Norman Davies - Avrupa Tarihi

kin araç olarak kullanılmaklaydı. Siyamhların kendilerinden daha mutlu,
Brahmanlarm daha bilge veya İranlıların daha az kana susamış olabileceklerini
öğrenmek, Avrupalıları canevlerinden vurdu. Etnolojik türde seyahat yazılarında
önde gelen Cizvit yazarların, kendi entelektüel dünyalarını en etkili şekilde
bombardımana tutacak birçok kaynak sağlamaları şaşırtıcı bir gerçektir.
Birader J.-F. Lafitau'nun (1670-1740) Kanada'daki Kızılderililerin yaşamlarını
betimlemesi ve Birader T. Krusinski SJ'ntn (1675-1756) 1733'te yayımlanan ve
diğer dillere çok çevrilen Iran anıları da burada belirtilmelidir.
Uluslararası ilişkiler sömürge unsurundan açıkça etkilenmiştir. Dönemin
hemen hemen tüm savaşlarının, Avrupa Kıtasının temel askeri mücadelelerine
koşut olarak sürdürülen deniz ve sömürge sahneleri vardı. Büyük kara güçleri
(Fransa, İspanya, Avusturya ve giderek büyüyen Prusya ve Rusya) zengin denizci
güçleri özellikle de çok az askere sahipken diplomatik ittifakların kurucuları,
levazımcılar ve veznedarlar olarak yaşamsal roller oynayabilen Hollandalıları
ve İngilizleri hesaba katmak zorundaydılar.
Diplomasi, Avrupa'nın bir bölgesindeki herhangi bir değişikliği, bütüne
yönelik potansiyel bir tehdit olarak kabul eden bir öğreti olan Güçler Dengesi
tarafından giderek daha çok yönetilmekteydi. Bu bir "Avrupa Sistemi'nin vücut
bulduğunun kesin bir işaretiydi. Ve sömürge avantajı denkleminin ayrılmaz
bir parçasıydı. Sistem, her türlü hâkim kıta gücüne içgüdüsel olarak karşı
olan ve Dengeyi kendileri için en az bedelle korumayı bir güzel sanat haline
getiren İngilizlerin özel ilgi alanıydı. Bu türden uluslararası ilişkiler, önceki
zamanların ahlaki ve dini şevkinden tamamıyla yoksundular. Bunlar, genellikle
neredeyse küçük profesyonel orduların çarpıştığı barış kurucu savaşlarda
dengenin o andaki durumunun test edildiği; iki tarafın şık subaylarının aynı
uluslararası silah kardeşliği cemiyetine ait oldukları ve savaşın sonucunun
kaybedilmiş veya kazanılmış topraklarda nazikçe hesaplandığı bir ritüel biçimine
indirgenmişti. Toprak mülkleri, hükümdarların orada yaşayanların çıkarlarını
düşünmeden, savaşın kaderine göre kazandıkları ya da kaybettikleri
kumar fişleri görünümündeydi. İzleyen dönemin Vestfalya gibi tüm büyük
kongreleri (Utrecht (1713), Viyana (1738), Aix-la-Chapelle (1748) ve Paris
(1763)) aynı nereli kinizm ruhuyla yürütülmekteydi.
İktisadi hayat da sömürgelerden büyük ölçüde etkilenmiştir. Avrupa giderek
sömürge ticaretinden yararlanabilen ve yararlanamayan ülkeler halinde
bölünmekteydi. Britanya özellikle Utrecht'den sonra, Atlantik ticaretinde, Liverpool,
Glasgow ve Bristol'u zenginleştiren şeker, tütün ve köle ticareti üzerinde
üstün bir pay elde ederek en çok yarar sağlayan ülkeydi. Savaş zamanında
düşman limanlarına ambargo uygulamak şeklindeki Britanya siyaseti,
Fransa ve İspanya'nın yanı sıra kaçakçılık, akın ve ambargoyu delmekte uzmanlaşmış
tarafsızlarla da (Hollandalılar, Danimarkalılar ve İsveçliler) sürekli
sorunlara yol açtı. Britanya'da, Hollandalıların rekabetinde, bu dönem kamu
kredisinin tüm kalıcı kurumlarının (İngiltere Bankası (1696), Kraliyet Borsası
ve Ulusal Borç) gelişmesini izledi. Sanayi Devriminin ilk adımları 1760'larda
atıldı (CAP-AG).