Andrews’ Deri Hastalıkları Klinik Dermatoloji

538 METABOLİZMA BOZUKLUKLARI
Resim 26-29 Fabry hastalığında görülen zebra cisimcikleri
Resim 26-28 Fabry hastalığı
ANJİYOKERATOMA KORPORİS DİFFUSUM
(FABRY HASTALIĞI)
Anderson-Fabry Hastalığı olarak bilinen bir depo hastalığı olan
anjiyokeratoma korporis diffusum (ACD), deride ve iç organlarda
glikosfingolipidler birikimi meydana gelir. Cilt lezyonları, ilk
bakışta purpuraya benzeyen yaygın benekli telenjiyektazik vasküler
papüllerdir. Bazılarının üstü hiperkeratotiktir, ancak bu anjiyokeratomanın
diğer tiplerinde olduğundan daha az belirgindir.
Özellikle alt ekstremitelerde, skrotum ve peniste, alt gövdede,
aksillada, kulaklarda, oral müköz membranlarda (Resim 26-28)
ve küçük, bazen lineer anjiyokeratomaların alt dudağın orta çizgisinde
en fazla sayıda bulunduğu dudaklarda, çok küçük sayısız
telenjiyektazik papüller görülür. Saç uzaması yetersizdir.
Dermisin endotelyal hücrelerinde, fibroblastlarında ve perisitlerinde
ve kalpte, böbreklerde, otonom sinir sisteminde, glikolipid
(seramid triheksosid) birikimleri oluşur. Kardiyak hastalık
(kardiyomiyopati) ve renal yetmezlik bulunması özellikle ellili
yaşlarda hastanın ölümüne neden olur. Hastalık, kalp veya böbrek
gibi bir organ ile sınırlı kalabilir. Ayak bileklerinde ödem, paralizi,
el ve ayaklarda yanma hissi ile ortaya çıkan paresteziler ve
hipohidroz sıklıkla rastlanılan bulgulardır. Konjunktiva ve orbita
tabanında anormal vasküler yapılar bulunabilir. Hastaların
%90’ında korneada belirgin girdap şeklinde opasiteler ve hastaların
%50’sinde posterior kapsüler yerleşimli karakteristik tekerlek
biçimi katarakt gelişir. İdrarda, albüminürinin yanı sıra, polaroskopi
ile “Malta Haçı” şeklinde maddeler ve sedimentte “mulberry
hücreleri” şeklinde glikolipidler görülebilir.
Hastalık, α-glikozidaz A eksikliği nedeniyle oluşur. Kalıtım,
X’e bağlı resesif yol ile olur. Dişi heterozigotlar, hastalık belirtilerini
değişen derecelerde gösterirler; yaklaşık %30’unda anjiyokeratomlar
görülür. Tanı, lökositlerde, serumda, gözyaşında, deri
fibroblastlarında ve amniotik sıvı hücrelerinde α-glikozidaz A seviyelerinin
çok düşük olduğunun saptanmasıyla konulabilir.
Histolojik olarak, papiller dermis kapillerlerinde dilatasyon
sonucu, endotel ile çevrili lakunaların kan ile dolduğu, ve akantotik
ve hiperkeratotik epidermis ile çevrelenmiş olduğu görülür.
Elektron mikroskobu incelemesi ile endotel hücrelerinde perisitlerde
ve fibroblastlarda karakteristik elektron yoğun cisimcikler
görülür (Resim 26-29). Hastalıktan etkilenmiş erişkinlerin
ve çocukların normal derilerinde de bu cisimcikler mevcuttur.
Anjiyokeratomların lazer ile tedavisi kozmetik açıdan yarar
sağlar. Fenitoin, nörontin ve karbamazepin kullanımı ile ağrının
belirgin şekilde dindirilmesi mümkündür. Enzim tedavisi güvenlidir
ve lizozomlardaki substrat birikimini azaltabilir.
FUKOSİDOZİS
Ender görülen bu bozuklukta Fabry hastalığındakine benzer anjiyokeratomalar
görülür. Yüz derisinin kaba kalınlaşması, ağır
mental retardasyon, halsizlik, spastisite ve nöbetlerin varlığı ile
klinik olarak ayırt edilebilir.
Histolojik olarak, endotelyal ve diğer hücrelerde granüllerle
dolu vakuoller mevcuttur. Hastalık oluşumuna yok açan α-Lfukosidaz
eksikliği, otozomal resesif yolla kalıtım gösterir. İlerleyici
mental ve motor gerileme bebeklikte başlar ve 18-20 yaşlarında
kesin ölüme yol açana kadar ilerleme gösterir.
SİALİDOZİS
Fabry benzeri anjiyokeratomaların oluşumuna yol açan diğer bir
hastalık olan sialidozis, NEU1 sialidaz genindeki mutasyonlardan
kaynaklanır ve siyalillenmiş oligosakkaridlerin hücre içinde
birikmesiyle oluşur. Mental retardasyon, miyoklonus, serebellar
ataksi, iskelet anomalileri ve kaba bir yüz görünümü mevcuttur.
B-MANNOSİDAZ EKSİKLİĞİ
Bu hastalık glikoprotein metabolizmasının ender görülen otozomal
resesif bir bozukluğudur. Fabry benzeri anjiyokeratomalara
ek olarak mental retardasyon, işitme kaybı, agresif davranışlar,