You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
35<br />
tarafından görevlendirilebilir. Verilen görevle bir yerde kahramanın toplum içerisindeki<br />
rolünün pekiştirilmesi yanında, menakıbname yazarı açısından onun tarihteki misyonu<br />
açıklanır. Bu açıdan bakıldığında menakıbnameler, düşünce tarihi kaynakları olarak daha<br />
kullanışlı olabilirler. İncelediğimiz menakıbnamelerde üç farklı misyonun özellikle seçildiğini<br />
görüyoruz: Gaza, irşad ve şenlendirme (şehir kurma). Bu üç misyonu ayrıca inceleyeceğiz.<br />
“Zalime karşı savaş” misyonu Bektaşi <strong>menakıbnamelerin</strong>de seçilen ana misyon olma<br />
özelliğini taşırken, “irşad” misyonunun Mevlevi <strong>menakıbnamelerin</strong>de ana misyon olarak<br />
kendini gösterdiğini belirtmiştik. Bektaşi <strong>menakıbnamelerin</strong>deki “zalime karşı savaş”<br />
misyonu genelde “gaza” misyonu ile iç içedir. “Şenlendirme” ise Seyyid Harun örneğinde<br />
“şehir kurmak” olarak ana misyon olma özelliğini taşır. Osmanlı’nın ilk dönemlerinde<br />
mutasavvıfların gaza faaliyetlerine katılması ve tasavvuf erbabının Balkanlar’daki ve<br />
Anadolu’daki Müslümanlaşmadaki etkileri bilinmektedir. Ayrıca sufilerce kurulan tekkeler<br />
bölgenin yerleşime açılması, yani şenlenmesi konusunda etkili olmuştur. “Görevlendirme”<br />
işlevinin içerisinde kahramana yüklenen misyonu anlamak, dönemin tasavvufi düşünce<br />
yapısını kavramamıza yardımcı olacaktır. Burada görevlendirme işlevinin<br />
menakıbnamelerdeki dağılımına bakmak yararlı olacaktır.<br />
Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi, “gaza” misyonunun en belirgin olduğu Bektaşi<br />
<strong>menakıbnamelerin</strong>dendir. Burada görevlendirme işlevi hem “rüya” motifi hem de “şeyh<br />
tarafından görevlendirilme” şeklinde gerçekleşmiştir. Seyyid Ali Sultan ve beraberindeki kırk<br />
kişi peygamberi rüyalarında görmüşler ve Hacı Bektaş’ın yanına gelmişlerdir. Görevleri Rum<br />
ilinin fethini sağlamaktır. 201 Hacı Bektaş Seyyid Ali Sultan’ı bu gruba lider olarak tayin etmiş<br />
ve diğerlerini de farklı rütbelere tayin ederek görevlendirmişti. 202 Kaygusuz Abdal<br />
Menakıbnamesi’nde de görevlendirme usulü “şeyh tarafından görevlendirilme” şeklinde<br />
belirir. Kaygusuz’un şeyhi olan Abdal Musa hacca gitmesi için Kaygusuz’a bir icazet verir ve<br />
onun hac yolculuğuna çıkmasını sağlar. 203<br />
Makâlât-ı Seyyid Harun’da ise diğer menakıbnamelerden çok farklı bir misyon vardır.<br />
Görevlendirme şekli “kudretten gelen avaz” şeklinde gerçekleşir. Gelen ses ondan Karaman<br />
vilayetinde Küpe Dağı’nın yanına bir şehir inşa etmesini ister. 204<br />
201<br />
Yıldırım, a.g.e., s. 161.<br />
202<br />
Yıldırım, a.g.e., s. 163.<br />
203<br />
Güzel, Kaygusuz Abdal..., s. 100.<br />
204<br />
Abdülkerim bin Şeyh Musa, a.g.e, s. 23.
Change language