Norman Davies - Avrupa Tarihi

"Şarkı tanrıçası, bana bir kahramanın öyküsünü öğret. Bu. kutsal Troya kemini
yağmalayan ve sonra da imin süre uzaklarda dolaşan geniş ruhlu bir adam. Tanrıça.
Zeııs'un kızı. senin nerede olaeağından başlayarak bulun bu şeyler hakkında
bana sırasıyla biraz bilgi ver." 2
Gılgamış'ın llyaria üzerinde elkı yapmış olabileceği hâlâ güçlü bir ı,ezdir. İler
İki destan da. bykünıin. iki ayrılmaz dosttan birinin ölümü üzerine meydana gelen
dramatik bir kıvrımı üzerinde açılmaktadır. Akhüleus'un Patroklus için yas tutması
gibi, Gılgamış da Knkıdu için yas tutmaktadır. Başka episodlar, örneğin tanrıların
yeri, göğü ve denizi paylaşmak için kura çektikleri bölüm, iki destanda da çarpıcı biçimde
benzeşmektedir. Bir zamanlar "Asur'a muhtemel bir Yunan borcu" olarak görülen
şey, şimdi bir ihtimal düzeyine yükseltilmiş olmalıdır. 3 Bu varsayım doğruysa.
Homerik destanlar, sadece Klasik Kdebiyat'la. aowto'ler. yani çok eski geleneğin
okuması yazması olmayan sayısız saz şaırleri-kuşakları arasında bir bağ oluşturmaz.
Geleneksel Batı edebiyatı kanonları ve Avrupa-dışı edebiyatın çok daha eski
yazıları arasındaki boşluğu da doldurmuştur.
Yunan tiyatrosu, dinsel festivallerdeki törenlerden geliştirilmiştir. Tıpkıçevirisi
"keçi şarkısı" olan (ragodifl, köken itibariyle dinsel kurban törenleriyle
bağlantılıdır, ilk Atina tiyatro oyunu, Dionyssos festivalinde sahnelenmiştir.
Spor oyunları (Olimpiyat, Pitya) gibi tiyatro oyunları da yarışma ruhuyla sergilenir.
Oyuncularla koro arasındaki stilize edilmiş diyalog, en korkunç psikolojik
ve ruhsal çatışmaları ortaya çıkartmanın bir aracı olur. Tragedyacılar üçlüsü
Aeschylus (525-456), Sophokles (yaklaşık MO 496-406) ve Euripides
(yaklaşık MÖ 480-406), kabile masal ve efsanelerini, dünya edebiyatının temel
taşları haline getirmişlerdir. Thebes'e Karşı Yediler, Oresteia ve Promcieus
Zinciri; Kral Oedipus, EieJîtra ve Antigone; Iphigenia Taurus'ta, Medea ve Phaedra,
çok geniş bir repertuvarın sadece birkaç örneğidir [OEDIPUS].
Bu tragedyaların sadece otuz ikisi bugüne kalabilmiştir; ama bütün dünyada
hâlâ oynanmaktadır. Yirminci yüzyılın dehşet darbesinin, onlara özellikle
ihtiyacı vardır. "Trajedi, katlanılmaz olana katlanmamızı sağlar." "En büyük
Yunan trajedileri, (...) hepimizin yaşayabileceği karanlık, umutsuz ve intiharla
sona erecek karabasan olasılıklarına karşı sürekli bir eğitimdir." "Yunan, doğanın
zalimliğine olduğu kadar, sözde Dünya Tarihi'nin korkunç yıkıcılığına da
gözünü dikip cesaretle bakarak kendini rahatlatır. (...) Sanat onu, o da sanat
sayesinde yaşamı korur." 13
Aristophanes (yaklaşık MÖ 450-385) önderliğindeki komedyenler, filozoflardan
politikacılara kadar herkesle alay etmekte özgür olmuşlardır. Fantastik
konuları tuvalet ve seks nükteleriyle süslü Şövalyeler, Kuşlar, Bulutlar,
Yabanunlan, Kurbağalar dünyanın her yerinde hala izleyicileri kahkahaya
boğmaktadır. Aristophanes, unutulmaz sözler icat etmede eşsiz bir yeteneğe