Hiligaynon - The Philippine Revolution Web Central

Editoryal 

Mga tampok 

sa isyu nga ini... 

Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas 

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo 

ANG Edisyong Hiligaynon 

Tuig XLII No. 20 

Oktubre 21, 2011 

www.philippinerevolution.net 

Salabton sang GPH ang liwat nga 

pagkaatrasar sang negosasyon 

L iwat 

naman nga maatrasar ang natalana tani 

nga paghiwat sang pormal nga sugilanon 

pangkalinungan sa tunga sang National Democratic 

Front of the Philippines (NDFP) kag 

Gubyerno sang Pilipinas (GPH) sa Oktubre 31- 

Nobyembre 12 sa Oslo, Norway. Ini bangud napaslawan 

ang GPH nga tumanon ang mga obligasyon 

sini sa idalom sang Oslo Joint Statement 

sang Enero kag Pebrero 2011 nga hilwayon ang 

kadam-an kon indi man tanan nga 17 ginpreso nga 

konsultant sang NDFP nga protektado sang JASIG. 

Nakatapos gid lang mangako ang GPH sang 

Septyembre nga tumanon ang obligasyon nga ini 

antes ang Oktubre 10. Ini para mahatagan pa 

sang kahigayunan ang magtimbang nga bahin 

nga maghanda para sa ila pagpasakop sa 

negosasyon pangkalinungan sa Oslo. 

Ginhambal sang mga tiglawas sang GPH ang 

promisa nga ini sa atubang sang upisyal nga 

tiglawas sang gubyerno sang Norway nga nagaserbi 

nga tagapatunga 

sa sugilanon 

pangkalinungan. Pero 

halos duha ka simana na 

ang nagligad halin nga 

gintalana ang dedlayn sang 

promisa nga paghilway wala 

gihapon sang ginahimo nga 

tikang ang GPH para tumanon 

ini. Tigaylo nagpakatig-a 

ang GPH kag ang 

AFP nga wala ini sang uyat 

nga mga bilanggong pulitikal 

kag lunsay may mga 

kaso kriminal ang gintumod 

sang NDFP. Mismo 

ang puno sang Negotiating 

Panel sang GPH ang nagsiling 

nga indi makalaum ang NDFP 

Italyanong pari, 

biktima sg Oplan 

Bayanihan PAHINA 2 

nga may mahilway pa nga konsultant sini. 

Gusto tani sang NDFP nga madayon na ang 

negosasyon sa GPH agud resolbahon ang mga ugat 

sang armadong inaway kag makahimo sang kasugtanan 

bahin sa mga basehang reporma sa sosyedad, 

ekonomya kag pulitika para malatag ang dalan 

padulong sa makatarungan kag pangmalawigan nga 

kalinungan sa Pilipinas. Pero ginahimo sang GPH 

nga imposible nga madayon ini sa Oktubre 31. 

Talaksan sang sinseridad sang NDFP nga padayunon 

ang negosasyon pangkalinungan ang ginapakita 

sini nga pagpaumod para maghulat sang 

bisan pila ka panahon para tumanon sang GPH 

ang mga obligasyon sini. Sa abaga sang GPH ang 

salabton kag kahuy-anan kon ngaa padayon nga 

nagakaatrasar ang pormal nga sugilanon. 

Sa kapaslawan nga tumanon ang mga obligasyon 

sini, ginapakita sang GPH nga indi ini interesado 

nga iduso ang pakignegosasyon sa NDFP. 

Ka Roger ginpasidunggan 

kag ginsaluduhan 

PAHINA 5 

Mayor Dano kag 6 

POW, hilway na 

PAHINA 9

Sige lang ang satsat sini bahin sa sugilanon 

pangkalinungan pero wala naman ini sang ginapakita 

nga kaseryosohan sa aktwal nga 

pakignegosasyon para resolbahon ang mga basehang 

problema sang banwa nga amo ang ugat 

sang nagadabadaba nga gera sibil sa pungsod. 

Nagatuhaw nga may kabilinggan lamang ang 

sugilanon pangkalinungan para sa GPH kon magaserbi 

ini sa pasipikasyon kag pagsurender sang armado 

nga rebolusyonaryong hublag. Sa sini, ginagamit 

lang ini nga dekorasyon para tabunan ang 

kapintas sang Oplan Bayanihan, isa ka brutal nga 

kontrarebolusyonaryong kampanya nga gindisenyo 

sang imperyalismong US. Ang salambiton permi 

nga kalinungan sang Oplan Bayanihan wala sang 

iban kundi pagtapna sa pumuluyo nga gutom, pigos 

kag ginadingutan sang katarungan. 

Nakahanda ang rebolusyonaryong hublag nga 

atubangon ang mapaniplang nga polisiya nga ini 

sang GPH. Determinado nga uyatan sini ang mga 

basehang demanda sang pumuluyong Pilipino 

para sa hustisya sosyal kag pungsodnon nga 

kahilwayan, sa patag sang sugilanon pangkalinungan 

kag sa patag sang mga pangmasang 

paghimakas kag armadong pagpakig-away. 

Ang krisis sang nagaharing sistema sang daku 

nga agalon nga mayduta kag kumprador padayon 

nga nagalala kag nagagatong sa kaakig kag pagbato 

sang pumuluyong Pilipino. Sa atubang sang 

tuman nga kaimulon kag pag-antus, labi nga nagapursiger 

ang pumuluyong Pilipino nga sundon 

ang banas sang rebolusyonaryong paghimakas 

agud batuan ang pagpanghalit sang mga nagaharing 

sahi kag ila mga imperyalistang amo. 

Mahiwat man ang negosasyon pangkalinungan 

ukon indi, padayon nga magasulong ang rebolusyonaryong 

hublag agud itib-ong ang tunay, 

makatarungan kag pangmalawigan nga kalinungan. 

~ 

ANG 

Tuig XLII No. 20 Oktubre 21, 2011 

Ang Ang Bayan ginabantala sa lenggwahe 

nga Pilipino, Bisaya, Iloko, 

Hiligaynon, Waray kag Ingles. 

Mahimo ini i-download halin sa 

Philippine Revolution Web Central 

nga makit-an sa: 


Nagabaton ang Ang Bayan sang mga 

kontribusyon sa porma sang mga 

artikulo kag balita. Ginabuyok man 

ang mga bumalasa nga magpaabot 

sang mga saway kag rekomendasyon 

sa ikauswag sang aton pahayagan. 

Malab-ot kami paagi sa e-mail sa: 

angbayan@yahoo.com 

Kaundan 

Editoryal: Salabton sg GPH 

ang pagkaatrasar sg negosasyon 1 

Italyanong pari, biktima sg OPB 2 

Paglapas sa kinamatarung sg 

mga minorya 3 

Lakbayan sa Northcentral Mindanao 4 

Ka Roger, ginpasidunggan 5 

COPD, pareho kalain sg RSOT 7 

19 suldado, patay sa Ilocos Sur 9 

Mayor Dano kg 6 POW, ginhilway 10 

Pagmina sa Cagayan Valley 10 

Armadong proteksyon sa minahan 11 

Cheaper Medicines Act 12 

Paghulag kontra-kapitalismo 13 

Balita 14 

Ang Ang Bayan ginabantala duha ka beses kada bulan sg Komite Sentral sg Partido 

Komunista sg Pilipinas 

Italyano nga pari, 

biktima sang Oplan 

Bayanihan 

N akig-isa 

ang Partido Komunista sang 

Pilipinas sa mabaskog nga pagkundenar 

sa brutal nga pagpatay sa antimina nga 

Italyanong pari nga si Fr. Fausto Tentorio, 59 

anyos. Lakip man sa mga nagakundenar amo 

sanday Rubi del Mundo, tagapamaba sang National 

Democratic Front sa Southern Mindanao, 

kag Mohagher Igbal, tagapamaba sang 

Moro Islamic Liberation Front kag puno sang 

Peace Panel sini. Siling ni Del Mundo, ang 6th 

ID ang nagpamuno sa pagpatay. Gindugang 

man ni Iqbal nga nakabaton sila sang impormasyon 

nga ang kriminal isa ka grupo nga 

paramilitar sa idalom sang AFP. 

Si Fr. Tentorio ginpatay sang Oktubre 17, 

bandang alas-7:30 sang aga, sa sulod sang 

iya parokya sa Arakan Valley, North Cotabato. 

Suno sa nakasaksi sa makasiligni nga krimen, 

nakasakay lang ang Italyano nga pari sa iya 

van sang palapitan siya sang isa ka lalaki nga 

naka-helmet kag ginluthang tubtob nga mapatay. 

Napulo ka beses siya nga ginluthang 

gamit ang isa ka pistola nga may silencer. 

Duha ka bala ang nag-igo sa iya ulo. Pagkatapos 

sang maduguon nga insidente naglakat 

ang kriminal palayo sa eksena kag nagsakay 

sa nagahulat nga motorsiklo nga ginamaneho 

sang isa ka wala man makilala nga lalaki. 

Tatlo ka bulan antes ang pagpatay, nagalapta 

sa may kumbento ang mga ahente 

militar nga nagapakuno-kuno nga mga nagalibod 

sang isda. Halos adlaw-adlaw nila nga 

ginatiktikan si Fr. Tentorio pero hinali nga 

nadula tanan sila sang adlaw 

nga patyon siya. Ginpamangkot 

man sang mga suldado sang 

57th IB sang Oktubre ang iya 

cellphone number. Sang 2006, 

ginsulong sang mga militar ang 

ginahiwat nga medical mission 

ni Fr. Tentorio sa akusasyon nga 

nagatago siya sang mga pilason 

nga Pulang hangaway. 

Ang pagpatay kay Fr. Tentorio 

ginpakamalaut sang lain-lain 

nga grupong relihiyoso, mga 

lokal nga residente, mga tagapangapin 

sang kapalibutan kag 

grupo nga nagatib-ong sa 

tawhanong kinamatarung. Isa 

ka piket-rali ang ginlunsar sang 

2 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011

mga katapu sang Hustisya sa 

upisina sang Department of 

Justice sa Manila sining Oktubre 

18. Nagsindi man sila 

sang mga kandila sa Quezon 

City Rotonda ang Promotion 

of Church People’s Response 

bilang pagpakig-unong. 

Isa ka fact-finding mission 

man ang ginahimo sang Exodus 

for Justice and Peace. Nagapati 

sila nga ang pagpatay 

kabahin sang Oplan Bayanihan 

sang gubyerno kon sa diin target 

ang mga indibiwal nga 

mabaskog nga nagapamatuk sa 

polisiya sini sa pagmina. 

Si Fr. Tentorio aktibo nga 

nagabulig sa paghimakas sang 

mga residente batuk sa daku 

nga pagmina partikular sa Kuluman 

Valley, Sultan Kudarat. 

Aktibo man niya nga ginapakamalaut 

ang papel sang 

militar bilang protektor sang 

mga minahan. Ginasuportahan 

man niya ang paghimakas 

sang mga minorya nga Higaonon 

para sa ila duta sang 

katigulangan. 

Daan na nga nakabaton si 

Fr. Tentorio sang mga pagpamahog 

sa iya kabuhi halin 

sa Bagani Command, isa ka 

grupong paramilitar nga ara 

sa idalom sang 73rd IB. 

Nakaluwas siya sa una nga 

pagtuyo sa iya kabuhi sang 

2003 sa bulig sang pumuluyo. 

Si Fr. Tentorio ang ikatlo 

nga misyonero sang Pontifical 

Institute for Foreign Missions 

(PIME) nga ginpatay sa Mindanao. 

Ang una amo si Fr. Tullio 

Favali nga ginpatay sadtong 

Abril 11, 1985 sa Tulunan, 

North Cotabato sang 

grupong paramilitar nga ginpamunuan 

ni Norberto 

Manero. Ang ikaduha amo si 

Fr. Salvatore Carzedda nga 

ginpatay sang mga lalaki nga 

nakasakay sa motorsiklo sadtong 

Marso 20, 1992 sa Zamboanga 

City. ~ 

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011 

PAGPANGHALIT SG PASISTANG ESTADO 

Mga pungsodnon nga minorya, 

biktima sang rehimeng Aquino 

Sa sulod sang 16 ka bulan nga pagpungko ni Aquino, nagaabot 

na sa siyam ka lider-minorya ang ginpatay sang mga pwersa 

sang estado. Linibo ka pumuluyong minorya ang napilitan nga 

magbakwit sa tagsa nila ka komunidad bangud sa masingki nga 

militarisasyon kag pagpang-abuso. Madamo sa ila ang nag-agi sang 

harasment, iligal nga pag-aresto kag pagpangbakol. 

Pinakaulihi sa mga kaso sang 

pagpamatay ang pagpatay kay 

Rabenio Sungit, isa ka lider sang 

mga Palaw’an sa Quezon, 

Palawan. Sang Septyembre, ginluthang 

si Sungit sang duha nga 

nakamotorsiklo nga lalaki sa 

merkado sang Quezon sa nasambit 

nga prubinsya. Antes ini, 

pirme nga “ginabisitahan” sang 

mga suldado sang Philippine 

Marines ang balay sang mga 

Sungit para pamangkuton kon 

diin kag ano ang ginahimo 

niya. Ikaduha nga myembro na 

sang pamilya Sungit si Rabenio 

na ginpatay sang mga pwersa 

sang estado. Sang 2005 ginpatay 

man sang mga armadong 

gaway sang reaksyon ang iya 

utod nga si Abelino. 

Malaba ang kasaysayan sang 

pagbato sang pamilya Sungit sa 

daku nga pagmina kag para sa 

Masingki nga militarisasyon 

sa San Fernando, Bukidnon 

W ala 

mga kinamatarung sang mga 

pungsodnon nga minorya sa 

Palawan. Bangud diri, ginbansagan 

sila nga mga komunista 

kag ginhimo nga target 

sang pagpang-ipit sang militar. 

Sang Hulyo 30, ginpatay 

sang mga paramilitar si Arpe 

Belayong, isa ka lider sang Higaonon 

kag ang iya umagad nga 

si Soltie “Amang” Daguingan. 

Napilasan ang mga anak ni Belayong 

nga sanday Michelle, 14, 

kag Longlong, 6. Sanday Belayong 

kag Daguingan mga lider 

sang komunidad nga nagabalibad 

nga maghalin sa ila mga 

duta sa pihak sang operasyon 

sang dumuluong sa pagmina sa 

Agusan del Sur. Sang 2010 ginpatay 

sang mga paramilitar ang 

utod ni Belayong nga si Mampaagi 

bangud sa pagkontra sa 

pagmina sa ila lugar. ~ 

untat ang militarisasyon sa mga baryo sang Bunacao, 

Namnam kag Magkalungay sa San Fernando, Bukidnon. Sining 

ulihi, ginreklamo sang mga minorya sa lugar ang wala untat nga 

pagpamomba sa bukid sang Butay, malapit sa Pantagon Range kon 

sa diin sila nagakuha sang pagkaon kag iban pa nga pangabuhian. 

Madugay na nga ginaantus sang mga residente diri ang pagpangabuso 

sang militar kag lokal nga reaksyunaryo. 

Sang mag-umpisa sila nga magbato, gin-akusahan sila nga mga 

myembro sang Bag-ong Hangaway sang Banwa (BHB). Ginadumilian 

sila nga mag-entra sa mga paghulag para sa ila mga kinamatarung. 

Kahimbon ni Mayor Laurentia Edma sang San Fernando, 

gintukod ang Triom Force, isa ka grupo sang paramilitar, para ipiton 

ang mga residente nga nagabato para sa ila mga kinamatarung. 

Sang Oktubre 11 ginpatay sang Triom Force ang kapitan sang 

barangay Kibungkong nga si Jimmy Arion, makaligad nga magpahayag 

siya sang mabaskog nga pagpamatuk sa grupo. Ang Triom 

man ang nagpatay sa mag-amay nga si Nicomedes de la Peña Sr. 

3

PAGPANGHALIT SG PASISTANG ESTADO 

kag Nicomedes de la Peña Jr. sang Abril 27. 

Mga mangunguma sila nga halin sa 

Barangay Mabuhay. Ginpatay man sang Triom 

sanday Ruben Gatong kag Itik Awisan, 

mga residente sang Kibungkong kag Namnaman, 

bangud indi sila mag-entra sa 

grupo. 

Padayon ang pagpang-ipit kag pagpamahog 

sang mga suldado. Ginasulod nila 

ang tanan nga sityo kag ginatiktikan ang 

mga residente nga nagaentra sa aksyon nga 

protesta. Regular sila nga nagapatawag 

sang mga pulong kag nagapagwa sang mga 

sine kon sa diin ginasamaran ang mga 

paghulag. Nagtukod sila sang detatsment 

sa atubang sang buluthuan nga elementarya 

sa Namnam. Ginpamatukan ini sang 

mga residente. ~ 

Pagpang-ipit sa mga 

mangunguma sa Misamis 

S ang 

Septyembre 24, nag-abot sa Kalumbay 

Regional Lumad Organization ang 

report sang Pangalasag, isa ka organisasyon 

sang mga minoryang Higaonon, angut 

sa pagpangharas sa ila sang mga tinawo 

sang A Brown Company Inc. (ABCI). 

Ang Pangalasag nagapamatuk sa plano 

nga pagpang-agaw sang ABCI sa ila mga 

duta sa Opol, Misamis Oriental. Plano sang 

ABCI, isa ka dumuluong nga kumpanya nga 

nagatanom sang palm kag nagabaligya sang 

palm oil, nga magbukas sang plantasyon sa 

duta nga ginatamnan sang mga Higaonon 

sang saging, niyog kag iban pa nga 

pananom. Ila ginademanda nga iatras ang 

proyekto sang ABCI. 

Sang Marso 10, gin-ipit kag ginpahog 

sang mga gwardya sang ABCI ang pito ka 

myembro sang Pangalasag. Plano nila nga 

magkuha sang “bagacay,” isa ka sari sang 

kawayan, sang hinali na lang sila nga gindumilian 

sang mga gwardya sang ABCI nga 

magsulod sa lugar. Isa ka oras makaligad 

ini, ginsundan sila sang mga armado nga 

tinawo kag wala sang rason nga ginpaulanan 

sang bala sang mga nagpakilala 

nga myembro sang National Bureau of Investigation. 

Ginsakit sila, ginpahog kag iligal 

nga ginditine sa Opol Police Station. 

Ginsaylo sila sa upisina sang NBI sa 

kapitolyo sang Cagayan de Oro kag ginkasuhan 

sang direct assault. ~ 

Lakbayan sa Northcentral 

Mindanao, ginlunsar 

S a 

Northcentral Mindanao, tatlo sa kada apat nga 

mangunguma ang wala sang kaugalingon nga duta. 

Pila ka pulo ka libo nga mamumugon sa uma ang 

nagakabuhi sa grabe nga kaimulon. Ang kawad-on 

sang duta labi nga ginapalala sang malaparan nga 

pagpang-agaw sang duta sang mga multinasyunal 

nga korporasyon. Sini lang, nangin sentro ang rehiyon 

sang maduguon nga kumprontasyon sa tunga 

sang mga nagabato nga mangunguma kag mga dumuluong 

nga kumpanya, ila mga kahimbon nga agalon 

nga mayduta kag mga armadong pwersa sang estado. 

Ang mga halambalanon nga ini ang dala sang 

linibo nga mangunguma nga nagmartsa halin sa ila 

mga ulumhan sa Valencia, Bukidnon; Luagit, Misamis 

Oriental; kag Gingoog City padulong Cagayan 

de Oro halin Oktubre 19 tubtob Oktubre 21. 

Sa Bukidnon, nagahimbunanay ang mga dumuluong 

nga korporasyon sa mga agalon nga mayduta 

para makadto sa ila ang mga duta nga maayo tani 

para sa produksyon sang pagkaon para sa lokal nga 

konsumo. Ginaarkilahan nila, kon indi man direkta 

nga ginabakal ang mga duta para sa komersyal nga 

produksyon sang mga produktong agrikultural nga 

pang-eksport. 

Sa 315,164 ektarya nga dutang ulumhan, halos 

80,000 ektarya ang ginatamnan na sang saging. 

Lakip sa mga dumuluong nga kumpanya nga may 

mga plantasyon diri ang Del Monte Philippines Inc. 

(DMPI), Lapanday Diversified Products Corp., Davao 

Agriventures Corp. (DAVCO), Mt. Kitanglad Agri-Development 

Corporation kag Southern Fresh Fruits. 

Kadungan sang malaparan nga pagpang-agaw 

sang duta ang paglapnag sang mga abuso sa 

tawhanong kinamatarung sang mga mangunguma. 

Sang Hunyo 14, ginpalukpan sang mga gwardya 

kag goons sang Central Mindanao University (CMU) 

ang nakakampo nga mga mangunguma sa Dologon, 

Maramag. Nagkampo ang mga katapu sang Buffalo- 

Tamaraw-Limus Farmers Association para punggan 

ang pagpalayas sa ila sa duta nga ginauma nila sang 

masobra tatlo ka dekada. Nakatalana nga ibaligya 

sang pamunuan sang CMU kag DAVCO ang ila mga 

ulumhan sang plantasyon sang saging kag pinya 

sang kumpanya. 

Sang Hulyo 30 naman, ginapamunuan sang mga 

gwardya sang Del Monte Plantation ang mga 

nakakampo nga mangunguma sa Ocaya Ranch sa 

Kuya, Maramag. Nakatalana nga pahalinon sang AFP 

ang mga mangunguma sa duta nga ila ginatalauma 

bangud ginbaligya na ini sang agalon nga mayduta 

sa Del Monte para sa ekspansyon sang plantasyon 

sang pinya. ~ 


Ka Roger, ginpasidunggan 


N agbuhos 

ang mga pagpasidungog kag pagsaludo sa 

nagtaliwan nga tagapamaba sang Partido Komunista 

sang Pilipinas (PKP) nga si Gregorio “Ka Roger” Rosal. 

Nagpagwa sang tagsa-tagsa 

nila ka pagpasidungog ang sentral 

nga pamunuan sang PKP, 

mga yunit sang Bag-ong Hangaway 

sang Banwa, ang National 

Democratic Front kag mga rebolusyonaryo 

nga organisasyong 

masa nga katapu sini nga nagakilala 

kag nagpasidungog kay 

Ka Roger nga nagserbi nga tingog 

sang rebolusyonaryong 

kahublagan sa masobra isa ka 

dekada. Naghatag-pasidungog 

man ang mga progresibong organisasyon 

sang mga pamatanon, 

mangunguma, mamumugon, 

mangingisda kag iban pang sektor 

nga nagakilala sa daku nga 

papel sa pagdampig sa interes 

sang pumuluyong Pilipino. 

Ginpagwa sang Buru sa Impormasyon 

sang PKP sang Oktubre 

9 ang impormasyon bahin 

sa pagtaliwan ni Ka Roger sang 

Hunyo 22. Kadungan sini ginpalapnag 

ang pahayag sang 

Komite Sentral sang PKP paagi 

sa espesyal nga isyu sang Ang 

Bayan. Diri naghatag ang bilog 

nga PKP sang Pulang pagsaludo 

sang bilog nga kabuhi nga wala 

sang duha-duha nga pag-alagad 

ni Ka Roger sa pumuluyo. Siling 

sang Komite Sentral, bilang 

mensahero sang balita sang rebolusyong 

Pilipino, ang tingog 

niya nagpainit kag naghatag-inspirasyon 

sa mga Pulang hangaway 

kag pumuluyo nga nagahimakas. 

Nangin alagyan man siya 

sang mga reklamo sang mga ginapigos 

kag ginalapak nga nagapangita 

sang katarungan, 

dugang pa sang Komite Sentral. 

Ginkilala sang Komiteng Rehiyunal 

sang Partido sa Southern 

Tagalog (KR-ST) ang daku 

nga amot ni Ka Roger sa rehiyon. 

Sa pahayag sang KR-ST, 

gintuytoy sini ang nangin papel 


niya sa pagpundar kag 

pagsulong sang rebolusyonaryong 

hublag sa rehiyon. 

Ginbalikan sini ang 

mga gintungdan nga papel ni 

Ka Roger sa rehiyon bilang upisyal 

sang rehiyunal nga pamunuan 

sang Partido kag bilang 

tagapamaba sang Melito Glor 

Command (MGC) sang 1988 

tubtob 1992. Ginkilala man 

sang KR-ST ang daku nga bahin 

niya sa pagdumala sadto sang 

hilikuton propaganda sa rehiyon 

lakip ang pagpanguna sa hilikuton 

pagbrodkas sang Radyo 

Pakikibaka kag pagpagwa sang 

Kalatas, ang rebolusyonaryo nga 

pahayagang masa sang ST. 

Halin sa Southern Tagalog, 

ang rehiyon nga ginhalinan ni 

Ka Roger, nagpagwa man sang 

pahayag ang Melito Glor Command, 

ang Lucio de Guzman 

Command-Mindoro kag ang Eduardo 

Dagli Command-Batangas. 

Naghatag man sang tagsa-tagsa 

nila ka pagpasidungog ang mga 

pangrehiyon nga tsapter sa ST 

sang Revolutionary Council of 

Trade Unions (RCTU-ST), Pambansang 

Katipunan ng mga 

Magbubukid (PKM-ST), Artista 

at Manunulat para sa Sambayanan 

(ARMAS-ST), Kabataang 

Makabayan (KM-ST) kag 

Liga ng Agham para sa Bayan sa 

UP Los Baños (LAB-UPLB). 

Isa ka matuod nga rebolusyonaryong 

baganihan sang 

pumuluyong Pilipino. Amo sini 

ginlaragway si Ka Roger ni Jorge 

“Ka Oris” Madlos, tagapamaba 

sang National Democratic Front- 

Mindanao. Siling niya, ang 

panahon nga nangin tagapamaba 

siya sang PKP ang pinakabulawanon 

nga panahon sang rebolusyonaryong 

propaganda nga 

indi pa matupungan sa subong. 

Ginhatagan-pasidungog ni Ka 

Oris ang pagkamapainubuson 

kag kapisan ni Ka Roger. Ginpakita 

sang kabuhi niya, nga 

naghalin sa sahing mangunguma, 

ang kamatuoran nga ang 

masa ang tunay nga mga 

baganihan. 

Isa ka indi mapatay nga 

kalayo ang gintanom ni Ka 

Roger sa tagipusuon kag paminsaron 

sang mga rebolusyonaryo 

sa kasyudaran, suno sa 

Komiteng Rehiyunal sang Partido 

sa National Capital Region. 

Siling nila, ang kalayo nga ini 

ang naghatag-kasanag sa dalan 

sang rebolusyonaryong paghulag 

kag pagdula sa pagginahum 

sang daku nga agalon nga mayduta 

kag burgesya kumprador. 

Gindumdom ni Simon “Ka Filiw” 

Naogsan, tagapamaba sang 

Cordillera Peoples’ Democratic 

Front, ang malahalon nga leksyon 

sa hilikuton propaganda 

nga ginbayaan ni Ka Roger. Nagupdanay 

ang duha ka lider sa isa 

ka press conference sang 2005 sa 

Mountain Province kon sa diin 

gin-imbitahan nila ang mga 

myembro sang midya para ibalita 

ang pag-uswag sang rebolusyong 

Pilipino. Suno kay Ka 

Filiw, nakita niya kon paano 

5

maayo nga makigrelasyon kag 

mag-integrar si Ka Roger sa mga 

mamahayag, masa kag mga Pulang 

hangaway. 

Nakatanom na sa tagipusuon 

kag paminsaron sang basehang 

masa ang ginbilin nga panubli 

ni Ka Roger nga mga kadalag-an 

kag pagsulong, suno kay Ka Simon 

Santiago, political director 

sang Bag-ong Hangaway sang 

Banwa sa Southern Mindanao 

Region. Siling niya, padayon 

nga nagalanog ang iya tingog sa 

bilog nga pungsod. 

Ginlaragway naman si Ka 

Roger ni Prof. Jose Ma. Sison, 

tagapundar nga tagapangulo 

sang PKP, bilang modelo nga 

kadre nga komunista, tumalagsahon 

nga makabanwa 

nga Pilipino, isganan nga Pulang 

hangaway, maathag nga 

tagapahayag kag 

epektibo nga 

manunudlo kag 

organisador sa 

kubay sang 

anakbalhas. 

Ginsiling naman 

ni 

Ka Luis 

Jalandoni,tagapangulo 

sang NDFP-Negotiating Panel, 

nga wala kamatayon nga tingog 

si Ka Roger sang rebolusyon kag 

sang masang ginapigos kag ginahimuslan. 

Ginlaragway naman sang 

Pambansang Katipunan ng mga 

Magbubukid si Ka Roger bilang 

baganihan sang sahing mangunguma. 

Nanawagan ang PKM 

sa mga mangunguma nga 

sakdagon ang iya rebolusyonaryong 

panubli. Suno naman 

sa Revolutionary Council of 

Trade Unions, si Ka Roger ang 

budyong sang rebolusyon nga 

nagapasingki sa determinasyon 

nga magbato kag magrebolusyon. 

Mga pinungpong nga pulang 

rosas naman ang ginhalad 

sang Kabataang Makabayan kay 

Ka Roger nga ila ginalaragway 

nga idolo kag inspirasyon sang 

mga rebolusyonaryo nga pamatan-on. 

Naghatag pasidungog man 

ang mga bilanggong pulitikal sa 

pungsod. Sa ila pahayag, ginkilala 

nanday Prospero Agudo, 

Alan Jazmines, Eduardo 

Sarmiento kag Eduardo Serrano 

ang mapagsik nga pagbalita ni 

Ka Roger kag ang himpit nga 

pagpangapin niya sa interes 

sang pumuluyo. 

Nagpahayag man ang lainlain 

nga progresibong lider kag 

organisasyon. Gindumdom, 

nagsaludo kag nagpasidungog 

ang mga grupong BAYAN, Pamalakaya, 

KMU, Anakbayan, ang 

Antonio Zumel Center for Press 

Freedom kag madamo nga iban 

pa. Ginkilala man sang mga lider 

pareho nanday Renato 

Reyes, Carol Araullo, Judy Taguiwalo, 

Roberto de Castro kag 

iban pa ang nangin kontribusyon 

ni Ka Roger sa paghimakas 

sang pumuluyong Pilipino. 

Nagpaabot man sang pagpakig-unong 

ang Moro Islamic 

Liberation Front (MILF) nga 

nagkilala kay Ka Roger bilang 

tunay nga baganihan sang mga 

nagahandom sang kahilwayan 

halin sa pagpamigos kag pagpanghimulos. 

Nagpaabot man 

sang pagpakig-unong ang mga 

rebolusyonaryo kag progresibong 

organisasyon halin sa Austria, 

Australia, India, Belgium 

kag iban pa. 

Ang balita sang kamatayon 

ni Ka Roger nagbun-ag sang 

mga mensahe sang pagpakigunong 

sa internet. Ang pangalan 

ni Ka Roger kabahin sa pinakamainit 

nga mga tinaga sa mga 

pagbayluhanay sang mensahe sa 

Twitter kag lain-lain nga website. 

Nagsulat sang mga artikulo 

nga nagdumdom kay Ka Roger 

ang mga reporter nga nangin 

malapit niya nga angut pareho 

kanday Delfin Mallari kag Paul 

Gutierrez. Madamo nga tula ang 

ginsulat para siya pasidunggan. 

Bilang pagsabat sa panawagan 

sang PKP, tanan nga yunit 

sang Bag-ong Hangaway sang 

Banwa sa bilog nga pungsod 

nagpormasyon sadtong udto 

sang Oktubre 15 bilang pagpasidungog 

sa anay tagapamaba 

sang PKP kag agud ihilera si Ka 

Roger sa Entablado sang mga 

Baganihan kag Martir sang 

pumuluyong Pilipino. Partikular 

sa Batangas, nga gintubuan nga 

duta ni Ka Roger, nagtambong 

ang isa ka gatos nga Pulang 

hangaway kag masang mangunguma 

sa isa ka pagtipon 

agud handurawon ang rebolusyonaryong 

kabuhi ni Ka Roger. 

Kadungan sa pagpormasyon 

sang BHB, naghiwat sang mga 

kilat nga rali sa lain-lain nga 

bahin sang Southern Tagalog; sa 

Sta. Cruz, Maynila; sa Cubao, 

Quezon City; sa Davao City kag 

iban pang lugar ang Kabataang 

Makabayan kag iban pa nga rebolusyonaryong 

organisasyon. 

Ang mga nagrali sa US Embassy 

kag Mendiola sang adlaw nga ina 

naghatag man sang panahon 

para pasidunggan si Ka Roger. 

Ginhiwat man sang hapon 

sang Oktubre 15 ang isa ka 

pagtilipon sa covered court sa 

Ibaan, Batangas, ang banwa 

nga gintubuan ni Ka Roger. Nagtambong 

didto ang masobra 500 

katawo. Ginsug-alaw sila sang 

kapitan sang Barangay Talaibon, 

kon sa diin siya nagdaku. 

Naghambal ang duha pa niya ka 

utod, ginpagwa ang malip-ot 

nga bidyo sang iya kasaysayan 

sa kabuhi kag ang mensahe sang 

pagpakig-isa ni Kaupod Jose 

Ma. Sison. Nagpahayag ang 

lain-lain nga sektor sang pagpakig-unong 

kag nagkanta sang 

mga rebolusyonaryong musika. 

Antes ini, isa ka misa ang ginhiwat 

sa simbahan sang Ibaan. 

Ginbisita man ang daan nga balay 

sang pamilya Rosal. 

Sa pagpanguna sang NDF Negotiating 

Panel kag mga lokal 

nga upisyal sini, hiwaton sa 

maabot nga Oktubre 21, Adlaw 

sang mga Mangunguma, ang isa 

ka daku nga pangpubliko nga 

pagtipon sa UP Film Center agud 

pasidunggan si Ka Roger. ~ 


COPD sa NEMR, pareho 

man kalain sang RSOT 

M aluwas 

sa mapaniplang sini nga ngalan, wala sang anuman 

nga kinatuhay ang Community Organizing for Peace and Development 

(COPD) Teams sang Oplan Bayanihan (OPB) kag 

ang guba na gid nga Reengineered Special Operations Teams 

(RSOT) sang Oplan Bantay Laya. 

Base sa inagihan sang 

Northeastern Mindanao Region 

(NEMR), ginagamit pa gihapon 

sang OPB ang triad operations 

kon sa diin dungan nga ginahimo 

ang operasyon kombat, 

paniktik kag COPD. 

Samtang may mga nakapwesto 

nga yunit pangkombat 

ang AFP sa palibot para tabugon 

ang Bag-ong Hangaway sang 

Banwa (BHB), ang mga tim sang 

COPD nagapasundayag sa sentro 

sang mga ginatarget nga baryo. 

Pareho man sang mga operasyong 

RSOT, ang mga operasyong 

COPD kontra-pumuluyo sa kaibuturan. 

Ginagamit sini nga 

panaming ang pumuluyo, ginapahog 

kag ginapigos sila, ginalapakan 

ang ila nga mga kinamatarung 

kag ginaguba ang ila 

nga paghiliusa. 

Hungod nga ginaokupar sang 

mga tim sang COPD ang mga 

balay kag pasilidad sang mga 

sibilyan para magserbi nga “proteksyon” 

sa ila ang mga residente 

sa posible nga pag-atake 

sang BHB. Pila sa mga masami 

nila nga ginakampuhan ang mga 

eskwelahan, barangay hall, 

health center, waiting shed kag 

iban pang pangpublikong lugar. 

Sa tion nga makapwesto ang 

tim sang COPD nagahimo na ini 

sang nagkalainlain nga porma 

sang saywar. 

Pagpaniplang. Para ipakita 

nga demonyo ang BHB kag 

waskon ang paghiliusa sang 

pumuluyo kag ang ila nga hangaway, 

nagapagwa ang COPD sang 

mga kontra-rebolusyonaryong 

bidyo pareho sang “Huwad na 

Pangarap” kag “Killing Fields”. 

May mga tropa man ang 

COPD nga nagapakuno-kuno nga 


mga Pulang hangaway, nagakadto 

sa balay sang ginasuspetsahan 

nga tagasuporta sang BHB kag 

nagatulog o indi gani nagapabulig 

nga makaangut sa mga kaupod. 

Nagahimo sila sang pagpanamad 

para mapalapta nga ang 

BHB kuno ang may kasal-anan. 

Samtang ginahimo ini sa 

mga target nga baryo, nagadungan 

sa pagbinutig ang mga 

tagapamaba kag upisyal sang 

militar sa masmidya batuk sa 

BHB. Ang mga mayor nga isyu 

nga ginapasibangud sa BHB amo 

ang paglapas kuno sa tawhanong 

kinamatarung, pagrekrut sang 

mga menor de edad, pagpangilkil, 

pagpanulisan kag iban pa 

nga teroristang hilikuton. Ginalaragway 

man nga mga myembro 

sang BHB ang mga mangunguma 

nga sibilyan nga ila 

nga gindakop o ginpatay. 

Samtang, pilit man nila nga 

ginapakita nga mabuot nga 

karnero ang ila nga mga kaugalingon 

paagi sa paggamit sa 

mga resorsa sang sibilyang 

gubyerno para magdul-ong sang 

ila nga serbisyo sa mga tawo. 

Ginakontrol kag ginapamunuan 

sang militar ang pagpanagtag 

sang mga resorsa sang mga 

ahensya sang gubyerno pareho 

sang National Commission on 

Indigenous Peoples, Department 

of Social Welfare and Development, 

Department of Health kag 

mga lokal nga gubyerno. Nagahatag 

sila sang paghanas 

bokasyunal sa pamatan-on, 

gamit ang mga kurikulum sang 

TESDA. Naghiwat sila sang mga 

medical mission gamit ang tinawo 

kag bulong sang Rural 

Health Unit sang DOH. Nagapanghatag 

man sila sang 

“Biyaya ni Pnoy”, gamit ang 

bugas kag iban pang resorsa 

sang DSWD. Tuyo man sang ini 

nga sari sang saywar nga 

tabunan ang sa aktwal hayagan 

nga pagbalewala sang nagaharing 

rehimen sa interes kag 

kaayuhan sang pumuluyo. Gusto 

nila pasalamatan pa sang mga 

tawo ang mga mumho nga ginahatag 

sa ila samtang nagalain 

pa gid ang mga serbisyo sosyal. 

Ginatilawan sang COPD nga 

habigon ang isip kag balatyagon 

sang mga tawo sa sari-sari nga 

manabaw nga paagi pareho sang 

pagmaninoy, paglimpyo sang 

mga pangpublikong lugar sa 

baryo, nagahampang sang basketbol 

sa mga tagabaryo, pagupod 

sa piknik sang mga orga- 

7

nisasyon sa baryo, pagpangaluyag 

sa mga dalaga, pagisponsor 

sang disko kag banda, 

pakig-estorya kag pagpainom 

sang alak sa kalalakinhan para 

makapagwa ang mga ini sang 

impormasyon kon hubog na. 

Pero wala naglawig kag naggwa 

man ang bangkil sang tim 

sang COPD. 

Pagpamigos kag pagpamahog. 

Layi militar ang ginapaluntad 

sa mga komunidad nga may 

operasyon sang COPD kag pirme 

may pagpaandam o pagpamahog 

ang mga kinaandan sini. 

Ang mga target o ginasuspetsahan 

nga aktibo nga nagasuporta 

sa rebolusyonaryong hublag 

ginapatawag sa kampo sang 

batalyon o kumpanya sang AFP, 

sa barangay hall, sa baw-ing o 

malayo nga lugar para ipaidalom 

sa interogasyon kag pahugon 

nga magkooperar sa militar. 

Ginasensus ang mga balay 

para hibal-on kon may mga 

nadula nga residente sa baryo o 

myembro sang pamilya. Masami, 

ang mga nadula ginaakusar nga 

katapo sang BHB. 

Ang mga kilala nga lider mangunguma 

kag lider lumad “ginabisita” 

sang masami sa ila nga 

mga balay para iharas. Sustenido 

nga ginasubaybayan ang mga ginasuspetsahan 

nga aktibong 

simpatisador sang BHB. 

Kon kis-a ginapahog ang 

mga residente nga ara sa 

kompyuter ang mga pangalan 

nila kag papirmahon sa isa ka 

papel para mapanas kuno ang 

ila rekord sa kompyuter. Gali kasulatan 

na sa pagsurender ang 

ila nga ginapapirmahan. Kon 

indi man pormal nga ginapasurender 

ang mga “ may rekord”. 

Wala na sang kahilwayan nga 

maghulag o maglakbay ang mga 

residente sa tion nga teneran 

ang ila nga baryo sang mga tim 

sang COPD. Ginalista kon sin-o 

ang nagaguwa kag nagasulod sa 

baryo, ginapamangkot kon kasano 

o ano oras magabalik kag ano 

ang tuyo sa pagguwa kag pagsulod. 

May taning ang pagsulod kag 

pagwa. Ang sin-o man nga indi 

gilayon makabalik ginaakusahan 

nagkadto sa kampo sang BHB. 

Kontrolado ang gwa-sulod 

sang mga rekurso. Ginatakos ang 

konsumo sang kada pamilya kag 

base diri, ginalimitahan ang 

pwede nga baklon. Ginarekisa sa 

tsekpoynt ang tanan nga mga 

gamit kag ginpamakal. 

Sa kalawig nila sa mga komunidad 

indi matago nga pasista 

sa kaibuturan ang mga 

naglunsar sang operasyon sang 

COPD. Arbitraryo man nga pagpalupok 

sa mga balay sang 

sibilyan kon hubog, mga pagpamomba 

kag pagpanganyon 

kon ginalagas ang BHB kag iban 

pa hilikuton nga nagatanom 

sang kahadlok sa pumuluyo kag 

nagabutang sa ila sa peligro. 

Pagwasak sang paghiliusa. 

Pinakatuyo sang mga operasyong 

COPD amo nga gub-on ang 

rebolusyonaryong paghiliusa 

sang pumuluyo para mapihakpihak 

sila kag madali mapaluntad 

ang mga anti-pumuluyo nga 

polisiya kag proyekto. 

Maathag ang tuyo nga ini 

kada ginapulong sang militar 

ang masa kag nagatanom sang 

gamo kag intrigahan sa ila 

kubay. Ginaganyat sila nga tumuron 

ang mga nagapamuno sa 

mga organisasyong masa kag 

ireport ang mga pamilya o kilala 

nila nga mga myembro sang 

BHB. Ginapagwa nila nga may 

mga nagtraidor sa ila kubay gani 

mas maayo kon mag-ako na lang 

sila kag makigbuligay sa AFP. 

Pabaskugon ang pahiliusa 

sang pumuluyo. Ang pinakasigurado 

nga pamaagi sang pagpirde 

sa COPD kag Oplan Bayanihan 

ang pagpataas sa mapangaway 

nga diwa sang masa kag 

ang hugot nga pag-uyat sa in- 

Ang laragway kag artikulo ginkuha halin sa Lingkawas, rebolusyonaryong 

pahayagang masa sang Northeastern Mindanao Region. 

isyatiba nga pulitiko-militar. 

Para diri, nagapanawagan 

ang National Democratic Front 

sa pumuluyo sang rehiyon nga 

maghiliusa para ibuyagyag kag 

pamatukan ang COPD-OPB. Siling 

sini, sa paagi nga ini mapaslaw 

sang pumuluyo ang 

Oplan Bayanihan. Gani wala 

sang rason para indi mapangibabawan 

sang pumuluyo ang 

OPB subong. 

Ginabuyok sang NDF ang 

pumuluyo sa baryo nga 

pabaskugon ang pagsalig sa kada 

isa kag indi magpadala sa 

mga pagpaniplang sang AFP kag 

mga pagtinguha sini nga 

samaron ang ila paghiliusa. Dapat 

mangahas ang pumuluyo 

nga magreklamo sa pinakamalapit 

nga ahensya, institusyon kag 

grupo nga nagapangapin sa 

tawhanong kinamatarung ang 

mga paglapas sang pasistang 

militar kag mga gaway sini. 

Kon sa pihak sang pagduso 

sang pumuluyo indi gihapon 

maglayas ang mga tropang militar, 

dapat organisadong magprotesta 

sa sentro sang banwa 

ang mga tagabaryo. Ila nga 

ibuyagyag kag pamatukan ang 

paggamit sa mga sibilyan bilang 

mga panaming sang militar. 

Mahimo sila nga magpalapit sa 

mga upisyal sang gubyerno kag 

simbahan agud diri magdangup 

samtang indi pa sila makapauli 

sa ila mga baryo. Mahimo man 

sila magkadto sa mga istasyon 

sang radyo o telebisyon agud 

patampukon ang mga paglapas 

sang militar sa tawhanong kinamatarung 

sang pumuluyo. 

Nagapanawagan ang NDF- 

NEMR sa pumuluyo nga indi 

magsimpon sa militar kag indi 

magpatener sang mga suldado 

sa balay para makalikaw sa peligro 

nga madalahig kon may engkwentro. 

Siling sang NDF-NEMR, 

dapat tandaan nga paglapas sa 

layi sang gera kag paglapas sa 

tawhanong kinamatarung nga 

estaran sang militar ang mga 

balay kag pasilidad sang mga 

sibilyan. ~ 


19 suldado sang 50th IB, 

napatay sa Cervantes, Ilocos Sur 

S a 

pihak sang paglikom sang Armed Forces of 

the Philippines (AFP) indi sini matago ang 

kamatuoran nga nag-agum ini sang 

mabaskog nga bunal sa kamot sang Bag-ong 

Hangaway sang Banwa (BHB) sa mga inaway 

nga natabo sa Cervantes, Ilocos Sur sang 

katapusan sang Septyembre. Suno sa 

dugang nga pahayag sang Alfredo 

Cesar Command (BHB-Ilocos Sur), 

nag-abot sa 19 ka suldado ang 

napatay kag anum ang napilasan. 

Para matago ang matuod nga 

numero sang ila kaswalti, gin-agi 

sang militar ang mga bangkay kag 

mga pilason sa lain-lain nga ruta. 

Bisan pa man, napaslawan sila nga 

lubos nga taguon ini sa pumuluyo. 

Suno sa report sang mga residente, 

indi magnubo sa napulo nga 

bangkay sang mga suldado ang 

nakita nila sa idalom sang tulay sang aga sang 

Septyembre 25. Sang adlaw man nga ina ginsakay 

Operasyon militar, salot 

sa pangabuhi sang masa 

G inasiling 

sang AFP kag sang rehimeng Aquino nga ang rebolusyonaryong 

hublag kuno ang sablag sa pag-uswag sang 

kaumhan. Baliskad diri ang inagihan sang 293 ka pamilya nga 

mangunguma sa Agusan del Norte kag Surigao del Sur nga napilitan 

magbakwit sadtong Mayo tubtob Hunyo bangud sa mga operasyon 

COPD sang AFP. 

Suno sa isa ka artikulo sa 

Lingkawas, rebolusyonaryo nga 

pahayagang masa sa NEMR, 

nag-abot sa `984,000 (o 

abereyds nga `3,358 kada 

pamilya) ang nadula sa mga 

nagbakwit bangud sa nabayaan 

nila nga mga ulumhan kag hinuptan 

nga hayop. 

Tatlo ka mayor nga pagbakwit 

ang natabo sang panahon 

nga ina. 

Ang una sang Mayo 26-Hunyo 

16 sa Zapanta, Bangayan, 

Agusan del Norte. Sitenta’y 

singko nga pamilya Mamamwa 


kag mangunguma ang nagbakwit 

bangud sa operasyon COPD 

sang 30th IB. Sa panahon nga 

ini ginpunggan man sang militar 

sa tsekpoynt ang mga motorsiklo 

nga nagadala sang kahoy 

nga amo ang pangabuhian 

sang pumuluyo sa lugar. 

Ang ikaduha sang Hunyo 

20-Hulyo 4 sa Mahaba, Marihatag, 

Surigao del Sur kon sa 

diin 141 pamilya nga mangunguma 

ang nagbakwit. Halos 

duha ka bulan nagpondo 

ang COPD sa barangay hall, 

daycare center, health center 

MADINALAG-ON NGA OPENSIBA SG BHB 

sa isa ka helikopter ang isa ka pilason nga suldado 

kag kumpirmado nga napatay ini sa ospital. 

Duha ka inaway ang natabo antes ini. Ang 

unang engkwentro natabo sang ambuson sang 

BHB ang mga tropa sang 50th IB sa Barangay 

Remedios sang Septyembre 23. Anum ka suldado 

ang napatay kag anum man ang napilasan. 

Natabo ang ikaduha nga inaway masunod nga 

gab-i sa Sityo Bulaga, Barangay Aloling. 

Isa naman nga inaway ang natabo sang 

Septyembre 26 sang hapon sa Sityo 

Maupong, Barangay Concepcion. 

Duha ka suldado ang napatay diri. 

Kaladlawan kag indi mapatihan 

ang mga pahayag sang militar 

angut sa ila mga 

kaswalti. Siling ni Cpl. 

Eliseo Posadas, hepe 

sang 503rd IB kon sa diin 

nakapaidalom ang 50th IB, isa 

ka suldado lang ang napilasan sa pag-ambus 

sang BHB sang Septyembre 23 samtang isa 

kag upisina sang Sangguniang 

Kabataan. Tampok ang 

harasment, pagpamahog kag 

pagpaniplang sa operasyon 

COPD sang militar. 

Ang ikatlo sang Hunyo 26- 

Hulyo 2 sa Janipaan, San 

Agustin, Surigao del Sur kon 

sa diin 77 pamilya Manobo 

kag Mamanwa ang nagbakwit. 

Ini resulta sang iligal nga 

mga pag-aresto sang 29th IB- 

COPD sa anum ka mangunguma 

nga nagapangopra sa Upper 

Janipaan sa una nga adlaw 

sang operasyon. Upod 

sang mga nagapangopra ang 

tatlo ka bata nga gindakop 

kag ginbansagan nga mga 

hangaway sang BHB. 

Sa mga kaso nga ini nagbalik 

lang ang mga mangunguma 

sang mahibal-an nila 

nga naghalin na ang mga 

militar nga nag-okupar sa ila 

mga komunidad. ~ 

9

10 

MADINALAG-ON NGA OPENSIBA SG BHB 

ang napatay nga suldado sa 

inaway sang Septyembre 24. 

Sa bahin sang BHB, duha 

ka Pulang hangaway, sanday 

Ka Dindo kag Ka Likot, ang 

naghalad sang kabuhi sa inaway 

sang Septyembre 24. 

Ang bangkay ni Ka Likot gintadtad 

sang bala sang mga pasista 

gani nadugmok ang iya 

bagol kag dughan. 

Sang hapon lang sang 

Septyembre 29 nakit-an ang 

bangkay ni Ka Dindo bangud 

pila ka adlaw nga gindumilian 

sang militar nga makapalapit 

sa lugar nga gin-awayan ang 

iya mga paryente. Bunga sang 

pagpursiger sang mga kapamilya 

kag kasimanwa ni Ka 

Dindo, mga pumuluyo sang 

Cervantes kag mga grupo nga 

nagasakdag sa tawhanong kinamatarung, 

nakit-an ang 

bangkay ni Ka Dindo malapit 

sa lugar sang engkwentro. 

Bangud sa daku nga 

kaswalti nga naangkon nila sa 

BHB, nagbuhos ang Northern 

Luzon Command sang masobra 

isa ka batalyon nga tropa sa 

banwa sang Cervantes. Daw 

mga idu-buang ang sadto mga 

suldado nga nagapakuno-kuno 

nga mabuot nga karnero. Sa 

mga inosenteng sibilyan ginwaslik 

ang ila kaakig. 

Wala nila ginarespeto ang 

awtoridad sang lokal nga 

gubyerno sang Cervantes kag 

ginalapakan nila ang mga kinamatarung 

sang mga 

sibilyan. Arbitraryo sila nga 

nagtukod sang mga 

tsekpoynt, nagpwesto sa 

madamo nga baryo kag namahog 

sang mga mangunguma. 

Sa pihak nga bahin, ang 

kadalag-an sang mga inaway 

sa Cervantes pamatuod sang 

ikasarang sang BHB nga 

magdepensa sa atubang sang 

mapintas nga mga atake sang 

pasistang militar bangud ini 

nagaangkon sang malapad 

nga suporta sang masa. ~ 

Mayor Dano kag 6 POW, 

ginhilway sang BHB 

S a 

mandu sang Komiteng Rehiyunal sang PKP sa Southern Mindanao, 

ginhilway sang Conrado Heredia Command sang Bagong 

Hangaway sang Banwa sang Oktubre 9 si Mayor Henry 

Dano sang Lingig, Surigao del Sur kag ang iya duha ka tinawo militar 

nga sanday Cpl. Alrey Desamparado kag Pfc. Alan Saban sang 

4th ID-AFP Intelligence Unit. 

Suno kay Rubi del Mundo, 

tagapamaba sang NDFP sa 

Southern Mindanao, ang kaso 

batuk kay Dano kag sa iya nga 

mga tinawo temporaryo nga 

ginsuspinde sa kundisyon nga 

indi na sila liwat maglapas sa 

mga tawhanong kinamatarung, 

sa internasyunal nga makatawong 

layi kag mga polisiya sang 

gubyerno sang pumuluyo. 

Sa mga ginhimo nga 

imbestigasyon, nakita nga may 

direkta nga responsibilidad si 

Dano kag ang iya nga mga tinawo 

sa mga krimen batuk sa 

pumuluyo, lakip ang pagpatay 

sa isa ka lider mangunguma. 

Nag-ako ang mga detenido sa ila 

nga nangin mga krimen. Ang 

paghilway sa ila paghatag sa ila 

sang kahigayunan nga magbago 

sang kabuhi kag tadlungon 

ang ila nga mga krimen sang 

nagligad. 

Isa ka adlaw antes ini, ginhilway 

man sang BHB ang apat 

ka bihag o mga prisoner of war 

(POW) nga sanday Jail Inspector 

Murphy Bomoway Todyog 

(Badge No. 0-08021), Jail Warden 

Erico Dacillo Llamasares 

(Badge No. 0-07022), Special 

Jail Officer 2 (SJ02) Rogelio Begontes 

(Badge No. 960187), kag 

Jail Officer 1 (J01) Rolando 

Delta Bajoyo, Jr. Ginhilway sila 

epekto sang mandu sang National 

Democratic Front of the 

Philippines (NDFP) bangud sa 

mga makatawong basehan. 

Madumduman nga ang apat 

gindisarmahan kag ginpaidalom 

sa kustodiya sang mga pwersa 

sang Herminio Alfonso Command-Guerilla 

Front Committee 

53 sang Hulyo 21. Lakip sila sa 

yunit sang Bureau of Jail Management 

and Penology (BJMP) 

nga gin-ambusan sang BHB sa 

Barangay Sinuda, Kitaotao, 

Bukidnon para mahilway si Dennis 

Rodenas, nga dalhon tani sa 

bilangguan sa Davao. 

Gindeklarar ang apat nga 

tinawo sang BJMP bilang mga 

prisoner of war kag ginhatagan 

sang proteksyon base sa mga internasyunal 

nga layi sang inaway 

nga ginasakdag sang Bagong 

Hangaway sang Banwa. 

Sa masobra duha ka bulan 

nga pag-atipan sa ila sang Herminio 

Alfonso Command-BHB, 

maayo kag makatawo ang pagtrato 

sa ila. Ang apat mismo nga 

mga POW ang naghatag sang 

pahayag kon paano sila gintatap 

sang mga nagkustodiya sa ila. 

Naatrasar ang paghilway sa 

ila bangud sa sunod-sunod nga 

batalyon-kadaku nga operasyon 

militar sang 602nd Brigade, 6th 

ID kag 403rd Brigade, AFP Eastern 

Mindanao Command. Ginbutang 

nila sa peligro ang sitwasyon 

sang mga POW bangud sa 

nasambit nga mga napaslawan 

nga operasyon “rescue”. 

Lakip sa mga nagsaksi sa 

paghilway sa ila amo ang representante 

sang International 

Committee of the Red Cross 

(ICRC), mga tagasakdag sang 

tawhanong kinamatarung kag 

mga relihiyoso kag si Atty. Persida 

Acosta sang Public Attorney’s 

Office (PAO). ~ 

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011

Makahalalit nga pagmina 

sa Cagayan Valley, 

ginabatuan sang pumuluyo 

I sa 

ka malapad nga kampanya batuk sa makahalalit nga dumuluong 

kag korporado nga pagmina ang ginasulong subong sa Cagayan 

Valley. Kabahin ini sang paghimakas para sa tunay nga 

reporma sa duta, pungsodnon nga industriyalisasyon kag 

pagsakdag sang pungsodnon nga patrimonya kag soberanya. 

Nagapangakig ang ginatos 

kalibo nga pamilya nga nahalitan 

sang pagmina. Sa Barangay 

Dugo, Camalaniugan, 78 pamilya 

na ang nagbakwit bangud 

sa pagsalom sang ila nga mga 

balay. Sa Gen. E. Batalla, Sapping 

sa Camalaniugan, nagakarusdak 

na ang duta. Sa Appari 

kag Calamaniugan, nagaabot 

na sa 180 balay ang 

naanod bangud sa pagbaha sang 

Cagayan River. Sa Gonzaga, nagadalom 

kag nahubsan ang mga 

bubon kag nagakamalhan ang 

mga balay kon may operasyon 

ang mina, samtang ang sadto 

nga tubtob hawak nga suba nagaabot 

na tubtob sa liog ang 

kadalumon. Madasig ang pagbaha 

labi na sa mga komunidad 

nga malapit sa higad sang dagat 

bangud sa pagtambak sang basura 

sang mina sa mga ulumhan. 

Samtang, ginpalayas ang mga 

residente sang Purok 7, Baryo 

Batangan sa Gonzaga bangud 

may nagapanag-iya na kuno diri 

nga kumpanya. 

Pinakamatingkad nga halit 

ang suction effect. Gulpe lang 

nagkarusdak ang duta bangud sa 

pagkasamad sang mga tubig kag 

pagsulod sang tubig sa dagat sa 

duta nga agrikultural kag residensyal. 

Ini bangud sa pito ka 

tonelada nga magnet nga pirme 

nakasuksok sa idalom sang tubig 

dagat para mahigop ang magnetite. 

Maluwas sa pagmina 

sang magnetite, may mga 

proyekto nga eksplorasyon sang 

bulawan sa Claveria; bulawan 

kag pyrex sa Baggao; magnetite 

sand sa Ballesteros; limestone sa 


Gonzaga; kag nagahana nga 

pagmina sang karbon. 

Ang pagmina sang magnetite 

ginahimo sa 13,843 ektarya sa 

16 kilometro nga baybayon nga 

nagasakop sa bilog nga suba, 

pangpang kag dagat sang mga 

baybayon nga banwa sa nabagatnang 

Cagayan. Gilayon nga 

epekto sini ang wala sang 

makuha kag mabaligya nga mga 

hipon, tuway, kalampay kag 

iban pa nga makuha sa manabaw 

nga bahin sang dagat, 

nga mayor ginakuhaan sang 

masa sang pangabuhian. Nagadulot 

man ini sang pat-ud 

nga peligro sa pumuluyo bangud 

sa ginatuga sini nga mga baha 

nga nagalamon sa mga balay 

kag ulumhan sa mga baryo, mga 

bilding sa banwa sa panahon 

sang bagyo o bisan sa panahon 

nga mabaskog lang ang ulan kag 

labi na kon may tsunami. 

Sa Nueva 

Vizcaya, halos 

tanan na nga 

banwa diri tadtad 

na sang aplikasyon 

sa pagmina. 

Maluwas 

sa daan nga 

erya sang Kasibu, 

Dupax kag 

Quezon, nagaabot 

na ini sa 

Diadi, Bagabag, 

Solano kag Bayombong. 

Sa Isabela,ginapadayon 

sang gubyerno 

nasyunal 

kag prubinsyal 

ang pagmina 

sang karbon sa 64,000 ektarya 

sang 24 baryo sa apat ka banwa 

nga magpalayas sa 10,000 

pamilya. Napauntat na ang mga 

ini sang 2004 bunga sang 

mabaskog nga pagbato sang 

mga residente. Maluwas pa ini 

sa 2,391 ektarya nga minahan 

sang bulawan sa Dinapigue. 

Sa mga apektadong komunidad, 

wala ginakilala sang 

reaksyunaryong estado ang kinamatarung 

sang mga mangunguma 

sa duta. Ginabalewala 

ang kinamatarung sang 

mga pungsodnon nga minorya 

sa ila nga duta sang katigulangan 

kag ginalapakan ang kinamatarung 

sang mga mangingisda 

sa mga lugar pangisdaan. Ginalapakan 

ang kinamatarung 

sang pumuluyo sa pangabuhian, 

puluy-an, kaluwasan kag ikaayong 

lawas. Lakip nga nahalitan 

ang pinakamalaba nga suba sa 

pungsod, ang Cagayan River nga 

naghalin sa puno sini sa Nueva 

Vizcaya tubtob sa punta sini sa 

baybay Cagayan. 

Nagalala ang militarisasyon 

kag abuso militar sa mga lugar 

sang daku nga dumuluong nga 

minahan. Ang Oplan Bayanihan 

pangunahon nakatum-ok sa mga 

mangunguma kag pungsodnon 

nga minorya nga nagapakigbato 

sa makahalalit nga pagmina kag 

11

quarrying. Matingkad nga kaso sang paglapas sa 

tawhanong kinamatarung ang sunod-sunod nga mga pagpatay 

sa Buguey, Cagayan kag Kasibu, Nueva Vizcaya; nagadamol 

nga presensya sang militar sa mga ginaminahan 

sang karbon sa Benito Soliven, Isabela; pagpasaka sang 

mga kaso sang illegal occupancy, libel, malicious mischief 

kag iban pa kag mapintas nga pagbungkag sa mga aksyong 

masa sa Gonzaga kag barikada sa Kasibu. 

Ginabantayan sang PNP ang quarry sa Wangag River 

sa Cagayan kag minahan sa Kasibu. Ginapabaskog man 

sang gubyerno kag sang mga dumuluong nga korporasyon 

sa pagmina ang mga armadong bantay sa mga minahan. 

Wala man sang untat ang pagpasaka sang mga 

himu-himo nga kaso sa mga nagapamatuk nga pumuluyo. 

Kadungan sini nagasanyog nga pagtinguha sang 

mga kontra-pumuluyo nga Akbayan Party List kag iban 

pa nga reaksyunaryong institusyon sang gubyerno para 

ilihis ang paghimakas sang pumuluyo. 

Manggad nga gusto siputon. Ang Cagayan Valley 

isa sa mga rehiyon nga may daku kag wala pa lubos 

nasipot sa manggad mineral. May ara ini sang 218 milyon 

metriko tonelada nga manggad mineral nga metal 

kag 1.4 bilyon metriko tonelada nga reserbang di-metal. 

Sa balayon sang Northern Luzon Agribusiness Quadrangle 

(NLAQ) upod ang higante nga minahan sa Didipio, 

Kasibu, Nueva Vizcaya sa 23 prayoridad nga 

proyektong minahan sa pungsod. Nakapasulod man sa 

NLAQ ang pagdambong sang mga imperyalistang 

kumpanya sa mga rekurso sa 

enerhiya sa rehiyon. Pila ka halimbawa 

sini ang Philippine National Oil 

Company-Energy Corporation (PNOC- 

EC) kag Aragon 

Coal Resources, 

Inc. nga magmina 

sang karbon 

kag Aragon Power 

and Energy Corp. 

nga nagamina sang 

gas kag langis sa Cagayan 

Valley Basin. Ang 

mga ini nagasakop sang 

748,000 ektarya sang kadutaang 

agrikultural. 

Disesais ka banwa kag isa 

ka syudad sa Cagayan, masobra walo ka banwa sa Nueva 

Vizcaya kag Quirino kag anom ka banwa sa Isabela 

ang ginasakop subong sang mga aprubado nga konsesyon 

sa pagmina kag quarrying. Maluwas pa ini sa nagadinagsa 

nga aplikasyon sa gagmayan nga pagmina kon 

sa diin ginagamit ang ngalan sang pila ka lokal nga 

mga negosyante kag bisan ang mga upisyal sang 

barangay bilang aplikante pero may kasosyo nga nagakontrol 

sa dumuluong nga kumpanya. Nagalapnag ini 

bangud mas madali mapalusot sang mga dumuluong 

nga kumpanya ang mga permit kag pagsuporta sang 

lokal nga gubyerno kag burukrata nga nagapanginpulos 

man sa negosyo diri. ~ 

Armadong proteksyon 

sa mga minahan, 

ginpakamalaut 

M abaskog 

nga ginpakamalaut sang 

mga progresibong partido, grupo 

kag tagasakdag sang kapalibutan ang 

mandu sang rehimeng Aquino sa Armed 

Forces of the Philippines (AFP) nga 

makigbuligay sa mga kumpanya sa pagmina 

sa pagtukod sang mga pwersa nga 

paramilitar pareho sang Special Civilian 

Armed Auxiliary (SCAA) para proteksyunan 

ang ila nga operasyon. 

Suno sa nasambit nga mga grupo, 

ang pumuluyo sa kaumhan amo ang nagakinahanglan 

sang proteksyon batuk 

sa militar nga mabaskog nga nagalapas 

sa kinamatarung sang mga minoryang 

komunidad. Biktima sila sang pagpangagaw 

sang duta, pagkasamad sa kapalibutan 

kag ila nga pangabuhian bangud 

sa wala sang untat nga pagpandambong 

sang mga minahan. 

Ang mandu nga ini ni Aquino sang 

Oktubre 14 ang sabat sang iya nga rehimen 

sa ginalunsar nga koordinadong 

pagsalakay sang BHB sa tatlo ka minahan 

sa Surigao del Norte sang Oktubre 3 

para silutan ang mga kumpanya sa malaparan 

nga kahalitan nga gindulot nila 

sa kapalibutan kag pangabuhian sang 

pumuluyo. Ang pagtukod sang SCAA 

gin-umpisahan sang panahon sang rehimeng 

Arroyo. Ang AFP amo ang nagahanas 

sa mga SCAA samtang ang gastos 

kag pagsweldo diri ginaabaga sang mga 

minahan. 

Gindemanda sang mga grupo sa rehimeng 

Aquino nga bawion sini ang plano 

nga pagpakat sang SCAA bangud magalala 

lang ang mga pagpang-abuso sa 

tawhanong kinamatarung. Malaba na 

ang listahan sang mga paglapas sang 

pwersa nga paramilitar sa tawhanong 

kinamatarung. Ginakakulbaan sang mga 

grupo nga nagasakdag sang tawhanong 

kinamatarung nga ang nasambit nga 

tikang magapasingki sang militarisasyon 

kag dislokasyon sa mga komunidad 

sang mga minorya. 

Samtang, nagdeploy na sang dugang 

nga pwersa militar ang 27th IB sang 

Philippine Army sa Sultan Kudarat kag 

South Cotabato kon sa diin naga-opereyt 

ang madamo nga daku nga dumuluong 

nga minahan. ~ 

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011

Ginluto sa US Embassy 

ang paghimo sang layi 

nga Cheaper Medicines Act 

A ntes 

mangin layi ang Cheaper Medicines Act of 2008 ginaluto 

na sang US Embassy kahimbon si anay Senador Mar Roxas 

ang pagpalabnaw sini. Isa ini sang unod sang mga sikretong 

pahayag sang US Embassy sa Maynila nga nabuyagyag sa Wikileaks.org. 

Ang Wikileaks.org isa ka website nga nagatum-ok sa pagbuyagyag 

sang mga kagarukan sang mga gubyerno kag korporasyon. 

Nakigpulong sang Mayo 16, 

2006 si Roxas kay Barbara 

Weisel, ang Assistant Trade Representative 

for Asia Pacific and 

Pharmaceuticals Policy sang US. 

Ginsundan ini sang separado 

nga pulong sang mga adbayser 

sa ekonomya sang US Embassy 

kanday Roxas kag 

iban pang upisyal 

sang gubyerno. 

Si Roxas sadto 

ang nagapamuno 

sa Committee 

on Trade sa Senado 

samtang si Rep. Junie 

Cua ang nagapamuno 

sa Committee 

on Trade sa 

Manubo nga 

Panalgan sang 

Kongreso. 

Sa atubang 

sang matingkad 

nga isyu 

sang tuman ka 

mahal nga 

Pangkalibutanon nga aksyong protesta 

batuk sa krisis sang kapitalismo 

M asobra 

950 demonstrasyon ang ginlunsar 

sang duha ka milyon nga pumuluyo sang 

Oktubre 15 sa 80 pungsod sa Europe, North 

America, Latin America, Middle East, Africa kag 

Asia-Pacific upod na ang Pilipinas. Ang 

pinakadaku nga demonstrasyon ginlunsar sa mga 

pungsod nga ginaigo sang malala nga krisis sa 

pinansya kag ekonomya. 

Nagaabot sa 1,100,000 ang nagrali sa 60 banwa 

sa Spain. Nagaabot man sa 700,000 ang 


presyo sang mga bulong, ginsumiter 

ni Rep. Rolex Suplico 

sang Iloilo sang 2006 ang proposal 

nga Cheaper Medicines Bill 

o Suplico Bill nga liwat ginpasaka 

sang 2007 ni Rep. Ferjenel 

Biron. Mayor nga probisyon sini 

ang pagtukod sang Drug Regulation 

Board nga ginahatagan 

sang gahum nga itakda 

ang presyo sang bulong. 

Target sini nga panubuon 

sang 80-90% ang 

presyo sang 

1,500 bulong 

nga nakalista 

sa Philippine 

Drug 

Formulary. 

G i n - 

pasaka man 

ni Roxas ang 

Senate Bill nga 

nagabangga sa Suplico 

Bill. Nagapamatuk 

ini sa 

paghatag gahum sa 

gubyerno nga italana ang presyo 

sang bulong. Sa baylo, gintumukan 

sini ang pagpalapad sang 

importasyon sang mga bulong 

bilang paagi para magnubo ang 

presyo sini, bisan pa gintalana 

sini kon ano lang pwede i-import 

nga bulong. Ang proposal 

ni Roxas sang ulihi ang nangibabaw 

kag ginatawag nga 

“Universally Accessible Cheaper 

and Quality Medicines Act of 

2008” o Republic Act No. 9502. 

Ang pagpangibabaw sang 

proposal ni Roxas wala matabo 

kon wala sang aktibo nga suporta 

sang mga daku nga dumuluong 

nga kumpanya sa bulong. Ginatantya 

nga nagbuhos sang P1 

bilyon nga pondo ang amo nga 

mga kumpanya para baklon ang 

boto sang mga taga-Kongreso. 

Sa mga pagpakigsugilanon 

sang mga upisyal sang US kay 

Roxas, gintum-ukan sang mga 

ini nga dapat amligan kuno ang 

ginatawag nga “intellectual 

property rights” sang mga korporasyon 

nga Amerikano. Batuk 

man ini sa madamuan nga importasyon 

sang mga bulong, 

labi na halin sa India, kon sa diin 

ang mga bulong nga produkto 

man sang kumpanya multinasyunal 

ginabaligya nga mas 

barato kumparar sa Pilipinas. 

Paagi kay Roxas, ginduso man 

sang US ang paglimita sa mga 

bulong nga mahimo i-import 

halin sa ibang pungsod. ~ 

nagdemonstrasyon sa Italy; 40,000 sa Portugal; 

kag masobra 60,000 sa Greece, Germany, Belgium, 

The Netherlands, Sweden, Croatia kag Slovenia. 

Sa US, masobra 50,000 ang nagrali sa masobra 30 

estado, samtang masobra 10,000 ang nagprotesta 

sa Canada kag Alaska, isa ka estado sang US. 

Nagaabot man sa 100,000 ang nagrali sa Santiago, 

Chile; 15,000 sa Israel; kag 20,000 sa South 

Africa. Masobra 15,000 ang nagrali sa Australia, 

New Zealand, Taiwan, Hongkong, Japan, Pili- 

13

pinas, Indonesia kag Malaysia. 

“Occupy Wall Street”. Ang 

pangkalibutanon nga aksyong protesta 

sang pumuluyo sang Oktubre 15 amo 

ang pagpakig-isa sa Occupy Wall Street, 

isa ka nagapadayon nga kahublagan sa 

US batuk sa kapitalista nga kadalukon. 

Nag-umpisa ini sang Septyembre 17 

sang masobra 150 pamatan-on ang 

nagkampo sa Zucotti Park, sa pusod 

sang New York City, ang sentro sang mga 

daku nga bangko sa US. 

Ang balita bahin sa ila nga paghulag 

naglapnag sa internet kag nagbunga sang 

nagapadaku nga mga demonstrasyon sa 

New York City kag iban pang syudad sa 

US. Ginatos na ang mga gin-aresto nga 

demonstrador sining nagligad nga sinimana. 

Sa paglipas sang mga adlaw, nagani 

sang malapad nga suporta ang 

paghulag halin sa unyon, organisasyon 

sa komunidad, mga kilala nga artista, 

tagsakdag sang tawhanong kinamatarung 

kag sibil kag lain-lain pang grupo. 

Nagsingki pa gid ang pagtapna sang 

mga pulis sa sugyot sang mga bilyonaryo 

sa Wall Street. Nabuyagyag sa midya nga 

nagbuhos sang $4 milyon ang Goldman 

Sachs bilang insentibo sa mga pulis agud 

bantayan ang mga protesta. Gindeploy 

ang pinakamapintas nga pulis nga daw 

nagaatubang sa mga kriminal. Sang Oktubre 

11, gintuyo nga bungkagon sang 

mga pulis ang kampo sa Zucotti Park. 

Pangkalibutanon nga protesta. Ang 

pangkalibutanon nga koordinadong 

protesta sang Oktubre 15 sabat sa 

panawagan nga suportahan kag sundon 

ang kahublagan Occupy Wall Street. Ang 

kalapad kag kasingki sang mga protesta 

sang adlaw nga ina sa lain-lain nga 

bahin sang kalibutan salaming sang 

kalapad kag kasingki sang pag-antus 

sang pumuluyo sang kalibutan sa nagapadayon 

nga krisis sang kapitalismo. 

Nagadaguob sa bilog nga kalibutan 

ang panawagan nga maghiliusa para 

batuan ang kapitalista nga kadalukon 

kag sistema sa pinansya nga nagadulot 

sang tuman ka daku nga pag-antus sa 

minilyon nga pumuluyo sa kalibutan. 

Ginpakita nila ang ila kaakig batuk sa 

daku nga kapitalista sa pinansya kag 

mga korap nga pulitiko nga padayon nga 

nagapatuyang sa atubang sang nagalala 

nga krisis sang kapitalismo. ~ 

BALITA 

19 suldado, patay sa ambus sa Basilan 

DISENWEBE nga mga elemento sang Special Forces ang 

napatay sang ambuson sila sang mga hangaway sang 

Moro Islamic Liberation Front (MILF) sa Barangay Cambug, 

Al-Barka, Basilan sang Oktubre 18. 

Kwarenta’y uno suldado sang Special Forces ang 

nagsalakay sa ginakampuhan sang MILF apang ginsumalang 

na sila sang ambus antes pa sila makaabante. 

Siyam ka oras ang kalawigon sang inaway. Suno sa 

MILF, halos pareho lang ang numero sang Special 

Forces kag hangaway sang MILF nga nag-inaway, pero 

bentaha sang MILF ang paborable sini nga pusisyon 

kag pamilyaridad sa tereyn. 

Maluwas sa daku nga kaswalti sang AFP, naagaw 

man halin sa mga suldado ang apat ka M203, lima ka 

masinggan kag 13 M16. 

Ginkundenar sang MILF ang pagpang-atake sang 

Special Forces bilang paglapas sa nagaluntad nga untat-lupok 

sa tunga sini kag sang Gubyerno sang Pilipinas. 

Siling sini, may nauna na nga paglapas ang AFP 

sang nagsalakay man ini sa ginapusisyunan sang MILF sa 

Payao, Zamboanga Sibugay sang Oktubre 15. Magapasaka 

ang MILF sang protesta sa International Monitoring 

Team batuk sa paglapas sang AFP sa untat-lupok. 

Samtang, nagaabot sa 1,500 sibilyan na ang nagbakwit 

sang Oktubre 19 bangud sa pagpanganyon sang 

militar sa ila nga mga komunidad. 

24 suldado nga Turkish, 

napatay sa reyd sang PKK 

BAYNTE’Y kwatro nga suldadong Turkish ang napatay 

sang salakayon sang mga hangaway sang Kurdistan 

Worker’s Party (Parti Karkerani Kurdistan o PKK) ang 

lain-lain nga detatsment sang militar sa Hakkari, Turkey 

sang gab-i sang Oktubre 18. Ini na ang pinakadaku nga 

kaswalti nga naagum sang mga pwersa pangseguridad 

sang Turkey halin sa PKK umpisa sang 1993. 

Bilang pagbalos, ginpangbomba sang militar sang 

Turkey ang ginadudahan ginahukmungan sang PKK sa 

naaminhan sang Iraq. Nagpadala man sila sang mga 

yunit komando para lagson ang mga rebelde. Madamo 

man ini nga gin-aresto nga mga sibilyan nga ginasuspetsahan 

nga nagasuporta sa PKK. 

Ang PKK madugay na nga nagapakig-away para 

matukod ang awtonomus nga estado sang Kurdistan, 

nga nagasakop sa nasidlangan Turkey, naaminhang 

Iraq, naaminhang-nakatungdan Iran kag naaminhan 

sang Syria. Pagkatapos ang pila ka tuig nga paghupa, 

naglupok liwat ang gerilya nga paghimakas sang PKK 

halin sang 2004. 

Sistematiko nga ginatapna sang Turkey ang kinamatarung 

sang mga Kurd. Ang nabagatnan-nasidlangan 

Turkey kon sa diin konsentrado ang mga Kurd nga isa 

sa pinakamabudlay nga lugar sang pungsod. Ginatos 

gatos ka libo nga Kurd ang pwersahan nga ginpalayas 

halin sa ila nga lupa sang katigulangan. 


Editoryal 

Mga tampok 

sa isyu nga ini... 

Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas 

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo 

ANG Edisyong Hiligaynon 

Tuig XLII No. 20 

Oktubre 21, 2011 


Salabton sang GPH ang liwat nga 

pagkaatrasar sang negosasyon 

L iwat 

naman nga maatrasar ang natalana tani 

nga paghiwat sang pormal nga sugilanon 

pangkalinungan sa tunga sang National Democratic 

Front of the Philippines (NDFP) kag 

Gubyerno sang Pilipinas (GPH) sa Oktubre 31- 

Nobyembre 12 sa Oslo, Norway. Ini bangud napaslawan 

ang GPH nga tumanon ang mga obligasyon 

sini sa idalom sang Oslo Joint Statement 

sang Enero kag Pebrero 2011 nga hilwayon ang 

kadam-an kon indi man tanan nga 17 ginpreso nga 

konsultant sang NDFP nga protektado sang JASIG. 

Nakatapos gid lang mangako ang GPH sang 

Septyembre nga tumanon ang obligasyon nga ini 

antes ang Oktubre 10. Ini para mahatagan pa 

sang kahigayunan ang magtimbang nga bahin 

nga maghanda para sa ila pagpasakop sa 

negosasyon pangkalinungan sa Oslo. 

Ginhambal sang mga tiglawas sang GPH ang 

promisa nga ini sa atubang sang upisyal nga 

tiglawas sang gubyerno sang Norway nga nagaserbi 

nga tagapatunga 

sa sugilanon 

pangkali-nungan. Pero 

halos duha ka simana na 

ang nagligad halin nga 

gintalana ang dedlayn sang 

promisa nga paghilway wala 

gihapon sang ginahimo nga 

tikang ang GPH para tumanon 

ini. Tigaylo nagpakatig-a 

ang GPH kag ang 

AFP nga wala ini sang uyat 

nga mga bilanggong pulitikal 

kag lunsay may mga 

kaso kriminal ang gintumod 

sang NDFP. Mismo 

ang puno sang Negotiating 

Panel sang GPH ang nagsiling 

nga indi makalaum ang NDFP 

Italyanong pari, 

biktima sg Oplan 

Bayanihan PAHINA 2 

nga may mahilway pa nga konsultant sini. 

Gusto tani sang NDFP nga madayon na ang 

negosasyon sa GPH agud resolbahon ang mga ugat 

sang armadong inaway kag makahimo sang kasugtanan 

bahin sa mga basehang reporma sa sosyedad, 

ekonomya kag pulitika para malatag ang dalan 

padulong sa makatarungan kag pangmalawigan nga 

kalinungan sa Pilipinas. Pero ginahimo sang GPH 

nga imposible nga madayon ini sa Oktubre 31. 

Talaksan sang sinseridad sang NDFP nga padayunon 

ang negosasyon pangkalinungan ang ginapakita 

sini nga pagpaumod para maghulat sang 

bisan pila ka panahon para tumanon sang GPH 

ang mga obligasyon sini. Sa abaga sang GPH ang 

salabton kag kahuy-anan kon ngaa padayon nga 

nagakaatrasar ang pormal nga sugilanon. 

Sa kapaslawan nga tumanon ang mga obligasyon 

sini, ginapakita sang GPH nga indi ini interesado 

nga iduso ang pakignegosasyon sa NDFP. 

Ka Roger ginpasidunggan 


PAHINA 5 

Mayor Dano kag 6 

POW, hilway na 

PAHINA 9

Mga pagsulundan sa pagbalhag 

1. Ang ginsundan nga pahina, nga eksakto nga kopya sang pahina 1 maluwas sa mas 

malus-aw ang masthead o logo ang para sa mga nagagamit sang mimeo machine o nagabalhag 

paagi sa v-type. Gindisenyo ini para indi madali masamad ang istensil. 

2. Pag-print sa istensil: 

a) Sa print dialog, i-check ang Print as image 

b) Kuhaon ang check sa Shrink oversized pages to paper size 

k) I-click ang Properties 

d) I-click ang Advanced 

e) Siguruhon nga naka-set sa 100% ang Scaling 

g) Padayunon ang pag-print 

3. Ginabuyok ang mga kaupod nga ipaabot sa editoryal istap sang AB ang anuman 

nga problema kaangut sang pag-imprenta sa paagi nga v-type. Magpadala sang email sa 

angbayan@yahoo.com

Hiligaynon - The Philippine Revolution Web Central

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Delete template?

Save as template ?