Vostraŭ I
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Што мы ёсць?<br />
Мы -- віртуальны альманах<br />
vostraŭ, у якім збіраецца пісьмовая<br />
і графічная студэнцкая творчасць.<br />
Мы ствараем прастору для<br />
інтэгравання маладых творцаў ЕГУ.<br />
На што можна спадзявацца,<br />
прыплыўшы на vostraŭ?<br />
Можна спадзявацца на магчымасць<br />
быць пачутым, правесці час цікава і<br />
з карысцю.<br />
намалявала Анастасія Стасюкевіч<br />
вы яблык кампутар студэнцкае прадстаўніцтва шпалеры дзеясловы дрэвы бегаць плынь свядомасці о дарэчы дарэчы<br />
ма акуляры хутка цмокі жыве канапа уводзіны глыбокія студзень не пудзіла скоцкая патрэба старыя немцы мастацт<br />
учаны гвалтоўна кібернэтыка вада вусюкі-базукі перфоманс падстава пост-панк піць макароны опера няміга аліса<br />
леб цвіль падабайка хмарачос пенал вір дарога валасы спаць спаць спаць больш пост веганы дызайн джынсы шкарп<br />
дыё кнопка запіс шэры металёвы матыль першае сярод знік аловак свабода не тут пастафарыянства вада жыве кол<br />
пінікі канкурэнты вада павялічыла мозг наша доля вада сёння мапа ружы выкапалі зброя адказаў рашэнне прагул п<br />
а вада капялюш саладуха алкаголь вярнуся чужая мілая вінаград зялёны міхайлаў вочы птушка гітара самота лісты<br />
ота вада прыходзіш такая ж радзей крышачку чарка далёка вада вада снег самотны гарбата гарэлка вада правакацы<br />
чар цемра анталогія папера чамадан вакзал вільня гара князь будынак прашпэкт гуманітарныя веды махнач пакет в<br />
ошка паштоўка падруччнік чоўн шрыфт елка рок крок каляды кава цішотка вада старонка люстэрка чорнае гірлянд<br />
калі гэта востраў, то тут<br />
кулеле фотаздымак дыктаваць вада каларыфер судок комік сэнс садавіна сядзець на метрах дыялект таймс нью ром<br />
ўскі іваноў ідэялогія ніхто не будзе там учытвацца бож эсэ рэлігія брэнд рэклама касцёл вада сметніца посуд вынес<br />
амылка фарбы шкло жалюзі дзесьці хаўрус цыгарэты павінна крэсла сядзець паўзці быць лётаць вада пісаць гармата стыль гэта новы ўзровен<br />
ерфекцыянізм глыбокі сэнс там дзе нейкі вінаград вёска навука валацуга хістацца газіроўка надзея акрэдытацыя па<br />
ада краіна палітычны праект #дыктатурарэдактуры<br />
батл па фактах легітымнасць не папулізм вада шыльда расці правы заява рэпрэсіі бюра<br />
ада кат бюджэт цырульня паўлін_ка фемінізм альманах востраўка тэорыя вада вада вада вада вада вада рыба вада в<br />
ада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вада вад
замалёўка Аліны Длатоўскай<br />
візуал Валянціны Фашчанка<br />
Яно ў мяне яшчэ зусім маленькае. Такі мілы пухнаты камячок. Яно<br />
вельмі любіць чорную гарбату з цукрам. Раней любіла малако, канешне,<br />
але аднойчы паспрабавала гарбатку і змяніла меркаванне.<br />
А яшчэ яно вельмі любіць гуляцца. Асабліва ў хованкі. Асабліва са<br />
мной.<br />
Не ўпэўнена, што магу падлічыць, колькі разоў я ўжо выцягвала яго<br />
з-пад ложку. Не ведаю, чым яго прываблівае ўвесь гэты пыл. Хіба<br />
што там у мяне стаяць каробкі з рознай лухтой з мінулага. Вось яно<br />
згарнецца ў адной з каробак, лапкі пад пыску падсуне і спіць сярод<br />
маіх успамінаў.<br />
А колькі разоў я здымала яго з кніжных палічак! Ускараскаецца туды,<br />
дзе павышэй, уладкуецца на томіку, напрыклад, Караткевіча і пішчыць,<br />
злезці само не можа. А як працягнеш рукі – дык не ідзе, нібы яму<br />
і там нядрэнна.<br />
Другі яго любімы занятак: уцёкі. Толькі што сідзела на вакне ці на<br />
балконе, назірала за людзьмі на вуліцы і раптам – шусь у адчыненую<br />
фортку! – і ўсё, няма. Раней я непакоілася і хадзіла яго шукаць. Але<br />
хутка зразумела, што сэнсу ў гэтым няшмат. На «кс-кс» яно не адгукаецца,<br />
малаком яго не завабіш...<br />
Цяпер не шукаю, бо ўжо добра ведаю: раней ці пазней знойдзецца<br />
само. Вось еду я аднойчы ў тралейбусе, разглядаю юнака, які захоплена<br />
слухае музыку, а яно раптам вазьмі і высуні пыску з яго заплечніка!<br />
Я нават не здзіўляюся ўжо, проста гляджу ды ўсміхаюся. А<br />
юнак бянтэжыцца – думае, што яму.<br />
Ці прыйду, напрыклад, да сяброўкі-паэткі ў госці, а яно ляжыць на<br />
яе рукапісах, задаволенае, і варкоча. Я тады па-гаспадарску сурова<br />
кажу: «Хутка прэч адсюль! У яе сваё ёсць, павусацей за цябе!» Яно,<br />
напэўна, крыўдзіцца…<br />
Ну і дарма. Я жа вось не крыўджуся. Я разумею: пераходны ўзрост,<br />
самы трапны час для дурыкаў. Аднойчы яно вырасце, стане вялікім<br />
пухнатым зверам з даўгімі вусамі і будзе фанабэрыста шпацыраваць<br />
па маёй кватэры, усім навокал дэманструючы, хто ў гэтай хаце<br />
гаспадар. Нарэшце перастане спаць у каробках, ўцякаць і хавацца ў<br />
чужых заплечніках. Можа, нават мышэй лавіць пачне? А яшчэ яно<br />
будзе пакорліва ўладкоўвацца на маіх каленах, адгукаючыся на: «Кскс-кс,<br />
хадзі да мяне». І будзе варкатаць ужо на маіх рукапісах, а не на<br />
чужых, нібы кажучы: «Я тваё і нікуды ад цябе не падзенуся».<br />
Але калі быць шчырай, я хацела б, каб яно падаўжэй не сталела. Мне будзе надта сумна без яго<br />
дураслівых уцёкаў… Аднак пра гэта ўсё ж такі рана хвалявацца. Бо яно ў мяне яшчэ зусім маленькае.<br />
Такі мілы пухнаты камячок. І мне вельмі падабаецца частаваць яго чорнай гарбатай з<br />
цукрам, выцягваць з маіх пыльных успамінаў, здымаць з кніжнай шафы, атрымліваць ад мілага<br />
юнака ў тралейбусе і нават знаходзіць у рукапісах сяброўкі. Нічога, што яно ўцякае і не адгукаецца,<br />
калі я яго клічу. Галоўнае, што я ведаю: гэта маё Натхненне.
вершы Ганны Стасенка<br />
візуал Анастасіі Стасюкевіч<br />
The Aim<br />
Morality falls in the face of the fear,<br />
And animal instincts are here to rule up<br />
When faith is not something to make the world clear,<br />
Than what should awaken a human in us?<br />
We’re asking ourselves, still don’t have any answer,<br />
Believing in dogmas, that fits our souls.<br />
We living together alone in our castles<br />
And fortresses built on our wounds and our hurts.<br />
We suffer from us, and it’s not a great pleasure<br />
To see that our weaknesses ruin our worlds.<br />
The soils we came from became our measures<br />
Of judging the footprints we’ll leave after all.<br />
Our ancestors fought against wars in the future<br />
The Greatest empires of heroes raised up.<br />
Those facts are well-known, but the problem is crucial:<br />
It’s not black and white, it’s more complex and sharp.<br />
It’s hard to stay strong in inhuman conditions,<br />
When cruel demands of the life must be met<br />
Repeating mistakes, being stubborn and vicious,<br />
That’s all about shadows of our regrets.<br />
Расстояние<br />
Расстояние, длинною в час,<br />
Когда ждёшь любимых у порога,<br />
Когда знаешь, что совсем немного<br />
И увидишь блеск родимых глаз.<br />
Расстояние, длинною в ночь,<br />
Меж закатом и восходом ранним<br />
Или диском лунным, солнцем дальним,<br />
Когда звёздный шарм не превозмочь.<br />
Расстояние, длинною в сон,<br />
В мире грёз, невиданных фантазий,<br />
Когда мысль в полёте мрак раскрасит<br />
Краской, мнимой тайною времён.<br />
Расстояние, длинною в жизнь,<br />
Когда мать дитя лелеет с детства,<br />
Сердце боль не видит, счастья вместо,<br />
Когда ты любим, как ни вертись.<br />
Расстояние, длинною в смерть,<br />
Меж слезою и могильным валом,<br />
Свечкой, церковью, молельным залом…<br />
Иль когда в душе твоей лишь твердь…<br />
We’re sets of ideas and knowledge of ours,<br />
We’re mostly afraid of the sound of the truth<br />
It shouts with words - weapons, terrible power,<br />
Our thoughts are the bullets we senselessly use.<br />
Propelled with the matter of reaching the final,<br />
We can’t calculate all our steps in advance.<br />
We can’t suppress cruelty using our violence<br />
Our enemies only exist inside us.<br />
We’re not only bodies, which struggle for being,<br />
And fight, and fall down, then give up and betray.<br />
We conscious, spiritual, we breath deeply willing<br />
To live… We experience life. That’s our aim.
фотаздымкі Соф’і Гайдук
эсэ Вікторыі Кірыльцавай<br />
візуал Юліі Абрамчык<br />
Тело моё соткано из миллиардов атомов планет, доставленных из самых отдалённых уголков вселенной.<br />
Мне хочется думать о том, что некоторые мои атомы помнят о сотворении мира, а может быть, я<br />
остригла их вместе со своими волосами, и нисколько об этом не жалею.<br />
Я прошла все эволюционные стадии: от червя, копошащегося в грязи и жующго комок водорослей, до<br />
огромного белого кита-касатки, наверное, из рода тех самых, кто поёт из глубин океана свою китовую<br />
песню чёрному небу. Я смотрю в зеркало, а оттуда на меня в упор глядит пара маленьких крокодильих<br />
глаз с яркой жёлтой каймой и узкими опасными вертикальными зрачками. Я поднимаю руку чтобы<br />
расчесать волосы, но вместо неё на мою голову стекает слизь огромного осьминожьего щупальца.<br />
Кровь моя говорит во мне тем странным забытым языком диких людей гор, пещер, болот и равнин,<br />
которые сидели у первобытного огня, укутавшись в свои тёплые звериные шкуры. Этот громкий, полузвериный<br />
рык вырывается из груди, когда бывает особенно больно, страшно или одиноко, он стекает<br />
со слезами из глаз, с силой вырывается из груди вместе с криком на обидчика, горит ясным огнём,<br />
охваченный любовью и страстью.<br />
История и род мой насчитывает не так уж и много времени по сравнению с существованием нашей<br />
Земли, а уж тем более вселенной. Но история его, тем не менее яркая и пёстрая, напоминает рождественский<br />
калейдоскоп в руках ребёнка. На заре я была невзрачной глиняной табличкой, на которой<br />
древний египтянин оставлял свои письмена. Моё тело стекало свежей чернильной каплей с пера<br />
Шекспира, когда он шептал вслед за своим письмом «To be, or not to be». Я была соломинкой на костре<br />
инквизиции и звеном в цепи, сковавшей чернокожих рабов. Я была предпоследней ступенькой на<br />
стремянке, на которой стоял Леонардо, рисуя глаза Девы Марии в Сикстинской капелле. Но потом я<br />
захотела осуществиться, и с этим мне повезло.<br />
Сначала со мной было слово. И слово было у Бога и меня, и мы делили его с ним будто старые приятели<br />
в пивной делят поровну между собой скудный ужин и остатки вина. Позже было всё остальное:<br />
стремление, чувство, амбиция, страх и неуверенность. На сначала было слово.<br />
Мой дедушка был рыбаком. Это первое слово досталось мне от него в наследство и награду просто<br />
за то, что я была рождена. Он обучил меня петь вместе с ним песни о море, и я решила погрузиться с<br />
головой в мир музыки и освоить несколько музыкальных инструментов. Он читал со мной рассказы,<br />
и я неплохо успевала по языкам, литературе и истории. Он ходил со мной на прогулки в парк, и с того<br />
момента я полюбила путешествия. Мне не досталось от него ни пронзительных добрых голубых глаз,<br />
ни мягких чуть светлых волос, зато досталась любовь к творчеству и любовь смотреть на мир и видеть<br />
его широко открытыми глазами. Его ростки, любовно посаженные и взлелеянные, проросли глубоко<br />
во мне, и мне хочется верить, ещё принесут плоды. Передо мной сплетается тугим морским узлом настоящее<br />
прошлое и будущее. И пока я в нерешительности заношу ногу перед следующим шагом, мой<br />
внутренний голос из будущего шепчет мне: «Действуй! В тебе есть сила менять этот мир».
фотаздымкі Антося Сівых<br />
верш Вікторыі Кірыльцавай
Не посыпайте голову пеплом,<br />
не носите в себе пожарищ.<br />
Всякий пепел ранее был костром,<br />
расплескавшим багровое пламя<br />
прямо на выжженный солнцем вереск,<br />
прямо на острый угрюмый камень,<br />
прямо на мою тонкую кожу,<br />
где после остались следы<br />
его безумного бесноватого танца -<br />
открытые раны, вскрывшие кожу,<br />
обнажившие мясо, сосуды и кости.<br />
Зияющие раны, которых не видно,<br />
что кричат толпой безголосой<br />
как ответ на багровое пламя,<br />
как ответ на его пепелище.<br />
До огня была тонка спичка,<br />
забытая в кармане куртки<br />
и вспомненная точно вовремя,<br />
чтоб быть готовой исполнить<br />
своё единственное предназначение.<br />
Чья рука стала высшею волей?<br />
Чья рука - роковая десница?<br />
Кто осмелился вытащить спичку<br />
посреди этой голой пустыни,<br />
посреди сухоцветов и веток,<br />
что сгорают меньше секунды?<br />
Та рука что от пепла грязна,<br />
что покрыта багровою раной,<br />
потянулась к карману проворно,<br />
чтобы вытащить тонкую спичку<br />
посреди сухоцветов и веток,<br />
чтоб устроить ещё пепелище,<br />
чтобы снова испачкаться пеплом.
апавяданне «Мурашы»<br />
Аліны Длатоўскай<br />
візуал Валянціны Фашчанка<br />
Мільёны дробных лапак у няспынным руху краналі цела. Ад мезенцаў на руках праз запясці, локці,<br />
плечы – да шыі, да твару. Ад грудзей праз жывот, сцёгны, калені – да мезенцаў на нагах. Чорныя<br />
мурашы былі паўсюль. Яны сноўдалі па ім, нібы ён... Не, не пакрыты цукровым сіропам, не ляжыць<br />
спінай на мурашніку. Нібы ён сам – мурашнік.<br />
Мурашы вылазілі з-пад скуры, пакідаючы на целе невялікія купкі. Такія, як з’яўляюцца на глебе па вясне.<br />
Ён бескантрольна пляскаў па сабе далонямі, круціўся, але іх не рабілася менш. Яны лезлі ў вушы, у<br />
нос, у вочы, блыталіся ў валасах.<br />
Яны казыталіся недзе ўнутры. У жываце, у горле, у скронях. У сэрцы варушылася нешта вялікае. Ён<br />
адчуваў, як яно перабірае вуглаватымі лапкамі, пстрыкае празрыстымі жорсткімі крылцамі ды адкладвае,<br />
адкладвае, адкладвае яйкі. Мурашыная матка.<br />
***<br />
Зміцер закрычаў, падхапіўся, упіваючыся пазногцямі ў грудзі, спрабуючы выцягнуць, вырваць з сэрца<br />
агідную пачварыну. За вакном шарэў світанак. На фоне чорнага галля дрэваў за падваконнем вымалёўваўся<br />
кранальны пухнаты сілуэт, што свідраваў мужчыну пільнымі жоўтымі вачыма.<br />
Зміцер знайшоў чорны камячок два тыдні таму, сярод лістападаўскай слоты. Ён жыў адзін ужо амаль<br />
дзесяць год – як памерла маці – і адзінота пачала паціху зводзіць яго з глузду. Забраў кацяня дадому,<br />
хоць і жывёл не асабліва любіў, і клапаціцца прызвычаіўся толькі пра сябе. Прайсці паўз няшчасную<br />
істотку ён не змог.<br />
Зміцер правёў рукой па твары, зірнуў на яе – раптам на ёй апынуцца агідныя мурашы. Далонь была<br />
чыстай. Мужчына выдыхнуў і ўзняўся. Папрамаваў на кухню. Кот скіраваўся за ім.<br />
Бяляш – ну не называць жа яго Чарныш – круціў пысай ад усіх крамных кармоў, якіх бы яны ні былі<br />
якасці ды кошту. Малако, сасіскі, вараная рыбка, курыныя катлеткі – усё гэта яму не падыходзіла. Ён<br />
еў толькі сырую ялавічыну, прамарожаную ў лядоўні па парадзе ветырынара.<br />
У галаве ўсё яшчэ нешта шаргатала ды шкрэблася, па спіне бегалі дрыжыкі. Але ён ведаў рэцэпт ідэальнай<br />
раніцы – чорная кава ў кубку ды чорны кот на каленях. І можна забыцца на ўсе начныя жахі.<br />
Бяляш вуркатаў, нібы маленькі трактар, і ад гэтага рабілася вельмі спакойна ды цёпла.<br />
***<br />
Сем гадзін да канца працоўнага дня. Тэлефонныя званкі здаюцца агідным камарыным піскам. Яны<br />
гудуць, гудуць недзе над вухам. Толькі сядзь – далонь у момант цябе размажа. Не сядаюць. Ён проста<br />
дрэнна спаў. Так бывае.<br />
Пяць гадзін да канца працоўнага дня. Гутарка калег зліваецца ў мушынае гудзенне, якое толькі раз-пораз<br />
перарываецца зваротамі да яго.<br />
- Зміцер, ты аформіў дамавіну? – сурова пытаецца ў яго менеджарка, падобная да вялікай стрыбаўкі ў<br />
сваіх круглых акулярах ды напаўпразрыстым шаліку.<br />
- Ш-што?<br />
- Дамову, кажу, аформіў?<br />
Пасля надта рэалістычнага сну цяжка ўспрымаць рэальнасць. Нічога, пройдзе.<br />
Тры гадзіны да канца працоўнага дня. Літары на экране кампутара разбягаюцца, нібы чорныя бліскучыя<br />
жучкі. І зноў збіраюцца. Замест “кампутар” – “пакуты”, замест “кліент” – “тлен”, замест “пагадненне” –<br />
“пахаванне”.<br />
Сёння трэба легчы раней, а не глядзець да трох ночы нейкія дурныя відэа на ютубе.<br />
Гадзіна да канца працоўнага дня. Кроплі дажджу павольнымі слімакамі спаўзаюць па шкле, пакідаючы<br />
агідныя вільготныя сляды. Адкрытыя парасоны з трынаццатага паверха падобныя да каляровых баговак.<br />
Літары выбягаюць з манітора на клавіятуру, на стол, да пальцаў, лезуць чорнымі мурашамі пад рукавы<br />
кашулі.<br />
Дадому. Тэрмінова дадому.
***<br />
Наступная станцыя… Не ўзнімаць вочы. Не ўзнімаць.<br />
Спартыўная. Мурашы сноўдалі па ўсіх, хто быў у вагоне. Па светлых<br />
тварыках шумных дзяўчат-падлеткаў, што абмяркоўвалі<br />
апошнюю серыю нейкага серыяла. Па маршчыністых руках<br />
старэнькай, якая зморана прыплюшчыла вочы. Па сівых вусах<br />
рабочага, які задумліва вывучаў газету. Па капелюшах ды шапках,<br />
па красоўках ды ботах, па куртках ды футрах, па сумках, заплечніках,<br />
каўнерах, шыях, тварах, скронях, насах, вейках, ілбах.<br />
Кунцаўшчына.<br />
Насупраць сядзеў юнак ды глядзеў проста яму ў вочы. Не міргаючы.<br />
Ён нічым не адрозніваўся ад натоўпу. Светлыя валасы<br />
набок – цяпер так модна – чорная куртка, завужаныя падкасаныя<br />
джынсы, чорныя красоўкі нейкай папулярнай маркі, чорны<br />
заплечнік, навушнікі. Але па ім мурашы не поўзалі. Зміцер намагаўся<br />
адырваць ад хлапца вочы, але позірк сам вяртаўся да яго.<br />
Каменная Горка.<br />
Ён шыбаваў да выхаду з метро, не азіраючыся. Да дому заставаўся<br />
ўсяго квартал. Там не стане лепш – гэта ўжо відавочна, але<br />
ён хаця б не будзе небяспечны для іншых. Вып’е супакаяльнае і<br />
пасне. А заўтра ўсё прыйдзе да нормы, усё стане, як раней.<br />
Вялізная жоўтая крама будаўнічых матэр’ялаў, нібы забытае на<br />
стале масла. Шэрагі бабулек, якія нападаюць на кожнага, хто<br />
пройдзе праз калідор іх тавараў і нічога не набудзе. Роўныя вафельныя<br />
прамакутнікі шэрых дамоў. Хутчэй. І не глядзець нікому<br />
ў твар. У сэрцы зноў заварушылася, распраўляючы крылы,<br />
мурашыная матка.<br />
Казытала ў лёгкіх, пяршыла ў горле, мігцела, пульсавала перад вачамі. Хацелася распрануцца, легчы<br />
на асфальт ды катацца па ім, катацца, катацца, пакуль усе чорныя пачварыны не пакінуць ягонае<br />
цела. Нічога не атрымаецца. Яна – унутры. Адкладае яйкі, нараджае і нараджае новых мурашоў.<br />
***<br />
Ён адчуў, што яго зараз званітуе. Спыніўся, хоць да пад’езду заставалася некалькі крокаў. Паспрабаваў<br />
набраць у грудзі паветра, закашляўся, схіліўся над сметніцай.<br />
Яго раптам схапілі за плячо, прымусілі выпрастацца. Юнак з метро жорстка выцяў яго кудысці ў<br />
сонечнае спляценне і зноў выпрастаў.<br />
- Набірай паветра.<br />
Лёгка сказаць. Зміцер таргануўся ад юнака, але той мацней сціснуў руку на яго плячы. Хто ён? Што<br />
яму трэба? Да гопніка не падобны, да злачынцы таксама…<br />
Ён зноў працінаў Зміцера позіркам. Зялёныя, надзіва яркія ў вечаровым штучным асвятленні, вочы.<br />
Юнак выцяў мужчыну яшчэ раз, але не даў сагнуцца, прыціснуў да сябе і горача зашаптаў нешта на<br />
вуха. У пявучых спалучэннях словаў пазнаваліся знаёмыя, родныя, але Зміцер ніяк не мог уцяміць,<br />
што яму кажуць, дачуць усё цалкам, дабрацца да сэнсу. Юнак сунуў мужчыне ў руку чорны скураны<br />
мяшэчак.<br />
- Заварыш і вып’еш перад сном. На ноч адчыніш фортку. Але ты павінен быць упэўнены, што гэта<br />
ўсё, - ён зноў ткнуў яго ў грудзі, але ўжо нямоцна, - у тваёй галаве. Не у сэрцы, не пад скурай – у галаве.<br />
Ты зразумеў?<br />
Зміцер, вызваліўшыся ад яго жорсткага хвату, пачаў пяціцца да пад’езду.<br />
- Абавязкова адчыні фортку, - сур’ёзна нагадаў юнак. – Інакш памрэш.<br />
***<br />
Міліёны дробных лапак у няспынным руху краналі цела. Ад мезенцаў на руках праз запясці, локці,<br />
плечы – да шыі, да твару. Ад грудзей праз жывот, сцёгны, калені – да мезенцаў на нагах.<br />
Ён ляжаў ды глядзеў у столь. Па ёй таксама бегалі мурашы і цені фіранак, якія варушыліся ад ветру.
У пакоі было халодна і ён некалькі разоў падрываўся зачыніць вакно, але ў апошні момант нешта яго<br />
стрымлівала.<br />
- Гэта ўсё – у маёй галаве. Гэта фантазія, тлум.<br />
Бяляш нярвова гасаў па кватэры. Такім Зміцер яго яшчэ не бачыў. Ён караскаўся на фіранкі, драў мэблю,<br />
шыпеў на гаспадара ды кідаўся на яго, выпусціўшы кіпці.<br />
Зміцер намагаўся не звяртаць на яго ўвагу. Пэўна, свежае паветра і пахі вуліцы далі яму ў галаву. Гэта<br />
таксама пройдзе зраніцы. Усё зраніцы пройдзе. Бо ўсё гэта толькі ўяўленне. Гэта ўсё ў яго ў галаве.<br />
Міліёны лапак скіраваліся да падбароддзя, шчок, ілба. У скронях загуло, зашаргатала, заскрыпела, нібы<br />
там сапраўды ладзілі новы мурашнік.<br />
Кот сеў на падваконне ды ўставіўся кудысьці ў цемру вуліцы, нібы зачараваны.<br />
- Усё ў галаве. Усё ў галаве, - нібы мантру паўтараў Зміцер.<br />
Мурашыная матка пад сэрцам пстрыкнула крыламі, пакруцілася, варушачы вусікамі, ды папаўзла<br />
ўверх. У горле дзёрла, нібы ён перапаліў дрэннага кальяну, у роце стала кісла ды запахла клапамі. Так<br />
часам пахла чырвоная парэчка ў бабулі на лецішчы.<br />
Бяляш кідаўся на вакно, нібы з’ехаў з глузду.<br />
Зміцер узняўся, стрымліваючы прыступы ванітаў, каб усё ж такі зачыніць фортку – выскачыць, не<br />
зловіш. Кот раззлавана кінуўся да яго з кіпцюрамі. Вочы свяціліся чырвоным.<br />
Мужчына закрычаў. Кот кінуўся ў акно. Разам з катом у фортку выляцеў перапалоханы крык Зміцера,<br />
а з ім быццам бы і мурашыная матка.<br />
***<br />
У святле ліхтара ён бачыў юнака з нейкай шклянкай у руцэ. Бяляш стаяў насупраць яго, выгінаючы<br />
дугой спіну, ды раз’ятрана крычаў, нават не мяўкаў. Ягоны цень на асфальце рос, рос і рос, ператвараючыся<br />
ў вялізную чорную, чарнейшую за яго самаго, пачварыну. Але юнака гэта не палохала. Ён толькі<br />
ціха прамаўляў нешта ды маляваў дзіўныя сімвалы. Яны сцякалі з яго пальцаў у паветра блакітнымі<br />
іскрынкамі, складаліся ў гіпнатычны малюнак. Разгараючыся, нібы полымя, чырванелі. Зміцер са здзіўленнем<br />
пазнаў у сімвалах беларускія арнаменты – такія ён бачыў на бабуліных рушніках.<br />
Кот крочыў на юнака, цень папоўз за ім, грозны, небяспечны, падобны да чорнай дыры. Юнак адчыніў<br />
шклянку, выліў вадкасць кату ў пысу, выкрыкнуў нешта. Чырвоны арнамент закруціўся, пашырыўся,<br />
спавіваючы чорны кашэчы цень, нібы рыбалоўная сетка. Сімвалы загарэліся сапраўдным полымям ды<br />
кот з вусцішным лямантам панесся прэч.<br />
Юнак зірнуў у вакно, ля якога белы, нібы прасціна, застыў Зміцер, хмыкнуў:<br />
- Дабранач, - ды знік у цемры завулка.<br />
“Варгін – паводле беларускіх міфалагічных аповедаў, кашэчы кароль. Вызначаўся Варгін сярод іншых<br />
катоў сваім выглядам: ён быў велізарных памераў, увесь чорны, бы смоль, поўсць на ім аж блішчэла,<br />
была мяккая і гладкая, а вочы гарэлі агнём. Уваходзячы ў ласку да новых гаспадара ці гаспадьші, Варгін<br />
выклікаў у іх найцяжэйшыя псіхічныя расстройствы, непаддатныя ніякім лекам, і, па сутнасці, выводзіў<br />
сваіх гаспадароў па-за межы ўсякай сацыяльнасці. Сканчалася ўсё гэта звычайна поўным фізічным<br />
і душэўным знясіленнем ахвяры. Народ верыў, што кашэчы кароль Варгін мог сваім варкатаннем<br />
выклікаць у галаве таго, хто з ім найбольш бавіўся, з’яўленне рознай жамяры (рою восаў, матылёў і да<br />
т.п.) або і зусім маленькіх пачварных істот, ад чаго хворы немінуча павінны быў пакутліва памерці”.<br />
(«Беларуская міфалогія. Энцыклапедычны слоўнік», с.68-69)
візуал Юліі Абрамчык
вершы Генацыда Дызайнерава<br />
ілюстрацыі Анастасіі Стасюкевіч<br />
а памятаеш<br />
мы сядзелi<br />
на дзiцячых арэлях<br />
з бутэлькай таннага вiна<br />
i малявалi акварэлi<br />
мы думалi, жыцце - гульня<br />
несправядлiвая, канечне<br />
але не наша то вiна<br />
а памятаеш<br />
як на даху<br />
сядзелi мы<br />
ляталi птахi<br />
на адным узроунi з намi<br />
мы думалi тады, што зналi<br />
адзiн другога як нiхто<br />
але не разумелi, што<br />
i як рабiць нам далей<br />
а памятаеш<br />
як на ганку<br />
сядзелi мы<br />
ўзыходзiў ранак<br />
мы думалi тады:<br />
прайдуць гады<br />
а мы не зменiмся нiколi<br />
i застануцца нашы ролi<br />
ў спектаклi гэтым<br />
назаужды<br />
згасаюць тваіх словаў ліхтары<br />
я іх паліла доўга і няспынна<br />
я уздымала іх пры свеце дагары<br />
яны вялі мяне ў самотную даліну<br />
і вось цяпер стаю я тут адна<br />
і назіраю за апошнім мігаценнем<br />
каб апасля ціхенечка сканаць<br />
і уваскрэснуць з новым уяўленнем<br />
калі знайду я выхад з цішыні<br />
то абяцаю, што ніколі болей<br />
не будуць хутка так згасаць агні<br />
бо буду іх паліць паволі<br />
мы танчым у бясконцым балеце<br />
дзе ніколі не зменяцца акты<br />
выбухі й стрэлы ў акампанеменце<br />
стварылі з нас пакаленне тэрактаў<br />
тут дэкарацыі - чорныя хвалі<br />
смог і чайкі, якія без мэты<br />
лятуць, а мы ўсё плачам ад жалю<br />
а нашыя ўсхліпы лятуць на паветра
фотаздымкі Віктара Філіпенка
эсэ Алісы Бычанок<br />
візуал Настассі Атрошчанка<br />
Интерпретация сегодня – бич искусства или его клеврет<br />
Человек вряд ли был бы человеком, если бы в его мире отсутствовала эстетика. Она выражается как в<br />
абсолютно обыкновенных вещах нашей повседневности, так и в различных формах искусства, которое<br />
очень часто подвергается критике и интерпретации. Возможно поэтому очень часто мы разрушаем<br />
интерпретацией искусство, а не наслаждаемся им.<br />
В эссе “Против интерпретации” Сьюзен Зонтаг пишет: “Наша задача – не отыскивать как можно больше<br />
содержания в художественной вещи, тем более не выжимать из нее то, чего там нет. Наша задача –<br />
поставить содержание на место, чтобы мы вообще могли увидеть вещь”. Очень часто по привычке мы<br />
пытаемся найти глубину там, где ее никогда не было. Нам как будто кажется, что, например, художнику<br />
дано невероятное знание, не присущее всем, но он не может его донести остальным, кроме как завуалировать<br />
его в лесной пейзаж или портрет ребенка. Это, конечно же, абсурд. На наше видение предметов<br />
искусства повлияла интерпретация, сделав его в большинстве случаев излишне витиеватым.<br />
Естественно, человек не может больше бездумно проживать момент, глядя на картину или скульптуру,<br />
ибо он уже выше этого, разумнее примитивных людей, у которых не было понятия интерпретации. Но<br />
в то же время она настолько срослась с нашим пониманием искусства, что порой мешает нам увидеть и<br />
почувствовать его. Человек всё чаще пытается расшифровать что-то, спрятанное в той же картине или<br />
скульптуре, словно головоломку, отвлекаясь от предмета своего внимания. И всё это потому, что мы<br />
нередко злоупотребляем интерпретацией, толи из-за своей неопытности и непросвещенности, толи<br />
из-за чрезмерных знаний, которые уже не дают нам смотреть на вещи просто.<br />
Бывают случаи, когда интерпретация не в силах быть, ибо предмет искусства прозрачный. В главе<br />
“Рубец на ноге Одиссея” Эрих Ауэрбах приводит пример “Одиссеи” Гомера. Во всех гомеровских произведениях<br />
не возникает вопросов, недосказанности. Все, о чем пишет Гомер, не остается в тени, будь<br />
то кухонный нож, осел или герой. Каждый элемент имеет своё описание, историю, происхождение, на<br />
которое проливается свет. Произведения Гомера ставят четкую точку, но не многоточие, которое могло<br />
бы дать возможность читателю на раздумья. Они похожи на отполированное стекло, которое такое<br />
же прозрачное и не имеет глубины. Гомеровские поэмы ничего не скрывают от нас, в них не излагается<br />
учение и нет никакого иного, тайного смысла. Поэтому Эрих Ауэрбах писал, что анализировать<br />
Гомера можно, но нельзя его толковать.<br />
В противовес Гомеру Ауэрбах ставит рассказ о жертвоприношении Исаака. Там практически отсутствует<br />
описание, поэтому многие элементы остаются в тени и прикрыты завесой тайны. Читатель узнаёт<br />
лишь самое главное, а детали остаются на воображение. В отличие от гомеровских персонажей,<br />
в данном рассказе присутствует глубина характера героев, есть некий смысл в их прошлом и истории<br />
в целом. Лаконичность здесь не мешает повествованию, а держит внимание читателя и сохраняет напряжение,<br />
что не удавалось сделать Гомеру в своих произведениях. Здесь есть место интерпретации,<br />
как есть место размышлениям читателя, полёту мысли и фантазии.<br />
Глава “Рубец на ноге Одиссея” показывает, что там, где все открыто, нет возможности для истолкования.<br />
Интерпретацией следует пользоваться разумно, ведь в неправильной ситуация она убивает желание<br />
не просто понять, но насладиться искусством и почувствовать его. Критикуя и описывая предмет<br />
искусства, человек должен опираться на него, ведь это источник для толкования. Но очень часто<br />
про него забывают и начинают искать что-то невообразимое, критиковать несуществующее. Критика<br />
должна относиться как к содержанию предмета, так и к его форме, помогая человеку быть союзником<br />
произведения. Таким образом, создается общее впечатление, которое не нагромождает сознание и воображение,<br />
доставляя удовлетворение.<br />
Исходя из вышесказанного, можно заявить, что вернуться к первобытному состоянию, когда исключительно<br />
форма искусства уже возбуждала, невозможно. Ведь современному человеку недостаточно<br />
просто лицезреть предмет искусства, а произвести при этом мыслительный процесс, который будет<br />
неустанно вдохновлять. Но для этого не нужно глубоко зарываться в сознание и пытаться придумать
идею там, где ее не существуют. Можно наслаждаться искусством, не пренебрегая герменевтикой и<br />
в то же время наблюдая за цветом, формой, линиями, которые и есть то, что создает эротику искусства,<br />
делает его живым.
візуал Віялеты Аляшкевіч
вершы Антося Сівых<br />
ілюстрацыі аўтарскія<br />
Тры Крыжы<br />
шэрая плыня шайкай машын<br />
шпурляе смугу да пагорка<br />
пагорак бароняць маўкліўцы-крыжы<br />
ў прарэхах празмерных<br />
аблокаў<br />
лесвіца<br />
легла<br />
мастом у нябыт<br />
лесвіца<br />
зношаных<br />
сценаў<br />
дахі за дахамі<br />
мераюць спрыт<br />
колькасцю цэглы<br />
над сцэнай<br />
шыбіны кінутых<br />
хатаў — бяздонне<br />
свет даўніны, што<br />
не ўбачыць<br />
смецце ды пыл<br />
(ненадоўга)<br />
у палоне<br />
пэўна няпэўнай задачы<br />
пункт, дзе шыбеніцы<br />
Гралі з Гігантаў<br />
Гідка міналі Гады<br />
толькі суседскія шыбы ўзгадаюць<br />
шал пакрывелай жуды<br />
горка ўзыходзіць уверх<br />
праз кварталы<br />
з ёю — машыны-смаўжы<br />
шэрань пустэчай пагорак кранае —<br />
высяцца там Тры Крыжы<br />
цнатлівасць<br />
я цалаваў цябе<br />
ля гарадскіх ратушаў,<br />
у гушчарах,<br />
пад помнікамі,<br />
пад вострабрамай,<br />
на лукішках,<br />
на мостах<br />
(аўтамабільных і пешаходных)<br />
і ў метро<br />
дык дзе<br />
кажаш<br />
я цябе не цалаваў?
I<br />
the street is covered by litter<br />
like gloomy remains of hamburgers<br />
hidden behind the shadow<br />
of highest skyscrappers<br />
among crowds of running managers<br />
a dirty newspaper flies<br />
too little to be noticed<br />
by hundreds of rushing eyes<br />
nearby as a sign of protest<br />
homeless bum stops playing fiddle<br />
starved bones lie on his surface<br />
while he’s walking there in the middle<br />
then grabs a newspaper<br />
which bears a title<br />
«the only emploee to interview employers»<br />
so whose that car that’s standing by an office<br />
of major restaurant incorporation service?<br />
II<br />
The Taster<br />
when jelly comes he’s welcomed by<br />
a dozen of white-collars<br />
he shakes his head and all his chins<br />
are moving like harmonica<br />
employers seem like anxious twins<br />
and hardly second goes<br />
but employee enhances<br />
relaxed pose<br />
subordinates already’ve brought their worker<br />
two hundred meals – all frightened to be<br />
tasted<br />
perhaps by the most influential<br />
shirker<br />
III<br />
Truffles on huge pies,<br />
Wasabi on sushi,<br />
Black caviar<br />
And olivia bushes,<br />
Cheese that’s named Pule<br />
And Italian drinks —<br />
These are a few of his favorite things.<br />
when cadillac released its top<br />
an alive jelly with a face of a man<br />
had hardly stepped outside his can<br />
and now he passes urban slop<br />
to enter the headquaters<br />
If the table wasn’t fortress, if it was as was<br />
It simply would crack and it simply would<br />
fall,<br />
So there won’t be more of a show.
IV<br />
a homeless skeleton<br />
holding newspaper<br />
is looming to the glass<br />
that hides nothing<br />
completely nothing, thus<br />
a bum is shocked by the tasting<br />
that delicious working process<br />
«why don’t they care about us?»<br />
his jaws<br />
(without tooth)<br />
Touch the glass<br />
and his eyes are sticked to that Jelly<br />
it’s painful there down the belly:<br />
meals here do come so rarely<br />
VI<br />
wave,<br />
wave,<br />
wave,<br />
like zombies that come from a grave,<br />
like soldiers that seek their fate,<br />
all starving are breaking the gate<br />
employers there come<br />
they beat one by one<br />
all the small<br />
all the poor<br />
all the dumb.<br />
--it’s just first day of work<br />
why the fuck do they talk<br />
why they wanna<br />
get our resources?<br />
clear the way for the federal forces!<br />
V<br />
zap!<br />
bang!<br />
it isn’t a gang,<br />
it is just a skeleton loner!<br />
he’s broken the glass<br />
like winning the chess<br />
--with whom?<br />
--with her majesty death.<br />
the bum is inside<br />
he dares to subside<br />
a Jelly on first day of working<br />
but Jelly is now simply knocking<br />
his money from clamping his jaws,<br />
and it seems like he hadn’t noticed<br />
a homeless while doing his test<br />
but … security comes freaking fast<br />
so the hero will simply not last<br />
not an hour<br />
not even a minute —<br />
a club just points to his face —<br />
bang!<br />
VII<br />
when the battle has gone<br />
when the soldiers had fun<br />
they’ve abandoned the place to the fortune<br />
but the Jelly just set<br />
and he ate what he ate<br />
without any emotions or caution<br />
table now empty was<br />
noone other across<br />
and noone to provide any groschen<br />
a silence<br />
no sounds of a city<br />
but a rapture of passing the goal...<br />
he just heard there<br />
one sound<br />
after which<br />
he was lost —<br />
that was sound<br />
of his own heart<br />
burst.<br />
therefore<br />
outside<br />
that poor race<br />
that is starving<br />
lying<br />
and dying<br />
has completely<br />
broken the lace.
фотаздымкі Аліны Спірыдонавай
апавяданне «Калядныя жаданні»<br />
Аліны Длатоўскай<br />
візуал Валянціны Фашчанка<br />
Пачаць варта з таго, што мне ўжо вельмі шмат год. І я адсвяткаваў столькі Калядаў, што нават не спрабую<br />
прыгадаць іх усе. Але ёсць такія святы, якія немагчыма забыць. Я памятаю вясёлыя ды поўныя<br />
старажытных абрадаў Каляды першай вясковай сям’і, што жыла тут. Я памятаю неспакой ды надзею<br />
на цуды ўчас Калядаў сярод вайны. Тады ад вялікай, шчаслівай сям’і засталіся толькі старыя гаспадар<br />
ды гаспадыня. А потым гаспадар застаўся адзін. Тыя сумныя, самотныя Каляды я таксама не магу забыць.<br />
Аднойчы не стала і гаспадара. Чатырнаццаць год святы праходзілі паўз мяне. Я стаяў закінуты, нікому<br />
не патрэбны, ды зарастаў пустазеллем. Страха мая прагнулася ад цяжару снегу, а сцены аблупіліся.<br />
Адзінымі маімі гасцямі ў святочныя зімнія вечары былі дзікі, што заходзілі пачасаць аб мае бярвенні<br />
бакі, пакрытыя жорсткім шчаціннем.<br />
Калісьці я кожныя Каляды загадваў жаданні, але з часам кінуў. Бо калі за чатырнаццаць год яны не<br />
спраўдзіліся, значыць, не спраўдзяцца ўвогуле. Так я думаў кожны раз, як надыходзіў святочны тыдзень<br />
ды з вёскі да мяне даляталі пахі смажаных парсючкоў і водгаласы вясёлых спеваў.<br />
Але аднойчы здарыўся цуд ды я зноў стаў патрэбным. Яны былі маімі гаспадарамі ўжо некалькі гадоў,<br />
але святкавалі тут Каляды ўпершыню. Яркія чырвоныя “Жыгулі” нечакана з’явіліся на пагорку, хоць я<br />
ўжо і не спадзяваўся ўбачыць іх да вясны. З радасным віскатам з іх выскачыла малая, якая адразу ж па<br />
пояс загразла ў пухнатым слаі снега.<br />
Раптам яна, смеючыся, упала ды замахала рукамі ды нагамі.<br />
-Мама, тата, я раблю анёла!<br />
-Пайшлі ў хату, анёл ты мой. Хутка прыедуць сябры. Трэба ж усё ўпрыгожыць.<br />
Я любіў новых гаспадароў. Яны ставіліся да мяне вельмі ўважліва ды клапатліва. Але больш за ўсё я<br />
любіў гэтую вяртлявую гарэзу, бо быў для яе цэлым светам цудаў ды прыгодаў. Я адчуваў неверагодную<br />
ўдзячнасць за гэта.<br />
Я яшчэ ніколі не быў такім прыбраным. Я пераліваўся, мігцеў, ззяў лямпачкамі. Пасярэдзіне гаспадар<br />
усталяваў елку, якую яны ўсе разам імгненна аздобілі процьмай каляровых бліскучых цацак. Мяне<br />
апанавалі пахі ігліцы, мандарынаў і каляднага печыва, што ўжо было нарэзанае зорачкамі, елачкамі,<br />
сняжынкамі ды пастаўленае ў печ запякацца. Малая круцілася ля святочнага дрэўца, нібы ліса, бо на<br />
ім яскравымі абгорткамі вабна паблісквалі цукеркі. Але сцягнуць не наважвалася, толькі раз-пораз<br />
кідала асцярожныя погляды на бацькоў.<br />
Хутка яе адырвалі ад гэтай забаўкі. Прыехалі сябры. Пачалася мітусня, гул, прыгатаванні, але яе гэта<br />
мала цікавіла. Яе цікавіў хлопчык, што прыехаў разам з дарослымі. Ціхмяны, але цікаўны, крыху<br />
старэйшы за яе, ён кідаў збянтэжаныя позіркі то на яе, то на бліскучыя цукеркі на елцы. Малая гэта<br />
сцяміла ды вельмі хутка знайшла тэму для размовы. І агульны занятак. А калі захопленыя прыгатаваннямі<br />
бацькі заўважылі, чым пракудлівыя ласуны займаюцца, упрыгожванняў на елцы заўважна<br />
паменшала. Затое кантакт быў усталяваны.<br />
Пасля яны бегалі адно за адным у спальных мяшках, гуляліся ў хлапечых салдацікаў, біліся пухаўкамі<br />
ды проста дурэлі. Урэшт рэштаў маленькая так стамілася ад святкавання, што праспала ўсё застолле і<br />
салют, які так чакала.<br />
А я глядзеў на рознакаляровыя стужкі ды выбухі ў нябёсах і поўніўся любоўю ды шчасцем. Лепшыя<br />
Каляды за ўсё маё жыццё!<br />
***<br />
Яна расла ў мяне на вачах, ствараючы тут сваю казку. Я быў яе замкам, яе чарадзейным лесам, паралельным<br />
сусветам, быў Хогварцам, Нарніяй, Міжзем’ем, быў нават акіянам! Ды хоць пустэльняй – я<br />
быў бы не супраць. Але яна сталела, і казкі, якія займалі яе галаву, набывалі іншы фармат. Цяпер цуды<br />
ўсё часцей адбываліся ў яе галаве.<br />
Але я ўсё роўна чакаў кожнай сустрэчы з ёй. Яна, напэўна, таксама чакала сустрэчы са мной. Але гас-
гасцей на гэтыя Каляды яна чакала мацней. Яна літаральна не магла ўседзіць на месцы, раз-пораз вызіраючы<br />
з вокнаў.<br />
-Мам, яны сказалі, што будуць а восьмай? Ужо дзесяць хвілін на дзявятую, а іх няма.<br />
-Ты жа ведаеш: яны заўсёды спазняюцца, - маці прытоена ўсміхалася.<br />
У гэтыя Каляды я выглядаў яшчэ прыгажэй, чым звычайна, бо мяне цалкам убралі самаробнымі ўпрыгожваннямі<br />
з залатой ды срэбнай фальгі. Напэўна, я быў ярчэй за лямпачку. І малой гэта падабалася.<br />
Яна сама зрабіла больш за палову ўпрыгожванняў ды неверагодна ганарылася сабой. Паветра зноў<br />
поўнілася водарам ігліцы, мандарынаў ды печыва, і, як мне здавалася, марамі ды жаданнямі.<br />
Пачуўшы скрып снега пад шынамі, дзяўчо выбегла на ганак, не думаючы нават пра цёплы апранак.<br />
Яны прыехалі!<br />
Хлапец неверагодна вырас за гэты час. Стаў нейкі надта сур’ёзны, пазмрачнеў, пасталеў. Няўжо і мая<br />
малая гарэза ўжо такая дарослая? А, не, пакуль можна не хвалявацца. У хлопчыка паляцела вялікая<br />
добра злепленая снежка, не паспеў ён нават выйсці з машыны. Потым быў доўгі снежкавы бой з прыцягненнем<br />
бацькоў на абодва бакі, сяброўскай “нічыёй” ды рабленнем вялізнай снежнай бабы ў якасці<br />
сімвала міру.<br />
А Калядны вечар яны праводзілі асобна ад бацькоў. Сядзелі недалёка ад елкі, паглядялі на штучныя<br />
цукеркі ды ціха пасмейваліся. Гутарылі пра кнігі, пра музыку, пра фільмы, абмяркоўвалі розныя гісторыі<br />
з жыцця, жартавалі. Ён спяваў, яна слухала. Яна смяялася, слухаў ён.<br />
Я крыху зайздросціў хлапцу, бо толькі ён адзін і існаваў для яе зараз. Аднак я быў рады за яе. Бо яна<br />
выглядала вельмі шчаслівай. Больш шчаслівай, чым тады, калі цягала разам з ім цукеркі з елкі. Вочы яе<br />
ззялі ярчэй, чым усе цацкі ды лямпачкі. І гэта было маім найлепшым упрыгожаннем.<br />
На салют, які заўсёды ладзіў яго бацька, яны пайшлі разам. І я ведаў, якія жаданні яна загадвала гэтай<br />
ноччу.<br />
***<br />
Але жаданні ніколі не спраўджваюцца – так яна скажа праз некалькі год, святкуючы Каляды.<br />
Увесь перадсвяточны дзень яна правяла са мной, упрыгожваючы ды аздаюбляючы. Я быў рады і не<br />
рады адначасова. Бо маёй любімай маленькай гарэзы больш не было – замест яе з’явілася сталая<br />
дзяўчына, якая больш не верыла ў Калядныя цуды. Цяпер яна была такой высокай, што лёгка дацягвалася<br />
да вершаліны елкі ды самастойна ўмацоўвала там яркую чырвоную зорку.<br />
Пад самай столлю гаспадары падвесілі вялізны вянок з яловых галін і яна цяпер, стоячы на крэсле,<br />
прыладжвала да яго каляднае печыва. Гэта было няпроста і я хваляваўся, што дзяўчына можа ўпасці.<br />
Але яна была вельмі засяроджаная ды сканцэнтраваная. Настолькі, што нават не пачула, калі ўва двор<br />
заехала машына. А можа, проста зрабіла выгляд, што не пачула.<br />
Юнак, а ён цяпер быў менавіта юнаком, збянтэжана з’явіўся на ганку, хітнуў галавой замест вітання ды<br />
каротка пацікавіўся:<br />
-Куды паставіць пачастункі?<br />
-Аднясі на кухню, - не адрываючыся ад справы, адказала дзяўчына.<br />
-Дапамагчы нечым?<br />
-Я тут сама зпраўлюся. Ты лепш гірлянды разблытай.<br />
Хлапец, відавочна, заблытаўся нават больш, чым тыя агенчыкі, што ён акуратна ды павольна разбіраў.<br />
Летам ён адштурхнуў яе, адмовіў у пачуццях – я ведаў, бо некалькі разоў бачыў, як яна плакала, схаваўшыся<br />
ў разнатраўі. Цяпер ён глядзеў на яе цёпла, але няўпэўнена. Відавочна, сам не мог зразумець,<br />
што адчувае.<br />
-Тут некаторыя не працуюць.<br />
-Перагарэлі, - горка хмыкнула малая.<br />
Мы абодва пачулі тое, што яна мела на ўвазе. І абодва, напэўна, не паверылі. Я дык дакладна. Пакуль<br />
ён займаўся гірляндамі, яна раз-пораз кідала на яго заклапочаныя позіркі, некалькі разоў нават хацела<br />
пачаць размову, рукі ў яе трэсліся. Але яшчэ раз прызнацца ў сваіх пачуццях ёй не хапала моцы. Асабліва<br />
сабе.<br />
Калядны вечар яны праводзілі з бацькамі, сеўшы як мага далей ды робячы выгляд, што ім няма ніякай<br />
справы адзін да аднаго. Ён мала жартаваў ды зусім не спяваў, яна мала смяялася. Нават цукерак, якія<br />
абодва так любілі, да канца вечара не вельмі паменьшала.<br />
Я быў сведкам розных Калядаў: сумных, вясёлых, шчаслівых, змрочных, але такога няёмкага свята
я яшчэ не бачыў. Яна сышла з дарослымі гуляць, ён застаўся. Стаў ля акна ды нэрвова глядзеў у цемру,<br />
закусваючы кулак. Але, пачуўшы, што нехта вяртаецца, кінуўся ў кут пакоя, прыкрыўся прыхопленым<br />
з сабой ноўтбукам ды зрабіў самы заняты ды захоплены выраз твару. Дзесяць год таму яны гуляліся з<br />
жаўнерчыкамі, а цяпер адно з адным.<br />
Яна забегла у хату, свежая, растрапаная, з ружовымі ад марозу шчокамі. Дурань, паглядзі якая прыгажуня!<br />
-Ты пойдзеш глядзець салют? Твой бацька прасіў цябе паклікаць…<br />
-Не.<br />
-Пайшлі! Будзе весела. Чаго ты сядзіш тут, змрочны, самотны. Хадзем! Свята ж.<br />
-Там халодна, - юнак незадаволена зморшчыў нос.<br />
-Тут не цяплей! – раптам рэзка адказала малая ды, пляснушы дзвярмі, выляцела з хаты.<br />
Ніхто з іх не бачыў салют у гэтым годзе. Ён сядзеў у хаце ды кусаў кулак, фыркаючы падчас кожнага<br />
выбуху ды вясёлых крыкаў. Яна стаяла на снезе ў святле ад вакна ды галінкай выпісвала слова “Каханне”.<br />
***<br />
Потым быў цэлы шэраг самотных Каляд. Малая пасталела ды святкавала ў сваёй кампаніі, сябры пабудавалі<br />
сабе хату, а бацькі пастарэлі ды нікуды не выбіраліся ўзімку.<br />
Але я чакаў. Я ўсё яшчэ верыў у Калядныя цуды, ды кожнае свята загадваў адно і тое ж жаданне. Я памятаў,<br />
што яны спраўджваюцца, проста не адразу, трэба чакаць ды не губляць веры. І ўсё абавязкова<br />
адбудзецца.<br />
За апошнія гады гэта была першая па-сапраўднаму снежная зіма. Але сярод белых сумётаў я ўсё роўна<br />
здалёк заўважыў машыну, якая павольна прабіралася па ненадзейнай замеценай дарозе.<br />
Дзверы адчыніліся ды адтуль са шчаслівым віскатам выскачыла малая. Яна была так падобная да маці,<br />
што я спачатку вырашыў, што ці то мрою, ці то вандрую ў часе. Але наступным з машыны выйшаў<br />
мужчына. Цяпер менавіта яго я лічыў сваім гаспадаром. Упершыню я пазнаёміўся з ім год дзесяць таму<br />
– ён прыехаў разам з гарэзай ды яе бацькамі, дапамагаць рамантаваць мой стары дах. Ужо тады я адчуў<br />
паміж намі нейкае дзіўнае ўзаемаразуменне, сувязь, адчуў цікаўнасць да мяне. З тых часоў ён прыязжаў<br />
вельмі часта, а некалькі год таму я стаў сведкам неверагодна прыгожага вяселля. З іх дачушкай я<br />
пакуль не быў знаёмы, але тое абяцала быць незабыўным.<br />
-Мама, тата, я раблю анёла! – яна павалілася ў снег.<br />
Маці з бацькам, коратка перазірнуўшыся, упалі побач ды са смехам завадзілі рукамі ды нагамі па снезе.<br />
Потым з гэтага самага снегу быў злеплены вялічэзны замак ды цэлая армія розных казачных персанажаў.<br />
А ўвечары я зноў блішчэў ды пераліваўся ўсімі колерамі вясёлкі. У цэнтры пакою стаяла духмяная<br />
елка, ззяючы абгорткамі цукерак, пад столлю вісеў вянок з галінак, упрыгожаны Калядным печывам,<br />
вакол пахла мандарынамі ды ігліцай.<br />
Яны ўтрая сядзелі каля коміну ды пілі з вялікіх кубкаў гарачы чакаляд. Малая спявала святочныя спевы,<br />
распавядала вершыкі ды часам скокала вакол елкі, ўпотай зцягваючы з яе цукеркі. Мужчына падкідаў<br />
у вогнішча дроваў, а мая гарэза-гаспадыня з шырокай усмешкай аглядала сваю невялічкую сям’ю.<br />
-Можна я загадаю жаданне? – раптам пацікавіўся дзіцёнак, адрываючыся ад сваіх забавак. – Хачу заўсёды<br />
святкаваць Каляды на хутары!<br />
Бацькі ціха ды замілавана засмяяліся, шматзначна перазіраючыся.<br />
-Любая, жаданні трэба загадваць употай, каб яны спраўджваліся, - заўважыў бацька.<br />
-Гэтае жаданне і так спраўдзіцца, - супакальна адзначыла маці.<br />
Яна, як і я, ужо ведала, што ўсе жаданні заўсёды спраўджваюцца. Не так, як мы чакаем, не тады, калі<br />
мы чакаем. Але ці былі б цуды цудамі, калі б усё было так проста?
Хто мы ёсць?<br />
Наста Маркевіч<br />
Антось Сівых<br />
Вася Кісялёва<br />
Аляксандра Мацкевіч<br />
Дзе мы ёсць?<br />
https://vk.com/almanac_<br />
vostrau<br />
https://www.youtube.<br />
com/channel/UCx044L_<br />
JDXtM55aOYgZ1Ssw<br />
https://www.instagram.com/<br />
vostrau/<br />
у Вільні<br />
На што можна<br />
спадзявацца,<br />
пакідаючы<br />
vostraŭ?<br />
Можна спадзявацца на вяртанне.
Вільня, 2018<br />
візуал Юліі Абрамчык