ULI403U-TÜRK DIŞ POLİTİKASI I-12V4-8-pdf_kitap
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3. Ünite - Atatürk Dönemi Türk D›fl Politikas› (1923-1938)<br />
83<br />
seçim düzenlemelerini kendisine dan›fl›lmadan haz›rland›¤› gerekçesiyle tan›mad›-<br />
¤›n› ilan etti. Bu konudaki en temel sorun, seçmenlerin ne flekilde kaydedilece¤iydi.<br />
Çünkü bölgedeki hangi etnik-dinî grubun kaç milletvekili ile temsil edilece¤i<br />
bu listelere göre düzenlenecekti. Yap›lan görüflmelerin ard›ndan Türk tezi olan,<br />
grup aidiyeti konusunun beyana tabi olarak serbestçe belirlenmesi görüflü kabul<br />
gördü (Sönmezo¤lu, 2011: 388).<br />
Atatürk, seçim konusundaki tart›flmalar sürerken ilerleyen hastal›¤›na ve doktorlar›n<br />
istirahat etmesi önerilerini hiçe sayarak 20-24 May›s 1938’de Adana-Mersin’deki<br />
askerî birlikleri denetlemeye gitti. Atatürk’ün bu davran›fl› Hatay Sorunu’nun<br />
Türkiye taraf›ndan ilk günkü kadar önemsedi¤ini göstermiflti. Türkiye’nin<br />
Hatay Sorunu’nu oldukça önemsedi¤inin bir baflka göstergesi de bu dönemde Suriye<br />
s›n›r›na 30 bin kiflilik bir askerî güç y›¤m›fl olmas›yd›.<br />
Bu koflullar etraf›nda Türkiye’nin kararl› tutumu Fransa’n›n bu soruna yaklafl›-<br />
m›n› da yumuflatt›. Nitekim, 4 Temmuz 1938’de Türkiye ve Fransa aras›nda askerî<br />
yönü a¤›r basan bir antlaflma imzaland›. Antlaflmaya göre bölgedeki güvenli¤i 6000<br />
kiflilik kuvvet sa¤layacakt›. Bu kuvvetlerin 1000’i Sancak’tan geri kalan k›sm› da<br />
eflit bir flekilde Türkiye ve Fransa taraf›ndan sa¤lanacakt› (Sar›nay, 2000b:423).<br />
Sonuç olarak 1 A¤ustos 1938’de tamamlanan haz›rl›klar ve yap›lan seçimlerin<br />
ard›ndan 358 Türk, 113 Alevi, 55 Ermeni, 18 Sünni Arap, 20 Rum Ortodoks ikinci<br />
derece seçmen seçildi. Bunlar›n kat›l›m›yla 24 A¤ustos’ta yap›lan ikinci seçimlerde<br />
40 sandalyeli mecliste Türkler 22, Aleviler 9, Ermeniler 5, Rum Ortodoks 2, Sünni<br />
Araplar da 2 milletvekili ç›kard›.<br />
2 Eylül 1938 tarihinde toplanan Meclis; Tayfur Sökmen’i Cumhurbaflkan› seçti<br />
ve devletin ad›n› da “Hatay” olarak de¤ifltirdi. Fransa en bafl›ndan beri Hatay’›n<br />
Türkiye’ye kat›lmas›na karfl›yd›. Ancak<br />
uluslararas› koflullar, Almanya ve ‹talya<br />
faktörü bu ülkenin Türkiye’ye olan ihtiyac›n›<br />
artt›rm›flt›. Dolay›s›yla yumuflamak<br />
zorunda kald›. Ayn› do¤rultuda Hatay’›n<br />
da Türkiye’ye yak›nl›¤› gittikçe artm›flt›.<br />
7 Nisan 1939 tarihinde ‹talya’n›n Arnavutluk’u<br />
iflgal etmesi, ‹ngiltere gibi Fransa’n›n<br />
da Türkiye ile ittifak yapmas›n› bir<br />
bak›ma zorunlu k›lm›flt›. Türkiye ve ‹ngiltere<br />
aras›nda bafllayan ‹ttifak görüflmelerine<br />
Fransa’n›n da kat›lmas›, bu ülkenin<br />
Hatay’›n Türkiye’ye ba¤lanmas›na<br />
r›za göstermesine olanak sa¤lad›. Fransa 23 Haziran 1939’da Hatay’›n Türkiye’ye<br />
kat›lmas›n› kabul etti. Hatay Meclisi de ayn› tarihte Türkiye’ye kat›lma karar› ald›.<br />
TBMM ise 7 Temmuz 1939’da Hatay’›n Türkiye’ye kat›lmas›n› onaylad›. Frans›z askerleri<br />
de 23 Temmuz’da Hatay’dan çekilerek sorunun tümüyle Türkiye lehine çözülmesini<br />
pekifltirdi.(Sönmezo¤lu, 2011: 387-391) Türkiye, Hatay Sorunu’nu diplomasiyi<br />
etkin bir flekilde kullanarak çözdü. Bunun yan›nda Atatürk’ün ve diplomatlar›n<br />
kararl› tutum tak›nmas›, bas›n ve propaganda yoluyla kamuoyu oluflturulmas›<br />
ve uluslararas› koflullar›n iyi kullan›lmas› faktörleri de sorunun çözümünde etkili<br />
oldu.<br />
Resim 3.7<br />
Hatay<br />
Devleti’nin<br />
Bast›¤› Bir Pul<br />
Hatay’›n Türkiye’ye kat›lma süreci nas›l oldu? Araflt›r›n›z<br />
SIRA S‹ZDE<br />
5<br />
SIRA S‹ZDE<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
DÜfiÜNEL‹M<br />
SORU<br />
SORU
Change language