ile anlar geçirdiler. Nağmelerin yüksek ve inişi, kalın ile ince olmuştur. Neşe çengi ise gam perdesini yırtmıştır. Feyli 608 ve Nehavend 609 haşiyelerinde oturanlar, visale ermiş âşıklar gibi mutluluk nağmesi okuyup, Zabül 610 ile Neyriz 611 ahenklerle yüce padişah makamını hoşnut etmişler. Sema 612 coşkusunda, kulak hisarında duyma hissi, sema ile vecde meşgul olup, güzel şarkılar söyleyenlerin Hodey 613 okumaları, Hicaz 614 vadisi nigar’ 615 ına yürek bağlayan leyliler yüreğini raksa ve vecde getirdi. Selmek 616 nağmesi Semek 617 yıldızına ve mahur ile Gerdüniye 618 nevası gök güneşine ulaşırdı. O günün işret ve neşe makamını ezel ve ebet ikiliğinde devran kulağı duymamıştı ve duymayacaktır. Üzüm damarlarında kan cari idi ve piyale şarapla kucaklaşmıştır. Kâse elden gitmiş ve güveçler başa kaldırılmıştır. Cihanda var olan mutluluk coşkusundan / yer, göklere nazlar ederdi Nikâhları kılındı ve filan Gabe 619 ahde mültezim etti. 608 İran’da bir köy adıdır. (BKZ: D.S). 609 İran’da bir şehir adıdır. 610 Musiki dalıdır. 611 Musiki dalıdır. 612 Alevilere mahsus bir raks ve ibadet tarzıdır. 613 Develere okunan şarkıdır. 614 Bölge adıdır. Aynı zamanda musiki dalı olarak geçiyor. 615 Beste türüdür. 616 Nağme adıdır. (BKZ: D.S). 617 Yıldız adıdır. (BKZ: D.S). 618 Ahenk adıdır. (BKZ: D.S). 619 Sözlüklerde bu kelime karşılığında çeşitli manalar mevcuttur. Fakat cümleye uygun olan kelime anlamı bulanamadı. Muhtemelen nikâh yapan kışı kast ediliyor. 182
Neşeli Harat’ın Teshiri Ve Abdalı Afganların O Diyardan Kovması Hakkında “Muhakkak Allah zalimleri bildiği gibi yapar.” 620 1143 yılında denk gelen Tonguzyıl 621 yılının üç gün saadetli Nevruzundan sonra ki tabiat kahramanı toprak diyarını teshir etmekte ordu toplamıştır ve ağaç dal savaşçıları Dey 622 dallarını kırmak için boy gösterip yeşermişler, bahar askerleri çiçekten miğfer takıp mutluluk zırhı giymişlerdir. Yoncadan gürzüler ve yeni yeşeren sebzeden kılıç ile hançer kemerlerine takmışlar. Uca boylu Servi 623 hasımları yenmek için güllük arsasında onurlu sima ile baş yüceltmiştir. Bit yaprağı düşmanlarına yeşillik kuvveti ok uzatmış ve bahar ordusu karşısında dikenler diken ve fesat üreten kış cihan mülkünden yok etti. Ferverdin 624 şevketi Behmen 625 ordusunu yendi, ağaç dallarını kıran Şubat 626 isyancılarını şevketi ile şok etti. Her gül yaprakları aslan gibi hız tutup Bit 627 kedisini yakaladılar. Devran padişahın hilal kılıcı yağmursuz ayları düşmanlara aşikâr etti. Güneş makamındaki padişah, kızgınlık şiddetinden gazap ve kuvvetin iktiza ettiği gibi telaşa kalktı ve hırsla Harat’ı teshir etmeğe azım etti. 15 Ramazan, yeşil yerden bayrak açarak hareket etti ve kalabalık bir gurupla aniden Cam 628 ’a girdi. Bahtı devrilmiş Ebu Talib Han Lalevi kardeşi Abülmutellip Hanl’la beraber ki o dönemde Tun hâkimi olmuştur ve memleket haşiyesinde vefasızlık nüshasın 620 Arapça yazılmış bu cümle karşılığında Kuran ayetleri araştırılıp denk gelecek bir ayet bulunamadı. 621 Domuz yılı. Türkçe yıl olarak geçiyor. 622 Farsça ay isimlerinde kışın birinci ayıdır. 623 Ağaç adıdır. 624 Farsçada baharın ilk ayıdır. 625 Farsçada kışın ikinci ayıdır. 626 Rumi’ce kış aylarındandır. 627 Ağaç adıdır. 628 Metinde göründüğü gibi Ö.İ. Fakat bir bölge olarak bulunamadı. 183
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL
3
ÖNSÖZ Dürre-i Nadiri kitabı, 17
KISALTMALAR a.g.e. a.g.m. Bkz. Adı
İÇİNDEKİLER Sayfa Meşhet Teshi
İÇİNDEKİLER Sayfa V. BÖLÜM: E
kitap yazılışında kullandığı
saldırılarında zaferler elde ede
ordu ile Şiravan’a yürüdü, bu
Mehdi Han Astarabadi ve Hazin Lahij
oldu. 13 Bu tarih yazımı etkisind
yaptığı konuşmalarda konuşma m
) Dürre-i Nadiri Kitabının İran
olayları anlattıktan sonra Kuran
Nadir Şah’ın mensup olduğu boy
dinler kafasına bir yumruk olsun v
düşmanlık ve nefrete el yazmış
“Afgan istilasının haberi münt
İsfahan’dan Fars eyaletine geçt
valiliğini Bistun Han Avşar’a v
Zülfikar Han’ı tahtan indirip F
Padişah ordusu askerleri nehirden
haberi keledekileri sevindirdi ve b
Köprülüzade kalabalık orduyla V
düşerek şan direkleri eğildi. A
meclisinde, oyların ateşini ölç
için yola çıktı ve ilk aşamada
Rıza Kulu Mirza da Belh’ten o me
mallar çalındı, yakılıp dağı
mermilerine hedef oldu. Hive halkı
İlbars Han diğer sapmış aşiret
oturtmak için Takı Han’ı deniz
Cabbare tarafından Hovele Araplar
her defa inkâr ediyordu. Ancak mü
yolundan Horasan’a yolcu oldu. Na
korkusundan çember vurmuş yılan
nefesi aldılar. … “Fetih Abat
taşı, onun yüzünün aşkına k
Gümüşü yarattı kaynadıktan so
ömür ve gamdan ve karanlıktan uz
usta muharrirlikle, ilimcilice, Onu
Müşkülpesent düşüncesinin ust
içecek (bal) çıkar.” 98 Cinasl
Büyük İskender 113 , ihsan meyha
küçük bir köpük eğer hayal ö
Hünersizlikle ne zamana kadar hün
derinliğinde pinhan etmedi. Seçki
amberini ki halis miskten ele gelmi
Sanat bile güneş yüzünü örter
eliğlikte kısır sanır. Ebu Temm
Bir cismim var Mecnun cismi gibi ta
İbnisina 213 onun Sina dağı gibi
zaman hesaba gelmez ve Fahir 223 on
Bu durumda söz sahipleri ve elleri
ettiler. “Onların göğüslerind
Vesselam. Allah’a şükürler ols
gösterdiler. Yeryüzünde türetti
Aslında savaş sazını bütün in
Hain hanlar kadıncasına feleğin
damına düştüler. Ahu gözlüler
Zırhlılar zırhı terk edip zırh
ise kutsuzları güçlü ve büyük
cariyelerle yatırdılar ve Sürhap
Geçmiş Söylenilenlerin Tekmilind
denizden ateşin toplarla Reşt 320
istedi. Şerif dergâhı öpmekle s
Mülkaferin Malik-ül Mülk’ün T
şenlik Şimşadı 849 boy atıp ha
yedi-beyza 865 çıkarttılar. Musi
dallar kocalıp çiçekler açtıla
oynaşına geçti. Kısa ağaçlar
Rabbil Âlem’inin Teyidi İle Kan
temelinin toprağa burun sürtmesi
Başarılı Hediv 929 Perşembe ak
hisarda hazır olanlar felek medar
Mirza’nın şefkatine bıraktı.
Zulmet ve Nuru Yaratanın Takdiri
Yeşilliği bayındırından bakan
Gül ve reyhanlar kubbesidir perded
selâm verin” 1001 ret cevap vere
Küçük bağış ve azimetler haki
haşiyeleri ve yakınları kılıç
padişahın tutum ve oyunu değişt
sonra Kernal’ın on Kuruhi’sind
Mehmet Şah da onlara yardım amac
korkusundan, parlak güneş çarkta
esti. Yıldırımlar devran hadisel
güneş aynasından paslansınlar.
kapısında karşıladı. Edep, lü
Özellikle tavus tahtının işlenm
Şah Cihan Abat Katliamı ve Alçak
Tahkik etmeden, muti ve asi nazarda
“Bugün size kınama (suçlama) y
huzurundan yıldızlar encümeni ol
Hindistan Saltanatının Mehmet Şa
Askerler boynu pahalı kolye ve yen
ele geçen mücevherler ve altınla
Sent Memaliği Teshiri ve O Diyarı
şey görünmez oldu.” 1189 Sent
tarlası Sebzevar’da 1199 kahır
Kandahar’a girdikten sonra o iki
düşüncelerinden dolayı şiddetl
Akil şehzade tehdidi ile hiç bir
aldatarak güzel (süslü) sözler
onlara mutlaka dünyada azap ederdi
hedefine aldılar ve “cehennem az
daha çekici duruyordur. Teklikte g
gibi cihan pehlivan salâbetiyle Ki
aslandan haber verir.” 1288 Şii
Düşman Kıran Nadiri Askerlerinin
Böylece havalar soğuyup ve devran
götürüp şiddet ve hasım yoluna
Aziz Allah’ın İzniyle Kerakeyta
kâşifi felek eteğine kaza hükm
gelince yeninden yeşillensin ve so
üyük gemi düzeltilmesini emir et
Mesket velayetine yeni vali olarak
Günah sahipleri ve isyancıların
Kanunsuz evlat babasına şer ateş
Bir: Geçmiş sulatanların zamanı
Osmanî devleti büyükleri bu geli
Kayseri hazretleri ok gibi kinaye d
aldı ve yavaş gitme zorunda kald
Nergis gibi kalın dallı Nergisler
Bey “O, Rabbine selim bir kalp il
esirge sözüyle hatalarına itiraf
15.Şaban 1421 gecesinde kazanın n
Üçüncü Asker Başı “Yeken Me
savaş meydanına gelip, tuzak kuru
aşına uzun müddet saltanat ış
kesmeği devlet güllüğü süsü
İranlılar ki onu rahmet ayeti gö
gayri hakiki sözlere cilve süs ve
ahşiş (ne) kötü bir bağıştı
gece ile gündüz talebinde karanl
dağıttılar. Mülk emlaki bayır
uldu. Rızık azalmış ve nadir bu
kalemde hüsün defterinde akide h
Kaza kahramanı onun başını ki b
Oysa isyan edip kendi haddini geçi
D E F Deken Ekdad Ferdevsi Delo Ekl
K M N Kordcan Menice Nekba Kotade M
T V Z Tac Vassaf Züldeccac Tahir H
389
391
393
ısrarıyla Nadir padişah olmuş v
SUMMARY Nadir Shah ruled as Shah of
Kevserani, Vecih, (1992 M.), Osmanl