14.12.2012 Views

Waray - The Philippine Revolution Web Central

Waray - The Philippine Revolution Web Central

Waray - The Philippine Revolution Web Central

SHOW MORE
SHOW LESS

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

Editoryal<br />

Mga landaw hini<br />

nga isyu...<br />

Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas<br />

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo<br />

ANG <strong>Waray</strong> nga Edisyon<br />

Tuig XLII Num. 20<br />

Oktubre 21, 2011<br />

www.philippinerevolution.net<br />

Baratunon han GPH an utro<br />

nga pagkapakyas han erestorya<br />

U tro<br />

na liwat nga mapakyas an nakatalaan<br />

kunta nga paglunsad han pormal nga<br />

erestorya pankamurayawan giutan han National<br />

Democratic Front of the <strong>Philippine</strong>s (NDFP)<br />

ngan Gobyerno han Pilipinas (GPH) ha Oktubre<br />

31-Nobyembre 12 ha Oslo, Norway. Tungod ini kay<br />

utro nga napakyas an GPH nga tumanon an mga<br />

obligasyon hini ilarum han Oslo Joint Statements<br />

han Enero ngan Pebrero 2011 nga hayawan an<br />

kadam-an kundiman ngatanan han 17 nga detenido<br />

nga konsultant han NDFP nga protektado<br />

han JASIG.<br />

Katatapos la han GPH magsaad hadton Setyembre<br />

nga tumanon ini nga obligasyon antes<br />

mag-Oktubre 10. Para ini matagan pa hin higayon<br />

an magkaluyo nga gapil nga mangandam para ha<br />

ira pagpartisipar ha negosasyon pankamurayawan<br />

ha Oslo.<br />

Ginbul-iwan paman ini nga panaad han mga<br />

representante han GPH atubangan han opisyal<br />

nga representante han gobyerno han Norway nga<br />

nagseserbe nga tagapag-giutan ha erestorya<br />

pankamurayawan. Kundi haros<br />

duha ka-semana na an nakalabay<br />

tikang ha igintalaan nga<br />

dedlayn nga panaad nga<br />

paghayaw waray pa gihapon pitad<br />

an GPH para ini ipatuman. Lugod<br />

nagmatig-a an GPH ngan an AFP<br />

nga waray ini katin nga mga detenido<br />

politikal ngan puros mga detenido<br />

nga may-ada kriminal nga kaso<br />

an gintutudlok han NDFP. Mismo<br />

an pinuno han negotiating panel<br />

han GPH an nagsesering nga diri<br />

makalaum an NDFP nga may-ada<br />

mahahayawan pa nga konsultant hini.<br />

Karuyag kunta han NDFP nga<br />

Italyano nga padi,<br />

biktima han Oplan<br />

Bayanihan PAYPAY 2<br />

maipadayon na an pakikipag-negosasyon ha GPH<br />

para resolbahon an mga gamot han armado nga<br />

banggaay ngan makabug-os hin mga kasarabutan<br />

hiunong ha mga batakan nga reporma ha katilingban,<br />

ekonomiya ngan politika para mailatag an<br />

dalan ngadto ha makatadungan ngan panmaihaan<br />

nga kamurayawan ha Pilipinas. Kundi ginhimo na<br />

nga imposible han GPH nga madayon pa ini ha<br />

Oktubre 31.<br />

Suklanan han sinseridad han NDFP nga ipadayon<br />

an erestoya pankamurayawan an iginpapakita<br />

hini nga pagpasensya nga maghulat hin<br />

bisan pira ka-panahon para tumanon han GPH an<br />

mga obligasyon hini. Ha sugbong han GPH mabutang<br />

an bug-at han pagbaton ngan kaarawdan<br />

kun kay ano nga nahiooktaba an pormal nga<br />

erestorya.<br />

Ha kapakyasan nga tumanon an mga obligasyon<br />

hini, iginpapakita han GPH nga diri ini interesado<br />

nga ipadayon an pakikipag-negosasyon<br />

ha NDFP.<br />

Ka Roger,<br />

ginpasidunggan ngan<br />

ginsaluduhan<br />

PAYPAY 5<br />

Meyor Dano ngan<br />

6 POW, ginhayawan na<br />

PAYPAY 9


Puros la ini pagyinawyaw hiunong ha erestorya<br />

pankamurayawan kundi waray naman ini iginpapakita<br />

nga kaseryusohan ha aktuwal nga<br />

pakikipag-negosasyon para resolbahon an mga<br />

batakan nga problema han katawhan nga asya an<br />

gamot han narabunos nga gerra sibil ha nasud.<br />

Nagawas nga mahinungdanon la an erestorya<br />

pankamurayawan para ha GPH kun magseserbe ini<br />

ha pasipikasyon ngan pagpasurender ha armado<br />

nga rebolusyunaryo nga kagiusan. Ha sugad, gingagamit<br />

la ini nga rayan-dayan para tahuban an<br />

kabangisan han Oplan Bayanihan, usa nga brutal<br />

nga kontra-rebolusyunaryo nga kampanya nga<br />

gindisensyo han US imperyalismo. An sarabihon<br />

nga kamurayawan han Oplan Bayanihan waray iba<br />

kundi pagpahuyo ha nagugutom nga katawhan,<br />

tinalumpigos ngan ginhihikawan hin hustisya.<br />

Andam an rebolusyunaryo nga kagiusan nga<br />

atubangon ini nga mapan-owat nga palisiya han<br />

GPH. Determinado ini nga katinan an mga<br />

batakan nga demanda han katawhan Pilipino para<br />

ha pankatilingban nga hustisya ngan nasyunal<br />

nga katalwasan, ha natad han erestorya pankamurayawan<br />

ngan ha natad han mga panmasa nga<br />

pakigbisog ngan armado nga pag-ato.<br />

An krisis han naghahadi nga sistema han<br />

dagko nga agaron maytuna ngan komprador padayon<br />

nga nagtitikagrabe ngan nagsusungo ha<br />

kangalas ngan pag-ato han katawhan Pilipino.<br />

Atubangan han ginkakaatubang nga sobra nga<br />

kakurian ngan pag-antos, dugang nga nagpupursige<br />

an katawhan Pilipino nga hasugon an dalan<br />

han rebolusyonaryo nga pakigbisog para atuhan<br />

an panhihibang han mga naghahadi nga klase<br />

ngan ira mga imperyalista nga amo.<br />

Mahidayon man an negosasyon pankamurayawan<br />

o diri, padayon nga masulong an rebolusyunaryo nga<br />

kagiusan para ig-undong an tinuod, makatadungan<br />

ngan panmaihaan nga kamurayawan. ~<br />

ANG<br />

Tuig XLII Num. 20 Oktubre 21, 2011<br />

Igin-gagawas an Ang Bayan ha yinaknan<br />

nga Pilipino, Bisaya, Iloko, Hiligaynon,<br />

<strong>Waray</strong> ngan Ingles.<br />

Mahihimo ini nga i-download tikang<br />

ha <strong>Philippine</strong> <strong>Revolution</strong> <strong>Web</strong> <strong>Central</strong><br />

nga makikita ha:<br />

www.philippinerevolution.org<br />

Nakarawat an Ang Bayan hin mga<br />

kontribusyon ha porma hin mga artikulo<br />

ngan balita. Gin-aaghat liwat an<br />

mga mambarasa nga magpaabot hin<br />

mga suson ngan rekomendasyon ha<br />

ikauuswag han aton pahayagan. Maaabot<br />

kami pinaagi han mga email ha:<br />

angbayan@yahoo.com<br />

Gin-uunod<br />

Editoryal: Baratunon han GPH<br />

an pagkadelatar han erestorya 1<br />

Italyano nga padi, biktima han OpB2<br />

Pagtalapas ha mga katungod<br />

han mga minoriya 3<br />

Lakbayan ha Northcentral Mindanao 4<br />

Ka Roger, ginpasidunggan 5<br />

COPD, sugad kabangis han RSOT 7<br />

19 sundalo, patay ha Ilocos Sur 9<br />

Meyor Dano ug 6 POW, ginhayawan 10<br />

Pagmimina ha Cagayan Valley 10<br />

Armado nga proteksyon ha minahan 11<br />

Cheaper Medicines Act, ginluto han US 12<br />

Paggios kontra-kapitalismo 13<br />

Balita 14<br />

Iginpupublikar an Ang Bayan duha kabeses kada bulan<br />

han Komite Sentral han Partido Komunista han Pilipinas<br />

Italyano nga padi,<br />

biktima han Oplan<br />

Bayanihan<br />

N akiusa<br />

an Partido Komunista han Pilipinas<br />

ha hugot nga pagkondenar ha brutal<br />

nga pagpatay ha kontra-mina nga<br />

Italyano nga padi ng hi Fr. Fausto Tenorio, 59<br />

anyos an pangedaron. Kaupod ha mga<br />

nagkondenar ha pagpatay hira Rubi del Mundo,<br />

tagapagyakan han National Democratic<br />

Front ha Southern Mindanao Region ngan Mohagher<br />

Iqbal, tagapagyakan han Moro Islamic<br />

Liberation Front ngan pinuno han peace panel<br />

hini. Sumala kan del Mundo, an 6 th ID an<br />

utok han panmatay. Igindugang ni Iqbal nga<br />

nakakarawat hira hin impormasyon nga usa<br />

nga paramilitar nga grupo ilarum han AFP an<br />

kriminal.<br />

Ginpatay hi Fr. Tentorio hadton Oktubre 17,<br />

dapit alas-7:30 han aga, ha sakob han iya<br />

parokya ha Arakan Valley, North Cotabato.<br />

Sumala ha nakatestigos ha makangingirhat nga<br />

krimen, nasakay pala an Italyano nga padi ha iya<br />

van han duokan hiya han usa nga lalaki nga<br />

nakasul-ot hin helmet ngan pagpusilon tubtub<br />

mamatay. Napulo ka-beses hiya nga ginpusil<br />

gamit an usa nga pistola nga may-ada silencer.<br />

Duha nga bala an nakaigo ha iya ulo. Pagkatapos<br />

han madugo nga insidente ginikan an kriminal<br />

pahirayo ha eksena ngan inangkas ha naghuhulat<br />

nga motorsiklo nga gindrayban han usa pa<br />

nga diri liwat nakilal-an nga lalaki.<br />

Tulo ka-bulan antes an panmusil, nagsarang<br />

ha palibot han kombento an mga ahente nga<br />

militar nga nagpopostura nga mga nagbabaligya<br />

hin isda. Haros adlaw-adlaw nira<br />

nga gintiktikan hi Fr. Tentorio<br />

kundi tigda hira nga nawara had-<br />

ton adlaw nga ginpatay an padi.<br />

Nagpinakiana liwat an mga sundalo<br />

han 57 th IB hadton Oktubre ha<br />

iya cellphone number. Hadton<br />

2006, ginlanat han militar an<br />

iginlansar nga medical mission ni<br />

Fr. Tentorio ha akusasyon nga<br />

nag-aataman hiya hin samaran<br />

nga mga Pula nga mangaraway.<br />

Ginkondenar an pagpatay kan<br />

Fr. Tentorio han iba-iba nga mga<br />

grupo nga relihiyoso, mga lokal<br />

nga residente, mga tag-undong<br />

han kalibungan ngan grupo nga<br />

nag-uundong ha tawhanon nga<br />

2 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


katungod. Usa nga piket-rali<br />

an iginlansar han mga kaapi<br />

han Hustisya ha opisina han<br />

Department of Justice (DoJ)<br />

ha Manila hini nga Oktubre<br />

18. Nagdagkot liwat hin mga<br />

kandila ha Quezon City Rotonda<br />

an Promotion of Church<br />

People's Response komo pakisubo.<br />

Usa nga fact-finding mission<br />

an hihimuon han Exodus<br />

for Justice and Peace. Natuod<br />

hira nga an pagpatay kan Fr.<br />

Tentorio kaparte han Oplan<br />

Bayanihan han gobyerno kun<br />

diin target an mga indibidwal<br />

nga hugot nga natipa ha palisiya<br />

hini ha pagmimina.<br />

Nagin aktibo hi Fr. Tentorio<br />

ha pagbulig ha mga residente<br />

han Kulaman Valley, Sultan Kudarat<br />

ha ira mga pakigbisog ha<br />

tinagdagko nga pagmimina.<br />

Aktibo liwat niya nga ginkondenar<br />

an papel han militar komo<br />

mga protektor han mga minahan.<br />

Igin-undong liwat niya<br />

an pakigbisog han mga minoriya<br />

nga Higaonon para ha<br />

ira ansestral nga katunaan.<br />

Unob na nga nakakarawat<br />

hi Fr. Tentorio hin mga tarhug<br />

nga papatayon hiya han<br />

Bagani Command, usa nga<br />

paramilitar nga grupo ilarum<br />

han 73 rd IB. Nakaiwas hiya ha<br />

syahan nga atentar nga pagpatay<br />

hadton 2003 ha bulig<br />

han mulupyo.<br />

Hi Fr. Tentorio an ikatulo<br />

nga misyonero han Pontifical<br />

Institute for Foreign Missions<br />

(PIME) nga ginpatay ha Mindanao.<br />

An syahan amo hi Fr.<br />

Tullio Favali nga ginpatay hadton<br />

Abril 11, 1985 ha Tulunan,<br />

North Cotabato han paramilitar<br />

nga grupo nga ginpamunuan ni<br />

Norberto Manero. An ikaduha<br />

amo hi Fr. Salvatore Carzedda<br />

nga ginpatay han mga lalaki<br />

nga nakasakay ha motorsiklo<br />

hadton Marso 20, 1992 ha<br />

Zamboanga City. ~<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

PANHIHIBANG HAN PASISTA NGA ESTADO<br />

Mga nasyunal nga minoriya,<br />

biktima han rehimen Aquino<br />

Sakob hin 16 ka-bulan nga pangatungdanan ni Aquino, inabot<br />

siyam nga lider-minoriya an ginpatay han mga pwersa han estado.<br />

Yukut-yukot nga minoriya nga mulupyo an napiritan pagebakwet<br />

ha ira tagsa nga mga komunidad tungod ha grabe nga militarisasyon<br />

ngan pangangabuso. Damo ha ira an nahiagum hin harasment,<br />

iligal nga pangangaresto ngan pangangastigo.<br />

Pinakaurhi ha mga kaso han<br />

panmatay an pagpatay kan Rabenio<br />

Sungit, usa nga lider han mga<br />

Palaw'an tikang ha Quezon,<br />

Palawan. Hadton Setyembre, ginpusil<br />

hi Sungit han duha nga<br />

nakamotorsiklo nga lalaki ha<br />

merkado han Quezon ha nasering<br />

nga probinsya. Antes ini, agsub<br />

"bisitahon" han mga sundalo han<br />

<strong>Philippine</strong> Marines an balay han<br />

mga Sungit para ipakiana kun<br />

nakain ngan kun ano an ginhihimo<br />

niya. Ikaduha na nga membro<br />

han pamilya Sungit hi Rabenio<br />

nga ginpatay han mga pwersa han<br />

estado. Hadton 2005 ginpatay liwat<br />

han mga armado nga kaway<br />

han reaksyon an iya bugto nga hi<br />

Abelino.<br />

Hilaba an kasaysayan han pagato<br />

han pamilya Sungit ha<br />

tinagdagko nga pagmimina ngan<br />

para ha mga katungod han mga<br />

Mabangis nga militarisasyon<br />

ha San Fernando, Bukidnon<br />

nasyunal nga minoriya ha<br />

Palawan. Tungod hini, ginbansagan<br />

hira nga mga komunista<br />

ngan ginhimo nga target<br />

han pan-gigipit han militar.<br />

Hadton Hunyo 30, ginpatay<br />

han mga paramilitar hi Arpe Belayong,<br />

usa nga lider han mga<br />

Higaonon ngan an iya umagad<br />

nga hi Soltie "Amang" Daguingan.<br />

Nasamaran an mga anak ni<br />

Belayong nga hira Michelle, 14<br />

anyos ngan Longlong, 6 anyos.<br />

Hira Belayong ngan Daguingan<br />

mga lider han mga komunidad<br />

nga diniri paggikan ha ira katunaan<br />

ha luyo han mga operasyon<br />

han langyaw nga pagmimina ha<br />

Agusan del Sur. Hadton 2010<br />

ginpatay han mga paramilitar<br />

nga pwersa an bugto ni Belayong<br />

nga hi Mampaagi tungod<br />

liwat ha pagtipa ha tinagdagko<br />

nga pagmimina ha ira lugar. ~<br />

W aray hunong an militarisasyon ha mga barangay han Bunacao,<br />

Namnam ngan Magkalungay ha San Fernando, Bukidnon. Diri<br />

pala maiha, iginreklamo han mga minoriya ha lugar an waray<br />

hunong nga panmomba ha bukid han Butay, duok ha Pantagon<br />

Range kun diin hira nakuha hin pagkaon ngan iba pa nga mapapakabuhian.<br />

Maiha na nga gin-aantos han mga residente dinhi an<br />

pangangabuso han militar ngan lokal nga reaksyunaryo.<br />

Han magtikang hira pag-ato, gin-akusaran hira nga mga membro<br />

han Bagong Hukbong Bayan (BHB). Gindid-an hira pagpartisipar<br />

ha mga paggios para ha ira mga katungod. Kakonsabo hi<br />

Meyor Laurentia Edma han San Fernando, gintukod han militar an<br />

Triom Force, usa nga paramilitar nga grupo, para gipiton an mga<br />

residente nga naato para ha ira mga katungod. Hadton Oktubre<br />

11 ginpatay han Triom Force an kapitan han barangay han Kibungkong<br />

nga hi Jimmy Arion, katapos hiya magpahayag hin<br />

3


PANHIHIBANG HAN PASISTA NGA ESTADO<br />

pagtipa ha grupo. An Triom liwat an<br />

pinatay ha magtalaamay nga Nicomedes de<br />

la Peña, Sr. ngan Nicomedes de la Peña,<br />

Jr., hadton Abril 27. Mga parag-uma hira<br />

tikang ha Barangay Mabuhay. Ginpatay liwat<br />

han Triom hira Ruben Gatong ngan<br />

Itik Awisan, mga residente han Kibungkong<br />

ngan Namnam, tungod kay<br />

diniri hira pag-api ha grupo.<br />

Padayon an pan-gigipit ngan panarhug<br />

han mga sundalo. Ginsusulod nira an<br />

ngatanan nga sityo ngan gintiktikan an<br />

mga residente nga napartisipar ha mga<br />

gios-protesta. Regular hira nga nagpapatawag<br />

hin mga meting ngan nagpapagawas<br />

hin mga pasalida kun diin ginpapakaraut<br />

an mga paggios. Nagbutang hira<br />

hin detatsment atubangan han elementarya<br />

nga eskoylahan ha Namnam. Gintipahan<br />

ini han mga residente. ~<br />

Pan-gigipit ha mga<br />

parag-uma ha MisOr<br />

H adton Setyembre 24, inabot ha Kalumbay<br />

Regional Lumad Organization an report<br />

han Pangalasag, usa nga organisasyon han<br />

mga minoriya nga Higaonon, kasumpay ha<br />

pan-gigipit ha ira han mga tawuhan han A<br />

Brown Company Inc. (ABCI).<br />

Tinipa an Pangalasag ha plano nga<br />

panlupot han ABCI ha ira katunaan ha Opol,<br />

Misamis Oriental. Plano han ABCI, usa nga<br />

langyaw nga kompanya nga nagtatanom hin<br />

palm ngan nagbabaligya hin palm oil nga<br />

mag-abre hin plantasyon ha tuna nga gintatanman<br />

han mga Higaonon hin saging, lubi<br />

ngan iba pa nga tanom. Ira igin-iinsister nga<br />

iatras an proyekto han ABCI.<br />

Hadton Marso 10, gin-gipit ngan gintarhug<br />

han mga gwardya han ABCI an pito nga membro<br />

han Pangalasag. Plano nira kumuha hin<br />

"bagacay," usa nga tipo hin kawayan, han tigda<br />

nala hira pagdid-an han mga gwardya nga<br />

sumulod ha lugar. <strong>Waray</strong> magpadayon an mga<br />

parag-uma ngan kinadto nala hira ha iba nga<br />

lugar. Usa ka-oras kahuman hini, ginsundan<br />

hira han mga armado nga tawuhan ngan waray<br />

pag-aalang nga ginpauranan hin bala han mga<br />

nagpakilala nga membro han National Bureau<br />

of Investigation. Ginkastigo hira, gintarhug<br />

ngan iligal nga igindetenir ha Opol Police Station.<br />

Iginbalhin hira ha opisina han NBI ha<br />

kapitolyo han Cagayan de Oro ngan ginkasuhan<br />

hin direct assault. ~<br />

Lakbayan ha Northcentral<br />

Mindanao, iginlansar<br />

Ha Northcentral Mindanao, tulo ha kada upat nga<br />

parag-uma an waray kalugaringon tuna. Narunapulo<br />

kayukot nga mga trabahador ha uma an<br />

nabubuhi ha grabe nga kakurian. An kawaray tuna<br />

mas ginpapagrabe pa han hiluagan nga panlulupot<br />

hin tuna han mga multinasyunal nga korporasyon ha<br />

pagkaon. Diri pala maiha, nagin sentro na liwat an<br />

rehiyon han duguon nga komprontasyon giutan han<br />

mga naato nga parag-uma ngan mga langyaw nga<br />

kompanya, ira kakonsabo nga mga agaron maytuna<br />

ngan mga armado nga pwersa han estado.<br />

Ini nga mga isyu an dara han yukut-yukot nga<br />

parag-uma nga nagmartsa tikang ha ira mga<br />

umhanan ha Valencia, Bukidnon; Luagit, Misamis Oriental;<br />

ngan Gingoog City ngadto ha Cagayan de Oro<br />

City tikang Oktubre 19 tubtub Oktubre 21.<br />

Ha Bukidnon, nakipagkonsabuhay an mga<br />

langyaw nga korporasyon ha mga agaron maytuna<br />

para malupot nira an katunaan nga paborable kunta<br />

para ha produksyon han pagkaon para ha lokal nga<br />

konsumo. Ginpepletihan nira, kundi man direkta nga<br />

ginpapalit an katunaan para ha komersyal nga produksyon<br />

han mga agrikultural nga produkto nga paneksport.<br />

Ha 315,164 ektaryas nga umhanan nga tuna,<br />

haros 80,000 ektaryas an gintatanman hin pinya<br />

pala. May-ada 32,000 ektaryas naman an gintatanman<br />

na hin saging. Kalakip ha mga langyaw nga kompanya<br />

nga may-ada mga plantasyon dinhi an Del<br />

Monte <strong>Philippine</strong>s Inc. (DMPI), Lapanday Diversified<br />

Products Corp., Davao Agriventures Corp. (DAVCO),<br />

Mt. Kitanglad Agri-Development Corporation ngan<br />

Southern Fresh Fruits.<br />

Kadungan han hiluagan nga panlupot hin tuna an<br />

pagkanap han mga pangangabuso ha tawhanon nga<br />

katungod han mga parag-uma.<br />

Hadton Hunyo 14, ginpabuthan han mga gwardya<br />

ngan goons han <strong>Central</strong> Mindanao University (CMU)<br />

an nagkakampo nga mga parag-uma ha Dologon,<br />

Maramag. Nagkampo an mga kaapi han Buffalo-Tamaraw-Limus<br />

Farmers Association para pugngan an pagpalayas<br />

ha ira ha tuna nga gin-uma nira hin masobra<br />

tulo ka-dekada. Nakatalaan nga ibaligya han CMU ha<br />

DAVCO an ira mga umhanan para ha pagpahiluag han<br />

plantasyon han saging ngan pinya han kompanya.<br />

Hadton Hulyo 30 naman, ginpabuthan han mga<br />

gwardya han Del Monte Plantation an mga nagkakampo<br />

nga parag-uma ha Ocaya Ranch ha Kuya, Maramag.<br />

Nakatalaan nga palayason an mga parag-uma<br />

ha katunaan nga ira gin-uuma tungod kay iginbaligya<br />

na ini han agaron maytuna ha Del Monte para ha<br />

ekspansyon han plantasyon han pinya. ~<br />

4 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


Ka Roger, ginpasidunggan<br />

ngan ginsaluduhan<br />

B inuhos<br />

an mga pagsaludo ngan pagpasidungog ha desperdona<br />

nga tagapagyakan han Partido Komunista han Pilipinas (PKP)<br />

nga hi Gregorio "Ka Roger" Rosal.<br />

Nagpagawas han kada tagsa<br />

nga pagpasidungog an sentral<br />

nga pamunuan han PKP, mga<br />

yunit han Bagong Hukbong<br />

Bayan, an National Democratic<br />

Front ngan mga rebolusyunaryo<br />

nga organisasyon masa nga<br />

membro hini nga kinilala ngan<br />

sinaludo kan Ka Roger nga<br />

nagserbe nga boses han rebolusyunaryo<br />

nga kagiusan ha masobra<br />

usa ka-dekada. Sinaludo<br />

liwat an mga progresibo nga organisasyon<br />

han mga batan-on,<br />

parag-uma, trabahador, parupangisda<br />

ngan iba pa nga sektor<br />

nga kinilala ha dako nga papel<br />

ni Ka Roger ha pag-undong ha<br />

interes han katawhan Pilipino.<br />

Iginpagawas han Kawanihan<br />

sa Impormasyon han PKP hadton<br />

Oktubre 9 an impormasyon<br />

hiunong ha pagkamatay ni Ka<br />

Roger hadton Hunyo 22. Kadungan<br />

hini ginpasamwak an pahayag<br />

han Komite Sentral han<br />

PKP pinaagi han ispesyal nga<br />

isyu han Ang Bayan. Dinhi<br />

naghatag an bug-os nga PKP<br />

hin Pula nga pagsaludar ha bugos<br />

nga kinabuhi nga waray pagaalang<br />

nga pagserbe ni Ka Roger<br />

ha katawhan. Sering han Komite<br />

Sentral, komo tagapagbalita<br />

han rebolusyon Pilipino, an tingog<br />

ni Ka Roger nagpalarab<br />

ngan naghatag-inspirasyon ha<br />

mga Pula nga mangaraway ngan<br />

katawhan nga nakikigbisog. Nagin<br />

aragian liwat hiya han mga<br />

pag-aayop han mga tiniyupi<br />

ngan tinamas-tamasan nga<br />

naghihingyap hin hustisya,<br />

dugang pa han Komite Sentral.<br />

Ginkilala han Panrehiyon<br />

nga Komite han Partido ha<br />

Southern Tagalog (KR-ST) an<br />

dako nga amot ni Ka Roger ha<br />

rehiyon. Ha pahayag han KR-ST,<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

ginlatag hini an nagin papel ni<br />

Ka Roger ha pagpundar ngan<br />

pagpasulong han rebolusyunaryo<br />

nga kagiusan ha rehiyon.<br />

Ginhinumduman hini an mga<br />

ginkatinan nga papel ni Ka<br />

Roger ha rehiyon komo opisyal<br />

han panrehiyon nga pamunuan<br />

han Partido ngan komo tagapagyakan<br />

han Melito Glor Command<br />

(MGC) hadton 1988 tubtub<br />

1992. Ginkilala liwat han<br />

KR-ST an dako nga papel ni Ka<br />

Roger ha pagdumara han buruhaton<br />

propaganda ha rehiyon<br />

kalakip an panguna ha buruhaton<br />

nga pagbrodkas han Radyo<br />

Pakikibaka ngan pagpagawas<br />

han Kalatas, an rebolusyunaryo<br />

nga panmasa nga mantalaan<br />

han ST.<br />

Tikang ha Southern Tagalog,<br />

an rehiyon nga gintikangan ni Ka<br />

Roger, nagpagawas liwat hin pahayag<br />

an Melito Glor Command<br />

(MGC), an Lucio de Guzman Command<br />

(BHB-Mindoro) ngan an<br />

Eduardo Dagli Command (BHB-<br />

Batangas). Naghatag liwat hin<br />

kada iya nga pagpasidungog an<br />

mga panrehiyon nga sanga ha ST<br />

han <strong>Revolution</strong>ary Council of<br />

Trade Unions (RCTU-ST), Pambansang<br />

Katipunan ng mga Magbubukid<br />

(PKM-ST), Artista at Manunulat<br />

para sa Sambayanan<br />

(ARMAS-ST), Kabataang Makabayan<br />

(KM-ST), ngan Liga ng<br />

Agham para sa Bayan sa UP Los<br />

Baños (LAB-UPLB).<br />

Usa nga tinuod nga rebolusyunaryo<br />

nga bayani han<br />

katawhan Pilipino: Sugad hini<br />

iginladawan hi Ka Roger ni<br />

Jorge "Ka Oris" Madlos, tagapagyakan<br />

han National Democratic<br />

Front-Mindanao. Sering<br />

niya, an panahon nga nagin<br />

tagapagyakan hi Ka Roger han<br />

PKP an pinakamaranggat nga<br />

panahon han rebolusyunaryo<br />

nga propaganda nga diri pa<br />

natutumbasan yana. Ginsaluduhan<br />

ni Ka Oris an pagkamapainubsanon<br />

ngan kamaduruto<br />

ni Ka Roger. Iginpakita han<br />

kinabuhi ni Ka Roger, nga<br />

nagtikang ha klase nga paraguma,<br />

an kamatuoran nga an<br />

masa an tinuod nga bayani.<br />

Usa nga diri mapaparong nga<br />

kalayo an ginpalarab ni Ka<br />

Roger ha kasingkasing ngan hunahuna<br />

han mga rebolusyunaryo<br />

ha kasyudaran, sumala ha Panrehiyon<br />

nga Komite han Partido<br />

ha National Capital Region. Sering<br />

nira, ini nga kalayo an<br />

naglamrag ha dalan han rebolusyonaryo<br />

nga paggios ngan<br />

magrurumok ha paghahadi han<br />

dagko nga agaron maytuna ngan<br />

komprador burgesya.<br />

Ginhandom ni Simon "Ka Filiw"<br />

Naogsan, tagapagyakan<br />

han Cordillera Peoples Democratic<br />

Front an mahinungdanon nga<br />

leksyon ha buruhaton propaganda<br />

nga nagin legasiya ni Ka<br />

Roger. Nagkaupod an duha nga<br />

lider ha usa nga press conference<br />

hadton 2005 ha Mountain<br />

Province kun diin gin-imbitahan<br />

nira an mga membro han midya<br />

para ireport an pag-uswag han<br />

rebolusyon Pilipino. Sumala kan<br />

Ka Filiw, nakita niya kun tipaunan-o<br />

epektibo nga nakigsum-<br />

5


pay ngan nakigsuok hi Ka Roger<br />

ha mga mamarahayag, masa<br />

ngan mga Pula nga mangaraway.<br />

Nakasilsil na ha kasingkasing<br />

ngan pan-abat han batakan nga<br />

masa an legasiya ni Ka Roger<br />

ngan mga kadaugan ngan pagsulong,<br />

sumala kan Ka Simeon<br />

Santiago, political director han<br />

Bagong Hukbong Bayan ha<br />

Southern Mindanao Region. Sering<br />

niya, padayon nga maaningal<br />

an iya tingog ha bug-os<br />

nga nasud.<br />

Iginladawan naman hi Ka<br />

Roger ni Prof. Jose Ma. Sison,<br />

tsirman nga tagpundar han PKP,<br />

komo susbaranan nga komunista<br />

nga kadre, darayawon nga patriyotiko<br />

nga Pilipino, maungod<br />

nga Pula nga mangaraway, malinaw<br />

nga tagpahayag ngan epektibo<br />

nga magturutdo ngan organisador<br />

ha ranggo han<br />

masa nga anakpawis.<br />

Ginsering naman ni Ka<br />

Luis Jalandoni, tsirman<br />

han NDFP-Negotiating<br />

Panel, nga hi Ka Roger<br />

waray kamatayon nga<br />

tingog han rebolusyon<br />

ngan han<br />

tinalumpigos ngan<br />

tiniyupi nga<br />

masa.<br />

I ginladawannaman<br />

han<br />

Pambansang<br />

Katipunan ng<br />

mga Magbubukid hi Ka Roger<br />

komo bayani han klase nga<br />

parag-uma. Nanawagan an PKM<br />

ha mga parag-uma nga iundong<br />

an iya rebolusyunaryo nga<br />

legasiya. Sumala naman ha <strong>Revolution</strong>ary<br />

Council of Trade<br />

Unions, hi Ka Roger an budyong<br />

han rebolusyon nga nagpapadig-on<br />

ha determinasyon nga<br />

umato ngan magrebolusyon.<br />

Mga pula nga rosas naman an<br />

iginhalad han Kabataang Makabayan<br />

kan Ka Roger nga ira iginladawan<br />

nga idolo ngan inspirasyon<br />

han mga rebolusyunaryo<br />

nga batan-on.<br />

Nagsaludar liwat an mga de-<br />

tenido politikal ha nasud. Ha ira<br />

pahayag, ginkilala nira Prospero<br />

Agudo, Alan Jazmines, Eduardo<br />

Serrano an marayhak nga pagbabalita<br />

ni Ka Roger ngan an<br />

tangkod nga pag-undong niya<br />

ha interes han katawhan.<br />

Nagpahayag liwat an iba-iba<br />

nga mga progresibo nga lider<br />

ngan organisasyon. Ginhandom,<br />

ginsaluduhan ngan nagpasidungog<br />

an mga grupo nga BAYAN,<br />

Pamalakaya, KMU, Anakbayan,<br />

Antonio Zumel Center for Press<br />

Freedom ngan damo pa nga iba.<br />

Ginkilala liwat han mga lider<br />

sugad kanda Renato Reyes, Carol<br />

Araullo, Judy Taguiwalo, Roberto<br />

Castro ngan iba pa an nahiamot<br />

ni Ka Roger ha pakigbisog<br />

han katawhan Pilipino.<br />

Nagpadangat liwat hin pakisubo<br />

an Moro Islamic Liberation<br />

Front (MILF) nga kinilala kan<br />

Ka Roger komo tinuod nga<br />

bayani han mga naghihingyap<br />

hin katalwasan<br />

tikang ha pananalumpigos<br />

ngan paniniyupi.<br />

Nagpadangat liwat hin<br />

pakisubo an mga rebolusyunaryo<br />

ngan progresibo<br />

nga organisasyon<br />

tikang ha<br />

Austria, Australia,<br />

India,<br />

Belgium<br />

ngan iba pa.<br />

Iginpadangat<br />

ha internet an mga<br />

mensahe ha pakisubo ha kamatayon<br />

ni Ka Roger. Kalakip an<br />

ngaran ni Ka Roger ha<br />

pinakamapaso nga mga pulong<br />

ha balyuay hin mensahe ha Twitter<br />

ngan iba-iba nga website.<br />

Nagsurat hin mga artikulo nga<br />

naghahandom kan Ka Roger an<br />

mga reporter nga nagin suok<br />

niya nga sumpay sugad kanda<br />

Delfin Mallari ngan Paul Gutierrez.<br />

Diri pipira nga luwa an iginsurat<br />

para hiya pasidunggan.<br />

Komo baton ha panawagan<br />

han PKP, nagpormasyon an<br />

ngatanan nga yunit han Bagong<br />

Hukbong Bayan ha bug-os nga<br />

nasud hadton kaudtuhon han<br />

Oktubre 15 komo pagsaludo ha<br />

anay tagapagyakan han PKP<br />

ngan para ihan-ay hi Ka Roger<br />

ha Bulwagan ng mga Bayani<br />

ngan Martir han katawhan<br />

Pilipino. Partikular ha Batangas,<br />

nga lugar nga gintikangan ni Ka<br />

Roger, inatender an mga usa kagatos<br />

nga Pula nga mangaraway<br />

ngan masa nga parag-uma ha<br />

usa nga katitirok para dumdumon<br />

an rebolusyunaryo nga<br />

kinabuhi ni Ka Roger.<br />

Kadungan han pagpormasyon<br />

han BHB, naglansar an Kabataang<br />

Makabayan ngan iba pa<br />

nga mga rebolusyunaryo nga organisasyon<br />

hin mga pakilat nga<br />

rali ha iba-iba nga lugar han<br />

Southern Tagalog; ha Sta. Cruz,<br />

Manila; ha Cubao, Quezon City;<br />

ha Davao City ngan iba pa nga<br />

lugar. An mga nagrali ha US embassy<br />

ngan Mendiola hiton liwat<br />

nga adlaw naghatag liwat hin<br />

panahon para pasidunggan hi Ka<br />

Roger.<br />

Iginlansar naman hadton kulop<br />

han Oktubre 15 an usa nga<br />

dako nga katitirok ha covered<br />

court ha Ibaan, Batangas, an<br />

bungto nga gintikangan ni Ka<br />

Roger. Inatender didto an masobra<br />

500 ka-tawo. Gintapo hira<br />

han kapitan han Barangay Talaibon,<br />

kun diin natawo hi Ka<br />

Roger. Namulong an duha niya<br />

nga bugto, ginpagawas an<br />

halipot nga bidyo han iya talambuhay<br />

ngan an mensahe han<br />

pakig-usa ni Kasamang Joema<br />

Sison. Nagpahayag an iba-iba<br />

nga sektor hin pakig-usa ngan<br />

kinanta hin mga rebolusyunaryo<br />

nga kanta. Antes ini, usa nga<br />

misa an ginhimo ha singbahan<br />

han Ibaan. Ginbisita liwat an<br />

kadaan nga balay han pamilya<br />

Rosal.<br />

Ha pangunguna han NDF Negotiating<br />

Panel ngan mga lokal<br />

nga opisyal hini, hihimuon ha<br />

Oktubre 21, Adlaw han mga<br />

Parag-uma, an usa nga dako nga<br />

pampubliko nga katitirok ha UP<br />

Film Center para pasidunggan hi<br />

Ka Roger. ~<br />

6 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


COPD ha NEMR,<br />

sugad kabangis han RSOT<br />

L abot<br />

ha mapan-owat hini nga ngaran, waray anuman nga<br />

pagkakaiba an Community Organizing for Peace and Development<br />

(COPD) Teams han Oplan Bayanihan (OPB) ngan an uraura<br />

na nga ginhihimaraut nga Reengineered Special Operations<br />

Teams (RSOT) han Oplan Bantay Laya.<br />

Sumala ha eksperyensya han<br />

Northeastern Mindanao Region<br />

(NEMR), gin-gagamit pa gihapon<br />

han OPB an triad operations<br />

kun diin dudrungan nga<br />

ginhihimo an operasyon kombat,<br />

paniktik ngan COPD.<br />

Samtang may-ada nakapwesto<br />

nga pankombat nga yunit an<br />

AFP ha palibot para tabrugon an<br />

Bagong Hukbong Bayan (BHB),<br />

naestambay an mga tim han<br />

COPD ha sentro han mga gintatarget<br />

nga baryo. Sugad liwat<br />

han mga operasyon RSOT, an<br />

mga operasyon COPD kontrakatawhan<br />

ha esensya. Gingagamit<br />

hini nga taming an<br />

katawhan, gintatarhug ngan<br />

ginpupuypoy hira, gintatamastamasan<br />

an ira mga katungod<br />

ngan ginruruba an ira pagkaurusa.<br />

Tinuyo nga gin-okupar han<br />

mga tim han COPD an mga balay<br />

ngan pasilidad han mga sibilyan<br />

para magserbe nga "proteksyon"<br />

ha ira an mga residente ha posible<br />

nga pag-atake han BHB.<br />

Pira ha mga kaagsuban nira nga<br />

ginkakampuhan an mga eskoylahan,<br />

barangay hall, health center,<br />

waiting shed ngan iba pa<br />

nga pampubliko nga lugar.<br />

Oras nga makapwesto an tim<br />

han COPD, naghihimo na ini hin<br />

iba-iba nga porma han saywar.<br />

Pangowat. Para pagawson<br />

nga demonyo an Bagong Hukbong<br />

Bayan (BHB) ngan rub-on<br />

an pagkaurusa han katawhan<br />

ngan han ira hukbo, nagpapagawas<br />

an COPD hin kontra-reboluyonaryo<br />

nga mga bidyo sugad<br />

han "Huwad na Pangarap"<br />

ngan "Killing Fields."<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

May-ada liwat mga tropa an<br />

COPD nga nagpopostura nga<br />

mga Pula nga mangaraway,<br />

nakadto ha balay han gintatahapan<br />

nga tagsuporta han BHB<br />

ngan didto nakaturog o diri<br />

ngani nagpapabulig nga makontak<br />

an mga kasama. Naghihimo<br />

hira hin mga krimen para<br />

ipasamwak nga an BHB kuno an<br />

may-ada kasal-anan.<br />

Samtang ginhihimo ini ha<br />

mga target nga baryo, naduyog<br />

ha pagbinuwa an mga tagapagyakan<br />

ngan opisyal han militar<br />

ha masmidya kontra ha BHB.<br />

An mga prinsipal nga isyu nga<br />

igin-akusar ha BHB pagtalapas<br />

kuno ha tawhanon nga katungod,<br />

pagrekrut hin mga menor<br />

de edad, pangilkil, panulis ngan<br />

iba pa nga terorista nga binuhatan.<br />

Iginlaladawan liwat nga<br />

mga membro han BHB an mga<br />

parag-uma nga sibilyan nga ira<br />

gindadakop o ginpapatay.<br />

Samtang, pirit naman nira<br />

nga ginpapagawas nga masunuron<br />

nga karnero an ira kalugaringon<br />

pinaagi ha paggamit ha mga<br />

rekurso han sibilyan nga gobyerno<br />

para maghatag hin pira nga serbisyo<br />

ha mga tawo. Ginkokontrol<br />

ngan ginpapamunuan han militar<br />

an panhatag han mga rekurso han<br />

mga ahensya han gobyerno sugad<br />

han National Commission on Indigenous<br />

Peoples, Department of<br />

Social Welfare and Development,<br />

Department of Health ngan mga<br />

lokal nga gobyerno. Naghahatag<br />

hira hin bokasyunal nga pagpahiara<br />

ha kabatan-unan, gamit<br />

an mga kurikulum han TESDA.<br />

Naglansar hira hin mga medical<br />

mission gamit an tawuhan ngan<br />

bulong han rural health unit han<br />

DOH. Nagdidistribwer hira hin<br />

"Biyaya ni Pnoy," gamit an bugas<br />

ngan iba pa nga rekurso han<br />

DSWD. Tuyo na liwat han sugad<br />

hini nga porma han saywar nga<br />

tahuban an ha aktuwal grabe nga<br />

pagbalewaray han naghahadi nga<br />

rehimen ha interes ngan kaupayan<br />

han katawhan. Karuyag nira nga<br />

pasalamatan pa han mga tawo an<br />

mga mumo nga iginwawarikwik ha<br />

ira samtang padayon nga nagtitikaraut<br />

an mga pankatilingban<br />

nga serbisyo.<br />

Gin-aatentaran han COPD<br />

pagkabig an hunahuna ngan kasingkasing<br />

han mulupyo ha ibaiba<br />

nga himabaw nga pamaagi<br />

sugad han pagin ninong,<br />

paglimpyo han mga pampubliko<br />

nga lugar ha baryo, pakipag-uyas<br />

hin basketbol ha mga taghimaryo,<br />

7


pag-upod ha mga ponsyon han<br />

mga organisasyon ha baryo, pangonsuylo<br />

ha mga daraga, pagisponsor<br />

hin sarayaw ngan banda<br />

ngan pakighampang ngan<br />

pakipag-irignom ha kalalakin-an<br />

para makapanumat ini hin mga<br />

impormasyon kun hubog na.<br />

Pero waray pag-iha, ginawas<br />

na gihapon an pangil han tim han<br />

COPD.<br />

Kabangisan ngan panarhug.<br />

Balaud militar an ginpapaeksister<br />

ha mga komunidad nga may-ada<br />

operasyon COPD ngan pirme mayada<br />

panarhug o panhadlok an mga<br />

pamaagi hini.<br />

An mga target o gintatahapan<br />

nga aktibo nga nasuporta ha rebolusyunaryo<br />

nga kagiusan iginpapatawag<br />

ha kampo han batalyon o<br />

kumpanya han AFP, ha barangay<br />

hall, ha tay-aw o higrayo nga lugar<br />

para ipailarum ha interogasyon<br />

ngan tarhugon agud makigkooperar<br />

ha militar.<br />

Ginsensus an mga balay para<br />

adman kun may-ada mga<br />

nawawara nga residente ha baryo<br />

o membro han pamilya. Kaagsuban,<br />

gin-aakusaran nga membro<br />

han BHB an mga nawawara.<br />

An mga kilalado nga lider<br />

parag-uma ngan lider lumad agsub<br />

nga "ginbibisita" ha ira balay para<br />

gipiton. Sustenido nga ginsusubaybayan<br />

an mga gintatahapan<br />

nga aktibo nga simpatisador han<br />

BHB.<br />

Danay gintatarhug an mga residente<br />

nga aada ha kompyuter<br />

an ngaran nira ngan papipirmahon<br />

ha usa nga papel para mapara<br />

kuno an ira rekord ha<br />

kompyuter. Adto ngay-an in papeles<br />

na ha pagsurender an ira<br />

ginpipirmahan. Kundiri man,<br />

pormal nga ginpapasurender an<br />

mga "may-ada rekord."<br />

Diri na libyano nga makagios o<br />

makagawas-sulod an mga residente<br />

oras nga istambayan an ira<br />

baryo hin mga tim han COPD.<br />

Iginlilista kun hin-o an nagawas<br />

ngan nasulod ha baryo, iginpa-<br />

pakiana kun san-o o ano nga oras<br />

mabalik ngan ano an tuyo ha paggawas<br />

ngan pagsulod. May-ada talaan<br />

an pagsulod ngan paggawas.<br />

An hin-uman nga diri dayon nabalik<br />

gin-aakusaran nga kinadto ha<br />

kampo han BHB.<br />

Kontrolado an gawas-sulod<br />

han mga rekurso. Ginsusukol an<br />

konsumo han kada pamilya ngan<br />

subay hini, ginlilimitaran an gintutugutan<br />

paliton. Ginrerekisa ha<br />

tsekpoynt an ngatanan nga gamit<br />

ngan pinanmalit.<br />

Ha kaihaon nira ha mga komunidad<br />

diri maitago nga pasista ha<br />

esensya an mga naglalansar hin<br />

operasyon COPD. Aada an arbitraryo<br />

nga pagpapabuto ha mga balay<br />

han sibilyan kun nahuhubog, mga<br />

panmomba ngan panganyon kun<br />

ginlalanat an BHB ngan iba pa<br />

nga binuhatan nga nagtatanom<br />

hin kahadlok ha katawhan ngan<br />

nagbubutang ha ira ha peligro.<br />

Pagruba ha pagkaurusa.<br />

Katuyuanan han mga operasyon<br />

COPD an pagruba han rebolusyunaryo<br />

nga pagkaurusa han<br />

katawhan para hira magkaburublag<br />

ngan masayon mapaeksister<br />

an mga kontra-katawhan nga<br />

palisiya ngan proyekto.<br />

Klaro ini nga katuyuanan ha<br />

kada panahon nga ginmemeting<br />

han militar an masa ngan nagtatanom<br />

hin kasamukan ngan intrigahay<br />

ha ira ranggo. Gin-aaghat<br />

hira nga itudlok an mga namumuno<br />

ha mga organisasyon masa<br />

ngan trayduran an mga kaurupdan<br />

o kakilala nira nga mga membro<br />

han BHB. Ginpapagawas nira nga<br />

may-ada na mga nagtraydor ha ira<br />

ranggo sanglit mas makakaupay<br />

kun umamin nala hira ngan<br />

makipagkooperar ha AFP.<br />

Padig-unon an pagkaurusa<br />

han katawhan. An pinaka-piho<br />

nga pamaagi ha pagpirde ha COPD<br />

ngan Oplan Bayanihan amo an<br />

pag-isa ha mapan-ato nga diwa<br />

han masa ngan an hugot nga<br />

pagkatin ha pulitiko-militar nga<br />

inisyatiba.<br />

An ladawan ngan artikulo ginkuha tikang ha Lingkawas, rebolusyunaryo nga<br />

panmasa nga mantalaan han Northeastern Mindanao Region.<br />

Para ini makab-ot, nananawagan<br />

an National Democratic Front<br />

ha katawhan han rehiyon nga<br />

magkaurusa para ibuksas ngan<br />

atuhan an COPD-OPB. Sering hini,<br />

ha sugad hini nga pamaagi<br />

mapapakyas han katawhan han<br />

NEMR an Oplan Bayanihan. Sanglit<br />

waray rason para diri liwat<br />

mapirde han katawhan an OPB<br />

yana.<br />

Gin-aaghat han NDF-NEMR<br />

an katawhan ha mga baryo nga<br />

pakusgon an pagsarig ha kada<br />

tagsa ngan diri magpadara ha<br />

mga pangowat han AFP ngan<br />

mga pag-atentar hini nga rubon<br />

an ira pagkaurusa. Kinahanglan<br />

magin maungod an<br />

mulupyo nga ireport ha<br />

pinakaduok nga ahensya, institusyon<br />

ngan grupo nga naguundong<br />

ha tawhanon nga<br />

katungod an mga pagtalapas<br />

han pasista militar ngan mga<br />

kaway hini.<br />

Kun ha luyo han pag-insister<br />

han katawhan diri magikan an<br />

mga tropa militar, kinahanglan organisado<br />

nga magprotesta ha sentro<br />

han bungto an mga taghimaryo.<br />

Dad-on nira nga isyu ha giosprotesta<br />

an pagbuksas ngan<br />

pagtipa ha paggamit ha mga<br />

sibilyan komo mga taming han<br />

militar. Poyde hira umayop ha mga<br />

opisyal han gobyerno ngan<br />

singbahan para didto sumirong<br />

samtang diri pa hira makakabalik<br />

ha kada tagsa nira nga baryo.<br />

Poyde liwat hira kumadto ha mga<br />

istasyon han radyo o telebisyon<br />

para palandawon an mga pagtalapas<br />

han militar ha tawhanon nga<br />

katungod han mulupyo.<br />

Nananawagan an NDF-NEMR<br />

ha katawhan nga diri sumalado ha<br />

militar ngan diri magpaestar hin<br />

mga sundalo ha ira balay para<br />

makalikay ha peligro nga mahilapid<br />

kun may-ada engkwentro.<br />

Sering han NDF-NEMR, kinahanglan<br />

hinumduman nga pagtalapas<br />

ha balaud han gerra ngan<br />

pagtalapas ha tawhanon nga<br />

katungod nga estaran han militar<br />

an mga balay ngan pasilidad han<br />

mga sibilyan. ~<br />

8 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

MAGDINAUGON NGA OPENSIBA HAN BHB<br />

19 nga sundalo han 50 th IB, namatay<br />

ha Cervantes, Ilocos Sur<br />

H a<br />

luyo han paglikaw han Armed Forces of<br />

the <strong>Philippine</strong>s (AFP) diri hini maitago an<br />

kamatuoran nga nahiagum ini hin grabe<br />

nga dugsang ha kamot han Bagong Hukbong<br />

Bayan (BHB) ha mga agway nga nahitabo ha Cervantes,<br />

Ilocos Sur hadton katapusan han Setyembre.<br />

Sumala ha dugang nga report han Alfredo Cesar<br />

Command (BHB-Ilocos Sur),<br />

inabot 19 nga sundalo an namatay<br />

ngan unom an nasamaran.<br />

Para mailikaw an tinuod<br />

nga ihap han ira mga kaswalti,<br />

igin-agi han militar an mga<br />

patay nga lawas ngan mga<br />

samaran ha iba-iba nga ruta.<br />

Masugad paman, napakyas hira<br />

nga hul-os ini nga ilikaw ha<br />

mulupyo.<br />

Sumala ha report han mga lokal nga residente,<br />

diri mamenos ha napulo nga patay nga lawas han<br />

mga sundalo an nakita nira ha ilarum han tulay had-<br />

Operasyon militar,<br />

peste ha panginabuhi han masa<br />

G insesering<br />

han AFP ngan han rehimen Aquino nga an rebolusyunaryo<br />

nga kagiusan ulang kuno ha pag-uswag han<br />

kabaryuhan. Kabaliskaran dinhi an nahiaguman han 293 nga<br />

pamilya nga parag-uma ha Agusan del Norte ngan Surigao del Sur<br />

nga napiritan pag-ebakwet hadton Mayo tubtub Hunyo tungod<br />

ha mga operasyon COPD han AFP.<br />

Sumala ha usa nga artikulo<br />

ha Lingkawas, rebolusyunaryo<br />

nga panmasa nga mantalaan ha<br />

NEMR, inabot `984,000 (o<br />

abereyds nga `3,358 kada pamilya)<br />

an gin-eestimit nga nawara<br />

ha mga nag-ebakwet tungod ha<br />

nabayaan nira nga umhanan<br />

ngan inataman nga hayop.<br />

Tulo nga mayor nga pagebakwet<br />

an nahitabo hiton nga<br />

panahon.<br />

An una nahitabo hadton<br />

Mayo 26-Hunyo 16 ha Zapanta,<br />

Bangayan, Agusan del Norte.<br />

Sitenta y singko nga pamilya nga<br />

Mamanwa ngan parag-uma an<br />

nag-ebakwet tungod ha operasyon<br />

COPD han 30 th IB. Hiton nga<br />

panahon ginpugngan liwat han<br />

militar ha tsekpoynt an mga motorsiklo<br />

nga nagdadara hin kahoy<br />

nga asya an ginpapakabuhian<br />

han mulupyo ha lugar.<br />

An ikaduha nahitabo hadton<br />

Hunyo 20-Hulyo 4 ha Mahaba,<br />

Marihatag, Surigao del Sur kun<br />

diin 141 ka-pamilya nga paraguma<br />

an nag-ebakwet. Haros<br />

duha ka-bulan nga nag-estar an<br />

COPD ha barangay hall, day care<br />

center, health center ngan<br />

ton aga han Setyembre 25. Hiton liwat nga adlaw<br />

iginluran ha usa nga helikopter an usa nga samaran<br />

nga sundalo ngan kompirmado ini nga namatay ha<br />

hospital.<br />

Duha nga agway an nahitabo antes ini. Nahitabo<br />

an syahan nga engkwentro han ambuson han BHB<br />

an mga tropa han 50 th IB ha Barangay Remedios<br />

hadton Setyembre 23. Unom nga sundalo an namatay<br />

ngan unom liwat an nasamaran. Nahitabo an<br />

ikaduha nga agway kinabuwasan han gab-i ha Sityo<br />

Bulaga, Barangay Aloling.<br />

Usa na naman nga agway an nahitabo hadton<br />

Setyembre 26 han kulop ha Sityo Maupong,<br />

Barangay Concepcion. Duha nga sundalo an namatay<br />

dinhi.<br />

Pataraw-an ngan diri matuod-tuod an<br />

mga pahayag han militar kasumpay han<br />

ira mga kaswalti. Sering ni Col. Eliseo<br />

Posadas, hepe han 503 rd Brigade kun diin napailarum<br />

an 50 th IB, usa nga sundalo an nasamaran<br />

ha pag-ambus han BHB hadton Setyembre 23 samtang<br />

usa an namatay nga sundalo ha agway hadton<br />

opisina han Sangguniang Kabataan.<br />

Landaw an harasment,<br />

panarhug ngan pangowat<br />

ha operasyon COPD han<br />

militar.<br />

Nahitabo an ikatulo hadton<br />

Hunyo 26-Hulyo 2 ha Janipaan,<br />

San Agustin, Surigao<br />

del Sur kun diin 77 nga pamilya<br />

nga Manobo ngan Mamanwa<br />

an nag-ebakwet. An pagebakwet<br />

resulta han iligal nga<br />

pag-aresto han 29 th IB COPD<br />

ha unom nga parag-uma nga<br />

nagkopras ha Upper Janipaan<br />

ha syahan nga adlaw han operasyon.<br />

Kaupod han mga<br />

nagkokopras an tulo nga<br />

batan-on nga gindakop liwat<br />

ngan ginbansagan nga mga<br />

mangaraway han BHB.<br />

Hini nga mga kaso, binalik<br />

la an mga parag-uma han<br />

maadman nga ginikan na an<br />

mga tropa militar nga nag-okupar<br />

ha ira mga komunidad. ~<br />

9


10<br />

MAGDINAUGON NGA OPENSIBA HAN BHB<br />

Setyembre 24.<br />

Ha gapil han BHB, duha nga<br />

Pula nga mangaraway, hira Ka<br />

Dindo ngan Ka Likot, an naghalad<br />

hin kinabuhi ha agway hadton<br />

Setyembre 24. An patay nga<br />

lawas ni Ka Likot natadtad han<br />

bala han mga pasista nga sundalo<br />

sanglit narumok an iya ulo<br />

ngan dughan.<br />

Hadton kulop naman han<br />

Setyembre 29 natad-an an<br />

patay nga lawas ni Ka Dindo<br />

tungod kay pira ka-adlaw nga<br />

gindid-an han militar nga<br />

makaduok ha lugar nga<br />

nahitabuan an iya mga kaurupdan.<br />

Resulta han pagpursige<br />

han mga kapamilya ngan igkasibungtohanon<br />

ni Ka Dindo, mga<br />

mulupyo han Cervantes ngan<br />

mga grupo nga nag-uundong ha<br />

tawhanon nga katungod, natadan<br />

liwat an patay nga lawas ni<br />

Ka Dindo duok ha lugar nga ginka-engkwentruhan.<br />

Tungod ha kadakuon han<br />

kaswalti nga nahiaguman nira<br />

ha kamot han BHB, nagbuhos<br />

an Northern Luzon Command<br />

hin masobra usa ka-batalyon<br />

nga tropa ha bungto han Cervantes.<br />

Baga nalulurong nga<br />

ayam an hadto mga sundalo nga<br />

nagpopostura nga mga buotan<br />

nga karnero. An mga inosente<br />

nga sibilyan an ginpanmurangtan<br />

nira ha ira kangalas.<br />

Ginbalewaray nira an otoridad<br />

han lokal nga gobyerno<br />

han Cervantes ngan gintamastamasan<br />

an mga katungod han<br />

mga sibilyan. Arbitraryo hira<br />

nga nagbutang hin mga<br />

tsekpoynt, pinwesto ha damo<br />

nga baryo ngan nanarhug ha<br />

mga parag-uma. Ha luyo nga<br />

bahin, an kadaugan han mga<br />

agway ha Cervantes pagpamatuod<br />

han kapas han BHB<br />

nga magdepensa atubangan<br />

han mabangis nga mga atake<br />

han pasista nga militar tungod<br />

kay ini an nakakatagamtam<br />

hin hiluag nga suporta han<br />

masa. ~<br />

Meyor Dano ngan unom nga<br />

POW, ginhayawan han BHB<br />

H a<br />

mando han Panrehiyon nga Komite han PKP ha Southern<br />

Mindanao, ginhayawan han Conrado Heredia Command han<br />

Bagong Hukbong Bayan hadton Oktubre 9 hi Meyor Henry<br />

Dano han Lingig, Surigao del Sur ngan an iya duha nga tawuhan<br />

militar nga hira Cpl. Alrey Desamparado ngan Pfc. Alan Saban han<br />

4 th ID-AFP Intelligence Unit.<br />

Sumala kan Rubi del Mundo,<br />

tagapagyakan han NDFP ha<br />

Southern Mindanao, temporaryo<br />

nga ginsuspinder an kaso kontra<br />

kan Dano ngan ha iya mga<br />

tawuhan ha kondisyon nga diri<br />

na hira utro magtalapas ha mga<br />

tawhanon nga katungod, ha internasyunal<br />

nga makatawo nga<br />

balaud ngan mga palisiya han<br />

gobyerno han katawhan.<br />

Ha mga ginhimo nga<br />

imbestigasyon, nakita nga mayada<br />

direkta nga baratunon hi<br />

Dano ngan an iya mga tawuhan<br />

ha mga krimen kontra ha<br />

katawhan, kalakip an pagpatay<br />

ha usa nga lider parag-uma. Ginamin<br />

han mga detenido an ira<br />

mga nagin krimen. An paghayaw<br />

ha ira paghatag hin higayon<br />

nga magbag-o ngan itul-id an<br />

ira mga krimen ha nakalabay.<br />

Usa ka-adlaw antes ini, ginhayawan<br />

naman han BHB an upat<br />

nga kapturado ha gerra o mga<br />

prisoner of war (POW) nga hira<br />

Jail Inspector Murphy Bomoway<br />

Todyog (Badge No. 0-08021),<br />

Jail Warden Erico Dacillo Llamasares<br />

(Badge No. 0-07022),<br />

Special Jail Officer 2 (SJ02) Rogelio<br />

Begontes (Badge No.<br />

960187), ngan Jail Officer 1<br />

(JOI) Rolando Delta Bajoyo, Jr.<br />

Ginhayawan hira komo pagpatuman<br />

ha kamanduan han National<br />

Democratic Front of the <strong>Philippine</strong>s<br />

(NDFP) tungod ha<br />

makatawo nga basaranan.<br />

Mahinunumduman nga<br />

gindis-armahan an upat ngan<br />

iginpailarum ha kustodiya han<br />

mga pwersa han Herminio Alfon-<br />

so Command-Guerrilla Front<br />

Committee 53 hadton Hulyo 21.<br />

Kaupod hira ha yunit han Bureau<br />

of Jail Management and Penelogy<br />

(BJMP) nga gin-ambus han<br />

BHB ha Barangay Sinudad, Kitaotao,<br />

Bukidnon para mahayawan<br />

hi Dennis Rodenas, nga<br />

dad-on kunta ha prisuhan ha<br />

Davao.<br />

Igindeklarar an upat nga<br />

tawuhan han BJMP komo mga<br />

prisoner of war ngan gintagan<br />

hin proteksyon subay ha mga internasyunal<br />

nga balaud han gerra<br />

nga igin-undong han Bagong<br />

Hukbong Bayan.<br />

Ha masobra duha ka-bulan<br />

nga pag-ataman ha ira han Herminio<br />

Alfonso Command-BHB,<br />

maupay ngan makatawo an pagtratar<br />

ha ira. An upat mismo nga<br />

mga POW an nagpahayag kun<br />

tipaunan-o hira gin-ataman han<br />

mga nagkustodiya ha ira.<br />

Nadelatar an paghayaw ha<br />

ira tungod ha sunod-sunod nga<br />

batalyon-an-kadakuon nga operasyon<br />

militar han 602 nd Brigade,<br />

6 th ID ngan 403 rd Brigade, AFP<br />

Eastern Mindanao Command.<br />

Iginbutang nira ha peligro an<br />

kamutangan han mga POW tungod<br />

ha nasering nga mga<br />

pakyas nga "rescue" nga mga<br />

operasyon.<br />

Kaupod ha nagin testigos ha<br />

paghayaw an representante han<br />

International Committee of the<br />

Red Cross (ICRC), mga tag-undong<br />

han tawhanon nga katungod<br />

ngan mga taga-singbahan<br />

ngan hi Atty. Persida Acosta han<br />

Public Attorney's Office (PAO). ~<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


Mapanhibang nga pagmimina<br />

ha Cagayan Valley,<br />

gin-aatuhan han katawhan<br />

U sa<br />

nga hiluag nga kampanya kontra ha mapanhibang nga<br />

langyaw ngan korporado nga pagmimina an iginpapasulong<br />

yana ha Cagayan Valley. Kaparte ini han pakigbisog para ha<br />

tinuod nga reporma ha tuna, nasyunal nga industriyalisasyon ngan<br />

pag-undong han nasyunal nga patrimonya ngan soberaniya.<br />

Nangangalas an gatos<br />

kayukot nga pamilya nga nadedestroso<br />

han pagmimina. Ha<br />

Barangay Dugo, Camalaniugan,<br />

78 kapamilya na an nag-ebakwet<br />

tungod ha pagkalubong han<br />

ira mga balay. Ha Gen. E. Batalla,<br />

Sapping ha bungto liwat han<br />

Calamaniugan, natutuno na an<br />

tuna. Ha Aparri ngan Calamaniugan,<br />

inabot na 180 ka-balay an<br />

igin-anod tungod ha pagbaha<br />

han Cagayan River. Ha Gonzaga,<br />

natikahilarum ngan nagmamara<br />

an mga atabay ngan nauuy-og<br />

an mga balay kun may-ada operasyon<br />

an minahan, samtang an<br />

unob nga tubtub hawak nga salog<br />

naabot na tubtob liog an<br />

kahilarum. Dagmit an pagbaha<br />

labina ha mga komunidad nga<br />

duok ha ligid-dagat tungod ha<br />

pagtambak hin basura han mina<br />

ha mga umhanan. Samtang,<br />

ginpalayas an mga residente<br />

han Purok 7, Barangay Batangan<br />

ha Gonzaga tungod kay<br />

may-ada na kuno ini nagtatagiya<br />

nga kompanya.<br />

Pinakalandaw nga destroso<br />

an suction effect. Tigda nga<br />

naulnod an tuna tungod ha<br />

pagkahibang han katubigan<br />

ngan pagsulod han tubig dagat<br />

ha agrikultural ngan residensyal<br />

nga katunaan. Tungod ini ha<br />

pito-katonelada nga magnet nga<br />

pirme nakasuksok ha ilarum han<br />

tubig dagat para mahigop an<br />

magnetite. Labot ha pagmimina<br />

hin magnetite, may-ada mga<br />

proyekto nga eksplorasyon hin<br />

bulawan ha Claveria; bulawan<br />

ngan pyrex ha Ballesteros; limestone<br />

ha Gonzaga; ngan nama-<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

mangpangan nga pagmimina<br />

hin karbon (coal).<br />

Ginhihimo an pagmimina hin<br />

magnetite ha 13,843 ektaryas<br />

ha 16 kilometros nga baybayon<br />

nga naglulupgop ha bug-os nga<br />

salog, ligid dagat ngan dagat<br />

han mga ligid dagat nga bungto<br />

ha norte Luzon. Direkta nga<br />

epekto hini an kawaray na<br />

makukuha ngan maibabaligya<br />

nga pasayan, pangtion, masag<br />

ngan iba pa nga pagkaon nga<br />

nakukuha ha hibabaw nga parte<br />

han dagat, nga prinsipal nga<br />

ginkukuhaan han masa hin<br />

panginabuhi. Nagdudurot liwat<br />

ini hin segurado nga destroso<br />

ha mulupyo tungod ha nagin resulta<br />

hini nga mga baha nga<br />

nag-aapo ha mga balay ngan<br />

umhanan ha mga baryo, mga<br />

bilding ha bungto ha panahon<br />

han bagyo o bisan ha panahon<br />

nga makusog la an uran ngan<br />

labina kun mayada<br />

tsunami.<br />

Ha Nueva Vizcaya,<br />

haros<br />

ngatanan na nga<br />

bungto dinhi in<br />

putos han aplikasyon<br />

ha pagmimina.<br />

Labot ha<br />

anay erya han<br />

Kasibu, Dupax,<br />

Quezon, inabot<br />

na ini ha Diadi,<br />

Bagabag, Solano<br />

ngan Bayombong.<br />

Ha Isabela,<br />

iginpapadayon<br />

han nasyunal<br />

ngan pamprobinsya<br />

nga gobyerno<br />

an pagmimina hin karbon ha<br />

64,000 ektaryas han 24 nga<br />

baryo ha upat nga bungto dinhi<br />

nga magpapalayas ha 10,000<br />

kapamilya. Napahunong na ini<br />

hadton 2004 resulta han makusog<br />

nga pag-ato han mga residente.<br />

Gawas pa ini ha 2,391<br />

ektaryas nga minahan han bulawan<br />

ha Dinapigue.<br />

Ha mga apektado nga komunidad,<br />

diri ginkikilala han<br />

reaksyunaryo nga estado an<br />

katungod han mga parag-uma<br />

ha tuna. Ginbalewaray an katungod<br />

han mga nasyunal nga minoriya<br />

ha ira ansestral nga katunaan<br />

ngan gintatamakan an<br />

katungod han mga parupangisda<br />

ha mga lugar pangisdaan. Gintatalapas<br />

an katungod han<br />

mulupyo ha panginabuhi, estaran,<br />

kalibrihan ngan panlawas.<br />

Bisan an pinakahilaba<br />

nga salog ha nasud, an Cagayan<br />

River nga nagtitikang ha surok<br />

hini ha Nueva Vizcaya tubtub ha<br />

pinakailawod hini ha kabaybayunan<br />

han Cagayan in nadedestroso.<br />

Nagkukusog an militarisasyon<br />

ngan abuso militar<br />

ha mga lugar han dagko nga<br />

langyaw nga minahan. An<br />

Oplan Bayanihan prinsipal nga<br />

nakatutok ha mga parag-uma<br />

ngan nasyunal nga minoriya nga<br />

11


naato ha mapanhibang nga pagmimina ngan quarrying.<br />

Landaw nga mga kaso han pagtalapas ha tawhanon nga<br />

katungod an sunud-sunod nga mga panmatay ha<br />

Buguey, Cagayan ngan Kasibu, Nueva Vizcaya; nagtitikadakmol<br />

nga presensya militar ha mga ginmiminahan<br />

hin karbon ha Benito Soliven, Isabela; pagsalawad hin<br />

mga kaso nga illegal occupancy, libel, malicious mischief<br />

ngan iba pa ngan mabangis nga pagdispers ha mga<br />

gios-protesta han masa ha Gonzaga ngan barikada ha<br />

Kasibu.<br />

Gwardyado han PNP an quarry ha Wangag River ha<br />

Cagayan ngan minahan ha Kasibu. Ginpapakusog liwat<br />

han gobyerno ngan han mga langyaw nga korporasyon<br />

ha pagmimina an mga armado nga gwardya ha mga minahan.<br />

<strong>Waray</strong> liwat hunong an pagsalawad hin mga hinimu-himo<br />

nga kaso ha mga natipa nga mulupyo.<br />

Kadungan hini nagkukusog an paningkamot han mga<br />

kontra-katawhan nga Akbayan Party List ngan iba pa<br />

nga reaksyunaryo nga institusyon han gobyerno para<br />

isimang an pakigbisog han mulupyo.<br />

Karikuhan nga karuyag puyason. An Cagayan Valley<br />

usa ha mga rehiyon nga may-ada dako ngan diri pa<br />

kaupay napupuyas nga mineral nga karikuhan. May-ada<br />

ini 218 milyones metriko tonelada nga mineral nga<br />

karikuhan nga metal ngan 1.4 bilyones metriko tonelada<br />

nga diri-metal nga reserba. Ha balayan han Northern<br />

Luzon Agribusiness Quadrangle (NLAQ) kalakip an higante<br />

nga minahan ha Didipio, Kasibu, Nueva<br />

Vizcaya ha 23 nga prayoridad nga<br />

proyekto nga minahan ha nasud.<br />

Kalakip liwat ha NLAQ an pandarambong<br />

han mga imperyalista nga<br />

kompanya ha mga<br />

rekurso ha enerhiya ha<br />

rehiyon. Pira nga<br />

pananglitan hini an<br />

<strong>Philippine</strong> National Oil<br />

Company-Energy Corporation<br />

(PNOC-EC) ngan<br />

Aragon Coal Resources, Inc.<br />

nga magmimina hin karbon<br />

ngan Aragon Power and Energy<br />

Corp. nga magmimina hin gas<br />

ngan lana ha Cagayan Valley Basin. Naglulupgop ini<br />

hin 748,000 ektaryas nga agrikultural nga katunaan.<br />

Disi-says nga bungto ngan usa nga syudad ha Cagayan,<br />

masobra walo nga bungto ha Nueva Vizcaya<br />

ngan Quirino ngan unom nga bungto ha Isabela an ginlulupgop<br />

yana han mga aprubado nga konsesyon ha<br />

pagmimina ngan quarrying. Gawas pa ini ha nadagsa<br />

nga mga aplikasyon ha gudti nga pagmimina kun diin<br />

gin-gagamit an ngaran han pira nga lokal nga mga<br />

negosyante ngan bisan mga opisyal han barangay komo<br />

aplikante kundi may-ada kasosyo nga nagkokontrol nga<br />

langyaw nga kompanya. Nasamwak ini tungod kay mas<br />

masayon mailusot han mga langyaw nga kompanya an<br />

mga permiso ngan pagsuporta han lokal nga gobyerno<br />

ngan burukrata nga nagpupulos liwat hini. ~<br />

Armado nga<br />

proteksyon ha mga<br />

minahan, ginkondenar<br />

Hugot nga ginkondenar han mga<br />

progresibo nga partido, grupo ngan<br />

tagdepensa han kalibungan an kamanduan<br />

han rehimen Aquino ha Armed<br />

Forces of the <strong>Philippine</strong>s (AFP) nga<br />

makigpagbuligay ha mga kompanya ha<br />

pagmimina ha pagtukod hin mga paramilitar<br />

nga pwersa sugad han Special<br />

Civilian Armed Auxiliary (SCAA) para<br />

proteksyunan an ira operasyon.<br />

Sumala ha nasering nga mga grupo,<br />

an mulupyo ha kabaryuhan an nanginginahanglan<br />

hin proteksyon kontra ha<br />

militar nga mabangis nga natalapas ha<br />

katungod han mga minoriya nga komunidad.<br />

Biktima hira han panlupot hin<br />

tuna, pagkahibang han kalibungan ngan<br />

ira panginabuhi tungod ha waray<br />

hunong nga pandarambong han mga minahan.<br />

Ini nga kamanduan ni Aquino hadton<br />

Oktubre 14 an baton han iya rehimen ha<br />

iginlansar nga koordinado nga pagatake<br />

han Bagong Hukbong Bayan ha<br />

tulo nga minahan ha Surigao del Norte<br />

hadton Oktubre 3 para sirutan an mga<br />

kompanya ha hiluagan nga destroso nga<br />

igindurot nira ha kalibungan ngan panginabuhi<br />

han mulupyo. An pagtukod<br />

han SCAA gintikangan hadton panahon<br />

han rehimen Arroyo. An AFP an nagpapahiara<br />

ha mga SCAA samtang an gastos<br />

ngan pagpasweldo hini ginsusugbong<br />

han mga minahan.<br />

Gin-aro han mga grupo ha rehimen<br />

Aquino nga bawion hini an plano nga<br />

pagdeploy hin SCAA tungod kay mas magrabe<br />

la an mga pangangabuso ha<br />

tawhanon nga katungod. Hilaba na an listahan<br />

han mga pagtalapas han paramilitar<br />

nga pwersa ha tawhanon nga katungod.<br />

Ginkakabarak-an han mga grupo nga naguundong<br />

han tawhanon nga katungod nga<br />

an nasering nga mga pitad magpapakusog<br />

han militarisasyon ngan dislokasyon ha<br />

mga komunidad han mga minoriya.<br />

Samtang, nagdeploy na hin kadugangan<br />

nga pwersa militar an 27th IB han<br />

<strong>Philippine</strong> Army ha Sultan Kudarat ngan<br />

South Cotabato kun diin nag-oopereyt an<br />

damo nga dagko nga langyaw nga minahan.<br />

~<br />

12 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


Ginluto ha US Embassy<br />

an pag-aprubar<br />

han Cheaper Medicines Act<br />

A ntes<br />

magin balaud an Cheaper Medicines Act of 2008 ginluluto<br />

na han US Embassy kakonsabo hi anay Senador Mar Roxas an<br />

pagpalapsaw hini. Usa ini ha gin-unod han mga sekreto nga report<br />

han US Embassy ha Manila nga nabuksas ha Wikileaks.org. An Wikileaks.org<br />

usa nga website nga natutok ha pagbuksas han mga anomaliya<br />

han mga gobyerno ngan korporasyon.<br />

Nakigmeting hadton Mayo<br />

16, 2006 hi Roxas kan Barbara<br />

Weisel, an Assistant Trade Representative<br />

for Asia Pacific and<br />

Pharmaceuticals Policy han US.<br />

Ginsundan ini hin bulag nga<br />

pakipagmeting han mga tagapagsagdon<br />

ha ekonomiya han<br />

US Embassy kanda Roxas ngan<br />

iba pa nga opisyal han gobyerno.<br />

Hi Roxas hadto<br />

an namuno ha<br />

Committee on<br />

Trade ha<br />

Senado samtang<br />

hi Rep. Junie<br />

Cua an namuno<br />

ha Committee<br />

on Trade<br />

ha Mababang<br />

Kapulungan han<br />

Kongreso.<br />

Atubangan<br />

han<br />

landaw nga<br />

isyu han gimamahali<br />

nga<br />

Pankalibutan nga gios-protesta<br />

kontra ha krisis han kapitalismo<br />

M asobra<br />

950 nga demonstrasyon an iginlansar<br />

han dos milyones nga katawhan<br />

hadton Oktubre 15 ha 80 nga nasud ha Europe,<br />

North America, Latin America, Middle East,<br />

Africa ngan Asia-Pacific kalakip na an Pilipinas.<br />

Iginlansar an pinakadako nga demonstrasyon ha<br />

mga nasud nga naigo han grabe nga krisis ha<br />

pinansya ngan ekonomiya.<br />

Inabot 1,100,000 an nagrali ha 60 nga bungto<br />

ha Spain. Inabot naman 700,000 an nagdemons-<br />

ANG BAYAN Oktubre 21, 2011<br />

presyo han mga tambal, iginsubmiter<br />

ni Rep. Rolex Suplico<br />

han Iloilo hadton 2006 an<br />

proposisyon nga Cheaper Medicines<br />

Bill o Suplico Bill nga utro<br />

iginsalawad hadton 2007 ni<br />

Rep. Ferjenel Biron. Mayor nga<br />

probisyon hini an pagtukod hin<br />

Drug Regulation Board nga tatagan<br />

hin poder nga italaan an<br />

presyo han tambal. Target hini<br />

nga pahibub-an hin 80-90% an<br />

presyo han 1,500 nga tambal<br />

nga nakalista ha <strong>Philippine</strong> Drug<br />

Formulary.<br />

Iginsalawad naman<br />

ni Roxas an<br />

Senate Bill 2263 o<br />

Roxas Bill nga nabangga<br />

ha Suplico<br />

Bill. Tipa ini ha<br />

paghatag hin poder<br />

ha gobyerno nga italaan<br />

an presyo han tambal.<br />

Lugod, gindun-an hini<br />

an pagpahiluag han<br />

importasyon han mga<br />

tambal komo pamaagi para humibubo<br />

an presyo hini, bisan pa<br />

kun igintalaan hini kun ano la<br />

an poyde ig-import nga tambal.<br />

Ha dayuday an proposisyon ni<br />

Roxas an nagdominar ngan ngangaranan<br />

nga "Universal Accessible<br />

Cheaper and Quality Medicines<br />

Act of 2008" o Republic Act<br />

No. 9502.<br />

An pagdominar han iginproponer<br />

ni Roxas diri mahitatabo<br />

kun waray an aktibo nga pagsuporta<br />

dinhi han mga langyaw<br />

nga dagko nga kompanya ha<br />

tambal. Gin-eestimit nga nagbuhos<br />

hin `1 bilyon nga pundo<br />

an mga nasering nga kompanya<br />

para baydan an botos han mga<br />

magbaralaud.<br />

Ha mga pakighampang han<br />

mga opisyal han US kan Roxas,<br />

gindun-an hini an panginahanglan<br />

nga atamanon kuno an<br />

ginsesering nga "intellectual<br />

property rights" han mga korporasyon<br />

nga Amerikano. Tipa liwat<br />

an US ha hiluagan nga importasyon<br />

hin mga tambal, labina<br />

tikang ha India, kun diin an<br />

mga tambal nga produkto liwat<br />

han dagko nga multinasyunal<br />

nga kompanya iginbabaligya hin<br />

diri harumamay nga mas barato<br />

itanding ha Pilipinas. Pinaagi<br />

han pakipagkonsabo kan Roxas,<br />

iginduso liwat han US an<br />

paglimitar ha mga tambal nga<br />

poyde mapalit tikang ha iba nga<br />

nasud. ~<br />

trasyon ha Italy; 40,000 ha Portugal; ngan masobra<br />

60,000 ha Greece, Germany, Belgium, <strong>The</strong> Netherlands,<br />

Sweden, Croatia ngan Slovenia. Ha US, masobra<br />

50,000 an nagrali ha masobra 30 nga estado, samtang<br />

masobra 10,000 naman an nagprotesta ha<br />

Canada ngan Alaska, usa liwat nga estado han US.<br />

Inabot naman 100,000 an nagrali ha Santiago,<br />

Chile; 15,000 ha Israel; ngan 20,000 ha South<br />

Africa. Masobra 15,000 naman an nagrali ha Australia,<br />

New Zealand, Taiwan, Hongkong, Japan, Pili-<br />

13


pinas, Indonesia ngan Malaysia.<br />

"Occupy Wall Street". An nahitabo<br />

nga pankalibutan nga gios-protesta han<br />

katawhan hadton Oktubre 15 pakig-usa ha<br />

Occupy Wall Street, usa nga nagpapadayon<br />

nga kagiusan ha US kontra ha kapitalista<br />

nga kahamad. Ini nga kagiusan nagtikang<br />

hadton Setyembre 17 han masobra 150<br />

nga batan-on an nagkampo ha Zucotti<br />

Park, sentro han New York City, an sentro<br />

han dagko nga bangko ha US.<br />

Linandaw ngan sinamwak an impormasyon<br />

hiunong ha ira paggios ngan ha<br />

dayuday nagresulta ha nagtitikadako nga<br />

mga demonstrasyon ha New York City ngan<br />

iba pa nga syudad ha US. Gatus-gatos na<br />

an mga gin-aresto nga demonstrador hini<br />

nga nakalabay nga mga semana. Ha<br />

paghagos han mga adlaw, nakatagamtam<br />

hin tikahiluag nga suporta an paggios<br />

tikang ha mga unyon, organisasyon ha komunidad,<br />

mga kilalado nga artista, tag-undong<br />

han sibil ngan tawhanon nga katungod<br />

ngan iba-iba pa nga grupo.<br />

Mas nagtitikabangis an panmuypoy<br />

han mga pulis ha sulsol han mga bilyonaryo<br />

ha Wall Street. Nabuksas ha midya nga<br />

nagbuhos hin $4 milyones an Goldman<br />

Sachs komo insentibo ha mga pulis ha<br />

pagsubaybay ha mga nagpoprotesta. Igindeploy<br />

an pinakamagbangis nga pulis nga<br />

baga naatubang ha mga kriminal. Hadton<br />

Oktubre 11, gin-atentar pagdispers han<br />

mga pulis an kampo ha Zucotti Park.<br />

Pankalibutan nga protesta. An iginlansar<br />

nga pankalibutan nga koordinado<br />

nga protesta hadton Oktubre 15 baton ha<br />

panawagan nga suportahan ngan himuon<br />

nga susbaranan an kagiusan nga Occupy<br />

Wall Street. An kahiluagon ngan kakusgon<br />

han mga protesta hiton nga adlaw ha ibaiba<br />

nga lugar han kalibutan espiho han<br />

kahiluagon ngan kagrabihon han pag-antos<br />

han katawhan han kalibutan ha nagpapadayon<br />

nga krisis han kapitalismo.<br />

Naaningal ha bug-os nga kalibutan an<br />

panawagan nga magkaurusa para atuhan<br />

an kapitalista nga kahamad ngan sistema<br />

ha pinansya nga nagdudurot hin gidadakui<br />

nga pag-antos ha milyun-milyon nga<br />

katawhan ha kalibutan. Iginpakita nira<br />

an ira kangalas kontra ha dagko nga<br />

kapitalista ha pinansya ngan mga korap<br />

nga politiko nga padayon nga nagpapakahitar<br />

atubangan han nagtitikagrabe<br />

nga krisis han kapitalismo. ~<br />

BALITA<br />

19 sundalo, patay ha ambus ha Basilan<br />

DISI-NOYBE nga elemento han Special Forces an namatay<br />

han ambuson hira han mga mangaraway han Moro<br />

Islamic Liberation Front (MILF) ha Barangay Cambug,<br />

Al-Barka, Basilan hadton Oktubre 18.<br />

Kwarenta y uno nga sundalo han Special Forces an<br />

inatake ha ginkakampuhan han MILF kundi gintapo na<br />

hira hin pag-ambus antes pa hira makaunhan.<br />

Siyam ka-oras nga linastar an agway. Sumala ha<br />

MILF, haros pantay la an kadamuon han Special Forces<br />

ngan mangaraway han MILF nga nagkaengkwentro,<br />

pero bentaha han MILF an paborable hini nga posisyon<br />

ngan pamilyaridad ha tereyn.<br />

Labot ha dako nga kaswalti han AFP, nakumpiska liwat<br />

tikang ha mga sundalo an upat nga M203, lima nga<br />

masinggan ngan 13 nga M16.<br />

Ginkondenar han MILF an pangangatake han Special<br />

Forces komo pagtalapas ha naeksister nga ukoy-bubto<br />

giutan hini ngan han Gobyerno han Pilipinas. Sering<br />

hini, may-ada na liwat nahiuna nga pagtalapas an AFP<br />

han inatake liwat ini ha ginpupusisyunan han MILF ha<br />

Payao, Zamboanga Sibugay hadton Oktubre 15.<br />

Magsasalawad an MILF hin protesta ha International<br />

Monitoring Team kontra ha pagtalapas han AFP ha<br />

ukoy-bubto.<br />

Samtang, inabot na 1,500 nga sibilyan an nagebakwet<br />

hadton Oktubre 19 tungod ha panganganyon<br />

han militar ha ira mga komunidad.<br />

24 sundalo nga Turkish,<br />

namatay ha reyd han PKK<br />

BAYNTE kwatro nga sundalo nga Turkish an namatay<br />

han atakihon han mga mangaraway han Kurdistan<br />

Workers Party (Parti Karkerani Kurdistan o PKK) an ibaiba<br />

nga detatsment han militar ha Hakkari, Turkey hadton<br />

gab-i han Oktubre 18. Ini na an pinakadako nga<br />

kaswalti nga nahiaguman han mga panseguridad nga<br />

pwersa han Turkey tikang ha PKK tikang hadton 1993.<br />

Komo pagbulos, ginbombahan han militar han Turkey<br />

an gintatahapan nga ginkakampuhan han PKK ha norte<br />

Iraq. Nagpadara liwat hira hin mga kumando yunit para<br />

lanaton an mga rebelde. Damo liwat ini nga gin-aresto<br />

nga mga sibilyan nga gintatahapan nga nasuporta ha<br />

PKK.<br />

Maiha na nga nakikigbisog an PKK para matukod an<br />

otonomus nga estado han Kurdistan, nga naglulupgop<br />

ha este Turkey, norte Iraq, norte-weste Iran ngan norte<br />

Syria. Katapos hin pira ka-tuig nga paghugpoy, utro nga<br />

naglarab an gerilya nga pakigbisog han PKK tikang hadton<br />

2004.<br />

Sistematiko nga ginpupuypoy han Turkey an katungod<br />

han mga Kurd. An sur-sinirangan Turkey kun diin konsentrado<br />

an mga Kurd an usa ha pinakakablas nga lugar han<br />

nasud. Gatus-gatos kayukot nga Kurd an pwersado nga<br />

ginpalayas tikang ha ira ansestral nga katunaan. ~<br />

14 ANG BAYAN Oktubre 21, 2011


Editoryal<br />

Mga landaw hini<br />

nga isyu...<br />

Pahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas<br />

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo<br />

ANG <strong>Waray</strong> nga Edisyon<br />

Tuig XLII Num. 20<br />

Oktubre 21, 2011<br />

www.philippinerevolution.net<br />

Baratunon han GPH an utro<br />

nga pagkapakyas han erestorya<br />

U tro<br />

na liwat nga mapakyas an nakatalaan<br />

kunta nga paglunsad han pormal nga<br />

erestorya pankamurayawan giutan han National<br />

Democratic Front of the <strong>Philippine</strong>s (NDFP)<br />

ngan Gobyerno han Pilipinas (GPH) ha Oktubre<br />

31-Nobyembre 12 ha Oslo, Norway. Tungod ini kay<br />

utro nga napakyas an GPH nga tumanon an mga<br />

obligasyon hini ilarum han Oslo Joint Statements<br />

han Enero ngan Pebrero 2011 nga hayawan an<br />

kadam-an kundiman ngatanan han 17 nga detenido<br />

nga konsultant han NDFP nga protektado<br />

han JASIG.<br />

Katatapos la han GPH magsaad hadton Setyembre<br />

nga tumanon ini nga obligasyon antes<br />

mag-Oktubre 10. Para ini matagan pa hin higayon<br />

an magkaluyo nga gapil nga mangandam para ha<br />

ira pagpartisipar ha negosasyon pankamurayawan<br />

ha Oslo.<br />

Ginbul-iwan paman ini nga panaad han mga<br />

representante han GPH ha atubangan han opisyal<br />

nga representante han gobyerno han Norway nga<br />

nagseserbe nga tagapag-giutan ha erestorya<br />

pankamurayawan. Kundi haros<br />

duha ka-semana na an nakalabay<br />

tikang ha igintalaan nga<br />

dedlayn nga panaad nga<br />

paghayaw waray pa gihapon pitad<br />

an GPH para ini ipatuman. Lugod<br />

nagmatig-a an GPH ngan an AFP<br />

nga waray ini katin nga mga detenido<br />

politikal ngan puros mga detenido<br />

nga may-ada kriminal nga kaso<br />

an gintutudlok han NDFP. Mismo<br />

pinuno han negotiating panel han<br />

GPH an nagsesering nga diri<br />

makalaum an NDFP nga may-ada<br />

mahahayawan pa nga konsultant hini.<br />

Karuyag kunta han NDFP nga<br />

Italyano nga padi,<br />

biktima han Oplan<br />

Bayanihan PAYPAY 2<br />

maipadayon na an pakikipag-negosasyon ha GPH<br />

para resolbahon an mga gamot han armado nga<br />

banggaay ngan makabug-os hin mga kasarabutan<br />

hiunong ha mga batakan nga reporma ha katilingban,<br />

ekonomiya ngan politika para mailatag an<br />

dalan ngadto ha makatadungan ngan panmaihaan<br />

nga kamurayawan ha Pilipinas. Kundi ginhimo na<br />

nga imposible han GPH nga madayon pa ini ha<br />

Oktubre 31.<br />

Suklanan han sinseridad han NDFP nga ipadayon<br />

an erestoya pankamurayawan an iginpapakita<br />

hini nga pagpasensya nga maghulat hin<br />

bisan pira ka-panahon para tumanon han GPH an<br />

mga obligasyon hini. Ha sugbong han GPH mabutang<br />

an bug-at han pagbaton ngan kaarawdan<br />

kun kay ano nga nahiooktaba an pormal nga<br />

erestorya.<br />

Ha kapakyasan nga tumanon an mga obligasyon<br />

hini, iginpapakita han GPH nga diri ini interesado<br />

nga ipadayon an pakikipag-negosasyon<br />

ha NDFP.<br />

Ka Roger,<br />

ginpasidunggan ngan<br />

ginsaluduhan<br />

PAYPAY 5<br />

Meyor Dano ngan<br />

6 POW, ginhayawan na<br />

PAYPAY 9


Mga instruksyon ha pag-iimprenta<br />

1. An ginsundan nga paypay, nga eksakto nga kopya han paypay 1 gawas ha mas<br />

pus-aw an masthead o logo in para ha mga nagamit hin mimeo machine o nag-iimprenta<br />

ha pamaagi nga v-type. Gindesenyo ini para diri madali nga mahibang an istensil.<br />

2. Pag-print ha istensil:<br />

a) Ha print dialog, i-check an Print as image<br />

b) Tanggalon an check ha Shrink oversized pages to paper size<br />

k) I-click an Properties<br />

d) I-click an Advanced<br />

e) Seguruhon nga naka-set ha 100% an Scaling<br />

d) Ipadayon an pag-print<br />

3. Gin-aaghat an mga kasama nga ipaabot ha patnugutan han AB an anuman nga<br />

problema kasumpay han pag-iimprenta pinaagi han v-type. Magpadara hin email ha<br />

angbayan@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!