Uzun bir iktidar dönemi yaşamış olan belgesel tarih, yaklaşımın ayni derecede en değerli ve en riskli yollarından biridir. Dikkatsiz uygulandığında, yalanın iğrenç biçimlerine açıktır ve kaydedemedigi büyük geçmiş deneyim alanları vardır. Bütün bunlara rağmen, tarihi belgelerin hâlâ bilginin en verimli damarı olduğunu kimse inkâr edemez [HOSSBACH] [METRYKA] [SMO- LENSK], Cambridge tarih okulunun kurucusu Lord Acton, belgesel tarihin çok zararlı bir etkisini önceden görmüştür: tarihçinin kanıtı yorumlamak yerine kanıt toplamaya öncelik verme eğilimi... Acton bundan yaklaşık doksan yıl önce, "Tarihçiden bağımsız tarih yapma eğilimi olan, yani belgeyi içindekinden çok daha fazla önemseyen bir belge çağında yaşıyoruz" 22 diye yazmıştı. Genel bir ifadeyle tarihçiler, cefakâr okuyucularının karşılaştıkları sorunlardan çok kendi tartışmalarının üzerinde durmuşlardır. Bilimsel nesnellik peşinde koşulması, başlangıçtaki düşsel uçuşları azaltmakta ve gerçeği düşten ayırmakta çok işe yaramış, aynı zamanda tarihçilerin kendi keşiflerini aktarmakta kullanabilecekleri araçları da azaltmıştır. Çünkü iyi tarihçinin sadece olayları kurması ve kanıt toplamasına yetmez... Görevin diğer yarısı, okuyucunun zihnine nüfuz etmek, her tarih tüketicisinin sahip olduğu çarpıtma algılayıcısıyla savaşmaktır. Bu algılayıcılar sadece beş fiziksel duyuyu değil, dilbilim terminolojisinden, coğrafi adlardan, siyasi kanaatler için simgesel kodlardan başka, önceden kurulmuş bir entelektüel devreler kompleksini, sosyal gelenekleri, duygusal eğilimleri, dinsel inançları, görsel belleği, geleneksel tarih bilgisini de içerir. Her tarih tüketicisi, geçmiş hakkında kendine ulaşan bütün bilgilerin içinde filtre edilmesi gereken geçmiş bir deneyimler deposuna sahiptir. Bu nedenle, etkin tarihçilerin bilgilerini aktarmaya olduğu kadar toplayıp biçimlendirmeye de dikkat etmeleri gerekir. Çalışmalarının bu bölümünde şairler, yazarlar, sanatçılarla aynı zihin uğraşısını paylaşmalıdırlar. Geçmişle ilgili izlenimlerimizin biçimlendirilmesi ve aktarılmasına yardım eden herkesin; tarihçilerin, müzikologların, müzecilerin, arşivcilerin, çizerlerin, haritacıların, anı defteri tutanların, biyografi yazanların, ses kayıtçılarının, film yapımcılarının, iarihi roman yazanların, hatta "şişelenmiş ortaçağ havası" satanların çalışmalarından gözlerini ayırmamalıdırlar. Her aşamada anahtar nitelik, ilk kez Vico tarafından tanımlandığı üzere, "yaratıcı tarih düş gücü"dür. Bu olmadan, tarihçinin çalışması ölü bir mektup, yayımlanmamış bir mesaj olarak kalır [PRADO] [SONATAJ [SOVKINOl Içzinde bulunduğunuz bu sözümona bilimsel çağda, tarihçilik mesleğinin düş gücüne dayalı yanı, kuşkusuz zayıflatılmış, irtifa kaybetmiştir. Okunması olanaksız akademik çalışmaların ve sindirilmeyen araştırma verilerinin değeri abartılmaktadır, Thomas Cariyle gibi düş gücü yüksek tarihçiler, şairane kural tanımazlıktaki aşırılıklarından dolayı sadece eleştirilmemişler, unutulmuşlardır da. Yine de Carlyle'ın tarihle şiir arasındaki ilişki üzerine görüşleri en azından dikkate değerdir. 25 Carlyle'ın zaman zaman başaramadığı denetim ve doğrulama önemlidir. Ama "doğru anlatmak" da önemlidir. Bütün tarihçiler, öykülerini inandırarak anlatmak zorundadır; yoksa bir kenara itilirler.
"Postmodernizm", sort yıllarda, "tarihçilerin geçmiş üzerinde çalışmaları" konusundaki araştırmalara öncelik verenlerin tümü için bir eğlence haline gelmiştir. Bu tutum, iki Fransız "guru"su, Foucault ve Derrida'nın etkisiyle oluşan hem tarihsel bilginin kabul edilmiş kurallarına, düzenine hem de geleneksel metodolojinin ilkelerine saldıran bir modadır. Posımodernist yaklaşım bir yandan edebiyat alanındaki yapısalcılık karşıtlarının, edebi metnin "anlamını" bozmaya çalışmalarında olduğu gibi, belgesel kaynak malzemelerinin değerini yok etmeye çalışmakta; bir yandan da enformasyonun her parçasının arkasında gizlenip pusuya yattığı düşünülen "olayların tiranlıgı" ve "otoriter ideolojiler"! ihbar etmektedirler. Daha ileri giderek, geçmiş gerçekle ilgili bütün açıklamaların "zorla yapıldığını" kabul etmektedirler. Ve bu "zorla yapma" iddiasını tezgahlayanlara, "insan değerlerine saldırı" üzerinde duran bülün tarihçiler dahildir. Karşıtlarının gözündeyse bu mantık, tarihi "tarihçinin zevkine" indirgemiş; kendi gündemleri içinde politize olmuş radikallerin aracı haline getirmiştir. Tanımlanmış verilere tepeden bakarak bir şeyler bilmenin, hiçbir şey bilmemekten daha tehlikeli olduğunu ima etmektedir. 2 "* Bütün bunların dışında, postmodernizm fenomeni, çözdüğünden daha fazla sorun yaratmıştır. Aşırı yandaşları, olsa olsa fıkra anlatmak yerine mizah analizleri üzerine bilimsel kitaplar yazan ciddi görünümlü akademisyenlere benzetilebilirler. Geleneksel liberal tarihyazıcılıgını "modernist" olarak tanımlamanın yerinde olup olmadığı merak edilebilir. Bütünün ve parçanın saygınlığıyla alay etmek her zaman çok güzeldir; ama bu, sonuçta sadece Derrida'nın küçük düşmesine yol açmaktadır. Sorun, sadece yapı-karşıtlarının, kendi teknikleriyle yıkılması öncesindeki bir zaman sorunudur. "Tanrının Ölümü"nden ve "İnsanın Ölümü"nden kurtulduk. "Tarihin Ölümü"nden... ve postmodernizmin ölümünden de kuşkusuz kurtulacağız," 25 Yine büyütme sorununa dönersek... Tarihin uzun dönemler boyunca gelişimini kayda geçiren bir metin, belli bir aşama veya belli bir anla ilgili bütün özellikleri koordine eden panoramadan farklı olarak düzenlenmiş olmalıdır. Birincisi, yani kronolojik yaklaşım, oluştukları ilk anda atıpik oldukları halde sonradan önem kazanacak yenilikçi olay ve hareketler üzerinde durmalıdır. İkincisi olan senkronik yaklaşım ise, yenilikçi ile geleneksel olanı ve bunların etkileşimlerini birleştirmelidir. Burada ilk risk anakronizm (tarih hatası) ise, ikincisi de hareketsizliktir. Modern Avrupa'nın başlangıcı, bu sorunlar için bir laboratuvar işlevi görmüştür. Hümanizmin, Protestanlığın, kapitalizmin, bilimin, ulus-devletin kökeninin keşfedilmesi işi bir kez tarihçilerin eline geçince; Avrupa, ortaçağ pagan dünyası unsurlarının nasıl ayakta kaTıp geliştiklerini kesin bir doğrulukla kanıtlayan uzmanların dikkatini de çekmiştir. Zeki tarihçinin, bir yolunu bulup bu ikisi arasında bir denge kurması gerekir. Örneğin, 16. yüzyılı tanımlarken yalnızca cadılar, simyacılar, periler hakkında yazmak kadar; yalnızca Luther, Copernicus veya İngiliz Parlamentosunun doğuşu hakkında yazmak da yanlış yönlendirmedir. Kapsayıcı tarih, uzmanların görüşünü dikkate almalı, ama aynı şekilde, onların giderek azalan ilgilerinin üzerine çıkabilmek için de bir yol bulmalıdır.
en büyük düşmanlarının çoğu
Ynnmodd.- Çevre ve Tflrilıöncesi
ir turistin de görebileceği gibi,
GOTTHARD ST. GOTTIIARD Geçidi. OrU
karşı karşıyadır. Belki daha
za'daki posta kutularının üzerin
DANUBIUS ANTIK çağda Tuna nehri.
çerdi, incelikli ritimleri her zam
Farklı kaynaklar aynı sonuca ula
1856'da Düsseldorf yakınlarındak
luk içinde yaşamışlardır. Geli
Orta Taş Çağı veya mezolitik ç
tein pırinçtekınden daha fazlad
GGANTUA MALTA adasının iki tarihi
edebi valinin derlenmesi amacıyla
ken'in kendi de yıkılmadan önce,
gövdeye dik açıyla yukarı kald
eldivenler, yüksek boyunlu, kalın
Feisdil; (Bysirice, "Hızlı Akınt
kaplıydı. Geniş avluları, töre
Başka bir olasılık, orta dönemd
de dinlenmekledirler. İlk kuzeyli
II HELLAS Eski Yunan KARŞILAŞTIRM
"İnsanlık tarihinin en şaşırt
1184'tür. Yapılan kazılar, efsan
Bu Altın Çağın başlıca çatı
içinde öyküsünün sonunu getiri
sıyla geliştirdiği özel ortak-y
Kik mimarı üslubu da başlamış
çok az çalışılmıştır. Hikâ
Mag auch die Spıegluııg im Teich
OMPHALOS YUNANI,UARA gön- Delphoı
şyşırlıcı gücü hiçbir zaman
sahiptir. NcphdofcoMiigia, "hayaii
lışmasını, insanın iç duygula
arasındaki mesafeleri, dağların
- Ama görüyorsun ki bayatlayım!
tik anaıomik kuramlar hesaba alın
Asıl çabası, vinç de spekülati
iyi düzenlenmiş on dalda yarış
kileşime yol açmış ve bu farkl
yıl olan yüzlerce idari makaın i
e devlet tarafından ailelerinden a
olan düşkünlükleri ve himayeler
Cı/»en/s f)
Helenistik ve Romalı dünyanın ni
Kentin akropolü (en yüksek noktad
Bu adam, uııicus spccUitoi raeli
luğu ve çapı eşit bir küre ve
Üçüncü yüzyılın sonlarında,
III ROMA Eski Roma, MÖ 753 - MS 33
yaratmıştır. Önde gelen pek ço
AlC konsüllük M (i 695 M. Calpurn
ma söylentilerinden çıkarılabı
mış ve ikisi de öldürülmüşt
Nehri üzerinden İtalya eyalet sı
Roma imparatorluğunda dinsel yaşa
gorilden fınları da yararlyrutır
: (Aveyron) ve Barın s sac'la (I,o
şık viiz bin umutsuz insan sayıs
C(Gj = Gaius, Gıı = Gnaeııs, I)
ölükle loplar» 260.000 vatandaş
SPQR (Senatus Popuhistjue Romanus =
duğu üç piyade safı (hastan, pr
Çok daha alçak gönüllü cinsler
TEL1X QUI POTU İT RE RUM COGNOSCE
ya mallarına el konulmasını göz
aşarılarını, bu başarıları y
n. yüniımii/Âirı düş gücüne
taşra arasındaki bağlar, eyaletl
1271'den 148 Je kadar, aşağı Rh
Nero, sonunda Qualis arlijex pereo,
TRAJANUS PLINIUS TRAJANUS PLINIUS T
nüm noklası sayılabilecek iki an
nnrin Yakındoğu'ya ilerleyen Tür
Kilit ad, kuşkusuz Aziz Paulus ola
Bu Paulusçu görüşlerin ı ulu
Yahudilikten ve zaman zaman bir Hı
DIABOLOS AVRUPA uygarlığını olu
de manevi yaşamı ve dünyaya gelm
Yere indi ve bir vücuda girdi, ins
iniştir. Son muzaffer kuşatmasın
sını uman ürkek bir politika" ol
Constantinus'urı antik döneme, ya
İmparatorluğunun uzun ömürlül
Hanla 10. Avrupa: Götler
nudur. Ama bu unsurlar bir kere yer
Laplar, zaten kutup ren geyıklerı
Jutland'dan ayrılan Cimbri birliğ
Thomas Malory'mn on beşinci yüzy
[ZADRUGA] yani "birleşik aile"yi g
mel-çizgiyı keşen basil dikey ç
yağmalamaktan alıkoymamıştır.
Günumiiz edebiyat meraklıları. B
Bilinmeyen zamanlardan bu yana. sal
"Akar Vıstül. akar / Polonya ülk
viç (17BÎİ-1874) ise I kızarlar
Constantinus'un, çürümüş bir b
kilerindeki siyasi yaşamı durmada
olu/, yıl tince Naip Arlemıus tar
"Tanrıların en büyüğü ve dün
İKONA DİNSKI, ikonalar Avrupa san
Askeri savunma, domestos tarafında
ye kadar yazılmış en görkemli c
Müslüman, Ramazan ayı boyunca ş
"Allah en büyüktür. Ben şahitli
eski bazilikadan grim ıştır Daha
Genel Ruhani Meclisler Çağında H
ikinci listedir. Ruhani Meclisin la
William Blaekstone, I*. VI. VI till
Bu görüşler kısmen Tanrının l
daha çok yerine getirmişlerdir. H
CI5-10-1609) beklenmesi gerekmişti
torluk gücünün yeniden kazanddı
dıyle birlikle, modern müzikal ro
mi'ış ve diyakozunun. Mıkelıyus
mi MS 586-601), politik davranarak
CÜZAM LOMBARDI YA Kralı Roıhar.
Fulda'daki büyük manastırın (MS
Ongo Avı upa'nın Doğusu y M5 330
Ort^o: Avrupa'mı) Doğuşu y M5 3.
O sırada Latin Hıristiyanlığı,
dindaşlarına karşı savaşmaktan
V MEDIUM Ortaçağ, y. 750-1270 ORT
Medium: Ortaçağ, v. 750-1270 323
DİRHEM 12 \1.\V1S 922'de bir kerva
DING GKRMKN kabilelerin aralarında
BRIE 774 YlbINDA bombardlara karş
Medium: Onacag, y 750-1270 331 I ı
Medium: Ona^ag. y. 750-1270 333 ba
Şapelin dekorasyonu. Charlenıagne
Medium: Ortaçağ, y 750-1270 337 i
Metim m Ortaçag.y. 750-1270 339 Bi
Mfdıum: Or(ar.ag. y. 750-1270 341
ıvjtuıujrı. y. dun hesabına iş
Malinin: Oıtaccıg, v. 750-1270 34
Medium: Ortaçrtğ, y 750-12 70 347
ATHOS K87) YİLİNA ail bir kbrysol
Mttfium: Ortaçağ y. 750-1270 351
MerJium Ortaçağ,}-. 750-1270 353
M T-ci KI M Onacağ,, y. 750-1270 3
NOVGOROD j KSKİ NOVGOROD ormanlık
Medium. Ortaçağ, y. 750-1270 359
Missa ayininin farklı bölümlerin
Medıtım: Ortaçağ, y. /50A270 36
Medium: Ortaçağ, y. 750-1270 365
Medium: Ortaçağ, y. 750-1270 367
Medium: Oı lacng, y 750-1270 369 H
Mediunı: Ortaçağ, y. 750-1270 37
Medıum: Ortaçağ, y. 750-1270 373
Medıum: Ortaçağ, v. 750-1270 375
EL CID ŞÖVALYE R0DRİG0 DİA7. I0
lot, ou le Chevalier à la Charettc
feragat etmek zorunda kaldı. Sonu
yahat etmekle ve Kilise ile Devlet
GOTİK PARİS YAKININDAKİ Sı Deni
Medium: Ortaçağ, v. 750-/270 387
Medium: Ortaçağ, y. 750-1270 389
Medium: Ortaçağ, y. 750-1270 391
Doğu Avrupa on üçüncü yüzyıl
jV/cdıum Ortaçag.y. 750-1270 395
MURANO MI. RANO Venedik lagiinasmda
PLOVUM PLOYIM. yani ağır. demirde
Hollanda ülkesi Kutsal Roma İmpar
Loıharingia'nın bir parçası olm
Alfonso'nun tersine Richard Roma Kr
tek iaşe limanıydı. İngiltere i
ulunmadığının ortaya konulması
Harita 14. Avrupa, y. 1300
ise Konya Türk sultanlarının, an
Mir yakıştırma olduğu odadadır
orçlarının sorumluluğunu yükle
Moskof devletine Yunanca adıyla Ro
artık Hıristiyanlığın öteki k
424 A v r u p o T a n / n ııiplai
yapılabilirdi Sabahlan ve öğlede
Dante'nin en ünlü günleri France
dirilmesini öğütleyip sonra öm
ya Grison, yani "Gri Birlik" dahil
İmparatorun İtalya'da bulunduğu
lıklarını almışlardı. Kritik
din adamı almayanlar için fazlas
PROSTIBULA 1350'DEN y, 1480'lere ka
Büro başkanı daha sonra yır/, o
karşıya geldiler ve ilişip kakı
kadar) ve beş Sforza (1450'den 153
Çekişmenin doruğuna 1420'lerde u
ırakıldı ve sonunda Pontefract't
dışında, tutsaklar genellikle ö
idare sağlamış oluyorlardı. Ü
ğu kabul edecek görünüyordu. 13
arasında pagan kalınıılar, sapk
(1389), Wells (1392) ve Prag'da (14
esmen geliştirilen hiyerarşisiyle
du. Örneğin 1495'te Roma hukuku R
Ortaçağ tarihçiliği kronik ve y
tince kadar Arapça da bilirdi ve M
zen bulun beklentilerini yönelttik
lünmuş iki yarısını yeniden bi
lavya'ya ve 1992'dc Hırvat ısl an
ı büyük bir düzen içinde yapı
ı— — ~— ı ! balıklılar ve
:anbul'a gitti. 39 Çoğunun gizlic
dağılmaya göre belirlenen güç
uhlarımızın selâmeti için, Rab
cephesiyle, halen çizim aşamasın
yazarı bazen Ezra'nın Kıyamet i
Daha sonra Munexin'e Name'sinde Phi
nando ve isabella Ispanyasıyla do
VII RENATIO Rönesanslar ve Reforml
ne pek fazla yazmak moda olmaktan
Renaüo: Rönesanslor ve Rejormiar,
yorumcu çıplak ayaklı genci Odda
Renalio: Rönesanslar ve Reformlar,
Belki de en etkileyici olanı onun
Giıınıo e gia '1 corso della vit
olacaktı. Bu gelenek Fransızcada
Geniş kapsamlı dinsel bir canlanm
fırsatını değerlendirmeyi bildi
Bu gccc şükürler olsun sana Tanr
nını kazandırdı. Dörı yüz y
ya olarak kabul ediliyordu. I919'da
12 AGlSTOS 1553'TK bir Cumartesi g
' j Goclhe'nin FausCu kolay özetle
Protestanların meydan okumasına k
da "Sinir Bozan'dır. Duruşma sır
Ancak propagandanın daha sinsi bi
don sonra Kutsal Kngızisyon "kutsa
ftcnflfio: Roni'sdnslıır ve Refor
faalini düşünerek dinine geri d
ası, bir zamanlar İngiltere başb
Boyle'un Gazlar Yasasından Newton'
Rrnfllio Rcjtıcsrtnslm ve fie/orml
liskıden ne çekirdek aile ne de
Herhangi bir ailenin hangi mertebey
yordu. Sessiz William'in ilk banker
1513'te yazılan İl Principe (Pren
CORVINA MACARİSTAN kralı Matthias
Renal io. 1 Roues «uslar vc Re/omi
Renal io Rcıı esanslar vc Rt^orml
Rcıımia Roer stilisier- vc Rc/omi
Rlihiüo: Rönesunstar ve Reformlar
Renade Ronesanslıir vc Rc/omıl
Rem«iti Roneşmıskı ve Re/onu (a
Rotana 1 Konçsun s l«ı ve Reform
Reıidfio. Röiiesanslrt» ve Re/or
Rönesans Fransası ile XIV. Louis
Remi( i o; Röııesanslarvc Refort
Remil IO Konçsun s lar ve Re/omıl
Rcndiio. Röntsonslaı vc Re/orm/«
Rcıımıo: Roııesanslor vc Refor
Shakespearc'iıı kaçındığı ü
(1641) Kralı bir yığın karşıl
iyi belgelenmiş gaddarlıklara, ha
Remiller Röncsanslar ve Reformlar,
lu demokratların aşırı ve sert
Reııcılio: Rorıescmslnı vc Ref
Kralı II. Louis Jagiellon Mohaç S
Rcııaüo: Ronesanslar ve Re/o mı
Remi (to Ron esans! ar ve Rejonniar
Rtjıolia Ronrsanslar vf Re/ormkii.
Rcmıtıo Ronesanslor ve Reformlar,
Harita 17. Antik ve Modern Roma
Raw! io: Konesanslıu ve Rc/ormltir
Retfdiio: Koıiöcmslıır vr Refor
tarihte belirli bir aşamayı temsi
VIII LU M E N Aydınlanma ve Mutlak
Dahası birçok Avrupa devleti, hü
Ancak sömürgecilik alanındaki bi
Britanya, sömürge ticaretini halk
O sıralar birçok ülkede soylular
Kültürel hayat, kraliyet, din ve
Güzel havai ne laılıdır Tutruir
Vivaldi (1675-1741) Almanlar kadar
Keman çalma sanatı. Leopold Mozar
Topluluğu ya da "Quagueriar diğer
Aydınlanma, Kant'a göre, Avrupa u
"Yahudiler, dikbaşlı, meyus, şik
ıırg'dakı çiftliğini yağmalad
toprak sahipleri, serilerinin yük
luıf sahte tur sesle kendiyle hara
:elsefi roman Rousseau'ya yanıt ol
cı/schule hem anadil hem de teknik
yy da Ylontessori tarafından geli
Ancak 1778'de hem Voltaire hem de R
Québec'te on iki yıl once öldür
Lumen: Aydınlanma ve Mutlakıyet,
önde gelen başrahibin ve piskopos
dau, Neubraisach ve Strasbourgun be
Tarih kitaplarında hiçbir şey. X
XIV. Louis'nin dış siyaseti, güc
Avusturya, bunun yerine İspanyol A
Sistemin doğasında bulunan tutucu
James umutlarını Fransız desteğ
haline geldi. Sonraki yüzyılları
lüagıııısız Masonluğu çevre
ve-yeşıl ekosesi. Karayipli bir e
teydi. Bu maddeler kısa, laik, dem
(1738-1794) yahut Pavia'daki fizik
vermekte büyük güçlük yaşadı
mekteydi. Fakat Balkanlar'm büyük
tında yaşamaktaydılar. Bu deneyi
ışığında yorumlanır. Gerçekt
GROSSENMEER GROSSENMEER I785'te. Ho
yüklüğün sınanması olarak al
larda devleı gelirinin yüzde 96'y
aşkenti olarak 1794'te kurulan Ode
etkilenmedi. Akınları, yanı baş
ilk cildi yayımlandığında, "Ana
düzenlemeler, Polonya'nın Paylaş
halesine karşı çıkmayacaktı. A
Ana konu son derece basitti. Açıl
Aria D. Ouavio Str. 2 Cl. 2Bsn. 2 H
Harila 19. Mozart'ın Prag yolculu
nydi. Şimdi Britanya Büyükelçil
Seven erkek... sevilen nesneye sonu
IX REVOLUTIO Kargaşa İçinde Bir
lan kavramlara) indirgeyen, böyle
olabilirdi? Eger ABD, Amerikalılar
Revolutio. Kargaca Içtnde Bir Kıt
generallerin, insan kalabalıkları
Genç Beethoven 1817. Beethoven gö
?ur PhiîosopJıic der Gcschichte d
Tarihçiler uzun bir süre, Devrimi
Avusturya Alçak Ülkeler'indeki "v
kıskançlıkla sarıldılar. Ancak
O sırada, olayların merkezinde, h
Doğrusal ya da iki kutuplu planlar
nı sorguladıkları için ihbar ve
Burke'nin "Polonya Devrimi"ni memnu
çıktılar. Peıion'un Kralın ona
zafer kazandılar, Angers'yi ele ge
Nazi SS'lerı sanayileşmiş soykı
şı en mıhlan protestonun doğuda
tıpu'nın geleneksel şeytan, öl
dırılacak olan büyük Medeni Yas
Toplumsal sözleşme "İnsan Haklar
I Kadın özgür doğmuştur vc hak
Şarkısı) lıcııı güllesini h
Revo!w(i
Ruslar kendilerini İngiltere büy
kayıplarla baş edebildi. 1841 "de
İkinci ittifakın dağılmasından
için planlarından korkarak ve di
valisvan İtiraz gecikmeyle I labsb
yok tiden güçlen yöneıu. Ancak
KAFKASYA AVRUPA'NIN tüm halkların
GERİLLA FRANSIZ generali Duponl Ha
pazarlığı kabul (ilmeye zorland
önerilmiş, n da bunu reddetmişti
den önceki XII. Karl ve kendinden
mek konusundaki kararlılığıyla
görüşürken "Bu Lamoıtc değil.
Hariiu 21. Devrimci Paris
Rivolulıo: K
endi. Korkunç bir hafta boyunca, y
sa nın çıkarları uğruna yaşam
destanı anlattı. "Hayıı", dedi
X DYNAMO Dünyanın Güç Merkezi,
zaffer olur ya da deha ne zaman dur
mel taşlarını tehdit eden bir be
Dynamo: Dünyanın Cüç Merkezi, 1
Dyıiftmo: Dııjıyamn Guç Merfee
Dynamo: Dünyanın Güç Merkezi. 1
Dynatno Dünyanın Guç Merkebi, İ
Dynomo: Dünyanın Gü< Me/Jet-jı,
Dyııamo: Dünyanın Güç Mirken,
Dynamo Dünyanın Gı
Dynamo. Dünyomn Guç Merkezi, J8İ
Dyııanıo Durcyflnm Guç Merkezi,
peşinden giderken, romantikler yer
Dynamo: Dıınv
Dynamo: Dünyanın Ctı< Merkezi, 1
Dyııaıno; DuHytuıın Güç Merk
Dynamo: Dunvcinuı Gııc Mcrlîi'j
Dynamo: Dünyanın Cuç Mcrfeczı,
Dynflmo: Dim yan İM GÜÇ Mı'il;t
Metternich'in önce bir Liberal san
Oynanıp: Dünyanın Gıu: Merkezi.
Dynanw Dünyanın Güç Merkezi, J8
Dynamo: Dünyanın Güç Merkezi, /
Dvnamo: Dünyanın Güç Merkezi, 1
Dynanto: Dünyanın Güç Merkezi.
Dynamo: Dtinyttmn Güç Merkezi. J8
Dyıuımo: Dun yanın Oıiç Merkez
Dynaıno: Dünyanın Cuç Merkezi,
Dytıamo: Dünyanın Guç Merkezı.
Dynamo: Dünyanın Guc Merfeeîi, J
Dynatno: Dtıııvwıı/ı Güç Mc
Dynamo. Dünyanın Gnç Me/ljczi, 1
Dynamo: Dünyanın Güç Mo'iocît
çuluğu besledi. Dürüst olunursa
ponlara karşı çok fazta inançl
sonra ilk kez Dublin'i ziyaret etti
şarkı söylemek, inileni içmek \
1862) Osmanlılardan daha çok göz
lık sigortasını garanti etti, fa
Du/ıring (1878) ve Ailenin, Ö?d M
dinci yüzyılın Anabaptistleri ve
verleri ve muhafazakârlığın sav
ya'da gerçekleştiren yeni bir mez
yonizm 1860'larda Yahudi yerleşimc
manda Almanya ve Avusturya'da başa
gösterilen Yahudi düşmanlığın
BOXER M AliLSTOS 1900 öğleden son
olarak, Alman sömürge imparatorlu
Dönemin en sarsıcı düşünceler
Kayıtlı ses miizik ve mıi/Jkal a
sokaklara, ana caddelere giderdim v
"halk ahlakına saldırı" yüzünd
gibi şampiyonlar diğer spor yıld
COMBRAY AVRUPA geçmiş zamanı an
kümeli aşağılayıcı bir barı
Savaşmak islemiyoruz, ama zorunluy
oluşan "dışsal bir hilal" de Ame
Artan bir güvensizlik ortamı içi
Hem Harden hem de ITirschfeld liber
Arşidük 23 Haziran lüH'tc Kanopi
Be ıh mann Hollweg bütün suçu R
ne karışması için bir neden gö
düğü Brook's Club'da yemek yedi.
cegini tahmin edebilirlerdi. 1908 B
Ben Tanrı'ya hizmet edeceğiz.) Fa
karanlığa bir atlayıştır." Bet
Bir hafta önce Downing Street on n
am) bağlamışlardı. İngiliz ask
XI TENEBRAE Avrupa Geriliyor, 1914-
Bu nedenle geleceğin tarihçileri,
olarak da 1939-1945 arasındaki bü
mak için daha az istek duyuyordu.
şı'nııı başladığı Kkım ay
I nü önce Devrim daha sonra ise t
kan kocası John Greenhalg dışın
ırakmıştı. Savaş sürerken yap
! programı şans eseri olarak Balk
ortaklarını kaybederlerken çok b
Böylece Dumanın Petrograd Sovyeti
SOVKINO 24 KKİM 1917'DK Sı. Petes
Teıtebrac: Avrupa Geriliyor, 1914-
şak İskoç sesiyle, "öyle bir ö
1919-1034 yılları arasında yanla
Tenebrae: .4vrtipti Geriliyor, 1914
7>"ebrae: Avruptı Geriliyor, ) 9J
SonderjylaikI ("Güney Jutland" ya
Aynı şekilde Rus İç Savaşını
Tetıebrae: Avrupa Geriliyor, (9)4-
Okuyucu burada, ilk öykünün ilk
Hrtrilfl 25. Yeni Avrupa, 1917-1922
Seçmen kitlesi temel olarak İsve
Uluslararası firıans alanında y
dil: lîstoııya vcva Letonya. Slo
luk üzerinde ortaya çıkardıklar
•ix WmliCiity AfcHvi /'(i. \i\!i
.'»>'. Çia&kirm Oust« 5ft Ş>wh.
h i. \\r.ipn i yama
h'). (k'P.vkb&ii
Totalitarizm kavramı temel uygulay
1940'ta üyelikten uzaklaştırıld
lendi. Kaygı ve kötümserliğin h
Resimde geleneksel biçemler bozulm
cüsii beşeri coğrafyanın kurucu
miş öksüz bir gösteri sanatçı
ledi. Bu noktadan sonra elinde tutt
1930'larda oluştuğu şekliyle Sta
Stalinist "ıeror"ün üç aşamas
dıklarını merak ettiler. Her şe
n düşüncesindeydiler. Hiıler da
jisinde çok deneyim kazanmıştı.
aşlatan orduyu da kendi yanma çek
| Kendi ile alay cime mekanizmasın
TcNcbıoc. Avrupa Geriliyor. (9)4-1
için düşünülmüş ve Çekoslav
Berlin Mihveri'nden önce Mussolini
1931-1936 arasındaki beş yıllık
Tem'buif. Avrupa Geriliyor, J9J 4-1
mekanizmalarının görülmesi aç
nuçlar üretmediğini anlamakta ba
Hitler'in açıklamasının büyük
1939 Yılı Avrupa tarihi kitaplar
göstermişti. Bu, Göring'in birka
Milliyetçiliğin kullandığı ope
kesin olarak bilmediği), Ribbemrop
HarUa 26. İkinci Dünya Savaşı n
Naji-Sovyct Ortakhgı (Eylül 1939-
tarafından desteklenen Yahudi kuru
Katyn Katliamları İngiliz. politi
pet'ye kadar Avrupa'nın hâkimiydi
Denizdeki savaş bu kadar hızlı s
Dalıa güneyde, Yunanistan'da Alma
Gerekli belgelerin yokluğunda koş
Daha da ilgi çekici olan şey yaka
LETTLAND LKT0NYALILAK1N Almanya'ya
mada abartıldı. Bir grup yetimin
Ccııo duvarlarından yankılanan
Doğu Avrupa'ya yabancı birisi iç
Katolik papazı öldürüldü. Sava
Japon bombardıman uçakları ABD P
sı planladılar ve Sovyetler Birli
Ordunun kapasitesine ilişkin olara
nin içine sızmayı başardıklar
••V/, nüfusu olmasına karsın
Wimttenvo/jen ya da "harika silahla
ne de bir sonraki yılda Reich'a ka
Tcncbrnc.' Amıpcı Geriliyor, 1914
abeve dönmüş Aziz Johannes kated
1939 Savaşı başlangıçta diğer
Banş ilanı her saman okluğu gibi
Cesetlerle dolu at arabalarının g
"Hapishanenin obur ucundaki yüksek
neklerin olmadığı için kısa hi
IQ derecelerini saplamak amacıyla
Ho ri ( a 28. Bölünmüş Avrupa.
çekmek için kurulmuş onun tamaml
Balılı Müttefikler yurtdışınd
lerde Sovyet işgal bölgesinde sos
Başkan Truman'm verdiği yanıt a
ten bir bölge." 1946'da yaptığı
tutuklandılar ve partileri dağıt
ela iş başına gelen ingiliz İş
merkezi Brüksel'de bulunan Kuzey A
a da sağlam bir miras bırakan Cha
ası rol arayışının etkisi alt
En yıkıcı eleşıiri, harekete h
çevrelerde olmak üzere evlilik, a
Batı Avrupa'nın büyük başarı
sı olan Dr. Erhardt, Fransa ile İ
tere ile ileri düzeyde görüşmel
AET'in ilk yirmi yılı bir dizi o
ııin ayrıcalıklı konumu, Kuzey
gönderme yapan makul bir tanımlam
u bağlamda görülmelidir. Bu, her
1162 /\vn
inkinden daha kötü bir yoksunlukt
Sovyet kültürü, farkında olmaya
daha önce var olmadığı her yerd
tanklarıvla insafsızca ezildiler.
arasında Budapeşte fatihi Andropo
ağmen Temmuz gözdagında. Varşov
meydi. Parti üyeleri sürüler hal
deli olarak, Yalta Anlaşması Sovy
yüzde 50'si CMEA ile açık veren
ı, böylece daha çok Başbakan Wi
yeni canlılık kazandırdı. Uçü
1186 Avruprt Tdıiltı çek bir ög
1188 Avrupeı Tid ılıi Topluluk P
lcri hep reddetti. Tanının kolekt
1990'da biv önceki yılın çatlak
Sovyetler Birlıği'ııde çığı
ya. Beyaz Rusya ve Ukrayna'nın lid
eğer genişleme ve derinleşme yö
Sıınımcrlmvn, H Sıdvıl 1992. B
Önceden bildirildiği gibi sabahı
Nereden kaynaklanıyor bu tehlike?
derinlikleriyle Avrupa'nın kalbi a
1208 Avntpfl /
58 S. Aınııı. Lurocerıırısm
Btiliim ı\ ; y(l«n 12)3 i : iuut:
Bolum Nodfli ı 1215 10 Virgil. Geo
Bölüm Notları 1217 10 C. Seıgno
Bölüm Nodijı ı 1219 24 William
Bekini N
Bölüm Norton 1223 27 Lis(_y do Ma
ßölßm Notlan 1225 33 H. Blum (do
Bolüm Norton 1221 27 J. F, Palmer.
Bö I w m Notlan 1229 81 Bkz. G. M.
Bolum Notion 1231 10 David Footman,
Bolum Notları 1233 59 Bkz. Norman
Bölüm Nodan 1235 95 Bkz. Jozef Ga
XII. BOLUM 1 II. Jean Paul'ün beğ
KUTUCUK NOTLARI 101. TABUR 1. Chris
Kulucuh Notları 1241 Yahudi, Slova
Kufucul; Notion 1243 Ibıd, 485-90.
Kıtütcuh Nollaı i 1245 D FA. 11.
Kutucu/; Notkırı 1247 14 Aralık
KuiucuIj Notlan 1249 GRECO 1. David
Kutucu/t Notlan 1251 ford 1994). 2
Kutucuh Notları 1253 LILI 1. R. La
Kulucttl; Notion 1255 MONTA1LLOU 1.
Kuttu tık Noılan 1257 PO TEMKİN
Kutucuh Notion 1259 David Selbourt
Kuiuculî Notion 1261 TON t. G. Pev
EK I KUYUCUKLARIN LtSTESt 101. TABU
EK II LEVHA NOTLARİ VE KAYNAKLARI
El.' H. Levha Nc>t[(((i vc Kaynakla
Ek 11: Levha Nottan ve Kay nabln ı
El; II: Lcvlui Nodart vc KrtymiMtin
EK III TARİHSEL ÖZET Jeolojik ve
E/t 111 1275
1278 Amip«? Tıın'n Avrupa Alfabe
Fenoloji ve Sagesıgfiatur: Tarihse
Eski Yunan Kolonileri ve Bugünkü
Papalar, Roma Patrikleri Aziz Petru
Eski Yazılar (a) Roma büyük harf
Kartallar ve Haçlar Üst sıra, so
1290 Avruprt Tel M fi i Büyük Kit
Hint-Avrupa Dilleri
C. J. Marsıander vc diğerlerinden
El; 111 1297 Bizans İmparatorluğu
Frank İmparatorluğu, 800-877
İberya'da Hıristiyan Yeniden Feth
Ekili 1303 (2) Standart matematik i
Bulgaristan, Orta ve Modern Çağ E
ti; m 1307 FRANSA KRALLİĞİ KUTSA
Kiev Rus Devletı'rıin Paylaşıml
EWU 1311 Aragon Krallığı ve Deni
Santiago de Compostela'ya Giden Yol
Venedik Cumhuriyeti: Terra Firma ve
İsviçre Konfederasyonunun Büyüm
Efcf» 1319 Osmanlı İmparatorluğ
Doğu Merkezi Avrupa'da Hanedan Gru
Paris Renies, 1420-1787
Modernitenin Başlangıcındaki Siy
Başlıca {alışan taraflar Başl
Rönesans kalyası
Onaltıncı Yüzyılda İspanya'da
Efe III 1333 b) J Lippershey Mıddi
Alçak Ülkeler İsyanı, 1584-1648
Rusya'nın Avrupa tçinde Genişlem
İrlanda'nın İskânı (Onyedinci
Lorraine ve Alsace'ta Fransız-Alma
Başlıca hasımlar Başlıca çarp
Birleşik Krallığın Oluşumu, 17
1806 Eylül Kasım 21 Kasım 1807 J
D Cumhuriyetçi Donem, 1-VII1. yıl
Fransız imparatorluğu, 1812
Modernleşme: Oluşturucu Süreçle
Liberalleşme Göstergeleri, 1791-1
Demiryolu Uzunluğu (•=2000 krn)
Almanya: Konfederasyon ve İmparato
Uluslar Bahan: 1846-49 Devrimleri
Slesvig (Schleswig) ve Holsıein
Eblfl 1367 ikili Monarşi: Avustury
EJ; JII 1369 Makedonya: 1913 Payla
Eh III i 371 Rus İmparatorluğu'nd
İtalyart-Slav Sınırları, 1939-9
tl; İÜ 1375 Ukrayna Cumhuriyeti,
Çekoslovakya, 1918-1992
Ek İli 1379 Sırbistan'ın (1817-1
Komünist "Parti-Devlet"lerinin İk
Nazi Gücünün Yükselişi, 1933-1
El; ilï 1385 İspanya'da Uluslarar
Eh İli 1387 Numara İşareti Ad Ku
5 Sovyet Rusya VE Sovyetler Birfiğ
Efe /II 1391 Ballık Ülkeleri, 199
Efe Jlf 1393 GSYİH GSYİH Yüksek
Avrupa 1995: Beş Uluslararası Ör
(tıyrı«ı bkz. Avusturya Alçak
Anschluss, 1050 Nazi Darbe Girişim
1402 AVMIJMI 7(IM)H Uygarlık, 275.
Chrysoloras, Manuel, 518 Churchill,
Dollinger, Johann J. 1. von. 843 Do
Ortaçağ. 1304, 1306-1307 Milliyet
[ayrıca bkz. Avusturya (İmparator
Britanya Çarpısması (1940). 1072
J Jacobiteler, 679 Jacquard, Joseph
Kursk, Çarpışması (1943). 73. 1
Makedonyalı Ftlippos, 124 Malachow
N Savaşarası, 1019 Ortaçağ. 300
Konstantinus Bağışı, 320, 518,
Psikiyatri, 494 Psikoloji, 458,842,
ve Polonya-Litvanya. 703-709 Sinema
Slowacki, Julıusz. 833 Smııh, Ad
Stuart James Edward. Yaşlı Taht i
Ulaşım, Si7 (ayrıca Kanallar. ll
1434 Avrapn Tıirılıı Ustasi, 10