15.11.2017 Views

NOVEMBER 15, 2017 BULGAR: BOSES NG PINOY, MATA NG BAYAN

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

NOBYEMBRE <strong>15</strong>, <strong>2017</strong> 5<br />

ni PABS HERNANDEZ III<br />

KILLER NA HOLDAPER<br />

TIKLO<br />

TARLAC CITY — Isang killer na holdaper<br />

ang nadakip ng mga awtoridad, kamakalawa,<br />

sa Bgy. Sapang Maragul sa lungsod na ito.<br />

Kinilala ang suspek na si Nelson Almoite,<br />

residente ng nabanggit na barangay.<br />

Ayon sa ulat, ang modus ni Almoite ay<br />

holdapin at patayin sa saksak ang kanyang mga<br />

biktima at kabilang sa mga hinoldap at pinatay<br />

nito ay sina Christina Esteban, tubong Agusan<br />

del Sur at Henry Alied, nakatira sa La Paz,<br />

Tarlac.<br />

Nakumpiska sa pag-iingat ng suspek ang<br />

cellphone ni Esteban at bag ni Alied.<br />

LOLO DEDBOL<br />

SA BA<strong>NG</strong>IN<br />

BE<strong>NG</strong>UET — Isang lolo ang namatay nang<br />

aksidenteng mahulog sa bangin ang sasakyan<br />

nito, kamakalawa sa Lubas Road, Bgy. Lubas,<br />

La Trinidad sa lalawigang ito.<br />

Nakilala ang biktima na si Camilo Tangayen,<br />

77-anyos at nakatira sa Baguio City.<br />

Ayon sa ulat, nawalan ng kontrol si Camilo<br />

sa pagmamaneho ng kanyang sasakyang Isuzu<br />

wagon kaya nahulog ito sa bangin.<br />

Agad namang sumaklolo ang mga<br />

residente at dinala ang biktima sa pagamutan,<br />

pero idineklara na itong dead-on-arrival.<br />

MAG-AMA TODAS<br />

SA MGA ARMADO<br />

MASBATE — Patay ang mag-ama nang<br />

barilin ng mga hindi kilalang armadong lalaki,<br />

kamakalawa sa Bgy. Espinosa, Milagros sa<br />

lalawigang ito.<br />

Ang mag-amang biktima ay nakilalang sina<br />

Nelson at Aron Mendones, kapwa nakatira<br />

sa naturang bayan.<br />

Ayon sa ulat, pinasok ng mga rebelde ang<br />

bahay ng mag-ama at dito pinagbabaril<br />

hanggang sa mapatay ang mga biktima.<br />

Inaalam na ng pulisya ang motibo ng mga<br />

suspek sa pamamaslang sa mag-amang<br />

biktima.<br />

WANTED NA RAPIST<br />

TIMBOG<br />

NUEVA ECIJA — Isang wanted na rapist ang<br />

naaresto, kamakalawa ng mga awtoridad sa<br />

Bgy. Mayamot Uno, Talugtog sa lalawigang<br />

ito.<br />

Kinilala ang suspek na si Larry Capua,<br />

nakatira sa nabanggit na bayan.<br />

Nabatid na inaresto ng mga awtoridad ang<br />

suspek sa bisa ng warrant of arrest na inisyu<br />

ng korte kaugnay sa kinasasangkutan nitong<br />

kasong rape.<br />

Hindi naman nanlaban ang suspek nang<br />

dakpin siya ng mga awtoridad sa nasabing<br />

lugar.<br />

Para sa mga bes nating<br />

wala pang birth certificate<br />

A<strong>NG</strong> birth certificate ay katunayan hindi lamang ng kapanganakan<br />

kundi ng pag-iral ng isang tao sa mundong ito. Kung wala<br />

nito, hindi nakatala ang pangalan ng tao sa rehistro-sibil. Isang<br />

pangunahing dokumento ito na kailangan para sa pag-aaral, pagtatrabaho<br />

at maging sa pagpapakasal. Kung wala nito, hindi makakukuha<br />

ng iba pang dokumento tulad ng pasaporte ang isang tao.<br />

Napakaordinaryo ng pagkakaroon ng birth certificate kaya<br />

hindi natin ito napahahalagahan. Gayunman, sa kabila ng<br />

pagiging karaniwan nito, mayroon pa rin tayong mga kababayan<br />

na wala nito. May mga taong lumaki at tumanda at nagkaanak<br />

na ay wala pa rin sa talaan ng mga ipinanganak.<br />

Isang bes natin, si C.G., ang nasa ganitong sitwasyon. Isa<br />

siyang senior citizen na walang tirahan kundi ang Rizal Park<br />

kung saan siya nagtitinda ng tubig para mabuhay. Ayon sa<br />

kanya, nagmula siya sa mahirap na pamilya at ang kanyang<br />

mga magulang ay hindi nakapag-aral. Hindi niya alam kung<br />

kailan talaga ang tamang petsa ng kapanganakan niya, ang<br />

alam lang niya ay ipinanganak siya noong 1955 sa isang bahay<br />

sa bundok ng Masbate. May ginagamit lang siyang birthday.<br />

Gusto niyang magkaroon ng birth certificate.<br />

Gayunman, ayaw sana niyang dumaan sa delayed registration<br />

dahil wala siyang pera. Ang tanong niya, mayroon bang<br />

paraan para magkaroon siya ng nasabing dokumento nang<br />

hindi dumaraan sa delayed registration?<br />

Bes C.G., ikinalulungkot nating ipaalam sa iyo na hindi ka<br />

maaaring magkaroon ng birth certificate kung hindi mo susundin<br />

Dear Chief Acosta,<br />

Ako ay seller ng<br />

branded bags. Nagsampa<br />

ako ng kasong kriminal sa<br />

isa kong ahente sapagkat<br />

hindi siya tumupad sa<br />

aming kasunduan na<br />

ibabalik niya sa akin ang<br />

mga bag na kinuha niya<br />

kung hindi niya maibenta<br />

ang mga ito sa loob ng<br />

tatlong buwan at ang<br />

malala pa rito, ginagamit<br />

ng kanyang pinsan ang<br />

mga bag. Nagsabi siya na<br />

babayaran na lamang ng<br />

kanyang pinsan ang<br />

halaga ng bags, on installment<br />

basis. Sapat na ba ito<br />

upang maipawalambisa<br />

ang kasong kriminal<br />

laban sa kanya? —<br />

Hannah<br />

Dear Hannah,<br />

Para sa inyong kaalaman,<br />

ang novation ay ang<br />

pagpapawalambisa sa isang<br />

kasunduan sa pamamagitan<br />

ng pagpapalit nito ng<br />

panibago o pagbabago ng isa<br />

o higit pa sa mga pangunahing<br />

elemento nito. Ayon<br />

sa Kagalang-galang na<br />

Korte Suprema sa kasong<br />

Narciso Degaños vs.<br />

People of the Philippines<br />

(G.R. No. 162826, Oktubre<br />

14, 2013), sa panulat ni<br />

Kagalang-galang na<br />

Mahistrado Lucas P.<br />

Bersamin, ang novation ay:<br />

“Novation is the extinguishment<br />

of an obligation<br />

by the substitution or<br />

change of the obligation by<br />

a subsequent one that terminates<br />

the first, either by<br />

(a) changing the object or<br />

principal conditions; or (b)<br />

substituting the person of<br />

the debtor; or (c) subrogating<br />

a third person in the<br />

rights of the creditor. In order<br />

that an obligation may<br />

be extinguished by another<br />

that substitutes the former,<br />

it is imperative that the extinguishment<br />

be so declared<br />

in unequivocal terms, or<br />

that the old and the new<br />

obligations be on every<br />

point incompatible with<br />

each other. Obviously, in<br />

case of only slight modifications,<br />

the old obligation<br />

still prevails.”<br />

Hindi malinaw sa inyong<br />

salaysay kung kayo ay<br />

pumayag sa proposisyon ng<br />

inyong ahente na ang<br />

kanyang pinsan na ang<br />

magbabayad ng halaga ng<br />

bags. Subalit, kung kayo,<br />

kabilang ang kanyang pinsan<br />

ay magkasundo tungkol dito,<br />

ang una ninyong kasunduan<br />

ay ituturing na novated.<br />

Kaugnay ng inyong<br />

katanungan sa epekto ng novation<br />

sa kasong kriminal<br />

laban sa inyong ahente, ayon<br />

sa Korte Suprema sa<br />

desisyon na nabanggit sa itaas:<br />

“The legal effects of<br />

novation on criminal liability<br />

were explained by the<br />

Court, through Justice<br />

ang proseso ng delayed registration.<br />

Kailangang iparehistro ang pangyayari ng<br />

iyong kapanganakan sa local civil registrar ng<br />

lugar kung saan ka ipinanganak. Sabi mo, sa<br />

bundok ng Masbate ka ipinanganak, kaya sa<br />

munisipalidad o siyudad na nakasasakop sa<br />

nasabing lugar ka magpunta para sa<br />

pagpapatala ng iyong kapanganakan.<br />

Ang rehistrasyon ng kapanganakan ay<br />

may kaakibat na interes ng publiko. Nakasalalay<br />

dito ang pagpapanatili ng integridad<br />

ng rehistrong sibil ng ating bansa. Dahil dito,<br />

inilatag ng batas ang proseso para sa delayed<br />

registration ng birth certificate.<br />

Una sa lahat, kailangang kumpletuhin ang<br />

Application for Delayed Registration. Kung<br />

18-taong gulang pababa, kailangan ang mga<br />

sumusunod na dokumento: Apat na kopya ng<br />

Certificate of Live Birth na kinumpleto at<br />

pinirmahan ng mga nararapat na tao; Affidavit<br />

of Delayed Registration sa likod ng Certificate<br />

of Live Birth ng ama, ina o<br />

tagapangalaga ng aplikante na nagsasaad ng<br />

pangalan ng bata, petsa at lugar ng<br />

kapanganakan, petsa at lugar ng kasal ng mga<br />

magulang kung legitimate ang bata, pangalan<br />

ng ama kung illegitimate pero kinikilala ng ama<br />

at ang dahilan kung bakit hindi nairehistro ang<br />

kapanganakan sa loob ng 30 araw mula sa<br />

pangyayari nito. Kailangan din ang dalawa<br />

sa alinman sa mga sumusunod: Baptismal certificate,<br />

school records, income tax return of<br />

parents, insurance policy, medical records at<br />

iba pang dokumento tulad ng barangay certification.<br />

Bukod dito, kailangan ng Affidavit of<br />

Two Disinterested People na maaaring<br />

nakasaksi o nakaalam ng pagkakapanganak<br />

ng aplikante.<br />

Pagkatapos nito, ipapaskil ng local civil<br />

registrar sa bulletin board ng munisipalidad o<br />

lungsod ang patalastas na nagpapaalam sa<br />

publiko ng nakahaing aplikasyon. Kailangang<br />

nakaposte ito nang hindi bababa sa sampung<br />

araw.<br />

Kapag lumipas na ang sampung araw at<br />

walang kumokontra, susuriin ng local civil registrar<br />

ang kawastuhan at katotohanan ng<br />

aplikasyon. Kung kumbinsido ang nabanggit<br />

na opisyal sa katotohanan ng mga alegasyon<br />

na talagang naganap ang kapanganakan sa<br />

kanyang hurisdiksiyon, irerehistro niya ang ulat<br />

nito.<br />

Sakaling may oposisyon sa aplikasyon,<br />

tungkulin ng local civil registrar na magsagawa<br />

ng imbestigasyon. Kailangan niyang kunin ang<br />

testimonya ng kapwa panig at ng kanilang<br />

mga testigo. Matapos ang imbestigasyon,<br />

ipapasa ng local civil registrar ang kanyang<br />

mga natuklasan at rekomendasyon sa Office<br />

of the Civil Registrar-General na siyang<br />

magsasagawa ng nararapat na aksiyon. Ang<br />

huli ang siyang magpapasya kung pagbibigyan<br />

o tatanggihan ang aplikasyon.<br />

Maraming salamat sa iyong pagsubaybay,<br />

bes C.G.! Good luck sa pag-aayos mo ng iyong<br />

birth certificate.<br />

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa<br />

POEsible ni Grace Poe, <strong>BULGAR</strong> Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City<br />

o mag-email sa poesible.bulgar91@gmail.com<br />

Gustong malaman kung sapat<br />

nang basehan ang pagbabayad<br />

ng pinsan ng kaibigan sa mga<br />

branded bag na ginamit nito<br />

upang maipawalambisa ang<br />

isinampa niyang kaso laban dito<br />

J.B.L. Reyes, in People v.<br />

Nery, viz:<br />

The novation theory<br />

may perhaps apply prior to<br />

the filing of the criminal information<br />

in court by the<br />

state prosecutors because<br />

up to that time the original<br />

trust relation may be converted<br />

by the parties into<br />

an ordinary creditordebtor<br />

situation, thereby<br />

placing the complainant in<br />

estoppel to insist on the<br />

original trust. But after the<br />

justice authorities have<br />

taken cognizance of the<br />

crime and instituted action<br />

in court, the offended party<br />

may no longer divest the<br />

prosecution of its power to<br />

exact the criminal liability,<br />

as distinguished from the<br />

civil. The crime being an<br />

offense against the state,<br />

only the latter can renounce<br />

it (People vs. Gervacio, 54<br />

Off. Gaz. 2898; People vs.<br />

Velasco, 42 Phil. 76; U.S.<br />

vs. Montañes, 8 Phil. 620).<br />

x x x x<br />

Novation is not a<br />

ground under the law to<br />

extinguish criminal liability.<br />

Article 89 (on total<br />

extinguishment) and Article<br />

94 (on partial extinguishment)<br />

of the Revised<br />

Penal Code list down the<br />

various grounds for the<br />

extinguishment of criminal<br />

liability. Not being included<br />

in the list, novation is limited<br />

in its effect only to the<br />

civil aspect of the liability,<br />

and, for that reason, is not<br />

an efficient defense in<br />

estafa. This is because only<br />

the State may validly waive<br />

the criminal action against<br />

an accused. The role of novation<br />

may only be either<br />

to prevent the rise of criminal<br />

liability, or to cast doubt<br />

on the true nature of the<br />

original basic transaction,<br />

whether or not it was such<br />

that the breach of the obligation<br />

would not give rise<br />

to penal responsibility, as<br />

when money loaned is<br />

made to appear as a deposit,<br />

or other similar disguise<br />

is resorted to.”<br />

Nararapat na inyong<br />

malaman na sang-ayon sa<br />

nabanggit na desisyon, hindi<br />

batayan ang novation sa<br />

pagpapawalambisa ng kasong<br />

kriminal na kasalukuyan<br />

nang nakabimbin sapagkat<br />

ang estado lamang ang<br />

mayroong karapatang iurong<br />

o talikdan ang kriminal na<br />

aksiyon laban sa isang<br />

akusado. Dagdag pa rito, ang<br />

novation ay mayroong<br />

epekto lamang sa pagbabago<br />

ng katangian ng obligasyon<br />

bago pa man mayroong<br />

kasong kriminal na naisampa<br />

laban sa akusado at hindi<br />

kapag mayroon nang<br />

nakabimbin na kasong<br />

kriminal laban sa kanya.<br />

Nawa ay nasagot namin<br />

ang inyong mga katanungan.<br />

Nais naming ipaalala sa inyo<br />

na ang opinyong ito ay<br />

nakabase sa inyong mga<br />

salaysay sa inyong liham at<br />

sa pagkakaintindi namin dito.<br />

Maaaring maiba ang opinyon<br />

kung mayroong karagdagang<br />

impormasyong ibibigay. Mas<br />

mainam kung personal<br />

kayong sasangguni sa isang<br />

abogado.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!