Mój żłobek, moje przedszkole 2017-4

Praktyczny poradnik dla właścicieli 

i zarządców prywatnych placówek 

opieki nad dzieckiem w wieku 0-6 lat 

DWUMIESIĘCZNIK 

Cena 14,90 zł 

w tym 8% VAT 

Dostępne tylko 

w prenumeracie 

wydanie 

4/2017 

żłobek • przedszkole • klub malucha • opiekunowie dzienni 

temat numeru: 

Zdrowa 

dieta malca 

Jak zachęcić 

dziecko 

do sportu? 

Problemy 

z przedszkolną 

adaptacją 

Zabawki z tektury 

Fot: Fotolia.com

Wymyśl grę, 

zostań autorem Granny! 

Konkurs 

na 

2017 

Grę! 

Czy lubicie grać z dziećmi w gry planszowe? 

A może sami macie pomysł na grę? 

Stwórzcie własną grę planszową 

i dołączcie do autorów wydawnictwa Granna! 

Własne nazwisko na okładce – bezcenne, 

a do tego jeszcze odpowiednie honorarium! 

Zapraszamy do konkursu 

“Wymyśl grę, zostań autorem Granny!” 

Fot: Fotolia.com 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Agnieszka Flisińska – Karwowska 

tel. 600 939 329 

e-mail: agnieszka@fundacjadocelu.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

ul. Przasnyska 6 B 

01-756 Warszawa 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Dział Promocji i Reklamy: 

Monika Sawicka 

tel. kom. 502 604 237 

monika.sawicka@targetpress.pl 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Prenumerata: 

prenumerata@mzmp.pl 

Druk: Moduss Sp. z o.o. 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, 

zastrzega sobie prawo ich redagowania oraz skracania. 

Nie odpowiadamy za treść zamieszczonych reklam. 

W NUMERZE: 

4 Jak dbać o brzuszek rocznego dziecka? 

6 Jak kształtować nawyki 

żywieniowe dzieci? 

10 Tłuszcze trans – niewidoczny wróg 

14 Zmiana nazwy placówki 

i jej zastrzeżenie 

16 Wczesne wspomaganie 

18 Urlopy dla pracowników 

– kiedy i dla kogo? 

20 Ach, te papiery! 

24 Szkoda energii... 

I EDYCJA 

II EDYCJA 

III EDYCJA 

Szczegóły konkursu i regulamin na 

granna.pl 

Na prace czekamy do 

31.10.2017 

Patronat 

IV EDYCJA 

Drodzy Państwo, 

Zaczyna się nowy rok szkolny. Nasze dzieci wróciły do przedszkola 

i żłobka. Jak zwykle, musimy skupić szczególną uwagę na najmłodszych 

żłobkowiczach i przedszkolakach, dla których wrzesień jest trudnym 

miesiącem. O tym, co powinniśmy wiedzieć o nowych dzieciach oraz jakie 

dokumenty powinniśmy wyegzekwować od nowych rodziców, piszemy 

w tym numerze. Ale nie tylko o tym: przeczytacie też, jak zorganizować 

pierwsze zebranie dla rodziców. Zachęcamy do zapoznania się z tekstem 

pedagoga o nieudanej adaptacji. Może jego rady pomogą wam przekonać 

tęskniące za rodzicami maluchy, że wasza placówka jest bezpiecznym 

i fajnym miejscem. Najtrudniejsze dla dziecka rozpoczynającego edukację 

jest spanie i jedzenie w placówce. Dlatego też piszemy w tym numerze 

o śnie dziecka, ale przede wszystkim skupiamy się na temacie diety maluchów. 

Co podawać dzieciom, by jadły zdrowo i smacznie, by nasze posiłki 

wspierały ich rozwój i dodawały energii do zabawy? O tym przeczytacie 

w temacie numeru: „Zdrowa dieta malca”. A jeśli już mowa o zdrowiu, to 

polecamy wam teksty o problemach logopedycznych i tikach nerwowych 

u malców. Zobaczcie też, jak powinna wyglądać korektywa w przedszkolu 

i czy warto wprowadzić takie zajęcia do naszego planu. 

A oprócz tego w tym miesiącu piszemy o samochodach, zamkach 

i domkach z tektury, które nie tylko bawią, ale i wymagają samodzielnego 

złożenia oraz pomalowania, czyli są przy okazji świetną nauką. Podpowiadamy 

też, jak utrzymać porządek w sali i jakie sprzęty nam w tym 

pomogą. A na koniec kilka słów o ogrodzie i placu zabaw, który jest najważniejszym 

miejscem dla każdego przedszkolaka. Jak go zorganizować 

i zaprojektować, by był piękny i bezpieczny? 

Zapraszamy do czytania! 

Agnieszka Flisińska-Karwowska 

26 Ząbki piękne i zdrowe 

28 Śpij na zdrowie! 

30 Warto kupić 

32 Jak wspomagać edukację 

najmłodszych? 

34 Tiki u dzieci 

36 Kiedy do logopedy? 

38 Dysplazja – częsta wada 

40 Korektywa – dodatkowa, 

czy konieczna? 

42 Samodzielne decyzje kilkulatka 

44 Jak zachęcać do sportu chłopca, 

a jak dziewczynkę? Rady psychologa 

46 Jak motywować dzieci 

do rozwijania talentów? 

48 Poznaj swoich podopiecznych 

50 Oni mnie wyśmiewają…. 

52 Pierwsze zebranie z rodzicami 

54 Problem z adaptacją w przedszkolu 

56 Porządek musi być! 

58 Ogródek na piątkę! 

60 Tekturowe cuda 

mój 

3

Temat numeru ZDROWA DIETA MALCA 


Materiały prasowe 

Jak dbać 

o brzuszek 

rocznego dziecka? 

Pierwszy rok życia maluszka jest magiczną granicą 

wielu doświadczeń w radosnym odkrywaniu świata. 

W tym czasie wciąż bardzo ważne jest prawidłowe 

odżywianie młodego, kształtującego się organizmu. 

Na co należy zwracać uwagę komponując jadłospis 

maluszka? Dlaczego odpowiednia dieta jest tak istotna 

dla brzuszka małego dziecka? 

CIEKAWE! 

Dziecko w wieku 

1-3 lata 

w pojedynczym 

przełknięciu 

przyjmuje 4,6 ml 

płynu, podczas gdy 

dorosły człowiek 

około 17 ml płynu. 


Roczny maluch to nie mały dorosły i nadal 

potrzebuje wsparcia, dlatego tak ważna 

jest kontynuacja sposobu żywienia 

dopasowanego do jego potrzeb. 

• Okres 1000 pierwszych dni, trwający 

również po 1. roku życia, to wciąż intensywny 

rozwój organizmu maluszka. 

• Jadłospis dziecka po 1. roku życia jest 

już urozmaicony, ale jego podstawę wciąż 

powinno stanowić mleko i produkty 

mleczne, w tym mleko modyfikowane, 

dopasowane do potrzeb Juniora. 

• Odpowiedni sposób żywienia dziecka 

wspiera właściwy rozwój i prawidłowe 

funkcjonowanie małego brzuszka. 

• Rodzice, poprzez komponowanie diety 

niemowlęcia, a później małego dziecka, 

mają realny i długotrwały wpływ na jego 

rozwój oraz nawyki żywieniowe. 

WSPARCIE DLA MALUSZKA 

Rozpoczęcie przez dziecko 2. roku życia 

to czas nowych doświadczeń, pokonywania 

kolejnych barier oraz zdobywania 

następnych umiejętności. Okres 1000 

pierwszych dni życia, liczony od poczęcia 

przez pierwsze lata, jest szczególnie 

ważny ze względu na kształtowanie się 

preferencji smakowych i nawyków żywieniowych. 

Menu Juniora nadal powin- 

no się różnić od diety rodziców, ponieważ 

przewód pokarmowy dziecka pełną 

sprawność osiągnie dopiero około 5.-7. 

roku życia. Okres po 12. miesiącu życia 

to również czas intensywnego rozwoju 

i wzrostu. Każdego roku dziecko, zanim 

ukończy 3. rok życia, rośnie aż 10 cm. 

DIETA ROCZNEGO DZIECKA 

Jadłospis Juniora jest już w dużym stopniu 

zróżnicowany, jednak jego podstawą 

wciąż powinno być mleko i produkty 

mleczne. Dieta stosowana przez rodzinę 

nie zawsze jest w stanie pokryć szczególne 

potrzeby żywieniowe malucha. Spożywanie 

przez dziecko posiłków ze „stołu 

dorosłych” może prowadzić do zbyt niskiej 

podaży np. niezbędnych nienasyconych 

kwasów tłuszczowych, witamin 

oraz składników mineralnych, z drugiej 

strony może powodować niekorzystne 

dla zdrowia malucha nadmierne spożycie 

cukru, soli czy nasyconych kwasów 

tłuszczowych. Dziecko po ukończeniu 

12. miesięcy wciąż potrzebuje dopasowanego 

do wieku sposobu żywienia. 

Maluch w wieku 1-3 lata powinien otrzymywać 

4-5 posiłków w ciągu dnia. Zgodnie 

z opracowanym przez Instytut Matki 

i Dziecka „Modelowym talerzem żywieniowym” 

w codziennym menu powinny 

się znaleźć 3 porcje mleka i produktów 

mlecznych. 

CZY WIESZ, ŻE... 

…w układzie 

pokarmowym 

znajduje się aż 70-80% 

wszystkich komórek 

odpornościowych? 

Prawidłowo 

funkcjonujący układ 

pokarmowy dziecka 

chroni go przed 

chorobami. Zdrowe 

dziecko jest szczęśliwe, 

bez dolegliwości, bólu 

i płaczu. 

RADOŚĆ PŁYNIE Z BRZUSZKA 

Małe dziecko potrzebuje nawet 4 do 8 

razy więcej, w przeliczeniu na kilogram 

masy ciała, niektórych składników pokarmowych 

niż dorośli. Dotyczy to m.in. 

wapnia, żelaza czy witaminy D, której 

zgodnie z wynikami najnowszych badań 

aż 94% dzieci po 1. roku życia dostaje 

wraz z dietą za mało. Ponadto 52% polskich 

dzieci spożywa zbyt niskie ilości 

błonnika. Mleka modyfikowane typu Junior 

są dopasowane do szczególnych potrzeb 

żywieniowych dziecka, dodatkowo 

dostarczają składniki niezbędne w diecie 

malucha w odpowiednich ilościach 

i proporcjach. Przyczyniają się również 

do zmniejszenia spożycia składników, 

które nie powinny się znajdować w jadłospisie 

dzieci w wieku 1-3 lat w nadmiernych 

ilościach, np. białka i tłuszczów 

nasyconych. Dlatego specjalnie dla maluchów 

po 12. miesiącu życia powstało Bebiko 

Junior 3 NutriFlor+, które w swojej 

opatentowanej kompozycji zawiera m.in. 

wapń i witaminę D dla mocnych kości, 

żelazo dla rozwoju poznawczego i kwas 

alfa-linolenowy z grupy omega 3 dla 

prawidłowego rozwoju mózgu. Warto 

zadbać o brzuszek maluszka, bo kiedy 

prawidłowo funkcjonuje i się rozwija, 

dziecko z radością poznaje świat. 

Weker H. i wsp.: „Kompleksowa ocena sposobu 

żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia 

– badanie ogólnopolskie 2016 rok”, przeprowadzone 

przez Instytut Matki i Dziecka, zainicjowane przez 

Fundację NUTRICIA, 2017. 

mój 

mój 

4 5




Jak kształtować nawyki 

żywieniowe dzieci? 

„Pora na pomidora” to kampania, która od kilku lat zachęca 

dzieci i dorosłych do spożywania warzyw oraz owoców. 

Ostatnia edycja skierowana szczególnie 

do przedszkolaków i uczniów szkół 

podstawowych miała na celu przekazanie 

im wiedzy o polskich warzywach 

i owocach oraz zachęcenie do ich regularnego 

jedzenia. Jedna z ekspertek 

kampanii, psycholog Joanna Rutkowska, 

podpowiada, jak kształtować nawyki 

żywieniowe dzieci. 

DZIECI NAŚLADUJĄ RODZICÓW 

I INNE WAŻNE DLA NICH OSOBY 

Dziecko bacznie obserwuje, co robią jego 

rodzice i inne znaczące dla niego osoby. 

Jeśli chcesz, żeby syn lub córka miał 

zdrowe nawyki żywieniowe, bądź dla 

niego przykładem – jedz regularnie. Wybieraj 

różnorodne produkty i dbaj o to, 

żeby w każdym posiłku były warzywa 

i owoce. Zamiast niezdrowych przekąsek 

wybieraj marchewki czy jabłka. Zamiast 

gazowanych napojów, pij soki lub wodę. 

LICZY SIĘ ATMOSFERA 

Posiłki są okazją, żeby miło i przyjemnie 

spędzić razem czas. Dobrym nawykiem 

jest więc dbanie o wspólne jedzenie oraz 

miłą atmosferę. Napięcie powoduje, 

że zamiast zaspokoić głód albo go w ogóle 

tracimy, albo zajadamy je, tracąc nad 

tym kontrolę. Ciągłe powtarzanie o tym, 

co zdrowe, co wolno, a czego nie wolno 

jeść, może przynieść odwrotny skutek. 

Zamiast zachęty dzieci mogą czuć 

frustrację, zniechęcenie, znudzenie, 

ograniczanie lub przymus. Mogą zacząć 

robić coś wbrew rodzicom. W ten sposób 

można uzyskać dokładnie odwrotny 

efekt. Powtarzanie w kółko tego samego 

EKSPERT RADZI! 

Joanna Rutkowska 

psycholog 

Prowadzi terapię indywidualną 

oraz konsultacje wychowawcze. 

Biegle posługuje się metodą dialogu 

motywującego, z którego prowadzi 

także szkolenia. 

Każdy z nas ma swoje nawyki 

i zwyczaje żywieniowe 

– kiedy jemy, co jemy, ile 

jemy. Jeśli rano jesteśmy 

przyzwyczajeni do szybkiego 

szykowania się i wyjścia 

bez posiłku, to trudno nam 

będzie nagle zacząć rano jeść 

śniadanie. Jeżeli codziennie 

sięgamy po coś słodkiego do 

kawy, a nagle przestaniemy 

to robić, to czegoś 

zaczyna nam brakować. 

Trudno jest zmieniać 

swoje nawyki – łatwiej 

jest nauczyć się od razu 

docelowego zachowania, 

niż się oduczać tego, do 

czego się przyzwyczailiśmy. 

A następnie nauczyć się 

czegoś nowego. To samo 

dotyczy dzieci – aby było 

im łatwiej, warto od razu 

uczyć je zdrowych nawyków 

żywieniowych. 


mój 

mój 

6 7



„jedz warzywa, bo są zdrowe”, nie przyniesie 

lepszego efektu, jeśli dziecko 

usłyszy to kolejny raz. Gdyby miało to 

zadziałać na dziecko, stałoby się tak 

na początku. 

Jeśli nie skutkuje, to należy przestać to 

robić. Dziecko na pewno już słyszało 

i wie, że warzywa i owoce są zdrowe. 

Niestety nadal może nie chcieć ich jeść. 

Lepiej okazać zainteresowanie dziecku, 

niż pouczać – jest większe prawdopodobieństwo, 

że posłucha namowy, żeby 

próbować nowego smaku i zacznie jeść 

dane warzywo czy owoc. 

DZIECI MAJĄ SWOJE 

INDYWIDUALNE SMAKI 

Każdy z nas ma swoje ulubione smaki. 

Dzieci również. Pomidorowa im smakuje, 

a barszcz już nie. Chętnie konsumują 

jabłka, ale nie chcą za nic w świecie dotknąć 

nawet czubkiem języka śliwki. Zupełnie 

naturalne jest to, że nie chcą jeść 

produktów, których nie lubią. Bardzo 

często, z jakiegoś powodu dorośli mogą 

wybierać to, co lubią, a dzieci nie. Pamiętajmy 

więc, że dzieci nie muszą jeść 

wszystkich warzyw i owoców. Zmuszanie 

do jedzenia potraw, których się nie lubi, 

nie pomaga w przekonaniu do nich. Lepiej 

sprawdzi się podawanie dań, które 

dziecku smakują i stopniowe włączanie 

nowych produktów. Dodatkowo dzieci 

często lubią proste potrawy. Wolą zwyczajną 

kanapkę z szynką i pomidorem, 

niż koreczki z suszonymi pomidorami, 

serem i ogóreczkami. 

Wiele maluchów miewa bardzo skąpy 

repertuar dań. W tym wypadku sprawdzi 

się stopniowe wprowadzanie do ich 

diety innych smaków i stopniowe oswajanie 

z nowymi produktami. Można np. 

podać ulubione lody czy naleśniki nie 

tylko z truskawkami, które dziecko je, 

ale także malinami, porzeczkami czy 

innymi owocami. 

Dlaczego należy 

uczyć dzieci dobrych 

nawyków żywieniowych? 

• żeby jadły dlatego, że są 

głodne 

• żeby jadły tyle, ile potrzebują 

• żeby utrzymywały z łatwością 

i bez wysiłku zdrową wagę 

• żeby potrafiły zapanować 

nad objadaniem się 

i „zachciankami” 

• żeby były zdrowe 

• żeby wykształciły w sobie 

samokontrolę 

• żeby wiedziały, które 

produkty są zdrowe 

• żeby wiedziały, które 

produkty są mniej zdrowe 

i należy je wykluczyć lub 

ograniczyć 

liwe. Pamiętajmy, że jedzenie ma służyć 

dostarczeniu niezbędnych składników 

odżywczych i zaspokojeniu głodu. Jest 

biologiczną potrzebą każdego człowieka. 

Z tego powodu nie należy za nie ani 

karać, ani nagradzać. W innym przypadku 

jedzenie może nabrać niewłaściwego 

znaczenia. W wielu domach sprawa żywienia 

staje się sprawą konfliktową, 

powodującą napięcie. Rodzice karmią, 

namawiają, zmuszają do jedzenia 

do ostatniego kęsa. Nie jest 

właściwe, kiedy dzieci jedzą, żeby 

zadowolić rodziców lub dlatego, 

że się boją. Zagłuszona zostaje wtedy 

naturalna potrzeba zaspokojenia 

głodu i zmienia się motywacja 

do jedzenia. To może mieć 

konsekwencje 

na całe życie. Jeśli motywacją 

do jedzenia jest nagradzanie 

siebie, nie zostawianie 

jedzenia na talerzu 

czy poczucie winy i sprawianie 

przyjemności osobie 

przygotowującej jedzenie, łatwo 

w takiej sytuacji stracić kontrolę 

nad właściwą ilością jedzenia 

i w konsekwencji mieć niezdrową 

masę ciała. 

Możemy dzieci zachęcać do jedzenia, 

ale to od nich tak naprawdę zależy to, 

czy zjedzą, czy też nie. Ważne jest, jeśli 

dziecko nie chce jeść lub kończy posiłek, 

a jeszcze coś zostało na talerzu, żeby 

go nie „podkarmiać”, ani nie zmuszać 

do dalszego jedzenia. Lepiej sprawdza 

się podanie kolejnego dania o stałej porze. 

Dziecko może poczuć głód i chętniej 

jeść za trzy godziny. 

Ważne jest również samodzielne jedzenie. 

Dziecko może samo zaspokoić swoją 

potrzebę, a nie być biernie karmione. 

Tylko dziecko wie, kiedy czuje się syte. 

Samo powinno decydować, ile jeść i kiedy 

przestać. W ten sposób zwiększa się 

samokontrola dziecka oraz uczymy je, 

żeby potrafiło zjeść tyle, ile potrzebuje. 

Ani więcej, ani mniej. 

ZNAJOME JEST 

PRZYJAŹNIEJSZE 

Dzieci chętniej będą jadły warzywa 

i owoce, jeśli będą 

to produkty im znane. 

Czego unikać? 

• Karmienia 

• Zmuszania 

• Karania 

• Przekupywania 

• Pouczania i ciągłego 

mówienia o jedzeniu 

Pomocne jest więc pokazywanie im, jak 

one rosną, jak się je zbiera czy przekazywanie 

informacji o tym, co daje ich 

jedzenie. Jest to dużo przyjaźniejsze, 

jeśli z dzieckiem rodzice poszukają 

artykułów czy stron w internecie, niż 

ciągłe pouczanie. Dobrym pomysłem 

może być również wspólne robienie zakupów 

i wybieranie warzyw i owoców 

w sklepie. Pokazywanie dziecku, jak 

wybiera się dobre produkty, a następnie 

wspólne przygotowywanie posiłków 

zachęca dziecko do jedzenia. Już 

dzieci w wieku przedszkolnym mogą 

asystować w kuchni: układać plasterki 

pomidora na kanapce, smarować masłem 

czy nakładać jabłka do szarlotki. 

Dzieci lubią również mieć swój domowy 

ogródek – hodować i obserwować 

jak rośnie pomidor czy cebula. 

Wszystko to sprawi, że dzieci 

będą bardziej zaangażowane, 

będą miały 

wiedzę o warzywach 


Co zrobić, aby dzieci 

chętniej jadły warzywa 

i owoce? 

• dbaj o ich dostępność przy 

każdym posiłku 

• dawaj dziecku wybór 

– niech dziecko je te warzywa 

i owoce, które lubi 

• łagodnie zachęcaj do 

jedzenia 

• szukajcie razem informacji 

o warzywach i owocach, żeby 

dziecko je znało 

• dawaj przykład – jedz 

warzywa i owoce przy 

każdym posiłku 

• pamiętaj o przyjaznej 

atmosferze przy wspólnych 

posiłkach 

• angażuj dziecko 

w kupowanie warzyw 

i owoców oraz 

przygotowywanie posiłków 

• bądź konsekwentny 

w działaniu i nie poddawaj 

się za szybko 

ZACHĘCANIE JEST LEPSZE 

NIŻ ZMUSZANIE, KARANIE 

I NAGRADZANIE 

„Jeszcze jedna łyżka.” „Za babcię. Nie? 

Babci będzie smutno.” „Musisz jeść, bo 

nie będziesz rósł i nie będziesz miał siły 

się bawić.” „Nie wstaniesz od stołu, dopóki 

nie zjesz wszystkiego.” Takie rozmowy 

przy jedzeniu są codziennością 

w wielu domach, przez co żywienie dzieci 

może wydawać się kłopotliwe i uciążi 

owocach, które staną się im bardziej 

znajome. Będzie to działało bardziej 

mobilizująco. 

KSZTAŁTOWANIE NAWYKÓW, 

CZYLI KONSEKWENCJA 

DZIAŁANIA 

Nie należy się zniechęcać, kiedy dziecko 

nie chce jeść warzyw i owoców. Ważne 

jest, żeby działać konsekwentnie. Dbać 

o wspólne zakupy czy przygotowanie posiłków 

oraz dawać dziecku wybór. 

Wielu rodziców próbuje namawiać, 

potem zmusić i rezygnuje za szybko. 

W ten sposób mamy błędne koło – za 

jakiś czas znowu rodzic próbuje włączyć 

nowe warzywa i owoce i przechodzi te 

same etapy. Zmiany mają być wprowadzane 

w tempie dziecka, a nie rodzica. 

Ważne jest też realistyczne ustalenie 

sobie celów przy uczeniu dziecka zdrowych 

nawyków żywieniowych. Skupienie 

na regularności i różnorodności posiłków, 

zgodnie z tym, co lubi dziecko, 

a nie oczekuje opiekun. 

mój 

mój 

8 9




CZYTAJMY ETYKIETY! 

Tłuszcze trans 

– niewidoczny wróg 

Zastąpienie tłuszczów nasyconych w diecie tłuszczami nienasyconymi rekomendują 

wszystkie najważniejsze instytucje zajmujące się określaniem aktualnych zaleceń 

żywieniowych na świecie. 

SKĄD SIĘ BIORĄ 

TŁUSZCZE TRANS? 

Mgr inż. Iwonna Niegowska, ekspert 

programu edukacyjnego „Zdrowe tłuszcze”: 

Kwasy tłuszczowe typu trans w naszej 

diecie mogą pochodzić z dwóch 

źródeł. Występują one naturalnie w produktach 

takich jak mleko i mięso pochodzących 

od zwierząt przeżuwających, 

czyli np. krów i owiec. Innym źródłem 

są słodycze i wyroby cukiernicze, niektóre 

twarde margaryny, do których wyprodukowania 

wykorzystano częściowo 

uwodorniony/częściowo utwardzony olej 

roślinny. Proces częściowego uwodornienia/częściowego 

utwardzenia olejów 

roślinnych umożliwia zmianę konsystencji 

oleju z płynnej na stałą. Obecnie 

metoda ta wykorzystywana jest m.in. 

w produkcji tłuszczów piekarniczych. 

Do produkcji dobrej jakości kubkowych 

margaryn do smarowania pieczywa tej 

metody nie stosuje się już od ponad 20 

lat. Dotychczasowe badania naukowe 

nie pozwalają jednoznacznie stwierdzić, 

że kwasy tłuszczowe typu trans – występujące 

naturalnie w takich produktach 

jak mleko, masło czy mięso – byłyby 

mniej szkodliwe od tych, które powstają 

w procesie przemysłowym. Dlatego Eu- 

prof. dr hab. Krzysztof Krygier 

Wydział Nauk o Żywności 

Katedra Technologii Żywności SGGW 

ropejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności 

(EFSA), zaleca, aby izomery trans 

kwasów tłuszczowych pochodzące z obu 

źródeł ograniczać do minimum. 

DLACZEGO TŁUSZCZE TRANS 

SĄ SZKODLIWE? 

Konieczność ograniczenia spożycia nasyconych 

kwasów tłuszczowych i kwasów 

tłuszczowych typu trans wynika 

Jak sprawdzić, czy w procesie produkcji 

wykorzystane zostały tłuszcze trans? 

Najlepiej czytając etykiety. Wystarczy 

np. przeczytać skład margaryny, by 

stwierdzić, że współcześnie w zdecydowanej 

większości nie występują w niej 

tłuszcze częściowo utwardzone. Już 

od kilku lat margaryny (szczególnie 

kubkowe), charakteryzują się minimalną 

zawartością izomerów trans, które 

w większości kwalifikują się do określenia 

jako produkty bez izomerów trans 

(według przepisów amerykańskich: 

zawartość trans



sło czy margaryna. Jednak utożsamianie 

kubkowej margaryny ze źródłem tłuszczów 

trans jest dużym błędem – aktualnie, 

dzięki metodzie produkcji opracowanej 

w latach 90. XX w., większość 

dostępnych na polskim rynku wysokiej 

jakości margaryn miękkich (tzw. kubkowych) 

zawiera jedynie śladowe ilości 

kwasów tłuszczowych trans, tj. poniżej 

1% w produkcie. Dobrej jakości margaryna 

zawiera natomiast niezbędne kwasy 

tłuszczowe nienasycone, np. Omega-3 

i Omega-6 występujące w olejach 

użytych do jej przygotowania – rzepakowym 

lub słonecznikowym. Tłuszcze 

trans znaleźć można natomiast m. in. 

w produktach cukierniczych, a także 

niektórych margarynach kostkowych. 

Jeżeli w składzie danego produktu 

znajdziemy informację o zawartości 

„częściowo uwodornionych/częściowo 

utwardzonych olejów roślinnych”, oznacza 

to, że produkt jest źródłem szkodliwych 

tłuszczów trans. 

mgr inż. Iwonna Niegowska 

ekspert programu edukacyjnego 

„Zdrowe tłuszcze” 

CZYTAJMY ETYKIETY! 

By skutecznie uchronić się przed 

nieświadomą konsumpcją tłuszczów 

trans, powinniśmy w pierwszej kolejności 

wykształcić nawyk czytania etykiet. 

Zgodnie z aktualnymi przepisami prawa 

europejskiego i polskiego, informowanie 

konsumentów o zawartości tłuszczów trans 

w danym produkcie nie jest dozwolone. 

Informacji na temat zawartości tłuszczów 

trans szukać możemy natomiast na 

opakowaniach produktów pochodzących 

z takich krajów, jak USA czy Kanada. 

Istnieje jednak skuteczny sposób na to, 

by przy pomocy etykiety sprawdzić, 

czy w procesie produkcji wykorzystane 

zostały tłuszcze trans – jeżeli w składzie 

znajdziemy informację o zawartości 

„częściowo uwodornionych/częściowo 

utwardzonych olejów roślinnych”, oznacza 

to, że produkt jest źródłem szkodliwych 

tłuszczów trans. 

JAK WYGLĄDA AKTUALNA 

SYTUACJA DOTYCZĄCA 

SPOŻYCIA TŁUSZCZÓW TRANS 

NA ŚWIECIE I W POLSCE? 

Na podstawie danych z badań monitoringowych 

z ostatnich 10 lat, w Polsce, 

podobnie jak na całym świecie, można 

zaobserwować obniżenie zawartości TFA 

w żywności. Wynika ono ze zmian recepturowych 

produktów, polegających 

m.in. na zastępowaniu tłuszczów częściowo 

utwardzonych tłuszczami przeestryfikowanymi 

i/lub frakcjonowanymi 

oraz bardziej powszechnego stosowania 

oleju palmowego, np. jako podstawowego 

składnika tłuszczów smażalniczych. 

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji 

Zdrowia, w państwach takich jak: Brazylia, 

Korea Południowa, Holandia czy Kostaryka 

spożycie tłuszczów trans znacząco 

zmalało na przestrzeni ostatnich dwóch 

dekad. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 

całkowite wyeliminowanie tłuszczów 

trans z użycia na całym świecie. W Polsce, 

zgodnie z rekomendacją Instytutu Żywności 

i Żywienia, 25-35% energii dostarczanej 

organizmowi wraz z pożywieniem każdego 

dnia powinno pochodzić z tłuszczów. 

Spożycie tłuszczów nasyconych i trans powinno 

być tak niskie, jak to tylko możliwe. 

CZY DZIAŁANIA MAJĄCE NA 

CELU OGRANICZENIE SPOŻYCIA 

TŁUSZCZÓW TRANS PRZYNOSZĄ 

WIDOCZNE SKUTKI? 

O tym, jak wiele dać mogą ograniczenia 

dotyczące spożycia tłuszczów trans, świadczą 

ostatnie wyniki badań opublikowane 

przez czasopismo naukowe „JAMA Cardiology”. 

Badania skupiały się na określeniu 

efektów zdrowotnych wprowadzenia 

zakazu stosowania wytwarzanych przemysłowo 

tłuszczów trans w gastronomii 

i żywieniu zbiorowym w 11 miejskich 

okręgach administracyjnych (hrabstwach) 

w stanie Nowy Jork w USA. Zgodnie z ich 

wynikami, w trzy lata po wyeliminowaniu 

tłuszczów trans z menu punktów gastronomicznych 

liczba przyjęć pacjentów do szpitali 

z powodu zawałów serca i udarów mózgu 

w tych okręgach była niższa średnio 

o 6,2% w porównaniu z hrabstwami, które 

nie wprowadziły regulacji. W odniesieniu 

do samych tylko zawałów serca różnica 

była jeszcze większa i wyniosła aż 7,8%. 

*Materiał pochodzi zasobów merytorycznych 

kampanii edukacyjnej „Zdrowe tłuszcze”. 


mój 

mój 

12 13

Zarządzanie PRAWO I PRZEPISY 


Wiktoria Suchecka 

Zmiana nazwy placówki 

i jej zastrzeżenie 

Może się zdarzyć, że dane placówki ulegną zmianie. 

Które z nich wymagają formalnego potwierdzenia, 

a które nie? Czy możliwe jest zastrzeżenie nazwy żłobka 

lub przedszkola bądź ich sieci? 

Zdarza się, że placówka zmienia siedzibę 

lub właściciela. Jakie kroki należy podjąć 

w takim przypadku? Przede wszystkim 

zgłaszamy ten fakt do urzędu miasta 

lub gminy, osobiście lub listownie. Następnie 

osoba prowadząca przedszkole 

składa wniosek o wpisanie zmian(y) we 

wpisie szkół i placówek niepublicznych, 

zgodnie z art. 168 ust.13 ustawy Prawo 

oświatowe. Musi to zrobić w ciągu 

14 dni od powstania zmian. Choć każda 

zmiana w statucie placówki powinna 

być zgłoszona do wójta/burmistrza/ 

prezydenta miasta, nie każda powoduje 

zmianę we wpisie do ewidencji niepublicznych 

placówek np: 

• gdy zmienił się skład kadry pedagogicznej, 

wówczas trzeba tylko przedłożyć 

organowi ewidencyjnemu aktualny jej 

wykaz wraz z kwalifikacjami; 

• kiedy nastąpiła zmiana nazwy lub siedziby 

osoby prawnej prowadzącej przedszkole 

lub przekształcenia dotychczasowej 

osoby fizycznej prowadzącej przedszkole 

w osobę prawną, do zgłoszenia należy dołączyć 

aktualny odpis z KRS; 

• w przypadku zmiany osoby fizycznej 

prowadzącej przedszkole i jej siedziby, 

trzeba złożyć kopię dowodu tożsamości. 

Niektóre urzędy miast i gmin wymagają 

dodatkowo zaświadczenia o niekaralności 

nowej osoby prowadzącej; 

• w przypadku zmiany nazwiska osoby 

prowadzącej przedszkole (np. po wyjściu 

za mąż), będącej osobą fizyczną, należy 

dołączyć kopię dowodu tożsamości; 

• kiedy zmienia się organ prowadzący 

przedszkole do wniosku należy dołączyć 

oświadczenie osoby, która przekazuje 

przedszkole i oświadczenie osoby, która 

przejmuje do prowadzenia przedszkole 

wraz ze zobowiązaniami. Ponadto, należy 

dołączyć zmieniony statut przedszkola 

z nową osobą prowadzącą oraz informację 

o warunkach lokalowych, w których jest 

informacja, że nowa osoba prowadząca 

przejęła uprawnienia do lokalu (można 

dołączyć np. aneks do umowy najmu); 

• w przypadku zmiany siedziby placówki, 

do wniosku należy dołączyć tytuł prawny 

do lokalu oraz pozytywne opinie Straży 

Pożarnej i Sanepidu. 

Kiedy złożone dokumenty okażą się niekompletne 

lub gdy zapis w statucie jest 

niezgodny z obowiązującymi przepisami 

prawnymi, wówczas osoba prawna lub 

fizyczna jest wzywana do uzupełnienia 

dokumentów w wyznaczonym terminie. 

Jeżeli tego nie zrobi, wójt (burmistrz, 

prezydent miasta) wydaje decyzję o odmowie 

wpisania zmiany do ewidencji. 

WYDANIE ZAŚWIADCZENIA 

O ZMIANIE WPISU 

DO EWIDENCJI 

Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) 

zobowiązany jest w ciągu 30 dni od daty 

złożenia zgłoszenia dokonać zmiany wpisu 

placówki do ewidencji niepublicznych 

przedszkoli i doręczyć osobie dokonującej 

zgłoszenia zaświadczenie o wpisie 

do ewidencji z uwzględnieniem niezbędnych 

zmian. Kopię zaświadczenia organ 

WAŻNE! 

Osoba prowadząca 

przedszkole może je 

zlikwidować z końcem 

roku szkolnego. Wtedy 

musi co najmniej na 

6 miesięcy przed 

terminem likwidacji 

zawiadomić o zamiarze 

i przyczynach likwidacji: 

rodziców uczniów, organ, 

który dokonał wpisu do 

ewidencji, a także gminę, 

na której terenie jest 

położona placówka. 

ten przekazuje właściwemu kuratorowi 

oświaty oraz urzędowi skarbowemu. 

Kiedy zdarzy się, że decyzja o zmianie 

wpisu do ewidencji jest odmowna, należy 

wnieść do kuratora oświaty odwołanie 

w terminie 14 dni od otrzymania decyzji 

odmownej, za pośrednictwem organu, 

który wydał decyzję odmowną. 

muje Mikołaj Lech, rzecznik patentowy. 

– Takie prawo ochronne uzyskuje się 

w następstwie rejestracji znaku towarowego 

w Urzędzie Patentowym RP. W tym 

celu należy złożyć specjalny wniosek oraz 

uiścić stosowne opłaty urzędowe. Należy 

jednak pamiętać, że rejestracji znaku 

towarowego nie jest zwykłą formalnością. 

Takie oznaczenie musi spełniać 

szereg wymogów, aby mogło być objęte 

ochroną. Po pierwsze musi nadawać się 

do odróżniania usług, które ma oznaczać. 

Z pewnością nie uda się rejestracja 

znaku „Niepubliczne przedszkole 

w Bydgoszczy”, ale już ,,Przedszkole 

Stokrotka” – tak. Dokonując zgłoszenia 

WYMAGANE DOKUMENTY: 

• dokument potwierdzający 

tożsamość 

• zgłoszenie zmian do 

ewidencji szkół i placówek 

niepublicznych 

• statut placówki 

• wykaz pracowników 

pedagogicznych 

• odpis z rejestru 

przedsiębiorców KRS 

• dokument potwierdzający 

tytuł prawny do lokalu 

• informacja o warunkach 

lokalowych 

• oświadczenie osoby 

poprzednio prowadzącej 

placówkę o przeniesieniu 

praw i obowiązków w tym 

zakresie na rzecz nowej 

osoby prowadzącej 

• formularz danych 

uzupełniających do 

rejestru szkół i placówek 

oświatowych (RSPO) 

• opinia właściwych 

miejscowo: powiatowego 

inspektora sanitarnego, 

komendanta powiatowego 

(miejskiego) Państwowej 

Straży Pożarnej 

CZY MOŻNA ZASTRZEC 

NAZWĘ PLACÓWKI? 

Często zdarza się, że placówki mają takie 

same nazwy, mimo że nie mają ze sobą 

nic wspólnego i położone są w odległych 

od siebie rejonach Polski. Co zrobić, 

żeby nazwa naszej placówki była niepowtarzalna, 

a przynajmniej, by nie miała 

klonów w całym kraju? – Nazwę żłobka 

lub przedszkola da się zastrzec – infornależy 

również sprawdzić czy identyczny 

albo podobny znak nie jest już przez 

kogoś chroniony. Dość często zdarza 

się, że przedsiębiorcy wybierają nazwy 

dla swoich biznesów dość bezrefleksyjnie. 

O tym, że naruszają prawo np. 

do cudzego znaku towarowego, dowiadują 

się z pism ostrzegawczych od kancelarii 

prawnych. 

Mikołaj Lech, rzecznik patentowy 

autor bloga www.znakitowarowe-blog.pl 


mój 

mój 

14 15




Wczesne 

wspomaganie 

Zdarza się, że do placówki uczęszcza dziecko, posiadające 

opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. 

Czy trzeba dla niego opracować indywidualny program 

i powołać zespół? 

Jeżeli przedszkole nie realizuje zajęć 

wczesnego wspomagania, nie ma wskazań 

do opracowywania jego programu. 

Wczesne wspomaganie może być prowadzone 

w tych placówkach, które mają 

odpowiednie warunki do prowadzenia 

zajęć i w których, na podstawie odpowiednich 

zapisów w statucie, powołano 

zespół wczesnego wspomagania rozwoju. 

Jeśli takie zajęcia są prowadzone w innej 

placówce, wówczas przedszkole nie 

będzie realizowało zadań wynikających 

z opinii o potrzebie wczesnego wspomagania 

rozwoju dziecka. Placówka, 

do której uczęszcza dziecko, i której pracownikom 

rodzice przedstawili opinię, 

powinna, mając taką informację, objąć 

dziecko odpowiednią pomocą psychologiczno-pedagogiczną 

i obserwacją, prowadzoną 

przez nauczycieli. 

JAK WYGLĄDA FINANSOWANIE? 

Aby placówka, w której będzie realizowane 

wczesne wspomaganie, mogła 

pozyskać dotację na ten cel, konieczne 

jest posiadanie przez dziecko orzeczenia 

o potrzebie kształcenia specjalnego. Do 

jego uzyskania uprawnia określona kategoria 

niepełnosprawności. Placówka 

musi wykazać dziecko w SIO jako objęte 

wczesnym wspomaganiem rozwoju. 

W tym celu rodzice muszą złożyć wniosek 

o wydanie orzeczenia w poradni psychologiczno-pedagogicznej 

(Rozporządzenie 

Ministra Edukacji Narodowej z 11 października 

2013 r. w sprawie organizowania 

wczesnego wspomagania rozwoju 

dzieci (Dz.U. z 2013 r. poz. 1257) – § 2 i 3. 

Przedszkole niepubliczne, które zgodnie 

z ustawą o systemie oświaty (art. 90 ust. 

1a) prowadzi wczesne wspomaganie roz- 

woju dziecka (art. 71b ust. 2a), otrzymuje 

dotację z budżetu gminy nie niższą niż 

kwota przewidziana na jedno dziecko 

objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju 

w części oświatowej subwencji ogólnej 

dla jednostki samorządu terytorialnego. 

Warunkiem jej przyznania jest podanie 

przez osobę, prowadzącą przedszkole, organowi 

właściwemu do udzielania dotacji 

informacji o planowanej liczbie dzieci, 

objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, 

nie później niż do 30 września roku 

poprzedzającego rok udzielenia dotacji. 

JAKIE SĄ PROCEDURY 

POWOŁANIA ZESPOŁU 

WSPOMAGAJĄCEGO ROZWÓJ 

DZIECKA? 

Zespół wczesnego wspomagania rozwoju 

dziecka jest powoływany przez dyrektora 

w drodze zarządzania, ale w porozumieniu 

z organem prowadzącym. Muszą 

być spełnione wymagania w sprawie organizowania 

wczesnego wspomagania 

rozwoju dziecka (Rozporządzenie MEN 

z 3.02.2009 r.), zwłaszcza te zawarte 

w zaleceniu opinii wydanej przez poradnię, 

dotyczące warunków wyposażenia 

przedszkola i kadry specjalistów. 

Zgodnie z ww. rozporządzeniem MEN, 

dyrektor może powołać do zespołu specjalistów 

posiadających przygotowanie 

do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym 

rozwoju psychoruchowym. Należą do nich: 

• logopeda, 

• pedagog, posiadający kwalifikacje odpowiednie 

do rodzaju niepełnosprawności 

dziecka, m.in. oligofrenopedagog, 

surdopedagog, tyflopedagog; 

• psycholog; 

• inni specjaliści, w zależności od potrzeb 

dziecka i jego rodziny. Ich kwalifikacje 

określa rozporządzenie MEN 

w sprawie szczegółowych kwalifikacji 

wymaganych od nauczycieli oraz określenia 

szkół i wypadków, w których 

można zatrudnić nauczycieli niemających 

wyższego wykształcenia lub 

ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli 

z 12.09.2009, z późniejszymi 

zmianami. 


WAŻNE! 

Aby otrzymać środki na organizację 

wczesnego wspomagania 

można otrzymać środki finansowe 

z budżetu państwa, przedszkole 

musi złożyć do dnia 30 września 

sprawozdanie statystyczne w SIO, 

z informacją o liczbie dzieci uczestniczących 

w zajęciach. Dzieci tych 

nie dolicza się do liczby wychowanków 

w przedszkolu. Szczegóły 

organizowania wczesnego wspomagania 

zawarto w rozporządzeniu 

w sprawie organizowania wczesnego 

wspomagania rozwoju dzieci. 

Wszystkie ustalenia i wprowadzone 

zasady powinny być ujęte w statucie 

przedszkola. 

mój 

16 17 

mój



Klaudia Gawlik-Bugańska 

Urlopy dla pracowników 

– kiedy i dla kogo? 

Urlopy pracownicze stanowią istotny rodzaj zwolnień pracownika z obowiązku 

świadczenia pracy, które niejednokrotnie pracodawca jest zobowiązany udzielić 

w określonych okolicznościach na mocy obowiązujących przepisów prawa pracy. 


Wśród najczęściej wymienianych urlopów, 

w relacji pracodawca – pracownik 

wskazać można m.in. urlopy wypoczynkowe, 

urlopy okolicznościowe czy też 

urlop bezpłatny. 

PRZESŁANKI NABYCIA 

PRAWA DO URLOPU 

WYPOCZYNKOWEGO 

I URLOPU 

OKOLICZNOŚCIOWEGO 

Udzielenie urlopu wypoczynkowego, jak 

sama jego nazwa wskazuje ma przede 

wszystkim na celu regenerację sił pracownika 

po okresie wykonywania przez 

niego pracy, aby zapewnić pracownikowi 

dalszą zdolność do jej wykonywania 

oraz ochronę jego zdrowia. Pracownikowi 

na gruncie przepisów kodeksu pracy 

przysługuje coroczny, nieprzerwany 

i płatny urlop wypoczynkowy. Co więcej, 

pracownik nie może zrzec się prawa 

do tego urlopu. 

Co to oznacza w praktyce? Coroczny 

charakter urlopu oznacza, że w każdym 

roku kalendarzowym pracownikowi 

przysługuje do wykorzystania, w zależności 

od wypracowanego przez niego 

stażu pracy, określony wymiar urlopu, 

a mianowicie 20 dni urlopu wypoczynkowego, 

jeśli pracownik jest zatrudniony 

krócej niż 10 lat bądź 26 dni urlopu 

wypoczynkowego, jeżeli pracownik jest 

zatrudniony co najmniej 10 lat. Warto 

zaznaczyć, iż do stażu pracy, od którego 

zależy wymiar urlopu wypoczynkowego 

wlicza się również odpowiednie okresy 

z tytułu ukończenia nauki w szkole. 

Przykładowo, zgodnie z kodeksem pracy 

okres 8 lat wliczany jest do stażu, od 

którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego 

osobom, które ukończyły szkołę 

wyższą. Z kolei 4 lata wliczamy do stażu 

pracy w przypadku osób, które ukończyły 

średnią szkołę ogólnokształcącą. 

Co ważne urlopu udziela się w dni (oraz 

w godzinach), które są dla pracownika 

jego dniami pracy zgodnie z obowiązującym 

go rozkładem czasu pracy. Inna jest 

sytuacja pracowników podejmujących 

pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, 

w którym podjęli pracę. 

Taki pracownik uzyskuje prawo do urlopu 

z upływem każdego miesiąca pracy, 

w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego 

mu po przepracowaniu roku. 

Kolejną cechą urlopu wypoczynkowego 

jest jego płatny charakter, który oznacza, 

że za czas urlopu pracownikowi przysługuje 

wynagrodzenie jakie by otrzymał, 

gdyby w tym czasie pracował. Ponadto, 

urlop wypoczynkowy powinien być nieprzerwany. 

Co do zasady, powinien on 

być wykorzystany jednorazowo w całości. 

Na gruncie przepisów kodeksu pracy, 

dopuszcza się możliwość podziału 

urlopu na części na wniosek pracownika. 

Co ważne urlopu niewykorzystanego 

w ustalonym z pracodawcą terminie należy 

pracownikowi udzielić najpóźniej 

do dnia 30 września następnego roku 

kalendarzowego. 

INNE RODZAJE URLOPÓW 

PRACOWNICZYCH 

Pracownikowi przysługuje również 

urlop w przypadku pojawienia się określonych 

wydarzeń w życiu osobistym 

pracownika, jak np. ślub pracownika, 

urodzenie się dziecka pracownika itp. 

Wówczas pracownik może uzyskać 

zwolnienie z obowiązku świadczenia 

pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 

Jest to tzw. urlop okolicznościowy. 

Jego wymiar jest uzależniony od określonych 

zdarzeń, które go powodują 

i uregulowany w przepisach. Przykładowo 

w razie ślubu pracownika lub urodzenia 

się jego dziecka albo zgonu i po- 

grzebu małżonka pracownika lub jego 

dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy 

pracownikowi przysługują 2 dni 

urlopu. Z kolei 1 dzień urlopu należy 

się pracownikowi w razie ślubu dziecka 

pracownika albo zgonu i pogrzebu jego 

siostry, brata, teściowej, teścia, babki, 

dziadka, a także innej osoby pozostającej 

na utrzymaniu pracownika lub pod 

jego bezpośrednią opieką. 

Odmiennie w przypadku kolejnego 

z urlopów, a mianowicie urlopu bezpłatnego. 

Jest to urlop udzielany z inicjatywy 

pracownika, za który, po jego 

udzieleniu, nie przysługuje pracownikowi 

wynagrodzenie. Urlop bezpłatny 

może być również wynikiem inicjatywy 

pracodawców, których celem jest czasowe 

zatrudnienie pracownika w innym 

zakładzie pracy. 

URLOPY ZATRUDNIONYCH 

NA PODSTAWIE UMÓW 

CYWILNOPRAWNYCH? 

Urlop wypoczynkowy wynikających 

z przepisów kodeksu pracy przysługuje 

wyłącznie pracownikom, zatem osobom 

pozostającym w stosunku pracy. Potwierdza 

to orzeczenie Sądu Najwyższego, 

w którym Sąd orzekł, iż prawo do urlopu 

wypoczynkowego przysługuje pracownikowi, 

a więc osobie świadczącej pracę 

na podstawie stosunku pracy, bez względu 

na podstawę jego powstania. Oznacza 

to, że podstawową przesłanką roszczenia 

o urlop jest istnienie stosunku pracy 

(wyrok Sądu Najwyższego z 10.10.1980 

r., I PRN 100/80). 

Urlop wypoczynkowy nie będzie przysługiwał 

zatem zatrudnionym na podstawie 

umów cywilnoprawnych, np. umowy 

zlecenie, umowa o dzieło, umowa 

o współpracy w ramach prowadzonej 

działalności gospodarczej, tzw. samozatrudnienie. 

mój 

mój 

18 19

Zarządzanie KSIĘGOWOŚĆ I FINANSE 


Małgorzata Szcześniak 

Ach, te papiery! 

Z nowym rokiem szkolnym właściciel przedszkola lub żłobka powinien pozyskać 

od rodzica przynajmniej kilka dokumentów. Oto najważniejsze z nich. 

Dokumenty są potrzebne, aby zapewnić 

dzieciom bezpieczeństwo, uregulować 

kwestie prawne między właścicielem 

placówki a rodzicem. Odpowiada za to 

dyrektor placówki. Bez niezbędnych dokumentów, 

w razie wypadku czy innego 

niebezpiecznego zdarzenia, trudno mu 

będzie udowodnić, że dołożył należytej 

staranności w opiece nad dziećmi. 

Uciążliwe będzie również odzyskanie 

pieniędzy za ewentualne nieopłacone 

czesne. 

UMOWA Z PLACÓWKĄ 

To podstawowy dokument, o jaki powinniśmy 

zadbać. Reguluje wszystkie 

kwestie prawne: czesne, opłatę za posiłki, 

za zajęcia dodatkowe oraz np. czas, 

podczas którego dziecko może przebywać 

w żłobku lub przedszkolu. Umowę 

sporządza się w dwóch jednobrzmiących 

egzemplarzach: jedną dla rodzica, drugą 

dla właściciela placówki. 

UPOWAŻNIENIA 

Upoważnienia do przyprowadzania i odbierania 

dziecka z przedszkola najczęściej 

dołączane są do umów zawartych pomiędzy 

przedszkolem a rodzicami. Może 

być ich kilka – jedno dziecko ma prawo 

odbierać więcej niż jedna osoba: rodzic, 

babcia, dziadek lub przyjaciel rodziny. 

Warto sporządzić listę osób, które mogą 

odbierać poszczególne dzieci. 

OŚWIADCZENIE 

Oświadczenie potwierdzające zapoznanie 

z regulaminem przyprowadzania 

i odbierania dzieci. Regulamin powinien 

być udostępniony rodzicom np. na stronie 

internetowej lub tablicy ogłoszeń, 

powinien zawierać informację dotyczącą 

postępowania z naszym wychowankiem, 

który nie został odebrany z przedszkola 

w terminie i w przypadku braku możliwości 

skontaktowania się z rodzicem. 

Do tego należy dodać oświadczenie 

o zapoznaniu się przez rodziców ze statutem 

– ten również powinien znaleźć 

się na stronie internetowej lub na tablicy 

ogłoszeń. Warto też zadbać o przygotowanie 

oświadczenia potwierdzającego 

poinformowanie rodziców, że podczas 

pobytu dziecka w przedszkolu nie mogą 

być podawane żadne leki (chyba że dziecko 

cierpi na chorobę przewlekłą) – gdy 

dziecko cierpi na chorobę przewlekłą, 

dyrektor nie ma prawa odmówić przyjęcia 

go do placówki. W tym przypadku 

konieczna jest informacja o zaleceniach 

lekarskich i o tym, jakie leki dziecko 

musi przyjmować. Dyrektor powinien 

podpisać z rodzicami dziecka przewlekle 

chorego kontrakt na podawanie leków. 

Warto do tego dodać zgodę na przewiezienie 

dziecka do szpitala i udzielenie mu 

pomocy przedmedycznej. 

ZGODY 

Do powyższych oświadczeń należy koniecznie 

dodać zgodę rodziców na przetwarzanie 

danych osobowych – należy 

dokładnie wymienić, w jakich celach 

dane te będą przetwarzane, np. czy 

w celach zamieszczenia danych na stronie 

www, czy w celach związanych z zamieszczeniem 

danych w dokumentacji 

związanej z przebiegiem nauczania, 

działalności wychowawczej i opiekuńczej. 

Warto w niej zawrzeć punkt o możliwości 

wykorzystywania zdjęć dzieci 

na potrzeby placówki – jednak musimy 

liczyć się z tym, że rodzic jej nie podpisze 

– gros klientów nie lubi, aby rozpowszechniać 

fotografie ich pociech 

w Internecie. Bez takiej zgody nie mamy 

prawa do wykorzystania wizerunku 

dziecka. Kolejnym istotnym dokumentem 

będzie zgoda na prowadzenie badań 

oraz udział dziecka w zajęciach specjalistycznych 

– specjalistyczne badania 

i zajęcia mogą być prowadzone m.in. 

przez psychologa, logopedę. Istotna jest 

też zgoda na kontakty dziecka z pielęgniarką 

w celu sprawdzenia czystości 

ciała dziecka – umożliwi ona m.in. 

sprawdzenie, czy w przedszkolu nie 

ma wszawicy. Rodzice mogą być także 

zobowiązani do udostępnienia danych 

osobowych dziecka w celu założenia 

karty zdrowia. 

NIE BAGATELIZUJ SPRAWY 

Prowadzenie właściwej dokumentacji 

placówki jest niezwykle ważne, choć wydaje 

się pewnie kłopotliwe. Większość 

wzorów dokumentów możemy znaleźć 

w Internecie i swobodnie z nich skorzystać. 

Wystarczy przygotować pakiet 

i jednorazowo dać klientom do podpisu 

– ułatwi to nam załatwianie wszelkich 

spraw w przyszłości. Powyżej wyliczyliśmy 

tylko niektóre z przydatnych dokumentów, 

od odpowiedzialności i inwencji 

właściciela placówki będzie zależało, 

które z nich zostaną w jego żłobku lub 

przedszkolu wykorzystane. 


20 

mój 

mój 

21




Szkoda 

energii... 

Fot: iStock 

Opłaty za energię elektryczną są jednymi z najwyższych, 

jakie każdy właściciel żłobka czy przedszkola reguluje 

każdego miesiąca. Warto więc wprowadzić oszczędności. 


Podpowiadamy, jak w prosty sposób 

oszczędzać energię elektryczną. Wystarczą 

drobne zmiany, aby obniżyć 

nasze rachunki dość znacząco. Zachęcamy 

do lektury i wcielenia w życie 

przynajmniej części z wymienionych 

porad. Niech nam przyświeca stare porzekadło, 

że łatwiej zaoszczędzić złotówkę, 

niż ją zarobić. 

WYŁĄCZAJ SPRZĘTY 

Z KONTAKTU 

W przypadku ładowarek do telefonów, 

drukarki czy czajnika elektrycznego 

nie wystarczy zwykłe wyłączenie 

urządzenia przyciskiem, gdyż wtedy 

przechodzi ono jedynie w stan czuwania 

i wciąż może pobierać dość znaczne 

ilości energii. Lepszym sposobem 

jest faktyczne wyciągnięcie wtyczki 

z gniazdka, ewentualnie podłączenie 

sprzętu do listwy antyprzepięciowej 

(posiada ona kilka gniazdek i można 

odciąć w niej zasilanie jednym przyciskiem). 

Dla przykładu – ładowarka 

do komórki pozostawiona na stałe 

we wtyczce jest w stanie zużyć prądu 

za kwotę 50 zł rocznie. Pomnóżmy tę 

kwotę przez wszystkie ładowarki naszych 

pracowników – spróbujmy ich 

przyuczyć do oszczędzania albo... zwyczajnie 

o nie poprośmy. 

PRZYJRZYJ SIĘ UMOWIE ZE 

SWOIM DOSTAWCĄ PRĄDU 

Może warto go zmienić? Albo przynajmniej 

renegocjować nasze ustalenia? 

Zacznijmy od przyjrzenia się taryfie 

– uważajmy przy tym na wszelkie pro- 

mocje – najczęściej spotkamy się z niższą 

stawką za 1 kWh, jednak opłaty 

za przesył energii (dystrybucję) mogą 

okazać się wyższe, przez co nasz rachunek 

wcale nie będzie niższy. 

ŻARÓWKI – TO OCZYWISTE! 

Można wymienić na energooszczędne, 

ledowe. Niby wszyscy o tym wiedzą, 

ale... Zwykłe żarówki są wprawdzie 

tańsze, jednak wersja energooszczędna 

w dłuższym okresie może pomóc nam 

zaoszczędzić na oświetleniu. Przeciwnicy 

tego typu oświetlenia uważają, 

że te żarówki ledowe lubią się przepalać, 

więc nie warto w nie inwestować. I być 

może dlatego niektórzy dostawcy energii 

w większych miastach wprowadzili 

usługę wypożyczania większej ich ilości 

– za darmo. Może warto skorzystać z tej 

możliwości – sprawdzić na stronie internetowej 

wybranego przez nas dostawcy 

i wystarać się o ten przywilej? 

KORZYSTAJ ZE ŚWIATŁA 

DZIENNEGO 

Jest nie tylko zdrowsze, ale też nic nie 

kosztuje. Postaraj się więc nie zastawiać 

okien dużymi donicami z kwiatami czy 

innymi przedmiotami, aby nie zabierać 

sobie naturalnych źródeł światła. Pamiętaj, 

że jasne ściany i meble odbijają 

więcej światła, więc moc żarówek energooszczędnych 

może być o wiele niższa. 

Warto postawić na świetliste kolory! 

ENERGOOSZCZĘDNY SPRZĘT 

Lodówka to jedyne urządzenie w naszej 

placówce (potrzebna, gdy mamy własną 

kuchnię lub choćby tylko na potrzeby 

pracowników, gdy korzystamy 

z cateringu), które działa bez przerwy 

i często nie przywiązujemy wagi 

do tego, jak wiele potrafi zużyć prądu. 

Optymalna temperatura w niej to ok. 

5 o do 7 o C, zaś w zamrażarce ok. –18 o C. 

Nie ma więc potrzeby ustawiania temperatury 

na niższe. Postaraj się ją ustawić 

tak, aby stała z dala od wszelkich 

źródeł ciepła (kuchenka, grzejnik) i od 

promieni słonecznych. Wymień przestarzały 

sprzęt na nowy i energooszczędny 

(najlepiej o klasie energooszczędnej 

A+++ lub A++), a twoje roczne 

zużycie energii z pewnością spadnie. 

UWAGA NA KOMPUTERY 

Jeśli zostawiasz komputer na dłuższą 

chwilę, nie musi on pobierać pełnej 

mocy. Możesz przestawić urządzenie 

w stan hibernacji, dzięki czemu zużycie 

energii będzie niższe, a komputer 

„po przebudzeniu” szybko powróci 

do pierwotnych ustawień. 

POSTAW NA OŚWIETLENIE 

ZEWNĘTRZNE Z CZUJNIKIEM 

Kiedy decydujemy się za oświetlenie 

naszej placówki z zewnątrz, ciekawym 

rozwiązaniem jest instalacja reagująca 

na ruch (często wykorzystywana 

w klatkach schodowych). Światło 

zapala się, kiedy ktoś przechodzi, 

a po chwili gaśnie. To całkiem interesujący 

i ekonomiczny sposób na notoryczne 

zapominanie o gaszeniu świateł 

zewnętrznych. Podobne czujniki możemy 

wprowadzić w całej placówce. 

mój 

mój 

22 23

PRENUMERATA 

WYCHOWANIE Nasi podopieczni 

FORMULARZ ZAMÓWIENIA PRENUMERATY DWUMIESIĘCZNIKA 

„MÓJ ŻŁOBEK, MOJE PRZEDSZKOLE” 

Roczna prenumerata obejmuje: 

– 6 numerów czasopisma 

– bezpłatną przesyłkę pocztową 

Cena rocznej prenumeraty – 89,40 zł brutto. 

Zamawiam roczną prenumeratę czasopisma „Mój Żłobek, Moje Przedszkole”. 

Dane zamawiającego: 

Nazwa firmy 

Imię i nazwisko, stanowisko 

Adres 

Telefon 

………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………… 

NIP 

Ilość egzemplarzy każdego numeru ………. 

Dane do wysyłki, jeżeli inne niż powyżej: 

Imię i nazwisko/firma 

Adres 

………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………… 

Upoważniam Wydawnictwo Target Press Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą: Gromiec, ul. Nadwiślańska 30, 32-590 Libiąż 

do wystawienia faktury VAT bez mojego podpisu. 

Wyrażam zgodę na otrzymanie faktury VAT w wersji elektronicznej na adres e-mail: ……………………………… 

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych, zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997r. 

o Ochronie Danych Osobowych (Dz. U. Nr 133 poz. 883) 

Regulamin prenumeraty dostępny jest na stronie www.mzmp.pl w zakładce „Prenumerata”. 

…………………………………….… 

Data 

…………………………………….… 

Czytelny podpis zamawiającego 

Zamówienie prosimy przesłać pocztą na adres: Wydawnictwo Target Press Sp. z o.o. Sp. k., ul. Przasnyska 6b, 

01-756 Warszawa lub zeskanować i przesłać na adres: mzmp.prenumerata@targetpress.pl. 

Aby zamówić prenumeratę można również skorzystać z formularza dostępnego na stronie: www.mzmp.pl 

Opłatę za prenumeratę należy wnieść na konto: Wydawnictwo Target Press Sp. z o.o. Sp. k. 

Nr rachunku: 55 1090 1014 0000 0001 3231 9650. Zamówienie będzie zrealizowane po dokonaniu opłaty. 

mój 

24 39

Nasi podopieczni ZDROWIE 


Maria Piekart, materiały prasowe Philips Avent 

Produkty marki Philips Avent 

Ząbki piękne i zdrowe 

Jak wspierać prawidłowy rozwój mleczaków, by dziecko mogło cieszyć się 

w przyszłości pięknym i zdrowym uśmiechem? 


Smoczek, 18 m+ , cena: 27 zł/2 szt. 

Ortodontyczny, miękki i symetryczny smoczek opracowany 

z dbałością o naturalny rozwój podniebienia, zębów i dziąseł 

dziecka. Płaskie smoczki w kształcie kropli spełniają te 

wymagania, nawet jeśli smoczek obróci się w buzi. 

Smoczek gryzak soothie, 3-18 m 

cena: ok. 25 zł 

Jednoczęściowy smoczek silikonowy 

z sympatycznym misiem. Elastyczna 

tarcza nie podrażnia skóry twarzy. 

Wspiera naturalny rozwój niemowlęcych 

dziąseł i zębów. 

Kubek niekapek ze słomką, 9 m+ 

cena: 40 zł (200 ml lub 300 ml) 

Pierwszy ząbek rozwija się jeszcze przed 

porodem, ale dopiero kiedy maluszek ma 

około 6-9 miesięcy, ząbki zaczynają być 

widoczne. To moment, kiedy dziecko trafia 

do żłobka, dlatego dbanie o prawidłowy 

rozwój jamy ustnej malca należy nie 

tylko do rodziców dziecka, ale i do nas 

– jego opiekunów. 

ZĄBKOWANIE 

Wyrzynanie ząbków może być trudnym 

czasem dla dziecka, warto więc zrobić 

wszystko, by przynieść malcowi ulgę. 

Oprócz stosowania żeli chłodzących, 

które do placówki mogą przynieść rodzice 

dziecka, warto podawać mu chłodne 

gryzaczki trzymane wcześniej w lodówce 

lub zamrażarce. Ząbkującemu malcowi 

pomaga niekiedy trzymanie smoczka 

w buzi, trzeba jednak pamiętać, by był 

odpowiedni – o ortodontycznym kształcie, 

który nie zaburzy rozwoju jamy ustnej 

malca. 

BUTELKA 

Pamiętaj też o kilku prostych zasadach 

związanych z karmieniem, które pozwolą 

zadbać o zdrowy uśmiech dzieci. Po 

pierwsze, ważne jest, by maluchy wypijały 

całą zawartość butelki przed drzemką. 

Nie wolno im zasypiać z butelką w buzi. 

Po drugie, do butelki powinno się wlewać 

wyłącznie mleko modyfikowane, 

którego nie wolno dosładzać. Nasi podopieczni 

nie powinni jeść cukru w jakiejkolwiek 

postaci, ani w formie słodzonej: 

wody, soków owocowych, ani innych podobnych 

napojów. Już od najmłodszych 

lat promujmy dobre nawyki żywieniowe, 

ograniczając ilość i częstotliwość słodkich 

przekąsek. Wybierajmy za to takie 

bez dodatkowych cukrów i słodzików, 

np. świeże warzywa i owoce czy jogurt. 

Po trzecie, zachęcajmy w żłobku dzieci 

do picia z kubeczka, najlepiej kubka niekapka, 

a później też kubka niekapka ze 

słomką. Takie modele zostały opracowa- 

ne z udziałem ekspertów, dlatego można 

mieć pewność, że umożliwiają zdrowy 

rozwój jamy ustnej oraz ćwiczą jej mięśnie, 

wzmacniając je. 

HIGIENA 

Prawidłowe nawyki dbania o higienę 

jamy ustnej należy wprowadzać jak najwcześniej 

i uczyć dziecko samodzielnego 

mycia zębów. Pamiętaj jednak, 

że do około 8. roku życia szczotkowanie 

powinni nadzorować dorośli. Prowadząc 

dzieci do łazienki po obiedzie, 

sprawdzajmy, jak dużo pasty nakładają 

(w przypadku dzieci od 3 do 6 lat ilość 

pasty z fluorem powinna odpowiadać 

ziarnku grochu), jak długo i jak dokładnie 

myją swoje ząbki. Aby szczotkowanie 

było nie tylko obowiązkiem, ale 

i zabawą, która pozwoli na wyrobienie 

prawidłowych nawyków mycia zębów, 

warto zachęcić rodziców do kupowania 

kolorowych szczoteczek. 

Kubek niekapek, 12 m+, cena: ok. 20 zł (260 ml) 

Kubek z miękkim ustnikiem ułatwia spożywanie napojów. 

Pofałdowany kształt kubeczka zapewnia maluchowi stabilny 

chwyt, a wzbudowany zawór zapobiega rozlewaniu podczas 

picia. Łatwy w montażu i czyszczeniu. Wszystkie elementy 

zestawu można myć w zmywarce. 

Kubek z giętką słomką o ergonomicznym 

kształcie to idealny wybór dla rozwijających 

się, aktywnych maluchów. Opracowany 

z udziałem ekspertów kubek ze słomką 

umożliwia zdrowy rozwój jamy ustnej. 

Dolna część słomki jest wygięta, aby słomka 

łatwo dosięgała płynu, co pozwala pić 

w naturalnej pozycji. Zintegrowany zawór 

antyprzeciekowy i odchylana pokrywka 

zapobiegają rozlewaniu. 

mój 

26 27 

mój



Maria Piekart 

Śpij na 

zdrowie! 

Sen to dla dziecka nie tylko czas odpoczynku, 

ale i moment na regenerację organizmu. 

Popołudniowa drzemka jest dla malucha 

niezbędna – dotyczy to zarówno półtorarocznego 

żłobkowicza, jak i trzyletniego przedszkolaka. 

Organizm człowieka potrzebuje wypoczynku. 

Jak każda żywa istota, funkcjonujemy 

zgodnie z cyklem okołodobowym 

i żyjemy zgodnie z rytmem dnia 

i nocy. I chociaż dzień przeznaczony jest 

na aktywność, to jednak w przypadku 

małych dzieci przedzielony musi być 

przerwami na odpoczynek, czyli drzemkami. 

Dla młodego organizmu, sen jest 

niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. 

Wtedy regeneruje się, nabiera 

siły i pompuje krew do mięśni, odnawia 

system kontrolujący przemianę materii. 

Badania dowiodły, że podczas snu wytwarzany 

jest hormon wzrostu, ale również 

testosteron i prolaktyna. Sen jest 


też niezbędnym warunkiem sprawnego 

działania układu immunologicznego: 

wzmacnia odporność organizmu na wirusy 

i drobnoustroje chorobotwórcze. 

Dziecko w ciągu aktywności męczy się 

nie tylko fizycznie. Także jego mózg ciężko 

pracuje: odbiera tysiące bodźców, gromadzi 

doświadczenia, uczy się nowych 

rzeczy. Aby przetworzyć i uporządkować 

to wszystko, co składa się na rozwój 

malucha, potrzebny jest sen. To właśnie 

w czasie nocnego wypoczynku, a także 

w czasie dziennych drzemek mózg przyswaja 

zebrane informacje, a ciało – regeneruje 

się i nabiera sił. 

ILE ŚPI MAŁE DZIECKO? 

Na pewno znacznie dłużej niż dorośli. 

Niemowlęta w pierwszych tygodniach 

życia potrafią przespać ok. 18-20 godzin 

(to dwa razy dłużej niż jego rodzice). 

W tym wieku nie ma jeszcze dla niech 

znaczenia rytm dnia i nocy, choć stopniowo 

uczą się go i do niego przyzwyczajają. 

Dzieci, które trafiają do żłobka, 

zwykle nie mają już z tym problemów. 

Nocą śpią długo oraz mocno, a w ciągu 

dnia ucinają sobie drzemki, które są okazją 

do krótkiej regenerację. Ilość i czas 

trwania drzemek zależy od maluchów: 

ich wieku, ale i charakteru oraz potrzeb: 

organizm sam reguluje swoje zapotrzebowanie 

na sen w zależności od intensywności 

rozwoju i konieczności regeneracji. 

Starszym dzieciom też potrzeba 

dużo snu. Kilkulatki śpią w dzień godzinę 

lub dwie. I nawet jeśli trzeba je namawiać 

na leżakowanie, to warto to robić, 

bo odpoczynek jest niezbędny do prawidłowego 

rozwoju malca. 

LEŻAKOWANIE NIE JEST ZŁE 

Nocny sen ma dużo zalet zdrowotnych, 

ale sen w ciągu dnia jest również bardzo 

potrzebny młodemu organizmowi. Zdaniem 

psychologów i lekarzy, dzieci do 4. 

roku życia powinny mieć możliwość przespania 

się w ciągu dnia, a w przypadku 

starszych przedszkolaków – mieć prawo 

do chwili popołudniowego wyciszenia 

się i odpoczynku. Dlaczego? Maluchy, 

które są z natury bardzo aktywne zarówno 

fizycznie, jak i psychicznie, szybko 

się męczą. Zazwyczaj po 5-6 godzinach 

aktywności zaczynają być senne. Tracą 

siły, a resztki energii, ich organizm zużywa 

na trawienie dostarczonego posiłku. 

To idealny czas na leżakowanie. Inaczej 

malec będzie rozdrażniony i w końcu 

padnie w samochodzie w drodze z przedszkola 

do domu. To najgorsze rozwiązanie 

z możliwych, bo maluch, który się wyspał 

o godzinie 18, nie chce zasnąć wieczorem, 

gubi rytm dnia, do którego jest przyzwyczajony 

i czuje się rozbity. 

JAK ZACHĘCIĆ DO SPANIA? 

Drzemki w młodszych grupach żłobkowych 

odbywają się zazwyczaj o stałych 

porach. Opiekunowie młodszych dzieci 

doskonale wiedzą, kiedy malec potrzebuje 

wypoczynku – zwykle po posiłku trafia 

on do łóżeczka lub na leżak. Rutyna i stały 

rytm dnia jest bardzo pomocny w usypianiu 

małych żłobkowiczów. Dzieci, 

które są przyzwyczajone do stałych pór 

drzemek, nie buntują się, bo przyjmują 

je jako naturalne elementy ich planu 

dnia. Dlatego tak trudno czasem okiełznać 

maluchy po tzw. długich weekendach 

lub po świętach i wakacjach, kiedy 

to żłobkowy rytm dnia zostaje całkowicie 

zachwiany. Starsze pociechy lubią się 

buntować przeciwko drzemkom – szkoda 

im czasu na sen, kiedy wokół jest tyle 

ciekawych rzeczy do zrobienia, obejrzenia, 

poznania... Aby ułatwić malcowi 

zasypianie w ciągu dnia, warto również 

przestrzegać stałych godzin poobiednich 

drzemek. W przedszkolu to łatwe, 

bo leżakowanie przypada zwykle na czas 

po obiedzie. Dobrze, jeśli rozpocznie się 

w miarę szybko, bo lepiej, aby tuż przed 

drzemką dziecko nie szalało, nie biegało, 

lecz spokojnie się bawiło i wyciszało 

– szybciej wtedy zaśnie. Na porę spania 

warto przyciemnić pomieszczenie, np. 

zasłonić okna i włączyć cichą muzykę 

relaksacyjną, która pomoże maluchom 

zasnąć. W wielu placówkach sprawdza 

się czytanie bajek – dzieci często zasypiają 

nie doczekawszy do zakończenia 

historii. 

Gospodarstwo Edukacyjne 

,,Niezapominajka” 

Garnek, ul. Błonie 1a 

Zaprasza na warsztaty edukacyjne 

- ścieżka mleka, 

- ścieżka jajka, 

- młody pizzerman 

- produkcja mydła z mleka koziego, 

- pieczonki i przetwory z Topinamburu 

Kontakt: M. Ślęzak 509 828 024 

agroniezapominajka@wp.pl 

REKLAMA 

mój 

mój 

28 29

WARTO KUPIĆ 

WARTO KUPIĆ 

Musy owocowe w tubkach, BoboVita, 

cena: ok. 3,49 zł/80 g 

Nowe musy w 6 pysznych uwielbianych 

przez mamy i dzieci smakach, a także 

unikalnych na polskim rynku wariantach. 

Wszystkie kryją w sobie naturalnie 

pyszne, bezpieczne owoce, uprawiane 

z myślą o potrzebach wrażliwych 

organizmów niemowląt. 

Blender ręczny Quickchef, Tefal, ok. 249 zł 

Dzięki mocy aż 1000 W, poradzi sobie z każdym składnikiem. 

Aż 20 różnych prędkości regulowanych łatwym w użyciu 

intuicyjnym pokrętłem zapewnia całkowitą kontrolę mocy 

blendowania bez konieczności zatrzymywania urządzenia. 

Wysokiej jakości metalowa obudowa oraz miękki uchwyt pokryty 

antypoślizgową powłoką Soft Touch gwarantują wygodę użycia. 

Wszystkie demontowalne części z łatwością umyjesz w zmywarce. 

Dostępny jest w 3 wariantach. Na zdjęciu wersja z pojemnikiem 800 ml, 

mini-rozdrabniaczem 500 ml oraz trzepaczką. 

VITA-MINKI jogurt marchewkowo-bananowy, 

Piątnica, cena: 1,50 zł/125 g 

Jogurt marchewkowo-owocowy, który smakuje dzieciom, 

a rodzicom pozwala zadbać o zdrowie i prawidłowy rozwój 

swych pociech. VITA-MINKI dostarczają dzieciom białka, wapnia, 

witamin A, B2 i B12. Dostępne są w trzech pysznych smakach. 

Produkowane są z mleka od krów karmionych paszami bez GMO. 

Lodówka, Kernau, cena: 6 299 zł 

Chłodziarko-zamrażarka 

wolnostojąca marki Kernau KFRM 

18191 NF EX posiada system 

NoFrost, dzięki któremu produkty 

dłużej zachowują świeżość. 

Schładzane są równomiernie 

i szybko utrzymując przy tym 

odpowiedni poziom wilgotności 

we wnętrzu urządzenia. 

REKLAMA 

Mlekołaki Choco Muszelki, Lubella, cena: ok. 3,79 zł/250 g 

Chrupiące, pełnoziarniste płatki, które powstały z mąki pszennej i naturalnego kakao. 

Zawierają wyłącznie pochodzące z tych naturalnych składników minerały: fosfor, 

żelazo, miedź i mangan, które uzupełniają zbilansowaną dietę dziecka. Pełne ziarno 

reguluje też proces trawienia i dostarcza energii niezbędnej do dziecięcych zabaw. 

Krem z zielonych warzyw z gryką, 

Gerber, cena: ok. 4,90 zł/190 g 

Krem, w którego skład wchodzą m.in. 

brukselka, brokuły, zielony groszek 

i cukinia przeznaczony jest dla niemowląt 

po 7. miesiącu życia. Warzywne kremy 

z gryką pomogą zwiększyć porcję warzyw 

w diecie dziecka i łagodnie zaznajomią 

je ze smakiem gryki. Dostarczą również 

błonnika pokarmowego – w zależności 

od wariantu, w słoiczku jest go od 3,8 do 

aż 4,4 g. Danie wystarczy przełożyć do 

miseczki, lekko podgrzać i po upewnieniu 

się, że temperatura jest odpowiednia dla 

dziecka, krem jest gotowy do podania. 

mój 

mój 

30 31

dr Aleksandra Piotrowska 

Jak wspomagać edukację 

nasz ekspert 

najmłodszych? 

Już od dawna wiadomo, jak ważne są pierwsze 

tygodnie, miesiące i lata rozwoju dziecka. 

To, z czym spotyka się malec wpłynie na to, jakim 

będzie człowiekiem, jakie zdolności w sobie 

rozwinie, jakie będą jego możliwości. Dlatego 

tak duża odpowiedzialność spoczywa nie tylko 

na rodzicach, ale także na wychowawcach 

żłobkowych i przedszkolnych, z którymi maluszki 

spędzają najaktywniejsze godziny dzienne. 

Dr Aleksandra Piotrowska 

To właśnie w pierwszych latach po narodzinach 

kontynuowany jest proces tworzenia 

architektury mózgu – migracji 

komórek nerwowych, wytwarzania połączeń 

między nimi. W przyszłości od 

bogactwa tych połączeń będą uzależnione 

możliwości uczenia się dziecka. A im 

bardziej aktywny jest rozwijający się 

mózg, tym więcej takich połączeń wytwarza. 

Zatem wizja leniwego dzieciństwa 

odchodzi w niebyt, a opiekunowie 

starają się zapewniać dzieciom okazje 

do aktywnego wykorzystywania swoich 

mózgów (z umiarem, bez przeciążania!). 

Idealnie na wszystkie te potrzeby odpowiada 

Sówka Mądra Główka – najnowsza 

seria zabaw edukacyjnych stworzonych 

przez wydawnictwo Alexander, zawierająca 

12 produktów dla najmłodszych odbiorców 

(w wieku od 3 miesięcy do 4 lat). 

Te produkty to np. tabliczki z prostymi 

obrazkami, najprostsze puzzle, wymagające 

włożenia w puste miejsce elementu 

o kształcie koła (a więc pasującego z każdej 

strony) lub po prostu przyłożenia do siebie, 

zbliżenia dwóch falistych brzegów, tabliczki 

z cyferkami czy literkami wraz z sucho 

ścieralnym pisakiem i miejscem do prób 

pisania po śladzie czy samodzielnego. 

Przewidywane aktywności nie przerastają 

możliwości małego dziecka, tym bardziej, 

że nawiązują do dziecięcych doświadczeń 

i przeżyć (np. bliskiej relacji z mamą). 

Sówka Mądra Główka to młodsza siostra 

sprawdzonej już na rynku od ośmiu lat 

Sowy Mądrej Głowy, odznaczonej w tym 

roku nagrodą główną Komitetu Ochrony 

Praw Dziecka w konkursie Świat Przyjazny 

Dziecku. Sowa Mądra Głowa stanowi 

skuteczną pomoc dydaktyczną w pracy 

z przedszkolakami i w nauczaniu początkowym. 

Praca z dzisiejszymi przedszkolakami 

to niezłe wyzwanie. Przyzwyczajone 

od najwcześniejszych chwil życia do obcowania 

z mediami elektronicznymi miewają 

kłopoty z koncentracją uwagi i wytrwałością, 

ich poziom rozwoju mowy pozostawia 

dużo do życzenia, bywają nieporadne 

ruchowo (szczególnie w zakresie małej 

motoryki). Ale za to przyzwyczajone są 

do podlegania silnej stymulacji (telewizyjne 

kreskówki, gry w smartfonach, komputerach, 

konsolach). Nauczyciele przedszkola 

muszą wspomagać swój warsztat m.in. 

stosując różne gry i zabawy edukacyjne. 

Gry te muszą być wielofunkcyjne, oddziaływać 

jednocześnie na różne sfery rozwoju 

i funkcjonowania dziecka (nie tylko 

na procesy poznawcze), być dla dzieci 

wystarczająco atrakcyjne. A z punktu 

widzenia wychowawcy muszą ułatwiać 

realizowanie zadań stojących przed nim 

(w tym realizację podstawy programowej). 

Sowa Mądra Głowa spełnia wszystkie 

te wymogi. Przyjrzyjmy się wybranym 

grom i możliwościom ich wykorzystania 

w pracy w przedszkolu – z całą grupą 

przy wprowadzaniu nowych treści lub ich 

utrwalaniu albo z wybranymi dziećmi, 

które z różnych powodów (np. dysharmonii 

rozwojowych, albo wielu nieobecności 

na zajęciach) wykazują potrzebę dodatkowej 

stymulacji w jakimś zakresie. 

W pracy z trzylatkami warto wykorzystać 

„Nawlekaj, nie czekaj”. Zadaniem dziecka 

w tej grze jest nawlekanie na linkę barwnych 

kulek wg wzoru przedstawionego 

na wylosowanej karcie. Dzieci doskonalą 

analizę spostrzeżeniową, różnicowanie 

kolorów, małą motorykę, koordynację 

wzrokowo – ruchową. Zachwycająca jest 

gra dla starszych przedszkolaków „Pamięć 

dźwiękowa”, niezwykła – bo mimo, 

że nie jest grą elektroniczną, to angażuje 

i ćwiczy pamięć wzrokową i słuchową! 

Trzeba w niej dobrać w pary klocki, 

które wydają taki sam dźwięk. To okazja 

do ćwiczenia uwagi, różnicowania dźwięków 

(doskonalenia czułości słuchowej), 

różnych form pamięci, ale także koordynacji 

wzrokowo – słuchowo – ruchowej. 

Kolejna gra „Opowiem ci Mamo” 

świetnie sprawdza się w większej grupie 

dzieci, które układają karty z obrazkami 

tak, aby powstała z nich historyjka, którą 

trzeba opowiedzieć. Dzieci tworzą różne 

historyjki, ale w każdej trzeba dostrzegać 

następstwo czasowe zdarzeń i pilnować 

logiki wywodu. Niezwykle wartościowa 

jest gra „Kto szybszy?”, wymagająca 

od graczy uwzględniania jednocześnie 

dwóch różnych charakterystyk wybieranego 

żetonu (jedna z wyrzucanych 

kostek wskazuje żądany kolor, druga 

– kształt. To świetne przygotowywanie 

do opisywanej przez Piageta umiejętności 

decentracji w myśleniu). 

Także w trakcie przygotowywania dzieci 

do nauki czytania warto się podeprzeć 

uatrakcyjniającymi zajęcia i podnoszącymi 

ich skuteczność grami, takimi jak 

„Alfabet” (puzzle ilustrujące kolejne litery 

alfabetu), „Wyrazy i zdania” czy „Sylaby 

– lub Głoski – do zabawy”. Te ostatnie 

jest absolwentką psychologii 

na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie 

ukończyła specjalizację psychologii 

szkolnej (rozwojowa i wychowawcza) 

oraz psychologii pracy. Nieprzerwanie 

od października 1974 roku pracuje 

na Wydziale Pedagogicznym UW, 

a od października 2006 dodatkowo 

w Wyższej Szkole Pedagogicznej 

Związku Nauczycielstwa Polskiego 

w Warszawie. W pracy naukowej 

prowadzi badania m.in. dotyczące 

determinantów funkcjonowania pamięci 

człowieka, indywidualnych i rodzinnych 

wyznaczników dojrzałości szkolnej 

dziecka i jego funkcjonowania w szkole, 

wpływu temperamentu człowieka na jego 

funkcjonowanie społeczne. Jest znanym 

ogólnopolskim ekspertem z zakresu 

psychologii dziecięcej, zajmując się 

propagowaniem wiedzy psychologicznej 

współpracując w tym zakresie m.in. ze 

stacjami radiowymi (Jedynka i Trójka) 

oraz telewizyjnymi (TVP, TVN, Polsat). 

Jest autorką kilkudziesięciu publikacji 

naukowych i popularyzatorskich 

z dziedziny psychologii. 

dodatkowo stanową pomoc w nauce poprawnej 

wymowy. Warte rekomendacji są 

także potrzebne wielu dzieciom gry związane 

z ćwiczeniami logopedycznymi (np. 

„Drabina”, „Zgadywanka”). A wszystkie 

wykonane z doskonałej jakości materiałów, 

z przepiękną grafiką, w estetycznych 

i trwałych opakowaniach. To wszystko 

zachęca do ich wykorzystywania w placówkach 

przedszkolnych i żłobkach. 

mój 

mój 

32 33





Tiki u dzieci 

Zdarza się, że u przedszkolaka obserwujemy występowanie 

tików. Jak zachowywać się w takich sytuacjach i co może 

być ich przyczyną? 

Tiki występują u ludzi w każdym wieku, 

a więc dotykają nawet najmłodszych. Są 

mimowolne, pojawiają się nagle i powtarzają 

się, choć zdarzają się i pojedynczo 

występujące. Dzielimy je na ruchowe 

(motoryczne) i wokalne. Do ruchowych 

należy np. mruganie oczami, marszczenie 

nosa czy przekrzywianie głowy. Zdarza 

się, że tiki mają złożony charakter, 

angażując kilka rodzajów mięśni (np. 

skręcanie ciała czy podskakiwanie). 

Do tików wokalnych zaliczamy m. in. 

odkasływanie, chrząkanie czy piszczenie. 

Tiki mogą pojawiać się w różnym 

okresie życia dziecka, po czym nagle 

bezpowrotnie znikać. Bywa, że utrzymują 

się lub pojawiają od czasu do czasu 

przez rok lub dłużej i wtedy nazywa się 

je chronicznymi. Tiki mogą też zamieniać 

w inne, a kilkulatków dotykają ich 

przejściowe formy. 

CZY TIKI SĄ REAKCJĄ 

NERWOWĄ? 

Popularna do niedawna opinia głosiła, 

że tiki są reakcją nerwicową na problemy 

w domu, awantury, brak akceptacji 

przez bliskich czy rówieśników, 

poczucie odrzucenia, zaburzenie poczucia 

bezpieczeństwa czy inne trudne 

do zaakceptowania i zrozumienia przez 

dziecko okoliczności. Jednak to stwierdzenie, 

w świetle współczesnej wiedzy, 

jest niewłaściwe. Owszem, u dzieci doświadczających 

trudnych emocji, przekraczających 

ich zdolności adaptacyjne, 

a mających skłonność do tików, ich występowanie 

może się nasilić. I nie nale- 

ży winić za to rodziców, opiekunów czy 

placówki wychowawczej. Za zaburzenia 

tikowe odpowiedzialne są, najkrócej 

mówiąc, nieprawidłowości w budowie 

i funkcjonowaniu ośrodkowego układu 

nerwowego. Tak więc, czynniki psychologiczne 

nie mogą być podłożem dla 

występowania tików. 

Jak wynika z obserwacji, tiki występują 

nie tylko w sytuacjach stresujących, ale 

także w momencie przeżywania radości 

czy ekscytacji. Częstotliwość ich występowania 

zmniejsza się, gdy dziecko jest 

czymś zajęte, np. bawi się, ogląda telewizję, 

rysuje, a także gdy śpi. 

JAK POMÓC DZIECKU Z TIKAMI? 

Większość dzieci nie ma świadomości, 

że ma tik, dopóki ktoś im tego nie 

uświadomi. A zatem nie ma możliwości 

kontrolowania swojego zachowania. 

Mimo że niektórym osobom udaje się 

go powstrzymać na jakiś czas, rodzi to 

napięcia i tik znowu się pojawia. Proszenie 

i napominanie dziecka jest nieskuteczne 

i zwiększa u niego poczucie 

wstydu czy napięcie. Nie można zatem 

absolutnie komentować i krytykować 

zachowania malucha. Najlepiej 

po prostu przyzwyczaić się do jego zachowania, 

czyli nie zwracać na nie uwagi. 

W ten sposób pokazujemy innym 

dzieciom, należącym do grupy, że ich 

kolega czy koleżanka nie maja wpływu 

na swoje zachowanie i niedostrzeganie 

go jest najlepszym wyjściem, niesprawiającym 

przykrości ich rówieśnikowi. 

Tiki mogą być nieakceptowane przez 

WAŻNE! 

Tików nerwowych u dziecka 

nie można ignorować. Mogą 

bowiem świadczyć o chorobie. 

inne dzieci w grupie, ale wówczas to 

pedagodzy i personel powinni pokazać 

właściwą postawę i zachęcić własnym 

przykładem do jej naśladowania. Życzliwość, 

pomoc, dopasowanie oczekiwań 

do możliwości dziecka (bo zdarza się, 

że tik utrudnia mu wykonywanie niektórych 

poleceń czy zadań, np. płynnego 

opowiadania) – takie zachowania 

sprawią, że dziecko będzie czuło się 

akceptowane. Ponadto, bezwzględnie 

należy się skontaktować z rodzicami lub 

opiekunami dziecka. Od nich też należy 

uzyskać jak najwięcej informacji o tiku: 

kiedy się nasila, jak dziecko sobie z nim 

radzi, w jakich okolicznościach się 

zmniejsza, czy zanika itp. Dobrze, kiedy 

rodzice udadzą się do lekarza specjalisty 

(neurolog), który stwierdzi, czy tiki nie 

mają podłoża chorobowego. Nasilone 

zachowania tikowe mogą bowiem, choć 

nie muszą, być oznaką rozmaitych zaburzeń. 

Najbardziej znanym i złożonym zaburzeniem 

tikowym jest zespół Tourette’a. 

Charakteryzuje się on występowaniem 

kombinacji co najmniej dwóch tików 

ruchowych i jednego tiku dźwiękowego. 

Tak więc, nie należy bagatelizować 

u dzieci najmniejszych odstępstw w zachowaniu, 

a kiedy już je zauważymy, niezwykle 

istotna jest odpowiednia reakcja 

i postępowanie. 

mój 

mój 

34 35





Kiedy do 

logopedy? 

Warto mieć go na etacie 

w naszej placówce. Jeśli nas 

na to nie stać – zatrudnijmy 

logopedę choćby na kilka 

godzin w tygodniu. 

Obecnie bardzo trudno jest funkcjonować 

człowiekowi, który ma problemy 

z komunikacją. Logopeda zajmuje 

się diagnozowaniem poziomu rozwoju 

mowy, nieprawidłowości wymowy, 

przygotowaniem programu terapii. Wizyta 

u niego kojarzy się przede wszystkim 

z mową, a ściślej – z wymową, 

z ćwiczeniami przed lustrem, z usprawnianiem 

języka, ust, z nauką prawidłowego 

oddechu, z korygowaniem wad. 

To prawda, ale nie tylko na tym polega 

terapia. Zadaniem logopedy, jeśli pojawia 

się opóźnienie, jest tak stymulować 

mowę dziecka, aby je wyrównać. Warto 

o to dbać już od najmłodszych lat, 

aby nie utrwalać w dziecku złych nawyków. 

Nasi klienci (rodzice naszych 

wychowanków) powinni docenić nasze 

starania w tym kierunku oraz wspomóc 

naszą pracę, ćwicząc w domu z dzieckiem 

i wykonując zadane polecenia 

specjalisty. 

KIEDY NA WIZYTĘ? 

Oczywiście na wizytę do logopedy 

umawiamy wszystkich naszych podopiecznych 

– logopeda albo rozwieje 

wszelkie wątpliwości rodziców mówiąc, 

że wszystko jest w najlepszym porządku, 

albo pokaże jak wspierać rozwój 

dziecka, albo potwierdzi obawy i opracuje 

plan terapii. Jakie dzieci szczególnie 

zasługują na opiekę specjalisty? 

U maluchów powinien nas zaniepokoić 

brak gaworzenia, brak gestu pokazywania 

palcem, brak reakcji na imię, 

opóźniony rozwój ruchowy. Następnie 

zwróćmy uwagę na brak łączenia 

dwóch wyrazów w proste zdanie, brak 

reakcji na pytanie „gdzie?”, brak umiejętności 

wykonywania prostych poleceń. 

W kolejnych latach – jeśli mowa 

jest niezrozumiała dla otoczenia, jeśli 

brak w mowie takich głosek jak „l, k, g, 

h, w, f, ś, ź, ć, dź”, jeśli dziecko wsuwa 

język między zęby, jeśli niechętnie rysuje. 

I wreszcie do logopedy wysyłamy 

w szczególności te ze starszych dzieci, 

które wykazują brak realizacji takich 

głosek jak „sz, ż, cz, dż”, gdzie „r” zastępowane 

jest przez „j”. 

BEZ ZAJĄKNIENIA 

Kolejnym bardzo powszechnym problemem 

naszych podopiecznych jest 

jąkanie – rośnie akceptacja dla tego 

problemu. Ale jednocześnie wzrasta 

też liczba jąkających się. Przyczyny? 

Jak zwykle możemy zrzucić wszystko 

na zwiększające się ciągle tempo 

życia, stresy czy traumy. Tymczasem 

powodem tej przypadłości mogą być 

minimalne dysfunkcje mózgu albo 

osłabionej pracy lewej jego półkuli. 

Uczeni podkreślają też dziedziczenie 

predyspozycji. Czasem wystarczy przestrach, 

długotrwała choroba albo szok 

po wypadku. I, paradoksalnie, im bardziej 

strofujemy osobę, która się jąka, 

im bardziej zwracamy uwagę na jej 

defekt, tym problem się pogłębia. Logopeda, 

który pracuje z jąkającym się 

dzieckiem, powinien zacząć od rozmowy 

z nim. Doświadczony specjalista 

szybko określi, z jakim typem jąkania 

ma do czynienia: czy jest to powtarzanie 

tej samej głoski bądź sylaby, czy 

zacinanie się, wypychanie siłą głosu 

lub słowa, czy wreszcie łączenie obu 

poprzednich rodzajów jąkania. A kiedy 

już nazwie problem, należy zacząć 

z nim walczyć, prawda? I wespół z rodzicami 

doprecyzować metody, jakimi 

możemy się posłużyć, a więc: trening 

wolniejszej wymowy, przedłużania 

głosek, sylab, robienie pauz, mówienie 

na wydechu. Pomaga w tym wystukiwanie 

rytmu, wypowiadanie słów 

w tempie metronomu. Brzmi tajemniczo? 

Nie dla profesjonalisty, którego 

zatrudniliśmy w naszej placówce! 

A ILE TO KOSZTUJE? 

Oczywiście możemy mieć logopedę 

na etacie. Ale opłaca się to tylko wtedy, 

jeżeli jesteśmy właścicielami kilku 

placówek, a logopeda pracuje kolejno 

w ramach tegoż etatu w każdej z nich. 

Jeśli nie – lepiej, abyśmy zatrudnili specjalistę 

na umowę zlecenie lub dzieło 

– za godzinę pracy w dużych miastach 

zapłacimy ok. 50 zł. Oczywiście musimy 

też przygotować gabinet do spotkań 

z dziećmi oraz wyposażyć naszego pracownika 

w niezbędne narzędzia pracy: 

książki, ćwiczenia, materiały. Ale warto! 

Nie tylko ze względu na naszych 

wychowanków – także nasz personel 

będzie mógł pod okiem fachowca skorygować 

złe nawyki i popracować nad 

emisją głosu. Kto by nie chciał pracować 

w placówce z takimi możliwościami? 


mój 

mój 

36 37


Anna Dubieńska 

Dysplazja – częsta wada 

Niektóre maluchy rodzą się z dysplazją. To wrodzona wada polegająca 

na niecałkowitym wykształceniu się stawu biodrowego. Takie maluchy 

wymagają szczególnej pielęgnacji. 



Gdy panewka stawowa, która powinna 

całkowicie przykrywać głowę kości 

udowej jest nieprawidłowo uformowana, 

kość może z niej „wyskoczyć”. Takie 

maluchy mają potem problemy z poruszaniem 

nóżką. Taką wadę oczywiście 

się leczy. Gdy malec trafia do żłobka jest 

już zdiagnozowany, być może też przeszedł 

trudny okres noszenia aparatu stabilizującego 

stawy biodrowe. Są to tzw. 

szyna Koszli lub uprząż Palika. Maluch 

musi je nosić przez kilka miesięcy. Teraz 

należy dbać, aby wada, którą usunięto, 

na nowo się nie rozwinęła. 

Przy profilaktyce dysplazji zawsze dużo 

mówiło się o sposobie pieluchowania. 

Kiedyś popularne było tzw. szerokie 

pieluchowanie: malcowi zakładało się 

kilka sztuk tetry, a jeśli używał pampersa, 

to nakładano na niego dodatkowo 

zwykłą pieluszkę z materiału, 

Wszystko po to, by nóżki dziecka były 

cały czas „rozkraczone” – w tej pozycji, 

zdaniem lekarzy najlepiej rozwijają 

się stawy biodrowe. Obecnie wielu ortopedów 

odchodzi już od tradycyjnego 

szerokiego pieluchowania na rzecz 

swobody ruchów. Nowa szkoła mówi 

o tym, że nóżki niemowlęcia najlepiej 

kształtują się, gdy maluch może nimi 

wierzgać na wszystkie strony. Bardzo 

ważny jest też sposób noszenia dziecka 

na rękach. Tutaj pediatrzy są zgodni 

– kiedy bierzesz malca w ramiona, dbaj 

o to, by nosić go „na biodrze” – nóżki 

malca obejmują twoje biodro dzięki 

czemu są w rozkroku. Gdy go nosisz, 

podkładaj zawsze swoją dłoń pod jego 

pupę. Istotna dla malca jest też pozycja, 

w której przebywa w łóżeczku. Najlepiej, 

by często leżał na brzuszku. To zdrowa 

pozycja nie tylko ze względu na ćwiczenie 

mięśni karku, ale również z uwagi 

na stawy – maluchy leżąc na brzuszku 

przyjmują tzw. pozycję żabki, dzięki 

czemu nóżki mają odwiedzione na boki. 

Stawy biodrowe niemowlęcia są bardzo 

delikatne, dlatego pamiętaj, aby w czasie 

ubierania lub przewijania malca nie 

podnosić jego pupy do góry ciągnąc za 

nóżki. Gdy musisz podłożyć pieluszkę, 

wsadź swoją dłoń pod pośladki malca 

aby w ten sposób je unieś. 

38 

mój



Korektywa to jedno z zajęć 

dodatkowych, które jest 

obecne w większości 

placówek. Dlaczego warto 

wprowadzić ją także i do 

naszego przedszkola? 

jest też zapisanie dziecka na gimnastykę 

korekcyjną, która ma działanie profilaktyczne, 

czyli niedopuszczające do wad 

postawy oraz korygujące istniejące już 

wady. Ważne, aby zaburzenia dostrzec 

i korygować na ich początkowym etapie 

– im wcześniej zaczniemy każdą terapię, 

tym lepiej, dlatego warto posyłać na korektywę 

dzieci już 3-4-letnie. 

by po studiach wychowania fizycznego 

lub po specjalnych kursach przygotowujących 

do prowadzenia zajęć z zakresu 

gimnastyki korekcyjnej. Chodzi o to, 

by nauczyciel miał umiejętności doboru 

ćwiczeń korekcyjnych odpowiednich 

do wad postawy zdiagnozowanych 

u dzieci oraz prawidłowo poprowadził 

ich korygowanie. 

Maria Piekart 

Korektywa 


– dodatkowa, 

czy konieczna? 

Kręgosłup małego dziecka rozwija się 

i wzmacnia od momentu jego narodzin. 

Początkowo malec nie potrafi utrzymać 

w pionie nawet główki, a tym bardziej całego 

ciała. Te umiejętności nabiera miesiącami, 

a wraz z nimi kształtuje się jego 

kręgosłup i prawidłowa postawa. Najpierw 

maluch ma plecki wygięte w tył, 

potem, gdy uczy się chodzić – wypina 

do przodu brzuszek, łapiąc równowagę. 

W wieku 6-7 lat jego kręgosłup nabiera 

ostatecznie prawidłowego kształtu litery 

S. Wtedy, niestety, najczęściej pojawiają 

się problemy postawy. 

WADY POSTAWY 

Skolioza, lordoza, platfus i inne wady to 

obecnie częsty problem zdrowotny. Małe 

dzieci szybko rośną, więc ich kręgosłup 

cięgle się wydłuża. Przez to jest narażony 

na deformacje. Zwłaszcza jeśli maluch 

prowadzi mało aktywny tryb życia. 

A tak jest w przypadku coraz większej 

liczby kilku- i kilkunastolatków. Dzieci 

mało się ruszają, nie uprawiają sportów. 

Wolnego czasu nie spędzają na podwórku, 

lecz w pozycji siedzącej przed telewizorem 

lub komputerem. Taka sytuacja 

sprzyja powstawaniu wad postawy. Aby 

im zapobiegać trzeba dzieciom od małego 

wpajać dobre nawyki: uczyć, jak powinny 

prawidłowo siedzieć, jak utrzymać 

poprawną sylwetką, wpajać zamiłowanie 

do aktywności fizycznej. Sposobem 

na zapobieganie nieprawidłowościom 

KOREKTYWA W PLANIE ZAJĘĆ 

Korektywa to jedno z zajęć dodatkowych, 

które cieszy się wielką popularnością 

w polskich placówkach. Chodzą 

na nią nie tylko dzieci, u których stwierdzono 

wady postawy, ale bardzo często 

również całkiem zdrowe maluchy. Rodzice 

wolą bowiem dmuchać na zimne, 

wiedząc, że gimnastyka korekcyjna to 

również rodzaj profilaktyki wad postawy. 

Poza tym to dodatkowe zajęcia fizyczne, 

których, jak wspomnieliśmy na początku, 

naszym dzieciom wiecznie brakuje. 

Zgodnie z ustawą, przedszkole może, 

ale nie musi w swoim programie zajęć 

uwzględniać gimnastyki korekcyjnej, 

gdyż jest ona traktowana jako zajęcia dodatkowe. 

Nie znajduje się więc ona na liście 

zajęć obowiązkowych, choć założenia 

podstawy programowej wychowania 

przedszkolnego podkreślają konieczność 

troski o zdrowie dzieci, ich rozwój fizyczny 

oraz sprawność fizyczną. Dlatego 

też wielu dyrektorów wpisuje korektywę 

do planu zajęć. Niekiedy gimnastyka 

ta jest wliczana do zajęć oferowanych 

przez placówkę w ramach czesnego 

kiedy indziej, trzeba za nią dodatkowo 

zapłacić. Wszystko zależy od możliwości 

finansowych i kadrowych 

przedszkola. Przepisy nakazują 

bowiem, by zajęcia korekcyjne 

prowadzone były przez nauczycieli 

o odpowiednich 

kwalifikacjach, np. oso- 


TERAPIA PRZEZ ZABAWĘ 

Zajęcia korektywy muszą mieć walory 

terapeutyczne, ale muszą być przede 

wszystkim ciekawe dla naszych podopiecznych. 

Tylko wtedy będą chciały 

one na nie uczęszczać i tylko wtedy 

ćwiczenia te będą przenosiły wymierny 

efekt. Dzieci 3-4-letnie nie mają świadomości 

swoich wad postawy czy zaburzeń 

statyki ciała, nie rozumieją więc, 

że wymagają terapii. Zajęcia dla tej grupy 

wiekowej powinny mieć formę zabawy 

ruchowej, interesującej aktywności 

fizycznej, w którą wplecione zostaną elementy 

gimnastyki korekcyjnej. Zabawy 

ruchowe, naśladowcze i inne aktywności 

muszą być więc połączone z ćwiczeniami 

oddechowych, rozluźniającymi, rozciągających, 

wzmacniającymi mięśnie grzbietu 

i obręczy barkowej oraz brzucha. Ko- 

nieczne są 

również elementy 

profilaktyki 

płaskostopia. 

Platfus to częsta wada 

postawy, która swój początek 

ma w wieku 3-4 lat. 

Wtedy stopa i jej mięśnie 

zaczynają się kształtować. Jeśli 

na tym etapie coś pójdzie nie 

tak, dziecko może w późniejszym 

wieku borykać się z wieloma problemami: 

źle uformowana stopa 

boli w czasie chodzenia, chód nie 

jest sprężysty, więc kroki nie są 

odpowiednio amortyzowane, co 

może prowadzić do mikrouszkodzeń 

części lędźwiowej i biodrowej 

kręgosłupa. 

mój 

40 41 

mój

Nasi podopieczni WYCHOWANIE 



Samodzielne 

decyzje kilkulatka 

Dokonywanie wyborów to 

bardzo ważna umiejętność, 

niezbędna w dorosłym 

życiu. Nie pojawia się 

nagle, tuż po osiemnastych 

urodzinach. Ważne jest 

kształtowanie jej od 

najmłodszych lat. 

Dziecko, które ma świadomość, że każda 

decyzja i wybór niosą za sobą określone 

konsekwencje, ma szansę wyrosnąć 

na niezależnego, samodzielnie myślącego 

dorosłego. Warto skorzystać z podpowiedzi 

eksperta i pomóc najmłodszym w trudnej 

sztuce wyboru. Dobrze jest pozwalać dziecku 

samodzielnie decydować w drobnych 

sprawach, które dla niego są ważne. To 

doskonałe ćwiczenie, by nauczyło się podejmować 

wybory zgodne ze swoją naturą. 

Opowiada o tym Anna Słaboń, psycholog, 

dyplomowany coach i ekspert współpracujący 

z marką Lubella Mlekołaki. 

ODPOWIEDNIE DO WIEKU 

Droga do dziecięcej samodzielności bywa 

dla opiekunów wyzwaniem, ponieważ 

mają oni różną gotowość do pozostawiania 

dzieciom przestrzeni także, jeśli chodzi 

o podejmowanie własnych decyzji. 

Jednak warto pamiętać, że dzieci chcą 

i potrzebują doświadczać niezależności, 

która jest dla nich źródłem ważnych informacji 

– mają okazję dowiedzieć się, co 

potrafią, w czym są dobre, czego się nauczyły. 

To wzmacnia ich pewność siebie. 

Kiedy widzą, że ich zdanie się liczy i jest 

brane pod uwagę – czują się traktowane 


poważnie. Oczywiście należy dostosować 

możliwość wyboru do wieku dziecka. 

Kilkulatek doskonale poradzi sobie 

z wyborem ulubionego śniadania, ale nie 

możemy mu powierzyć decyzji o wyborze 

przedszkola. Z kolei nastolatek może już 

uczestniczyć w dyskusji nad miejscem wakacyjnego 

wypoczynku, czyli decyzji, która 

dotyczy także innych członków rodziny. 

DAWAJ DOBRY PRZYKŁAD 

Pamiętajmy, że dzieci uczą się dokonywać 

wyborów na różne sposoby. Jednym 

z nich jest naśladowanie innych, 

a zwłaszcza obserwowanie zachowań 

Dziecko, które ma świadomość, że każda 

decyzja i wybór niosą za sobą określone 

konsekwencje oraz ma szansę 

wyrosnąć na niezależnego, samodzielnie 

myślącego dorosłego. Warto skorzystać 

z podpowiedzi eksperta i pomóc 

najmłodszym w trudnej sztuce 

wyboru. Dobrze jest pozwalać dziecku 

samodzielnie decydować w drobnych 

sprawach, które dla niego są ważne. To 

doskonałe ćwiczenie, by nauczyło się 

podejmować wybory zgodne ze swoją 

naturą. Opowiada o tym Anna Słaboń, 

psycholog, dyplomowany coach i ekspert 

współpracujący z marką Lubella 

Mlekołaki. 

Dziecko, które ma świadomość, że każ 

rodziców, którzy podejmują decyzje 

i informują o nich dzieci, np.: „nie chcę 

byś oglądał teraz bajkę, chcę byś poszedł 

umyć zęby”, „nie wiem, czy chcę byś poszła 

dziś do koleżanki na noc, chcę się 

skonsultować z twoim tatą, zanim podejmę 

decyzję”. Dzięki takim rozmowom 

dzieci mogą m. in. zrozumieć, że podejmowanie 

decyzji czasem zajmuje trochę 

czasu i wymaga przemyślenia sprawy. 

WYSTARCZĄ 

DWIE PROPOZYCJE 

Dziecięca samodzielność ma swoje granice. 

Dlatego pamiętajmy, że pytając 

dzieci, zwłaszcza te młodsze, „na co masz 

ochotę” możemy powierzyć im zbyt dużą 

odpowiedzialność. Czasami podjęcie 

decyzji na podstawie takiego otwartego 

pytania, zwłaszcza przez kilkulatka może 

być dla niego zbyt obciążające i frustrujące. 

Dlatego najlepiej ograniczyć wybór 

do 2 konkretnych propozycji, z których 

każda jest dla nas do zaakceptowania. 

Dziecko poradzi sobie o wiele lepiej 

z ograniczonym wyborem, a my unikniemy 

sytuacji, gdy będzie chciało zjeść 

lody na śniadanie lub założyć ulubioną, 

puchową kurtkę w upalny dzień. 

POZWÓL POPEŁNIAĆ BŁĘDY 

Podejmowanie decyzji przez dzieci ma różne 

konsekwencje. Dostosowując możliwości 

wyboru do wieku dziecka oraz ograniczając 

liczbę możliwych decyzji dbamy o to, 

żeby nie były one poważne. Jednocześnie 

okazujemy zaufanie, że maluch podejmie 

decyzję najlepszą dla siebie. Jednak może 

się zdarzyć, że dziecko będzie jej żałowało. 

To także bardzo cenna lekcja, która doskonale 

wprowadza w dorosłe życie. Dzięki 

takim doświadczeniom dzieci, dowiadują 

się o sobie wielu cennych rzeczy – uczą się 

rozumieć same siebie, poznają swoje preferencje. 

Szczególnie ważna jest nasza reakcja 

– poświęcenie dziecku uwagi i postawa 

nieoceniająca. Dzięki temu, że czują nasze 

wsparcie mogą lepiej pojąć co się z nimi 

dzieje, bardziej skupić się na uczuciach 

oraz na poszukiwaniu rozwiązań. 

PROSTE ĆWICZENIE 

NA POCZĄTEK DNIA 

Bardzo dobrym ćwiczeniem, wspomnianym 

przez eksperta, jest m. in. samodzielny 

wybór tego, co dziecko ma 

ochotę zjeść na śniadanie. To właśnie 

dzięki takim decyzjom maluchy, krok 

po kroku zdobywają cenne doświadczenie 

i mogą w bezpiecznych warunkach 

przekonać się, co leży w ich naturze. Pamiętajmy 

jednak, że naszą rolą, jako dorosłych, 

jest zadbać o to, by bez względu 

na decyzję dziecko zjadło wartościowy 

posiłek. Zapytajmy zatem malucha czy 

woli np. kanapki z wędliną i warzywami 

oraz szklankę soku, czy może miseczkę 

swoich ulubionych płatków. Dzięki temu 

prostemu ćwiczeniu dziecko na pewno 

zje pożywny, smaczny posiłek, a jednocześnie 

zacznie dzień z radością i dumą 

z samodzielnie podjętej decyzji. 

mój 

mój 

42 43




Jak zachęcać 

do sportu chłopca, 


a jak dziewczynkę? 

Rady psychologa 

Czy piłka nożna to faktycznie męska gra, a na lekcje 

baletu powinniśmy zapisywać tylko dziewczynki? Jak 

zachęcić chłopca lub dziewczynkę do ruchu? Na te i inne 

pytania odpowiada Magdalena Chorzewska, psycholog 

dziecięcy, specjalistka ds. żywienia oraz ekspert akcji 

„Rusz się z Kubusiem!”. 

Rozmawiamy w wakacje, które kojarzą 

nam się z odpoczynkiem. Jak w tym 

okresie zachęcać dzieci – dziewczynki 

i chłopców – do ruchu i zabawy na świeżym 

powietrzu? Bo że warto, chyba nikogo 

przekonywać nie musimy! 

Magdalena Chorzewska: – W przypadku 

młodszych dzieci jest to wbrew pozorom 

dość proste. Maluchy w wieku od 3 

do 6 lat mają aktywność fizyczną wpisaną 

w swoją naturę i najczęściej nie trzeba 

ich dodatkowo zachęcać do ruchu, wystarczy 

tylko umożliwić im spożytkowanie 

tej naturalnej energii. Jeśli jednak 

z jakiegoś powodu dziecko nie chce się 

ruszać, biegać i skakać, to pokażmy mu, 

że sami to lubimy i zachęcajmy dając dobry 

przykład. 

Czy te aktywne zabawy mogą być wspólne, 

czy może jest coś, co będzie lepsze 

dla dziewczynek albo dla chłopców? 

– Nie dzieliłabym sportu ze względu 

na płeć. To oczywiste, że dziewczęta 

mają inną wytrzymałość, a co za tym 

idzie zazwyczaj w sportach takich jak 

bieganie osiągają gorsze wyniki niż 

chłopcy. Ale to nie powód do eliminowania 

dziewczynek z uprawiania np. 

gry w piłkę nożną. 

Ale z drugiej strony, już w „podstawówce” 

chłopcy chcą grać na WF-ie w piłkę 

nożną, a dziewczynki namawiają 

nauczycieli raczej na siatkówkę i inne 

aktywności. 

– Tu dotykamy kwestii stereotypów 

i procesu socjalizacji. Kiedy kobieta dowiaduje 

się, że będzie mamą dziewczynki, 

raczej preferuje róż. Mama chłopca 

wybiera błękit i… tak to się zaczyna. 

To my sami wytwarzamy sytuację, gdy 

wrzucamy chłopców do worka pt. 

„cięższe dyscypliny”, a dziewczynki np. 

do worka „siatkówka”. Można by pokusić 

się o eksperyment i zaproponować 

dziewczynkom „nogę” lub unihokej 

podczas WF-u. Zapewniam, że świetnie 

dałyby sobie radę. 

Czy rodzice powinni kierunkować w tym 

zakresie swoje dzieci? Chyba wszyscy 

spotkaliśmy w dzieciństwie dziewczynki, 

które grały w „nogę” z chłopakami 

i świetnie sobie radziły, ale tylko do czasu, 

kiedy rodzice nie zakazali im uprawiania 

tego „męskiego” sportu. 

– Tak jak podkreślałam, warto sprawdzić 

co dziecko lubi i w czym czuje się dobrze. 

Jeśli ma uprawiać sport, to dobrze 

by było, żeby robiło to z własnej potrzeby 

i z radością. Miałam ostatnio w gabinecie 

dziewczynkę, która po 8 latach uprawiania 

pływania zrezygnowała, bo ilość 

treningów była dla niej wykańczająca 

i przytłaczająca. Dwa razy dziennie musiała 

być na basenie, przy czym pierwszy 

trening zaczynał się o 6 rano. W końcu 

coś w niej pękło, bo zwyczajnie nie była 

szczęśliwa. 

Dużo mówi się o potrzebie zachęcenia 

najmłodszych do aktywnego spędzania 

czasu. Pytanie czy w stosunku 

do chłopców i dziewczynek powinniśmy 

używać tych samych argumentów, 

czy może potrzebne jest indywidualne 

podejście? 

– Argumenty powinny być zależne od 

tego z jakim dzieckiem rozmawiamy 

i w jakim jest ono wieku, a nie z tym 

jaką płeć reprezentuje. Motywacja musi 

wynikać z wnętrza. Nie ma argumentów 

dla chłopców i dziewczynek. Warto zastanowić 

się, co jest dla dziecka ważne: 

wygląd, zdrowie, lepsze wyniki w nauce, 

budowanie relacji z rówieśnikami? Kiedy 

już to przemyślimy, powinniśmy spróbować 

odwoływać się właśnie do tych najważniejszych 

wartości. 

To rodzice mają największy wpływ 

na swoje dzieci, dając im odpowiedni 

przykład. Jak zatem przekonać rodziców 

do aktywnego spędzania czasu? 

– Każdy dorosły człowiek powinien 

mieć świadomość tego, jak ważna jest 

aktywność fizyczna. Problemem jest 

często brak umiejętności wygospodarowania 

czasu na sport lub ogólna niechęć 

do jego uprawiania. A przecież sport 

warto traktować jak mycie zębów, coś 

co robimy dla własnego zdrowia i wręcz 

„z automatu”. Żeby tak było, musimy 

zrobić pierwszy krok. Zachęcam 

do tego wszystkich pacjentów, rodziców 

moich małych pacjentów, a także znajomych 

i przyjaciół. Sport ma bardzo 

pozytywne skutki w leczeniu wielu zaburzeń 

psychicznych, takich jak choćby 

depresja czy lęki. Jest też istotny dla 

budowania poczucia własnej wartości, 

a także pobudza produkcję serotoniny 

i endorfin, znanych jako hormonów 

szczęścia, dzięki którym poprawia się 

nasze samopoczucie. 

Podsumowując, chyba możemy powiedzieć, 

że aktywność fizyczna jest dla każdego. 

Właśnie w myśl tego hasła realizowane 

są akcje promujące ruch wśród 

dzieci, jak realizowana przez markę Kubuś 

kampania „Rusz się z Kubusiem!”, 

w którą Pani się zaangażowała. 

– Aktywność fizyczna nie ma płci i nie 

jest determinowana przez płeć, sport jest 

absolutnie dla każdego. Z badań psychologicznych 

jasno wynika, że im wcześniej 

zaszczepimy w dziecku chęć i potrzebę 

jego uprawiania, tym większe prawdopodobieństwo, 

że w dorosłym wieku sport 

będzie dla niego oczywistością i higieną 

życia codziennego. Jako rodzice jesteśmy 

autorytetami dla naszych dzieci i mamy 

ogromny wpływ na to, w jaki spędzają 

one czas. Pamiętajmy, że najlepszą formą 

zachęcania dziecka do aktywności jest 

pokazanie mu, że my też lubimy biegać, 

jeździć na rowerze i że czerpiemy z tego 

przyjemność. 

mój 

mój 

44 45




Jak motywować dzieci 

nie został zaprzepaszczony. Dziecko wykorzystujące swój 

potencjał łatwiej odnosi sukcesy, kształtuje sobie wysokie 

poczucie własnej wartości, zaspakaja potrzebę samorealizacji. 

W przyszłości talent może stanowić podłoże aktywności 

zawodowej lub wyznaczać jego hobby, pasję, której 

oddawanie się będzie ważnym elementem dorosłego życia. 

REKLAMA 

do rozwijania talentów? 


Odpowiednia motywacja do działania 

ułatwia osiągnięcie celu. Tak 

samo jest w przypadku talentów 

dzieci. Jak pomóc im w rozwijaniu 

umiejętności, tak by miały chęć do 

działania? Odpowiada ekspert współpracujący 

z projektem Podwórko 

Talentów NIVEA, psycholog dziecięcy 

dr Aleksandra Piotrowska. 

Jedno z bardzo ważnych zadań 

dorosłych dotyczy dziecięcych 

zdolności i talentów. 

Powinni stwarzać dziecku 

okazję i możliwość próbowania 

swoich sił w różnych 

aktywnościach i dziedzinach 

(nauka, sport czy sztuka), 

uważnie obserwować swoje 

dziecko, by nie przeoczyć 

rodzącej się pasji czy uzdolnień, 

a w końcu dokładać 

starań, by ewentualny talent 

nasz ekspert 

Dr Aleksandra Piotrowska 

Ale dziecięce zainteresowania bywają najczęściej zmienne, 

nietrwałe. Dzisiejsze pragnienie zdobycia umiejętności 

grania na gitarze może następnego dnia ustąpić marzeniu 

o zdobyciu mistrzostwa w dżudo lub chęci zgłębiania tajemnic 

starożytnego Egiptu czy jesiennego nieba. Ta zmienność 

dziecięcych zainteresowań ma charakter rozwojowy, inaczej 

mówiąc jest normalna i nie powinna wzbudzać w dorosłych 

niepokoju, ale… No właśnie, przecież wychowanie to także 

kierowanie przebiegiem rozwoju, wywieranie nań wpływu. 

Przecież staramy się jako wychowawcy poszerzać możliwości 

koncentracji uwagi dziecka, sprawność jego dłoni itp. 

– analogicznie możemy oddziaływać na większą stabilność 

dziecięcych pasji i rozwijanych talentów. 

Pamiętajmy tylko, że powinniśmy zachęcać do określonych 

działań, ale nie zmuszać do nich; stwarzać możliwości – ale 

nie posługiwać się przymusem, wywoływaniem poczucia 

winy. Zmuszanie dziecka do kontynuowania (opłaconej 

z góry za cały miesiąc) nauki gry na fortepianie może 

zamiast rozwoju talentu ugruntować negatywną postawę 

dziecka wobec tego instrumentu. Zamiast zmuszania 

spróbujmy zmienić rodzaj motywacji – może poskutkuje 

perspektywa dołączenia do tych zajęć koleżanki (o ile 

oczywiście jest taka możliwość). A może rodzinny charakter 

domowych ćwiczeń? A może skontaktowanie z innymi 

dziećmi, również wchodzącymi w tajniki tego instrumentu? 

Wysłuchajmy też opinii nauczyciela (trenera, instruktora 

itp.) – upewnijmy się, że to nie tylko naszym zdaniem 

dziecko wykazuje talent w danej dziedzinie. 

Starajmy się sprzyjać odnoszeniu przez dziecko sukcesów 

w danej dziedzinie (bo nic tak nie sprzyja sukcesom, jak… 

sukcesy) – przeżywanie odniesionego powodzenia uaktywnia 

układ nagrody w naszym mózgu, związany z odczuwaniem 

przyjemności. Podobny jest mechanizm oddziaływania 

pochwał, ale muszą one być zasłużone. Lepiej więc 

pochwalić malucha np. za piękną, wyprostowaną postawę 

w trakcie popisu pianistycznego niż wmawiać dziecku mającemu 

świadomość licznych popełnionych błędów, że zagrało 

znakomicie. Niezasłużone pochwały nie skutkują… 

A może warto pomyśleć, czy nie istnieje możliwość wyodrębnienia 

celów etapowych? Często opanowanie trudnej 

czynności (szczególnie kiedy dziecko ma zaledwie kilka 

lat) trwa zbyt długo, pojawia się i nasila zniechęcenie, 

spadek entuzjazmu. Warto wtedy podzielić złożony cel 

(np. opanowanie pływania) na cele składowe (chowanie 

głowy pod wodę, leżenie na wodzie, pływanie tzw. strzałką 

itp.) – opanowanie kolejnych składowych następuje wtedy 

szybciej, a dziecko doświadcza poczucia sukcesu i widzi, 

że robi postępy (a jak już stwierdziliśmy, nic tak nie sprzyja 

sukcesowi, jak sukces). 

Nasza oferta skierowana jest zarówno do grup 

zorganizowanych, jak i niewielkich zespołów, 

np. rodzinnych. 

Bawią się u nas przedszkolaki, dzieci ze szkół 

podstawowych, gimnazjów i szkół średnich. 

Organizujemy: pikniki szkolne, urodziny z grami 

terenowymi dla dzieci i dorosłych, imprezy 

integracyjne dla firm, eventy. 

Przygodę z labiryntami rozpoczynamy na terenie 

gospodarstwa, gdzie uczestnicy zostają podzieleni 

na zespoły, które następnie budują swój własny 

labirynt. Pierwszy zespół, któremu się to uda 

rusza przez las do wierzbowych labiryntów. Przed 

śmiałkami droga, którą wyznaczają zadania gry 

„O czym szumią wierzby”. W jej rezultacie wszystkie 

zespoły spotykają się na łące w Pradolinie rzeki 

Grabowej. Okazuje się, że to nie ostatnia zabawa 

w tym miejscu, ale szczegóły zdradzimy tylko temu, 

kto zechce sprawdzić je osobiście! 

Zapraszamy do zabaw 

w paprockich labiryntach! 

Labirynt Sp. z o.o 

Paproty 8 

76-142 Malechowo 

tel.: +48 608 646 581 

tel.: +48 608 620 566 

www.paproty.pl 

mój 

mój 

46 47

Nasz Nasi podopieczni budynek WYPOSAŻENIE 

WYCHOWANIE 

Nasi Nasz podopieczni budynek WYPOSAŻENIE 

WYCHOWANIE 


Poznaj swoich 

podopiecznych 

Im więcej uzyskamy od 

rodziców informacji o ich 

dziecku, tym łatwiej będzie 

je poznać i sprawować nad 

nim odpowiednią opiekę. 

To o tyle istotne, że maluch 

spędzi kilka najbliższych lat 

w naszej placówce. 

gowe dziecko wykonuje samodzielnie, a jakie wymagają 

pomocy ze strony drugiej osoby. 

Warto także pokrótce przedstawić charakterystykę dziecka 

nauczycielce, by miała orientację odnośnie do jego charakteru, 

sposobu reagowania czy komunikowania potrzeb. 

Trzeba powiedzieć, czy i w co dziecko lubi się bawić, jakimi 

zabawkami. Jak odnajduje się w relacjach z innymi 

dziećmi (zwłaszcza z rówieśnikami). Czy jest otwarte, czy 

nieśmiałe, czy ma określone lęki i co je wywołuje? Czy są 

sytuacje, które powodują u niego zdenerwowanie, płacz, 

a nawet reakcje histeryczne? Jak je wtedy (i nie tylko wtedy) 

można uspokoić? Jak można je zmotywować do działania? 

Jak można je zachęcić do podjęcia nowych dla niego 

aktywności? Jeżeli znamy odpowiedzi na podstawowe 

pytania, wówczas nie tylko pierwsze dni w placówce, ale 

i dalszy w niej pobyt będą przebiegać w miarę bezkolizyjnie. 

Jasne, że trudno uniknąć np. płaczu dzieci za rodzicami, 

ale z czasem wszystkie te reakcje daje się opanować 

albo też znikają same. 

WAŻNE! 

Im więcej wiadomo o dziecku, 

tym szybciej zaadaptuje się ono 

w przedszkolu. A i personel będzie miał 

łatwiej, znając słabe i mocne strony 

nowego przedszkolaka. 

REKLAMA 

Wypoczynek 

i dobra zabawa 

w DELI Parku 

DELI Park to miejsce, które zachęca 

do aktywnego spędzania czasu pod hasłem: 

„Poznaj przyrode! Poczuj przygode!” 

Mamy dla Was wewnętrzny i zewnętrzne 

place zabaw oraz sprzęty i urządzenia 

do zabaw interaktywnych. 

Dzieci mogą bawić się i uczyć, a przede wszystkim 

rozwijać swoją kreatywność. 

Pójście do przedszkola to nowy etap 

nie tylko dla dziecka, ale także jego 

rodziców i opiekunów przedszkolnych. 

Warto, żeby nauczycielka 

już od początku pobytu maluchów 

w placówce dowiedziała jak najwięcej 

o swoich nowych podopiecznych. 

Mimo doświadczenia zawodowego 

i intuicji, może się bowiem 

zdarzyć, że niektóre sytuacje będą 

dla niej niecodzienne czy wręcz zaskakujące. 

Wtedy dobrze, gdy będzie 

znała, o ile to możliwe, źródło ich 

powstania czy możliwość uniknięcia 

w przyszłości podobnych zdarzeń. 

Wiadomo, że dzieci w grupie jest 

sporo, co nie zmienia faktu, że do- 

brze jest wiedzieć o każdym z nich jak najwięcej. 

Praktycznym pomysłem wydaje się 

rozpisanie specjalnej ankiety i wręczenie 

jej na pierwszym zebraniu z prośbą o wypełnienie 

na miejscu. Można też umieścić 

ankietę na stronie internetowej i poprosić, 

by rodzice po jej ściągnięciu i wypełnieniu 

ponownie odesłali ją na adres placówki. 

Pytania zawarte w ankiecie posłużą wyłącznie 

celom informacyjnym – nauczyciel będzie 

zorientowany odnośnie do zachowań 

i upodobań jednego dziecka. Warto tę informację 

zaznaczyć. 


MUSIMY WIEDZIEĆ 

WSZYSTKO, CO ISTOTNE 

Są informacje, które personel placówki 

musi bezwzględnie posiadać. Do nich 

należy m.in. ta o stanie zdrowia dziecka. 

Jeżeli maluch przyjmuje leki czy choruje, 

rodzice muszą o tym powiadomić 

w pierwszej kolejności dyrekcję, a także 

wychowawczynię grupy. Do informacji 

równie istotnych powinny należeć i te, 

które dotyczą innych aspektów niż zdrowotne. 

Dobrze, gdy nauczycielka będzie 

wiedziała, jakie czynności samoobsłu- 

DIETA DZIECKA 

O wszelkich alergiach pokarmowych czy innych schorzeniach, 

które mają związek z układem pokarmowym zawsze 

informuje się placówkę, do której dziecko ma uczęszczać. 

Coraz więcej placówek ma w ofercie posiłki, uwzględniające 

rozmaitego rodzaju diety. A co z sytuacją, kiedy pewnych 

potraw dziecko po prostu nie lubi? Dobrze jest zapytać 

rodziców o upodobania malucha w tym względzie. 

I nie chodzi o dziecko, w które trzeba wmuszać dosłownie 

każdy posiłek, a o takie, które nie jada np. ziemniaków czy 

marchewki. W ten sposób oszczędzimy sobie trudu namawiania 

go do konsumpcji nielubianych dań. 

PLUSY DZIECKA 

SĄ BARDZO WAŻNE 

Dobrze też, gdy rodzice lub opiekunowie wypunktują 

mocne strony dziecka, jego uzdolnienia. Wiadomo, 

że rozwój poszczególnych zdolności może przebiegać 

w nieco odmiennym od ogólnie przyjętego za normę rytmu. 

I tak, jeżeli dziecko pasjonuje się np. lepieniem z plasteliny, 

warto o tym wiedzieć, by później wykorzystać 

tę umiejętność jako atut, gdy maluch będzie przeżywał 

porażkę na innym polu, np. brak koordynacji ruchowej 

podczas zabaw sportowych. 

Podniebna Eko-Wioska 

EKO–WIOSKA to projekt łączący zabawę 

z edukacją oraz interakcję z naturą. 

To jedyna w Polsce ścieżka edukacyjna 

znajdująca się na wysokości 5 m nad ziemią, 

na której znajdują się gry, rebusy oraz informacje 

na temat budowy lasu i jego mieszkańców 

– od runa leśnego po korony drzew. 

Tutaj mozesz zorganizowac 

niezapomniane urodziny lub imieniny! 

Do DELI Parku zapraszamy zarówno klientów 

indywidualnych jak i grupy zorganizowane 

tel. 61 819 52 62 • info@delipark.pl • www.delipark.pl 

TRZEBAW (Rosnówko) gmina Stęszew 

mój 

mój 

48 49

Nasz Nasi podopieczni budynek WYPOSAŻENIE 

WYCHOWANIE 

Nasi Nasz podopieczni budynek WYPOSAŻENIE 

WYCHOWANIE 

Maria Piekart 

Oni mnie 

wyśmiewają... 

Nadszedł nowy rok szkolny i w naszym 

przedszkolu pojawia się wiele dzieci. Etykietka 

„nowego” nie jest łatwa, zwłaszcza, jeśli malec ma 

już wcześniej zakorzenione kompleksy. Jak pomóc 

dziecku, które staje się grupową ofiarą? 

Każdy z nas ma wady – dzieci również. Ale o ile dorośli nie wytykają 

innym publicznie ich niedociągnięć, o tyle kilkulatki robią to bez 

oporów. Wcześniej czy później zaczną go wyśmiewać lub obdarzą 

kolegę etykietką „grubasa”, „rudzielca”, „jąkały”… Rolą wychowawcy 

jest nie tylko oduczenie dzieci takich zachowań, ale również pokazanie 

piętnowanemu malcowi, że mimo swojej inności, jest wartościowym 

człowiekiem. 

DZIECKO – OFIARA 

Wyśmiewanie to rodzaj przemocy psychicznej. I choć w kontekście 

dzieci w wieku przedszkolnym brzmi to strasznie, to jednak 

jest to rodzaj znęcania się na drugim człowiekiem. Takiej sytuacji 

nie wolno lekceważyć – konieczne jest stanięcie po stronie dziecka 

wyśmiewanego i pokazanie mu, że mu jesteśmy gotowi mu pomóc. 

Niezbędne jest również jasne pokazanie grupie, że nie akceptujemy 

ich zachowania i atakowania słabszego. To dobra okazja do rozmowy 

z dziećmi na temat relacji między ludźmi oraz nauczenie maluchów 

empatii. Dzieci, które wyśmiewają kolegę muszą zrozumieć, że w ten 

sposób ranią go i sprawiają mu przykrość. Łatwiej zrozumieją to, co 

czuje wyśmiewana osoba dzięki odpowiednim bajkom terapeutycznym 

czy zabawom w odgrywanie scenek maluchy. Czasami może 

okazać się konieczne wsparcie przedszkolnego psychologa lub peda- 

goga. Niezbędne jest też porozmawianie 

z samym podopiecznym o powodach zachowania 

jego kolegów, a także o możliwości 

poradzenia sobie z problemem. 

Włosów rudemu dziecku nie przefarbujemy, 

ale może uda się przekonać go, 

że są osoby, które specjalnie malują sobie 

włosy na kolor, który on ma od urodzenia. 

Może uda się poćwiczyć rysowanie 

z malcem, który nie radzi sobie ze szlaczkami, 

zaproponować zajęcia logopedyczne 

jąkającemu się maluchowi, a może 

trzeba przepracować temat lęku przed 

rozstaniem z dzieckiem, które płacze 

każdego ranka po pożegnaniu z mamą? 

POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI 

Przedszkolne ofiary to najczęściej dzieci 

z niskim poczuciem własnej wartości. 

Tak może być w przypadku malca ocenianego 

negatywnie w domu. Przynosi 

on wówczas do placówki „w bagażu” poczucie 

bycia gorszym, słabszym, innym. 

Nam opiekunom nie wolno oczywiście 

udawać, że nie dostrzegamy wad i niedoskonałości 

dziecka, bo ono natychmiast 

wyczuje naszą nieszczerość i straci do nas 

zaufanie. Najważniejsze jest jednak, by 

zaakceptować tę inność, jednocześnie 

podkreślając jego mocne strony. Tylko 

w ten sposób zbudujemy pozytywny 

obraz malca w jego własnych oczach. 

Jeśli kilkulatek nie radzi sobie ze śpiewaniem, 

co jest powodem wyśmiewania go 

przez rówieśników, wyślijmy mu sygnał, 

że doceniamy jego zdolności plastyczne. 

Jeśli dziecko ma włosy czerwone jak 

Ania z Zielonego Wzgórza pokażmy mu, 

że podoba nam się takie jakie jest i że nie 

przeszkadza nam jego wygląd w czasie 

gry w piłkę, w której jest mistrzem. 

Dziecko, które czuje, że jest akceptowane, 

mimo tego, że jest piegowate lub nosi 

okulary, będzie miało silne poczucie własnej 

wartości, którego nie zniszczy żaden 

złośliwy docinek kolegi. To tzw. metoda 

kompensacji, którą polecają psychologowie. 

Polega ona na równoważeniu słabości 

przez wykorzystywanie i podkreślanie 

mocnych stron. Ważne tylko, by pomóc 

dziecku odkryć jego atuty i umożliwić 

mu ich rozwijanie. 

KOMPLEKSY I ETYKIETKI 

Dzieci nie rodzą się z łatkami „rudzielca” 

czy „beksy”. To my dorośli pokazujemy 

im ich słabości i podpowiadamy, że są 

inni: boją się ciemności, są niegrzeczni, 

jedzą za dużo słodyczy… Nieświadomie 

informujemy dzieci 

o ich słabościach i przylepiamy 

etykietkę, co chętnie 

podłapują rówieśnicy. 

Stąd nasze grupy 

pełne są „fajtłap” lub 

„łobuzów”. Jeśli ciągle 

będziemy powtarzać 

naszemu 

podopiecznemu, 

że sobie z czymś 

nie radzi – będzie 

czuł się słaby, jeśli 

będziemy nazywać 

go nieustannie 

„niegrzecznym” 

– będzie czuł się zły 

i niedobry. Krytykowanie 

i podkreślanie 

wad podopiecznego 

może doprowadzić jedynie 

do przekonania go o tym, 

że jako człowiek jest nic nie wart. 

Nie trzeba być psychologiem, by wiedzieć, 

że to podstawowy błąd wychowawczy: 

nie wolno nam oceniać dziecko, 

lecz wyłącznie jego zachowanie. 

Nie mówimy więc: „jesteś niegrzeczny”, 

„znów się o coś obraziłeś…”, ale: „nie 

podoba mi się sposób, w jaki odezwałeś 

się do Kasi” itd. 

INNY, CZYLI FAJNY 

W postępowaniu z wyśmiewanym dzieckiem 

ważne jest też pokazanie mu, że jego 

„wada” nie jest niczym negatywnym, lecz 

jest wyłącznie oznaką inności. Dotyczy 

to każdego z nas. Zarówno dorośli, jak 

i dzieci różnią się między sobą. Ktoś nosi 

okulary, ktoś inny kuleje, jeden ma blond 

włosy, inny jest czarnoskóry, ktoś potrafi 

grać na flecie, ktoś inny jeździć szybko 

na rolkach… Rozmowy na ten temat, czytanie 

bajek terapeutycznych dotyczących 

problemu inności mogą pomóc dziecku 

zrozumieć to, że jego „wada” nie jest tak 

na prawdę wadą, ale cechą – jedną z tysiąca, 

które ma każdy człowiek. 


mój 

mój 

50 51




Pierwsze zebranie z rodzicami 

Jak przeprowadzić pierwsze zebranie? O czym szczegółowo informować, 

a które wiadomości podać w sposób lapidarny? Jak przedstawić 

placówkę z dobrej strony? 


Rodzice, wybierając placówkę, 

do której będzie uczęszczało ich dziecko, 

z pewnością dowiadują się o niej, 

pozyskując informacje z wielu źródeł. 

Mogą to być np. strona internetowa 

placówki, fora internetowe czy opinia 

znajomych lub bliskich, których pociechy 

uczęszczają już do danej placówki. 

Najlepiej jednak, by wszelkie wątpliwości 

i informacje rodzice uzyskali u źródła, 

uczestnicząc w pierwszym organizacyjno-informacyjnym 

zebraniu. 

Zebranie najlepiej przeprowadzić jeszcze 

przed wakacjami, ale można też 

spotkać się z rodzicami na początku 

roku informując o terminie wszystkich 

zainteresowanych. Można to zrobić, 

wysyłając maile, umieszczając informację 

na stronie przedszkola, na tablicy 

ogłoszeń placówki, telefonując. 

Nauczycielka ma obowiązek poruszyć 

podczas zebrania wszystkie istotne 

kwestie, regulujące funkcjonowanie 

placówki. 

O CZYM MÓWIĆ? 

Za zorganizowanie zebrania z rodzicami 

nowo przyjętych dzieci odpowiada 

dyrektor. Rozpoczynając je, dobrze 

mieć szczegółowy plan. Na początku 

należy przedstawić placówkę. Istotne 

jest, by rodzice dowiedzieli się, jak 

długo działa i kto jest w niej zatrudniony 

(liczba pracowników, ich staż, 

wykształcenie, itp.). Kolejny krok to 

przedstawienie przedszkola i jego zakresu 

działalności na tle innych placówek. 

Co sprawia, że placówka wyróżnia 

się spośród innych, konkurencyjnych? 

Jaka jest misja i cele, które przyświecają 

jej działalności? W jaki sposób są one 

realizowane? Następnie trzeba opisać 

program nauczania, realizowany w danej 

grupie. Należy szczegółowo opisać 

poszczególne zajęcia, ich czas trwania, 

częstotliwość odbywania się i poinformować, 

kto będzie osobą prowadzącą. 

Trzeba też wspomnieć o zajęciach dodatkowych: 

jakiego są rodzaju, ile trwają, 

kto je prowadzi i podać ich koszt. 

Koniecznie trzeba dodać, że wszelkie 

informacje na poruszane tematy są 

dostępne w statucie placówki i podać 

miejsce, gdzie można się z nim zapoznać, 

np. adres strony internetowej. 

ORGANIZACJA PRACY 

PRZEDSZKOLA 

Niezwykle istotne jest szczegółowe opisanie 

kwestii organizacyjnych. Jasny 

i precyzyjny przekaz ułatwi obu stronom 

stosowanie się do wymogów formalnych. 

Przede wszystkim ważna jest informacja 

o godzinach otwarcia placówki: od kiedy 

do kiedy pracuje i jakie są procedury 

w przypadku niezastosowania się do obowiązku 

odbierania dziecka w określonym 

czasie lub pojawienia się po nie w stanie 

niepozwalającym na opiekowanie się kilkulatkiem 

(np. pod wpływem alkoholu). 

Trzeba też powiedzieć, w jaki sposób rodzice 

mogą informować o nieobecności 

dziecka w placówce w danym dniu. 

Istotną kwestią jest odpłatność za przedszkole. 

Trzeba dokładnie wyjaśnić, jakie 

są części składowe opłaty, kiedy i w jaki 

sposób jest ona przyjmowana, czy istnieje 

możliwość ulg lub odliczeń spowodowanych 

np. nieobecnością dziecka czy 

tym, że do placówki uczęszcza już jego 

rodzeństwo. 

DZIECKO TRZEBA 

PRZYGOTOWAĆ 

Rodzice mogą współpracować z placówką 

w szeroko pojętym zakresie. Powinni 

dzielić się swoimi spostrzeżeniami i sugestiami 

odnośnie do działania placówki, 

funkcjonowania dziecka w grupie, 

proponować tematykę ewentualnych zajęć 

dodatkowych itp. W placówce, w której 

istnieje rada rodziców, powinna ona 

wspierać działania nauczycieli, w trosce 

o rozwój i bezpieczeństwo dzieci. Warto 

uświadomić rodzicom, że to w ich interesie 

jest, by na bieżąco obserwowali 

dziecko, interesowali się jego sukcesami 

i wychwytywali ewentualne kłopoty czy 

niepowodzenia. 

Nauczyciel prowadzący zebranie powinien 

też zasugerować, w jaki sposób rodzice 

mogą przygotować swoją pociechę 

do pójścia do przedszkola. Warto m. in. 

opowiedzieć dziecku, jak wygląda placówka, 

a nawet odwiedzić ją z nim o umówionej 

wcześniej porze, o ile dzień otwarty już 

się odbył lub jest planowany w odległym 

terminie. Najważniejsze, by dziecko było 

nastawione psychicznie na przebywanie 

w nowym, odmiennym niż dotychczasowe 

otoczeniu. 

52 

mój 

mój 

53



Marta Gładysz 

Problem z adaptacją 

w przedszkolu 


Minął już jakiś czas, odkąd dzieci pierwszy raz przekroczyły próg przedszkola. Niektóre, 

choć początkowo zalęknione, szybko przystosowały się do przedszkolnego życia. Jednak 

są takie maluchy, którym ciężko jest oswoić się z nową rzeczywistością i proces adaptacji 

bywa dla nich naprawdę bardzo ciężki. 

Przedszkole zorganizowało zajęcia adaptacyjne, 

rodzice otrzymali porady od 

specjalistów jak przeżyć ten czas, nauczyciele 

poczynili wiele starań, aby pierwsze 

dni nie zraziły dzieci. Mija czas, rozpoczyna 

się wprowadzanie zajęć i funkcjonowanie 

według ustalonego programu 

dnia, jednak nie wszystkie dzieci są gotowe, 

nadal napotykamy na problemy 

związane z adaptacją. Co robić? 

PROBLEM Z ADAPTACJĄ 

Adaptację powinno przeprowadzać się 

stopniowo uwzględniając indywidualne 

różnice między dziećmi. Czas kiedy będziemy 

mogli pracować w normalnym 

trybie może się przedłużyć. Czasami 

należy zerwać ze stereotypami i rutyną, 

zrezygnować z realizacji programu 

na korzyść budowania poczucia bezpieczeństwa 

i zaufania dzieci. 

Maluchy bardzo słabo rozumieją następstwo 

wydarzeń. Trzylatki wyjątkowo 

często i długo rozpaczają, gdy muszą 

w przedszkolu jeść i spać. Szczególny 

problem jest z leżakowaniem, dzieci 

często boją się zasnąć w obawie, że nikt 

ich nie odbierze, łóżko kojarzą z domem 

i z ciepłem rodziców. Nie kładźmy 

dziecka na siłę, ustalmy z rodzicami 

plan działania. 

Źródłem przedłużającej się adaptacji 

mogą być problemy wynikające z samoobsługi 

dziecka. Dziecko może przeżywać 

sytuacje, w których nie jest w stanie 

samo sobie poradzić, takie jak ubieranie, 

jedzenie, korzystanie z toalety, mycie zębów, 

mycie rąk itd. Zwróćmy na to uwagę 

rodziców i nie pozwólmy, aby dziecko 

zostawało z problemem samo. Należy 

mu towarzyszyć i mądrze pomagać dostarczając 

przy tym wskazówek. Naganne 

jest krytykowanie, wyśmiewanie i pozostawianie 

samemu sobie. 

Dodatkowo najprawdopodobniej to 

w przedszkolu dziecko po raz pierwszy 

spotyka się z sytuacją kierunkowych 

wymagań. Wcześniej w warunkach 

domowych rodzice byli 

szczęśliwi, gdy malec czegoś się sam 

nauczył. W przedszkolu silnie rozbudowany 

jest system oczekiwań wobec 

dziecka. Kierunkuje się jego naukę oraz 

wychowanie i nastawia się na osiągnięcie 

pewnego rezultatu. Nauczyciel powinien 

przeanalizować sytuację i odpowiednio 

dostosować swoje działania 

do możliwości podopiecznego. 

Dziecko pojawiając się w grupie, 

nie opartej na miłości i koncentracji 

na nim samym, zmuszone jest poddać 

się regułom, przystosować się do norm 

społecznych, uwzględnić zakazy i nakazy, 

z którymi nie miało wcześniej 

do czynienia. A to wywołuje strach, 

który może mieć różne twarze. Nauczyciel 

może ułatwić to dziecku przygotowując 

ciekawe zabawy, czytając książki, 

wykorzystując bajki terapeutyczne, 

często rozmawiając, jednym słowem 

stwarzającą warunki dające dziecku 

poczucie bezpieczeństwa. 

KONTAKT Z RODZICAMI 

Rozważając sytuację dziecka, które ma 

problem z adaptacją w przedszkolu, nauczyciel 

powinien zwrócić uwagę na stanowisko 

rodzica tzn. na to jak wyglądają 

pożegnania, co rodzic mówi dziecku, jak 

rozmawia z nim w domu o przedszkolu. 

Na pewno na samym początku rodzice 

otrzymali od przedszkola potrzebne 

wskazówki, ale jeśli problem z dzieckiem 

trwa, warto przypomnieć rodzicom najważniejsze 

punkty: 

• rodzic żegnając się z dzieckiem nie powinien 

przedłużać rozstania, 

• rano nie wytwarzać atmosfery nerwowości 

i pośpiechu, 

• jeśli to potrzebne, pozwólmy, aby rodzic 

dał dziecku ulubioną maskotę lub 

przedmiot, przy którym dziecko czuje 

się bezpiecznie, 

• po przyjściu do domu niech rodzic rozmawia 

z dzieckiem o przedszkolu, 

• rodzic nie powinien się spóźniać. 

Trudności w przystosowaniu się dziecka 

do przedszkola przedłużające się w czasie 

i nie wykazujące tendencji do zanikania 

lub zmniejszania się, powinny niepokoić 

nas nauczycieli i rodziców. Brak przeciwdziałania 

im w porę prowadzi do zakłóceń 

w rozwoju społecznym i do nieprawidłowego 

kształtowania się osobowości. 

Zdarza się, że przeżycia dziecka są tak 

silne, że nie jest ono w stanie sprostać 

stawianym wymaganiom. W takiej sytuacji 

niestety należy zrezygnować z przedszkola 

i spróbować za rok. 


mój 

mój 

54 55

Nasz budynek WYPOSAŻENIE 



Porządek musi być! 

Uczenie dzieci sprzątania po zabawie nie musi być trudne. Wystarczy, że stworzysz 

maluchom dobre warunki do nauki porządku. 

Małe dzieci to mali bałaganiarze. Wszyscy 

to wiedzą. Sięgają po zabawkę, by 

po 15 minutach porzucić ją na podłodze. 

Nie mają nawyku odkładania na miejsce 

rzeczy, które przestały je już interesować. 

Nie stanowi to dla nich żadnego problemu. 

Inaczej z dorosłymi opiekunami, 

którym zabawki porozrzucane na ziemi 

nie tylko drażnią poczucie estetyki, ale 

i utrudniają pracę. Trudno jest prowadzić 

zajęcia, gdy przestrzeń zawalają 

niepotrzebne rzeczy, które dodatkowo 

rozpraszają uwagę maluchów. Dlatego 

wpajanie dzieciom zamiłowania do porządku 

i przyzwyczajanie ich do regularnego 

sprzątania po zabawie powinno 

być stałym elementem, punktem procesu 

wychowawczego. 

Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić. Aby 

osiągnąć sukces zacznijmy od podstaw. 

Ustalmy z dziećmi, że zanim sięgną 

po kolejną zabawkę, odkładają na miejsce 

tę, którą się bawiły. Taką regułę możemy 

wpisać do regulaminu grupowego, 

obok innych zasad (nie krzyczymy, 

nie bijemy kolegów, słuchamy innych 

itd.). Taki regulamin w formie plakatu 

może zawisnąć na drzwiach klasy. Warto 

oczywiście wytłumaczyć dzieciom, 

skąd wzięła się taka zasada. Wyjaśnijmy, 

że zabawki, które mają swoje miejsce łatwiej 

znaleźć, poza tym, nie niszczą się, 

bo nie grozi im np. nadepnięcie na nie 

i nieumyślne uszkodzenie. Pokażmy też 

Flisat, Ikea, cena: 159 zł 

Schowek na zabawki 

na kółkach 

Pamiętajmy, że dzieci lubią sprzątać, jeśli 

traktują tę czynność jako zabawę. Dlatego pod 

koniec swobodnej zabawy, gdy nadchodzi czas 

na posiłek, zajęcia lub spacer, zorganizujmy 

wyścigi: kto pierwszy zbierze i powrzuca do 

pudełka wszystkie samochodziki. Kto pozbiera 

więcej zabawek zanim doliczę do 20? 

Anna, keeeper 

cena: 59,99 zł 

Pojemnik obrotowy 

Skrzynia Pirata 

OKT, cena: 23,88 zł 

Pudełko zamykane 

dzieciom, że przestrzeń w klasie jest potrzebna 

do zabawy: biegania, skakania, 

siedzenia w kółeczku w czasie opowiadania 

bajek itd. Jeśli wolne miejsce w sali 

będzie zarzucone klockami, autkami 

i lalkami, nie będzie miejsca na inne aktywności. 

Aby nauczyć dzieci odkładania zabawek 

na swoje miejsce, trzeba im ułatwić to 

zadanie. Mianowicie, znaleźć to „miejsce”. 

Kluczem do sukcesu jest zorgani- 

Pudełko Zoo, 

Jumbo 

Tittar, Ikea, cena: 3,99 zł 

Pudełko tekturowe z pokrywką 

zowanie takiej przestrzeni na zabawki, 

przybory do rysowania i inne drobiazgi, 

by nawet kilkulatkom łatwo było utrzymać 

porządek. Same regały i szafki nie 

wystarczą. Dlatego warto wyposażyć salę 

w pudła i pudełka, plastikowe skrzynie 

i tekturowe segregatory, w których dzieci 

będą mogły trzymać swoje skarby. Duże 

pojemniki mogą służyć jako schowek 

na klocki, lalki czy samochodziki. Mniejsze 

– na elementy, które łatwiej zgubić: 

drobne klocki, kredki, koraliki czy plastelinę. 

Tekturowe, a wiec mniej wytrzymałe 

pojemniki mogą być miejscem 

na kartki do rysowania czy kolorowy papier 

do wycinanek. Duże skrzynie mogą 

stać na ziemi, mniejsze – na półkach 

lub w szafkach. Aby ułatwić dzieciom 

sprzątanie podpiszmy je – wyrazem lub 

rysunkiem np.: kredek (jeśli w pudełku 

trzymamy kredki) lub klocków (jeśli to 

pojemnik na lego). 

mój 

mój 

56 57




Ogródek na piątkę 

Ogródek to ważny element przedszkolnego krajobrazu. Jeśli tylko mamy 

możliwości, czyli dysponujemy odpowiednim terenem, zadbajmy o to, 

by miejsce do zabawy na dworze było bezpieczne, atrakcyjne i ładne. 

WAŻNE! 

Podstawowym wyposażeniem 

przedszkolnego ogródka jest 

piaskownica. Pamiętajmy, że musi 

być ona osłaniana na noc, by 

podczas nieobecności dzieci, nie 

korzystały z niej okoliczne koty 

i inne zwierzęta (grozi to obecnością 

w piachu bakterii oraz pasożytów, 

np. nicieni i tasiemców). 

Piasek w piaskownicy powinien 

być regularnie wymieniany. 

Przedszkolny plac zabaw to nie tylko 

zjeżdżalnie i piaskownica. Powinno 

na nim być dużo trawy, po której bezpiecznie 

mogą biegać dzieci oraz dużo 

zieleni, która nie tylko nada ogródkowi 

uroku, ale i stworzy przyjemny cień. Jak 

powinien wyglądać idealny ogródek? 

NAJPIERW PROJEKT 

Najłatwiej jest zorganizować przedszkolny 

plac zabaw, gdy tworzymy go 

od zera. Jeżeli teren, na którym chcemy 

założyć ogródek jest naszą własnością, 

nie potrzebujemy nawet do tego 

żadnych pozwoleń. Gdy wynajmujemy 

obiekt – wystarczy porozumieć się 

z właścicielem i dopasować nasz pomysł 

do istniejących planów zagospodarowania 

terenu. Założenie ogrodu 

z placem zabaw dla dzieci jest oczywiście 

kosztownym przedsięwzięciem, 

ale koniecznym: placówka dla małych 

dzieci powinna dysponować terenem 

zielonym z zabawkami ogrodowymi lub 

przynajmniej miejscem do zabaw i gier. 

Jeśli dysponujemy większym budżetem, 

możemy poprosić o wykonanie profesjonalnego 

projektu u architekta zieleni, 

który przy naszej pomocy stworzy miejsce, 

w którym oprócz trawy i krzewów 

znajdzie się też plac zabaw. Koszt zaprojektowania 

ogrodu może wynosić od 

kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. 

Przyjmuje się, że cena powstania 

projektu stanowi 10 % wartości jego realizacji. 

Ceny za zrealizowanie projektu, 

w zależności od regionu kraju, kształtują 

się na rozmaitym poziomie, od kilku 

do kilkudziesięciu tysięcy złotych. 

Wiele zależy od tego, jakiego rodzaju 

zabawki ogrodowe wybierzemy i jakie 

rośliny będziemy chcieli posadzić. 

BEZPIECZNA TRAWA 

Powierzchnię ogrodu najlepiej wyłożyć 

trawą, która jest miękka i tworzy bezpieczne 

podłoże do zabaw. Trawnik można 

zasadzić (jego hodowanie jest jednak 

pracochłonne) lub rozłożyć go z tzw. 

rolki – jest łatwy w wyłożeniu i daje taki 

efekt, na który długo musielibyśmy czekać, 

gdybyśmy trawnik po prostu wysiali. 

Darń jest bardziej odporna na mróz 

niż kiełkująca trawa – dlatego trawnik 

z rolki możemy „wyłożyć” nawet w listopadzie. 

Obszar, na którym montujemy 

zabawki i sprzęty ogrodowe można 

wyłożyć specjalnym materiałem amortyzującym 

ewentualne upadki (płyty gumowe, 

specjalne wylewane nawierzchnie 

poliuretanowe) lub wysypać piaskiem, 

który również jest dość bezpieczny. 

KRZEWY I DRZEWA 

Rośliny, które znajdą się w ogrodzie 

powinny być bezpieczne dla dzieci, 

dawać miły cień latem, ale również 

ładnie wyglądać. Całoroczne iglaki są 

zielone przez cały rok, są też dość łatwe 

w uprawie. Podobnie niewymagające są 

krzewy liściaste. Drzewa rosną wolno, 

dlatego jeśli na naszej działce rosną jakieś, 

jesteśmy szczęściarzami. Jeśli nie, 

posadźmy je czym prędzej, by osłoniły 

teren przed słońcem. Wybierając rośliny 

do przedszkolnego ogrodu, pamiętajmy, 

by nie były kolczaste, by nie miały trujących 

owoców lub by nie przyciągały 

owadów, np. szerszeni. To kwestia bezpieczeństwa 

naszych podopiecznych. 

Absolutnie zakazane w ogródku powinny 

być cisy pospolite, mające trujące 

czerwone kulki, przypominające cukierki 

czy ostrokrzew kolczasty o czarnych 

trujących jagodach. Bardzo szkodliwe, 

wręcz śmiertelne są też owoce wawrzynka 

wilcze łyko, szyszki tui, konwalia 

majowa, piwonie, tulipany, hiacynty, 

narcyzy i przebiśniegi, a także niektóre 

pnącza: bluszcz, powojniki, hortensja 

pnąca oraz wisteria. Bezpieczne rośliny 

to: jarząb pospolity, klon polny, bzy 

lilaki, pęcherznice kalinolistne, dereń, 

porzeczka złota i skalna, jaśminowiec, 

kolkwicja chińska, krzewuszka, forsycja. 

ROŚLINY POD OCHRONĄ 

Mając przed budynkiem piękny zielony 

teren, pamiętajmy, że trzeba o niego 

dbać. Niektóre rośliny wymagają nie 

tylko przycinania czy nawożenia, ale 

również ochrony przed zimą. Tak jest 

z krzewami, które pochodzą z cieplejszych 

regionów świata. Rośliny ochraniamy, 

gdy temperatura na dworze wynosi 

minus kilka stopni. Jeśli jest ciepło 

– okrycie może spowodować przedwczesny 

wzrost rośliny, niekorzystny 

zimą, albo jej gnicie. Najbardziej narażone 

na odmrożenie są rośliny liściaste 

(np. żywotnik), które zimą nie 

pobierają wody z zamarzniętej gleby. 

Warto osłaniać je, ale nie folią, która 

nie przepuszcza powietrza, lecz tradycyjną 

włókniną, której możemy też użyć 

latem podczas ostrych upałów (cieńsza 

warstwa), jak i zimą, podczas ostrych 

mrozów (grubsza warstwa). Oczywiście 

dobrze jest też ochronić rośliny przy 

pomocy trocin. 

mój 

mój 

58 59



Tekturowe 

Są bezpieczne i tanie. 

Rozwijają, pobudzają 

kreatywność dzieci i zajmują 

je na wiele godzin. Zabawki 

z tektury. 

Moda na zabawki z naturalnych materiałów 

panuje od dawna. Po drewnie 

przyszła kolej na tekturę. Zabawki z kartonu 

mają różną wielkość: od małych 

kartonowych ludzików dla starszaków, 

po wielkie klocki lub budowle przeznaczone 

dla mniej wprawnych rączek. 

Zobacz, dlaczego warto sprowadzić 

do przedszkola kartonowe cuda. 

Dzieci uwielbiają zabawy naśladowcze: 

udają, że gotują obiad, prowadzą 

samochód, sprzedają w sklepie zeszyty 

i kredki… Do takiej zabawy potrzebne 

są akcesoria. Można oczywiście kupić 

do placówki piękne plastikowe kuchenki 

i auta napędzane ruchami małych 

stópek, ale można też pokusić się 

o sprowadzenie do przedszkola zabawek 

z kartonu. Zanim maluchy wykorzystają 

je do zabawy w królewny i rycerzy lub 

do zabawy w dom, będą musiały same 

je zbudować i pomalować – zabawki 

sprzedawane są w elementach, które 

trzeba złożyć, a szarą tekturę – ozdobić 

farbami i kredkami. A to nie tylko dodatkowa 

atrakcja, ale również wspaniała 

zabawa i okazja do rozwoju małej motoryki. 

Zabawki tekturowe to doskonały 

pomysł na kreatywne spędzenie czasu. 

To jednak nie wszystkie ich zalety. Kartonowe 

zamki i domki są bezpieczne. 

Takie budowle są lekkie, nawet jeśli się 

rozlecą w czasie zabawy, nie zrobią nikomu 

krzywdy. Krawędzie elementów 

nie są ostre, a do złożenia budowli nie 

potrzeba nożyczek ani kleju – poszczególne 

elementy mają specjalne systemy 

połączeń wtykowych umożliwiających 

łatwy montaż i demontaż. Karton wykorzystywany 

do produkcji zabawek jest 

ekologiczny, nietoksyczny i bezpieczny 

dla maluchów. 

Wśród zabawek z kartonu spotkać można 

budowle (domki, zamki, wigwamy), 

C 

U 

pojazdy (samochody, traktory, rakiety 

kosmiczne) lub meble i akcesoria (kuchenka, 

stolik, pralka), ale również klocki, 

które przy odrobinie pomysłowości 

mogą zamienić się zarówno w pałac, 

jak i niedostępne góry. Wszystko zależy 

od nieograniczonej wyobraźni malucha 

i jego zdolności manualnych – a zabawa 

tekturowymi klockami to doskonały trening 

obu tych umiejętności. 

W Polsce istnieje kilka firm produkujących 

zabawki z kartonu, można też 

kupić je w sklepach internetowych np. 

w Niemczech. Zaletą tego rodzaju zabawek 

jest ich cena. Koszt zabawki z tektury 

w zależności od rozmiarów waha się 

od 30 do 250 zł. 

D 

A 

Indiańskie tipi, JoyPac 

130 x 83,5 x 83,5 cm 

cena: 27,40 EUR 

www.pappdorf.de 

Sklepy internetowe 

z zabawkami 

z tektury: 

www.kartolandia.pl 

www.tektorado.com 

www.trzymyszy.pl 

www.www.hocko.pl 

www.lovekids.pl 

www.paperpod.co.uk 

www.pappdorf.de 

Zamek, Paperpod 

164 x 52 x 108 cm 

cena: 29,99 EUR 

www.paperpod.co.uk 


Statek piracki, Calafant 

148 x 67 x 138 cm 

cena: 240 zł 


Zamek, Calafant 

105 x 105 x 125 cm 

cena: 240 zł 


Klocki do budowania 

Hocko, 52 elementy 

cena: 89 zł 

www.hocko.pl 

Domek, Calafant 

91 x 79 x 97cm 

cena: 140 zł 


mój 

mój 

60 61


www.mzmp.pl/forum 

Ciężarówka, Trzy myszy 

68 x 48 x 105 cm 

cena: 125 zł 


Rakieta, Tektorado 

105 x 105 x 169 cm 

cena: 89 zł 


Dyskutuj na forum , 

wygrywaj nagrody! 

Traktor, Tektorado 

61 x 36 x 46 cm 

cena: 94 zł 


Domek, Lovekids 

94 x 73 x 110 cm 

cena: 62 zł 

www.lovekids.pl 

Podziel się z innymi 

swoim doświadczeniem 

Poznaj doświadczenia 

innych właścicieli 

żłobków i przedszkoli 

Kuchenka, Trzy myszy 

44 x 44 x 37,5 cm 

cena: 93 zł 


Bądź aktywna! 

Bądź na bieżąco! 

62 

mój 

Regulamin konkursu dostępny na stronie www.mzmp.pl

Tak trudno iść do szkoły 

bez mamy... 

Brak rodziców to tęsknota za miłością i bezpiecznym domem. Tysiące dzieci w Polsce 

rozpoczyna rok szkolny bez mamy i taty. Porzuconym i osieroconym maluchom 

bardzo trudno myśleć o nauce. Pomóż nam otoczyć dzieci miłością w zastępczych 

rodzinach SOS i wyrównać ich szanse edukacyjne. 

Prosimy, przekaż darowiznę na konto 07 1240 6247 1111 0000 4975 0683 

lub pomóż na www.dziecisos.org

Mój żłobek, moje przedszkole 2017-4

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?