Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
RAPORT<br />
• JAK FUNKCJONUJĄ SĄDY W POLSCE?<br />
Szary człowiek idzie do sądu<br />
- Sąd powinien być miejscem,<br />
gdzie szukamy sprawiedliwości,<br />
a nie tylko przyjmujemy wyrok.<br />
Poczucie sprawiedliwości zależy<br />
od tego, jak zostaliśmy potraktowani.<br />
Czy wyrok został wytłumaczony<br />
w sposób zrozumiały,<br />
ale też np., czy sędzia przeprosił<br />
za spóźnienie na rozprawę. To<br />
buduje zaufanie obywateli do sądów.<br />
Ostatnie lata pokazują, jak<br />
dramatycznie nam tego potrzeba<br />
– mówi Bartosz Pilitowski, prezes<br />
toruńskiej Fundacji Court Watch<br />
Polska. Właśnie ukazał się raport<br />
z obywatelskiego monitoringu sądów,<br />
naświetlający praktyki, które<br />
negatywnie wpływają na poczucie<br />
sprawiedliwości u osób stykających<br />
się z sądami.<br />
Raport pokazuje obraz wymiaru<br />
AUTOPROMOCJA<br />
„Spójrzcie na siebie z perspektywy zwykłego Kowalskiego” – apelują do sędziów<br />
autorzy raportu Fundacji Court Watch Polska. – „Od tego zależy niezależność sądów”<br />
sprawiedliwości oczami przeciętnego<br />
Kowalskiego. Wolontariusze<br />
w całym kraju przyglądają się przez<br />
cały rok rozprawom, by ocenić<br />
sposób traktowania interesantów,<br />
stron, świadków w polskich sądach.<br />
Okazuje się, że nie jest z tym<br />
najlepiej. Autorzy raportu wśród<br />
dość powszechnych negatywnych<br />
praktyk sędziów wymieniają m.in.:<br />
niepunktualność, niewłaściwą organizację<br />
pracy, np. odwoływanie<br />
rozpraw bez zapowiedzi, niekulturalne<br />
lub agresywne wypowiedzi.<br />
W niektórych przypadkach „sędziowie<br />
okazywali irytację osobom<br />
składającym zeznania lub niemającym<br />
wiedzy na temat obowiązujących<br />
procedur. Używano przy<br />
tym kolokwialnego języka, słowa<br />
uczestników nazywano „bzdurami”<br />
lub mówiono, że dana kwestia sądu<br />
Piotr Gajdowski | fot. Łukasz Piecyk<br />
Dlaczego tak niewielu staje dziś w obronie niezależności sądownictwa? Skąd bierze się przekonanie<br />
o istnieniu „nadzwyczajnej kasty”? Odpowiedzi szuka w swoim raporcie toruńska Fundacja<br />
Court Watch Polska.<br />
„nie obchodzi”. Podważano wiedzę<br />
zeznających, nie szczędząc przy<br />
tym złośliwości” - alarmują obserwatorzy.<br />
Choć takie sytuacje miały miejsce<br />
jedynie w przypadku 3 proc.<br />
obserwowanych rozpraw, prezes<br />
Court Watch Polska przekonuje, że<br />
wpływają one negatywnie na wizerunek<br />
całego wymiaru sprawiedliwości.<br />
- Z niewłaściwym traktowaniem<br />
na sali rozpraw styka się rocznie<br />
nawet kilkadziesiąt tysięcy osób<br />
– analizuje Bartosz Pilitowski. –<br />
Wzrost społecznego zaufania do<br />
sądów zależy od wyeliminowania<br />
złych praktyk, które wpływają na<br />
indywidualne poczucie niesprawiedliwego<br />
potraktowania. Chcemy<br />
uświadomić pracownikom wymiaru<br />
sprawiedliwości, że relacje<br />
z obywatelami będą decydować<br />
w przyszłości o niezależności władzy<br />
sądowniczej. Sędziowie wykazujący<br />
się empatią, kulturą osobistą,<br />
równym traktowaniem i poszanowaniem<br />
stron poprzez pozytywne<br />
doświadczenia uczestników rozpraw<br />
przyczyniają się do budowania<br />
autorytetu sądownictwa<br />
w społeczeństwie. Liczy się<br />
nawet umiejętność zadawania<br />
pytań prostym językiem.<br />
Inną negatywną praktyką<br />
jest odwoływanie lub<br />
odraczanie rozpraw bez informowania<br />
o przyczynach,<br />
a także niepunktualność<br />
rozpoczęcia rozprawy. Te<br />
ostatnie są raczej regułą niż<br />
wyjątkiem. Ponad połowa<br />
rozpraw, w których uczestniczyli<br />
obserwatorzy, rozpoczęła<br />
się z opóźnieniem.<br />
- Pozytywnym wyjątkiem<br />
jest Sąd Okręgowy w Toruniu,<br />
gdzie uczestnicy rozprawy aż<br />
w 80 proc. przypadków otrzymali<br />
informację na temat przyczyn<br />
opóźnienia oraz przeprosiny. Są<br />
takie miejsca, gdzie to się praktycznie<br />
nie zdarza – mówi Bartosz Pilitowski.<br />
– A przecież często wina<br />
opóźnienia nie leży po stronie instytucji<br />
i nie ma możliwości jego<br />
uniknięcia. Wystarczy o tym poinformować,<br />
by nie tworzyć wrażenia<br />
lekceważenia uczestników postępowania.<br />
Autorom raportu chodzi o to,<br />
by sądy przejęły perspektywę interesanta,<br />
często zestresowanego lub<br />
zdezorientowanego w kontakcie<br />
z nimi.<br />
- Często prawnicy dezawuują<br />
potrzebę zmian, argumentując, że<br />
powszechny pozytywny obraz sądownictwa<br />
to mrzonka – w końcu<br />
zawsze któraś strona przegrywa,<br />
więc wychodzi z sądu niezadowolona.<br />
Nie zgadzamy się z tym.<br />
Podobnie jak nie zgadzamy się,<br />
że konieczna jest radykalna reforma<br />
sądownictwa, polegająca na<br />
podporządkowaniu sędziów politykom.<br />
Przepisy należy zmieniać<br />
rozsądnie, tam, gdzie to naprawdę<br />
konieczne i uzasadnione. Na przewlekłość<br />
postępowań nie mamy<br />
wpływu, podobnie jak na czas<br />
oczekiwania do lekarza. Zbyt mało<br />
jest sędziów, zbyt wiele spraw. Ale<br />
należy zadbać o to, by każdy był<br />
‘‘Pozytywnym wyjątkiem<br />
jest Sąd Okręgowy w Toruniu,<br />
gdzie uczestnicy rozprawy aż<br />
w 80 proc. przypadków otrzymali<br />
informację na temat przyczyn<br />
opóźnienia oraz przeprosiny.<br />
w sądzie szanowany i wyszedł z poczuciem<br />
sprawiedliwości – mówi<br />
Bartosz Pilitowski.<br />
Pierwszy raport Court Watch<br />
Polska ogłosiła w 2010 r. Jaki jest bilans<br />
tych 8 lat obserwacji polskich<br />
sądów?<br />
- Odnotowaliśmy istotne zmiany<br />
na lepsze – mówi Bartosz Pilitowski.<br />
– Wiele błędów komunikacyjnych<br />
sędziowie popełniają<br />
nieświadomie. Dzięki naszym raportom<br />
mogli uświadomić sobie,<br />
jak ważna jest pozytywna komunikacja,<br />
że nawet drobne gesty wiele<br />
znaczą, by doświadczenie kontaktu<br />
z sądownictwem było u przeciętnego<br />
Kowalskiego lepsze. Nikogo nie<br />
trzeba przekonywać, że to fundament<br />
pod wzrost zaufania społecznego<br />
do wymiaru sprawiedliwości<br />
i dalej – do umocnienia niezależności<br />
sądów – podsumowuje prezes<br />
Court Watch Polska.<br />
Cały raport Court Watch Polska<br />
można przeczytać na stronie internetowej<br />
fundacji:<br />
www.courtwatch.pl.<br />
<strong>Tylko</strong> <strong>Toruń</strong> . 5 października 2018
Change language