożliwia<br />

wykorzystanie mechanizmów serii podtynkowej DECO<br />

do montażu natynkowego wszędzie tam, gdzie zaistnieje taka<br />

konieczność (fot. 3).<br />

REKLAMA<br />

Fot. 3.<br />

Puszka natynkowa pojedyncza składana biała (DPU-1)<br />

oraz moduł rozszerzający puszkę natynkową pojedynczą,<br />

składaną do ramek wielokrotnych biały (DPU-2)<br />

Ładowarka USB<br />

Wśród nowości miłośnicy<br />

nowoczesnych<br />

rozwiązań odnajdą<br />

w ramach serii DECO<br />

mechanizm ładowarki<br />

USB pojedynczej 5 V,<br />

1 A, który, jak wszystkie<br />

mechanizmy serii,<br />

jest kompatybilny ze<br />

wszystkimi rodzajami<br />

ramek DECO (fot. 4).<br />

Fot. 4.<br />

Ramka uniwersalna<br />

z tworzywa pojedyncza biała<br />

(DR-1) + ładowarka USB pojedyncza,<br />

5V, 1A (DCUSB-1)<br />

Jesteśmy do Państwa dyspozycji<br />

Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej<br />

www.karlik.pl w celu uzyskania szczegółowych informacji dotyczących<br />

kolorystyki, danych technicznych i cen wszystkich produktów<br />

serii DECO oraz do zapoznania się z pełną ofertą firmy<br />

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.<br />

ul. Wrzesińska 29, 62-330 Nekla<br />

e-mail: karlik@karlik.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

51

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rozdzielnice budowlane<br />

– wybrane zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i eksploatacji<br />

PROMOCJA<br />

Zasilanie w energię elektryczną terenu budowy jest jednym z podstawowych działań podczas<br />

przygotowań do rozpoczęcia prac. Każdy plac budowy jest inny, tym samym mamy różne wymagania<br />

w zakresie rozdziału energii.<br />

Rozdzielnice budowlane mogą pracować<br />

na otwartej przestrzeni, a także<br />

mogą zasilać różnego rodzaju odbiorniki<br />

energii wewnątrz budynku. Bardzo<br />

często koszt zużytej energii rozliczany<br />

jest z głównym wykonawcą inwestycji.<br />

Przedsiębiorca inwestujący w narzędzia<br />

pracy jakimi są rozdzielnice budowlane<br />

oczekuje wszechstronnych i bezpiecznych<br />

rozwiązań, które sprawdzą się<br />

przez lata użytkowania na różnego typu<br />

obiektach.<br />

Fot. 2.<br />

Zgodnie z normą<br />

Część wytycznych dotyczących rozdzielnic<br />

budowlanych na placach budowy<br />

została podana w normie PN-HD<br />

60364-7 704 – „Wymagania dotyczące<br />

specjalnych instalacji lub lokalizacji.<br />

Instalacje na terenie budowy i rozbiórki.”<br />

Norma wyróżnia 4 strefy zasilania<br />

i rozdziału energii, przy czym<br />

rozdzielnice budowlane zostały przyporządkowane<br />

do strefy III, dla której<br />

najważniejsze wytyczne to minimalny<br />

stopień ochrony IP 43 oraz zapewnienie<br />

ochrony w przypadku uszkodzenia poprzez<br />

samoczynne wyłączenie zasilania w czasie<br />

krótszym niż 0,2 s. Dodatkowo podano wymóg<br />

zabezpieczenia przed skutkami zwarć<br />

i przeciążeń, które w rozdzielnicach budowlanych<br />

w praktyce jest realizowane dzięki<br />

zastosowaniu wyłączników nadprądowych.<br />

Bezpieczeństwo eksploatacji<br />

Warunki pracy rozdzielnic budowlanych nie są<br />

łatwe, gdyż często mamy do czynienia z opadami<br />

atmosferycznymi i zapyleniem. Ponadto<br />

rozdzielnica na co dzień jest obsługiwana przez<br />

osoby bez kwalifikacji elektrycznych, co powoduje,<br />

że powinna ona być tak skonstruowana,<br />

aby te osoby nie miały dostępu do miejsc niebezpiecznych,<br />

gdzie części czynne będące pod<br />

napięciem nie są osłonięte. Jest to na przykład<br />

przedział z rozłącznikiem głównym, zaciskami<br />

kabla zasilającego lub aparaturą bez osłon.<br />

Najbardziej odpowiednim rozwiązaniem jest<br />

podzielenie rozdzielnicy na strefę przeznaczoną<br />

do obsługi przez osoby bez kwalifikacji<br />

elektrycznych oraz strefę obsługiwaną przez<br />

Podział rozdzielnicy pod względem dostępu dla osób bez kwalifikacji elektrycznych<br />

(A) oraz personelu wykwalifikowanego (B)<br />

Fot. 1.<br />

Rozdzielnica budowlana „Hanna” wyposażona<br />

w układ pomiaru energii,<br />

wykonanie IP 44 (dostępne również<br />

IP65), waga 22 kg<br />

personel wykwalifikowany. Przyjmuje się,<br />

że zabezpieczeniem przed dostępem do strefy<br />

z częściami pod napięciem dla osób bez kwalifikacji<br />

jest zamek w drzwiach lub pokrywie,<br />

którego nie można otworzyć ręcznie, a jedynie<br />

za pomocą narzędzi lub klucza.<br />

Ogromne znaczenie ma również materiał z którego<br />

jest wykonana rozdzielnica. W przypadku<br />

rozdzielnic metalowych i ich awarii, istnieje<br />

ryzyko pojawienia się napięcia na obudowie<br />

i porażenia prądem pracownika obsługi. Jest to<br />

sytuacja szczególnie niebezpieczna – na przykład<br />

podczas opadów atmosferycznych. Rozdzielnice<br />

posiadające II klasę ochronności wykonane<br />

z tworzywa izolacyjnego nie stanowią<br />

takiego ryzyka.<br />

Obok bezpieczeństwa obsługi samej rozdzielnicy<br />

równie ważnym zadaniem jest zapewnienie<br />

ochrony podłączonych do niej odbiorników<br />

energii, którymi najczęściej są przenośne urządzenia<br />

obsługiwane ręcznie. Wszystkie obwody<br />

rozdzielnic budowlanych powinny być<br />

zabezpieczone za pomocą wyłączników różni-<br />

52 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRODUKTY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

cowo prądowych, jednak samo ich zastosowanie<br />

to nie wszystko. Z racji specyfiki warunków<br />

panujących na budowie, rozdzielnice bardzo<br />

często są przemieszczane i zasilane z różnych<br />

źródeł energii, co wpływa na bezpieczeństwo<br />

od porażeń. W związku z tym, należy sprawdzać<br />

działanie wyłączników prądowych, przed<br />

każdym przystąpieniem do pracy oraz po zmianie<br />

miejsca ustawienia rozdzielnicy.<br />

Z punktu widzenia bezpieczeństwa i eksploatacji,<br />

jednym z ważniejszych elementów<br />

rozdzielnicy jest wyłącznik główny. W razie<br />

potrzeby napęd wyłącznika umieszczony<br />

na pokrywie pozwala na szybkie wyłączenie<br />

wszystkich odpływów zasilanych z rozdzielnicy.<br />

Dodatkowo napęd możemy zablokować<br />

kłódką w pozycji „0” – wyłączone, co stanowi<br />

zabezpiecznie przed nieuprawnionym pobieraniem<br />

energii elektrycznej np. podczas przerw<br />

w pracach budowlanych.<br />

Fot. 3.<br />

Wyłącznik główny z możliwością<br />

blokady na kłódkę<br />

Waga – ważny aspekt przepisów BHP<br />

Wspominaliśmy już o konieczności częstego<br />

przenoszenia rozdzielnicy na budowie. Pracownicy<br />

potrzebują zasilania w wielu miejscach,<br />

na różnych kondygnacjach powstającego<br />

obiektu. Niejednokrotnie ten aspekt<br />

eksploatacji nie jest brany pod uwagę przy<br />

wyborze odpowiedniego rozwiązania. Przepisy<br />

BHP wyraźnie jednak wskazują wagę<br />

przedmiotu, którą jeden pracownik może<br />

przenosić. Dla powierzchni płaskich lub schodów<br />

w przypadku mężczyzny będzie to maksymalnie<br />

30 kg.<br />

Kontrola zużycia energii i koszty<br />

Praca na dużych budowach to zwykle wielu<br />

podwykonawców. Każdy z nich zużywa<br />

media, najczęściej wodę i prąd, przy czym<br />

koszty energii mogą być znaczne w zależności<br />

od specyfiki prac. Coraz częściej główny<br />

wykonawca lub inwestor pobiera opłaty za<br />

zużyte media, co wiąże się z koniecznością<br />

dokonania rozliczeń. Rozdzielnica z wbudowanym<br />

licznikiem energii jest w tym przypadku<br />

rozwiązaniem, które pozwoli na precyzyjną<br />

kontrolę i rozliczenie energii, którą<br />

zużyliśmy do prowadzenia robót budowlanych.<br />

Rozdzielnice budowlane powinny charakteryzować<br />

się nie tylko ponadprzeciętnymi<br />

parametrami technicznymi i wysoką funkcjonalnością,<br />

ale również niezawodnością i wysoką<br />

wytrzymałością mechaniczną. Warunki<br />

panujące na budowach należą do skrajnie wymagających,<br />

stąd tak ważna jest jakość materiałów<br />

z jakich są wykonane.<br />

Zagadnienia opisane w niniejszym artykule<br />

zostały oparte na przykładzie rozdzielnic budowlanych<br />

produkowanych w Poznaniu przez<br />

firmę Hensel. Wyjątkowo lekkie i solidne,<br />

z obudowami z poliwęglanu oraz z najwyższej<br />

jakości gniazdami i aparatami, przy tym<br />

w przystępnej cenie, niewątpliwie zasługują<br />

na uwagę kierowników budów.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

WSZYSTKO CO<br />

POTRZEBNE.<br />

- uchwyty do<br />

mocowania puszki<br />

- linka zapobiegająca<br />

upadkowi pokrywy<br />

- zatyczki uszczelniające<br />

Nowe puszki odgałęźne firmy Hensel<br />

Więcej informacji na stronie www.hensel-electric.pl<br />

winner<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

53

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Agregaty<br />

prądotwórcze<br />

Dobierając agregat, warto pamiętać o kilku<br />

ważnych zasadach. Przede wszystkim<br />

trzeba określić, czy zasilane odbiorniki<br />

będą jedno- czy trójfazowe. Niejednokrotnie<br />

obciążenie jest mieszane, czyli energia<br />

elektryczna jest dostarczana do odbiorników<br />

jedno-i trójfazowych. Należy pamiętać<br />

o zjawisku asymetrii, mogącym wystąpić<br />

w agregatach trójfazowych, do których<br />

przyłączono więcej odbiorników jednofazowych<br />

lub agregat zasila urządzenia mieszane.<br />

W asymetrii wzrasta napięcie na fazach<br />

niedociążonych, a maleje na fazach<br />

przeciążonych. Może to spowodować nieprawidłową<br />

pracę odbiorników lub uszkodzenie<br />

agregatu. Różnica w obciążeniu nie<br />

powinna więc przekraczać 10% pomiędzy<br />

najbardziej i najmniej obciążoną fazą. Zasada<br />

ta nie dotyczy regulatorów z cyfrowym<br />

układem regulacji napięcia.<br />

Ważnym kryterium doboru agregatu prądotwórczego<br />

jest wielkość obciążenia.<br />

Stąd też trzeba pamiętać o właściwym<br />

zliczeniu prądów znamionowych. Oprócz<br />

tego należy obliczyć w przybliżeniu prąd<br />

rozruchowy. W przypadku odbiorników,<br />

które są wyposażone w silniki elektryczne,<br />

połączone w gwiazdę moc agregatu<br />

powinna być o co najmniej 3 razy większa<br />

od mocy znamionowej odbiornika. Identyczną<br />

zasadę przyjmuję się w przypadku,<br />

gdy odbiorniki będą połączone w gwiazdę/trójkąt.<br />

Odbiorniki podłączane do agregatu mogą<br />

być wyposażone w falownik. W takim<br />

przypadku zaleca się, aby moc agregatu<br />

była co najmniej o 150% większa<br />

od mocy znamionowej odbiornika. Z kolei<br />

o 120% większa powinna być moc agregatu<br />

zasilającego elektronarzędzia, urządzenia<br />

grzewcze, oświetlenie żarowe oraz<br />

urządzenia elektroniczne. W przypadku<br />

gdy agregat będzie zasilał urządzenia typu<br />

UPS, to jego moc powinna być o co najmniej<br />

170% większa od mocy znamionowej<br />

odbiorników.<br />

Na etapie wyboru odpowiedniego agregatu<br />

trzeba też wziąć pod uwagę szereg<br />

innych parametrów, takich jak pojemność<br />

zbiornika paliwa, masa, poziom hałasu itp.<br />

•<br />

Przegląd agregatów prądotwórczych<br />

Producent/dystrybutor HONDA/ARIES POWER EQUIPMENT HONDA/ARIES POWER EQUIPMENT<br />

Model EU 20i EM 4500<br />

Zastosowanie Agregat prądotwórczy Agregat prądotwórczy<br />

Marka silnika Honda Honda<br />

Chłodzenie powietrzem (P)/<br />

cieczą (C)<br />

P<br />

P<br />

Stacjonarny (S)/przenośny (PN)<br />

przewoźny/(PW)/ kontenerowy (K)<br />

PN<br />

PN<br />

Moc maksymalna [kW]/[KM] 2 kW 4,5 kW<br />

Moc pracy ciągłej [kW]/[KM] 1,6 kW 4,0 kW<br />

Maksymalne napięcie wyjściowe [V]/<br />

liczba faz<br />

230 V / 1f 230 V / 1f<br />

Stabilizacja napięcia (TAK / NIE) TAK TAK<br />

Automatyczna regulacja napięcia<br />

(AVR)<br />

Samoczynne załączanie rezerwy<br />

(SZR) (TAK / NIE)<br />

Inverter<br />

NIE<br />

i- AVR<br />

OPCJA<br />

Rodzaj paliwa Pb 95 Pb95<br />

Pojemność zbiornika paliwa 3,6 l 23,5 l<br />

Zużycie paliwa przy mocy 75% [l/h] 0,6 2,5<br />

Wersja wyciszona (W),<br />

nie wyciszona (NW)<br />

Rozruch ręczny (R), elektryczny (E) R E<br />

W<br />

Masa 20,7 kg 93,7kg<br />

Cechy charakterystyczne<br />

Wyposażenie opcjonalne<br />

Cichy, lekki, gniazdo prądu DC,<br />

możliwość synchronizacji w celu<br />

podwojenia mocy,<br />

funkcja automatycznego<br />

dostosowania obrotów silnika do<br />

obciążenia<br />

Przewody do synchronizacji,<br />

przewód ładowania DC,<br />

przewód do odprowadzenia spalin,<br />

pokrowiec zabezpieczający<br />

NW<br />

Duży zbiornik paliwa, osłony<br />

ochronne, inteligentny AVR<br />

zapewniający stabilizację napięcia<br />

i częstotliwości prądu, tryb pracy<br />

ekonomicznej ECO, zintegrowany<br />

zestaw transportowy<br />

Samoczynne załączanie rezerwy<br />

(SZR)<br />

Sprzedaż (S)/wynajem (W) S S<br />

Cena katalogowa netto [zł] 3 499 zł 7 602 zł<br />

54 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd agregatów prądotwórczych<br />

PEX-POOL PLUS SUMERA MOTOR Sp.J. SUMERA MOTOR Sp.J.<br />

PEX 12003 VE SMG-16TE-K-AVR SMG-60L-S<br />

Przeznaczone do użytku profesjonalnego,<br />

możliwości rozbudowy: zabudowa dźwiękochłonna<br />

Zasilanie wszelkich odbiorników elektrycznych<br />

Zasilanie wszelkich odbiorników elektrycznych<br />

Vanguard Kohler USA Kohler / Lombardini Włochy<br />

P P C<br />

S / PN S; PN; PW; K S; PW; K<br />

12 kW 12,8 kW 52,8 kW<br />

10 kW 11,6 kW 48 kW<br />

400 V / 3f 400 V / 230 V / 3 f 400 V / 230 V / 3 f<br />

NIE TAK TAK<br />

NIE AVR TAK<br />

NIE TAK TAK<br />

Benzyna Pb Benzyna bezołowiowa Olej napędowy<br />

26 l 20 l, opcja 60 l, opcja 80 l 240 l<br />

b/d 3,9 l/h 10,2 l/h<br />

NW NW W; NW<br />

E E E<br />

b/d 150 kg 1250 kg<br />

Zabezpieczenie przed brakiem oleju.<br />

Prądnica synchroniczna.<br />

Solidna, malowana proszkowo rama.<br />

Duży zbiornik paliwa<br />

Polski produkt, markowe podzespoły,<br />

najwyższa jakość wykonania, niezawodność,<br />

niezwłoczne wsparcie techniczne<br />

Polski produkt, markowe podzespoły,<br />

najwyższa jakość wykonania, niezawodność,<br />

niezwłoczne wsparcie techniczne<br />

b/d<br />

Sterownik automatyczny i SZR,<br />

powiększony zbiornik paliwa,<br />

wózek transportowy<br />

Sterownik automatyczny i SZR,<br />

powiększony zbiornik paliwa,<br />

grzałka kadłuba silnika,<br />

zdalne sterowanie i monitorowanie,<br />

homologowana przyczepa<br />

S S S<br />

b/d od 11 500 zł netto od 33 800 zł<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

55

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd agregatów prądotwórczych<br />

Producent/dystrybutor CENTRUM ELEKTRONIKI STOSOWANEJ CES Sp. z o.o. PEX-POOL PLUS<br />

Model I.100 GPW 100 D<br />

Zastosowanie<br />

Awaryjne źródło zasilania<br />

Przeznaczone do użytku profesjonalnego, możliwości<br />

rozbudowy: zabudowa kontenerowa/dźwiękochłonna lub na<br />

przyczepie<br />

Marka silnika IVECO FPT Deutz<br />

Chłodzenie powietrzem (P)/<br />

cieczą (C)<br />

C<br />

C<br />

Stacjonarny (S)/przenośny (PN)<br />

przewoźny /(PW)/kontenerowy (K)<br />

S<br />

S / PW / K<br />

Moc maksymalna [kW]/[KM] 88 kW 88 kW<br />

Moc pracy ciągłej [kW]/[KM] 80 kW 80 kW<br />

Maksymalne napięcie wyjściowe [V] /<br />

liczba faz<br />

400/230 V, 3 fazy 400 V / 3f<br />

Stabilizacja napięcia (TAK/NIE) TAK TAK<br />

Automatyczna regulacja napięcia<br />

(AVR)<br />

Samoczynne załączanie rezerwy<br />

(SZR) (TAK/NIE)<br />

TAK<br />

TAK<br />

AVR<br />

TAK<br />

Rodzaj paliwa Diesel Diesel ON<br />

Pojemność zbiornika paliwa 500 l umieszczony w ramie agregatu 150 l<br />

Zużycie paliwa przy mocy 75% [l/h] 16,2 12,8 l/h<br />

Wersja wyciszona (W),<br />

nie wyciszona (NW)<br />

W<br />

W<br />

Rozruch ręczny (R), elektryczny (E) E E<br />

Masa 1590 kg 1865 kg<br />

Cechy charakterystyczne<br />

Wyposażenie opcjonalne<br />

Wyprodukowany w UE, prądnica Marelli, obudowa Super<br />

Silent, odporna na warunki atmosferyczne, panel automatyki<br />

ComAp, podkładki antywibracyjne, tłumik akustyczny na<br />

wylocie spalin, grzałka bloku silnika ułatwiająca rozruch w<br />

niskich temperaturach, zamykany wlew paliwa na zewnętrz<br />

obudowy, pompa spustowa oleju, cyfrowy wskaźnik poziomu<br />

paliwa<br />

- dodatkowe wyciszenie agregatu<br />

- grzałka oleju<br />

- port RS 485<br />

- możliwość komunikacji przez GSM/GPRS, SNMP, Profibus,<br />

Jbus, Modbus<br />

- radiowy moduł zdalnego startu<br />

- podwozie kołowe z homologacją<br />

- i inne<br />

Wysokiej jakości silnik diesela Deutz.<br />

Możliwość zamontowania na przyczepie<br />

lub w kontenerze.<br />

Wysoka jakość obudowy.<br />

Wysokiej klasy sterownik<br />

b/d<br />

Sprzedaż (S)/wynajem (W) S S<br />

Cena katalogowa netto [zł] Do uzgodnienia b/d<br />

56 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

PRZEGLĄD<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Przegląd agregatów prądotwórczych<br />

GTL / COMEX AKMEL AKMEL<br />

LHE 165S FDF 500 SS FDF 700 SS<br />

Uniwersalne Zasilanie podstawowe lub rezerwowe Zasilanie podstawowe lub rezerwowe<br />

YC6A200L-D20 SCANIA SCANIA<br />

C C C<br />

S S K<br />

165 kVA/132 kW 440 kW 622 kW<br />

150 kVA/ 120 kW 400 kW 564 kW<br />

3 fazowy 400 / 3f 400 / 3f<br />

TAK TAK TAK<br />

TAK DVR DVR<br />

TAK OPCJA TAK<br />

ON ON ON<br />

240 l 740 l 740 l<br />

27,0 74 105<br />

W NW W<br />

E E E<br />

2750 kg 3120 kg 13 850 kg<br />

Agregat w obudowie atmosferycznej wyciszonej<br />

do ogólnego zastosowania<br />

Agregat do montażu w pomieszczeniu<br />

System uzupełniania paliwa<br />

Dodatkowy zbiornik paliwa, wanna retencyjna,<br />

zdalny wyłącznik awaryjny, zdalny panel kontrolny,<br />

panel sterowania AMF25, złącza zdalnej<br />

komunikacji:<br />

USB, LAN/Web/SNMP, RS232, RS485 Modbus RTU/<br />

TCP,<br />

GSM/GPRS/SMS<br />

Monitoring, automatyka SZR,<br />

dodatkowy zbiornik paliwa,<br />

synchronizacja<br />

Monitoring, automatyka SZR,<br />

dodatkowe zbiorniki paliwa,<br />

synchronizacja<br />

S S S<br />

Podawana na żądanie Na zapytanie Na zapytanie<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

57

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

ETS vs. ETS Inside<br />

Po ponad 25 latach istnienia standardu znanego dziś jako KNX powstał ETS Inside, co miało<br />

na celu ułatwienie procesu programowania urządzeń w tym systemie. Miał on uprościć<br />

pracę poprzez możliwość wykorzystania urządzeń mobilnych, zapewniając intuicyjny interfejs<br />

połączony ze stabilnością standardu. Sprawdźmy zatem, czy faktycznie stworzenie<br />

projektu w ETS Inside jest prostsze i bardziej intuicyjne, niż w klasycznym ETS’ie.<br />

Założenia testu<br />

Dla potrzeb testu stworzę prosty projekt<br />

z podstawową funkcjonalnością<br />

(sterowanie oświetleniem, ogrzewaniem<br />

oraz roletami) w ETS 5<br />

oraz ETS Inside, a następnie porównam<br />

intuicyjność oraz czas pracy potrzebny<br />

do jego wykonania.<br />

ETS Inside – nowoczesność,<br />

mobilność, intuicyjność?<br />

Po przygotowaniu środowiska pracy<br />

(serwer z magistralą KNX), utworzeniu<br />

nowego projektu oraz struktury budynku<br />

(układ pięter oraz pomieszczeń) możemy<br />

rozpocząć dodawanie urządzeń. Baza<br />

producentów online jest bardzo wygodnym<br />

rozwiązaniem i to zdecydowanie<br />

trzeba podkreślić. Nie ma konieczności<br />

szukania sterowników danego urządzenia<br />

na stronie producenta, czy pilnowania<br />

ich aktualizacji. Myślę, że jest to jeden<br />

z elementów które warto byłoby przenieść<br />

do klasycznego ETS’a.<br />

Jednak już na samym początku zwracają<br />

na siebie uwagę częste „zwisy” aplikacji.<br />

Każda zmiana w projekcie powoduje<br />

chwilowe (czasem nawet kilkusekundowe)<br />

przerwy w działaniu aplikacji, co<br />

przy dłuższej pracy nad projektem może<br />

być irytujące.<br />

Po dodaniu urządzenia możemy przejść<br />

do jego konfiguracji. Jest ona bardzo zbliżona<br />

do edycji parametrów w zwykłym<br />

ETS’ie, stąd dla obytych instalatorów nie<br />

powinno to stanowić problemu. Niestety<br />

ETS Inside nie obsługuje sterowników<br />

z pluginami, zatem konfiguracja niektórych<br />

urządzeń jest niemożliwa.<br />

Najczęściej dotyczy to paneli sterujących<br />

lub rozbudowanych funk-<br />

Fot. 1.<br />

Interfejs podczas pracy<br />

cjonalnie przycisków, choć bywają i proste<br />

urządzenia, których programy opierają się<br />

na pluginach.<br />

Po odpowiednim sparametryzowaniu urządzeń<br />

możemy przejść do łączenia obiektów komunikacyjnych<br />

sensorów z aktorami.<br />

Aby połączyć ze sobą dwa urządzenia musimy<br />

stworzyć odpowiednie funkcje (pojęcie nie występujące<br />

w klasycznym ETS’ie). Odbywa się<br />

to w miarę intuicyjnie, możemy wybrać jedną<br />

z kilku gotowych funkcji (światło przełączalne,<br />

ściemniane, rolety, ogrzewanie) lub stworzyć<br />

własną funkcję i ją nazwać. Przykładowo: dla<br />

funkcji przełączalnego światła aplikacja stworzy<br />

dwa adresy grupowe w strukturze trzypoziomowej<br />

(przełączanie, oraz status). Do każdego<br />

z adresów musimy następnie wprowadzić obiekty<br />

komunikacyjne urządzeń, które chcemy ze<br />

sobą połączyć.<br />

I tak naprawdę to wszystko – czynność tą należy<br />

powtórzyć dodając i parametryzując,<br />

a następnie łącząc ze sobą kolejne urządzenia<br />

w odpowiednich pomieszczeniach. Ostatnim<br />

krokiem jest wgranie aplikacji do urządzeń<br />

KNX, co jest banalne i odbywa się jednym<br />

przyciskiem „Pobierz”.<br />

Niestety cały proces tworzenia projektu był<br />

moim zdaniem dość uciążliwy – w niektórych<br />

przypadkach praca na urządzeniu mobilnym<br />

wcale nie jest wygodniejsza niż na komputerze.<br />

Podczas tworzenia projektu wielokrotnie dochodziłem<br />

do wniosku, że korzystanie z myszki<br />

i klawiatury komputera byłoby wygodniejsze.<br />

Mając gotowe założenia projektu „wyklikanie”<br />

58 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Fot. 2.<br />

wszystkiego na tablecie wraz z przygotowaniem<br />

środowiska i utworzeniem projektu zajęło<br />

mi nieco ponad 2 godziny.<br />

Fot. 3.<br />

Tworzenie projektu<br />

Wprowadzanie funkcji<br />

ETS 5 – sposób klasyczny i znany<br />

Porównajmy zatem jak wyglądałoby stworzenie<br />

analogicznego projektu z wykorzystaniem klasycznego<br />

ETS’a. Tu nie musimy tworzyć żadnego<br />

środowiska, wystarczy po prostu stworzyć<br />

nowy projekt, do czego jest potrzebny jedynie<br />

komputer PC pracujący w środowisku Windows<br />

(warto zwrócić uwagę, że ETS Inside wymaga<br />

zarówno komputera PC z systemem operacyjnym<br />

Windows 10 jak i tabletu z iOS lub Androidem).<br />

Po stworzeniu projektu warto dla przejrzystości<br />

prac przygotować strukturę budynku, jednak<br />

w przeciwieństwie do ETS Inside nie jest to<br />

wymagane. Następnie musimy dodać urządzenia<br />

– o ile korzystaliśmy wcześniej z baz<br />

sterowników producentów urządzeń zwartych<br />

w projekcie – nie ma problemu. Jeśli natomiast<br />

dodajemy urządzenie od producenta, którego<br />

bazy sterowników nie mamy w komputerze<br />

– musimy zacząć od jej ściągnięcia oraz zaimportowania.<br />

Następnie musimy stworzyć strukturę adresów<br />

grupowych. Dla instalatorów oswojonych<br />

z klasycznym ETS’em nie jest to oczywiście<br />

nic trudnego, jednak warto podkreślić,<br />

że w ETS Inside proces ten jest o wiele bardziej<br />

intuicyjny (oraz wpół automatyczny).<br />

Kolejny etap prac jest bardzo zbliżony do tego<br />

w ETS Inside – musimy po prostu sparametryzować<br />

każde z urządzeń oraz połączyć ze sobą<br />

obiekty grupowe. Z wykorzystaniem myszki<br />

trwało to o wiele krócej niż na tablecie.<br />

Na samym końcu należy wgrać aplikacje<br />

do urządzeń KNX – tu, jak wiemy, odbywa się<br />

to równie łatwo jak w ETS Inside.<br />

Całość prac w ETS 5 zajęła mi około godziny.<br />

Muszę jednak przyznać, że posiadałem już zaimportowane<br />

w bazie wszystkie wykorzystywane<br />

w projekcie urządzenia.<br />

Który sposób był łatwiejszy?<br />

Zdecydowanie łatwiej i, paradoksalnie, bardziej<br />

intuicyjnie pracowało mi się w klasycznym<br />

ETS’ie. Wynika to jednak przede<br />

wszystkim z przyzwyczajenia (jestem zaprzyjaźniony<br />

z tym programem od paru lat).<br />

Myślę, że dla większości instalatorów pracujących<br />

w standardzie KNX aplikacja ETS Inside<br />

nie wniesie nic nowego. Funkcjonalność ma<br />

mniejszą niż klasyczny ETS, nie skraca również<br />

czasu pracy, a przez brak kompatybilności<br />

projektów między ETS a ETS Inside nie<br />

daje nawet możliwości szybkiego wprowadzenia<br />

drobnej zmiany w projekcie z telefonu<br />

lub tabletu (bez konieczności wpinana się<br />

z laptopem do magistrali).<br />

Z drugiej jednak strony dla przyszłych instalatorów<br />

zaczynających dopiero przygodę<br />

z inteligentnymi domami oraz standardem<br />

KNX aplikacja ta może okazać się sporym<br />

ułatwieniem. Interfejs, niemalże prowadzący<br />

za rękę, powoduje, że nawet osoba nie mająca<br />

doświadczenia w programowaniu urządzeń<br />

KNX (np. prywatny inwestor) byłaby w stanie<br />

stworzyć podstawowy projekt i go wgrać<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

59

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Fot. 4.<br />

Dodawanie urządzeń<br />

Fot. 5.<br />

Parametryzowanie urządzeń<br />

do urządzeń. Może to zostać docenione, bo<br />

dla osoby która nigdy wcześniej nie pracowała<br />

w ETS’ie jego klasyczny (żeby nie powiedzieć<br />

toporny) interfejs może odstraszać,<br />

a stworzenie pierwszego projektu zająć nawet<br />

kilka godzin. Myślę więc, że choć ETS Inside<br />

nie znajdzie uznania wśród obecnych instalatorów<br />

i tak może odnieść sukces ułatwiając<br />

proces programowania urządzeń KNX szerszej<br />

grupie odbiorców.<br />

Mariusz Morycz,<br />

Futunext ®<br />

ekspert ds. inteligentnych domów<br />

mariusz@morycz.pl<br />

60 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

PROMOCJA<br />

Nowości w ofercie automatyki budynkowej EXTA<br />

firmy ZAMEL<br />

Propozycja firmy ZAMEL w zakresie automatyki budynkowej poszerzona została o ponad<br />

20 urządzeń. Wśród nowości są przekaźniki bistabilne, automatyczne przełączniki faz,<br />

ściemniacze oświetlenia, seria sterowników rolet, a także programatory astronomiczne<br />

dwukanałowe.<br />

Sterowniki rolet<br />

Nowe konstrukcje sterowników rolet<br />

dostosowane są do sterowania napędami<br />

zasilanymi napięciem 230 V lub<br />

niskim napięciem 12–24 V. Urządzenia<br />

występują w obudowach przystosowanych<br />

do montażu w puszce elektroinstalacyjnej<br />

lub na szynie TH35.<br />

Sterowniki mają wejścia do sterowania<br />

lokalnego oraz centralnego. Sterowanie<br />

lokalne może być realizowane<br />

za pomocą przycisku pojedynczego<br />

lub podwójnego. Urządzenia przystosowane<br />

są do współpracy z systemami<br />

alarmowymi – po podaniu na stałe<br />

sygnału na zaciski centralne sterujące<br />

zamykaniem rolet (poprzez centralę<br />

alarmową) sterowniki zamykają rolety<br />

i blokują możliwość ich otworzenia<br />

do czasu, gdy centrala alarmowa<br />

nie wyłączy sygnału z zacisków sterujących.<br />

Sterowniki mogą być grupowane<br />

ze sobą przy zastosowaniu<br />

separatorów wejść typu SEM-01.<br />

Automatyczny przełącznik faz APM-20<br />

Automatyczny przełącznik faz typu APM-20<br />

to uproszczona wersja automatycznego<br />

przełącznika faz typu APM-10. Urządzenie<br />

ma fabrycznie skonfigurowane optymalne<br />

ustawienia i reaguje w przypadku spadku<br />

lub zaniku napięcia na danej fazie, co<br />

zapewnia stałe zasilanie obwodów jednofazowych.<br />

Przekaźnik czasowy<br />

do rozruchu silników<br />

w układzie gwiazda-trójkąt PCM-08<br />

Przekaźnik czasowy w postaci przełącznika<br />

gwiazda-trójkąt służy do sterowania procesem<br />

rozruchu silnika, przełączając po odliczeniu<br />

nastawionych czasów uzwojenia<br />

silnika z konfiguracji gwiazdy w trójkąt.<br />

Urządzenie ma kompaktową 1-modułową<br />

obudowę. Na przednim panelu znajdują<br />

się potencjometry do nastawy czasu pracy<br />

w układzie gwiazdy i czasu przełączania<br />

przekaźnika w układ trójkąta. Diody LED<br />

informują o stanie urządzenia.<br />

* * *<br />

Na załączonych fotografiach przedstawiono<br />

przykładowe cztery aparaty z serii Exta<br />

firmy ZAMEL.<br />

www.zamel.com<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

61

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

Inteligentne rozwiązania MOBILUS<br />

Rozwiązania INTELIGENTNEGO DOMU MOBILUS z technologią dwukierunkowej komunikacji<br />

COSMO | 2WAY, to rodzina przyjaznych, łatwych w obsłudze i montażu elementów radiowych.<br />

Pozwalają one użytkownikowi stworzyć innowacyjny system sterowania urządzeniami domowymi,<br />

przy wykorzystaniu nowoczesnych pilotów jak i urządzeń mobilnych z dostępem do<br />

internetu (telefon, tablet, komputer).<br />

PROMOCJA<br />

Technologia COSMO | 2WAY to najnowsza<br />

odsłona autorskiego standardu<br />

komunikacji radiowej urządzeń MOBI-<br />

LUS. Przewagą technologii COSMO |<br />

2WAY nad innymi rozwiązaniami jest<br />

możliwość kontroli sterowanych urządzeń<br />

– użytkownik może sprawdzić<br />

czy żelazko jest wyłączone, brama zamknięta,<br />

a rolety opuszczone. Otrzyma<br />

również informację o nieprawidłowej<br />

pracy lub awarii, co pozwoli mu<br />

na szybką reakcję.<br />

System INTELIGENTNEGO DOMU<br />

MOBILUS charakteryzuje się możliwością<br />

montażu bez ingerencji w strukturę<br />

budynku i instalację elektryczną.<br />

Dostosowanie rozwiązań do indywidualnych<br />

oczekiwań domowników może<br />

być dowolnie korygowane przez cały<br />

okres użytkowania.<br />

Najważniejsze cechy INTELIGEN-<br />

TNEGO DOMU MOBILUS to przede<br />

wszystkim:<br />

• Otrzymywanie informacji od sterowanych<br />

urządzeń dzięki unikalnej<br />

na rynku komunikacji dwukierunkowej<br />

• Obsługa wielu typów urządzeń np.:<br />

bram wjazdowych i garażowych,<br />

rolet, żaluzji, markiz, oświetlenia,<br />

elektrozaworów, odbiorników<br />

elektrycznych typu ON/OFF<br />

• Możliwość używania jednocześnie<br />

różnych urządzeń sterujących: piloty,<br />

telefon/tablet, komputer<br />

• Możliwość zwiększenia zasięgu<br />

sygnału radiowego dzięki zastosowaniu<br />

funkcji repeatera sygnału<br />

• Możliwość ustawienia rolety, żaluzji<br />

lub podobnych urządzeń w dowolnej<br />

pozycji pośredniej i otrzymanie<br />

potwierdzenia operacji (np.<br />

rolety na parterze podniesione na<br />

poziomie 30%)<br />

Fot. 1.<br />

Dwukierunkowa komunikacja COSMO|2WAY zapewnia pełną kontrolą urządzeń<br />

Inteligentnego Domu Mobilus<br />

• Wysoki poziom bezpieczeństwa dzięki<br />

szyfrowanej komunikacji zmiennym kodem<br />

„Mózgiem” SYSTEMU INTELIGENTNE-<br />

GO DOMU MOBILUS jest nowoczesna<br />

centralka COSMO | GTW. Małe, dyskretne<br />

urządzenie dzięki technologii bezprzewodowej,<br />

dwukierunkowej komunikacji COSMO |<br />

2WAY umożliwia łatwe i komfortowe sterownie<br />

automatyką domową. Sterowanie urządzeniami<br />

dodanymi do centralki COSMO | GTW<br />

możliwe jest z dowolnego miejsca na świecie<br />

poprzez darmowe, intuicyjne oprogramowanie<br />

na telefon, tablet lub za pomocą przeglądarki<br />

internetowej. Użytkownik może łatwo sprawdzić,<br />

np. w jakiej pozycji znajdują się rolety<br />

okienne. Szybko zidentyfikuje czy dane urządzenie<br />

jest włączone lub wyłączone, a także<br />

czy wystąpiła awaria bądź pojawiła się przeszkoda,<br />

uniemożliwiająca poprawne działanie<br />

urządzenia.<br />

Centralka COSMO | GTW umożliwia obsługę<br />

do 100 urządzeń w standardzie dwukierunkowej<br />

komunikacji COSMO | 2WAY. Użytkownik<br />

może komfortowo zarządzać nimi dzięki<br />

możliwości grupowania dowolnej liczby urządzeń<br />

tego samego typu i ich jednoczesnego<br />

Fot. 2.<br />

Centralka COSMO|GTW<br />

62 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

INTELIGENTNY<br />

budynek<br />

sterowania. Grupy mogą mieć nadaną nazwę<br />

oraz umożliwiają modyfikację ich zawartości.<br />

Urządzenia można również podzielić ze względu<br />

na ich lokalizację w domu lub mieszkaniu<br />

i przypisać je do wirtualnych miejsc w celu<br />

usprawnienia sterowania. Miejsca mogą być<br />

dowolnie opisane i modyfikowane.<br />

Centralka COSMO | GTW to przede wszystkim<br />

rozbudowana automatyzacja. Tworzenie<br />

scen, przypisanie do nich urządzeń, określenie<br />

ich stanu oraz wybór czasu, kiedy dana scena<br />

miałaby się uruchomić to funkcjonalność, która<br />

w największy sposób wpływa na komfort<br />

obsługi. Użytkownik może zaprogramować<br />

scenę tak, aby o godzinie 7.00 na piętrze jego<br />

domu podniosły się wszystkie rolety, wyłączyło<br />

się światło przed domem i otworzyła się<br />

markiza balkonowa.<br />

Centralka umożliwia definiowanie użytkowników,<br />

określanie ich praw dostępu oraz przypisywanie<br />

im możliwości sterowania wybranymi<br />

urządzeniami.<br />

Pełne wykorzystanie możliwości, jakie daje<br />

użytkownikami centralka COSMO|GTW<br />

gwarantuje zastosowanie modułów i siłowników<br />

Mobilus Motor, pracujących w standardzie<br />

komunikacji COSMO|2WAY.<br />

Rodzina siłowników MOBILUS ERS z technologią<br />

rozpoznawania przeszkód SENSO,<br />

to najbardziej zaawansowane technologicznie<br />

rozwiązania, skierowane do wymagających<br />

specjalistów i użytkowników systemów osłonowych.<br />

Siłowniki z rodziny MOBILUS ERS<br />

zostały wyposażone w najnowszy moduł radiowy<br />

dwukierunkowej komunikacji COSMO<br />

| 2WAY, zapewniający wymianę informacji<br />

pomiędzy nadajnikiem i odbiornikiem. Rozwiązanie<br />

to daje możliwość pełnej kontroli nad<br />

Fot. 3.<br />

Siłowniki MOBILUS ERS z technologią<br />

rozpoznawania przeszkód SENSO<br />

realizacją zadań przez siłowniki i nie wymaga<br />

wzrokowego kontaktu z obsługiwanymi roletami.<br />

Funkcjonalność ta idealnie sprawdza się<br />

w budynkach z dużą ilością odbiorników.<br />

Do kontroli innego typu urządzeń użytkownik<br />

może zastosować jeden z oferowanych modułów.<br />

Zastosowanie w nich rozszerzonego protokołu<br />

dwukierunkowej komunikacji COSMO<br />

| 2WAY zapewnia przesyłanie informacji<br />

zwrotnej o działaniu danego odbiornika, dzięki<br />

czemu użytkownik ma nad nim pełną kontrolę.<br />

MOBILUS C-MR – Podtynkowy odbiornik<br />

przeznaczony do radiowego sterowania<br />

zwykłymi siłownikami napędzającymi rolety,<br />

dodatkowo umożliwia sterowanie łącznikami<br />

klawiszowymi: z podtrzymaniem, bez podtrzymania,<br />

dzwonkowym.<br />

MOBILUS C-ZR – Podtynkowy odbiornik<br />

przeznaczony do radiowego sterowania zwykłymi<br />

siłownikami napędzającymi żaluzje. Dzięki<br />

niemu użytkownik otrzymuje zdalną kontrolę<br />

pozycji żaluzji oraz kąta ustawienia lameli.<br />

MOBILUS C-SW – Podtynkowy odbiornik<br />

umożliwia włączanie/wyłączanie urządzeń<br />

elektrycznych np. elektrozawór zraszacza<br />

ogrodowego lub oświetlenia zewnętrznego.<br />

MOBILUS C-SWP – Włącznik gniazdkowy<br />

„ON/OFF” pozwala, by każde urządzenie<br />

podłączone do tego modułu stało się częścią<br />

INTELIGENTNEGO DOMU.<br />

MOBILUS C-GR – Odbiornik przeznaczony<br />

do radiowego sterowania bramą wjazdową lub<br />

garażową. Zastosowanie dodatkowych kontaktronów<br />

umożliwi sprawdzenie ich pozycji.<br />

Wszystkie oferowane odbiorniki – zarówno<br />

moduły jak i siłowniki umożliwiają zwiększenia<br />

zasięgu sygnału radiowego dzięki<br />

zastosowaniu funkcji repeatera sygnału. Zapewni<br />

to kontrolę najbardziej oddalonych<br />

urządzeń z każdego miejsca w domu lub<br />

mieszkaniu.<br />

Dla tych użytkowników, którzy preferują sterowanie<br />

za pomocą pilota, Mobilus Motor<br />

oferuje rodzinę nowoczesnych sterowników<br />

COSMO|2WAY. Wszystkie modele mają<br />

możliwość wyświetlenia informacji zwrotnych<br />

z odbiorników o statusie wykonania operacji<br />

dzięki dwukierunkowej komunikacji.<br />

COSMO|G3+ jest to pilot 4-kanałowy, sterowany<br />

klasycznymi przyciskami, wyposażony<br />

w moduł dwukierunkowej komunikacji. Poza<br />

tym jest tak mały, że bez problemu mieści się<br />

w kieszeni. COSMO|G3+ został wyróżniony<br />

prestiżową nagrodą w dziedzinie wzornictwa<br />

Red Dot: Product Design 2016.<br />

COSMO|HM i COSMO|HB – to nowoczesne<br />

piloty 99-kanałowe z możliwością komfortowego<br />

dopasowania ilości wyświetlanych kanałów<br />

do indywidualnych potrzeb użytkownika.<br />

Sterowane klasycznymi przyciskami (HM) lub<br />

dotykowo (HB). Minimalistyczna stylistyka<br />

sprawia, że idealnie wpisuje się w architekturę<br />

nowoczesnych domów i mieszkań.<br />

COSMO|HCT – nowoczesny pilot 24-kanałowy<br />

umożliwiający tworzenie do 12 grup urządzeń,<br />

wyposażony w moduły kontroli automatycznej.<br />

Jego obsługa jest bardzo komfortowa<br />

dzięki zastosowaniu kolorowego wyświetlacza<br />

LCD, przyjaznego interfejsu użytkownika oraz<br />

sterowania klasycznymi przyciskami. Pilot<br />

można łatwo podłączyć do komputera i na nim<br />

dokonać pełnej konfiguracji lub aktualizacji<br />

oprogramowania.<br />

COSMO|WT i COSMO|WT9 – to nowoczesne<br />

piloty 1- i 9-kanałowe przeznaczony<br />

do montażu na ścianie. Stanowią one połączenie<br />

nowoczesnej stylistyki oraz niekonwencjonalnego<br />

sterowania za pomocą dotyku oraz<br />

gestów dłonią. Podświetlana tarcza dostarcza<br />

szereg informacji dotyczących aktualnie wykonywanych<br />

zadań.<br />

Fot. 4.<br />

Pilot ścienny COSMO|WT sterowany dotykowo i gestami<br />

Mobilus – innowacje w zasięgu ręki. Więcej<br />

informacji klienci mogą uzyskać na stronach:<br />

www.mobilus.pl, cosmo-gtw.mobilus.pl •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

63

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Grzanie wody z Fronius Ohmpilot<br />

Inwestorzy indywidualni – prosumenci – korzystają w Polsce z dobrodziejstw net-meteringu,<br />

którego założeniem jest możliwość oddania do sieci energetycznej nadwyżek wyprodukowanej<br />

w instalacji OZE energii, a następnie odbierania jej w miarę potrzeb. Nie odzyskujemy jednak<br />

całej oddanej energii, a jedynie – za sprawą systemu tzw. opustów: 80% (dla instalacji do 10 kWp)<br />

lub 70% (dla instalacji powyżej 10 kWp). Dodatkowo, jeśli nie odbierzemy<br />

oddanej energii w okresie 1 roku – przepada ona bezpowrotnie. Dlatego<br />

coraz częściej właściciele instalacji fotowoltaicznych zastanawiają<br />

się nad optymalnym wykorzystaniem produkowanej energii. Tanim<br />

i wygodnym rozwiązaniem jest opisany w niniejszym artykule<br />

Fronius Ohmpilot.<br />

PROMOCJA<br />

Ciepła woda<br />

jako magazyn energii<br />

Coraz ważniejszym tematem staje<br />

się wytwarzanie ciepła, także pod<br />

względem możliwości jego włączenia<br />

w zarządzanie energią. W nowoczesnych<br />

zbiornikach ciepłej wody<br />

użytkowej w zasadzie nie jest istotny<br />

moment pozyskania energii wykorzystanej<br />

do podgrzewania wody – potrafią<br />

one utrzymywać uzyskaną temperaturę<br />

przez kilkadziesiąt godzin. Co ważne,<br />

zbiorniki ciepłej wody (bojlery) bardzo<br />

często są już częścią instalacji grzewczej<br />

i mogą jedynie wymagać uzupełnienia<br />

o dodatkową grzałkę elektryczną. W ten<br />

sposób niedużym kosztem można przystosować<br />

je do sterowania, a co za tym<br />

idzie – inteligentnego magazynowania<br />

wytwarzanej energii w postaci ciepła.<br />

Dzięki zastosowaniu płynnej regulacji<br />

mocy, energia słoneczna generowana<br />

przez system PV może być wykorzystana<br />

w 100% w gospodarstwie domowym.<br />

W miesiącach od kwietnia<br />

do października nie będzie potrzebny<br />

tradycyjny system grzewczy (np. kocioł<br />

gazowy), ponieważ pełne zapotrzebowanie<br />

na gorącą wodę może pochodzić<br />

z własnej wytworzonej energii elektrycznej<br />

w systemie PV.<br />

W tabeli 1 pokazano jak można wykorzystać<br />

dzienną nadwyżkę energii<br />

do podgrzewania wody. Jako przykład<br />

wybrano 4-osobowe gospodarstwo<br />

domowe z 300-litrowym<br />

zasobnikiem c.w.u. oraz 5 kWp instalację<br />

PV wyposażoną w regulator<br />

Fronius Ohmpilot:<br />

Dzienną nadwyżkę energii PV można wykorzystać do przygotowanie ciepłej wody użytkowej<br />

Dla lepszej analizy powyższej tabeli warto przypomnieć,<br />

że na jedną kąpiel pod prysznicem<br />

średnio potrzebne jest 50 litrów ciepłej wody.<br />

Fronius Ohmpilot<br />

Fronius Ohmpilot jest regulatorem inteligentnie<br />

sterującym odbiornikami rezystancyjnymi.<br />

Jego głównym przeznaczeniem<br />

jest wykorzystanie nadmiaru energii<br />

słonecznej w celu podgrzania wody np.<br />

w kotłach i zbiornikach buforowych, ale<br />

może być także stosowany do grzejników<br />

na podczerwień lub grzejników łazienkowych<br />

na ręczniki. Dzięki płynnie regulowanej<br />

mocy w zakresie od 0 do 9 kW,<br />

nadmiar energii PV można spożytkować<br />

do bezpośredniego zasilania odbiorników<br />

w gospodarstwie domowym w takim stopniu,<br />

aby energia nie była ani oddawana<br />

do sieci, ani z niej pobierana.<br />

Energia słoneczna może dostarczyć domowi<br />

rodzinnemu o średnim poziomie<br />

zużycia wody większość zapotrzebowania<br />

na gorącą wodę w okresie od kwietnia<br />

do października. Gdy tylko Twój system<br />

PV generuje więcej energii, niż jest obecnie<br />

zużywane w gospodarstwie domowym,<br />

Fronius Ohmpilot kieruje dostępny nadmiar<br />

do elementu grzejnego, suszarki lub<br />

innego rezystancyjnego odbiornika wybranego<br />

przez użytkownika. Wynikiem jest<br />

maksymalny poziom samowystarczalności,<br />

zmniejszenie emisji CO 2 w gospodarstwie<br />

domowym i mniejsze zużycie energii<br />

w głównym systemie dostarczania ciepła<br />

w budynku w miesiącach letnich.<br />

Jak to działa?<br />

System PV zasila domowe odbiorniki energii<br />

elektrycznej, ale nadmiar energii PV – czyli<br />

energia, której nie jesteśmy w stanie zużyć bezpośrednio<br />

– jest oddawana do publicznej sieci<br />

energetycznej (rysunek 1).<br />

Na rysunku 3 przedstawiono komponenty<br />

instalacji z Fronius Ohmpilot oraz diagram<br />

połączeń pomiędzy nimi. Inteligentny<br />

licznik energii Fronius Smart Meter precyzyjnie<br />

mierzy aktualną wartość mocy<br />

chwilowej na styku budynku oraz sieci<br />

i przekazuje tę wartość – za pośrednictwem<br />

karty Fronius Datamanager – do regulatora<br />

Fronius Ohmpilot.<br />

Fronius Ohmpilot płynnie, w przedziale<br />

od 0 do 9 kW, steruje mocą oddawaną<br />

do podłączonej grzałki. Dzięki temu<br />

nadmiar energii PV nie jest odprowadzany<br />

do sieci energetycznej, ale zużywany<br />

do przygotowywania ciepłej wody. Ponieważ<br />

regulacja odbywa się płynnie, na styku<br />

budynku i sieci energetycznej energia<br />

64 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Rys. 1. Słoneczny dzień przed instalacją Fronius Ohmpilot Rys. 2. Słoneczny dzień po instalacji Fronius Ohmpilot<br />

nie będzie ani oddawana, ani pobierana:<br />

chwilowa moc będzie równa 0W. Zużycie<br />

własne produkowanej w instalacji<br />

PV energii może wzrosnąć w słoneczny<br />

dzień nawet do ponad 60% (rysunek 2).<br />

Dzięki czujnikowi temperatury PT1000,<br />

Fronius Ohmpilot kontroluje również osiągnięcie<br />

zadanej temperatury w zbiorniku<br />

wody. Cały system można także wykorzystać<br />

do regularnego podgrzewania wody<br />

do temperatury > 70°C, czyli dezynfekcji<br />

termicznej, która jest jedną z podstawowych<br />

metod zwalczania bakterii Legionella.<br />

Warto nadmienić, że komunikacja pomiędzy<br />

Fronius Datamanager a Fronius Ohmpilot<br />

może odbywać się zarówno za pomocą<br />

przewodowego połączenia Modbus RTU<br />

(RS485), jak i wewnętrznej komputerowej<br />

sieci domowej – w tym bezprzewodowej<br />

WiFi. Zdecydowanie ułatwia to wybór miejsca<br />

montażu Fronius Ohmpilot, np. w bezpośrednim<br />

otoczeniu bojlera.<br />

Instalacja Fronius Ohmpilot jest niezwykle<br />

łatwa dzięki konfiguracji za pośrednictwem<br />

wbudowanej strony internetowej,<br />

a także prostemu połączeniu przez<br />

sieć LAN i WLAN. Fronius Ohmpilot<br />

chroni również instalację elektryczną<br />

dzięki niezakłóconemu i niezawodnemu<br />

uruchamianiu odbiorników. Fronius<br />

Ohmpilot może współpracować ze<br />

wszystkimi falownikami firmy Fronius.<br />

Do poprawnego działania wymagany<br />

jest Fronius Datamanger 2.0 oraz licznik<br />

Fronius Smart Meter. Karta Datamanager<br />

2.0 jest standardowo wbudowana<br />

w falowniki Fronius Symo, Fronius Primo,<br />

Fronius Galvo oraz Fronius Eco. Natomiast<br />

zarówno Datamanager 2.0, jak<br />

i licznik Fronius Smart Meter mogą zostać<br />

w każdej chwili dołożone do istniejącego<br />

systemu PV z falownikiem Fronius.<br />

Dzięki karcie Datamanager 2.0 możliwe<br />

jest proste w obsłudze i wizualnie atrakcyjne<br />

monitorowanie działania instalacji<br />

fotowoltaicznej na portalu Solar.Web<br />

(http://www.solarweb.com), gdzie użytkownik<br />

uzyskuje wgląd we wszystkie<br />

najważniejsze parametry instalacji. W instalacji<br />

z licznikiem i Fronius Ohmpilot<br />

dodatkowo dostępne są wykresy prezentujące<br />

bilans energii i stopień wykorzystania<br />

energii na potrzeby własne.<br />

Podsumowanie<br />

Dzięki Fronius Ohmpilot maksymalizuje<br />

się wykorzystanie energii elektrycznej<br />

pochodzącej z PV we własnym gospodarstwie<br />

domowym. A to przekłada się bezpośrednio<br />

na zmniejszenie całkowitego kosztu<br />

energii zużywanej w domu, oszczędza<br />

się tradycyjny system ogrzewania w miesiącach<br />

letnich i zmniejsza się nakład pracy<br />

na jego konserwację.<br />

Najważniejsze zalety Fronius Ohmpilot:<br />

• Płynnie regulowana moc od 0 do 9 kW<br />

• Niezwykle prosta instalacja<br />

• Ustawienie temperatury minimalnej c.w.u.<br />

• Koordynacja z innymi źródłami ciepła, np.<br />

gazowymi podgrzewaczami wody<br />

• Współpraca z pompami ciepła<br />

• System zapobiegania Legionelli<br />

dr inż. Maciej Piliński<br />

Fronius Polska<br />

Rys. 3.<br />

Diagram połączeń<br />

Fronius Polska Sp. z o.o.<br />

ul. G. Eiffel’a 8<br />

44-109 Gliwice<br />

tel. 32 621 07 00<br />

e-mial: pv-sales-poland@fronius.com<br />

www.fronius.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

65

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Energia<br />

jest wszędzie<br />

Fot.: MAREK KLONOWSKI - MIKROGENERACJA (WWW.MIKROGENERACJA.COM)<br />

Inwestowanie w systemy pozwalające na pozyskiwanie energii ze słońca, wiatru czy biomasy<br />

– choć nad Wisłą może stanowić jeszcze swego rodzaju nowinkę – jest w wielu przypadkach<br />

jak najbardziej zasadne. Nawet pomimo dość niestabilnych przepisów i polityki<br />

państwa w zakresie OZE.<br />

Prąd ze słońca…<br />

Po boomie na kolektory słoneczne<br />

przyszedł czas – przynajmniej<br />

od strony technicznej – na prężny<br />

rozwój instalacji fotowoltaicznych.<br />

Możliwość produkcji energii elektrycznej<br />

ze światła słonecznego<br />

oraz jej wykorzystania na potrzeby<br />

procesów zachodzących w budynku<br />

lub nawet możliwość (w niektórych<br />

krajach i w niektórych proponowanych<br />

w minionych latach<br />

w Polsce rozwiązaniach finansowo-prawnych)<br />

odsprzedaży nad-<br />

wyżki energii, a dodatkowo stosunkowo<br />

krótki możliwy okres zwrotu inwestycji<br />

sprawia, że Polacy – choć początkowo<br />

ostrożnie podchodzili do wszelkich nowinek<br />

technologicznych z zakresu OZE<br />

– coraz częściej decydują się na tego typu<br />

rozwiązania we własnych domach.<br />

Do przemiany światła na energię elektryczną<br />

dochodzi w ogniwach fotowoltaicznych,<br />

czyli układach produkowanych<br />

na bazie krzemu, występującego w postaci<br />

płytek z półprzewodnika posiadającego<br />

złącze P-N. Ogniwa wychwytują bezpośrednie<br />

oraz rozproszone promieniowanie<br />

słoneczne, powodując powstanie pary<br />

nośników o przeciwnych ładunkach elektrycznych,<br />

wskutek czego wytworzone<br />

zostaje napięcie elektryczne.<br />

Pamiętajmy, że prawidłowa praca systemu<br />

fotowoltaicznego będzie możliwa jedynie<br />

wtedy, gdy prawidłowo zostaną dobrane<br />

moduły fotowoltaiczne zbudowane z połączonych<br />

ze sobą ogniw. Podstawą wszelkich<br />

decyzji powinny być urządzenia jednego<br />

producenta, dodatkowo tego samego<br />

typu, co ułatwi (lub wręcz umożliwi) ich<br />

konfigurację. Tym, czym się należy kierować,<br />

dobierając komponenty systemu, jest<br />

66<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

tzw. tolerancja mocy. W przypadku szeregu<br />

(12 sztuk) modułów o mocy 250 W wynosi<br />

ona od -5% do +5%. Instalatorzy przestrzegają<br />

przed szeregami osiągającymi zbyt<br />

duże granice tolerancji mocy, może to bowiem<br />

przemawiać na niekorzyść produktu.<br />

Oprócz tego konieczne jest ustalenie, ile<br />

modułów należy zainstalować (co zależy<br />

m.in. od miejsca instalacji) oraz wybranie<br />

odpowiedniej technologii – cienkowarstwowej<br />

lub krystalicznej. Moduły cienkowarstwowe<br />

są wybierane przez inwestorów<br />

m.in. z uwagi na estetykę, jednak krystaliczne<br />

mają wyższą sprawność.<br />

Kolejną istotną dla projektanta kwestią<br />

jest dobór inwertera fotowoltaicznego.<br />

To urządzenie, które przekształca wartość<br />

napięcia prądu stałego, pozyskanego<br />

przez ogniwa, na napięcie prądu zmiennego,<br />

które może być wykorzystywane<br />

w gospodarstwie domowym. W przypadku<br />

instalacji on-grid (podłączonej do sieci<br />

elektroenergetycznej) do jego zadań<br />

należy również optymalizacja produkcji<br />

energii.<br />

Fot.: TOMASZ PIJARCZYK - BISONENERGY (WWW.BISONENERGY.PL)<br />

Fot. 1.<br />

Do przemiany światła na energię elektryczną dochodzi w ogniwach fotowoltaicznych,<br />

czyli układach produkowanych na bazie krzemu, występującego w postaci<br />

płytek z półprzewodnika posiadającego złącze P-N<br />

www.istpol.pl<br />

REKLAMA<br />

Produkty dla wymagających<br />

wysoka jakość – niezawodność<br />

Przedstawicielstwo w Polsce<br />

ISTPOL Sp. z o.o., 03-565 Warszawa, ul. Borzymowska 32<br />

tel./fax (22) 663 48 15, 639 86 48, 743 69 79, fax (22) 743 69 77<br />

e-mail: istpol@istpol.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

67

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Fot.: AIRGENERATOR<br />

Fot. 2.<br />

W polskich warunkach, w wielu lokalizacjach bardzo dobrze poradzą sobie turbiny<br />

wiatrowe<br />

… lub powietrza<br />

W polskich warunkach, w wielu lokalizacjach<br />

bardzo dobrze poradzą sobie również<br />

turbiny wiatrowe, także te montowane<br />

„na małą skalę”, czyli na potrzeby<br />

budynków mieszkalnych czy gospodarskich.<br />

Inwestorzy powinni jednak mieć<br />

na uwadze, że obowiązują tu znacznie<br />

bardziej rozbudowane procedury, niż<br />

chociażby w przypadku inwestycji w instalację<br />

fotowoltaiczną. Przepisy dokładnie<br />

precyzują, które z konstrukcji wymagają<br />

zdobycia pozwolenia na budowę<br />

(np. turbina posadowiona na fundamencie,<br />

trwale związana z gruntem), a które<br />

nie (turbina zamontowana na budynku).<br />

Mała elektrownia wiatrowa może funkcjonować<br />

jako dodatkowe lub samodzielne<br />

źródło energii. W sytuacji, gdy<br />

instalacja uzupełnia zasilanie budynków<br />

podłączonych do sieci elektroenergetycznej,<br />

turbina jest przeważnie wykorzystywana<br />

do dostarczania energii na wydzielony<br />

obwód, np. oświetleniowy lub też<br />

dostarcza energię elektryczną do dzia-<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Czy uzasadnione jest tworzenie układów hybrydowych łączących turbiny wiatrowe<br />

z ogniwami fotowoltaicznymi?<br />

mgr inż. Tomasz Pijarczyk<br />

specjalista ds. energii<br />

odnawialnej<br />

Bison Energy Sp. z o.o.<br />

Jednym z podstawowych problemów<br />

wykorzystania odnawialnych<br />

źródeł energii w systemach energetycznych<br />

jest zapewnienie ciągłości<br />

dostaw. Źródła opierające<br />

się o słońce oraz wiatr posiadają<br />

naturalne ograniczenia czasu generacji,<br />

wynikające z ich specyfiki,<br />

budowy i początkowych założeń<br />

projektowych.<br />

Tworzenie systemów hybrydowych<br />

łączących różne źródła<br />

wytwórcze jest pierwszą odpowiedzią<br />

na rozwiązanie problemu<br />

bezpieczeństwa dostaw. Kolejnym<br />

krokiem jest doposażenie wytwórczego<br />

układu hybrydowego w magazyn<br />

energii. Utworzenie tak złożonego systemu wymaga znajomości<br />

zarówno możliwości wytwórczych, w przypadku fotowoltaiki<br />

i turbiny wiatrowej, wynikających z nasłonecznienia i wietrzności<br />

w danej lokalizacji, jak i odbiorczych, bowiem to do planowanego<br />

obciążenia musimy dostosować moc naszych systemów oraz<br />

pojemność akumulatorów.<br />

Odpowiednia kalkulacja oparta o wiedzę i znajomość lokalnych<br />

warunków pozwala nam na utworzenie autonomicznego układu<br />

hybrydowego, który w określonych ramach zapewni ciągłość<br />

dostaw. Niemniej należy pamiętać, że taki układ będzie miał<br />

zawsze ograniczenia dotyczące załączanych odbiorników<br />

energii, a użytkowanie takiego systemu będzie wymagało<br />

wiedzy i codziennej obserwacji parametrów pracy.<br />

W Polsce obecny system prawny pozwala osobom fizycznym<br />

na bilansowanie energii wytworzonej z instalacji odnawialnego<br />

źródła energii z energią pobieraną. Dla systemów do<br />

10 kW mocy bilans ten odbywa się w stosunku 1,0 do 0,80 natomiast<br />

dla pozostałych mikroinstalacji 1,0 do 0,7. W praktyce<br />

oznacza to, że energię nadprodukowaną, którą oddajemy do<br />

sieci możemy w ciągu 365 dni odebrać pomniejszoną o 20 lub<br />

30%. A zatem jeżeli posiadamy możliwość podłączenia naszej<br />

instalacji do sieci dystrybucyjnej to uwzględniając wszystkie<br />

koszty – nie ma ekonomicznego uzasadnienia tworzenie magazynu<br />

energii.<br />

Komplementarność fotowoltaiki i turbin wiatrowych jest ściśle<br />

związana z lokalizacją, w naszych warunkach w ciągu roku latem<br />

mamy więcej słońca, a zimą więcej wiatru – stąd oba źródła<br />

mogą się uzupełniać. Ważna jest jednak skala systemu w jakim<br />

rozpatrujemy tę komplementarność, jeżeli mamy na uwadze<br />

cały system energetyczny kraju to oba źródła uzupełniają się<br />

z dość wysoką przewidywalnością tworząc ważne uzupełnienie<br />

miksu energetycznego. Natomiast w skali domowych mikroinstalacji<br />

i pojedynczych urządzeń, sprawność i prognoza<br />

wytwórcza takiej hybrydy jest bardzo trudna do oszacowania<br />

i wymaga odpowiedniego przygotowania – pomiary wietrzności,<br />

analiza zacienienia, rzeźby terenu, lokalnej infrastruktury, etc.<br />

Doświadczenie pokazuje, że w skali domowych mikroinstalacji<br />

koszty, które należy ponieść na utworzenie systemu hybrydowego<br />

są niewspółmierne do oczekiwanych uzysków energii. Po<br />

analizie ekonomicznej i poznaniu wszystkich barier projektanci<br />

oraz inwestorzy decydują się na wybór jednego źródła, z uwagi<br />

na przewidywalność uzysków w naszym kraju jest to przeważnie<br />

fotowoltaika.<br />

68 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Fot.: AIRGENERATOR<br />

Fot. 3.<br />

Mała elektrownia wiatrowa może funkcjonować jako dodatkowe lub samodzielne źródło energii<br />

łania ogrzewania podłogowego; innym<br />

przykładem zastosowania jest ogrzewanie<br />

wody.<br />

Głównym elementem turbiny wiatrowej<br />

jest wirnik, który przekształca energię<br />

wiatru w energię mechaniczną. Z tej<br />

z kolei generator produkuje energię elektryczną.<br />

Rocznie system może wyprodukować<br />

taką ilość energii elektrycznej,<br />

która odpowiada 25% iloczynu mocy nominalnej<br />

turbiny oraz liczby godzin pracy<br />

(przy mocy minimalnej 4 kW będzie to<br />

4 kW x 24 h x 365 dni x 25% =<br />

= 8 760 kWh rocznie). Na zaspokojenie<br />

potrzeb domu jednorodzinnego (ok.<br />

4500 kWh) wystarczy instalacja o mocy<br />

nominalnej na poziomie 2 kW. Należy<br />

poza tym pamiętać, że turbiny wiatrowe<br />

najczęściej magazynują część energii<br />

w akumulatorach – nadwyżkę można wykorzystać<br />

np. w bezwietrzny dzień. Jednocześnie<br />

warto zauważyć, że akumulator<br />

Fot.: VENTUS-ENERGIA<br />

Fot. 4.<br />

Zaletą turbin wiatrowych jest to, że<br />

ich wydajność jest wyższa zimą i dają<br />

energię nocą, zaś panele fotowoltaiczne<br />

naturalnie pracują tylko w dzień, a<br />

największą wydajność uzyskują latem<br />

jest stabilizatorem dla urządzeń przetwarzających<br />

energię elektryczną, łagodzącym<br />

skutki nierównomiernej wydajności<br />

urządzeń OZE.<br />

W inwestycjach prywatnych wykorzystuje<br />

się turbiny o poziomej osi obrotu tylu<br />

HAWT (czyli horizontal axis wind turbine)<br />

oraz pionowej osi obrotu typu VAWT<br />

(vertical axis wind turbine). Układy poziome<br />

stanowią niemal 95% realizowanych<br />

instalacji, co wynika przede wszystkim<br />

z niższej ceny rozwiązania.<br />

Małe elektrownie wiatrowe o poziomej<br />

osi obrotu skonstruowane są z obrotnicy<br />

oraz prądnicy zabudowanych wewnątrz<br />

gondoli, steru regulacji kierunkowej, wirnika<br />

i sterownika elektronicznego kontrolującego<br />

i regulującego pracę urządzenia.<br />

Prąd i ciepło jednocześnie<br />

Systemy fotowoltaiczne i małe elektrownie<br />

wiatrowe pozwalają na pozyska-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

69

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Co zyskujemy dzięki tworzeniu układów hybrydowych łączących turbiny wiatrowe<br />

z ogniwami fotowoltaicznymi? Czy takie systemy są uzasadnione ekonomicznie?<br />

Piotr Hiszpański<br />

Właściciel<br />

Ventus Energia/Green Time<br />

Pytanie jest ciekawe i bardzo często<br />

stawiane przez indywidualnego<br />

konsumenta razem z następującymi<br />

pytaniami już bardziej szczegółowymi:<br />

– dlaczego mam mało energii zimą<br />

kiedy jej najwięcej potrzebuję?<br />

– jakie źródło energii wybrać gdy<br />

potrzebuję energii głownie wieczorem<br />

i popołudniami gdy wracam<br />

z pracy?<br />

– co zrobić by uzyskać stabilne tanie<br />

źródło energii, które zrównoważy<br />

potrzeby z właściwą sobie<br />

produktywnością?<br />

Otóż jedną z kluczowych kwestii by<br />

na nie odpowiedzieć jest konieczność<br />

zrozumienia, jak korzystamy z energii. Nasze zużycie nie<br />

jest stałe i rożni się w zależności od pory dnia czy roku, a nawet<br />

bywa różne gdy na dworze jest rożna temperatura powietrza czy<br />

prędkość wiatru. Dobrze jest zapoznać się z tą statystyką i przed<br />

decyzją o budowie własnej mikroelektrowni poprosić eksperta<br />

o dobranie właściwych rozwiązań. Elektrownia wcale nie musi<br />

być duża, natomiast powinna dostarczać energię możliwie stabilnie<br />

i w najdłuższym czasie.<br />

Nasze domy często już stoją i rzadko wyposażone są w nowoczesne<br />

technologie, czy systemy zarządzania ciepłem, chłodem<br />

lub energią. Główną przyczyną jest to, że powstawały gdy brakowało<br />

przepisów dotyczących energii odnawialnej. Dzisiaj mimo,<br />

że wciąż są nieidealne dają nadzieję, że budując dom nie będziemy<br />

się martwić, czy w wieku emerytalnym stać nas będzie<br />

na jego utrzymanie i opłacenie stale rosnących i proporcjonalne<br />

bardzo wysokich kosztów związanych z energią i ogrzewaniem.<br />

Budując mikroelektrownię zaczynamy wytwarzać energię dla<br />

siebie i to bez opłacania kosztów dystrybucji, bo lokalne źródła<br />

na szczęście zostały z tego zwolnione. Pozostaje jednak problem<br />

stabilności wytwarzania energii wtedy gdy naprawdę jej<br />

potrzebujemy. Rozwiązaniem jest właśnie łączenie turbin wiatrowych<br />

i instalacji fotowoltaicznych. Razem potrafią one dostarczać<br />

energię zima i latem, w nocy i w dzień. Gdy dodamy<br />

do tego prawidłowo dobrany i naprawdę niewielki bank energii<br />

np. kilka kWh wyposażony w akumulatory to możemy uzyskać<br />

bardzo wysoką niezależność od obecnego dostawcy i znacząco<br />

obniżyć koszty.<br />

Zaletą turbin wiatrowych jest to, że ich wydajność jest wyższa<br />

zimą i dają energię nocą, zaś panele fotowoltaiczne naturalnie<br />

pracują tylko w dzień, a największą wydajność uzyskują latem.<br />

Połączenie ich w ramach jednego mikro źródła energii daje<br />

możliwość stabilnej dostawy i co więcej sama mikroelektrownia<br />

możne być mniejsza = tańsza bo nie musi pracować na zapas.<br />

Jeśli pojawią się nadwyżki energii, bo na przykład wyjechaliśmy<br />

na urlop, poszliśmy do pracy lub śpimy to warto zgromadzić ją<br />

w małym power banku na wypadek, gdy kolejny dzień będzie pochmurny<br />

lub bezwietrzny.<br />

Fot.: VENTUS-ENERGIA<br />

Fot. 5.<br />

nie w fazie eksploatacji w zasadzie darmowej<br />

energii z odnawialnych źródeł.<br />

Instalacje te są jednak w dużej mierze<br />

uzależnione od warunków pogodowych,<br />

pory dnia, roku. Dość jeszcze nierozpowszechnionym<br />

na rynku rozwiązaniem,<br />

a zapewniającym inwestorowi stabilne<br />

źródło pozyskiwania energii, są agregaty,<br />

moduły kogeneracyjne (minikogeneracyjne)<br />

wytwarzające jednocześnie prąd,<br />

Schemat przykładowego hybrydowego układu zasilania 24 V DC / 230 V 50 Hz AC<br />

jak i ciepło. Jak wskazują producenci, ich<br />

zastosowanie pozwala na zredukowanie<br />

energii pierwotnej nawet o 36%, a emisji<br />

CO 2 o 58% w porównaniu do technologii<br />

konwencjonalnych. Do zasilania<br />

układów wykorzystuje się m.in. biogaz<br />

z biomasy (nie wychodzimy więc wówczas<br />

poza tematykę OZE) lub gaz ziemny<br />

bądź kopalniany.<br />

Agregaty kogeneracyjne skonstruowane<br />

są w oparciu o agregaty prądotwórcze<br />

wyposażone w synchroniczne silniki<br />

spalinowe zasilane wspomnianym biogazem<br />

(de facto metanem). Silnik napędza<br />

generator wytwarzający prąd. Pozostała<br />

ilość ciepła pobierana jest z urządzenia<br />

(chłodzenie) i spalin oraz przekazywana<br />

do lokalnego systemu grzewczego i instalacji<br />

c.o. i c.w.u. Kompaktowe moduły<br />

dedykowane inwestorom prywatnym<br />

ukierunkowane są przede wszystkim<br />

na wypełnienie zapotrzebowania na ciepło<br />

– wytwarzają przede wszystkim prąd<br />

na potrzeby własne (lub także częściowo<br />

do zasilania sieci), a powstająca jednocześnie<br />

energia cieplna jest wykorzystywana<br />

w całości do celów grzewczych.<br />

70 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

ENERGIA<br />

odnawialna<br />

Fot.: TOMASZ PIJARCZYK - BISONENERGY (WWW.BISONENERGY.PL)<br />

Wyżej wymienione instalacje pozwalają<br />

inwestorom na osiągnięcie znaczącej lub<br />

nawet kompletnej niezależności energetycznej.<br />

W związku z tym, że polskie prawo<br />

umożliwia odsprzedaż energii operatorom<br />

systemu dystrybucyjnego (OSD; choć<br />

jednocześnie nie pozwala na funkcjonowanie<br />

taryf gwarantowanych dla produkcji<br />

energii z OZE), montaż instalacji, jak<br />

turbiny wiatrowe, systemy fotowoltaiczne<br />

czy moduły kogeneracyjne, jest jak najbardziej<br />

wskazany. O rozwoju energetyki<br />

w oparciu o OZE zadecydują regulacje<br />

przyjmowane przez polskie władze<br />

państwowe. Ostatnio przyjęte przez rząd<br />

i sejm rozwiązania stawiają na produkcję<br />

energii elektrycznej i ciepła na potrzeby<br />

własne, odrzucając możliwość uczynienia<br />

z czasem OZE konkurencyjnymi wobec<br />

paliw kopalnych, w szczególności węgla.<br />

Fot. 6.<br />

Prawidłowa praca systemu fotowoltaicznego będzie możliwa jedynie wtedy, gdy<br />

właściwie zostaną dobrane moduły fotowoltaiczne<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Na podstawie materiałów firm:<br />

Selfa GE, Ventus Energia, Viessmann<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

71

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

NOWOŚCI<br />

Nowa plafoniera z funkcją półcienia<br />

Rodzina plafonier LED „KATIA”, o zastosowaniu<br />

ścienno-sufitowym, charakteryzujących się klasyczną<br />

formą, została poszerzona o nowy<br />

model PSF706-224-MD. Plafoniera posiada<br />

zintegrowany mikrofalowy czujnik ruchu<br />

wzbogacony o dodatkową funkcję półcienia<br />

– oprawa nie wyłącza się całkowicie, a jedynie<br />

redukuje moc do około 20%, aż do czasu<br />

ponownego wykrycia ruchu. Oprawa o mocy<br />

22 W charakteryzuje się strumieniem świetlnym<br />

2000 lm (4000 K) i klasą odporności na warunki atmosferyczne<br />

IP66. Podstawy obudowy oraz klosz<br />

mleczny wykonane zostały z wytrzymałego<br />

materiału – poliwęglanu (PC). W ofercie<br />

opraw „KATIA” znajdziecie państwo model<br />

o mocy 16 W i strumieniu świetlnym<br />

1300 lm (PSF706-LED-MD), model 16 W<br />

z wbudowanym czujnikiem zmierzchowym<br />

(PSF706-LED-TW) oraz model 16 W<br />

z funkcją podtrzymania napięcia do 5 godzin<br />

(PSF706-LED-EM).<br />

www.bemko.pl<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

LED TWINS GTV – minimalistyczny design, wielkie możliwości<br />

Najnowsza propozycja firmy GTV – aluminiowa oprawa LED TWINS,<br />

to doskonałe uzupełnienie zarówno przestrzeni biurowych i handlowych<br />

(gdzie wymagany jest długi okres eksploatacji oraz niskie zużycie<br />

energii), jak również wnętrz domów jednorodzinnych. Przyjazna<br />

dla oka barwa światła oraz jego strumień kierowany w dół, zapewnią<br />

wyjątkowe oświetlenie wybranej powierzchni, bez efektu olśnienia.<br />

Energooszczędne oprawy LED typu downlight to bardzo chętnie<br />

wybierane przez inwestorów rozwiązanie do wszelkiego rodzaju<br />

przestrzeni publicznych. Świetnie sprawdzą się w biurach, restauracjach<br />

oraz obiektach handlowych. Z powodzeniem mogą stać się<br />

także elementem domowego systemu oświetlenia, wprowadzając<br />

do wnętrz atmosferę skandynawskiego minimalizmu.<br />

Oprawa LED TWINS występuje<br />

w dwóch wariantach montażu<br />

– do wyboru mamy tu oprawę<br />

wpuszczaną (Ø 145 i 190)<br />

oraz oprawę natynkową (Ø 147<br />

i 195), które można instalować<br />

zarówno na suficie, jak i ścianie.<br />

Oba modele łączą niski pobór<br />

mocy z wysoką efektywnością świetlną, pozwalając na wykorzystanie<br />

trzech trybów świecenia: całościowego oraz pierścienia wewnętrznego<br />

lub zewnętrznego. W ten sposób uzyskujemy łączną<br />

moc oświetlenia na poziomie 9 W (6 W + 3 W) lub 16 W (12 W +<br />

4 W), co przekłada się kolejno na strumień świetlny o wartości 640<br />

lub 1140 lumenów.<br />

TWINS, będąc oprawą typu LED, charakteryzuje się bardzo wysoką<br />

sprawnością energetyczną, a emitowane przez nią światło o ciepłej<br />

barwie 3000 K i kącie świecenia 120° nie tylko wprowadzi do wnętrza<br />

przyjazną atmosferę, ale powiększy przestrzeń i doskonale<br />

wpasuje się w każdą, nawet najbardziej wymagającą, aranżację.<br />

www.gtv.com.pl<br />

OSRAM DALIeco i Swarm Adapter – para doskonała<br />

By zoptymalizować oświetlenie miejsc pracy firma OSRAM wprowadziła<br />

do oferty moduł DALIeco Swarm Adapter. Daje on możliwość<br />

bezprzewodowej komunikacji pomiędzy oprawami lub grupami<br />

opraw, w których zastosowany jest system DALIeco.<br />

Modułowe rozwiązanie DALIeco – 2-kanałowy system, programowalny<br />

z pilota – pozwala wysterować do 32 opraw oświetleniowych.<br />

System działa w trybie Plug&Play, a integracja czujników<br />

i dodatkowych przycisków jest łatwa i przyjazna dla użytkownika.<br />

DALIeco idealnie sprawdzi się w biurach, salach szkoleniowych,<br />

toaletach i korytarzach.<br />

Swarm Adapter z technologią 868 MHz pozwala na synchronizację<br />

urządzeń sterujących DALIeco bez jakichkolwiek interfejsów zewnętrznych<br />

(jak np. WLAN czy WiFi). Każda oprawa mająca zabudowany<br />

układ DALIeco może być przypisana do jednej z siedmiu<br />

grup oraz jednej z siedmiu stref nadrzędnych. Dzięki temu Swarm<br />

Adapter pozwala w bardzo prosty sposób planować i wdrażać efektywne<br />

wykorzystanie stanowisk pracy.<br />

www.osram.pl<br />

72 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oświetlenie LED w halach i magazynach<br />

Jak już wspominałem przy okazji mojej niedawnej publikacji na temat oświetlenia<br />

biurowego – opublikowanej w numerze 2 Fachowego <strong>Elektryk</strong>a – dość często spotykam<br />

się z przekonaniem, iż rozwój techniki oświetleniowej ogranicza się do jej części, która<br />

skierowana jest do domów mieszkalnych. I tu padają terminy takie, jak m.in. „automatyka<br />

domowa”, „sterowanie mobilne”, „KNX” i przede wszystkim „LED”. Można odnieść mylne<br />

wrażenie, że na polu techniki oświetleniowej dedykowanej do pomieszczeń i budynków<br />

w których pracujemy, przeprowadzamy procesy produkcyjne bądź składujemy różnorodne<br />

produkty i półprodukty, świat nie osiągnął tak dużych postępów jak w naszych domach.<br />

Fot.: ES-SYSTEM<br />

Fot. 1.<br />

Hala zakładu produkcyjnego z oprawami LED-owymi<br />

Tymczasem jest zupełnie inaczej –<br />

producenci nowoczesnych opraw oraz<br />

całych systemów związanych z oświetleniem<br />

hal i magazynów doskonale<br />

zdają sobie sprawę z tego, że w tych<br />

pomieszczeniach pracownicy spędzają<br />

dużą ilość godzin każdego dnia – dlatego<br />

oferują produkty oparte na LEDowych<br />

źródłach światła i nierzadko<br />

wyprzedzające technologicznie ofertę<br />

kierowaną do domów i mieszkań.<br />

i oświetlenie – Podstawowe terminy oraz<br />

kryteria określania wymagań dotyczących<br />

oświetlenia” i PN-EN 12464-1:2012, o nazwie<br />

„Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc<br />

pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”.<br />

W myśl zapisów zawartych w tych dokumentach<br />

pracodawca musi zapewnić natężenie<br />

światła, którego minimum zostało określone,<br />

przy czym nie może dochodzić do zbyt dużych<br />

różnic luminacji (natężenia światła) w bliższym<br />

i dalszym otoczeniu pracownika. Znaczenie ma<br />

też temperatura barwowa światła – powinna być<br />

jak najbardziej zbliżona do światła naturalnego.<br />

Czynnik ten w ostatnich latach staje się kluczowy,<br />

gdyż jak wykazały wielokrotnie powtarzane<br />

badania, temperatura barwowa ma duży wpływ<br />

na kondycję psychiczną – a więc i wydajność –<br />

pracowników korzystających przez wiele godzin<br />

z oświetlenia w miejscu pracy. Oczywiście to<br />

wszystko nie może stać w sprzeczności z aspektami<br />

energetycznymi, tzn. że działania zmierzające<br />

do zmniejszenia zużycia energii przez oświetlenie<br />

nie mogą powodować pogorszenia aspektów<br />

związanych z postrzeganiem. Najnowsze generacje<br />

opraw opartych na diodach LED stanowią<br />

rozwiązanie wręcz idealnie spełniające wszystkie<br />

wymagania prawne dla właściwego oświetlania<br />

Fot.: STEINEL<br />

Prawne uwarunkowania<br />

W kontekście oświetlenia hal produkcyjnych<br />

i magazynów, polskie prawo<br />

odsyła do przepisów zawartych<br />

w Rozporządzeniu Ministra Pracy<br />

i Polityki Społecznej w sprawie ogólnych<br />

przepisów bezpieczeństwa i higieny<br />

pracy oraz do dwóch norm: PN<br />

-EN 12665:2011, o nazwie „Światło<br />

Fot. 2.<br />

DIALux – znane oprogramowanie dla planistów oswietlenia z funkcją wizualizacji projektu<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

73

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: ES-SYSTEM Fot.: LENA LIGHTING Fot.: TRILUX<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

E-Line LED to nowa odsłona serii<br />

istniejącej od 25 lat<br />

Tytan LED – temperatura barwowa<br />

3000 K lub 4000 K, CRI większe<br />

od 80<br />

Oprawa COSMO NOVA<br />

miejsc pracy takich jak hale produkcyjne czy magazyny.<br />

Dlaczego LED<br />

Parametry światła generowanego przez oprawy<br />

LED (współczynnik oddania barw Ra, temperatura<br />

barwowa, kąt rozsyłu światła, skuteczność<br />

świetlna itp.) oraz techniczne parametry użytkowe<br />

opraw LED, takie jak IP (pyło- i bryzgoszczelność),<br />

waga, temperatura podczas pracy,<br />

czy dopuszczalna temperatura i wilgotność<br />

powietrza dla bezpiecznej pracy oprawy, spowodowały<br />

w przemyśle ogromny zwrot ku<br />

tej technologii. Wbrew pozorom nie jest tak,<br />

że zakłady produkcyjne poszukują oświetlenia<br />

wyłącznie energooszczędnego, takiego które<br />

pozwala zmniejszyć koszty oświetlenia hal<br />

produkcyjnych, bądź magazynów, składów<br />

czy innego rodzaju wielkopowierzchniowych<br />

pomieszczeń – a pamiętajmy, że systemy LED<br />

pozwalają na obniżanie kosztów oświetlenia<br />

o 50-80% w stosunku do tradycyjnego oświetlenia.<br />

Producenci i właściciele dużych hal oraz<br />

składów biorą mocno pod uwagę to, by oświetlenie<br />

było dobrane właściwie do konkretnego<br />

pomieszczenia i zapewniało bezpieczną i komfortową<br />

pracę ludziom tam przebywającym.<br />

Dlatego dziś dobór oświetlenia do hal czy magazynów<br />

prowadzony jest z reguły przy współudziale<br />

profesjonalistów posługujących się tzw.<br />

kalkulatorami, czyli programami oferowanymi<br />

przez producentów opraw LED. Programy te<br />

nie tylko wyliczają koszty użytkowania danego<br />

systemu oświetlenia, co przydaje się bardzo<br />

na etapie projektowania hali, czy w trakcie modernizacji<br />

starego systemu oświetlenia w istniejącym<br />

już obiekcie, ale przede wszystkim<br />

ułatwiają dobór poszczególnych modeli opraw<br />

i pozwalają na dobranie barwy i natężenia<br />

światła właściwego dla danego pomieszczenia.<br />

Pomagają też w doborze właściwego kąta<br />

rozsyłu światła, który w praktyce zawiera się<br />

najczęściej w zakresie 110-140 stopni w przypadku<br />

diod LED o dużej mocy. Rozsył i temperatura<br />

nabierają szczególnego znaczenia np.<br />

w wielkopowierzchniowych obiektach w których<br />

prowadzony jest handel w oparciu o wystawę<br />

czy prezentację produktów, a więc tam,<br />

gdzie walory estetyczne mocno wchodzą w grę.<br />

Pozostałe cechy opraw LED<br />

dla magazynów i hal<br />

Warunki pracy dla opraw LED w zakładach przemysłowych<br />

i magazynach bywają ekstremalne,<br />

dlatego producenci stawiają na nie tylko na bardzo<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Maciej Gronert,<br />

projektant oświetlenia<br />

TRILUX Polska<br />

Fot.: ES-SYSTEM<br />

Fot. 6.<br />

INDUSTRY FLOWER<br />

wysoką skuteczność świetlną – z reguły w zakresie<br />

od 110 do 150 lm/W – ale też na wysoką<br />

szczelność i udaroodporność. Standardem stały<br />

się oprawy o współczynniku IP 66 oraz IK 08,<br />

sprawdzające się w chłodniach czy magazynach<br />

spożywczych dzięki zdolności do pracy w temperaturach<br />

od -30ºC do +35ºC. Oczywistością<br />

są dziś też oprawy z obudowami z odlewanego<br />

aluminium lub wytrzymałego poliwęglanu, wyposażone<br />

w diody LED o żywotności od 70 000<br />

do 200 000 godzin, z jednoczesnym zagwarantowaniem<br />

szerokiego i symetrycznego rozsyłu<br />

światła w temperaturze barwowej 4000 K i przy<br />

współczynniku odzwierciedlenia barw Ra>85<br />

oraz strumieniu świetlnym na poziomie około<br />

5000 lumenów. Ponadto klienci biznesowi mają<br />

jeszcze jedno udogodnienie – bardzo szeroką<br />

ofertę rynkową oświetlenia LED dla hal i magazynów.<br />

Po prostu wybór jest dziś bardzo duży<br />

Dlaczego wysoki współczynnik odzwierciedlenia barw<br />

Ra jest ważny w przypadku oświetlenia LED w halach<br />

produkcyjnych i magazynach?<br />

W miejscach, w których ludzie znajdują się przez cały<br />

czas pracy, zaleca się stosowanie źródeł światła zapewniających<br />

współczynnik odzwierciedlenia barw Ra<br />

na poziomie nie mniejszym niż 80. Ma to związek z tym,<br />

że długotrwałe przebywanie w gorszych warunkach<br />

oświetleniowych negatywnie wpływa na samopoczucie,<br />

a co za tym idzie – na bezpieczeństwo i wydajność.<br />

W sytuacji, gdy w danym miejscu pracownicy znajdują się<br />

stosunkowo rzadko i nie realizują w nim skomplikowanych<br />

zadań wzrokowych, wytyczne przewidują niższe Ra<br />

(przykładowo, w znajdujących się magazynach z regałami<br />

przejściach z obsługą, norma zaleca zachowanie Ra≥60).<br />

Z drugiej strony, poprawne wykonywanie przez dłuższy<br />

czas czynności, w których konieczna jest precyzja i doskonałe<br />

odróżnianie kolorów, wymaga Ra≥90. Dobrymi<br />

przykładami są: szlifowanie dekoracyjne, malowanie<br />

ręczne czy kontrola barwy.<br />

74 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

i często przy interesującym nas modelu oprawy możemy zdecydować<br />

o rodzaju klosza, rodzaju diody czy też o rodzaju obudowy (stal, aluminium,<br />

tworzywa sztuczne). Istotne w tym wszystkim są jeszcze inne<br />

aspekty dotyczące opraw LED, których znaczenie odczuwa się – czy<br />

raczej docenia – podczas wielogodzinnej pracy w hali. To one podnoszą<br />

wartość i przydatność profesjonalnych opraw LEDowych dla przemysłu<br />

i obejmują między innymi:<br />

• optymalne zasilanie – szczególnie zasilanie sekwencyjne, oferowane<br />

od kilku lat na europejskich rynkach i opatentowane<br />

przez polskiego producenta rozwiązanie, cechujące się niemal<br />

całkowitym brakiem zakłóceń EMI, poziomem emisji harmonicznych<br />

THD mniejszym niż 10%, współczynnikiem mocy<br />

PF zbliżonym do poziomu 1.0 i sprawnością elektryczną przekraczającą<br />

90%, co pozwala na pracę opraw non stop, np. w<br />

halach z 3-zmianowym systemem pracy (24h/dobę),<br />

• możliwość regulacji intensywności światła i równomiernego<br />

doświetlenia wymaganych powierzchni poprzez zmianę<br />

gęstości strumienia świetlnego w określonym obszarze,<br />

• niwelację zjawiska lśnienia i odblasku – bardzo męczącego<br />

dla wzroku – dzięki emisji światła odbitego,<br />

• możliwość przygotowania oprawy do pracy w systemach<br />

automatyki, opartych m.in. na międzynarodowych standardach<br />

takich jak Dali czy KNX.<br />

REKLAMA<br />

Automatyka i najciekawsze rozwiązania projektowe<br />

Sterowanie oświetleniem LED i zautomatyzowanie jego zachowania<br />

to droga do dodatkowych oszczędności. Jak wiadomo, nowoczesne<br />

automatyczne oświetlenie przemysłowe to nie tylko wszelkiego rodzaju<br />

oprawy, wyposażane w energooszczędne źródła światła, ale<br />

też całe zaplecze towarzyszącego osprzętu, bez którego sterowanie<br />

oświetleniem nie jest możliwe. Chodzi tu o czujniki o różnych możliwościach<br />

i zróżnicowanym przeznaczeniu z czujnikami natężenia<br />

światła na czele. To one mierzą ilość światła dziennego docierającego<br />

do wydzielonych stref za które odpowiadają i przekazują informacje<br />

do centralki, która – gdy uzna to wskazane – wzmacnia natężenie<br />

i ilość światła emitowanego przez oprawy LED, by zrekompensować<br />

niedostatek światła naturalnego i utrzymać ustalone w programatorze<br />

minimum oświetlenia strefy. Natomiast gdy światło dzienne jest odpowiednio<br />

silne, centralka stopniowo wygasza oświetlenie diodowe,<br />

generując w ten sposób dodatkowe oszczędności.<br />

Rolą czujników ruchu i obecności jest załączenie oświetlenia<br />

w momencie wykrycia ruchu lub obecności ludzi w danej strefie lub<br />

w całym pomieszczeniu oraz jego wyłączenie gdy w pomieszczeniu<br />

nikogo już nie ma. W ciągach komunikacyjnych wydzielonych wewnątrz<br />

hal, czujniki ruchu mogą tworzyć system podążania światła<br />

za człowiekiem, a właściwie wyprzedzania go – tak by kolejne strefy<br />

zostały oświetlone w miarę przemieszczania się wykrytej osoby.<br />

Bardziej zaawansowana automatyka oświetlenia LED pozwala<br />

na wprowadzanie do centralek odpowiednich cykli czy też<br />

harmonogramów dobowych lub tygodniowych, dopasowanych<br />

do sposobu i czasu w jakim hale lub magazyny z reguły są wykorzystywane.<br />

Dzięki temu, jeśli w weekendy hala nigdy nie<br />

jest użytkowana, można zapobiec zbędnemu automatycznemu<br />

uruchamianiu oświetlenia po zmierzchu, poprzez oznaczenie<br />

wyłącznie dni roboczych jako dni aktywnej pracy systemu.<br />

NAŚWIETLACZE LED SMD<br />

„LFS”<br />

„S-LFS”<br />

10W, 20W<br />

30W, 50W<br />

IP65<br />

CZUJNIK<br />

RUCHU PIR<br />

„LOFOT”<br />

WYSOKIEJ<br />

JAKOŚCI<br />

DIODY LED<br />

870-4300<br />

LUMENÓW<br />

Odwiedź nas na Bielskich Targach<br />

ENERGETAB 12-14 września <strong>2017</strong><br />

10W, 20W<br />

30W, 50W<br />

IP65<br />

WYSOKIEJ<br />

JAKOŚCI<br />

DIODY LED<br />

870-4300<br />

LUMENÓW<br />

A ++<br />

A +<br />

A<br />

L<br />

E<br />

D<br />

Hala „A”<br />

Stoisko nr 38<br />

www.bemko.eu | bemko@bemko.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

75

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Żywotność układów zasilających diody LED z reguły jest niższa od żywotności samych<br />

diod LED – jak to wpływa na żywotność opraw LED’owych pracujących po 16-20 godzin<br />

w halach przemysłowych?<br />

Marcin Czerwiński<br />

Product Manager<br />

Lena Lighting S.A.<br />

Stale zwiększająca się żywotność<br />

układów zasilających dochodząca już<br />

do 100 000 h pozwala renomowanym<br />

producentom na optymalny dobór<br />

komponentów, w celu zoptymalizowania<br />

żywotności oprawy, jednakże<br />

ciągle na rynku można spotkać<br />

oprawy, w których zastosowano tanie<br />

zasilacze o żywotności mniejszej od<br />

żywotności diod.<br />

Bardzo ważną kwestią jest odpowiedni<br />

rozkład temperatur wewnątrz<br />

oprawy, gdyż żywotność drivera jest<br />

ściśle skorelowana z podawanymi<br />

przez producenta temperaturami<br />

mierzonymi w punktach t a oraz t c .<br />

Możliwa jest sytuacja gdy np. dla<br />

t a =55°C oraz t c =70°C żywotność jest<br />

określona na 100 000h, a dla t a =60°C<br />

oraz t c =75°C żywotność jest określona na 70 000 h dla tego samego<br />

drivera.<br />

Na marginesie należy zaznaczyć, że producenci układów zasilających<br />

podają parametr określający minimalny wskaźnik bezawaryjności<br />

np. 50 000 h, dla Tc max 90% co oznacza, że dla określonego czasu<br />

w określonej populacji 90% produktów będzie pracować bezawaryjnie.<br />

Warto podkreślić, że producenci driverów jak i producenci diod podają<br />

żywotności teoretyczne, wynikające z pewnych aproksymacji, a na<br />

faktyczną żywotność układu świetlnego zamontowanego w oprawie<br />

ma wpływ wiele czynników takich jak: konstrukcja oprawy i związany<br />

z nią rozkład temperatur, o którym pisałem powyżej, zastosowane<br />

komponenty (złączki, przewody), jakość wykonania (lutowanie), jakość<br />

opakowania, warunki pracy itd.<br />

Należy jednak zwrócić uwagę, że z punktu widzenia użytkownika najważniejsza<br />

jest udzielana przez producenta gwarancja, ponieważ to<br />

ona określa jaki okres bezproblemowej eksploatacji przewiduje producent<br />

dla swojego produktu.<br />

Równie ważną cechą jak długość gwarancji jest rzetelność gwaranta,<br />

czas reakcji na zgłoszenie gwarancyjne, partnerskie oraz indywidualne<br />

podejście do zgłaszanych problemów.<br />

Wymienione powyżej cechy to domena największych producentów<br />

w tym Leny Lighting, posiadających wykwalifikowaną kadrę oraz<br />

odpowiednie zaplecze logistyczne, magazynowe i finansowe, które<br />

pozwala sprostać nawet najtrudniejszym wyzwaniom.<br />

Nasza firma dzięki profesjonalnemu zapleczu R&D oraz nowoczesnemu<br />

laboratorium obsługiwanemu przez specjalistów,<br />

a także stale kontrolowanemu procesowi montażu, jest w<br />

stanie udzielić z pełną odpowiedzialnością, na każdą z produkowanych<br />

przez siebie opraw 5 letniej gwarancji, w tym na<br />

oprawy przemysłowe np. linię TYTAN, które pracują w trudnych<br />

warunkach.<br />

Z automatyką oświetlenia wiążą się ściśle rozwiązania<br />

projektowe, wśród których jednym<br />

z najciekawszych - z jakim autor miał ostatnio<br />

do czynienia - jest produkt o nazwie Prolog. Jest<br />

to moduł wyposażony w czujnik ruchu obserwujący<br />

zachowanie użytkowników badanego<br />

pomieszczenia oraz sensory mierzące m.in. poziom<br />

jasności światła – a wszystko to, co moduł<br />

mierzy zostaje powiązane z funkcją czasu i zaprotokołowane.<br />

Zadaniem modułu jest precyzyjne<br />

rozpoznanie potencjału energooszczędności<br />

pomieszczenia z uwzględnieniem specyfiki<br />

zachowania użytkowników w cyklu dobowym.<br />

Fot.: STEINEL<br />

Fot. 7.<br />

PROlog – moduł obliczający rzeczywiste<br />

marnotrawstwo energii<br />

przez stary system oświetlenia<br />

Szacowanie możliwych oszczędności na tzw.<br />

oko staje się dzięki temu rozwiązaniu zbędne,<br />

gdyż moduł mierząc stopień marnotrawstwa<br />

energii zarazem określa rzeczywiste i indywidualne<br />

oszczędności leżące w zasięgu ręki.<br />

Dialux natomiast, to rozwiązanie programowe,<br />

nie sprzętowe, gdyż jest to bezpłatne, popularne<br />

i kompleksowe oprogramowanie przydatne podczas<br />

profesjonalnego planowania oświetlenia<br />

w budynku lub hali. Software spod znaku Dialux<br />

jest już w Polsce doskonale znany, a jego kolejne<br />

wersje przynoszą coraz więcej udoskonaleń.<br />

Najwięksi producenci automatyki oświetleniowej<br />

oferują własne dane planowania oświetlenia<br />

w postaci tzw. „wtyczek” do Dialuxa, dzięki<br />

czemu użytkownicy oprogramowania zyskują<br />

dostęp do krzywych fotometrycznych, danych<br />

technicznych i modeli 3D wszystkich opraw<br />

i czujników danego producenta. Dialux nie tylko<br />

na bieżąco dostarcza aktualnych danych na temat<br />

opraw oświetleniowych wybranych marek, ale<br />

też zapewnia przestrzeganie wszystkich wytycznych<br />

krajowych i międzynarodowych (europejskich),<br />

określa indywidualne zapotrzebowanie<br />

na energię w danym projekcie i w bardzo wysokiej<br />

rozdzielczości wizualizuje wyniki planowania.<br />

Większość planistów oświetlenia w Europie<br />

oraz poza nią z reguły korzysta z kilku tego typu<br />

programów, ale niemal zawsze wśród nich znajduje<br />

się jedna z ostatnich wersji Dialuxa.<br />

Podsumowanie<br />

Oświetlenie LED w halach i magazynach<br />

to nie pieśń przyszłości, lecz teraźniejszości<br />

– rewolucja dokonała się, przewaga diod LED<br />

nad innymi technologiami jest niewątpliwym<br />

faktem. Warto jednak zauważyć, że również<br />

oprawy oświetlenia awaryjnego coraz częściej<br />

wyposażane są w LEDowe źródła światła, przy<br />

czym różne modele różnią się między sobą nie<br />

tylko sposobem montażu takich opraw (pod sufitem,<br />

natynkowo, podtynkowo), ale też rodzajem<br />

diod i soczewek pozwalających na skuteczne<br />

zwiększanie powierzchni oświetlanej przez<br />

oprawę przy zachowaniu tego samego natężenia<br />

światła. Niezależnie jednak od tego, gdzie<br />

i w jaki sposób oprawy LED są stosowane, zawsze<br />

generują oszczędności i pozwalają z większym<br />

spokojem myśleć o stabilności i żywotności<br />

systemu oświetlenia w danym obiekcie.<br />

Łukasz Lewczuk<br />

Na podstawie materiałów<br />

publikowanych m.in. przez:<br />

Steinel Vertrieb GmbH,<br />

Osram Lighting Sp. z o.o.,<br />

ES-SYSTEM S.A.,<br />

Lena Lighting S.A.,<br />

P.H. Alfa Elektro Sp. z o.o.<br />

Trilux Polska Sp. z o.o.<br />

76 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

Audyt oświetlenia, czyli odpowiedź na potrzeby klientów i rynku<br />

Zaspokajanie potrzeb klientów to jeden z priorytetów naszej codziennej pracy. Dążymy do<br />

tego, aby oferta spełniała oczekiwania zarówno klienta, jak i odpowiadała na pojawiające się<br />

potrzeby rynku. Dlatego zwracamy uwagę na wysoką jakość dostępnych u nas produktów, ale<br />

również na usługi mające na celu pomoc we właściwym zastosowaniu asortymentu.<br />

Jako dystrybutor materiałów elektrotechnicznych<br />

dostrzegamy, jak<br />

ważne jest dobre oświetlenie miejsca<br />

pracy, dlatego warto zwrócić uwagę,<br />

że wśród szerokiej oferty Alfa Elektro<br />

jest również bogaty wybór opraw<br />

oświetleniowych i źródeł światła.<br />

Oprócz oświetlenia do zastosowania<br />

w biurach, hotelach, salach konferencyjnych,<br />

budynkach użyteczności publicznej<br />

itp. oferujemy również oświetlenie<br />

podstawowe i awaryjne do zastosowań<br />

w obiektach przemysłowych oraz halach<br />

magazynowych. Właśnie takie<br />

obiekty wymagają specjalistycznego<br />

oświetlenia, które będzie odporne<br />

na trudne warunki, zapewniając wysoki<br />

komfort i bezpieczeństwo pracy.<br />

Biorąc pod uwagę specyficzne warunki, którym<br />

muszą sprostać obiekty przemysłowe oferujemy<br />

naszym klientom audyt oświetlenia. Usługa<br />

ta pozwala określić jakie oszczędności można<br />

uzyskać przy wymianie istniejącego, często już<br />

nieefektywnego, oświetlenia i zastosowaniu<br />

nowoczesnych technologii LED. Audyt przeprowadzamy<br />

we współpracy z firmą LUG.<br />

Obejmuje on: ocenę obecnego stanu budynku,<br />

przedstawienie propozycji modernizacji oraz<br />

pomoc we wdrożeniu zalecanej modernizacji.<br />

Warto wspomnieć, że wdrożenie zmian modernizacyjnych<br />

oświetlenia może przynieść<br />

oszczędność w wysokości nawet 70% kosztów<br />

energii elektrycznej. Więcej szczegółowych informacji<br />

można uzyskać w naszych oddziałach<br />

oraz u naszych specjalistów ds. oświetlenia.<br />

Alfa Elektro<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

77

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Oprawy LED do zadań specjalnych<br />

– jak efektywnie oświetlić<br />

przestrzenie przemysłowe i hale magazynowe<br />

PROMOCJA<br />

Oświetlenie obiektów przemysłowych to prawdziwe wyzwanie. Oprócz kryterium ekonomicznego,<br />

bardzo ważna jest kwestia jakości opraw. W większości przypadków będą one<br />

pracować w ekstremalnych warunkach: narażone na kurz, wilgoć, skrajne temperatury<br />

czy drgania. W takich obiektach ważna jest więc wysoka efektywność energetyczna całej<br />

instalacji oraz wyjątkowy poziom niezawodności opraw. Te kryteria spełniają oprawy<br />

wykorzystujące technologię LED. Zalety opraw wykonanych w tej technologii przekładają<br />

się na istotne oszczędności związane z redukcją kosztów utrzymania całej instalacji. To<br />

spowodowało, że wiele nowo budowanych lub modernizowanych obiektów przemysłowych<br />

opiera się właśnie na systemach w technologii LED.<br />

78 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Możliwości drzemiące<br />

w oprawach LED<br />

Technologia LED stwarza obiecujące możliwości<br />

nie tylko w zakresie poprawy efektywności<br />

energetycznej instalacji oświetleniowych,<br />

lecz także umożliwia odmienne,<br />

innowacyjne podejście do problematyki<br />

projektowania oświetlenia tak, aby zapewnić<br />

jego szeroko pojętą jakość.<br />

Bardzo ważne jest świadome użycie opraw<br />

LED, dopasowanych do specyficznych<br />

wymagań danego obiektu przemysłowego.<br />

Oprócz zagwarantowania technicznej<br />

poprawności projektowanego oświetlenia,<br />

ważne jest zapewnienie odpowiedniego<br />

komfortu widzenia dla jego użytkowników.<br />

Człowiek pozyskuje ponad 80% informacji<br />

o otoczeniu za pomocą narządu wzroku,<br />

co powinno przekładać się na świadomość<br />

potrzeby realizacji prawidłowego oświetlenia,<br />

które jest nośnikiem tych informacji.<br />

Odpowiednie warunki oświetleniowe i wynikająca<br />

z nich wygoda widzenia mają bezpośrednie<br />

przełożenie na szybkość, jakość<br />

i bezpieczeństwo wykonywanej pracy.<br />

Ważnym elementem instalacji oświetleniowej<br />

jest odpowiednio zaprojektowany<br />

system sterowania, który w istotny sposób<br />

poprawia efektywność energetyczną<br />

oświetlenia, jak również komfort jego obsługi.<br />

Bez wątpienia profesjonalne instalacje<br />

oświetleniowe wykorzystujące oprawy<br />

LED, zwłaszcza uzupełnione o system<br />

sterowania, są w stanie zapewnić wysokiej<br />

jakości oświetlenie, przy jednoczesnym<br />

istotnym poziomie redukcji zapotrzebowania<br />

na energię elektryczną. Żeby jednak<br />

docenić wspomnianą jakość oświetlenia<br />

i jego energooszczędność, musi ono przede<br />

wszystkim przez lata niezawodnie funkcjonować.<br />

Oprawy LED to skomplikowane<br />

urządzenia elektroniczne, których ciężkie<br />

warunki pracy w obiektach przemysłowych<br />

powinny skłaniać do zwracania szczególnej<br />

uwagi na jakość wykorzystanych rozwiązań.<br />

Nawet bardzo kompetentnie opracowany<br />

projekt oświetlenia będzie jedynie<br />

pustą obietnicą potencjalnych korzyści bez<br />

zastosowania odpowiedniej jakości opraw<br />

oświetleniowych, które będą w stanie zrealizować<br />

jego założenia.<br />

Systemy sterowania – komfort<br />

pracowników i oszczędność energii<br />

Pracodawcy kładą coraz większy nacisk<br />

na zapewnienie pracownikom komfortowego<br />

środowiska pracy, przy jednoczesnej<br />

optymalizacji kosztów. W jaki więc sposób<br />

zapewnić pracownikom przestrzeń sprzyjającą<br />

efektywnej pracy i ograniczyć zużycie<br />

energii? Najlepszym rozwiązaniem jest<br />

stworzenie tzw. „inteligentnego miejsca<br />

pracy” poprzez zastosowanie zaawansowanych<br />

rozwiązań technologicznych. Firma<br />

ES-SYSTEM stosuje systemy sterowania<br />

wykorzystujące protokół DALI, który pozwala<br />

na zaprogramowanie oświetlenia<br />

ściśle dopasowanego do preferencji klienta.<br />

Dzięki dedykowanym multisensorom rozwiązanie<br />

to oszczędza energię nie tylko poprzez<br />

utrzymanie stałego natężenia światła<br />

na powierzchni roboczej, ale również przez<br />

detekcję obecności. Wykorzystanie sterowania<br />

adaptacyjnego, które automatycznie<br />

utrzymuje odpowiednie warunki oświetleniowe<br />

w zależności od ilości światła dziennego<br />

lub obecności osób w pomieszczeniu<br />

pozwala utrzymać odpowiedni komfort pracy,<br />

redukując równocześnie zapotrzebowanie<br />

na energię elektryczną.<br />

Oprawy LED-owe spełniające<br />

wymagania przestrzeni<br />

Odpowiednie oświetlenie przestrzeni roboczej<br />

to najważniejsze zadanie, jakie powinna<br />

spełniać dobra instalacja oświetleniowa.<br />

Jednak w przypadku przestrzeni przemysłowych<br />

i hal magazynowych jest to niezwykle<br />

trudne. Oprócz trudnych warunków pod<br />

uwagę trzeba wziąć również zadania, jakie<br />

wykonywane są w danej przestrzeni i wysokość<br />

na jakiej zamontowane jest oświetlenie.<br />

Firma ES-SYSTEM posiada ponad<br />

25-letnie doświadczenie w produkcji opraw<br />

dla segmentu przemysłowego. Bogate doświadczenie<br />

i wiele ukończonych realizacji<br />

oświetleniowych dla tego typu inwestycji<br />

zaowocowały stworzeniem dedykowanych<br />

ofert dla konkretnych przestrzeni.<br />

Fot. 1.<br />

Rodzina opraw COSMO FX<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

79

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2. Zakład produkcyjny<br />

Fot. 3.<br />

Hala magazynowa<br />

Przestrzenie produkcyjne<br />

o wysokości 3-6 m<br />

W obszarach produkcyjnych nacisk powinien<br />

zostać położony na równomierne<br />

oświetlenie całej powierzchni. Dzięki temu<br />

podczas planowania rozkładu maszyn i obszarów<br />

produkcyjnych nie trzeba brać pod<br />

uwagę rozmieszczenia opraw. To pozwala<br />

na elastyczne koncepcje aranżacji przestrzeni<br />

produkcyjnej, jej późniejszą modernizację<br />

i rozbudowę bez konieczności zmieniania<br />

położenia opraw i przebudowywania<br />

całej instalacji oświetleniowej. W ofercie<br />

ES-SYSTEM znajduje się wiele dedykowanych<br />

rozwiązań, które zapewniają równomierne<br />

doświetlenie całej powierzchni.<br />

Wśród sprawdzonych opraw, jak INDU-<br />

STRY FLOWER czy CYBERIA pojawiły<br />

się nowości – systemy COSMO APEX,<br />

COSMO ECLIPSE oraz COSMO ORION.<br />

Przestrzenie o wysokości 7-12 m<br />

Duża powierzchnia hal przemysłowych<br />

i wysokość montażu opraw wymagają dużych<br />

jednostkowych emisji strumienia<br />

świetlnego w celu zapewnienia wymaganych<br />

normatywnie poziomów natężenia<br />

oświetlenia. Aby cała instalacja nie było<br />

energochłonna firma ES-SYSTEM stworzyła<br />

oprawy o odpowiednio zaprojektowanych<br />

układach optycznych, które zwiększają<br />

sprawność oświetlania. Dzięki temu istotnie<br />

poprawia się efektywność energetyczna<br />

instalacji oświetleniowej. Oprawy dedykowane<br />

do takich przestrzeni to m.in.: CYBE-<br />

RIA, INDUSTRY FLOWER i FORTE 1.<br />

3–6 m 7–12 m<br />

Przestrzenie magazynowe<br />

o wysokości 7-12 m<br />

W halach niskiego i wysokiego składowania<br />

ważne jest, aby odpowiednio oświetlić<br />

przejście pomiędzy regałami. Oprawy<br />

COSMO NOVA, COSMO LED RW2 oraz<br />

LEDEX TOP2 zostały zoptymalizowane<br />

pod kątem takich przestrzeni. Specjalnie zaprojektowane<br />

i odpowiednio zainstalowane<br />

zapewnią równomierne oświetlenie obszarów<br />

w przejściach i na półkach średnich<br />

i wysokich regałów.<br />

Fot. 4.<br />

7–12 m 12–20 m<br />

Dopasowane rozsyły światła<br />

Przestrzeń o wysokości 12-20 m<br />

Szczególnie wysokie pomieszczenia wymagają<br />

opraw wyposażonych w precyzyjne<br />

soczewkowe układy optyczne. Tylko one<br />

efektywnie dostarczą światło do płaszczyzny<br />

pracy. Doskonale w takich przestrzeniach<br />

sprawdzi się INDUSTRY FLOWER<br />

MAXI, który dodatkowo pozwala na ułożenie<br />

świecących płatków tak, aby jak najlepiej<br />

doświetlić potrzebny obszar.<br />

•<br />

80 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Pięć błędów w oświetleniu<br />

powierzchni handlowych<br />

PROMOCJA<br />

Galerie handlowe, sklepy wielkopowierzchniowe czy markowe butiki projektują oryginalne<br />

i przykuwające wzrok witryny, zapraszające klienta do wnętrza sklepu. Równie staranna<br />

aranżacja i ekspozycja towaru czeka na potencjalnego nabywcę w środku – wystylizowane<br />

manekiny, specjalne ekspozytory, półki i wyspy – wszystko po to, by produkty prezentowały<br />

się doskonale, ukazując wszystkie swoje zalety. Elementem, który często jest niezauważalny,<br />

ale kluczowy w ekspozycji towaru, jest oświetlenie. Wspólnie z ekspertem firmy GTV podpowiadamy,<br />

jakich błędów unikać przy iluminacji powierzchni handlowych.<br />

Źle zaprojektowana i wykonana<br />

świetlna aranżacja przestrzeni handlowych<br />

zniweczyć może wszystkie<br />

nasze marketingowe wysiłki. Nakład<br />

włożony w stworzenie niebanalnej<br />

wystawy czy odpowiednią prezentację<br />

asortymentu zmarnować mogą<br />

błędy w oświetleniu, których dość<br />

łatwo możemy uniknąć, jeśli posiadamy<br />

odpowiednią wiedzę. Poniższy<br />

poradnik wskazuje najczęstsze pomyłki, ukazując<br />

równocześnie, jak ważnym czynnikiem<br />

w dobrze zaprojektowanej przestrzeni handlowej<br />

jest odpowiednie oświetlenie.<br />

Oślepiająca witryna<br />

Kontakt z potencjalnym klientem nawiązujemy<br />

zanim przekroczy on próg naszego<br />

butiku, dlatego warto zadbać o każdy, nawet<br />

najmniejszy szczegół. Witryna to wizytówka<br />

naszego sklepu – co nie oznacza, że ma<br />

swym blaskiem oślepiać klientów.<br />

– Witryna powinna charakteryzować się wyższym<br />

poziomem natężenia światła od pozostałej<br />

części sklepu, przez co akcentuje wybrane<br />

elementy ekspozycji. Funkcję tą doskonale<br />

wypełniają reflektory X-Line lub X-Smart –<br />

rekomenduje Marcin Sosnowski, ekspert firmy<br />

GTV. – Należy jednak umieścić je w taki<br />

sposób, by ich światło podkreślało wybrane<br />

82 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 1. Reflektor LED X-Line GTV Fot. 2. Reflektor X-Smart GTV<br />

produkty i nie oślepiało osób przechodzących<br />

obok wystawy – dodaje Marcin Sosnowski.<br />

Brak elastyczności<br />

systemu oświetlenia<br />

Projektując oświetlenie powierzchni handlowych<br />

często zapominamy o elastyczności<br />

systemu – a przecież każdy sklep posiada<br />

indywidualny cykl sprzedażowy. W zależności<br />

od branży i specyfiki nie tylko wystawy,<br />

ale i aranżacje wewnątrz sklepu przekształcają<br />

się z różną częstotliwością – wraz<br />

z nową dostawą, trendem, sezonem czy porą<br />

roku. Każda taka zmiana wymaga innej ekspozycji<br />

towaru i odmiennego oświetlenia<br />

– dlatego warto wykorzystać rozwiązania<br />

modułowe, pozwalające na częstą modyfikację<br />

formy systemu oświetlenia.<br />

– Niezwykle przydatnym rozwiązaniem są<br />

szynoprzewody X-Rail, które wraz z mocowanymi<br />

do nich oprawami tworzą este-<br />

Fot. 3. Łącznik ,,T” GTV Fot. 4. Szynoprzewód 3-fazowy GTV<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

83

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

tyczny, trwały, a przede wszystkim łatwo<br />

rekonfigurowany system oświetleniowy.<br />

W prosty sposób można zmieniać położenie,<br />

ilość i rodzaj zamontowanych reflektorów<br />

oraz skierować światło na wybrane przez<br />

siebie gabloty, półki czy manekiny – podkreśla<br />

ekspert firmy GTV. Dodatkowo,<br />

za pomocą szyn i odpowiednich łączników,<br />

można zmodernizować kształt toru zasilającego,<br />

doprowadzając zasilanie i oświetlenie<br />

w wybrane przez nas miejsce w sklepie.<br />

Nieoświetlone półki<br />

Dodatkowe oświetlenie towaru na półce<br />

eksponuje jego zalety, równocześnie pozwalając<br />

klientowi ocenić produkt i dokonać<br />

satysfakcjonującego zakupu. – Coraz<br />

popularniejszym trendem jest wykorzystanie<br />

do podświetlania sklepowych półek<br />

taśm LED lub metalowych klipów LED.<br />

Pozwala to nie tylko odpowiednio wyeksponować<br />

produkt, ale również stworzyć<br />

efektowną oświetleniową aranżację sklepu.<br />

Należy jednak pamiętać, by oświetlenie akcentujące<br />

miało przynajmniej dwukrotnie<br />

większe natężenie niż oświetlenie ogólne<br />

– mówi Marcin Sosnowski.<br />

Nie powinniśmy jednak bazować wyłącznie<br />

na oświetleniu punktowym – podświetlanie<br />

większej powierzchni półek daje zdecydowanie<br />

ciekawszy efekt. Najlepiej sprawdzi<br />

się połączenie oświetlenia miejscowego<br />

i akcentującego – wyeksponowane w ten<br />

sposób produkty zyskują atrakcyjny wygląd<br />

i łatwiej je odnaleźć czy rozpoznać.<br />

Nieodpowiednia barwa światła<br />

Na subiektywny odbiór wnętrza naszego sklepu<br />

wpływ ma również barwa światła. – Oświetlenie<br />

ogólne o ciepłej barwie sprawi, że butik<br />

staje się bardziej swojski, przytulny i domowy.<br />

Zimne białe światło podkreśli z kolei przestronność<br />

i nowoczesny wystrój pomieszczenia.<br />

Dzięki zastosowaniu światła białego o pośredniej<br />

barwie możemy poprawić ogólne samopoczucie<br />

klientów i wydłużyć ich czas pobytu<br />

w sklepie – mówi ekspert firmy GTV.<br />

Dyskomfort pracowników<br />

Projektując oświetlenie oddziałujące<br />

na klienta często zapominamy o własnych<br />

pracownikach i ich komforcie.<br />

Dodatkowe oświetlenie ciągów komunikacyjnych,<br />

stref roboczych i kas zredukuje<br />

ilość pomyłek i poprawi warunki<br />

pracy. Zadbajmy jednak o właściwe proporcje<br />

oświetlenia ogólnego, dodatkowego<br />

i akcentującego – by uzupełniały<br />

się wzajemnie i harmonizowały ze sobą,<br />

tworząc niepowtarzalny klimat.<br />

Dobrze zaprojektowane oświetlenie podkreśla<br />

walory produktów, przyciąga wzrok i zainteresowanie<br />

klientów – prawie samo sprzedaje.<br />

Technologia LED sprawdza się tu doskonale<br />

– jest energooszczędna, charakteryzuje się<br />

długim okresem eksploatacji – co przekłada<br />

się na oszczędność dla naszego portfela – oraz<br />

wyjątkowymi parametrami światła, a jej zastosowanie<br />

pozwala na zaprojektowanie efektownych<br />

aranżacji sklepów.<br />

•<br />

84 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

Szynoprzewody<br />

X-RAIL<br />

kompletny system oświetlenia<br />

powierzchni handlowych<br />

www.xrail-gtv.pl<br />

Szynoprzewody 3-fazowe Łączniki Reflektory LED

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Większe bezpieczeństwo<br />

z systemem monitoringu oświetlenia awaryjnego<br />

PROMOCJA<br />

Tylko sprawnie działająca instalacja oświetlenia awaryjnego zapewni bezpieczeństwo obiektów<br />

i osób ewakuowanych. Aby to zapewnić warto zastosować specjalne systemy monitorujące<br />

pracę opraw w układach oświetlenia awaryjnego.<br />

System Monitoringu<br />

Oświetlenia Awaryjnego DATA2<br />

System ten przeznaczony jest do monitorowania<br />

opraw w systemie rozproszonym.<br />

Dzięki zastosowaniu<br />

maksymalnej ilości rozdzielaczy<br />

sygnału C-Bridge, centrala sterująca<br />

może sprawować nadzór nad 4096<br />

punktami oświetlenia awaryjnego<br />

za pomocą dwuprzewodowej magistrali<br />

danych TM-Bus (bez polaryzacji),<br />

co pozwala na zastosowanie<br />

rozwiązania w obiektach wielkopowierzchniowych.<br />

Dodatkowym<br />

atutem są szerokie możliwości konfiguracji<br />

DATA2, co czyni system<br />

bezobsługowym, a dzięki nawigacji<br />

dotykowej i prostemu w obsłudze<br />

interfejsowi – intuicyjnym w użytkowaniu.<br />

Wszystkie elementy składowe<br />

tworzące system mają możliwość<br />

przypisania opraw oświetlenia<br />

awaryjnego do poszczególnych grup<br />

testowych, grup oświetlenia nocnego<br />

oraz grup realizujących scenariusze pożarowe.<br />

Dzięki podłączeniu do sieci lokalnej/<br />

internetowej uzyskać można podgląd stanu<br />

systemu w przeglądarce internetowej oraz<br />

dokonać konfiguracji przesyłania sygnałów<br />

do centrum zarządzania budynkiem za pomocą<br />

protokołu komunikacyjnego Modbus<br />

TCP. Wbudowana pamięć wewnętrzna archiwizuje<br />

historię zdarzeń wraz z wygenerowanymi<br />

raportami stanu systemu, które<br />

mogą być pobrane na pamięć zewnętrzną za<br />

pomocą złącza USB. Istotne jest, że system<br />

posiada wielostopniowy poziom uprawnień,<br />

skutecznie zabezpieczający przed dostępem<br />

osób postronnych.<br />

System<br />

Centralnej Baterii TM-CB A<br />

System ten zasila napięciem stałym<br />

i zmiennym oprawy oświetlenia awaryjnego<br />

z centralnego źródła, które stanowią<br />

bezobsługowe akumulatory kwasowo-ołowiowe<br />

o długim czasie żywotności. Dużą<br />

zaletą systemu jest jego modułowa budowa<br />

pozwalająca na dopasowanie rozwiązania<br />

do obiektu i jego rozbudowę w dowolnym<br />

momencie, co wprost przekłada się<br />

na prostotę konserwacji. Każdy obwód posiada<br />

dowolnie programowany tryb pracy,<br />

a przy zastosowaniu w oprawach modułów<br />

adresowalnych – tryb pracy mieszany, pozwalający<br />

na montaż opraw kierunkowych<br />

i antypanicznych na jednej linii. Panel sterujący,<br />

w który wyposażona jest szafa główna,<br />

umożliwia podłączenie i monitorowanie 64<br />

podstacji, dzięki czemu przy wykorzystaniu<br />

pełnego potencjału centralna bateria obsłużyć<br />

może 30 720 opraw.<br />

Opisane rozwiązania można połączyć<br />

w jeden spójny system za pomocą aplikacji<br />

ELVIS.<br />

System Wizualizacji Oświetlenia<br />

Awaryjnego<br />

Główną funkcją systemu ELVIS jest wizualizacja<br />

systemów oświetlenia awaryjnego<br />

produkcji TM TECHNOLOGIE. Program<br />

umożliwia pozyskiwanie informacji na te-<br />

Fot. 1.<br />

System Wizualizacji Oświetlenia Awaryjnego ELVIS<br />

86 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

OŚWIETLENIE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2.<br />

System Oświetlenia Awaryjnego<br />

DATA 2<br />

mat stanu wszystkich elementów składowych<br />

systemu przedstawionych wizualnie<br />

na podkładach poszczególnych kondygnacji,<br />

dzięki czemu administracja budynku<br />

staje się jeszcze prostsza. ELVIS umożliwia<br />

wykrycie stanów alarmowych i ich<br />

szybką lokalizację, udostępnia także funkcję<br />

automatycznych i cyklicznych wysyłek<br />

raportów stanu systemu na wskazany adres<br />

e-mail. Autorska aplikacja jest nowością<br />

dostępną w ofercie sprzedażowej firmy<br />

TM Technologie i wraz z pozostałymi produktami<br />

realizuje nadrzędny cel jakim jest<br />

wysokie bezpieczeństwo wyrobów, profesjonalizm<br />

świadczonych usług oraz oferowanie<br />

rozwiązań najwyższej jakości.<br />

Serwis i konserwacja<br />

Utrzymanie oświetlenia awaryjnego w odpowiedniej<br />

kondycji, tak by na wypadek wystąpienia<br />

zagrożenia zadziałało zgodnie ze<br />

swoim przeznaczeniem, jest obowiązkiem<br />

każdego właściciela lub użytkownika obiektu.<br />

Obowiązujące akty prawne dotyczące<br />

samoczynnie załączającego się zasilania<br />

awaryjnego oraz wytyczne dotyczące zakresu<br />

jego stosowania, wymagają od właściciela,<br />

bądź użytkownika budynku, poddawania<br />

urządzeń przeglądom technicznym<br />

i czynnościom konserwacyjnym. Ponadto<br />

na podstawie Rozporządzenia Ministra<br />

Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia<br />

7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej<br />

budynków, innych obiektów<br />

budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 109 poz.<br />

719 z późn. zm.), urządzenia przeciwpożarowe,<br />

w tym także oświetlenie awaryjne, winny<br />

podlegać przeglądom technicznym w okresach<br />

ustalonych przez producenta, jednak nie<br />

rzadziej niż raz w roku.<br />

Przeglądy techniczne, konserwacje oraz<br />

wszelakie testy sprawdzające poprawność<br />

działania oświetlenia awaryjnego powinny<br />

być wykonywane przez specjalistyczną<br />

firmę lub osobę posiadającą do tego odpowiednie<br />

kwalifikacje. Zgodnie z literą prawa<br />

taki podmiot musi charakteryzować się<br />

niezbędnym doświadczeniem i przeszkoleniem<br />

w zakresie wykonywanych czynności,<br />

znajomością instrukcji i zasad działania<br />

urządzeń oraz dostępem do niezbędnych narzędzi,<br />

pozwalających w sposób kompletny<br />

przeprowadzić prace serwisowe. Idealnym<br />

rozwiązaniem na tej płaszczyźnie jest skorzystanie<br />

z usług firmy będącej autoryzowanym<br />

serwisem producenta TM Technologie<br />

Sp. z o.o. Dzięki kompleksowej wiedzy<br />

w przedmiocie opraw oświetlenia awaryjnego,<br />

systemów monitorujących rozproszonych<br />

oraz systemów z centralnym źródłem<br />

zasilania, zespół specjalistów TM Technologie<br />

Sp. z o.o. posiada wszelkie kwalifikacje<br />

niezbędne do przeprowadzania przeglądów<br />

technicznych zgodnych z zapisami prawnymi<br />

i normatywnymi. Realizowane usługi<br />

każdorazowo zakończone są protokołem<br />

zawierającym informacje, zalecenia i uwagi<br />

powstałe podczas prac.<br />

Wykonywanie przeglądów technicznych<br />

przedstawia obraz stanu całości systemu,<br />

jednak nie jest wystarczające by zapewnić<br />

prawidłowe działanie wszystkich<br />

elementów wchodzących w skład oświetlenia<br />

awaryjnego. W celu zapewnienia<br />

poprawnej pracy urządzeń, niezbędne jest<br />

dokonywanie konserwacji i niezbędnych<br />

napraw, które pozwalają na utrzymanie<br />

wszystkich urządzeń w stu procentowej<br />

sprawności, a tym samym gwarantują zadziałanie<br />

na wypadek wystąpienia zagrożenia.<br />

W przypadku stosowania systemów<br />

monitorujących oprawy oświetlenia awaryjnego<br />

należy mieć na względzie zapisy<br />

normatywne PN-EN 50172:2005 „Systemy<br />

awaryjnego oświetlenia awaryjnego”,<br />

Fot. 3.<br />

System Centralnej Baterii TM-CB A<br />

w myśl których użytkownik zobligowany<br />

jest do założenia dziennika zdarzeń.<br />

W dzienniku tym powinny znajdować się<br />

zapisy o okresowych przeglądach wraz<br />

zakresem prac, wykazem wszystkich zaobserwowanych<br />

uszkodzeń, nieprawidłowej<br />

pracy któregokolwiek z elementów<br />

składowych systemu, jak również zapisy<br />

o działaniach w celu podjętych wyeliminowania<br />

nieprawidłowości. Dziennik<br />

powinien być przechowywany w miejscu<br />

dostępnym dla osób upoważnionych<br />

i kontrolowany przez użytkownika.<br />

Spełnienie wszystkich ww. aspektów, regularność<br />

w wykonywaniu przeglądów i konserwacji,<br />

a także profesjonalne wsparcie<br />

ze strony Zespołu Serwisowego, przyczynia<br />

się do wieloletniego okresu niezawodnej<br />

pracy produktów TM Technologie Sp.<br />

z o.o., a tym samym zapewnia bezpieczeństwo<br />

obiektów i ewakuowanych osób.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

87

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Detektory gazów<br />

toksycznych i wybuchowych<br />

– charakterystyka mierników<br />

W wielu branżach warunki pracy wystawiają pracowników na zagrożenie ze strony gazów.<br />

Wynika to z faktu, iż emisja groźnych gazów jest nierzadko efektem ubocznym wielu procesów<br />

produkcyjnych czy ogólnie technologicznych. Dotyczy to oczywiście przemysłu chemicznego,<br />

ale też paliwowego, wydobywczego, samochodowego czy metalurgii.<br />

Kilka słów wstępu<br />

Ludzie pracujący w wyżej wymienionych<br />

sektorach gospodarki muszą<br />

mieć zapewnione bezpieczeństwo<br />

poprzez cykliczne lub stałe<br />

wykrywanie i określanie stopnia<br />

stężenia gazów oraz ich składu.<br />

Sytuacja, w której gazy występują<br />

w nieznanym i niekontrolowanym<br />

Fot. PRO-SERVICE<br />

składzie jest niedopuszczalna. Oznacza ona<br />

bezpośrednie niebezpieczeństwo oddechowe,<br />

obojętne czy gaz (mieszanina gazów)<br />

występuje w postaci sprężonej, rozprężonej<br />

czy też skroplonej. Dlatego w wielu<br />

branżach obowiązkowe jest stosowanie<br />

odpowiednich mierników, detektorów bądź<br />

całych systemów detekcji gazów szkodliwych<br />

ze względu na toksyczność bądź zagrażających<br />

z uwagi na swą wybuchowość.<br />

Ale nie tylko toksyczność i wybuchowość<br />

stanowią zagrożenie. Niektóre z pozoru<br />

niegroźne gazy (azot, hel) pojawiając się<br />

w dużych ilościach mogą powodować efekt<br />

wyparcia tlenu w obrębie określonej przestrzeni,<br />

co grozi niedotlenieniem ludzi tam<br />

się znajdujących. Co więcej – sam tlen też<br />

jest niebezpieczny, gdyż jego podwyższone<br />

stężenie podnosi gwałtownie jego palność.<br />

Zagrożenie ze strony gazów pojawia się<br />

też czasem w gospodarstwach domowych,<br />

w garażach czy też w sieciach kanalizacyjnych<br />

i oczyszczalniach ścieków. Obojętne<br />

jednak gdzie byśmy się znajdowali, wykrywanie<br />

sytuacji zagrożenia gazowego to<br />

zadanie dla detektorów gazów – urządzeń<br />

nieodzownych, wymaganych przez przepisy<br />

i zwyczajny zdrowy rozsądek.<br />

Fot. 1.<br />

Jednostka centralna systemu detekcji gazów o nazwie modularPAG może obsłużyć<br />

do 500 detektorów gazów. Wyposażono ją w monitor LCD do komunikowania<br />

stanów alarmowych czy awaryjnych oraz w system komunikacji w oparciu<br />

o protokuł Modbus RTU. Centralka pozwala na swobodne programowanie funkcji<br />

wejściowych i wyjściowych<br />

Rodzaje detektorów gazów<br />

i ich charakterystyka<br />

Zanim przejdziemy do klasyfikacji detektorów<br />

gazów, należy wspomnieć o tym,<br />

co stanowi „serce” tych urządzeń, czyli<br />

o sensorach – modułach zmieniających<br />

swoje parametry pod wpływam różnego<br />

rodzaju gazów. Cztery najczęściej<br />

spotykane rodzaje sensorów w detektorach<br />

to sensory katalityczne, elektrochemiczne,<br />

półprzewodnikowe oraz sensory<br />

IR (Infra-Red czyli działające w oparciu<br />

o podczerwień). Wszystkie one mają<br />

różną charakterystykę, budowę, zasadę<br />

działania, zakresy pomiarowe oraz selektywność,<br />

ale łączy je jedno – zmienność<br />

parametrów w miarę upływu czasu. Stąd<br />

88 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. PRO-SERVICE<br />

Fot. PRO-SERVICE<br />

Fot. 2. DUOmaster CO/LPG G jest 2-modułowym detektorem<br />

z sensorami elektrochemicznymi dla CO oraz półprzewodnikowymi<br />

dla LPG. Stosowany jest w garażach i parkingach<br />

podziemnych. Komunikuje się w oparciu o protokół Modbus<br />

Fot. 3.<br />

Tmaster CO/LPG/NO 2 G jest 3-gazowym detektorem tlenku<br />

węgla CO (sensor selektywny), propanu-butanu (sensor<br />

nieselektywny) LPG i dwutlenku azotu NO 2 (sensor selektywny).<br />

Stosowany jest w garażach i parkingach podziemnych.<br />

Posiada 2-modułowa budowę, a zasilany jest prądem 12V DC<br />

konieczność ich kalibrowania, co ułatwia<br />

coraz powszechniejszy system wymiennych<br />

modułów z sensorem. Moduły takie<br />

zawierają sensor i niezbędną elektronikę<br />

potrzebną do kalibracji, co oznacza,<br />

że użytkownik może wymontować moduł<br />

z sensorem bez demontażu całego detektora,<br />

po czym skalibrować go bądź wymienić<br />

na nowy już skalibrowany.<br />

Detektory gazów można dzielić według<br />

różnych klasyfikacji. Dość częstym jest<br />

podział na detektory jednogazowe, które<br />

wykrywają tylko jeden konkretny gaz, oraz<br />

wielogazowe czyli takie, które są w stanie<br />

stwierdzić obecność i określić stężenie kilku<br />

różnych gazów – często trzech, czterech,<br />

a nawet sześciu różnych gazów. Jednak<br />

najbardziej logicznym jest podział na detektory<br />

mobilne (przenośne) i stacjonarne.<br />

Te pierwsze to najczęściej niewielkie urządzenia,<br />

jedno-, dwu- lub trzy-gazowe,<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

89

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

ALTER S.A – dwugazowy detektor<br />

przenośny GD-8 wykrywa gaz<br />

ziemny i LPG<br />

umożliwiające wykrywanie nieszczelności<br />

i wycieków gazów we wszelkiego rodzaju<br />

instalacjach gazowych, lub w urządzeniach<br />

takich jak gazomierze czy palniki gazowe.<br />

Znajdują też zastosowanie przy kontroli<br />

szczelności zbiorników gazu bądź<br />

rurociągów. Mobilne detektory dostępne<br />

na rynku wykrywają większość gazów<br />

wybuchowych takich jak np. propan butan<br />

czy metan. Działają z reguły w oparciu<br />

o sensory półprzewodnikowe z płynną<br />

lub skokową regulacją czułości. Wyposaża<br />

się je najczęściej w długą i elastyczną<br />

sondę pomiarową, która pozwala sięgnąć<br />

do miejsc trudnodostępnych, choć sama<br />

kompaktowa budowa tych urządzeń już<br />

pomaga działać w miejscach ciasnych. Ponadto<br />

nowoczesne detektory mobilne oferują<br />

wyświetlacze LCD lub z diodami LED,<br />

ułatwiające odczyt danych przy słabym<br />

oświetleniu, sygnalizują dźwiękiem nawet<br />

niewielkie wycieki oraz – co dziś bardzo ważne<br />

– oferują możliwość zapisania zebranych<br />

danych w podręcznej pamięci i coraz częściej<br />

przesłania ich np. za pośrednictwem<br />

lokalnej sieci WiFi czy też przy pomocy<br />

Fot. 5.<br />

Pixabay.com – domowy detektor dwutlenku węgla.<br />

protokołu BlueTooth. Szczelne i udaroodporne<br />

obudowy oraz wydajne akumulatory<br />

– pozwalające na wielogodzinne użytkowanie<br />

bez konieczności ładowania – to już<br />

oczywistość.<br />

Detektory stacjonarne to urządzenia o najczęściej<br />

dwóch lub trzech progach alarmowych,<br />

służące do samodzielnego i ciągłego<br />

kontrolowania obecności danego gazu (lub<br />

kilku gazów) w jednym miejscu lub wykrywania<br />

i sygnalizacji pojawienia się określonego<br />

gazu w stężeniu szkodliwym dla<br />

człowieka w określonej przestrzeni. Wyposaża<br />

się je w opisane wcześniej wymienne<br />

moduły z sensorami różnego rodzaju, które<br />

można łatwo co kilka lat kalibrować lub<br />

wymieniać na nowe. Detektory stacjonarne<br />

często tworzą w zakładach przemysłowych<br />

(i w wielu innych obiektach) swoiste sieci,<br />

sterowane przez podłączoną do nich światłowodami<br />

centralkę główną, która dodatkowo<br />

„obudowana” jest takimi elementami<br />

instalacji jak choćby urządzenia alarmowe<br />

czy urządzenia wykonawcze. Tak stworzone<br />

systemy stacjonarne działają w sposób<br />

permanentny, monitorując wiele miejsc jednocześnie<br />

w oparciu o sensory jedno- jak<br />

i wielogazowe. Warto zauważyć, że obecnie<br />

zapis zdarzeń, przekazywanie alarmu do odpowiednich<br />

służb, uruchamianie wentylacji<br />

lub wstrzymywanie procesów odpowiadających<br />

za emisję wykrytych gazów, to zadania<br />

realizowane przez niemal wszystkie nowoczesne<br />

systemy stacjonarne, które od kilku<br />

lat opierają się na stacjonarnych detektorach<br />

adresowalnych, czyli takich, które komunikują<br />

się z centralką dwukierunkowo w oparciu<br />

np. o protokół Modbus.<br />

Wybór i rozmieszczenie detektorów<br />

stacjonarnych<br />

Właściwie zanim dojdzie do rozmieszczenia<br />

detektorów, wpierw musi nastąpić ich prawidłowy<br />

dobór do miejsc dla nich przeznaczonych.<br />

Dobór ten powinien uwzględnić<br />

szereg istotnych czynników, m.in. takich<br />

jak temperatura, wilgotność, rodzaj gazu,<br />

którego obecność jest przewidywana oraz<br />

potencjalne ryzyko pojawienia się innych<br />

gazów, które mogą zakłócać pomiar oraz<br />

rodzaj sensora zastosowanego w detektorze.<br />

Ważne jest określenie progów alarmowych,<br />

które nie mogą być zbyt niskie (ryzyko wywoływania<br />

niepotrzebnych alarmów) ani<br />

zbyt wysokie (ryzyko zbyt późnego alarmowania<br />

o obecności gazu). Pozostałe kwestie<br />

to choćby zapewnienie zasilania awaryjnego<br />

czy sposób wizualizacji i zapisu wyników,<br />

bądź kwestia sterowania urządzeniami<br />

wykonawczymi.<br />

Ponieważ detektor wykrywa gaz tam gdzie<br />

jest zainstalowany, należy wybierać miejsca,<br />

90 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. PRO-SERVICE<br />

Fot. 6.<br />

Programowalny kontroler detekcji „DINster 3xRS”<br />

w których gaz się gromadzi i jest najszybciej<br />

wykrywalny, przy czym ciężar gazu (jego opadanie<br />

lub wznoszenie się w powietrzu) musi<br />

być uwzględniony obligatoryjnie, jeśli system<br />

ma zadziałać prawidłowo. Dla przykładu –<br />

detektor tlenku węgla powinien znajdować się<br />

około 150-200 cm nad poziomem podłogi, zaś<br />

detektor ciężkiego LPG musi być zamontowany<br />

co najwyżej 25-30 cm nad podłogą. Ogólna<br />

zasada mówi, że dla gazów lżejszych od powietrza<br />

detektory powinny być montowane<br />

mniej więcej na wysokości głowy dorosłego<br />

człowieka, zaś dla cięższych od powietrza<br />

na wysokości rzędu 10-40 cm nad posadzką<br />

– ale nigdy nad zagłębieniami w podłożu.<br />

Rozmieszczając detektory należy mieć też<br />

na uwadze ruch powietrza w ich otoczeniu,<br />

na który wpływają m.in. otwory nawiewne<br />

i wywiewne. Trzeba też unikać miejsc nasłonecznionych<br />

i takich, w których może się pojawić<br />

para wodna, woda, spaliny piecowe, pyły<br />

i wszelkie inne substancje stanowiące zakłócenie<br />

pomiaru. Oczywistością jest zabezpieczenie<br />

detektorów przed udarami mechanicznymi<br />

i wpływem pól elektromagnetycznych<br />

(np. nieprawidłowy montaż bezpośrednio pod<br />

przewodami wysokiego napięcia).<br />

Kalibracja przede wszystkim<br />

Sensory umieszczone w wymiennych modułach<br />

zmieniają z czasem swoje właściwości,<br />

co prowadzi do nieuchronnego<br />

przekłamania pomiarów detektora i ewentualnego<br />

stworzenia niebezpiecznej dla<br />

ludzi sytuacji, w której detektor zbyt późno,<br />

bądź wcale nie sygnalizuje obecności<br />

szkodliwego gazu. Kalibrację należy wykonywać<br />

zgodnie ze wskazówkami producenta<br />

detektora (modułu), który precyzyjnie<br />

określa warunki dokonania kalibracji<br />

– tak, by zapewnić prawidłowe wskazania<br />

modułu. Podczas kalibracji sensor<br />

wystawiany jest na działanie mieszaniny<br />

określonego gazu z powietrzem. Precyzja<br />

przygotowania tej mieszaniny oraz metoda<br />

podania jej na sensor jest ściśle określona<br />

przez producenta i kategorycznie należy się<br />

trzymać podanych przez niego wskazań.<br />

Proces kalibracji to dobra okazja do weryfikacji<br />

warunków, w jakich dany detektor<br />

pracuje i do ewentualnego dokonania<br />

korekt w ustawieniach parametrów pracy<br />

całego systemu. Zdarza się, że wykwalifikowany<br />

fachowiec dochodzi do wniosku,<br />

iż wymagana jest wymiana modułu<br />

z sensorem na inny, zawierający bardziej<br />

odpowiedni rodzaj sensora dla warunków<br />

panujących w kontrolowanym pomieszczeniu<br />

czy obiekcie.<br />

Podsumowanie<br />

Systemy detekcji gazów oparte na różnego<br />

rodzaju detektorach (sensorach) powinny<br />

być zawsze dopasowane do specyfiki obiektu<br />

w którym funkcjonują. Wspierane przez<br />

urządzenia uzupełniające – np. czujniki<br />

przeciwpożarowe czy czujniki temperatury,<br />

wilgotności i ciśnienia – oraz przez urządzenia<br />

wykonawcze (zawory, sygnalizatory<br />

akustyczno-optyczne) tworzą struktury<br />

o bardzo szerokich możliwościach, które<br />

należy umieć wykorzystać. Zdarza się jednak,<br />

że tak duże możliwości wykorzystywane<br />

są w sposób niepełny, czasem zaledwie<br />

w 50 procentach i dzieje się to na skutek<br />

albo przeszacowania potrzeb obiektu (przepłacenie<br />

za zbyt rozbudowaną instalację),<br />

albo na skutek braku wiedzy i umiejętności<br />

osób obsługujących instalację. Dlatego<br />

projektowanie i montaż systemów detekcji<br />

gazów wybuchowych i toksycznych należy<br />

zlecać wyspecjalizowanym podmiotom,<br />

które posiadają odpowiednie możliwości<br />

techniczne, wiedzę, umiejętności oraz<br />

– co bardzo ważne – uprawnienia.<br />

Łukasz Lewczuk<br />

Na podstawie materiałów<br />

publikowanych m.in. przez:<br />

Przedsiębiorstwo Gazex,<br />

Hekato Electronics Sp. z o.o.,<br />

Alter S.A.,<br />

Pro-Service Sp. z o.o.,<br />

Alarm-Ex Sp. z o.o.<br />

92 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 5 • 2015

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

Czujniki tlenku węgla, gazu oraz dymu firmy ZAMEL<br />

Firma ZAMEL oferuje gamę czujników, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa<br />

przed zagrożeniami wywołanymi przez tlenek węgla, ulatniający się gaz czy też pożar.<br />

Tlenek węgla jest bezwonnym<br />

i bezbarwnym gazem powstającym<br />

w procesie spalania węgla, gazu<br />

ziemnego, drewna, paliw płynnych<br />

itp. Ten silnie toksyczny gaz, towarzyszący<br />

pracy urządzeń grzewczych,<br />

rokrocznie jest przyczyną<br />

wielu tragicznych wypadków. Dlatego<br />

warto wyposażyć dom w skuteczny<br />

system sygnalizacji obecności<br />

tlenku węgla w powietrzu.<br />

Czujniki czadu oferowane przez<br />

firmę ZAMEL to urządzenia skutecznie<br />

wykrywające zagrożenie.<br />

Co ważne każdy czujnik ZAMEL<br />

zanim trafi do sprzedaży testowany<br />

jest w specjalistycznej komorze.<br />

Czujniki gazu przeznaczone są<br />

do ciągłego monitorowania obecności<br />

gazów wybuchowych (gazu<br />

ziemnego i LPG) w powietrzu.<br />

W sytuacji detekcji podwyższonego<br />

stężenia gazu (około 10%<br />

LEL*) urządzenie załącza alarm<br />

dźwiękowy i optyczny.<br />

Detektor dymu jest urządzeniem,<br />

które bezsprzecznie powinno<br />

znaleźć się w każdym budynku.<br />

W przypadku ewentualnego zagrożenia<br />

pożarem czujnik uruchomi<br />

alarm, co pozwoli na właściwą<br />

i szybką interwencję, a tym samym<br />

minimalizację skutków pożaru.<br />

Czujnik tlenku węgla i gazu<br />

CTG-01<br />

• testowany w Polsce w specjalistycznej<br />

komorze (certyfikat<br />

w opakowaniu),<br />

• czujnik 2 w 1 – wykrywa zarówno<br />

tlenek węgla (czad), jak i gaz<br />

ziemny oraz propan butan (LPG),<br />

• zgodny z normą dla czujników<br />

tlenku węgla: PN-EN 50291-<br />

1:2010+A1:2012,<br />

• wyświetlacz LCD,<br />

Fot. 1.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

Fot. 4.<br />

Czujnik tlenku węgla i gazu CTG-01<br />

Czujnik tlenku węgla CTW-01<br />

Czujnik gazu CGZ-01<br />

Czujnik dymu CDB-01<br />

• zasilanie sieciowe (230 V AC),<br />

• dodatkowe zasilanie awaryjne (bateria 9 V)<br />

na wypadek zaniku zasilania sieciowego,<br />

• sygnalizacja optyczna i dźwiękowa alarmu<br />

(85 dB),<br />

• sygnalizacja rozładowującej się baterii,<br />

• sygnalizacja uszkodzenia czujnika (układ<br />

autodiagnostyczny).<br />

Czujnik tlenku węgla CTW-01<br />

• testowany w Polsce w specjalistycznej<br />

komorze (certyfikat w opakowaniu),<br />

• zgodny z normą dla czujników tlenku<br />

węgla: PN-EN 50291-1:2010+A1:2012,<br />

• zasilanie bateryjne (bateria 9 V),<br />

• sygnalizacja optyczna alarmu,<br />

• wyświetlacz LCD,<br />

• sygnalizacja dźwiękowa alarmu (85 dB),<br />

• sygnalizacja rozładowującej się baterii,<br />

• sygnalizacja uszkodzenia czujnika (układ<br />

autodiagnostyczny).<br />

Czujnik gazu CGZ-01<br />

• wykrywanie niebezpiecznego stężenia<br />

gazu ziemnego oraz LPG (propan-butan),<br />

• zasilanie sieciowe 230 V AC,<br />

• sygnalizacja optyczna alarmu,<br />

• sygnalizacja dźwiękowa alarmu (85 dB),<br />

• sygnalizacja uszkodzenia czujnika (układ<br />

autodiagnostyczny),<br />

• poziom alarmowy wykrywania gazu<br />

~10 % LEL*.<br />

Czujnik dymu CDB-01<br />

• zgodny z europejską normą dla czujników<br />

dymu: EN14604:2005/AC1:2008,<br />

• czujnik fotoelektryczny,<br />

• zasilanie bateryjne (bateria 9 V<br />

typ: 6F22),<br />

• sygnalizacja optyczna,<br />

• sygnalizacja dźwiękowa (85 dB),<br />

• sygnalizacja rozładowującej się baterii,<br />

• przycisk do testowania sprawności czujnika<br />

oraz do ewentualnego wyciszania<br />

alarmu.<br />

www.zamel.com<br />

PROMOCJA<br />

* LEL (Lower Explosive Limit) – dolna granica wybuchowości gazu<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

93

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Detekcja gazów<br />

w garażach wielostanowiskowych<br />

PROMOCJA<br />

Garaże zamknięte wielostanowiskowe są nieodłączną częścią budynków mieszkalnych,<br />

biurowych i usługowych, a w wielu miastach stanowią również samodzielny obiekt w zatłoczonych<br />

centrach. Jednym z istotnych elementów bezpieczeństwa takich inwestycji jest<br />

sprawnie działający system wentylacji mechanicznej, który ma się załączyć w przypadku<br />

wykrycia nadmiaru szkodliwych lub/i niebezpiecznych substancji w powietrzu na terenie<br />

garażu.<br />

Aktualne przepisy w Polsce uznają<br />

tlenek węgla jako wskaźnik zanieczyszczenia<br />

powietrza w garażach.<br />

To właśnie na podstawie detekcji<br />

CO następuje sterowanie systemem<br />

wentylacji mechanicznej. Uzupełniającym<br />

składnikiem detekcji<br />

w przypadku garaży podziemnych<br />

jest sterowanie wentylacją za pomocą<br />

detektorów LPG – z uwagi na bardzo<br />

duży udział samochodów napędzanych<br />

tym paliwem w Polsce. Dane<br />

Centralnej Ewidencji Pojazdów mówią,<br />

że udział diesli w rynku nowych<br />

samochodów w ostatnich latach waha<br />

się na poziomie ok. 40–45%. Silniki<br />

Diesla w porównaniu z silnikami<br />

benzynowymi emitują w spalinach znikome<br />

ilości tlenku węgla, ale emitują aż 20-krotnie<br />

więcej tlenków azotu. Tlenkom azotu<br />

(NOX) przypisuje się ok. dziesię ciokrotnie<br />

bardziej szkodliwe oddziaływanie na organizm<br />

człowieka niż tlenkom wę gla (CO).<br />

Pomimo wprowadzania przez Unię Europejską<br />

coraz bardziej restrykcyjnych norm<br />

(Euro 5, Euro 6), emisja tlenków azotu nie<br />

maleje. Dlatego w sytuacji gdy w garażu<br />

parkują w większości samochody z silnikami<br />

wysokoprężnymi, sterowanie wentylacją<br />

powinno wykorzystywać także detektory<br />

dwutlenku węgla lub tlenków azotu. W tym<br />

bowiem przypadku nawet przy znacznym<br />

stężeniu spalin, niski poziom tlenku węgla<br />

w nich zawarty nie uruchomi wentylacji.<br />

System detekcji sterują cy wentylacją powinien<br />

być skonstruowany tak, aby zapewniał<br />

bezpieczeństwo użytkownikom, dlatego<br />

zastosowanie tylko detektorów tlenku węgla<br />

może być niewystarczającym rozwiązaniem.<br />

Warto więc zastanowić się nad zastosowaniem<br />

dodatkowych detektorów np. dla<br />

CO 2 lub NOX.<br />

Miejsce montażu<br />

Oprócz rodzaju detektora, niezmiernie istotny<br />

jest jego prawidłowy montaż. W przypadku<br />

tlenku węgla, który gromadzi się<br />

począ tkowo w górnej czę ś ci pomieszczenia<br />

garażu i, mieszają c się z powietrzem,<br />

szybko wypełnia całą przestrzeń , czujniki<br />

powinny być umieszczane na wysokoś ci<br />

Fot.: HEKATO<br />

Fot.: HEKATO<br />

Fot. 1. Fot. 2.<br />

Głowica pomiarowa LPG<br />

Detektor CO<br />

94 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: HEKATO<br />

Fot. 3.<br />

Detektor CO 2 z pomiarem temperatury i wilgotnosci z komunikacją MODBUS<br />

1,6–1,8 m od posadzki – to wysokoś ć optymalna<br />

z punktu widzenia bezpieczeń stwa.<br />

LPG także w fazie gazowej jest cię ższy<br />

od powietrza i gromadzi się na poziomie<br />

gruntu, spływają c do zagłę bień i najniższych<br />

kondygnacji. Przyję ło się w Polsce,<br />

że skuteczną detekcję prowadzi się z poziomu<br />

ok. 30 cm. Jednak wyniki badań przeprowadzonych<br />

przez firmę Hekato wraz<br />

z Politechniką Łódzką wskazują , że stę zenia<br />

LPG odczytane na poziomie 10 i 30 cm<br />

od podłogi znacznie się róznią (nawet kilkukrotnie).<br />

Prawdopodobień stwo wykrycia<br />

wycieku LPG przy czujniku umieszczonym<br />

na wysokoś ci 10 cm od podłogi wynosi<br />

90–100% (w odległoś ci 9 m od wycieku),<br />

podczas gdy na wysokoś ci 30 cm spada<br />

do 40–60%. Ze względu na wysokość<br />

montażu detektorów LPG oraz ich narażenie<br />

na uszkodzenia mechaniczne, warto<br />

zamontować osłony, zabezpieczające przed<br />

bezpośrednim kontaktem ze zderzakiem samochodu.<br />

Niezbędnym elementem systemu detekcji<br />

są tablice sygnalizacyjne. Należy pamiętać,<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

95

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: HEKATO<br />

Fot. 4.<br />

Detektor LPG z komunikacją MODBUS<br />

że samo uruchomienie tablic sygnalizacyjnych<br />

bezpoś rednio po przekroczeniu progów<br />

alarmowych nie oznacza jeszcze stę żenia<br />

zagrażają cego osobom przebywają cym<br />

w parkingach/garażach. Progi alarmowe<br />

detektorów zapewniają wykrywania stę żeń<br />

na poziomie jeszcze bezpiecznym dla użytkownika<br />

garażu i jednocześ nie ekonomiczną<br />

pracę instalacji wentylacyjnej, bez zbyt<br />

czę stych uruchomień wentylatorów.<br />

Właściwa eksploatacja<br />

Bezpieczeństwo, które ma zapewnić system<br />

detekcji jest w ogromnej mierze uzależnione<br />

od jego właściwej eksploatacji – dokonywania<br />

regularnych kontroli, czynności<br />

konserwacyjnych oraz rekalibracji sensorów<br />

pomiarowych. W większości systemów detekcji<br />

w garażach detektory są wyposażone<br />

w sensory półprzewodnikowe – są to detektory<br />

progowe (sygnalizują przekroczenie określonych<br />

stężeń gazów). Czujniki te charakteryzują<br />

się niezawodnością działania, dość<br />

długą żywotnością jednak z upływem czasu<br />

zwiększają swoją czułość. Dla swojego prawidłowego<br />

działania wymagają przeprowadzenia<br />

ponownej kalibracji (co najmniej raz<br />

na 3 lata). Detektory z czujnikiem półprzewodnikowym<br />

są coraz częściej zastępowane<br />

przez czujniki elektrochemiczne (dla CO),<br />

które są dokładniejsze i szybsze we wskazaniach<br />

mierzonych stężeń i nie wymagają rekalibracji,<br />

a tylko okresowego sprawdzenia.<br />

Także wymagania norm europejskich dotyczące<br />

jakości urządzeń do detekcji w garażach<br />

przyczyniły się do wyeliminowania detektorów<br />

z czujnikiem półprzewodnikowym<br />

z rynków zachodnich sąsiadów. Detektory<br />

tlenku węgla firmy Hekato są tak skonstruowane,<br />

że głowice pomiarowe z czujnikami<br />

półprzewodnikowymi i elektrochemicznymi<br />

są wymienne i wzajemnie kompatybilne.<br />

Oznacza to, możliwość wymiany tylko samych<br />

głowic, w przypadku zmiany wymagań<br />

prawnych, a nie konieczność wymiany<br />

całego urządzenia.<br />

W przypadku czujników półprzewodnikowych<br />

proces kalibracji ogranicza się do wymiany<br />

modułu z sensorem tzw. głowicy (co<br />

trwa kilka minut) bez konieczności demontażu<br />

całego detektora i pozostawienia garażu<br />

bez sprawnego systemu.<br />

•<br />

Fot.: HEKATO<br />

Fot. 5.<br />

Tablica sygnalizcyjna<br />

96 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

Co warto wiedzieć o detektorach gazu?<br />

Sercem detektora gazu jest sensor gazu – element reagujący na gaz. Powszechnie,<br />

w elektronicznych detektorach gazu, stosuje się 4 rodzaje sensorów: elektrochemiczne, katalityczne,<br />

absorpcyjne w podczerwieni (infrared) oraz półprzewodnikowe. W wyniku oddziaływania<br />

gazów sensory zmieniają swoje parametry elektryczne, które łatwo zmierzyć.<br />

Sensor elektrochemiczny<br />

Sensor elektrochemiczny to rodzaj ogniwa<br />

wytwarzającego prąd elektryczny.<br />

Natężenie prądu jest proporcjonalne<br />

do stężenia gazu przenikającego<br />

do elektrolitu ogniwa. Dobierając odpowiedni<br />

elektrolit można uzyskać wysoką<br />

selektywność sensora. Nie 100%, bo<br />

może on zareagować na inne gazy o odpowiednich,<br />

zbliżonych do gazu mierzonego,<br />

właściwościach chemicznych.<br />

W trakcie pracy elektrolit się zużywa i to<br />

zużycie jest uzależnione od intensywności<br />

i czasu pracy sensora oraz stężenia gazów<br />

w jego otoczeniu. Producenci podają żywotność<br />

sensora w czystym powietrzu, a stopień<br />

jego zużycia można jedynie określić, stosując<br />

odpowiednią procedurę z użyciem mieszaniny<br />

wzorcowej gazu. Dlatego niezbędne jest dokonywanie<br />

korekt wskazań, czyli kalibracji detektorów<br />

zgodnie z ich instrukcją obsługi. Służby<br />

ratownicze wykorzystujące takie detektory, dla<br />

bezpieczeństwa, wykonują kalibrację po każdej<br />

akcji, w której wystąpiło duże stężenie gazów.<br />

Ten rodzaj sensorów wykorzystywany jest<br />

głównie do detekcji gazów toksycznych.<br />

Sensor katalityczny<br />

Działanie sensora katalitycznego oparte<br />

jest na wykorzystaniu egzotermicznej reakcji<br />

katalitycznego utleniania. Sensor zawiera<br />

element aktywny, pokryty warstwą<br />

katalizatora i bierny – bez katalizatora.<br />

Oba elementy, umieszczone w odpowiednim<br />

układzie elektronicznym, mają identyczną<br />

rezystancję w tej samej temperaturze.<br />

W przypadku pojawienia się gazu<br />

palnego reakcja utleniania następuje tylko<br />

na elemencie aktywnym. Wydzielane ciepło<br />

jest proporcjonalne do stężenia gazu<br />

Fot. 1.<br />

Cyfrowe detektory WG-EG – z wymiennymi<br />

modułami sensora, przeznaczone<br />

do sterowania wentylacją<br />

w garażach, parkingach i tunelach<br />

w oparciu o detekcję tlenku węgla,<br />

dwutlenku węgla, propanu-butanu,<br />

metanu lub tlenków azotu<br />

Aby system detekcji gazów pracował prawidłowo muszą<br />

być spełnione 4 podstawowe warunki:<br />

1. Właściwy dobór urządzeń uwzględniający warunki panujące<br />

w monitorowanym obiekcie oraz potrzeby użytkowników.<br />

Należy uwzględnić temperaturę, wilgotność, obecność gazów zakłócających<br />

pomiar, zakres pomiarowy, sposób wizualizacji i archiwizacji wyników,<br />

konieczność sterowania urządzeniami wykonawczymi, konieczność<br />

stosowania zasilania awaryjnego. Bardzo istotne jest właściwe ustalenie<br />

progów alarmowych. Powinny być na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo<br />

– zbyt nisko ustawione mogą wywoływać niepotrzebne alarmy<br />

i mogą zakłócać funkcjonowania monitorowanego obiektu.<br />

2. Właściwy wybór miejsc instalowania detektorów.<br />

Detektory wykrywają gaz w miejscu zainstalowania. Gaz musi wniknąć<br />

do komory pomiarowej. Należy wybrać miejsca najbardziej prawdopodobnego<br />

gromadzenia się gazu i powstania zagrożenia. Trzeba<br />

uwzględnić ciężar właściwy gazu, ruch powietrza w monitorowanej<br />

strefie, lokalizację otworów wywiewnych i nawiewnych. Bardzo istotne<br />

jest zapewnienie łatwego dostępu do urządzeń.<br />

3. Prawidłowe wykonanie instalacji systemu.<br />

Urządzenia muszą być prawidłowo, zgodnie z instrukcją połączone<br />

przy użyciu właściwych materiałów instalacyjnych, instalacja i okablowanie<br />

winno być wykonane starannie, zgodnie z przepisami i obowiązującymi<br />

zasadami.<br />

4. Prawidłowa, zgodna z instrukcją i zdrowym rozsądkiem eksploatacja<br />

systemu.<br />

Dla prawidłowego działania systemu niezbędne jest przestrzeganie<br />

zasad określonych w instrukcji obsługi. Należy bezwzględnie przestrzegać<br />

terminów kalibracji detektorów, terminów kontroli pracy<br />

systemów, terminów wymiany akumulatorów. Kontrole powinny być<br />

przeprowadzane zgodnie z instrukcją a kalibracja wykonywana przez<br />

uprawnione laboratoria w warunkach określonych przez producenta.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

97

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2. Wymienny moduł z sensorem półprzewodnikowym Fot. 3. Wymienny modół z sensorem katalitycznym<br />

i powoduje wzrost temperatury i rezystancji<br />

elementu aktywnego. W układzie pojawia<br />

się napięcie, które łatwo zmierzyć<br />

i przetworzyć na wielkość stężenia gazu.<br />

Sensor nie jest selektywny – reaguje<br />

na każdy gaz utleniający się w obecności<br />

katalizatora. Przy jego pomocy można<br />

mierzyć stężenia gazów wybuchowych<br />

do 100% dolnej granicy wybuchowości.<br />

Sensor infrared<br />

W sensorze infrared wykorzystuje się zjawisko<br />

pochłaniania promieniowania podczerwonego<br />

przez wiązania chemiczne w cząsteczkach<br />

gazu. Różne wiązania pochłaniają<br />

promieniowanie o charakterystycznej dla siebie<br />

długości fali. Można zmierzyć stopień<br />

pochłaniania promieniowania prześwietlającego<br />

komorę pomiarową i na tej podstawie<br />

określić stężenie mierzonego gazu. Ten<br />

rodzaj sensorów najczęściej wykorzystuje<br />

się w detektorach do precyzyjnego pomiaru<br />

stężeń CO 2 , metanu i propanu-butanu.<br />

Sensor półprzewodnikowy<br />

W sensorze półprzewodnikowym wykorzystuje<br />

się zjawisko powierzchniowej<br />

adsorpcji gazu na elemencie pomiarowym<br />

w ściśle określonej temperaturze. Zaadsorbowany<br />

gaz powoduje zmianę rezystancji<br />

półprzewodnika, która jest powiązana ze<br />

stężeniem gazu w powietrzu. Zmiana ta<br />

jest silnie nieliniowa i z tego powodu te<br />

sensory wykorzystuje się w detektorach<br />

progowych, sygnalizujących przekroczenie<br />

określonych stężeń gazów wybuchowych<br />

lub toksycznych. Odpowiednio<br />

dobierając skład półprzewodnika i temperaturę<br />

pracy elementu pomiarowego, można<br />

uzyskać znaczną selektywność sensora.<br />

Najdoskonalszym sensorem półprzewodnikowym<br />

jest sensor tlenku węgla. Pracuje<br />

on w cyklach pomiarowych sterowanych<br />

mikroprocesorem. W zależności od rodzaju<br />

sensora taki cykl może trwać od kilku<br />

do kilkudziesięciu sekund. Dodatkowo komora<br />

pomiarowa osłonięta jest filtrem węglowym<br />

eliminującym gazy zakłócające.<br />

Fot. 4. Wymienny modół z sensorem infrared Fot. 5. Wymienny modół z sensorem elektrochemicznym<br />

98 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 6.<br />

Detektory DEX – z wymiennymi modułami sensora, przeznaczone<br />

do detekcji gazów toksycznych i wybuchowych, mogą<br />

pracować w obszarach zagrożonych wybuchem<br />

Właściwy dobór sensorów<br />

Sensory nie są doskonałe, mają swoje ograniczenia.<br />

Wymagana precyzja pomiaru<br />

i warunki panujące<br />

w obiekcie determinują<br />

zastosowanie odpowiednich<br />

sensorów.<br />

Aby, budowane w oparciu<br />

o nie, detektory<br />

prawidłowo działały<br />

i spełniały oczekiwania<br />

użytkowników, muszą<br />

być właściwie dobrane.<br />

Na przykład firma<br />

Gazex do detekcji metanu<br />

wykorzystuje 8 sensorów:<br />

5 półprzewodnikowych,<br />

2 katalityczne,<br />

1 infrared. Dla ułatwienia<br />

czynności<br />

eksploatacyjnych zastosowano<br />

wymienne<br />

moduły sensorów. Każdy<br />

spełnia swoją rolę,<br />

jeżeli jest właściwie<br />

zastosowany. Jedne<br />

detektory służą do monitorowania procesu<br />

technologicznego, inne do badania stanowisk<br />

pracy, a jeszcze inne do sygnalizowania<br />

zagrożenia wybuchem czy sterowania wentylacją.<br />

Im bardziej zaawansowane technologicznie<br />

są detektory i skomplikowany jest<br />

system detekcji, tym wyższe będą koszty<br />

zakupu, montażu, obsługi i eksploatacji.<br />

Jeżeli nie ma potrzeby ciągłego, precyzyjnego<br />

pomiaru stężenia gazu i jego wizualizacji,<br />

a wystarczy system alarmowy sygnalizujący<br />

pojawienie się gazu, można poprzestać<br />

na detektorach progowych. Najczęściej takie<br />

detektory sygnalizują przekroczenie dwóch<br />

lub trzech progów. Tego typu detektory powszechnie<br />

stosuje się w budownictwie – domowe<br />

czujniki gazu, urządzenia sygnalizacyjno-odcinające<br />

w kotłowniach gazowych,<br />

detektory czadu w kotłowniach na paliwa<br />

stałe, sterowniki wentylacji w garażach, tunelach<br />

i parkingach. W tych zastosowaniach<br />

detektory reagują na stężenia co najmniej<br />

kilkakrotnie niższe niż niebezpieczne. Z powodzeniem<br />

można tu stosować detektory<br />

progowe z sensorami półprzewodnikowymi,<br />

które mają najdłuższą żywotność i długi<br />

okres między kolejnymi kalibracjami.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

99

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Selektywnie czy tanio?<br />

Podstawowe zasady punktowej detekcji<br />

i pomiaru gazów toksycznych i wybuchowych<br />

Podstawowym elementem dowolnego systemu detekcji gazów toksycznych i wybuchowych<br />

jest detektor wyposażony w specjalizowany czujnik gazu.<br />

Wśród istniejących na rynku czujników<br />

można wyróżnić dwie główne ich grupy.<br />

Są to sensory selektywne i nieselektywne.<br />

Cecha ta ściśle zależy od zastosowanej<br />

metody pomiaru gazu. Jako czujniki<br />

selektywne wykorzystuje się obecnie<br />

najczęściej elementy elektrochemiczne<br />

lub pracujące na zasadzie absorpcji<br />

światła w zakresie fal podczerwonych.<br />

Grupę nieselektywną tworzą czujniki,<br />

gdzie elementem bezpośredniej detekcji gazu<br />

jest półprzewodnik.<br />

Zapewnienie właściwego systemu detekcji<br />

gazów w danym obiekcie, nie oznacza tylko<br />

instalacji detektorów i urządzeń uzupełniających<br />

(np. centrale, sterowniki zaworów, itp.).<br />

Właściwy system to pojęcie bardzo szerokie<br />

obejmujące m.in. prawidłowe wyznaczenie<br />

punktów montażu detektorów, sposobu jego<br />

komunikacji z urządzeniem nadrzędnym, algorytmie<br />

sterowania z ewentualnym podziałem<br />

na strefy, ale przede wszystkim dobór detektora<br />

ze względu na zastosowany czujnik. Punkt<br />

montażu detektora oznacza jego umieszczenie<br />

w miejscu, w którym nie tylko może nastąpić<br />

ewentualny wyciek gazu, ale na równi ważne<br />

są jego własności fizykochemiczne. Poza parametrami<br />

gazu m.in. takimi jak gęstość czy temperatura,<br />

niezwykle istotna jest także zdolność<br />

do tworzenia obłoków, która całkowicie unie-<br />

100 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

możliwia stosowanie tzw. zasady promienia<br />

zasięgu działania detektora, szczególnie z racji<br />

dyfuzyjnej metody pomiaru, na której bazuje<br />

większość detektorów.<br />

Dobór detektorów ze względu na zastosowany<br />

czujnik, determinuje w najwyższym stopniu<br />

jakość systemu, nawet przy prawidłowo rozmieszczonych<br />

elementach. Jak wspomniano<br />

na wstępie artykułu, do dyspozycji są czujniki<br />

selektywne i nieselektywne. Dla wykrywania<br />

gazów takich jak np. tlenek węgla, stosowanie<br />

tanich detektorów opartych na nieselektywnych<br />

czujnikach półprzewodnikowych powoduje<br />

degradację całości systemu. Degradacja<br />

ta dotyczy zgłaszania fałszywych alarmów powodujących<br />

nieuzasadnione wyłączenia obiektu<br />

z ruchu np. blokadę funkcjonowania garażu lub<br />

przerwanie procesów produkcyjnych. Kolejnym<br />

skutkiem degradacji systemu przez zastosowanie<br />

tanich czujników półprzewodnikowych jest<br />

znaczne zwiększenie poboru prądu, co przy zainstalowaniu<br />

kilkudziesięciu, a często kilkuset<br />

detektorów, powoduje straty energii elektrycznej.<br />

Użycie selektywnych detektorów, gdzie<br />

wykryciu podlega tylko właściwy gaz, skutkuje<br />

uzyskaniem trudnych do przecenienia korzyści.<br />

Firma P.W. Pro-Service Sp. z o.o. znając dogłębnie<br />

problematykę detekcji gazów toksycznych<br />

i wybuchowych, zrealizowała bogatą paletę<br />

urządzeń rozwiązujących potrzeby użytkowników<br />

w zakresie skutecznej ochrony przed zagrożeniami<br />

gazowymi przez zastosowanie detektorów<br />

z sensorami o charakterystyce selektywnej.<br />

Sztandarowym przykładem takiego urządzenia,<br />

w odniesieniu do obiektów garażowych, jest<br />

dwugazowy detektor DUOmaster CO/LPG,<br />

produkowany przez P.W. Pro-Service Sp. z o.o.<br />

Zastosowany tam czujnik CO jest sensorem<br />

elektrochemicznym, selektywnym, a jednocześnie<br />

o bardzo długim czasie życia dochodzącym<br />

do 10 lat. P.W. Pro-Service Sp. z o.o.<br />

był pierwszą firmą w Europie, która opracowała<br />

dwugazowy detektor o budowie wymuszającej<br />

prawidłowy jego montaż przy instalacji.<br />

W ofercie jest również trójgazowy detektor<br />

o nazwie Tmaster. Także i w tej konstrukcji<br />

konsekwentnie zastosowano selektywny czujnik<br />

trzeciego gazu, jakim może być np. NO 2 .<br />

Kalkulując koszt systemy należy wziąć pod<br />

uwagę nie tylko cenę zakupu urządzeń ale również<br />

jego eksploatację, komfort użytkowania<br />

i, co jest wartością nadrzędną, bezpieczeństwo<br />

jakie gwarantuje. Podsumowując okazuje się,<br />

że wybór selektywnego systemu jest wyborem<br />

najbardziej właściwym i to także w wymiarze<br />

ekonomicznym.<br />

W krótkim artykule nie sposób ująć wszystkich<br />

aspektów i możliwości rozwiązywania<br />

problemów detekcji gazów. Dlatego firma<br />

P.W. Pro-Service Sp. z o.o. udziela bezpłatnych,<br />

indywidualnych szkoleń i konsultacji.<br />

Leszek Muszyński<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

101

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Analizatory jakości zasilania<br />

Analizatory jakości zasilania to urządzenia pozwalające na interpretację wielu parametrów<br />

sieci elektrycznej. Tym sposobem zyskuje się dane wejściowe do eliminowania przyczyn<br />

pogorszenia jakości prądu.<br />

Warto podkreślić, że nie tylko w Polsce<br />

ale i na świecie nie została sprecyzowana<br />

konkretna definicja terminu:<br />

„jakość energii elektrycznej”. Jedna<br />

z nich, opracowana przez Advisory<br />

Committee on Electromagnetic Compatibility<br />

(ACEC) IEC, mówi, że jakość<br />

energii elektrycznej to zbiór parametrów<br />

opisujących właściwości<br />

procesu dostarczania energii do użytkownika<br />

w normalnych warunkach<br />

pracy, określających ciągłość zasilania<br />

(długie i krótkie przerwy w zasilaniu)<br />

oraz charakteryzujących napięcie zasilania<br />

(wartość, niesymetrię, częstotliwość,<br />

kształt przebiegu czasowego).<br />

Jak wiadomo, wielkości i zjawiska<br />

składające się na jakość energii elektrycznej,<br />

to w pierwszej kolejności<br />

częstotliwość, a także wartość, wahania<br />

i skoki napięcia. Na prawidłową<br />

pracę urządzeń elektrycznych wpływają<br />

wszelkie przerwy w zasilaniu,<br />

napięcia przejściowe, asymetrie napięcia<br />

oraz harmoniczne i interharmoniczne<br />

dla napięcia i prądu. Ważne<br />

są również napięcia o charakterze<br />

sygnalizacyjnym wraz z szybkimi<br />

jego zmianami.<br />

Jako skutki odbioru energii elektrycznej<br />

o niewłaściwej jakości można wymienić<br />

przede wszystkim zaburzenia<br />

w pracy napędów elektrycznych, migotanie<br />

źródeł światła oraz uszkodzenia<br />

lub wyłączenia odbiorników czułych<br />

na zmiany parametrów zasilania.<br />

Niejednokrotnie w wyniku niewłaściwej<br />

jakości energii elektrycznej dochodzi<br />

do niestabilnej pracy urządzeń<br />

elektrycznych, mogącej przejawić się<br />

poprzez podwyższony poziom hałasu,<br />

nadmierną temperaturę, drgania czy<br />

też niepożądane wyłączenia. Zjawiska<br />

tego typu mogą być dotkliwe, szczególnie<br />

w zakładach przemysłowych,<br />

gdzie realizowane są skomplikowane<br />

procesy produkcyjne.<br />

Fot. 1.<br />

Analizator jakości zasilania z aplikacją z mobilną<br />

Wymagania prawne<br />

Parametry jakościowe energii elektrycznej,<br />

która jest dostarczana odbiorcom w poszczególnych<br />

grupach przyłączeniowych<br />

określono w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki<br />

i Pracy z dnia 20 grudnia 2004 r.<br />

w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia<br />

podmiotów do sieci elektroenergetycznych,<br />

ruchu i eksploatacji tych sieci<br />

(Dz. U. z 2005 r., Nr 2, poz. 6). Z kolei<br />

parametry te doprecyzowano w Rozporządzeniu<br />

Ministra Gospodarki z dnia 4 maja<br />

2007 r. w sprawie szczegółowych warunków<br />

funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.<br />

Nazewnictwo oraz parametry<br />

zjawisk, które określają jakość energii<br />

elektrycznej definiuje Polska Norma PN-<br />

EN 50160 „Parametry napięcia zasilającego<br />

w publicznych sieciach rozdzielczych”.<br />

Fot.: SONEL<br />

Dokument ten określa główne parametry<br />

napięcia w złączu elektroenergetycznym<br />

sieci rozdzielczych niskiego napięcia (nn)<br />

i średniego napięcia (SN) w normalnych<br />

warunkach pracy tych sieci. Na potrzeby<br />

tej normy niskie napięcie to takie, którego<br />

górna granica skutecznej wartości znamionowej<br />

wynosi 1 kV. W przypadku średniego<br />

napięcia wartość ta zawarta jest w przedziale<br />

od 1 kV do 35 kV. Postanowień tej normy<br />

nie można stosować do napięć 110 kV.<br />

Z kolei w odniesieniu do sieci o napięciach<br />

znamionowych 110 kV i wyższych, zastosowanie<br />

znajduje Rozporządzenie Ministra<br />

Gospodarki i Pracy z dnia 28 grudnia 2004<br />

r. w sprawie szczególnych warunków przyłączenia<br />

podmiotów do sieci elektroenergetycznych.<br />

Dokument ten bardzo często jest nazywany<br />

„rozporządzeniem przyłączeniowym”.<br />

102 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 2.<br />

Zdalny odczyt wyników pomiarów na Smartfonie<br />

Parametry energii elektrycznej<br />

W odniesieniu do parametrów energii elektrycznej<br />

przede wszystkim ważna jest kontrola<br />

napięcia w zakresie wartości średnich,<br />

maksymalnych, minimalnych oraz chwilowych.<br />

Kluczowe miejsce zajmuje zarówno<br />

pomiar jak i analizowanie mocy czynnej,<br />

biernej i pozornej, a także odkształcenia.<br />

Ważne jest przy tym określenie charakteru<br />

mocy, która może być indukcyjna lub pojemnościowa.<br />

Moc oczywiście można rejestrować.<br />

Nie bez znaczenia pozostaje przy tym określenie<br />

współczynnika mocy (cos φ, tg φ)<br />

oraz analizowanie przeciążenia transformatora,<br />

które często jest efektem działania harmonicznych.<br />

Analizowane są harmoniczne<br />

wraz ze śledzeniem współczynnika zniekształceń<br />

harmonicznych THD dla prądu<br />

i napięcia. Ważne jest określenie wskaźnika<br />

długotrwałego i krótkotrwałego migotania<br />

światła. Podczas analizy definiuje się asymetrie<br />

prądów i napędu. Kluczowe miejsce<br />

zajmuje dokładne rejestrowanie przerw,<br />

przepięć oraz zapadów napięcia. Szereg<br />

analiz przeprowadza się w odniesieniu<br />

do natężenia prądu. Analizowane są przy<br />

tym współczynniki szczytu zarówno dla<br />

prądu jak i napięcia. Nie mniej istotny jest<br />

pomiar częstotliwości.<br />

W odniesieniu do prądów zbiera się informacje<br />

na temat wartości średnich,<br />

minimalnych i maksymalnych oraz chwilowych.<br />

Na bieżący jest mierzony pobór<br />

prądu bezpośrednio lub za pomocą przekładników<br />

prądowych.<br />

Fot.: FLUKE<br />

Oczywiście oprócz analizy parametrów<br />

związanych z jakością zasilania nie można<br />

zapomnieć o pomiarze podstawowych<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Jakie funkcjonalności cechują nowoczesne analizatory zasilania i jaki jest kierunek<br />

rozwoju tych urządzeń?<br />

Krzysztof Lorek,<br />

Inżynier Wsparcia<br />

Technicznego SONEL S.A.<br />

Rozwój konstrukcyjny analizatorów<br />

jakości zasilania jest głównie<br />

wynikiem postępu technologii<br />

elektronicznej. Coraz szybsze<br />

i wydajniejsze procesory, coraz<br />

większe rozdzielczości i szybkości<br />

przetworników analogowo-cyfrowych<br />

zapewniają już dokładności<br />

pomiarów poniżej 0.1%. Systematycznie<br />

rośnie szczegółowość odwzorowania<br />

kształtów przebiegów<br />

powyżej 256 do ponad 1024 próbek<br />

na okres. Dzięki rozszerzeniu pasma<br />

sygnałów powyżej 2.5 kHz do<br />

nawet 128 kHz, użytkownik może<br />

obserwować zjawiska i zakłócenia<br />

wcześniej niewidoczne. Wykorzystanie GPS do precyzyjnego<br />

pozycjonowania próbek w czasie znacząco ułatwia diagnostykę<br />

w pomiarach rozproszonych. Wzrost wydajności obliczeniowej<br />

procesorów zintegrowanych z DSP, przy malejącej energochłonności<br />

pozwala zmniejszając rozmiary, udostępnić jednocześnie<br />

większą ilość wyliczanych parametrów. Użytkownik<br />

otrzymuje mocniejsze i bardziej skomplikowane technicznie<br />

narzędzia, co w naturalny sposób wymusza na producentach<br />

doskonalenie i rozwój ich funkcjonalności. Bardzo pomocne<br />

są więc predefiniowane konfiguracje tematyczne parametrów<br />

rejestracji oraz zautomatyzowanie zaawansowanej analizy<br />

wyników pomiarów. Dużym ułatwieniem stają się dodatkowe<br />

narzędzia do specjalistycznych analiz systemu zasilania pod<br />

kątem eksploatacji urządzeń, przepływów energii, szacowania<br />

strat i spełniania standardów. Znacząco upowszechniły<br />

się w analizatorach formy łączności bezprzewodowej. GSM,<br />

Wi-Fi, Bluetooth - pozwalają na łączność mobilną oraz globalną,<br />

zapewniając użytkownikom swobodę realizacji pomiarów,<br />

korzystając z ogólnodostępnych urządzeń typu smartphone<br />

czy tablet oraz oprogramowania typowej przeglądarki www.<br />

Dzięki łączności online, możliwe staje się również gromadzenie<br />

i powielanie informacji w zasobach internetowych, ułatwiając<br />

i upraszczając wymianę danych przez Chmurę. To tylko<br />

wybrane informacje spośród wielu innych.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

103

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

wielkości elektrycznych. Chodzi przede<br />

wszystkim o ewentualny pomiar impedancji<br />

pętli zwarciowej, parametrów wyłączników<br />

RCD, rezystancji izolacji, rezystancji<br />

uziemienia oraz ciągłości połączeń ochronnych<br />

i wyrównawczych. Istotny jest pomiar<br />

impedancji pętli zwarcia obwodów L-PE<br />

w sieciach z wyłącznikami RCD bez konieczności<br />

blokowania wyłącznika.<br />

Możliwości pomiarowe analizatorów<br />

W kontekście parametrów sieci elektroenergetycznej<br />

oferowane na rynku analizatory<br />

jakości zasilania śledzą napięcia<br />

z uwzględnieniem wartości chwilowych,<br />

średnich, minimalnych i maksymalnych.<br />

Oprócz tego analizowane są prądy – wartości<br />

chwilowe, średnie, minimalne, maksymalne.<br />

Pomiar prądu jest wykonywany<br />

w sposób bezpośredni lub poprzez przekładniki<br />

prądowe. Analizie poddaje się<br />

współczynniki szczytu w stosunku do napięcia<br />

i prądu. Ponadto mierzy się częstotliwość,<br />

np. w zakresie 40 Hz-70 Hz.<br />

Do dyspozycji użytkownika jest analiza<br />

mocy czynnej, biernej, odkształcenia i pozornej.<br />

Można przy tym określić pojemnościowy<br />

lub indukcyjny charakter mocy, która<br />

również jest rejestrowana. Dzięki analizatorom<br />

określa się współczynnik mocy (cos φ,<br />

tg φ) oraz analizuje przeciążenia transformatora<br />

niejednokrotnie stanowiące skutek<br />

występowania harmonicznych.<br />

W odniesieniu do wspomnianych już harmonicznych<br />

analizie poddaje się współczynnik<br />

zniekształceń harmonicznych THD napięcia<br />

i prądu. Przyda się również funkcjonalność<br />

w zakresie określania wskaźnika długotrwałego<br />

i krótkotrwałego migotowania światła.<br />

Można przy tym zdefiniować asymetrię prądów<br />

i napięć. Rejestracji poddaje się przerwy<br />

napięcia, zapady i przepięcia.<br />

Oprogramowanie wspomagające<br />

pracę analizatorów<br />

Analizę zebranych wyników pomiarów<br />

wspomaga specjalistyczne oprogramowanie<br />

komputerowe, które zazwyczaj jest<br />

dołączone do konkretnego przyrządu pomiarowego.<br />

To właśnie aplikacje komputerowe<br />

umożliwiają programowanie analizatora<br />

oraz odczytywanie danych. Ponadto<br />

przydatne rozwiązanie stanowi pogląd parametrów<br />

sieci w czasie rzeczywistym.<br />

Skorzystać można z funkcji zarządzania<br />

Fot.: SONEL<br />

Fot. 3.<br />

Prace z użyciem analizatora jakości energii elektrycznej<br />

danymi oraz ich kasowania. Zazwyczaj<br />

przewiduje się szerokie możliwości w zakresie<br />

prezentacji danych. Wykresy czasowe,<br />

oscylogramy, wykresy harmonicznych,<br />

wykresy wartości względem czasu to najważniejsze<br />

możliwości w tym zakresie.<br />

Do wykorzystania jest również funkcja<br />

analizowania danych z uwzględnieniem<br />

wymagań określonej normy. Przydatne<br />

rozwiązanie stanowi funkcja nadzorowania<br />

pracy wielu analizatorów.<br />

Oprogramowanie nadzoruje parametryzowanie<br />

podstawowych opcji pracy analizatora.<br />

Ustawienia parametrów można wykonać<br />

na komputerze a dopiero w następnej kolejności<br />

plik konfiguracyjny jest wgrywany<br />

do miernika. Konfigurując analizator wybiera<br />

się przede wszystkim punkty pomiarowe oraz<br />

ustawia: czas pracy analizatora, czas uśredniania,<br />

tryby wyzwalania. Niektóre programy<br />

umożliwiają przypisanie parametrów indywidualnie<br />

do każdego z punktów pomiarowych.<br />

Jakość energii<br />

– przyczyny jej pogarszania<br />

Mówiąc o przyczynach pogarszania jakości<br />

energii elektrycznej trzeba w pierwszej<br />

kolejności mieć na uwadze zjawiska, które<br />

leżą po stronie odbiorników. Należy przy<br />

tym podkreślić dużą ilość odbiorników<br />

nieliniowych. Chodzi tutaj m. in. o zasilacze<br />

impulsowe i przetwornice napięcia czy<br />

też odbiorniki nieliniowe dużej mocy – np.<br />

spawarki.<br />

Niejednokrotnie do sieci są podłączane<br />

odbiorniki, które nie spełniają wymagań<br />

określonych przez normy techniczne<br />

w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej.<br />

Takie urządzenia bardzo często<br />

cechują się nieliniowym wzrostem<br />

prądu w stosunku do chwilowej wartości<br />

napięcia. Z kolei wspomniane już zasilacze<br />

impulsowe cechują się wielokrotnymi<br />

skokami pobieranego prądu. Jednak<br />

należy pamiętać, że zasilacze o konstrukcji<br />

tradycyjnej pobierają prąd dopiero<br />

gdy zostanie przekroczona wartość napięcia<br />

chwilowego. Tym sposobem dochodzi<br />

do powstania zniekształceń harmonicznych<br />

ze ściętymi wierzchołkami<br />

przebiegu sinusoidalnego.<br />

Na obniżenie jakości energii wpływają<br />

również zdarzenia losowe po stronie odbiorników.<br />

Bardzo często są one związane<br />

z awariami odbiorników dużej mocy lub<br />

z nagłymi zmianami wartości natężenia prądu.<br />

Takie zjawiska uznawane są za częstą<br />

przyczynę gwałtownych skoków napięcia,<br />

przyczyniających się do niewłaściwej pracy<br />

urządzeń odpowiedzialnych za wytwarzanie<br />

energii elektrycznej. Trzeba mieć również<br />

na uwadze przepięcia łączeniowe lub<br />

przepięcia powstające wskutek wyładowań<br />

atmosferycznych. Przepięcia niejednokrotnie<br />

powstają w instalacjach z nieprawidłowo<br />

dobranymi bezpiecznikami.<br />

•<br />

104 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

Multimetry cyfrowe<br />

– jak wybrać odpowiednie urządzenie<br />

Multimetr cyfrowy, to jeden z podstawowych elementów wyposażenia każdego elektryka,<br />

elektronika, automatyka, czy nawet mechanika samochodowego. To wielofunkcyjne urządzenie<br />

pozwala na dokonywanie pomiarów wielu wielkości elektrycznych i nieelektrycznych.<br />

Obecnie na rynku znajduje się szeroka<br />

oferta multimetrów. Szczególnie rzucającym<br />

się w oczy jest duże zróżnicowanie<br />

cenowe między urządzeniami poszczególnych<br />

producentów. Powszechne jest<br />

również naśladowanie przez tanich producentów<br />

projektu obudowy na wzór<br />

wiodących marek, takich jak Fluke, którego<br />

obudowy mają charakterystyczną<br />

żółto-szarą kolorystykę.<br />

Skąd więc biorą się, często kilkuset<br />

procentowe, różnice cenowe pomiędzy<br />

multimetrami?<br />

Bezpieczeństwo<br />

Dobór urządzenia pomiarowego pod<br />

kątem bezpieczeństwa można porównać<br />

do wyboru kasku przez motocyklistę. Na<br />

piewszy rzut oka różne kaski nie różnią<br />

się zbytnio od siebie – jedynie ceną. Ich<br />

kształ i wygląd zewnętrzny jest do złudzenia<br />

podobny. Jednak to co najważniejsze<br />

dla bezpieczeństwa motocyklisty<br />

znajduje się pod błyszczącą skorupą<br />

– specjalnie uformowane i wytrzymałe<br />

wypełnienie pochłaniające siłę uderzenia<br />

warunkuje bezpieczeństwo, stąd wynika<br />

cena produktu. W ten sam sposób możemy<br />

rozpatrywać urządzenia służące<br />

do pomiarów elektrycznych. Z pozoru<br />

wyglądające niemalże identycznie<br />

multimetry mogą istotnie różnić się pod<br />

względem zaimplikowanych wewnątrz<br />

nich rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo<br />

osoby dokonującej pomiaru.<br />

W multimetrach Fluke stosowane są specjalistyczne<br />

bezpieczniki uniemożliwiające<br />

wydostanie się łuku elektrycznego<br />

poza urządzenie pomiarowe. Najwyższe<br />

starania o bezpieczeństwo dokładane<br />

przez projektantów Fluke dają wysoką<br />

pewność pomiarów nawet w punkcie<br />

zdawczo-odbiorczym sieci elektroenergetycznej.<br />

Należy pamiętać, że czym<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Rys. 1.<br />

Określając miejsce pomiaru powinniśmy dobrać multimetr w odpowiednej klasie bezpieczeństwa<br />

bliżej przyłącza elektroenergetycznego instalacji,<br />

tym wyższa moc zwarciowa systemu i tym<br />

wyższa energia wyzwalana podczas zwarcia.<br />

Określając miejsce pomiaru powinniśmy dobrać<br />

multimetr w odpowiednej klasie bezpieczeństwa<br />

(Rys.1). Wymóg ten dotyczy również sond<br />

i przewodów pomiarowych.<br />

Dobór multimetrów<br />

Większość multimetrów Fluke może pracować<br />

w obszarze CAT IV przy napięciu znamionowym<br />

600 V. Dobierając multimetr zwróćmy dodatkowo<br />

uwagę na takie parametry, jak maksymalny<br />

zakres oraz rozdzielczość pomiaru. W tym<br />

celu powinniśmy dokładnie określić miejsca,<br />

w których będziemy dokonywali pomiaru.<br />

Przykładowo jeśli będziemy chcieli dokonać<br />

pomiarów wyjścia prostownika w przetwronicy<br />

częstotliwości, powinniśmy wybrać miernik<br />

z jak najwyższym zakresem częstotliwości, ponieważ<br />

składowa zmienna w tych przebiegach<br />

jest bardzo szybkozmiennym sygnałem okresowym.<br />

Powinniśmy być również świadomi wielu<br />

zaburzeń w sieciach elektroenergetycznych,<br />

w których występuje coraz więcej nieliniowych<br />

odbiorników energii elektycznej generujących<br />

wyższe harmoniczne. Dlatego też jeśli zależy<br />

nam na dokładnych wynikach pomiarów, powinniśmy<br />

wybrać multimetr z pomiarem w trybie<br />

TrueRMS, np. model Fluke 289.<br />

Lider wśród multimetrów<br />

Fluke 289 to znany na całym świecie przemysłowy<br />

multimetr rejestrujący. Poza podstawowymi<br />

funkcjami pomiarowymi i najwyższą<br />

klasą bezpieczeństwa, przyrząd ten daje szereg<br />

możliwości rejestrowania pomiarów. Pozwala<br />

na zapis wielu sesji pomiarowych w określonym<br />

przez użytkownika przedziale czasowym<br />

i z określonym interwałem. Nieprzerwany zapis<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

105

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Rys. 2.<br />

Duży, podświetlany wyświetlacz<br />

umożliwia podgląd zapisanych pomiarów<br />

w postaci graficznej<br />

danych może trwać nawet 200 godzin. Duży,<br />

podświetlany wyświetlacz umożliwia podgląd<br />

zapisanych pomiarów w postaci graficznej<br />

i zobrazowanie trendu zmierzonych wartości<br />

(TrendCapture). (Rys.2)<br />

Jest to również najdokładniejszy multimetr<br />

z oferowanych przez Fluke (o ile nie na całym<br />

rynku). Podstawowa dokładność przy pomiarze<br />

napięcia stałego wynosi 0,025%. Częstotliwość<br />

próbkowania sygnału AC (Bandwidth)<br />

wynosi 100 kHz. Na uwagę zasługuje również<br />

możliwość pomiaru współczynnika szczytu<br />

(CF – Creas Factor), czy funckja LoZ – niska<br />

impedancja wejścia, która eliminuje efekt występowania<br />

napięć szczątkowych. (Rys.3)<br />

Unikatową funkcją multimetru jest odczyt wartości<br />

napięcia wyrażony jako dBV lub dBm, co<br />

znajduje zastosowanie w diagnostyce urządzeń<br />

audio-video oraz urządzeń radarowych.<br />

Z kolei bardzo przydatną funkcją dla elektryków<br />

przemysłowego utrzymania ruchu jest<br />

Zakres 50 Ω. Pierwsze zastosowanie, to pomiar<br />

małych rezystancji z rozdzielczością do<br />

0,001 Ω i możliwością kompensacji rezystancji<br />

przewodów pomiarowych. Drugie, wynika<br />

z zastosowania w tej funkcji pomiarowej źródła<br />

Rys. 3.<br />

Na uwagę zasługuje funckja LoZ<br />

– niska impedancja wejścia, która<br />

eliminuje efekt występowania napięć<br />

szczątkowych<br />

prądu o wartości 10mA, co daje większą dokładność<br />

pomiaru w środowisku z dużymi zakłóceniami<br />

i szumami.<br />

Fluke 289 oferuje również możliwość podłączenia<br />

wielu akcesoriów, np. cęgów wysokoprądowych<br />

(pomiar do 6000 A AC) (Rys.4), cęgów<br />

prądowych z czujnikiem hallotronowym (umożliwiających<br />

pomiar natężenia prądu AC/DC)<br />

(Rys.5) lub termopar.<br />

Kolejnym godnym uwagi akcesorium jest złącze<br />

Fluke Connect ir3000 FC Connector (Rys.<br />

6), dzięki któremu użytkownik ma możliwość<br />

skomunikowania multimetru z aplikacją Fluke<br />

Connect. Moduł ten umożliwia bezprzewodowy<br />

transfer danych z miernika Fluke do smartfona,<br />

zbiera pomiary w czasie rzeczywistym,<br />

umożliwia na bieżąco sporządzanie wykresów,<br />

zapisywanie i udostępnienie odczytów.<br />

System Fluke Connect obejmuje w chwili<br />

obecnej ponad 30 przyrządów Fluke, a liczba<br />

Rys. 4.<br />

Do Fluke 289 można podłączyć wiele<br />

akcesoriów np. cęgi wysokoprądowe<br />

(pomiar do 6000 A AC)<br />

ta ciągle się powiększa. Urządzenia Fluke oznaczone<br />

symbolem FC mają możliwość połączenia<br />

się bezprzewodowo (Bluetooth lub WiFi)<br />

z aplikacją Fluke Connect. Aplikacja uruchomiona<br />

na smartfonie (Rys. 7) umożliwia zbieranie<br />

i wyświetlanie na jego ekranie wyników<br />

pomiarów z 11 różnych urządzeń jednocześnie.<br />

Aplikacja umożliwia także zarządzanie wynikami<br />

pomiarów – współdzielenie z innymi użytkownikami<br />

i archiwizowanie w bazie danych<br />

Fluke Cloud. Dostęp do danych w chmurze<br />

mamy poprzez smartfona i poprzez komputer<br />

PC za pomocą przeglądarki internetowej.<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Rys. 5.<br />

Fluke 289 oferuje możliwość<br />

podłączenia cęgów prądowych z<br />

czujnikiem hallotronowym (umożliwiających<br />

pomiar natężenia prądu<br />

AC/DC)<br />

Rys. 6. Złącze Fluke Connect ir3000 FC<br />

Connector umożliwia skomunikowanie<br />

multimetru z aplikacją Fluke<br />

Connect<br />

Rys. 7.<br />

Aplikacja Fluke Connect uruchomiona<br />

na smartfonie umożliwia zbieranie<br />

i wyświetlanie na jego ekranie wyników<br />

pomiarów z 11 różnych urządzeń<br />

jednocześnie<br />

106 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Fot.: PARTNER PORTAL<br />

Rys. 8.<br />

Wykorzystanie Fluke Connect wpływa na uproszczenie i<br />

standaryzację raportowania<br />

Rys. 9.<br />

Do multimetru opcjonanie dostępny jest bogaty zestaw akcesoriów<br />

TLK-225<br />

Optymalizacja diagnostyki instalacji elektrycznych<br />

z użyciem przyrządów Fluke oraz<br />

technologii Fluke Connect polega przede<br />

wszystkim na możliwości dokonywania wielu<br />

pomiarów jednocześnie. Otrzymane wyniki<br />

mogą być przypisywane do zdefiniowanych<br />

wcześniej urządzeń. Dokonując systematycznej<br />

kontroli i przypisując pomiary do zdefiniowanych<br />

w aplikacji urządzeń, będziemy w stanie<br />

zaobserwować ogólne trendy zachodzących<br />

zmian. Korelując ze sobą trendy różnych zmierzonych<br />

wielkości (także termogramy z badań<br />

termowizyjnych kamerami Fluke) możemy<br />

dokonać predykcji zbliżających się awarii, co<br />

jest najważniejszą korzyścią płynącą z zastosowania<br />

technologi Fluke Connect – oszczędza<br />

czas i pieniądze. Ponadto wykorzystanie Fluke<br />

Connect wpływa na uproszczenie i standaryzację<br />

raportowania, które jest pochodną wykonanych<br />

pomiarów.<br />

Fluke 289 jest multimetrem od lat wykorzystywanym<br />

przez fachowców na całym świecie.<br />

Swoją funcjonalnością, dokładnością, a także<br />

wytrzymałościa mechaniczną zasużył sobie<br />

na prymat lidera wśród multimetrów. Teraz,<br />

wzbogacony o moduł ir3000 FC Connector dołącza<br />

do rodziny Fluke Connect, co jeszcze<br />

bardziej umacnia jego pozycję.<br />

Karol Bielecki, Piotr Kornacki<br />

www.fluke.pl<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

107

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Analiza niepożądanych zjawisk<br />

Sprawne i bezawaryjne działanie elektrycznych instalacji oraz urządzeń z nich zasilanych<br />

jest kluczowym elementem związanym z optymalizacją procesów produkcyjnych. Nawet<br />

drobne awarie mogą prowadzić do ogromnych strat, wynikających z zatrzymania procesu<br />

technologicznego.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1.<br />

Pomiar kamerą termowizyjną SONEL KT-670<br />

Służby utrzymania ruchu w zakładach<br />

przemysłowych oraz zewnętrzne firmy<br />

świadczące usługi w tym zakresie,<br />

zmagają się codzienne z zapewnieniem<br />

pełnej sprawności kluczowych<br />

elementów systemu zasilania. Oczywiste<br />

jest, że w przypadku awarii należy<br />

natychmiast dokonać diagnozy<br />

przyczyny powstania awarii i szybko<br />

ją usunąć, jednak jest to działanie, które<br />

jedynie minimalizuje straty.<br />

Dobrą i pożądaną praktyką inżynierską<br />

jest prowadzenie działań profilaktycznych,<br />

które uniemożliwią lub przynajmniej<br />

zminimalizują powstawanie<br />

przerw w zasilaniu. Skuteczność profilaktyki<br />

może zapewnić różnorodność<br />

metod kontroli zjawisk, występujących<br />

w newralgicznych punktach systemu zasilania.<br />

Przykład – „Transformator zasilający zakład<br />

przemysłowy” – pomoże zaprezentować<br />

możliwości takiego postępowania.<br />

Analiza jakości zasilania<br />

Pierwszą czynnością, którą musimy wykonać<br />

jest analiza niepożądanych zjawisk,<br />

mogących sprawiać nam kłopoty. Transformator,<br />

optymalnie pracuje kiedy jest obciążony<br />

symetrycznie, nie jest przeciążony,<br />

prąd i napięcie nie są odkształcone i energia<br />

jest pobierana liniowo. Oczywiście to duże<br />

uproszczenie, jednak zupełnie wystarczające<br />

do pokazania skuteczności metody. Zatem ta<br />

wyidealizowana sytuacja w rzeczywistości<br />

nie występuje i naszym zadaniem jest monitorowanie<br />

wymienionych parametrów, aby<br />

nie przekroczyły zakładanych poziomów.<br />

Niezbędny do tego celu będzie analizator jakości<br />

zasilania, najlepiej autonomiczny, pozwalający<br />

na elastyczność i szybkość prowadzonych<br />

pomiarów. Takim miernikiem jest<br />

nowy analizator SONEL PQM-707. Możliwości<br />

pomiarowe tego urządzenia są ogromne.<br />

W czasie rzeczywistym możemy obserwować<br />

wiele istotnych parametrów łącznie<br />

z tymi, które wymieniliśmy wcześniej. Miernik<br />

wylicza również, automatycznie, współczynniki<br />

mogące wskazywać na zbliżające<br />

się potencjalne problemy. Jednym z takich<br />

współczynników jest współczynnik K. Pokazuje<br />

on skutki cieplne (mocniejsze nagrzew-<br />

108 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

REKLAMA<br />

Fot. 2.<br />

Wykonywanie pomiarów analizatorem jakości zasilania SONEL PQM-707<br />

nie się transformatora) na skutek pobieranej<br />

przez układ energii w stosunku do naszej<br />

sytuacji idealizowanej, kiedy żadne odkształcenia<br />

prądu i napięcia nie występują. Jest to<br />

oczywiście tylko jeden z wielu elementów,<br />

które pomagają monitorować stan układu<br />

zasilania.<br />

Pomiar temperatury<br />

z bezpiecznej odległości<br />

Przeprowadzenie analizy miernikiem SONEL<br />

PQM-707 identyfikuje wartości parametrów,<br />

które zdecydowaliśmy się sprawdzać. Pozostaje<br />

jednak pytanie, poza oczywistymi<br />

przekroczeniami np. obciążenia, jaki wpływ<br />

wywierają one na nasz przykładowy transformator.<br />

Musimy sprawdzić czy przyłączone<br />

obciążenie, istniejące odkształcenia, itp., nie<br />

powodują zbytniego nagrzewania się naszego<br />

transformatora. Ponieważ jest on w stanie pracy<br />

nie jest możliwe, aby się do niego zbliżyć.<br />

Nie możemy zatem zmierzyć jego temperatury<br />

w sposób bezpośredni, a pomiar musimy<br />

wykonać w celu sprawdzenia faktycznej<br />

jego temperatury. Konieczne zatem staje się<br />

zastosowanie mierników badających promieniowanie<br />

termiczne z bezpiecznej odległości.<br />

SONEL S.A. proponuje tu wiele różnych<br />

urządzeń, takich jak pirometry (seria DIT)<br />

i kamery termowizyjne (seria kamer KT),<br />

wykonujących bezdotykowy pomiar temperatur.<br />

Na szczególną uwagę zasługuje kamera<br />

KT-670 – nowość w ofercie firmy. Kamera<br />

ta ma bardzo wysoką rozdzielczość temperaturową<br />

i wysoką rozdzielczość przestrzenną,<br />

co umożliwia wykonanie precyzyjnego pomiaru<br />

temperatury, nawet z dużej odległości,<br />

a ponadto jest urządzeniem profesjonalnym<br />

i bezpiecznym przy tego rodzaju badaniach.<br />

Pozwoli nam ona na jednoznaczną, krytyczną<br />

ocenę stanu termicznego. Będzie wtedy możliwe<br />

podjęcie szybkiej decyzji czy transformator<br />

należy natychmiast wyłączyć, czy można<br />

jeszcze dokonać prac pozwalających na usunięcie<br />

przyczyny przegrzewania.<br />

Skuteczne działania profilaktyczne<br />

Oczywiście opisywana sytuacja jest tylko<br />

jednym z możliwych postępowań profilaktycznych.<br />

Łatwo możemy wyobrazić sobie<br />

przykład, w którym odwrócimy kolejność<br />

działań. Najpierw, przy pomocy kamery,<br />

zbadamy czy transformator (lub jego elementy)<br />

nie ma zbyt wysokiej temperatury.<br />

Jeśli ma, to przy użyciu analizatora sprawdzamy<br />

anomalie w układzie zasilania, które<br />

mogą powodować takie skutki termiczne<br />

i następnie pozostaje je tylko usunąć. Jeśli<br />

PQM-707 nie wskazał żadnych niepokojących<br />

zjawisk należy też zbadać układ wentylacji<br />

komory transformatora. Na podstawie<br />

przedstawionego opisu jasno wynika,<br />

że skuteczność działań profilaktycznych<br />

może być realizowana przez komplementarne<br />

metody pomiarowe z wykorzystaniem<br />

różnych urządzeń do pomiarów wielkości<br />

i zjawisk, nie tylko elektrycznych. Pełna<br />

oferta mierników dostępna jest na stronie<br />

producenta sonel.pl.<br />

Roman Domański<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

109

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Diagnostyka to podstawa<br />

Kamery termowizyjne bardzo często stanowią wiodące narzędzia przy diagnostyce maszyn<br />

i urządzeń elektrycznych. Niektóre z nich to urządzenia, które wielkością są zbliżone do smartfonów.<br />

Niewielkie wymiary nie wpływają jednak na utratę funkcjonalności kamer.<br />

Fot.: TESTO<br />

Fot. 1.<br />

Zaletą nowoczesnych kamer termowizyjnych są kompaktowe wymiary<br />

Nowoczesne technologie zapewniają<br />

coraz to większe rozdzielczości kamer<br />

termowizyjnych. Oprócz tego warto<br />

zwrócić uwagę na oprogramowanie<br />

wewnętrzne urządzenia wykorzystujące<br />

obrazy, które powstają w kamerze<br />

w efekcie naturalnych ruchów ręki podtrzymującej<br />

kamerę. Urządzenie przez<br />

0,5 s rejestruje równocześnie 5 zdjęć ze<br />

standardową rozdzielczością, wykorzystując<br />

przy tym odpowiedni logarytm<br />

zdjęcia i zapis w podwyższonej rozdzielczości.<br />

Specjalne funkcje pozwalają na ocenę<br />

wad konstrukcyjnych budynków oraz<br />

mostków termicznych. Urządzenie jest<br />

w stanie samoczynnie ustawić odpowiednią<br />

skalę dla obrazu termowizyjnego<br />

uwzględniając warunki panujące<br />

zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz<br />

budynku. W przypadku wystąpienia<br />

skrajnych wartości temperatur w postaci<br />

tła, kamera je filtruje i usuwa z obrazu<br />

termowizyjnego. Wartości te mogą być<br />

widoczne tylko gdy faktycznie wystąpią<br />

w danym obiekcie. Tym sposobem<br />

można porównać obrazy przy zmianie<br />

warunków otoczenia, co jest szczególnie<br />

przydatne przy analizowaniu obrazów<br />

z różnych stanów.<br />

W nowoczesnych kamerach chcąc<br />

ustawić emisyjność mierzonego materiału<br />

i temperatury odbitej wystarczy nakleić<br />

na obiekcie pomiarowym dostarczony z kamerą<br />

jeden z markerów. Wykorzystując zintegrowany<br />

aparat cyfrowy kamera rozpozna naklejony<br />

marker i samoczynnie ustawi określoną<br />

emisyjność i temperaturę odbitą.<br />

Niektóre modele kamer są w stanie bezprzewodowo<br />

współpracować z innymi przyrządami<br />

pomiarowymi wykorzystując technologię<br />

Bluetooth.<br />

Typowe funkcje kamer termowizyjnych<br />

Podczas prac związanych z oceną procesów<br />

termicznych z pewnością przyda się technologia<br />

poprawy jakości obrazu o jedną klasę.<br />

Z kolei dzięki wysokiej rozdzielczości zyska<br />

Fot.: SONEL<br />

się uwidocznienie nawet najdrobniejszych różnic<br />

temperatury. Nie mniej ważne jest szerokie<br />

pole widzenia, które pozwala na rejestrowanie<br />

sekcji obrazu o większych rozmiarach. Kluczową<br />

rolę odgrywa przy tym szybkie rejestrowanie<br />

dużych sekcji obrazu oraz błyskawiczne<br />

rozpoznawanie temperatury obiektu pomiarowego.<br />

W niektórych wersjach kamer przewiduje<br />

się tzw. asystenta obrazu panoramicznego.<br />

Tym sposobem w przypadku dużych obiektów<br />

pomiarowych asystent ujęcia panoramicznego<br />

zapewnia analizę i dokumentację całkowitego<br />

obrazu, skompilowanego z szeregu obrazów<br />

indywidualnych. Nie ma więc potrzeby zarządzania,<br />

podglądania i porównywania kilku<br />

obrazów. Oczywiście przydatny jest szeroki<br />

zakres badanych temperatur.<br />

W czasie prac obejmujących ocenę procesów<br />

termicznych warto zadbać o kamery o wysokim<br />

stopniu IP, a co za tym idzie, dużej odporności<br />

na działanie wody i kurzu. W efekcie<br />

zyskuje się możliwość pracy niemal w każdych<br />

warunkach pogodowych. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowi funkcja stabilizacji pracy kamery<br />

w temperaturze mieszczącej się pomiędzy<br />

-40°C a 50°C.<br />

Fot. 2.<br />

Diagnostyka rozdzielni<br />

Przebieg badania termowizyjnego<br />

Czynności diagnostyczne wykonywane z użyciem<br />

kamer termowizyjnych, należy dobrze zaplanować.<br />

Odpowiednio trzeba dobrać zespół<br />

110 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: TESTO<br />

Fot. 3.<br />

Przykład termogramu<br />

prowadzący badanie. Bardzo często w skład takiego<br />

zespołu wchodzą osoby prowadzące badanie<br />

oraz znające budowę urządzenia lub maszyny.<br />

Podczas badania uwzględnia się analizę<br />

komparatystyczną, stąd też jest porównywana<br />

praca przynajmniej dwóch urządzeń, które pracują<br />

w zbliżonych warunkach i podobnej wartości<br />

obciążenia. Na termografie są zaznaczane<br />

miejsca o podwyższonej temperaturze. Tym<br />

sposobem zyskuje się dane wejściowe do oceny<br />

stanu technicznego maszyny, a co najważniejsze,<br />

do podjęcia działań korygujących lub<br />

zapobiegawczych. Podwyższone temperatury<br />

elementów powinny być odpowiednio sklasyfikowane<br />

z uwzględnieniem rangi ważności.<br />

Kluczową rolę odgrywają również badania powykonawcze.<br />

Kamery miniaturowe<br />

Na rynku oferowane są kamery o wielkości<br />

telefonu komórkowego, które zazwyczaj znajdują<br />

zastosowanie w diagnostyce mobilnej,<br />

zwłaszcza w branży budowlanej.<br />

Jako ogólne cechy kamer tego typu należy<br />

wymienić przede wszystkim lekką i płaską<br />

obudowę. Oprócz tego trzeba wspomnieć<br />

o szeregu funkcji ułatwiających diagnostykę<br />

– np. odczytywanie liczb, etykiet i innych<br />

elementów. Pomimo niewielkich wymiarów<br />

urządzenia zapewniono wysoki poziom czułości<br />

i szerokie pole widzenia.<br />

Budowa typowej kamery tego typu wykorzystuje<br />

detektor podczerwieni o rozdzielczości<br />

80 x 60 pikseli, dając 4800 pikseli pomiarowych.<br />

Z kolei wyświetlacz ma przekątną 3”<br />

i rozdzielczość 320 x 240 pikseli. Urządzenia<br />

zazwyczaj są obsługiwane za pomocą ekranu<br />

pojemnościowego. Czułość termiczna wynosi<br />

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 7. Kamera termowizyjna Testo 865<br />

Fot.: TESTO<br />

wykonuje ciągłość obwodu oraz test diod.<br />

Przydatne rozwiązanie stanowi możliwość<br />

wymiany danych z innymi przyrządami<br />

pomiarowymi. Wykorzystać można również<br />

specjalne oprogramowanie działające<br />

w chmurze, które odpowiada za gromadzenie<br />

wyników pomiarów. Ważna jest przy<br />

tym możliwość rejestrowania i udostępniania<br />

obrazów termicznych i pomiarów elektrycznych<br />

w czasie rzeczywistym za pomocą<br />

smartfona lub tabletu oraz automatyczne<br />

przesyłanie informacji do chmury. Bezpośrednio<br />

w miejscu pracy mogą być tworzone<br />

raporty i przesyłane pocztą elektroniczną.<br />

Oprogramowanie<br />

Funkcjonalność kamer termowizyjnych<br />

znacznie rozszerza odpowiednie oprogramowanie<br />

komputerowe. To właśnie dzięki<br />

niemu są tworzone raporty z przeprowadzonych<br />

badań. Wiele aplikacji komputerowych<br />

ma możliwość dostosowania<br />

raportu do indywidualnych potrzeb użytkownika.<br />

Można więc stworzyć optymalny<br />

formularz raportu, łącznie z logo firmy,<br />

przy czym wiele programów współpracuje<br />

z edytorami tekstów umożliwiając również<br />

wykonanie automatycznych obliczeń z narzędziami<br />

formuły.<br />

Oprogramowanie komputerowe przeznaczone<br />

do obróbki danych pozwala wyszczególnić dowolną<br />

ilość punktów na zapisanym zdjęciu. Jest<br />

możliwe również wykonanie histogramu i linii<br />

profilu. Przydatne rozwiązanie stanowi funkcja<br />

nakładania obrazu termowizyjnego na obraz<br />

rzeczywisty. Warto zwrócić uwagę na możliwość<br />

wprowadzenia emisyjności i odbić dla<br />

Fot. 8.<br />

Kamera termowizyjna firmy Sonel<br />

Fot.: SONEL<br />

całego zdjęcia, wybranej powierzchni i punktu.<br />

Coraz częściej wykorzystuje się bezpłatne<br />

aplikacje instalowane na urządzeniach<br />

mobilnych z systemem iOS i Android.<br />

Programy tego typu pozwalają np. na przy-<br />

EKSPERT Fachowego<br />

<strong>Elektryk</strong>a<br />

Rozwój technologii kamer termowizyjnych sprawił, że urządzenia te mogą stać się<br />

dostępnym, praktycznym i bardzo przydatnym narzędziem w rękach elektroinstalatorów.<br />

Czym zatem kierować się podczas wyboru kamery termowizyjnej do wykorzystania<br />

w firmie elektroinstalacyjnej?<br />

Roman Domański,<br />

Główny Inżynier Wsparcia<br />

Technicznego SONEL S.A.<br />

Kamery termowizyjne to doskonałe<br />

narzędzie do prowadzenia bezinwazyjnych<br />

badań, które mogą zapobiec<br />

wielu poważnym awariom.<br />

Rozwój tej technologii sprawił,<br />

że zyskują one coraz lepsze parametry<br />

pomiarowe i funkcjonalne<br />

przy jednoczesnym spadku ceny.<br />

W obszarze aktywności zawodowej<br />

elektroinstalatorów do badań bieżących,<br />

wymagających jedynie kontroli<br />

porównawczej, szybkiego sprawdzenia<br />

rozdzielnic czy innych podobnych<br />

urządzeń elektrycznych, można zastosować<br />

praktycznie każdą kamerę<br />

termowizyjną. Warto jednak zwrócić<br />

uwagę, aby rozdzielczość matrycy IR nie była mniejsza niż 80x80,<br />

a najlepiej 120x160 przy pełnej radiometryczności urządzenia.<br />

Jeśli natomiast zamierzamy prowadzić poważne inspekcje<br />

termowizyjne w energetyce czy też w przemyśle, zdecydowanie<br />

powinniśmy wybrać kamerę, która pozwoli na<br />

więcej, niż tylko oglądanie termogramu. Przede wszystkim<br />

rozmiar matrycy powinien być większy (400x300)<br />

ze względu na to, że możemy spotkać się z sytuacjami,<br />

w których pomiary będą dokonywane z różnych odległości.<br />

Matryca decyduje o ilości szczegółów na termogramie. Ważna<br />

będzie również optyka. Obiektyw szerokokątny zastosowany zostanie<br />

przy badaniu z bliska, gdzie nie ma zbyt wiele miejsca<br />

np. komora transformatora. Teleobiektyw z kolei jest niezbędny<br />

do badań z daleka np. izolatorów, rozłączników zainstalowanych<br />

np. na słupach. Kamera powinna posiadać aparat do zdjęć<br />

widzialnych, ponieważ sam termogram nie zawsze pozwoli<br />

na identyfikację badanego obiektu. Istotny jest także komfort<br />

pracy, który jest determinowany ergonomią obsługi i oprogramowaniem,<br />

pozwalającym na obróbkę materiału już w kamerze,<br />

co znacznie przyspiesza przygotowanie protokołu.<br />

112 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 9.<br />

Kamera Sonel KT-650<br />

Fot.: SONEL<br />

gotowanie i wysyłanie e-mailem raportów<br />

pomiarowych. Ponadto zyskuje się szereg<br />

narzędzi przeznaczonych do analizowania<br />

w miejscu pomiaru. Można zatem m.<br />

in. wstawić dodatkowe punkty pomiarowe,<br />

określić liniowy profil temperatury<br />

czy dodać komentarze do zdjęć termowizyjnych.<br />

Jest również możliwy bezpośredni<br />

przesył obrazów z kamery do urządzenia<br />

mobilnego, które służy wtedy jako dodatkowy<br />

wyświetlacz.<br />

Podsumowanie<br />

W nowoczesnych urządzeniach pomiarowych,<br />

w tym w kamerach termowizyjnych,<br />

uwzględnia się szerokie możliwości w zakresie<br />

wymiany danych z urządzeniami zewnętrznymi.<br />

Standard Bluetooth pozwala<br />

na przesył informacji do komputera osobistego<br />

czy też urządzeń takich jak iPhon lub<br />

iPad. Przyda się także komunikacja w standardzie<br />

Wi-Fi. Interesujące rozwiązanie<br />

stanowi możliwość przesyłania do kamer<br />

danych, które są uzyskane z innych przyrządów<br />

pomiarowych. Stąd też parametry<br />

takie jak wilgotność powierzchniowa, temperatura<br />

powietrza a nawet wielkości elektryczne<br />

mogą być zapisywane bezpośrednio<br />

na obrazie termowizyjnym.<br />

•<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

113

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Termowizja w wersji Smart<br />

– nowa seria kamer termowizyjnych<br />

testo 865/868/871/872<br />

PROMOCJA<br />

W grudniu 2016 roku firma Testo SE&Co.KGaA wprowadziła na rynek nową generację kamer<br />

termowizyjnych: testo 865, testo 868, testo 871, testo 872. Kamery te stanowią odpowiedź na<br />

wciąż rosnące zapotrzebowanie rynku termowizyjnego w ostatnich latach.<br />

Wśród nowych modeli znalazły<br />

się zarówno kamery dedykowane<br />

do podstawowych audytów budowlanych<br />

i elektrycznych z zakresem<br />

pomiarowym do 280°C i detektorem<br />

160x120 pix (testo 865), jak<br />

też do działów Utrzymania Ruchu<br />

z szerokim zakresem pomiarowym<br />

do 650°C, detektorem 320x240 pix<br />

i czułością

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

miarowym dostarczony wraz z kamerą jeden<br />

z markerów. Za pomocą zintegrowanego<br />

aparatu cyfrowego, kamera termowizyjna<br />

rozpozna naklejony marker i automatycznie<br />

ustawi właściwą emisyjność i temperaturę<br />

odbitą (RTC). Funkcja dostępna jest wyłącznie<br />

do kamer testo 868, 871, 872.<br />

Aplikacja mobilna<br />

testo Thermography App<br />

Bezpłatna aplikacja testo Thermography<br />

App dostępna na iOS i Androida, umożliwia<br />

użytkownikowi przygotowanie i wysłanie<br />

e-mailem kompaktowych raportów pomiarowych.<br />

Dodatkowo oferuje praktyczne<br />

narzędzia do szybkiej analizy w miejscu pomiaru<br />

– np. wstawianie dodatkowych punktów<br />

pomiarowych, określania liniowego<br />

profilu temperatury czy dodawanie komentarzy<br />

do zdjęć termowizyjnych. Co więcej<br />

aplikacja umożliwia również bezpośrednią<br />

transmisję zdjęć termowizyjnych z kamery<br />

do Twojego smartfona/tableta, dzięki czemu<br />

może on służyć jako dodatkowy wyświetlacz.<br />

Aplikacja dostępna jest do kamer testo<br />

868, 871, 872.<br />

Współpraca z termohigrometrem<br />

testo 605i i multimetrem testo 770-3<br />

Kolejną zaletą kamer termowizyjnych z serii<br />

testo 871/872 jest możliwość bezprzewodowego<br />

połączenia z termohigrometrem testo<br />

605i oraz amperomierzem cęgowym testo<br />

770-3. Transfer danych pomiarowych z obu<br />

mierników następuje za pomocą Bluetooth.<br />

Pozwala to na szybką i łatwą identyfikację<br />

miejsc zagrożonych występowaniem zawilgoceń<br />

i pleśni, a także określenie pod jakim<br />

obciążeniem działa szafa sterownicza.<br />

Profesjonalne oprogramowanie IRSoft<br />

Znaczącym argumentem wybijającym firmę<br />

SE&Co.KGaA ponad konkurencję jest<br />

oprogramowanie IRSoft. Program ten łączy<br />

w sobie niezwykle prostą i intuicyjną obsługę,<br />

rozbudowany interfejs i szeroką funkcjonalność<br />

dzięki czemu zaspokaja oczekiwania<br />

nawet najbardziej wymagających<br />

klientów.<br />

Co umożliwia?<br />

• wyszczególnienie dowolnej ilości punktów<br />

na zapisanym zdjęciu, w tym również<br />

Coldspot/Hotspot,<br />

• wykonanie histogramu i 5 linii profilu,<br />

• nakładanie obrazu termowizyjnego na<br />

obraz rzeczywisty,<br />

• możliwość wprowadzania emisyjności<br />

i odbić dla całego zdjęcia, wybranej powierzchni<br />

i punktu,<br />

• ręczna regulacja skali, limitów, izotermy,<br />

• wykonanie raportu (10 pomocniczych<br />

formatów z możliwością edycji).<br />

Co więcej – co kilka miesięcy Testo SE&Co.<br />

KGaA wprowadza i udostępnia do użytku<br />

swoim klientom aktualizację oprogramowania.<br />

Dzięki doświadczeniu zdobytemu podczas<br />

lat sprzedaży, nasz program charakteryzuje<br />

znacząca przejrzystość, intuicyjna<br />

i prosta obsługa, jak też bardzo rozbudowane<br />

menu. Do dyspozycji użytkownika przekazujemy<br />

w pełni funkcjonalny program,<br />

bez potrzeby dokupowani dodatkowych<br />

bardziej rozbudowanych wersji. By wypróbować<br />

program – nic prostszego, na naszej<br />

stronie www.testo.com.pl udostępniliśmy<br />

do pobrania najnowsza wersję programu,<br />

pozostaje tylko pobrać go na swój komputer.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

115

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Zapobieganie przestojom maszyn i pożarom<br />

Kamera termowizyjna FLIR T440:<br />

doskonałe narzędzie do kontroli instalacji elektrycznych<br />

W wielu branżach podczas kontroli instalacji elektrycznych wykorzystuje się termowizję,<br />

która stała się niezwykle przydatnym narzędziem. Awarie zasilania mogą spowodować wyłączenie<br />

maszyn lub nawet całych zakładów, a skutki takich przestojów drogo kosztują.<br />

Ale to jeszcze nie wszystko. Istnieje coś znacznie gorszego niż straty produkcyjne: POŻAR.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1.<br />

FLIR T440 jest wyposażona w zoom cyfrowy 8 x oraz innowacyjną funkcję Multi Spectral Dynamic Imaging (MSX).<br />

Niewielki problem elektryczny<br />

może mieć daleko idące konsekwencje.<br />

Wydajność sieci elektrycznej<br />

spada, a energia ucieka<br />

w postaci ciepła. Jeśli się tego<br />

nie wykryje, temperatura może<br />

wzrosnąć tak bardzo, że połączenia<br />

zaczną się topić. Oprócz tego<br />

iskrzenie może wzniecić pożar.<br />

Towarzystwa ubezpieczeniowe<br />

uwzględniają to ryzyko i wymagają<br />

regularnych kontroli instalacji elektrycznych.<br />

To stawia nowe możliwości<br />

przed specjalistami z odpowiednich<br />

branż. Doskonałym przykładem jest firma<br />

EGI z Duisburga.<br />

Jak się to udało w Duisburgu<br />

EGI, specjalistyczna firma z branży instalacji<br />

elektrycznych, powstała w Duisburgu<br />

w 1980 r. Obecnie EGI świadczy<br />

usługi w zakresie instalacji elektrycznych<br />

u klientów z sektorów przemysłu,<br />

handlu i budownictwa. Zatrudniająca ponad<br />

40 pracowników firma uzyskała certyfikaty<br />

DIN EN ISO 9001, DIN 14675<br />

i OHSAS 18001. Od 2005 r. dyrektorem<br />

zarządzającym jest Michael Weigt, który<br />

wzmocnił firmę w zakresie zarządzania<br />

i technologii. Skupił się też na rozszerzaniu<br />

modelu biznesowego i dostrzegł<br />

nowe możliwości w postaci kontroli termowizyjnych.<br />

116 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Kontrole termowizyjne: dodatkowa<br />

usługa<br />

„Zadałem sobie pytanie, czy możemy zaoferować<br />

usługi wymagające dodatkowego<br />

know-how, którego nie mają klienci,<br />

i jakie mogłyby to być usługi. Kontrole<br />

termowizyjne instalacji elektrycznych<br />

były idealną odpowiedzią” – wyjaśnia<br />

Michael Weigt. W 2007 r. Michael Weigt<br />

przeprowadził badania rynku kamer termowizyjnych,<br />

zdobył informacje o różnych<br />

producentach i na targach branżowych<br />

przetestował różne kamery.<br />

Decyzja dotycząca rynku i lidera<br />

technologii: FLIR Systems<br />

FLIR Systems, lider światowego rynku<br />

kamer termowizyjnych, szybko wypunktował<br />

kluczowe kwestie. „Od samego<br />

początku nie interesowały mnie gadżety.<br />

Potrzebowałem dobrze zaprojektowanej<br />

kamery termowizyjnej o wysokiej rozdzielczości”.<br />

Michaela Weigta zaskoczyła<br />

i urzekła jakość obrazu i atrakcyjna<br />

konstrukcja FLIR T360.<br />

Fot. 2.<br />

Fot. 3.<br />

Obraz termowizyjny bez MSX<br />

Obraz termowizyjny z MSX:<br />

W porównaniu ze standardowymi<br />

obrazami, technologia MSX ujawnia<br />

więcej istotnych szczegółów<br />

Czas na szkolenie<br />

„W samym środku kryzysu gospodarczego,<br />

na przełomie 2008 i 2009 roku, nasza<br />

nowa działalność w sferze termowizji<br />

powoli ruszyła do przodu ” – wspomina<br />

Michael Weigt. „Co i rusz spotykaliśmy<br />

się ze sceptycznym podejściem i tymi<br />

samymi argumentami: „Sami to sprawdzimy.<br />

Nasi elektrycy sobie poradzą.<br />

Teraz nie mamy budżetu na kontrole termowizyjne”.<br />

Michael Weigt nie dał się<br />

zniechęcić. Był pewien, że stosowanie<br />

termowizji w kontrolach instalacji elektrycznych<br />

ma potencjał.<br />

On i kilku techników wzięli udział<br />

w kursie w Termowizyjnym Centrum<br />

Szkoleniowym (Infrared Training Center<br />

– ITC), aby zdobyć szeroką wiedzę na temat<br />

kamer termowizyjnych FLIR i oprogramowania<br />

FLIR Reporter. Dodatkowe<br />

szkolenie prowadził partner sprzedażowy<br />

FLIR – Herzog.<br />

Pierwsze prace polegały na kontrolach<br />

pojedynczych szaf elektrycznych<br />

w szkołach, szpitalach, bankach i budynkach<br />

publicznych. Dziś EGI zajmuje się<br />

kontrolami instalacji elektrycznych dla<br />

klientów przemysłowych.<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

117

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 4.<br />

Obrazy połączeń kablowych w wyłączniku prądowym. Plastikowa osłona kabla jest<br />

sparciała, izolacja zaczyna się złuszczać, a temperatura znacznie przekracza 60°C,<br />

co wskazuje na poważny problem. Należy znaleźć przyczynę tego stanu, sprawdzając<br />

wadliwe bezpieczniki w wyłączniku, nadmierną oporność styków w punktach<br />

połączeń kablowych (np. z powodu utlenienia) itp. Kabel trzeba wówczas częściowo<br />

wymienić, a przynajmniej skrócić (jeśli ma wystarczający zapas), zdjąć izolację<br />

z końcówki i ponownie podłączyć.<br />

Termowizja w kontroli instalacji<br />

elektrycznych<br />

„W pomieszczeniach kontroli może się<br />

znajdować nawet 40 szaf elektrycznych,<br />

które trzeba sprawdzać co 4 lata. Wymagają<br />

tego nie tylko przepisy prawa, ale też<br />

towarzystwa ubezpieczeniowe, których polisy<br />

przewidują zapobieganie pożarom. To<br />

wszystko ma sporo sensu” – mówi Michael<br />

Weigt, wspierając się własnym doświadczeniem,<br />

wynikającym z faktu, że niektóre<br />

z takich pomieszczeń są eksploatowane<br />

od 30 lat. „Stara izolacja kabli może par-<br />

Fot. 5.<br />

Michael Weigt w trakcie kontroli termowizyjnej: dane z miernika cęgowego Extech są przesyłane do kamery termowizyjnej<br />

przez Bluetooth. FLIR T440 przesyła obrazy termowizyjne do tabletu przez sieć bezprzewodową<br />

118 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

POMIARY<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 6.<br />

Zdjęcie termowizyjne. Funkcja obrazu w obrazie. funkcja Thermal Fusion<br />

cieć” – wyjaśnia Weigt. „Czynniki zewnętrzne,<br />

takie jak promieniowanie UV,<br />

i zachodzące w jego wyniku procesy chemiczne<br />

w materiale zmieniają właściwości<br />

plastyfikatorów w izolacji z tworzyw<br />

sztucznych. Po pewnym czasie eksploatacji<br />

staje się ona krucha i zaczyna odpadać”.<br />

Styki ulegają utlenieniu, a bezpieczniki są<br />

przeciążone. Kamera termowizyjna FLIR<br />

natychmiast wykrywa takie miejsca. Sprawiające<br />

problemy komponenty oznacza<br />

się podczas kontroli i wymienia w czasie<br />

najbliższego planowanego przestoju.<br />

Kamera termowizyjna pozwala na kontrole<br />

bez wyłączania zasilania systemu.<br />

Instalacje elektryczne, zanim ulegną awarii,<br />

zwykle się przegrzewają. Kamera termowizyjna<br />

wyraźnie pokazuje „gorące<br />

punkty”, dzięki czemu można podjąć działania<br />

zaradcze, zanim dojdzie do awarii.<br />

Termowizja może też służyć do wykrywania<br />

asymetrycznych obciążeń. Przyczyną<br />

nie zawsze są wadliwe moduły. Starsze<br />

systemy zwykle z czasem rozbudowywano.<br />

W takich przypadkach przez obwód<br />

elektryczny mógł płynąć prąd wyższy niż<br />

pierwotnie zakładany. To wymaga podjęcia<br />

natychmiastowych działań, ponieważ<br />

nadmierne obciążenie może powodować<br />

problemy z przegrzewaniem i stanowi<br />

zagrożenie pożarowe.<br />

„Regularne serwisowanie pozwala zachować<br />

ciągłość eksploatacji nawet<br />

starszych instalacji elektrycznych oraz<br />

sprawnie unikać nieplanowanych wyłączeń<br />

i kosztownych odstawień maszyn”<br />

– mówi Weigt.<br />

Termowizyjna kontrola jakości<br />

EGI nie tylko świadczy usługi w zakresie<br />

termowizji. Firma buduje również własne<br />

rozdzielnice i szafki. EGI wykorzystuje<br />

termowizję do monitorowania jakości szafek<br />

własnej produkcji oraz do przedstawiania<br />

klientom udokumentowanych wyników<br />

kontroli. Wszystkie komponenty są łączone<br />

przewodami, a każdy zacisk śrubowy<br />

trzeba dokręcać odpowiednim momentem<br />

obrotowym. Kamera termowizyjna, użyta<br />

przed oddaniem systemu do eksploatacji,<br />

wykrywa przegrzewy i umożliwia natychmiastowe<br />

rozwiązanie problemu.<br />

Rozwój firmy i zakup nowej kamery<br />

Od 2010 r. EGI otrzymuje coraz więcej<br />

zamówień na kontrole termowizyjne.<br />

Firma zdecydowała się więc na zakup nowej<br />

kamery termowizyjnej. Wybór padł<br />

na model FLIR T440. Jedną z wyjątkowych<br />

funkcji FLIR T440 jest technologia<br />

Multi Spectral Dynamic Imaging (MSX).<br />

MSX to nowa, zgłoszona do opatentowania<br />

technologia. Jej sercem jest wyjątkowy<br />

procesor przetwarzania obrazu FLIR,<br />

który generuje wysoce szczegółowe obrazy<br />

termowizyjne w czasie rzeczywistym.<br />

• Obraz termowizyjny w czasie rzeczywistym,<br />

wzbogacony jest o szczegóły z zakresu<br />

światła widzialnego.<br />

• Wyjątkowa czytelność termowizji, wyraźnie<br />

wskazująca problematyczne miejsca.<br />

• Łatwiejsza identyfikacja konkretnego<br />

punktu docelowego przy zachowaniu danych<br />

o temperaturze.<br />

• Niezrównana jakość obrazu.<br />

• Brak konieczności robienia dodatkowych<br />

zdjęć cyfrowych w celu dokumentowania.<br />

W przeciwieństwie do tradycyjnego<br />

łączenia termowizji ze zwykłymi zdjęciami<br />

(funkcja Thermal Fusion), w którym<br />

obraz termowizyjny nakłada się na zdjęcie<br />

zrobione w świetle widzialnym, nowa<br />

technologia FLIR MSX nakłada i uwypukla<br />

szczegóły ze zdjęć cyfrowych<br />

na zdjęcia i wideo termowizyjne. MSX<br />

generuje ostrzejsze obrazy termowizyjne,<br />

umożliwia szybszą identyfikację celów,<br />

tworzy czytelne raporty i ułatwia<br />

znajdowanie rozwiązań.<br />

Wymienny obiektyw szerokokątny<br />

do trudno dostępnych miejsc<br />

FLIR T440 jest wyposażona w obiektyw<br />

o kącie widzenia 25°, idealny do wielu zastosowań.<br />

Często jednak specjaliści termowizji<br />

muszą operować w ciasnych pomieszczeniach<br />

i nie mają dużo miejsca. EGI zdecydowała<br />

się więc na zakup dodatkowego wymiennego<br />

obiektywu szerokokątnego 45°, ponieważ<br />

czasami trzeba robić zdjęcia szaf elektrycznych<br />

z odległości zaledwie 80 cm. Nawet przy<br />

tak małych odległościach obiektyw 45° umożliwia<br />

uzyskanie całościowego obrazu, na którym<br />

łatwo zidentyfikować problematyczne<br />

miejsca, również w cienkich kablach.<br />

Technik Andre Bacht jest zachwycony wyświetlaczem<br />

dotykowym z funkcją rysowania.<br />

Ta nowa funkcja FLIR Systems umożliwia<br />

czytelne wskazywanie lokalizacji problemu<br />

na zapisanym zdjęciu, zarówno termowizyjnym,<br />

jak i zwykłym. Można to robić bezpośrednio<br />

na ekranie dotykowym kamery. Elementy<br />

wskazane na obrazie termowizyjnym<br />

zostaną automatycznie dołączone do raportu.<br />

Technik używa też funkcji Meterlink.<br />

Technologia FLIR MeterLink umożliwia<br />

przesyłanie danych z miernika cęgowego<br />

Extech do kamery termowizyjnej za pośrednictwem<br />

Bluetooth. Oszczędza to czas, ponieważ<br />

nie trzeba podczas kontroli robić notatek.<br />

Ta funkcja eliminuje też ryzyko nieprawidłowych<br />

notatek i przyspiesza raportowanie, ponieważ<br />

wszystkie wartości są automatycznie<br />

dołączane do raportu z kontroli.<br />

„Kiedyś zapisywaliśmy wyniki pomiarów<br />

z miernika cęgowego ręcznie, na kartce papieru,<br />

a dopiero potem łączyliśmy je z odpowiednim<br />

zdjęciem termowizyjnym. Taki<br />

proces był oczywiście obarczony ryzykiem<br />

pomyłek” – wyjaśnia Andre Bacht. Używa<br />

on również zintegrowanej łączności bezprzewodowej,<br />

aby przesyłać obrazy termowizyjne<br />

z kamery do tabletu.<br />

Wniosek<br />

Strategia Michaela Weigta okazała się strzałem<br />

w dziesiątkę. „Naszym celem było<br />

wejście EGI w nowy obszar działalności<br />

biznesowej za pomocą usług wymagających<br />

wysokich kwalifikacji. Udało się nam<br />

osiągnąć cel, a do tego okazało się, że kontrole<br />

termowizyjne to naprawdę interesująca<br />

praca. Kamery termowizyjne FLIR idealnie<br />

nadają się do tego zadania”.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

119

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Ręczne narzędzia akumulatorowo-<br />

-hydrauliczne do zaciskania końcówek<br />

kablowych EPG 60 i cięcia kabli EPG Cut 40<br />

Wygodna obróbka przewodów o dużych przekrojach<br />

W systemach prądotwórczych i rozdzielczych używane są kable o dużych przekrojach. W zastosowaniach<br />

tych konieczne jest zagwarantowanie niezawodnych i bezpiecznych połączeń, jak również<br />

łatwości obsługi.<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

Nowe ręczne narzędzia Weidmüller<br />

są ergonomicznymi, zasilanymi akumulatorowo<br />

urządzeniami hydraulicznymi,<br />

pozwalającymi uzyskać<br />

niezawodne i wytrzymałe połączenia<br />

zaciskane. Narzędzia firmy Weidmüller<br />

oferują najwyższą jakość pracy<br />

na każdym jej etapie oraz doskonałą<br />

ergonomię, zaspokajając surowe<br />

wymagania rynku w zakresie bezpieczeństwa<br />

i pewności działania. Własności<br />

te gwarantują łatwą obróbkę<br />

przewodów o dużych przekrojach<br />

dla systemów zasilających i rozdzielczych.<br />

Zalety :<br />

• Ergonomiczna konstrukcja – ułatwiająca<br />

obsługę i przyspieszająca<br />

prace.<br />

• Szeroki zakres przekrojów kabli<br />

– narzędzie EPG 60 wyposażone<br />

w różne matryce zaciskające pozwala<br />

na zaciśnięcie końcówek<br />

kablowych serii Euro i DIN 46235/<br />

DIN 46234 na kablach o przekrojach sięgających<br />

nawet do 300 mm².<br />

• Czytelna dokumentacja operacji – zapisywanie<br />

wszystkich cykli zaciskania/<br />

cięcia oraz komunikatów o błędach<br />

w wewnętrznej pamięci. Łatwa transmisja<br />

danych za pośrednictwem interfejsu<br />

USB.<br />

• Szybkość – bardzo szybka obróbka<br />

dzięki wspomaganiu hydraulicznemu<br />

• Precyzja i powtarzalność operacji – dzięki<br />

automatycznej regulacji ciśnienia oraz<br />

monitorowaniu za pomocą czujnika.<br />

• Najwyższej jakości kształt zacisku<br />

WM – sześciokątny kształtu zacisku<br />

z podwójnym wgłębianiem umożliwia<br />

uzyskanie optymalnej jakości przetwarzania<br />

i zmniejszenie stopnia złożoności<br />

w obróbce różnego rodzaju przewodów.<br />

• Szeroka gama końcówek kablowych<br />

– nowe narzędzie do zaciskania przewodów<br />

umożliwia obróbkę wielu różnych typów<br />

końcówek kablowych, które firma Weidmüller<br />

oferuje również w seriach Euro/DIN.<br />

Więcej na: www.weidmuller.pl<br />

•<br />

Kontrolowane połączenia śrubowe<br />

Cały program narzędzi dynamometrycznych firmy Wiha rośnie<br />

wspólnie z rodziną produktów SlimVario. Teraz, dzięki nowym<br />

adapterom dynamometrycznym Wiha easyTorque, można<br />

w prosty sposób – za pomocą jednego kliknięcia – doposażać<br />

wszystkie produkty serii slimVario, m.in. uchwyt na bity z magazynkiem<br />

LiftUp electric, Stubby electric czy na przykład zestaw<br />

wkrętaków slimVario. Uniwersalny program produktów slimVario<br />

zyskuje tym samym dodatkowy wymiar funkcjonalności przy<br />

„wykonywaniu połączeń śrubowych w sposób kontrolowany”.<br />

Właściwy moment dokręcania zapobiega uszkodzeniom materiału<br />

i czasochłonnym poprawkom oraz chroni przed ewentualnymi<br />

roszczeniami gwarancyjnymi. Tak samo, jak wszystkie<br />

bity Wiha slimBit, ergonomiczne uchwyty wkrętaków slimVario<br />

oraz uchwyty na bity z magazynkiem adaptery Wiha easyTorque<br />

są testowane pojedynczo napięciem 10.000 V AC i dopuszczane<br />

do użycia pod napięciem 1.000 V AC.<br />

Źródło: Wiha<br />

120 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

PROMOCJA<br />

ENERGOTYTAN - PROMOCJE ENERGETAB <strong>2017</strong><br />

ester naicia 0-3<br />

esto - to naardie aaansoan model rd oeroanch tester napicia prc nikalne technoloii iatoodoe<br />

doane latarce do podietlania miesca pomiaroeo nkci ednoienoeo kraca a ora ctelneo skanika<br />

diodoeo moliiaceo odct e ld na pooenie miernika elektrcneo tester napicia testo - posiada take<br />

dodatko ietlac ktreo mona odcta iece artoci pomiaroe<br />

399 zł netto<br />

Praska hydrauliczna do kabli HH622 6-300 mm²<br />

• dieo sstem hdralicn<br />

• metaloa alika transportoa<br />

Praska mechaniczna do kabli MP22 6-300 mm²<br />

• rcki alminioe rosane teleskopoo<br />

• metaloa alika transportoa<br />

Model Zakres Waga Cena netto<br />

MP22 6-300 mm² 2 kg 2299 zł<br />

Model Zakres Seria Cena netto<br />

HH622 6-300 mm² EXPERT 3500 zł<br />

Zestaw wycinaków do otworów WM-60<br />

• idealne do prac monterskich<br />

Pas narzdziowy dla elektromontera -6<br />

• ccio esta nardio<br />

Model Izolacja Waga Cena netto<br />

TN-16 1000V 2,2 kg 480 zł<br />

Model Seria Cena netto<br />

WM-60 STANDARD 900 zł<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

121

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Narzędzia do montażu i naprawy kabli<br />

z ENERGOTYTANU ®<br />

Profesjonalizm i bezpieczeństwo to podstawowe wymogi podczas naprawy kabli. Poziom skomplikowania<br />

tych prac oraz wysokie koszty, często związane z koniecznością użycia ciężkiego i specjalistycznego<br />

sprzętu, wymagają nie tylko doświadczenia, ale także zastosowania odpowiednich<br />

zestawów naprawczych. W ich skład, oprócz tulejek, taśm i muf, wchodzą właściwie dobrane<br />

narzędzia. Firma Energotytan posiada w swojej ofercie szeroki wybór specjalistycznych urządzeń<br />

do cięcia, zaprasowywania tulejek i końcówek, a także do kompleksowej obróbki izolacji oraz prac<br />

naprawianych kabli i przewodów.<br />

PROMOCJA<br />

Cięcie kabli i przewodów energetycznych<br />

wymaga zwykle użycia bardzo<br />

dużej siły i to w miejscach o ograniczonym<br />

dostępie. Ręczne nożyce mechaniczne<br />

Energotytan wyposażone są<br />

w precyzyjne hartowane ostrza przeznaczone<br />

do cięcia kabli i przewodów<br />

miedzianych i aluminiowych do średnicy<br />

100 mm. Dzięki dużemu przełożeniu<br />

dźwigni i optymalnej geometrii<br />

ostrzy, wymagają one niewielkiej siły<br />

użytkownika, a uzyskane cięcie jest<br />

czyste i gładkie – bez miażdżenia i deformacji<br />

przewodu. Nożyce dostępne<br />

są także w wersji zapadkowej oraz<br />

z teleskopowymi ramionami. Nadają<br />

się one idealnie do prac w wąskich<br />

przestrzeniach, a niewielka waga<br />

i rozmiary niektórych modeli pozwalają<br />

na ich jednoręczną obsługę<br />

(fot. 1, 2 i 3).<br />

Kolejną grupę stanowią nożyce hydrauliczne<br />

i akumulatorowe, wyposażone<br />

standardowo w obrotową, zamykaną<br />

głowicę, ciśnieniowy zawór<br />

bezpieczeństwa i dwubiegowy napęd<br />

ręczny lub akumulatorowy, zapewniający<br />

komfort i bezpieczeństwo<br />

pracy. Urządzenia te cechuje lekka<br />

kompaktowa konstrukcja i możliwość<br />

przerwania operacji na każdym<br />

etapie pracy. Umożliwiają one cięcie<br />

kabli Al i Cu do średnicy 85 mm (model<br />

HS-85 i ASE85) (fot. 4 i 5).<br />

Do cięcia kabli o największych przekrojach<br />

polecamy najnowszy profesjonalny<br />

hydrauliczny zestaw tnący EH105<br />

(fot. 6) z napędem nożnym, który<br />

został zaprojektowany i zbudowany<br />

pod kątem najcięższych prac<br />

elektroinstalacyjnych w trudnodo-<br />

Fot. 1. Fot. 2.<br />

Fot. 3. Fot. 4.<br />

Fot. 5.<br />

Fot. 6. Fot. 7.<br />

122 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot. 8.<br />

Fot. 11.<br />

Fot. 12.<br />

Fot. 13.<br />

Fot. 14.<br />

Fot. 9.<br />

stępnych miejscach. Stabilna ultralekka pompa<br />

została przystosowana do użytku zewnętrznego<br />

i wewnętrznego, a konstrukcja głowicy zapewnia obsługę<br />

kabli i przewodów w zakresie Ø 0-105 mm.<br />

Nowy napęd zapewnia długotrwałą żywotność i fonkcjonalność<br />

nawet w najtrudniejszych warunkach pracy.<br />

Pompa dodatkowo kompatybilna jest z pozostałymi<br />

głowicami do zaciskania kabli, obróbki szyn prądowych<br />

i otworowaniem rozdzielnic firmy Energotytan.<br />

Kolejną grupą narzędzi są hydrauliczne głowice<br />

tnące (fot. 7, 8), do napędu których wykorzy-stać<br />

można wszystkie dostępne pompy ręczne, elektryczne,<br />

akumulatorowe oraz spalinowe agregaty<br />

hydrauliczne Energotytan o ciśnieniu roboczym 700<br />

barów (fot. 9). W razie konieczności cięcia kabli<br />

o średnicy do 120 mm, które mogą znajdować się<br />

pod napięciem, najbezpieczniejszym rozwiązaniem<br />

będzie użycie zestawu hydraulicznego IHN-120.<br />

Zapewnia on ochronę operatora, w przypadku omyłkowego<br />

przecięcia przewodu pod napięciem do<br />

30 kV (fot. 10).<br />

W celu przygotowania przewodów SN do wykonania<br />

idealnego połączenia możemy posłużyć się<br />

walizkowym zestawem korowarek Energotytan<br />

E-002. Dwufunkcyjne urządzenie M-500 umożliwi<br />

nam łatwe i bezpieczne usunięcie zewnętrznego<br />

płaszcza (o średnicy 15 50 mm) oraz izolacji XLPE<br />

(o grubości 8 10 mm). Za pomocą korowarek serii<br />

„S” lub „KSK” usuniemy ekran półprzewodzący/<br />

wytłaczany przy zachowaniu jednolicie zdartej<br />

powierzchni. Ochronę końcówek łączących przed<br />

uszko¬dzeniem zapewni nam urządzenie KS-U,<br />

służące do ścinania ostrych krawędzi izolacji<br />

na żyłach do 300 mm² (fot. 11).<br />

Podobnie do narzędzi tnących, urządzenia do zaprasowywania<br />

końcówek i tulejek występują w analogicznych<br />

wersjach napędu. Najbardziej uniwersalna praska<br />

mechaniczna MP22 z teleskopowymi rączkami, obrotową<br />

i otwieraną głowicą oraz wymiennymi matrycami<br />

serii M22, posiada zakres pracy Cu i Al do 300 mm².<br />

Alternatywą zapewniającą większy komfort przy<br />

tym przekroju są jedno i dwubiegowe ręczne praski<br />

hydrauliczne, w których zaprasowywanie końcówek<br />

dokonuje się poprzez pompowanie ruchomą dźwignią<br />

oraz praski elektrohydrauliczne, zasilane akumulatorowo.<br />

Urządzenia te wyposażone są w obrotową<br />

głowi¬cę oraz zawór bezpieczeństwa. Rozwarcie<br />

szczęk następuje samoczynnie po zwolnieniu zaworu<br />

przeciążeniowego lub zadziałaniu układu zabezpieczającego,<br />

a sama operacja zaciskania może zostać przerwana<br />

na każdym etapie (fot. 12, 13 i 14).<br />

Pełna oferta narzędzi dostępna jest na stronie<br />

www.energotytan.pl.<br />

Adrian Zając<br />

www.energotytan.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

123

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Nowa norma drabin EN 131<br />

– większe bezpieczeństwo użytkowników drabin przystawnych<br />

Z dniem 1 stycznia 2018 r. wejdą w życie istotne zmiany dla wszystkich drabin, które mogą<br />

być wykorzystywane jako przystawne, a których długość przekracza 3 metry.<br />

PROMOCJA<br />

Nowe regulacje normy EN 131-1,<br />

w zasadniczej części, dotyczą<br />

obowiązku wyposażenia tych<br />

urządzeń w stabilizator, który<br />

zwiększa powierzchnię podparcia<br />

drabiny, a tym samym bezpieczeństwo<br />

użytkowników. Zmiany te,<br />

w kolejnym punkcie – EN 131-2,<br />

nakładają także na producentów<br />

szereg nowych wytycznych dotyczących<br />

wytrzymałości drabin oraz wprowadzają<br />

nowy podział drabin pod względem grupy<br />

użytkowników.<br />

Czego dotyczą zmiany?<br />

Zmiany, które wejdą w życie z początkiem<br />

przyszłego roku są dość kompleksowe<br />

i dotyczą wszystkich typów drabin,<br />

Fot.: KRAUSE<br />

które mogą być używane w charakterze<br />

drabiny przystawnej, zarówno z punktu<br />

widzenia samych producentów, jak i ich<br />

użytkowników profesjonalnych. W zależności<br />

od określeń przyjętych przez producentów,<br />

mogą to być drabiny przystawne,<br />

rozsuwane, rozstawno-przystawne,<br />

a także wewnętrzne części drabin wielofunkcyjnych.<br />

Każda z nich, o ile jest<br />

przewidziana do użytkowania w wersji<br />

przystawnej, po przekroczeniu długości<br />

3 metrów, musi być wyposażona w zamocowany<br />

na stałe stabilizator.<br />

– Wchodzące w życie zmiany (punkt 131-2)<br />

wprowadzają także ścisły podział<br />

drabin na dwie grupy, uzależnione<br />

od rodzaju użytkownika. I tak, pierwszą<br />

grupę stanowią profesjonaliści,<br />

którzy korzystają z drabin w ramach<br />

wykonywanego zawodu, drugą zaś<br />

członkowie gospodarstw domowych.<br />

Nowe przepisy nakładają także na nas<br />

– producentów – szereg nowych, ostrzejszych<br />

wymagań, dotyczących prowadzonych<br />

na produktach badań wytrzymałościowych<br />

– wyjaśnia Marek Banach,<br />

ekspert firmy KRAUSE.<br />

Fot. 1.<br />

Drabina przegubowa STABILO, funkcja przystawna<br />

Zgodnie z nowymi regulacjami,<br />

od 1 stycznia 2018 r.,<br />

każda drabina przewidziana<br />

do użytkowania w wersji<br />

przystawnej, po przekroczeniu<br />

długości 3 metrów, musi<br />

być wyposażona w zamocowany<br />

na stałe stabilizator.<br />

Jego szerokość obliczana jest<br />

według poniższej formuły:<br />

(b1 + 0,1 x l1 + 2 x t)<br />

gdzie:<br />

b1 – długość prześwitu między<br />

profilami drabiny<br />

l1 – długość drabiny w pozycji<br />

przystawnej<br />

t – szerokość profilu drabiny<br />

124 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Fot.: KRAUSE<br />

Fot. 2.<br />

Kiedy wchodzą w życie?<br />

Zmiany normy, o których mowa, opracowywane<br />

są na szczeblu europejskim od wielu<br />

miesięcy. Obecnie – do 31 grudnia <strong>2017</strong> r.,<br />

znajdujemy się w okresie przejściowym, który<br />

z jednej strony daje szansę producentom drabin<br />

na dostosowanie produkcji do nowych wymagań,<br />

z drugiej zaś pozwala<br />

przedsiębiorcom<br />

przeprowadzić<br />

kontrolę dotychczas<br />

wykorzystywanych<br />

urządzeń pod kątem<br />

oceny ich bezpieczeństwa.<br />

A jak<br />

mają się zachować<br />

pracodawcy, którzy<br />

właśnie teraz chcą<br />

zainwestować w rozwój<br />

parku maszynowego?<br />

Czy na rynku<br />

dostępne są już drabiny<br />

wykonane według<br />

nowej normy?<br />

– Na rynku pojawiają<br />

się już stopniowo<br />

produkty spełniające<br />

wymogi nowej<br />

normy EN 131-1<br />

i są one oznaczone<br />

stosowną naklejką.<br />

Drabina rozstawno-<br />

-przystawna STABILO<br />

Dlatego w celu minimalizacji<br />

kosztów<br />

dostosowania zakupionych<br />

właśnie drabin do zmian przewidzianych<br />

nową normą, zachęcam do zwracania<br />

szczególnej uwagi na informacje pojawiające<br />

się na nabywanych produktach. Firma<br />

KRAUSE, już od 1 marca br. produkuje profesjonalne<br />

drabiny STABILO zgodnie z nowymi<br />

wymaganiami. Oferta jest praktycznie gotowa<br />

i za chwilę będzie dostępna na naszym rynku.<br />

Warto zaznaczyć, że od 1 grudnia br. będziemy<br />

sprzedawać już tylko drabiny wykonane<br />

według nowej normy – podpowiada ekspert<br />

producenta.<br />

Kogo dotykają?<br />

Nowe regulacje obejmują zarówno producentów<br />

drabin, jak i wszystkie przedsiębiorstwa<br />

i podmioty gospodarcze, które<br />

wykorzystują drabiny przystawne dłuższe<br />

niż 3 m jako element wyposażenia zakładu,<br />

służący pracownikom do pracy na wysokości.<br />

Co w praktyce zmiana ta oznacza<br />

dla przedsiębiorstw? Z jednej strony będą<br />

zobowiązani do odpowiedniego dostosowania<br />

obecnego parku maszynowego,<br />

z drugiej zaś do zakupu, po 1 stycznia<br />

2018 r., drabin przystawnych zgodnych<br />

z wymaganiami nowej normy. Pracodawcy<br />

muszą więc przeprowadzić ewidencję posiadanych<br />

drabin przystawnych pod kątem<br />

nowych wymagań i, w razie konieczności,<br />

wyposażyć wskazane modele w odpowiedniej<br />

długości stabilizator - może zdarzyć<br />

się bowiem tak, że obecne będą niewystarczające<br />

lub nie będzie ich wcale.<br />

Producenci zaś, poza obowiązkiem wyposażania<br />

na stałe w stabilizator drabin wykorzystywanych<br />

jako przystawne, zobowiązani zostali,<br />

już na etapie projektowania urządzeń, do prowadzenia<br />

bardziej wymagających badań dotyczących<br />

ich wytrzymałości, zarówno pod kątem<br />

obciążeń, jak i intensywności użytkowania.<br />

Podpowiedzi i porady<br />

Wprowadzanie zmian w przepisach zawsze<br />

łączy się z pewnymi lękami i obawami ze<br />

strony podmiotów, których one dotyczą.<br />

Dlatego firma KRAUSE oferuje nie tylko<br />

swoim klientom, ale i wszystkim zainteresowanym<br />

podmiotom, pełne wsparcie informacyjne<br />

oraz kontrolne. – Dysponujemy szerokim<br />

wachlarzem porad: od oceny ryzyka<br />

posiadanych już urządzeń, poprzez prawidłowe<br />

dostosowanie ich do nowych wymagań,<br />

aż do kompleksowego doradztwa inwestycyjnego.<br />

Korzystamy z opracowanych przez<br />

nas list pytań kontrolnych, które zapewniają<br />

weryfikację parku maszynowego na najwyższym<br />

poziomie i pomagają przedsiębiorstwom<br />

uniknąć ryzyka odpowiedzialności karnej za<br />

nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów<br />

bezpieczeństwa. Zachęcamy także do korzystania<br />

z prowadzonych przez nas szkoleń,<br />

dzięki którym wytypowane przez pracodawcę<br />

osoby, w swoich zakładach pracy, zdobywają<br />

wiedzę niezbędną do zarządzania parkiem<br />

maszynowym zgodnie z nowymi wymaganiami<br />

– podsumowuje Marek Banach.<br />

Krause<br />

REKLAMA<br />

DRABINY DIELEKTRYCZNE<br />

Bezpieczeństwo pracy elektryka na wysokim poziomie<br />

sprawdzone wg normy DIN EN 131, w oparciu o EN: 61478:2002<br />

wykonane w całości z tworzywa sztucznego wzmacnianego<br />

włóknem szklanym lub ze szczeblami/stopniami z aluminium<br />

stabilna i wytrzymała konstrukcja, przystosowana do intensywnego<br />

użytku profesjonalnego<br />

www.krause-systems.pl<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

125

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Laserowa precyzja<br />

GCL 2-50 C Professional i GCL 2-50 CG Professional to pierwsze na świecie<br />

lasery wielofunkcyjne, którymi można sterować za pomocą aplikacji<br />

poprzez łącze Bluetooth. Urządzenia umożliwiają łatwe wykonanie prac<br />

niwelacyjnych przy odległościach do 50 m (z wykorzystaniem odbiornika).<br />

Obydwa nowe lasery rzutują na ścianę jedną pionową i jedną poziomą<br />

linię laserową oraz wycentrowane punkty w pionie na podłodze i suficie.<br />

Zarówno linie jak i punkty można zdalnie włączać i wyłączać, dzięki nowej<br />

aplikacji Bosch Levelling Remote. Sterowanie za pośrednictwem aplikacji<br />

gwarantuje, że ustawienia nie zostaną zmienione po np. przypadkowym<br />

dotknięciu urządzenia przez użytkownika. Możliwe jest także operowanie<br />

laserem w miejscach trudno dostępnych, w których precyzyjne ustawienie<br />

urządzenia wymaga dużego wysiłku.<br />

Źródło: Bosch<br />

MATERIAŁY PRASOWE FIRM<br />

3 skrzynie – 3 razy więcej możliwości<br />

10, 20, czy 30 kg? – niezależnie od tego ile sprzętu trzeba przetransportować 3 nowe skrzynie<br />

STANLEY FATMAX ® TSTAK zmieszczą w sobie wszystko co potrzebne. Skonstruowane<br />

z wytrzymałego plastiku, z wygodnymi uchwytami są pojemne, ergonomiczne i gwarantują<br />

wygodę pracy.<br />

Gdy do pracy potrzeba niewielu narzędzi idealnie sprawdzi się głęboka skrzynia narzędziowa<br />

o udźwigu do 20 kg. Kosz STANLEY FATMAX ® TSTAK TOTE w przestronnym wnętrzu<br />

zmieści do 20 kg obciążenia. Zapewni porządek drobnym, jak i nieco większym narzędziom.<br />

Pozwoli także przechowywać je pionowo. Do zadań wymagających dużej liczby narzędzi<br />

potrzebna będzie skrzynia z nośnością do 30 kg. Z łatwością przetransportuje ona potrzebny<br />

sprzęt, dzięki solidnym, 7-calowym kołom i wygodnemu uchwytowi teleskopowemu, który<br />

wytrzyma nawet 50 kg obciążenia.<br />

Źródło: StanleyBlack& Decker<br />

Czysta robota<br />

Uniwersalne (usuwanie suchych i mokrych zanieczyszczeń<br />

oraz wody) odkurzacze NT Tact marki Kärcher są niezastąpione<br />

w branży budowlanej i remontowej. Model NT 40/1 Tact Te doskonale<br />

radzi sobie z duża ilością pyłów klasy M, dlatego śmiało<br />

można rekomendować go budowlańcom. Odkurzacz wyposażony<br />

jest w gniazdo do podłączenia elektronarzędzi oraz system<br />

oczyszczania filtra Tact. 40 litrowy, pojemny zbiornik zapewnia<br />

długą pracę bez przerw. Odkurzacz NT 40/1 Tact Te jest przystosowany<br />

do częstego przemieszczania dzięki dużym kołom i ergonomicznemu<br />

uchwytowi prowadzącemu. Uszkodzeniom podczas<br />

użytkowania w trudnych warunkach zapobiega wytrzymały<br />

zderzak. Długi wąż ssący (4 m) pozwala dosięgnąć we wszystkie<br />

zakamarki, co znacznie zwiększa efektywność odkurzania. W wyposażeniu<br />

standardowym odkurzacza są dwie ssawki: podłogowa<br />

i szczelinowa oraz torebka flizelinowa. NT 40/1 Tact Te posiada<br />

funkcję włączania i wyłączania przez podłączone elektronarzędzie<br />

oraz funkcję automatycznego wyłączania się po przekroczeniu dopuszczalnego<br />

poziomu cieczy w zbiorniku.<br />

Źródło: Kärcher<br />

126 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

WARSZTAT<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

Odzież na wymagające warunki pogodowe na budowie<br />

Szwedzka marka Snickers Workwear prezentuje nowy zestaw<br />

odzieży dedykowanej mężczyznom wykonującym<br />

prace na zewnątrz w różnych warunkach pogodowych.<br />

Nieprzemakalna kurtka model 1303 AllroundWork<br />

została zaprojektowana z myślą o pracy podczas deszczowych<br />

i wietrznych dni. Wodoodporna i oddychająca<br />

2-warstwowa tkanina, wodoszczelne klejone<br />

szwy i dwustronne zamki YKK AquaGuard ® Coil<br />

spełniają najwyższe wymagania normy EN 343,<br />

zabezpieczając przed przenikaniem wilgoci podczas<br />

opadów. Nowoczesny krój z przedłużanym<br />

tyłem pozwala na znakomite dopasowanie,<br />

a dodatkowo chroni dół pleców przed zimnem<br />

w każdej pozycji roboczej. Profilowane rękawy dają pełną<br />

swobodę ruchu, a regulowany kaptur szczelnie osłania<br />

głowę i kark, zwiększając komfort cieplny. Kurtka<br />

posiada trzy praktyczne kieszenie, w tym jedną<br />

na piersi – przeznaczoną na dokumenty czy telefon,<br />

a także elementy odblaskowe, zapewniające<br />

lepszą widzialność i bezpieczeństwo pracy wieczorami.<br />

Model 1303 dostępny jest w czterech<br />

modnych wersjach kolorystycznych: czarnej<br />

oraz łączących czerń z czerwienią, szarością<br />

i granatem w rozmiarach: XS-XXXL.<br />

Źródło: Snickers Workwear<br />

Praktyczna i wygodna<br />

Kurtka robocza WÜRTH MODYF została zaprojektowania specjalnie<br />

z myślą o pracownikach firm wykonawczych. Kurtka, dzięki<br />

wykonaniu z elastycznego materiału, zapewnia maksymalną swobodę<br />

ruchów. Jest bardzo przyjemna w użytkowaniu i wytrzymała.<br />

Miejsca o dużym naprężeniu chronią potrójne szwy, posiada również<br />

wkładki siatkowe do lepszej wentylacji. Praktyczne użytkowanie<br />

produktu zapewnia duża liczba kieszeni: dwie wewnętrzne,<br />

dwie na piersiach, dwie boczne oraz miejsce na kartę identyfikacyjną.<br />

Dodatkowa kieszonka na telefon komórkowy chroni ciało przed<br />

skutkami elektromagnetycznymi. Kurtka ta należy do linii odzieży<br />

STRETCH-FIT, która obejmuje dodatkowo: spodnie, bermudy, koszulki<br />

polo, bluzy polarowe oraz softshell<br />

.<br />

Źródło: Würth Polska<br />

Bądź w kontakcie chroniąc słuch<br />

Honeywell wprowadił na rynek nowe słuchawki ochronne zaprojektowane tak, by umożliwić<br />

pracownikom pozostawanie w kontakcie przy zapewnieniu ochrony słuchu w głośnych miejscach<br />

pracy. Nowe bezprzewodowe nauszniki ochronne Honeywell Howard Leight Sync ® integrują<br />

technologię Bluetooth ® , pozwalając pracownikom rozmawiać przez telefon i łączyć się ze<br />

współpracownikami, jednocześnie wykonując prace bez poświęcania ochrony słuchu w hałaśliwych<br />

lub niebezpiecznie głośnych otoczeniach.<br />

Słuchawki łączą się bezprzewodowo poprzez Bluetooth z większością dostępnych na rynku smartfonów.<br />

Urządzenie wyposażone jest w mikrofon na wysięgniku pozwalający pracownikom na odbieranie<br />

połączeń oraz prowadzenie wyraźnych rozmów telefonicznych, jednocześnie pozwalając trzymać<br />

telefon bezpiecznie w kieszeni.<br />

Źródło: Honeywell Industrial Safety<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong><br />

127

POZYTYWNE WIBRACJE<br />

Fachowego <strong>Elektryk</strong>a<br />

ka<br />

savagecities.blogspot.com<br />

Nowe oblicze eko-energii<br />

Dla zmęczonych<br />

Dwaj faceci wnoszą fortepian na 8<br />

piętro. Jeden mówi:<br />

– Mam złą i dobrą wiadomość.<br />

– Zaczynaj od dobrej – mówi drugi.<br />

– Zostały nam jeszcze 2 piętra.<br />

– A zła?<br />

– Chyba pomyliłem bloki!<br />

Wycieńczony wędrowiec czołga się przez pustynię.<br />

W pewnym momencie znajduje pustą butelkę<br />

przykrytą piaskiem. Po chwili jednak wyskakuje<br />

z niej dżin i mówi:<br />

– Hej, jestem dżinem. Spełnię Twoje wszystkie<br />

życzenia.<br />

– Chcę do domu! Do Chicago!<br />

– Dobrze, idziemy – powiedział dżin i wziął<br />

wędrowca pod rękę.<br />

– Ale ja chcę szybko!<br />

– No, to biegniemy!<br />

Dla budowlańców<br />

•••<br />

– Panie majster, Mietek spadł<br />

z rusztowania!!<br />

– Niech już nie włazi, zaraz przerwa.<br />

Przyjeżdża kierownik na<br />

budowę.<br />

Patrzy, a tam wielki dół<br />

o średnicy 10 m i głęboki na<br />

jakieś 100 m.<br />

Zagląda do niego i stwierdza,<br />

że na samym dole świeci się<br />

wielka żarówa.<br />

– Co to ma być?! – pyta<br />

brygadzistę.<br />

– No jak to co? Wszystko<br />

zgodnie z rysunkami!<br />

–odpowiada ten, pokazując papiery.<br />

Inspektor bierze rysunek, odwraca go<br />

o 180 stopni i wrzeszczy:<br />

– Przecież to jest latarnia!<br />

Dla sprzedawców<br />

•••<br />

Pewien Chińczyk, udał się na zakupy do<br />

osiedlowego sklepu spożywczego:<br />

– Dziń dobly, ci jest mąka?<br />

– Nie ma mąka – odpowiada<br />

sprzedawczyni, zmierzywszy<br />

obcokrajowca wzrokiem.<br />

Chińczyk chwilę wpatruje się w panią jak<br />

zaczarowany, kiedy ta już, już chce mu<br />

zacząć tłumaczyć na migi, pyta niepewnie:<br />

– A ciemu pani uziwa mianownika ziamiast<br />

dopełniacia?<br />

– Panie kierowniku, chciałbym z panem<br />

pogadać w trzy oczy.<br />

– Jak to w trzy oczy? Chyba w cztery oczy?<br />

– Nie, tylko w trzy, bo na to co zaproponuję<br />

jedno oko trzeba będzie przymknąć.<br />

128 <strong>Fachowy</strong> <strong>Elektryk</strong> 4 • <strong>2017</strong>

Dziki swemu wzornictwu Sonata idealnie komponuje<br />

si znowoczesnym wystrojem wntrz. Kolorystyka<br />

imateriay pozwalaj na du swobod waranacji.<br />

Linia Standard i Metallic dostpna jest w szerokiej<br />

palecie kolorystycznej. W ofercie równie ramki<br />

Prestige wykonane ze szka, naturalnego kamienia,<br />

drewna i aluminium.<br />

www.ospel.com.pl

PT-E110VP<br />

NOWA CENA<br />

<br />

99 zł<br />

PROMOCJA TARGOWA<br />

STOISKO NR 29, PAWILON U<br />

12-14 września <strong>2017</strong> r.<br />

ZASTOSOWANIE URZĄDZEŃ P-TOUCH<br />

PRZEWODY<br />

KABLE<br />

PRZEŁĄCZNIKI<br />

TABLICE ROZDZIELCZE<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

itcom.com.pl<br />

PARTNER PROMOCJI<br />

Promocja targowa obowiązuje tylko podczas targów Energetab odbywających się w dniach 12-14 września <strong>2017</strong> roku.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!