Norman Davies - Avrupa Tarihi

(1641) Kralı bir

(1641) Kralı bir yığın karşılıklı şikâyetle karşı karşıya bıraktı. Başbakanı Strafford Kontu Parlamento tarafından suçlandı ve Kralın gönülsüz rızasıyla feda edildi. BLARNEY CORK Kontluğundan Blarney Kordu Cormack McCarlhy. I602'de sonu gelmeyen toplantılar, vaatler, sorgulamalar ve zaman kaybettiren konuşmalarla kalesinin İngilizlere teslim edilmesini defalarca geciktirmişti. Bir İspanyol çıkartma kuvvetinin desteğine rağmen, İrlandalı lordlar zaten önceki yıl yakınlarda bulunan Kinsale'de ağır bir yenilgiye uğratılmışlardı ve Vlountjoy'tın İngiliz ordusunun İrlanda'nın tümünü itaati altına alması sadece zaman meselesiydi.' Ancak VlcCarilıy'nin bu meydan okuma harekeli insanları bir hayli güldürdü ve "Blarney" sözcüğü halk dilinde "mucizevi bir konuşma yeteneği" ya da "iyi veya çok konuşma yeteneği" için kullanılır oldu 2 Gerçeklen de yenilgiye uğratılan İrlandalılar müzikse! ve edebi becerileriyle ünlü olduklarından. Blarney Kalesi Irlandalılığın ve İrlandalı gururunun simgesi oldu. "Blarney Korulukları" (1798) şarkısıyla popülerleşen kale bir hac yeri haline geldi. "Oorac McCarlhy Ibrıis me fieri lecıi AD 1446" yazısı bulunan kalenin temel taşının büyülü güçleri olduğu sanıldı ve devam eden savaşların allında korkulu "Blarney Taşını öpme" ritüelinin hacıya ikna yeteneği kazandırdığı söylendi. Burada tarihsel olarak ilginç olar, İrlandalıların o kadar usla ve ikna edici bir şekilde kullandıkları dillerinin kendilerine ait olmamasıydı. İrlanda artık denkleme girmişti. Strafford, Presbiteryenlere karşı atalarının İrlanda Katoliklerine karşı kullandığı aynı sertlikle davranmıştı. Kralın İngiltere ve Iskoçya'daki isyankâr tebaasına karşı kullanılmak üzere bir İrlanda ordusu kurmaya başlamıştı; fakat birliklerin parasını ödemeyip irlanda'yı Haziran 1641'de terk ederek, ardında açık isyan durumunda bir ülke bıraktı. Böylece Protestan dindaşlarını desteklemek üzere bir İskoç ordusu İrlanda'ya girdi ve çok taraflı denetimsiz bir savaş çıktı. Her taraftan muhalefete uğrayan 1. Charles, bunun üzerine iyi bir Tudor davranışı göstererek ingiliz Avam Kamarasının asi üyelerini tutuklamaya kalkıştı ve başarısızlığa uğrayarak "Kuşların uçtuğunu gördüm" diye kekeledi. Artık onun için Londra'ya kaçmaktan ve emrindekilere silahlanmalarını emretmekten başka çare kalmamıştı. Toplamak istemediği Parlamento tarafından yenilgiye uğratılmış olarak, kralların meclislerinin tavsiyesini dinleme geleneğini terk etti ve Nottingham'da sancak açtı. 1642 yazıydı. Ve bu çelişki kralın hayatına mal olacaktı. Böylece 1689'a kadar anayasayla ilgili hiçbir tatmin edici uzlaşmaya varılamadı. Dolayısıyla "İngiliz İç Savaşı" son derece karmaşık bir çelişkinin doğasını yetersiz bir şekilde anlatan yanlış bir sözcüktür. İngiltere'de başlamadı ve İn-

giltere'yle sınırlı değildi. Iskoçya, irlanda ve İngiltere'de devam eden üç ayrı iç savaşı kucaklıyordu ve Stuart âleminin her tarafında birbiriyle ilişki gelişmeleri içeriyordu. İngiltere'de Ağustos 1642'de yaşanan kriz diğerlerinden soyutlanarak anlaşılamaz. Kuşkusuz Kralın Wistminister'de Parlamentoya karşı takındığı sinirli tavır Edinburg'taki mutsuz deneyimlerinden kaynaklanıyordu. İngiliz parlamenterlerin saldırganlığı Kralın Iskoçya ve Irlanda'daki umutsuz politikalarını, haksız dini taleplerle dolu geçmişini ve zaten gelişmekle olan kavgayı bildiklerinden daha da artıyordu. Bu, hepsinden önce politik ve dini ilke çelişkisiydi. Bazı açılardan yararlı olsa da, bu savaşı sosyal gruplar veya ekonomik çıkarlar yönünden açıklama girişimleri, yapısal ve dinsel kanıların karışımına dayanan daha eski analizlerin yerini tutamadı. Monarşik ayrıcalıkları saldırı altında bulunan Katolikler ve Katolikliğe eğilimli Anglikanlar, Krala en büyük bağlılığı duydular. İngiliz püritenleri ve Kalvinist Iskoçyalılar ise mutlakıyetçiliğe karşı bir önlem olarak gördükleri Parlamentoya en fazla destek verenler oldular. Orta sınıf tam ortasından ikiye bölünmüştü. İngilizlere İç Savaşlarının kıtada o sıralarda yaşanan diğer savaşların dini bağnazlığını ve düşüncesiz katliamlarla bir ortaklığının olmadığı öğretilmiştir. Burada en sevilen alıntılardan biri parlamentocu general Sir William Waller'in kralcıların batı ordusunun komutanı Sir Ralph Hopton'a 1643'teki Roundway Down savaşının hemen öncesinde yazdığı mektuptan yapılır: Size beslediğim sevgi o kadar değişmez ki, düşmanlık denen şey sizinle olan arkadaşlığımı kesinlikle bozamaz, fäkal hizmet ettiğim amaca bağlı kalmak zorundayım. Kalbimin arayıcısı olan yüce Tanrı,,, bu düşmanı olmayan savaşa nasıl mükemmel biv nefretle baktığımı biliyor. İkimiz de sahnedeyiz ve bu trajedide bize verilen rolleri oynamak zorundayız. Bari bunu onurlu bir şekilde, kişisel düşmanlık beslemeden yapalım. 51 Eğer o zamanlar bu kadar tahammül ve sabır varsa, savaşlar asla geciktirilemezdi. Çünkü her iki tarafın da belirli bir hoşgörü göstermeye hazırlıklı olmadığı birkaç önemli sorun vardı. Parlamenterlerin "düşük vergilendirme felsefesi" krala yetkin bir şekilde yönetmesi için yeterli aracı sağlamıyordu. Ayrıca hâkim İngiliz örgütlenmesi irlanda ve Iskoçya'nm ayrı çıkarlarından bağımsız olarak sadece İngiltere'de ilgi çekiyordu. Ve hepsinden Öte dini konularda tek bir dini kabul ettirme umuduyla her iki taraf da muhaliflerine zulmetmeye kararlıydı. Savaş "dini özgürlük için değil, zulmedenlerin düşman grupları arasında yürütülüyordu". 52 Krala bağlı olanlar Birlik Yasasını öne çıkardılar. Parlamento ise askeri zafer anında Presbiteryen Anlaşmasını kabul ettirmeye çalıştı. Böylece herkes mutlak birliğin uygulanamayacağını anladı. Ayrıca savaş dehşet anlarından da muaf değildi. Rhine Prensi Rupert'in birliklerinin yaptığı Bolton katliamı (Haziran 1644) ve Cromwell'in bir İrlanda kentinin tüm halkını kılıçtan geçirdiği korkulu Dorgheda Yağması (1649) gibi