KIC OCT 2018

vlUtcGifhta&; 

wdkif;&if;om;tcGifhta&; 

'Drdkua&pDta&; 

atmufwdkbmv? 2018 ckESpf The Karen News twGJ (6)? trSwf (2) 

jrefrmhwyfrawmfukd ICC ykdY&ef BudK;yrf;rI 

MopaMw;vsm; u&iftrsdK;om;tzGJU-AKO axmufcH 

pufwifbm 29 &uf? 2018 ckESpf 

apmausmfcGD; 

u&if tygt0if jrefrmEkdifiH 

&Sd wkdif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;tay: 

jrefrmppfwyf\ vlrsKd;wkH; okwf 

oif owfjzwfrIukd tjynfjynf 

qkdif&m &mZ0wfrIckH½kH;(ICC)okdY 

ykdYaqmif&ef ukvor*¾wGif t 

qkd wifoGif;rIrsm;udk axmufcH 

aMumif; MopaMw;vsm;u&if t 

rsKd;om;tzJGY(AKO)u ajymqkd 

vkdufonf/ 

MopaMw;vsm;EdkifiH? Perth 

(ygofh)NrdKU? Herb Graham Hall,38 

Ashbury Crescent, Malabooka 

wGif pufwifbmv 27 &ufaeYu 

pwifusif;yonfh MopaMw;vsm; 

u&iftrsdK;om;tzGJY(AKO)\ 10 

Budrfajrmuf taxGaxGnDvmcH 

tpnf;ta0;\ tzGifhrdefYcGef;wGif 

OuúXjzpfol apmvGifOD;u xkdokdY 

xnfhoGif; ajymqkdvkdufjcif; jzpf 

onf/ 

]Armppfwyf&JU u&if? ucsif? 

&Srf;? &ckdifjynfe,fpwJh wdkif;&if; 

om;vlrsdK;awGtay: vlrsdK;wkH; 

okwfoifrIudk ICC cHk½Hk;odkY ydkY 

aqmif&ef ukvor*¾rSm tqdk 

wifoGif;rIrsm;udk usaemfwkdY 

axmufcHw,f/ Armppfwyf&JU 

vlrsKd;wkH;owfjzwfrIawG wu,f 

&Sdaew,f/ tvm;wl u&ifjynf 

e,feJY tjcm;a'oawGrSmvnf; 

q,fpkeJYcsD vlrsKd;wkH; owfjzwfrI 

awG &SdaewJhtwGufaMumifh AKO 

u axmufcHwmjzpfygw,f}[k 

¤if;u ajymqkdcJhonf/ 

AKO \ taxGaxG nDvmcH 

pmrsufESm (4) odkY 

=pufwifbm 27 &uf? 2018 ckESpf 

apmjrwfOD;om 

tar&duef jynfaxmifpk 

0g&Sifwefjynfe,f Seattle NrdKU? 

Washington wuúodkvfrS 2018 

ckESpftwGuf ay;tyfonfh Roux 

Prize (qk)udk xdkif;-jrefrme,fpyf 

rJaqmufNrdKU&Sd r,fawmfaq;cef; 

wnfaxmifol a'gufwm pifoD 

,marmiftm; pufwifbm 26 

&ufaeYu csD;jr§ifhvkdufaMumif; 

od&onf/ 

a'gufwm pifoD,marmif 

onf xdkif;EkdifiHa&muf jrefrma&TU 

0g&Sifwefwuúodkvf\ ROUX qk 

a'gufwm pifoD,marmiftm; csD;jr§ifh 

ajymif;aexdkifolrsm;ESifh jrefrm 

EkdifiH tESHYtjym;rS usef;rma&; 

vma&mufjyoolrsm;udk rJ 

aqmufNrdKUwGif r,fawmfaq;cef; 

udk zGifhvSpfum aq;ukorI ay; 

&mwGif usef;rma&;qdkif&m o 

wif; tcsuftvuf pDrHcefYcJGjcif; 

&v'faumif;rGefrItay: tajccH 

NyD; qkcsD;jr§ifhcH&jcif;jzpfonf[k 

aq;cef;\ pDrHcefYcGJrI vuf 

axmuf'g½dkufwm aemftJeDu 

qdkonf/ 

¤if;u ]usef;rma&;eJYqdkifwJh 

owif;tcsuftvuf pDrHcefYcGJ 

rI&v'faMumifh q&mrudk qkay; 

wmayghaemf/ usef;rma&; u@ 

awG vkyfaqmifwJhtcgrSm vlrI 

todkif;t0dkif;awG qDuae 

aumif;rGefwJh&v'f &&SdwJhtwGuf 

qk&cJhwmyg}[k pufwifbm 27 

&ufaeYwGif u&ifowif;pOfokdY 

ajymonf/ 

¤qktwGuf ay;tyfcsD;jr§ifh 

onfh tar&duef a':vmwpfodef; 

udk a'gufwm pifoD,marmif 

udk,fwkdif wufa&muf vufcH& 

,lcJhNyD; qk csD;jr§ifhcH&onfhtay: 


yef;a&miftqdyfawG 

ckxd &Gmwdkif;rSm t&uf? bD,m 

a&mif;ovdkrsdK; ay:ay:wifwif a&mif; 

0,fokH;pGJrIawG ,ciftwdkif;yJ &Sdae 

w,f/ zrf;qD; ESdrfESif;wJh enf;pepf t 

ydkif; tm;enf;w,fvdkY jrifw,f/ EdkifiH 

awmf&JeJY aumfol;av&JtzGJU yl;aygif; 

NyD; vkyfr,fqdk&if aysmufEdkifw,f/ 

wdkifMum;rItydkif;rSm vlxkawG owif; 

ay;zdkYqdkwm b,fvdkrS rjzpfEdkifbl;/ 

Mum;rSm vlxkawG towfcH&r,fh 

tEÅ&m,f &Sdaew,f ... 


0g;NrdKcHae&wJh 

jr 

0 a mf if ; a & 

t,fuvdkazm

Editorial 

jynfwGif; u&ifpm oifMum;a&; 

b,fqDa&mufaeNyDvJ 

odkYaomf pmoifausmif;rsm;wGif u&ifpm oifMum;ydkYcsay;jcif; 

aMumifh rdrdwkdY\uav;rsm; wjcm;bmom&yf oifcef;pmrsm;tay: 

tm½HkpkdufrI tm;enf;oGm;rnf[k pdk;&drfonfh rdbESifh q&mtcsKdU 

&SdaeMuovdk wpfEdkifiHvHk;udk vTrf;NcHKonhf Armpmwpfck wwfajrmuf 

½HkESifhvnf; NyD;jynhfpHkygNyD[k em;vnfvufcHxm;Muol rdbrsm;udk 

tjypfrqdkvkdaomfvnf; ,if;rSm tjynfht0 rSefuefjcif; r[kwf 

onfudk urÇmhtiftm;BuD;EkdifiHrsm;ESifh csdefxdk;pOf;pm;wwfapvdk 

jynfwGif;&Sd tpdk;& tajccHynmausmif;rsm;ü vGefcJhonfh oHk; onf/ 

av;ESpfrSpí ESpfpOf ausmif;zGifh&moDwGif u&ifpmoifMum;a&;ESifh urÇmwGif vuf&Sd pD;yGm;a&; tiftm;tBuD;qHk;EkdifiHrsm; jzpf 

ywfoufí tm;wufoa&m owif;rsm; xGufay:avh&SdouJhodkY onfh tar&duefjynfaxmifpk? w½kwfESifh *syefEkdifiHwkdYqdkvQif 

ausmif;zGifhcgeD;a&mufwkdif; u&ifpmoifMum;rnfh q&m?q&mr rdcifbmompum;jzifhom 0dZÆm? odyÜH ynm&yfrsm;udk ynma&; 

rsm;udk qdkif&ma'o&Sd u&ifpmayESifh ,Ofaus;rIaumfrwDrsm;u qHk;cef;wkdifxd oifMum;atmifjrifum bmomjyefaqmh0Jvfrsm;jzifh 

rGrf;rHoifwef;ay;jcif;? oifMum;a&; vdktyfcsufrsm;udk ynma&; urÇmywf oGm;vmvIyf½Sm;aeonfudk avhvm&if; owdjyKoGm; 

Xmersm;ESifh nd§EIdif;vkyfaqmifjcif;rsm; &SdcJhonf/ 

oihfonf/ rsufarSmuf enf;ynmacwfBuD;wGif tqifhjrifh enf; 

jrefrmjynfü u&ifpmoifMum;rIorkdif;udk jyefMunfhrnfqdkvQif ynm&yfrsm; aeYpOf wdk;wufajymif;vJaeonfudk trSDvkdufum 

wpfacwfwpfcsdefu a&TxD;aqmif;cJhonf[k qdkEkdifonf/ tb,f oif,lEkdifrSom acwfESifh &ifabmifwef;Ekdifrnfhoabm &Sdaeonf/ 

aMumifhqdkaomf udkvdkeDacwf 1912 ckESpfwGif u&ifwkdif;&if;om; xdkYtwGuf wkdif;&if;bmomoifMum;rIonf t[efYtwm;jzpfap 

bmomausmif;rsm;wGif u&ifpmudk 4 wef;txd oifMum;cGifh&cJhonf/ onf[k wpfxpfcs rSwf,lí r&ovkd oifMum;a&;enf;pepfESifh 

1924 ckESpfwGifrl 7 wef;txd oif,lEkdifcJhvdk 1926 ckESpfwGif 10 oif½dk;nTef;wrf;rsm;onfom t"du ta&;BuD;qHk; jzpfaeay 

wef;xd u&ifpmoifausmif;rsm;&SdcJhNyD; 1936 ckESpfwGifrl wpfjynf onf/ 

vHk;&Sd u&ifausmif;olausmif;om;rsm;onf 10 wef;txd u&if tpdk;&\ tajccHynmausmif;rsm;ü u&ifpmoifMum;a&; tajc 

bmomjzifh pmar;yGJajzqkdcJh&onf/ xdktusKd;qufaMumifh u&if taerSm yHkrSef ausmif;oifcef;pm? oif½dk;nTef;wrf;rsm;xuf rdrdwdkY 

pmayudk ,aeYxd rdrdwdkY jrifawGYae&jcif; jzpfonf/ pmayudk od&SdEkdifa&; tajccHtay: jznfhpGufbmom&yfwpfcktjzpf 

om oifMum;apjcif; jzpfonf/ xdkYtwGuf ]&SOfhvnf;avQmufom 

ysm;vnf;pGJom} qdkouJhodkY rdrdwdkYpmayudkvnf; jyefvnfavhvm 

xdef;odrf;NyD; ausmif;wdkif;wGif taxmuftuljyKonfh oif½dk;nTef; 

wrf; wpfck&SdrnfqdkvQif ynma&;pepfudk yHhydk;ay;&ma&mufonf/ 

xdkYtwGuf u&ifpmudk ausmif;rsm;wGif tjzpfoabm oif,laejcif;? 

yGifhvif;jrifomonhf pDrHcefYcGJrI r&Sdjcif;? t&nftcsif;xuf ta& 

twGufudkom OD;pm;ay; pOf;pm;vkyfaqmifjcif; rjzpf&avatmif 

oufqdkif&m wm0ef&Sdolrsm;u vufawGUusus? pepfwus atmuf 

ajcrSpí vkyfaqmif&awmhrnfjzpfonf/ 

vlrsKd;wpfrsKd;[lonf pmay? pum;? ,Ofaus;rI? tEkokckrrsm;jzifh 

zGJYpnf;xm;NyD; ,if;vu©Pm&yfrsm; uif;rJhaysmufuG,f oGm;rnf 

qdkvQif vlrsKd;vnf; aysmufuG,foGm;rnfjzpfonf/ ajrNrdKí vlrsKd; 

raysmuf? vlNrdKíom vlrsKd;aysmufEkdifonhf qdk½dk;pum; &Sdaomfjim; 

,cktajctaerSm vlrsKd;wpfrsKd;\ t*Fg&yfrsm; wpfppD aysmuf 

uG,foGm;rnhfta&; jzpfvmaeonf/ ,if;odkY vlrsdK;raysmufa&; 

twGuf rdrdwdkYvlrsKd;vu©Pm t*Fg&yfrsm;udk xdef;odrf;&if; vlrsdK; 

tvkduf\ orkdif;ay;wm0ef pmayxdef;odrf;jr§ifhwifrIudk acwfpepf 

ESifh vkdufavsmnDaxGjzpfatmif oifMum;Edkifa&;twGuf a'otoD; 

oD;&Sd u&ifpmayESifh ,Ofaus;rIaumfrwDrsm;? u&ifhwdkif;&if;om; 

a&;&m0efBuD;rsm;? wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;a&;&m0efBuD;XmeESifh 

ynma&;u@wGif uRrf;usifolynm&Sifrsm; yl;aygif;um [efcsuf 

nDpGm pkaygif;vkyfaqmifoGm;Mu&ef wkdufwGef;vkdygonf/ 


apmxGef;vif; 

u&iftrsdK;om;orkdif; jyKpk 

&mwGif taxmuftuljzpfapNyD; 

udk;um;Ekdifrnfh taxmuftxm; 

opfrsm; awGY&Sdxm;onf[k OD; 

aqmifjyKpkaeol &efukefwuú 

odkvf? orkdif;Xme uxdu a'guf 

wmeef;vIdifu u&ifowif;pOf 

odkY pufwifbm 19 &ufwGif 

u&iftrsdK;om; orkdif; jyKpk&mwGif udk;um;Ekdifrnfh taxmuftxm; opfrsm; awGY&Sd 

ajymonf/ 

u&iftrsdK;om; orkdif;udk 

tcef;(5) cef;cGJum jyKpkvsuf&Sd&m 

tcef;(4)wGif yg0ifonfh 'kwd, 

urÇmppfNyD;umv u&if-Arm 

t"du½kPf;jzpfyGm;jcif;? zufqpf 

*syefawmfvSefa&;ESifh u&ifvlrsdK; 

rsm;? jrefrmh vGwfvyfa&;ESifh u 

&ifh acgif;aqmifrsm;\ oabm 

xm; ponfwkdYudk jyKpkvsuf&Sd&m 

u&ifowif;pOf 

wGif ,ckvdk taxmuftxm; 

opfrsm; awGY&Sdjcif;jzpfonf[k 

a'gufwm eef;vIdifu ajym 

onf/ 

¤if;u ]tck tcef;(4) udk 

t&if vkyfaew,f/ jyKpkwJhtcg 

taxmuftxm;opfawG awGY 

w,f/ ajym&r,fqdk&if trsdK;om; 

armfuGef;wkdufu rSwfwrf;wif 

xm;wJh 1949-50 ESpfawGrSm 

trIaqmifem,u ref;vif;jrwfausmf 

t,f'DwmcsKyf 

eef;azmha* 

trIaqmift,f'Dwm apmxGef;vif; 

owif;t,f'Dwm apmodef;jrifh 

owif;wm0efcH 

pzef;a&Smif; 

owif;axmufrsm; eef;a0NzdK;Zm? ptdkifql;? apmjrwfOD;om 

apm&Sm;? erfhbGm;cvdef 

u&ifydkif;t,f'Dwm apmcvDu,dk 

u&ifydkif;bmomjyef aemfap;ck'l; 

pmpD'DZdkif;t,f'Dwm apmzdk;rl;? ausmftJe,f 

xkwfa0ol apmxGef;vif; (02048) 

trSwf (8) &yfuGuf? axmif0d (12) vrf;? 

zm;tHNrdKU? u&ifjynfe,f 

yHkESdyfol ESpfopfOD;yHkESdyfwdkuf (00601) 

27(A), Corner of U Hmoo St and U Tun Nyo St, 

Dagon (East) Industrial Zone, Yangon 

wefbdk; 500 usyf 

qufoG,f&ef 

trSwf (8) &yfuGuf? axmif0d (12) vrf;? 

zm;tHNrdKU? u&ifjynfe,f 

kicnews@yahoo.com, kicnews97@gmail.com 

www.kicnews.org, www.karennews.org 

09973883218, 09452849329, 09764943688 

awmifil? aumfol;av toHvTifh 

Xmeu owif;awGudk &xm; 

w,f/ 'gawGu autJef,lbuf 

rSmvnf; usefrSm r[kwfbl;/ tJh 

wkef;u 'Dowif;awGudk vufESdyf 

pufeJY ½dkufNyD; 0efBuD;csKyfwkdY? 

umcsKyfwkdY? &Jrif;BuD;wkdY pojzifh 

vl 20 avmufudkyJ jzefYa0wJh[m 

awG jzpfw,f/ wjcm; taxmuf 

txm;opfawG &xm;wmvnf; 

&Sdw,f}[k ajymonf/ 

xdkYtjyif u&iftrsdK;om; o 

rkdif; jyKpk&mwGif tcsdKUaom t 

axmuftxm;rsm;udk wkdif;&if; 

om; pnf;vHk;nDnGwfa&; xdcdkuf 

EkdifonfhtwGuf ul;,lcGifhrjyK 

jcif;rsm;vnf; BuHKawGY&ovdk t 

csdKUXmersm;odkY pmwifum ul;,l 

cGifh awmif;cH&jcif;rsm;vnf; &Sd 

aMumif;? u&ifvli,f tpnf;t 

½Hk; (KYO)u vGwfvyfa&; r&rSD 

0ef;usifcefYu xkwfa0onfh *sm 

e,ftcsdKUudkvnf; &&Sdxm;onf 

[k a'gufwmeef;vIdifu ajym 

onf/ 

vuf&Sd u&iftrsdK;om; o 

rkdif; jyKpk&mwGif pmrsufESm 200 

ausmf NyD;pD;aeNyD;? 1988 ckESpf? 

vlxk ta&;awmfyHkwGif yg0if 

onfh u&ifvlrsdK;rsm;\ vIyf&Sm; 

rIrsm;udkvnf; rSwfwrf;wifoGm; 

&ef&SdNyD; yg0ifcJholrsm;udk awGYqHk 

ar;jref;Ekdifa&;twGuf vrf;ñTef 

ay;&efESifh taxmuftxm;rsm; 

&Sdygu orkdif;jyKpka&; aumfrwD 

odkY ay;ykdY ulnDMu&ef ajymvdk 

onf[k aumfrwDwm0ef&Sdolrsm; 

u ajymonf/ 

xdkYtjyif u&if trsdK;om; 

orkdif; jyKpk&mwGif NyD;pD;xm;onfh 

tykdif;ESifhywfoufNyD; &Sif;vif; 

wifjyjcif; tcrf;tem;udk vm 

rnfh yGifhvif;&moDwGif jyKvkyf 

oGm;&ef pDpOfxm;NyD; awGY&Sdxm; 

onfh tcsuftvufrsm;tay: 

rlwnfum trSm;? trSefqHk;jzwf 

tBuHjyKcsufrsm; awmif;cHoGm; 

rnf[k jyKpka&;aumfrwDxHrS od 

&onf/ 

u&iftrsdK;om; orkdif; jyKpk 

a&;aumfrwDudk &efukefwdkif; a' 

oBuD; u&ifpmayESifh ,Ofaus;rI 

aumfrwDu uruxjyK zJGYpnf; 

xm;jcif;jzpfum tqdkyg orkdif; 

usrf;udk orkdif;BudKacwfESifh o 

rkdif;wifacwfOD; u&ifvlrsdK;? 

acwfopf u&ifvlrsdK;? NAdwdoQ 

udkvdkeDtpdk;&ESifh u&ifvlrsdK;rsm;? 

'kwd, urÇmppfESifh ppfNyD;umv? 

vGwfvyfNyD;acwf jrefrmEkdifiHESifh 

u&ifvlrsdK;rsm; ponfh tcef; 

(5)cef;cGJ jyKpkoGm;rnfjzpfum 

vuf&Sd ig;yHkwpfyHkcefY NyD;pD;aeNyD; 

jzpfaMumif; OD;aqmifjyKpkaeol 

a'gufwmeef;vIdifu ajym 

onf/ 

2 u&ifowif;pOf? atmufwdkbmv2018 

2013 pufwifbmvrS pwifxkwfa0onf

l 

'ku©on 

Youth Corner 

fb0rS pifay:a&mu 

(odkY) 

fvmo 

qDG'if Idol rSm emrnfBuD;vmwJh apmuDpdk; 

apmodef;jrifh 

,ckwavm qGD'ifEkdifiH pawmh[kef;rf(Stockholm) NrdKUawmfwGif 

usif;yonfh qGD'iftkdifa'g(Sweden Idol) tqkdNydKifyJGrSm emrnfBuD; 

vmolu touf 17 ESpft&G,f u&ifvlrsKd; apmuDpkd;(Ki Soe) jzpf 

onf/ 

olonf xkdif;-jrefrme,fpyf&Sd r,fv'ku©onfpcef;rS qGD'if 

EkdifiHokdY vGefcJhonfh 15 ESpfcefYu rdbrsm;twl a&muf&SdcJhjcif;jzpfNyD; 

vuf&Sd rdom;pk0ifrsm;ESifhtwl Hallsberg NrdKUwGif aexkdifvsuf 

&Sdonf/ 

qGD'if tkdifa'g tqkdNydKifyJGwGif apmuDpkd;\ ,SOfNydKifrIu rl&if; 

tqkdawmfuJhokdYyif toH wnfNidrfpGm oDqkdEkdifcJhonfhtwGuf 'kdifvl 

BuD;rsm;\ csD;usL;*kPfjyKcHcJh&ovkd qGD'ifEkdifiHu y&dówfrsm; 

tygt0if urÇmt&yf&yfrS jrefrmy&dówfrsm;\ vufcHtm;ay; 

rIudkvnf; &&Sdaeol wpfOD;jzpfonf/ 

qGD'if tkdifa'g 0ifNydKifcJh&ykHESifhywfoufí apmuDpkd;u ]yxr 

acguf oGm;NydKifwkef;uawmh touf 16 ESpfjynfh&r,f/ usaemf 

uawmh 15 ESpfyJ&Sdao;wJhtwGuf 0ifNydKifvkdY r&ayghaemf/ tck 'kwd 

,tacguf jyefac:awmh ykHt&ifykdYay;&w,f/ tJ'DrSm trSwf 

trsm;qkH;&wJh 4 a,mufu 0ifNydKifcGifh&cJhw,f/ tJ'D 4 a,mufxJrSm 

usaemfvnf; wpfa,mufygw,fayghaemf/} [k ajymonf/ 

olonf tqkd0goemtjyif abmvkH;tm;upm;udk ckHrifESpfouf 

ol wpfOD;jzpfNyD; tqkdyg Sweden Idol NydKifyJGudk abmvkH;upm;&mrS 

ajcaxmufusKd; 'Pf&m&SdonfhMum;u tm;cJum 0ifa&muf,SOfNydKif 

cJhonf[k apmuDpkd;u qkdonf/ 

vuf&SdNydKifyJGwGif NydKifyJG0if taumif;qkH; 13 OD; (Top 13)xJwGif 

ta&G;cs,f cH&NyDjzpfNyD; Winner &&Sdonfjzpfap? r&&Sdonfjzpfap 

taumif;qkH; BudK;pm;oGm;rnf[k apmuDpkd;u ajymonf/ 

]usaemf taumif;qkH; vkyfaqmifoGm;r,fvkdY pOf;pm;w,f/ 

trsm;u usaemfhudk ykdodvmr,f/ vlawG0rf;om&if usaemfvnf; 

0rf;omw,fayghaemf/ yef;wkdifa&mufzkdYtwGuf wpfqifhcsif;udk 

vkyf&r,f/ wpfqifhcsif;vkyfNyD;rS oGm;&r,fvkdY usaemfjrifw,f/} 

[k ajymonf/ 

¤if;tay: tcGifhta&;ay;cJhonfh tuJjzwf'kdifvlBuD;rsm;ESifh 

y&dówfrsm;u olYudk wcJeuf tm;ay;axmufcHrIaMumifh ¤if; 

taejzifh 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfrIuvJGNyD; ukd,fhukd,fudk txifBuD; 

pdwf0ifjcif;r&Sd[k apmuDpkd;u ajymonf/ 

]usaemfu omrefvlwpfa,mufyg/ 'Dtqifha&mufvnf; b0if 

jrifhwJhpdwf r&Sdygbl;/ ½kd;½kd;av;yJ aeygw,f/ 'gayr,fh vlawG 

trsm;BuD;u usaemfhudk od&SdvmwJhtwGufaum? usaemfhukd tm; 

ay;wJhtwGufaum 0rf;omMunfEl;rdygw,f/}[k ajymonf/ 

4 ESpfom;t&G,fuwnf;u qGD'ifEkdifiHudk a&muf&SdcJhaomfvnf; 

rdcif u&ifbmompum;tjyif qGD'ifESifh t*Fvdyfbmom pum;udk 

vnf; uRrf;uRrf;usifusif ajymqkdEkdifonfh apmuDpkd;onf qDG'if 

EkdifiHa&muf u&iftrsKd;om;ta&;t&mrsm;ESifh u&iftrsKd;om; aeY 

xl;aeYjrwf txdrf;trSwfyJGrsm;wGif tNrJwap yg0ifcJhol wpfOD; 

jzpfonf/ 

u&iftrsKd;om;rsm;tay: apmuDpkd;\ oabmxm;u ]usaemf 

wkdY tm;vkH;u u&ifygyJ/ qGD'ifu u&ifvm;? tjcm;EkdifiHu u&if 

vm;? usaemfwkdYawG tcsif;csif; cspfcspfcifcif &Sd&r,f/ NyD;awmh 

ukd,fvkyfcsifwmukd vkyfyg/ taumif;qkH;vkyfaqmifyg/ udk,fhukd 

aysmfapw,fqkd&if vkyfyg} [k ajymonf/ 

ppfajy;'ku©onfb0rS qGD'if Idol tqkdNydKifyJGwGif emrnfBuD;vm 

ol apmuDpkd;u ¤if;\ tdyfrufudk vufawGY taumiftxnfazmf&ef 

qufvufBudK;pm;oGm;rnf ,ckvkd ajymonf/ 

]usaemfwkdYtm;ay;MuwJhtwGuf aus;Zl;wifygw,f/ wpfaeY 

EkdifiHjcm;udk oGm;NyD; oDcsif;qkdcsifygw,f/ xkdif;EkdifiH? jrefrmEkdifiH? 

tar&duefEkdifiHrSmyJjzpfjzpf oGm;NyD; oDcsif;qkdcsifygw,f/ tJ'gu 

usaemfh&JUarQmfrSef;xm;csufyg}[k apmuDpkd;u ajymonf/ 

apmodef;jrifh 

vli,fESifh Nidrf;csrf;aom vlrItodkuft0ef; oDcsif; a&;pyfoDqdkNydKifyGJ EGG Alumni Network jyKvkyfrnf 


eef;a0NzdK;Zm 

u&ifjynfe,f&Sd tqdk 0go 

em&Sif vli,frsm;twGuf ]vli,f 

ESifh Nidrf;csrf;aom vlrItodkuf 

t0ef;} oDcsif; a&;pyfoDqdkNydKifyGJ 

wpfckudk EGG Alumni Network 

rS OD;aqmifNyD; vmrnfh atmuf 

wdkbmv 11 &ufaeYwGif usif;y 

rnf[k od&onf/ 

tqdkyg tpDtpOfudk u&if 

jynfe,fwGif yxrqHk; jyKvkyf 

jcif;jzpfNyD; xdkodkYjyKvkyf&jcif;ESifh 

ywfoufí NydKifyGJjzpfajrmufa&; 

OD;aqmifpDpOfonfh Education 

Gathering Group- EGG ALumni 

Network rS nd§EdIif;a&;rª; pqdka*; 

'dku ,ckvdk ajymonf/ 

¤if;u ]Nidrf;csrf;wJh vlrIt 

odkuft0ef;wpfckjzpfzdkY bmawG 

vkyfzdkYvdktyfvJ/ vli,fawGu 

'gudk b,favmuf odxm;vJ/ 

olwdkYodxm;wmawGudk tEkynm 

eJY zefwD;NyD; udk,fhvlrI e,fy,f 

xJrSm jyefvnf vufqifhurf;zdkY 

'DyGJudk vkyfay;wmjzpfw,f/ qk& 

&SdwJhoDcsif;awGudkvnf; Nidrf;csrf; 

a&;eJYywfoufwJh Campaign 

(pnf;½kH;vIHYaqmfrI) awGrSm jyef 

oHk;zdkY tJ'Dvdk &nf&G,fcsuf &Sd 

w,f}[k pqdka*;'dku u&ifo 

wif;pOfodkY ajymonf/ 

wpf&ufwm jyKvkyfrnfh 

,if;NydKifyGJtwGuf yg0if,SOfNydKif 

vdkolrsm;taejzifh EGG, YCC 

pm;aomufqdkif? YLC (Youth 

Learning Center)? vdIif;bGJ t*FvD 

uef bk&m;ausmif;ESifh tjcm; 

owfrSwfxm;onfh ae&mrsm;wGif 

pm&if;ay;oGif; avQmufvTm,l 

Edkifum atmufwdkbmv 6 &uf 

aeYwGif oDcsif;ESifh? toHppf 

aq;rIrsm; jyKvkyfrnfjzpfNyD; 

usif;yrnfh ae&mudk jyefvnf 

xkwfjyef today;oGm;rnfjzpf 

aMumif; NydKifyGJwm0ef&Sdolrsm;u 

qdkonf/ 

NydifyGJtwGuf y'kw qkESifh 

ESpfodrfhqk 2 qk owfrSwfxm;NyD; 

yxrqkudk usyfaiG 1 odef;? 

'kwd,qk usyfaiG 8 aomif;? 

wwd,qk usyfaiG 6 aomif;ESifh 

ESpfodrfhqk 2 qktwGuf usyfaiG 

3 aomif;tjyif qk&&Sdonfh 

oDcsif;rsm;twGuf EGG Alumni 

Network rS pDpOfonfh aw;pD;&D; 

wGif yg0ifoDqdkcGifh &&Sdrnf[k 

vnf; od&Sd&onf/ 

tqdkyg NydKifyGJwGif udk,fydkif 

oHpOfESifh a&;pyfoDqdk ,SOfNydKif& 

rnfjzpfNyD; Slow Rock, Reggae, 

R&B, POP& Country ponfh 

oDcsif;trsdKtpm;xJrS jrefrmbm 

omjzifh rdrdBudKufESpfouf&m 

trsdK;tpm;rsm;udk 0goem&Sif 

touf 15 ESpfrS 35 ESpftwGif; 

aw;pD;&D; rxkwfzl;ol rnfolrqdk 

0ifa&muf ,SOfNydKifEdkifonf[k 

owfrSwfxm;onf/ 

xdkYtjyif ]Nidrf;csrf;aom 

vlrItodkuft0ef;} acgif;pOfESifh 

udkufnDaom taMumif;t&mxJrS 

vlrsdK;a&;? bmoma&;udk xdcdkuf 

apEdkifonfh toHk;tEIef;rsm;udk 

a&SmifusOf&ef pnf;urf;owfrSwf 

csufrsm;vnf; &Sdonf[k od& 

onf/ 

2017 ckESpf atmufwdkbmv 

twGif;uvnf; zm;tHNrdKU? ZGJu 

yifcef;rwGif trsKd;om; jyefvnf 

oifhjrwfa&;? jynfwGif;Nidrf;csrf; 

a&;? 'Drdkua&pD zuf'&,f jynf 

axmifpk wnfaqmufa&;ESifh 

EdkifiHawmf\ Nidrf;csrf;a&; vkyf 

ief;pOfrsm;udk axmufcHaom 

tm;jzifh Nidrf;csrf;a&; *DwyGJawmf 

wpfck usif;ycJhzl;onf/ 

pmzwf y&dówfrsm;tm; today;jcif; 

autkdifpD-u&ifowif;Xme\ paumu&ifbmomjzifh wifqufaeonfh 

owif;rsm;tm; vpOfxkwf u&ifowif;pOf pmapmifxJwGif zwf½IEkdifouJhokdYf 

karen.kicnews.org wGifvnf; aeYpOfowif;ESif h aqmif;yg;rsm;ud k 0ifa&mufzwf½I 

Ekdifygonf/ 

2013 pufwifbmvrS pwifxkwfa0onf u&ifowif;pOf? atmufwdkbmv 2018 

3

wyfr[m(5) e,fajrwGif; xdawGYypfcwfrIudpö 

JMC-U tpnf;ta0;wGif wifjycsufr&Sd[k qdk 


apmxGef;vif; 

autJef,l- u&iftrsdK;om; 

tpnf;t½Hk;? wyfr[m(5) e,f 

ajrwGif ESpfzufwyfrsm; xdawGY 

ypfcwfrI jzpfyGm;cJhonfh jzpfpOf 

tay: pufwifbm 12 rS 14 

&ufxd &efukefNrdKUwGif jyKvkyf 

onfh jynfaxmifpktqifh ypfcwf 

wkdufcdkufrI yl;wGJapmifhMunfha&; 

aumfrwD\ 18 Budrfajrmuf t 

pnf;ta0;wGif wifjyaqG;aEG;cJh 

jcif; r&Sd[k aumfrwDtwGif;a&;rª; 

-1 a'gufwma&Tcg;u ajym 

onf/ 

¤if;u ]wyfr[m(5) udpöeJY 

ywfoufNyD;awmh JMC-S (jynf 

e,ftqifh)rSm awmfawmfav; 

aqG;aEG;xm;w,f/ 'Dwpfacguf 

'DrSmuawmh wyfr[m(5) udpöeJY 

wifjycsufawGr&Sdbl;/ 'gayr,fh 

tJh'DrSm vrf;azmufwJh udpöeJY 

ywfouf NyD;awmh vlxkawGudk 

em;vnfatmif &Sif;jyr,f qdkwm 

udkawmh usaemfwkd hvkyfxm;wm 

&Sdygw,f} pufwifbm 14 &uf 

naeykdif;wGifjyKvkyfonfh aumf 

rwD tpnf;ta0;tNyD; rD'D,m 

rsm;ESifh awGYqHkpOf ajymonf/ 

xdkYtjyif aumfrwD\ t&yf 

a&SUzHk; ï0g&Sifwef wuúodkvfÛrS 

r,fawmfaq;cef;\ usef;rma&; 

0efaqmifrI vkyfief;rsm;twGuf 

taxmuftuljyKaponf [k 

vnf; aemftJeDu qufajym 

onf/ 

0g&SifwefwuúodkvfrS 2013 

ckESpfwGif Roux Price (qk)tzGJU 

pwifzGJUpnf;cJhjcif;jzpfNyD; vlxk 

usef;rma&;apmifha&SmufrI vkyf 

ief;rsm;ESifh rSefuefonfh owif; 

a&SUzHk; ïjrefrmhwyfrawmf ÛrS 

tpnf;ta0;odkY MopaMw;vsm;&Sd 

jynfe,f 6 ckrS udk,fpm;vS,frsm;? 

avhvmolrsm;ESifh tar&duef 

EkdifiHrS {nfhonfwpfOD;tygt0if 

pkpkaygif; 46 OD; wufa&mufcJhMu 

NyD; oufqdkif&m jynfe,ftoD;oD; 

rS AKO tzGJY\ 2 ESpfwm vkyf 

aqmifrIrsm; wifjyaqG;aEG;jcif;? 

tBuHjyKaqG;aEG;jcif;ESifh vmrnfh 

2018-2020 ckESpftwGuf wm 

0ef xrf;aqmifrnfh AKO tvkyf 

om;udk,fpm;vS,frsm;rS autJef 

,l XmecsKyfodkY oGm;a&mufí wm 

0ef&Sdol rsm;ESifh awGYqHkn§dEIdif;um 

autJef,l\ jyefMum;csufrsm; 

tay: rlwnfNyD; n§dEIdif;vkyf 

aqmifoGm;&ef &Sdonf[k a'guf 

wma&Tcg;u qufajymonf/ 

autJef,l? wyfr[m(5) 

e,fajrwGif NyD;cJhonfh Mo*kwf 

28 &ufaeYrS pwifum e,fajr 

ausmf 0ifa&mufvmonfh tpdk;& 

wyfrawmfESifh xdawGYypfcwfrI 

rsm; wausmhjyefjzpfyGm;cJhNyD; puf 

wifbm 8 &ufaeYxd ESpfzufxd 

awGY ypfcwfrI 5 Budrfxufrenf; 

jzpfyGm;cJhNyD; xdcdkuf'Pf&m&rI 

rsm;&Sdonf[k autJef,lbufu 

ajymqdkxm;onf/ 

oHk;&ufMum jyKvkyfcJhonfh 

jynfaxmifpktqifh ypfcwfwkduf 

cdkufrI &yfpJa&; yl;wGJapmifhMunfh 

a&; aumfrwD 18 Budrfajrmuf 

tpnf;ta0;wGif &Srf;jynfe,ft 

wGif; oQrf;(&Srf;)jynf jyefvnf 

xlaxmifa&; aumifpD-RCSS 

wyfzJGY0ifopf pkaqmif;rIudpö? 

wkdifMum;pmrsm;? a&SUvkyfief;pOf 

rsm;? &Srf;? u&ifESifh rGefjynfe,f 

wkdYwGif a'otqifh typf&yf yl; 

wGJ apmifhMunfha&; aumfrwDrsm; 

tcsufvufay: vkyfaqmifEdkifol 

rsm;udk ESpfpOfa&G;cs,f csD;jr§ifh 

onfh qkjzpfonf/ 2014 ckESpf 

wGif yxrqkH;tBudrf csD;jr§ifhcJh 

onfhqkudk ukdvHbD,mEkdifiHrS 

a'gufwm Rodrigo Guerrero u 

&&SdcJhNyD; ,cifESpf 2017 ckESpfqk 

udk rmvDEdkifiHrS a'gufwm Samba 

Sow &&SdcJhonf/ 

xkdif;-jrefrme,fpyf rJ 

trIaqmiftopfrsm;udk a&G;cs,f 

wifajrmufjcif;rsm; jyKvkyfoGm; 

rnf jzpfonf/ 

xkdYtjyif okH;&ufwm jyKvkyf 

onfh ¤if;tpnf;ta0;wGif jref 

rmtpkd;&ESifh wkdif;&if;om; vuf 

eufukdif awmfvSefa&;tzJGYtpnf; 

wkdYtMum; azmfaqmifaeonfh 

Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfrsm;t 

ay: tus,fw0ifh okH;oyf aqG; 

aEG;cJhMuNyD; Nidrf;csrf;a&; azmf 

zJGYpnf;oGm;&ef udpö&yfrsm; aqG; 

aEG;cJhonf[k JMC-U twGif;a&; 

rª;rsm;u ajymonf/ 

aumfrwD twGif;a&;rª;-2 

Adkvfrª;BuD; 0PÖatmifu ] LCM 

uawmh JMC-S rGefeJY u&ifrSm 

a&SUajy;ueOD; tpDtpOf tjzpf 

pzGJYr,f/ rGefrSmawmh usdKufra&m 

NrdKUe,f? vrkcdk &Gmudk a&G;xm;yg 

w,f/ u&ifrSmawmh aumhu&dwf 

NrdKUe,fu avmif;udkifeJY aemifw 

bGJ aus;&GmtkyfpkawGrSm txl;o 

jzifh y#dyu©rsm;rsm; jzpfEkdifwJh 

ae&mawGrSm pwifaqmif&Guf 

oGm;zkdY a&G;cs,fxm;wm &Sdyg 

w,f}[k ajymonf/ 

jynfaxmifpktqifh ypfcwf 

wkdufcdkufrI &yfpJa&;qkdif&m yl;wGJ 

apmifhMunfha&; aumfrwDudk 

2015 ckESpf atmufwkdbmv 

twGif;u pwifzJGYcJhNyD; aumfrwD 

wGif wyfrawmfrS udk,fpm;vS,f 

rsm;? typf&yf wkdif;&if;om; 

vufeufudkif tzJGYrsm;rS udk,fpm; 

vS,frsm;ESifh ESpfzuf oabmwl 

tqkdjyK vufcHxm;onfh t&yf 

om;udk,fpm;vS,frsm; yg0ifNyD; 

aumfrwDzJGYpnf;rI oHk;ESpf jynhf 

ajrmufawmhrnf jzpfaMumif; 

od&onf/ 

aqmufNrdKUwGif tajcpkdufNyD; jref 

rm a&TUajymif;tvkyform;? e,f 

pyf&Sd jrefrm'ku©onfrsm;ESifh t 

e,fe,ft&yf&yfrS a&muf&Sdvm 

onfh vlemrsm;udk ESpfaygif; 20 

ausmf tcrJh usef;rma&; 0ef 

aqmifrI ay;aeonfh a'gufwm 

pifoD,marmiftaejzifh ,ck qk 

tygt0if EkdifiHwumrS ay;tyf 

onfh 18 ck ajrmufqkjzpfonf[k 

od&onf/ 

aqmifaeonfh umvwGif u&if 

trsKd;om; tpnf;t½kH; (autJef 

,l)e,fajrtwGif; jrefrmppfwyf 

rS e,fajrpkd;rkd;a&;vkyfief;rsm; 

vkyfaqmifaerItay: wuf 

a&mufvmonfh udk,fpm;vS,f 

toD;oD;u ½IwfcscJhMuonf/ 

xdktpnf;ta0;odkY wuf 

a&mufvmaom apmvm;cl*sL;u 

]KNU ESifh jrefrmtpdk;&wdkY jyK 

vkyfaewJh Nidrf;csrf;a&; vkyfief; 

pOfaMumifh jynfwGif;rSm u&ifESpf 

News 


KNU- u&iftrsKd;om; t 

pnf;t½Hk;ESifh jrefrmtpkd;&wdkY\ 

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;ESifh ywfouf 

í u&ift&yfzuftzGJUtpnf; 

rsm;xHrS oabmxm;&,lonhf 

tvkyf½HkaqG;aEG;yGJudk pufwifbm 

v 3 &ufrS 5&ufaeYtxd vdIif; 

bGJNrdKUe,f? av;0g;ü usif;y jyK 

vkyfcJh&m typfcwf&yfpJa&;umv 

apmifhMunhfa&;vkyfief;rsm; t 

ay: pdk;&drfaMumif; wufa&mufvm 

Muolrsm;u aqG;aEG;ajymqdkcJh 

Muonf/ 

]'DNidrf;csrf;a&; jzpfpOfrSm us 

aemfwkdY CBO/CSO awG tvkyf 

vkyf&wm tcuftcJawG trsm; 

BuD;ygyJ/ yxr tcuftcJu 

bmvJqkdawmh wpfzufeJYwpfzuf 

u t,kHtMunf r&SdMubl;/ 'kwd 

,tcsufuawmh tpkd;&ppfwyf 

bufu 'D CBO/CSO awG 

'Dtypf&yf apmifhMunfha&;vkyfwJh 

tykdif;rSm csKyfudkifxm;wm &Sd 

ygw,f/ usaemfwkdY oGm;csifovkd? 

vkyfcsifovkd vkyfvkdYr&bl;/ 

NCA pmcsKyfxJrSm ygwJhtcsufawG 

udk jynfolawGudk csjyzkdY tcuf 

tcJawGtrsm;BuD; &Sdw,f/ olwkdY 

vkyfxm;wJh oif½kd;rmwdum t 

wkdif;yJ vkyf&r,f/ rvkyf&if us 

aemfwkdY tcufawGYEkdifw,f}[k 

u&ifjynfe,f? aumhu&dwf NrdKU 

e,ftajcpkduf Thwee Community 

Development Network 'g½kdufwm 

ref;odPf;aZmfu u&ifowif; 

pOfokdY ajymonf/ 

tqdkyg aqG;aEG;yGJodkY u&if? 

u,m;(u&ifeD)ESifh rGefjynfe,f 

tygt0if &efukef? yJcl;? we 

oFm&DESifh {&m0wDwdkif;rsm;u 

u&ifvlxktajcjyKESifh u&ifvlrI 

tzGJUtpnf; 37 zGJYrS udk,fpm; 

vS,faygif; 145 OD; wufa&mufcJh 

MuNyD; oufqdkif&m tzGJYtpnf; 

udk,fpm;vS,frsm;u rdrdwdkYtzGJY 

\ OD;wnfcsuf? &nf&G,fcsuf? 

opful;yGJawG? u&ifh½dk;&m vuf 

csnfyGJawG vGwfvGwfvyfvyf jyK 

vkyfvmEdkifMuw,f/ 'gayr,fh 

wzufu Armppfwyfu u&if 

e,fajrawGtay: a&SUwdk; xdef; 

csKyfrIawG jyKvmw,f/ vrf; 

azmuf? wHwm;aqmufeJY olY ppf 

typf&yfumv apmifhMunhfa&;ESifh 

Mum;umv tajctaersm;tay: 

u&ift&yfzuftzGJUrsm; pdk;&drf 

vkyfief;pOfrsm;udk tjyeftvSef 

zvS,fjcif;rsm;jzifh aqG;aEG;yGJudk 

pwifcJhMuonf/ 

xdkYtjyif Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf 

twGif; t&yfzuftzGJUtpnf;rsm; 

zdk&rftaMumif;udk yg0ifcJhonhf 

vlrItzGJYtpnf; udk,fpm;vS,f 

rsm;u &Sif;vif;wifjyjcif;? au 

tJef,l\ u&iftrsKd;om; EdkifiH 

a&; aqG;aEG;yGJqkdif&m vkyfief; 

rsm;ESifh jynfaxmifpk Nidrf;csrf;a&; 

nDvmcHodkY wifjycJhonhf EkdifiH 

a&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;? ajr,m 

ôbm0o,HZmw? vHkNcHKa&; 

u@qdkif&m pmwrf;rsm;? jynf 

axmifpk oabmwlnDcsuftay: 

&Sif;vif;rIrsm;udk aqG;aEG;ar; 

jref;? ajzMum;um tBuHjyKcJhMu 

onf/ 

aqG;aEG;yGJ aemufqHk;aeYwGif 

Safer World tzGJYrS ¤if;wdkYavhvm 

xm;cJhonhf eDayg? awmiftmz 

&du tygt0if EkdifiHwcsKdU\ 

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfqdkif&m avh 

vm awGU&Sdcsufrsm; wifjycJhMuNyD; 

aqG;aEG;yGJ udk,fpm;vS,frsm;u 

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf\ Mum;umv 

twGif; u&ifa'orsm;ü jzpf&SdcJh 

onhfudpö&yfrsm;udk aqG;aEG;um 

tjrifoabmxm;rsm; pkpnf;jcif; 

ESifh a&SUvkyfief;pOftwGuf 

aqmif&GufoGm;&ef vdktyfonhf 

tBuHjyKcsufrsm;udk taust 

vnf aqG;aEG;&,lcJhMuonf/ 

jrefrmtpdk;&ESifh wdkif;&if; 

om; vufeufudkif awmfvSefa&; 

tzGJUtpnf;rsm;taejzifh wpf 

EkdifiHvHk; typftcwf&yfpJa&;qdkif 

&m yl;wGJapmifhMunhfa&; aumfr 

wD-JMC rzGJUpnf;cifuwnf;u 

u&ift&yfzuftzGJY 4 zGJUu rdrd 

wdkYoufqdkif&m e,fajr a'orsm; 

twGif;&Sd &yfuGufâus;&Gmrsm; 

wGif apmihfMunhfa&;vkyfief;rsm; 

vkyfaqmifaecJhNyD; &&Sdvmonhf 

tcsuftvuf? rSwfwrf;rsm;udk 

pkaqmif;xm;vQuf &SdaMumif; 

wyfawGudk tvsiftjref a&GUvsm; 

Edkifatmif jyKwJhtwGuf u&ife,f 

ajrawG[m wjznf;jznf; usOf; 

ajrmif;vmwm awGY&w,f}[k 

ajymonf/ 

MopaMw;vsm; u&iftrsdK; 

om;tzGJY(AKO)udk 1996 ckESpfrSm 

vnf; udk,fpm;vS,ftcsKdUu 

ajymqdkonf/ 

autJef,l A[dk owif;ESifh 

jyefMum;a&;XmecGJ wm0efcH y'dk 

apmuv,fap;u ]usaemfwdkY 

autJef,luvnf; CSO awG&JU 

pdk;&drfcsufawGudk odem;vnfyg 

w,f/ CSO awG&JU tcef;u@ 

[m 'DvdkumvrsKd;rSm wtm; 

ta&;BuD;w,fqdkwm em;vnfwJh 

twGuf 'Dvdktcif;tusif;awG 

pDpOf&wm jzpfygw,f/ 'ghtjyif 

tjcm; wdkif;&if;om;awGvnf; 

usaemfwdkYoGm;aewhJ EkdifiHa&; 

jzpfpOftay:rSm pdk;&drfrIawG &Sd 

aew,fqdkwmudkvnf; odw,f/ 

'gudk ajzavQmhEdkifzdkY? ausmfvTm; 

EkdifzdkYtwGuf CSO awGeJY n§dEdIif; 

wdkifyifrIawG yHkrSef vkyfzdkYvdkw,f 

qdkwmvnf; usaemfwdkYu oH"d 

|mefcsxm;w,f}[k u&ifowif; 

pOf\ ar;jref;rIudk ajzMum;cJh 

onf/ 

qufvufí y'dkapmuv,f 

ap;u oHk;&ufwm tvkyf½Hk aqG; 

aEG;yGJ\ ajymqdkaqG;aEG;? tBuHjyK 

csufrsm;rSm wefbdk;&SdNyD; a&SUquf 

ausmfvTm;&rnhf tcuftcJrsm; 

twGuf vrf;aMumif;rsm;udk 

awGU&SdvmcJh&aMumif;? yl;aygif; 

aqmif&GufrI taejzifhvnf; 

aumif;? yg0ifaqmif&GufrItae 

jzifhvnf;aumif; CSO rsm;ESifh 

autJef,l acgif;aqmifrsm; o 

abmwlnDrI &&SdcJhMuonf[k 

vnf; jznhfpGufajymqdkcJhonf/ 

¤if;tvkyf½HkaqG;aEG;yGJ rwdkif 

cif Mo*kwfv 30 &ufrS pufwif 

bmv 1 &ufaeYtxd tqdkygae 

&müyif u&iftrsKd;om;EdkifiHa&; 

aqG;aEG;yGJ usif;ya&;aumfrwD 

(Karen National Dialogue Convening 

Committee – KNDCC) u 

21&mpkyifvHk? jynfaxmifpk Nidrf; 

csrf;a&;nDvmcH wwd,tBudrf 

tpnf;ta0;tay: jyefvnfoHk; 

oyf aqG;aEG;cJhMuao;onf/ 

pwifzGJYpnf;NyD;aemuf 1998 

ckESpfwGif w&m;0ifrSwfykHwifum 

w&m;0iftzGJYtjzpf u&ifha&;&m 

rsm;udk vkyfaqmifvsuf&SdNyD; 

AKO \ taxGaxG nDvmcHudk 

2 ESpfwBudrf usif;yjyKvkyfavh 

&Sdonf/ 



a&umwmtvkdr&SdaMumif; pnf;½kH;vIHUaqmfrI 

weoFm&D Xmaewkdif;&if;om;rsm;jyKvkyf 


ptkdifql; 

weoFm&Dwdkif;a'oBuD; t 

wGif;&Sd a'ocH Xmaewkdif;&if; 

om;rsm; pkaygif;í bdwf(Nrdwf) 

c½kdif? weoFm&D NrKdUe,f? pm& 

bGif(ta&SUurf;)aus;&GmwGif a& 

umwm tvkdr&SdaMumif; pnf;½Hk; 

vIHUaqmfonfh vIyf&Sm;rIwpf&yfukd 

pufwifbmv 13 &ufwGif 

usa&mufonfh urÇmhukvor*¾ 

rS Xmaejynfolrsm;\ tcGihf 

ta&;qkdif&m aMunmjcif;aeY 

(UNDRIP)ukd tajccHí jyKvkyfcJh 

Muonf/ 

weoFm&Djrpfray:wGif w 

½kwf ukrÜPDwpfckrS a&umwm 

pDrHudef;rsm;jyKvkyf&ef pDpOfae 

jcif;tay: qefYusifaMumif; t 

jyif Xmaejynfolvlxkrsm;\ t 

cGihfta&;ukd av;pm;todtrSwf 

jyK&ef&nf&G,fí ,if;vIyf&Sm;rIukd 

jyKvkyfcJhjcif; jzpfaMumif; tpD 

tpOfukd OD;aqmifyg0ifol a'o 

cH apmtJvfz&ufu ,ckvkd ajym 

onf/ 

¤if;u ]a&umwmukd usaemf 

wkdY qDvmNyD;awmh twdtus 

csjywmrsKd; r&Sdbl;/ 'DpDrHudef; 

0ifvmr,fqkdwmuvnf; EkdifiH 

wum pHcsdefpHnTef;jzpfwJh FPICvGwfvyfpGm 

BudKwif owif;od&Sd 

cGihfeJY qE´xkwfazmfcGihf tJ'D pHcsdef 

pHnTef;eJYvnf; rukdufnDbl;/ 

usaemfwkdY wu,fvkdYrsm; 'Da& 

tD;wlxmh IDP pcef;wGif 

oHvGifjrpfa&vQHwufrIaMumifh ysufpD;qkH;½IH;rIrsm;&Sdae 


rlaMwmf(zmyGef) c½kdiftwGif; 

xkdif;-jrefrme,fpyf oHvGif 

jrpfurf;eab;&Sd tDwl;xmh ppf 

ajy;a&Smif(IDP)pcef;wGif puf 

wifbmv 5 &ufaeYu oHvGif 

jrpfa& ½kwfw&uf jrifhwufvm 

jcif;aMumifh vlaetdrftcsKdU epf 

jr§KyfcJhNyD; a'ocHtcsKdUrSm ab; 

vGwf&mokdY ,m,Dajymif;a&TU ae 

xkdifaeMu&onf[k pcef;\ 

vlrIa&;wm0efcH apmaygv,fum 

vDvmrl;u ajymonf/ 

umwm jzpfcJhr,fqkdvkdY&Sd&if us 

aemfwkdY&JU a&SUqufcHpm;&r,fh cH 

pm;csufawGu bmawG&SdEkdifrvJ 

qkdwm usef;rma&;? ynma&;? 

vlrIa&; 'gawGukd jyefNyD;awmh 

rD;armif;xkd;jywmyg}[k u&if 

owif;pOfokdY ajymonf/ 

¤if;a&umwm pDrHudef;t 

wGuf vGefcJhonfh ESpfrsm;u vm 

a&muf avhvmqef;ppfrI jyKxm; 

csuft& e*g;tkdif? ausmufjcm; 

ESihf qifjzLwkdifponfh a'obuf 

wGif jyKvkyf&ef vsmxm;aMumif; 

Mum;odxm;&aomfvnf; pDrH 

udef;ESihf ywfoufonfh owif; 

tcsuftvufrsm;udk a'ocH 

jynfolrsm;ESihf vlxktajcjyK t 

zGJYtpnf;rsm;rSm wdusaocsmpGm 

rod&Sd&ao;aMumif;vnf; apm 

tJvfz&ufu qufajymonf/ 

tqkdyg vIyf&Sm;rI tpDtpOf 

ukd a'ocH vlxktajcjyK tzGJYt 

pnf;jzpfonfh acsmif;rBuD; a& 

&Snf wnfwHhckdifNrJa&;tzGJY ESihf 

pm&bGifa'owGif tajcpkduf 

onfh ckdifNrJopöm (obm0 ywf 

0ef;usif a&&Snf wnfwHhckdifNrJa&; 

ESifh zGHYNzdK;a&;aumfrwD)wkdYu 

OD;aqmifjyKvkyfNyD; rdwfzuf tzGJY 

tpnf;rsm;taejzifh awmifykdif; 

vli,f? Candle Light? wmu 

ayg? TF-weoFm&D rdwfaqGrsm; 

tzGJY? bdwfa&SUaersm; uGef,uf 

ponfh vlxktajcjyK tzGJYtpnf; 

rsm;ESifh a'ocH&Gmom; 400 

tqkdyg oHvGifjrpfa& ½kwfw 

&ufa&BuD;rIaMumifh pcef;wGif;&Sd 

vlaetdrfwpfvkH;rSm vkH;0 a&epf 

jr§KyfcH&NyD; vlaetdrf 15 vkH;t 

wGif; a&0ifa&mufum tjcm; vl 

aetdrf 13 vkH;rSm pkd;&drf&onhf 

tajctaewGif &Sdaeonf[k ol 

u ajymonf/ 

¤if;a&epfjr§KyfcH&onfh a'o 

cHrsm;onhf ¤if;wkdY\ eD;pyf&m 

aetdrfrsm;wGif oGm;a&mufae 

xkdifMu&NyD; vuf&Sdtcsdeftxd 

a&avsmhusoGm;jcif; r&Sdao;bJ 

News 

ausmf yl;aygif;yg0ifcJhMuonf/ 

awmifykdif;vli,ftzGJY (Southern 

Youth) wm0efcH apmpHaiGu 

]weoFm&Dwkdif;twGif;rSm w 

eoFm&Djrpfru a'ocH Xmae 

wkdif;&if;om;awGtwGuf touf 

tkd;tdrf toufarG;0rf;ausmif; 

twGuf vkH;0rSDckdtm;ukd;&wJh jrpf 

wpfjrpf jzpfw,f/ usaemfwkdY od 

vkdufwmu w½kwfukrÜPDwpfck 

u a&umwmvmNyD; wnfaqmuf 

zkdY jzpfw,f/ 'Da&umwmu 

Megawatt wpfaxmifausmf vkyf 

rSm jzpfwJhtwGufaMumifhrkdYvkdY 'g 

awGu t&rf;pkd;&drf&wJhtwGuf 

aMumifh olwkdYtwGuf pdefac:rIjzpf 

apwmaygh}[k u&ifowif;pOfokdY 

ajymonf/ 

¤if; Xmaewkdif;&if;om;jynf 

olvlxk tcGihfta&;qkdif&m aMu 

nmjcif;aeYtay: tajccHNyD; 

,ckvkd pnf;½kH; vIHUaqmfrIrsKd;ukd 

weoFm&D Xmae wkdif;&if;om;rsm; 

taejzifh yxrOD;qkH;tBudrf jyK 

vkyfjcif; jzpfonf[k od&onf/ 

urÇmYukvor*¾(UN) rS Xmae 

jynfolrsm;\ tcGihfta&;qkdif&m 

aMunmjcif;(The United Nations 

Declaration on the Rights of 

Indigenous Peoples (UNDRIP) 

ukd 2007 ckESpfwGif pufwifbmv 

13 &ufaeYwGif UN taxGaxG 

nDvmcHü EkdifiHaygif; 144 EkdifiH 

axmufcHrIjzifh oabmwlvufcH 

cJhonf/ 

a&epfjr§KyfrIwGif tdrfomrsm;yg 

yg0ifjcif;aMumifh usef;rma&; 

twGuf ta&;ay: aq;0g;rsm; 

vkdtyfaeNyD; a&qufvuf jrifh 

wufvmrnfukdvnf; a'ocH 

rsm;u pkd;&drfvsuf&Sdonf/ 

tDwl;xmh ppfa&Smif;pcef; 

onf vGefcJhonfh 2006 ckESpfu 

autJef,l- u&if trsKd;om; t 

pnf;t½kH;\ wyfr[m (2)e,f 

ajrtm; EkdifiHawmf at;csrf;om 

,ma&;ESifh zHGYNzdK;a&;aumifpD 

(etz) ppftpkd;& wyfrawmfrS 

KNU\ rlaMwmfa'otwGif; obm0ab; 

xdckdufysufpD;rIBuHK&olrsm; ta&;ay:tultnDrsm;vkdtyf 


ptkdifql; 

rlaMwmf(zmyGef)c½kdif vlaom? 

'GJYvkd;ESihfbl;okd ponhfNrdKUe,frsm; 

wGif NyD;cJhonfh Mo*kwfv aemuf 

qkH;tywftwGif; rkd;BuD;a&vQHrI 

rsm;aMumifh a'ocHrsm;\ v,f 

ajr? awmif,m? O,smOfNcHESihf 

qnfa&ajrmif;i,frsm; ysufpD; 

qkH;½IH;rIrsm;jzpfay:cJhNyD; vuf 

&SdwGif ta&;ay:tultnDrsm; 

vkdtyfaeonf[k od&onf/ 

Mo*kwfv 23 &ufrS 26 &uf 

aeYtwGif; jzpfyGm;cJhonfh rkd;BuD; 

a&vQHí ajrNydKrIrsm;aMumifh a'o 

cHrsm;\ v,fajr? O,smOfNcHESihf 

awmif,mrsm;twGif; pkdufysKd; 

xm;onfh oD;ESHrsm; a&vTrf;ysuf 

pD;cHcJh&NyD; ¤if; pkdufysKd;rI t 

axmuftuljyK qnfajrmif;i,f 

rsm; ysufpD;qkH;½IH;cJh&onhftjyif 

a'ocH&Gmom;tcsKdU xdckdufao 

qkH;rIrsm; &SdcJhonf[k ¤if;wkdYukd 

tultnDay;aeonfh vlrItzGJY 

tpnf;tcsKdUu ajymonf/ 

u&ifobm0 ywf0ef;usif 

xkd;ppfqifrIaMumifh ae&yfpGefYum 

xGufajy; wdrf;a&Smifvmolrsm;ukd 

,m,DckdvIHEkdif&ef xdkif;-jrefrm 

e,fpyf rlaMwmfc½kdife,fajr oH 

vGifjrpfurf;eHab; wpfae&mwGif 

ESihf vlrIa&;qkdif&m vIyf&Sm;rI 

uGef,uf(KESAN)\ vlrIzlvIH 

a&;wm0efcH apmaeaumfu ]t 

ultnDtaxmuftyHhu wu,fh 

ukd vkdtyfaew,f/ v,fajr? 

awmif,m ysufpD;oGm;wJholawG 

vmr,fhESpfqkd pm;zkdYaomufzkdY 

twGuf qefpyg;pkdufysKd;zkdYu &Sd 

ao;wJhtay:rSm tck tcsdefxd 

awmh tultnD wpfpkHwpf&m 

vmay;wmrsKd;awmh rawGY&ao; 

bl;}[k ajymonf/ 

¤if; rkd;BuD;a&vQHrIaMumifh 

a'ocH v,fajr 2263 uGufrS 

4993.92 {u? awmif,m 1436 

cif;? O,smOfNcH 54 NcHrS 138.62 

{u? qnfajrmif;i,f 126 ck? 

pmoifausmif; 3 ausmif;? tdrf 

ajc 69 vkH;? pyg;usD 36 vkH;rS 

pyg; 1534 wif; ysufpD; qkH;½IH; 

NyD; tdrfaxmifpk 3879 pkrS vl 

OD;a& 17957 OD; tcuftcJESifh 

&ifqkdifBuHKawGYae&ovkd a'ocH 

&Gmom; 8 OD; aoqkH;um 8 OD; 

xdckduf'Pf&m& &SdcJhonf[k KNU 

rlaMwmf(zmyGef)c½kdif\ rSwf 

zGifhvSpfxm;jcif;jzpfNyD; vwfw 

avmwGif vlOD;a& ESpfaxmifausmf 

ckdvIHvsuf&Sdonf/ 

tDwl;xmh ppfa&Smifpcef;wGif 

,cifESpfrsm;u oHvGifjrpfa& 

wrf;t& od&onf/ 

vuf&SdtcsdefwGif tqkdyg 

aus;&Gmol? &Gmom;rsm;rSm ¤if; 

wdkYv,fwJrsm;wGifom cdkvIHvQuf 

&SdNyD; tpm;taomufESifh aexdkif 

a&;? usef;rma&; tcuftcJrsm; 

twGuf ulnDay;&ef autJef,l? 

zmyGefc½dkifu pDpOfaqmif&Gufae 

ovkd oufqkdif&m A[kdokdYvnf; 

tultnDrsm; wifjyawmif;cH 

xm;onf[k KNU rlaMwmfc½kdifu 

qkdonf/ 

xkdYtjyif NyD;cJhonfh vrsm; 

twGif; tpkd;& wyfrawmf\ 

vlaomNrKdUe,ftwGif; vrf; 

a[mif; vma&muf azmufvkyfrI 

aMumifh jzpfyGm;cJhonfh ESpfzuf 

wif;rmrItwGif; xGufajy;wdrf; 

a&SmifcJh&onfh a'ocHrsm;rSm ¤if; 

wkdY\ ae&ma'ookdY jyefvnf 

0ifa&mufvkyfukdifrI aemufus 

jcif;ESihf

u&iftrsdK;orD; pGrf;aqmif&nf jrifhwufvmap&ef 

acgif;aqmifrIoifwef;ay; 

pufwifbmv 15 &uf? 2018 ckESpf 

eefYbGm;cvdef 

{&m0wDwdkif;a'oBuD;? yk 

odrfNrdKUe,ftwGif; u&iftrsdK;o 

rD;rsm; tzufzufwGif yg0ifvm 

NyD; pGrf;aqmif&nf jrifhwufvmap 

&ef u&iftrsdK;orD;rsm; acgif; 

aqmifrI pGrf;&nfjr§ifhwifa&;oif 

wef;udk r&rf;acsmif; uufovpf 

omoem0if;wGif pufwifbmv 

11 &ufrS 14 &ufaeYtxd usif; 

ycJhonf[k od&onf/ 

,ckoifwef;udk u&ifha&;&m 

aumfrwDrS OD;aqmifum vuf&Sd 

trsdK;orD;rsm;\ jyóemrsm;udk 

aqG;aEG;Edkifap&ef? qHk;jzwfcsuf 

csjcif;tqifhrsm;udk od&Sdem;vnf 

ap&ef? vlxkpum;ajymenf;ESifh 

ywfoufí avhvmEkdifap&ef 

&nf&G,fNyD; oifwef;jyKvkyf&jcif; 

jzpfaMumif; u&ifha&;&m aumfr 

wD pDrHudef; t&m&Sd eef;xufxuf 

vif;pdk;u u&ifowif;pOfokdY 

ajymonf/ 

¤if;u ]olwdkYrSm udk,fhudk,f 

udk ,HkMunfrI r&Sdbl;/ xyfNyD; 

awmh jznfhqnf;ay;zdkY vdktyf 

ao;w,f/ trsdK;orD;awG yg0if 

vmwJh tcef;u@awGrSm t"du 

awmh pum;ajymEdkifwJh Skill 

(uRrf;usifrI) awG&,f? qHk;jzwf 

csufcswJh ae&mrSm ½dk;½dk;yg0ifwm 

rsdK; r[kwfbJeJY udk,fajymwJht&m 

awGudk nd§EIdif;NyD;awmhrS wdkifyif 

r,f/ jzpfcsifwJht&mwpfckudk 

pdwfcsvufcseJY tqifajyatmif 

ajymEdkifzdkY &Sdoifh&Sd xdkufwJh Skill 

awG vdktyfwJhtwGufaMumifh 

vkyfjzpfwmyg} [k ajymonf/ 

4 &ufMum oifwef;wGif { 

&m0wDwdkif;? &efukefwdkif;ESifh yJ 

cl;wdkif;twGif;&Sd u&iftrsdK;orD; 

30 OD; wufa&mufcJhNyD; trsdK;o 

rD;rsm; pGrf;aqmif&nf jr§ifhwif&m 

wGif vdktyfaom vlxkpum;ajym 

enf;rsm;? qHk;jzwfcsufcsjcif; t 

qifhrsm;? qufoG,fa&;qdkif&m 

trltusifhrsm;? zuf'&,f? 'D 

rdkua&pDpepfrsm;ESifh zGJYpnf;yHk 

tajccH Oya'ESifhywfoufonfh 

A[kokwrsm;udk xnfhoGif;ydkYcs 

ay;aMumif; oifwef;wufa&muf 

olrsm;u ajymonf/ 

oifwef;ol eefYoZifvif;u 

]EkdifiHa&;eJY ywfouf&if odyfem; 

rvnfbl;/ olwdkYu &Sif;jyay; 

awmh udk,fhrSm vdktyfaewmawG 

trsm;BuD; &Sdao;w,f/ xyfNyD; 

awmh avhvmzdkY trsm;BuD; vdk 

ao;wm odoGm;w,f/ A[kokw 

vnf; trsm;BuD;&w,f/ r&JwJh 

olawGudkvnf; &Jatmif vkyfay; 

w,f/ wu,fhvufawGY vkyfcdkif; 

awmh ydkNyD;awmh pdwf0ifpm;rI 

&Sdw,f/ ydktm½Hkpdkufjzpfw,f}[k 

ajymonf/ 

tqkdyg oifwef;udk yxr 

tBudrftjzpf oHawmifBuD; NrdKU 

e,f? 'kwd,tBudrftjzpf u&if 

jynfe,fwGif usif;ycJhNyD; ,ck 

ykodrfwGif wwd,tBudrf jzpf 

aMumif; oifwef;wm0ef&Sdolrsm; 

xHrS od&onf/ 

arG;rdcifaoqHk;rI avQmhcs&ef 

awmifuav;wGif t&efom;zGm;oifwef;zGifh 


apm&Sm; 

usef;rma&; 0efaqmifrI 

tvSrf;uGma0;onfh a'orsm;rS 

arG;rdcifrsm;\ aoqHk;rI tajc 

taeukd avQmhcsEkdif&ef &nf&G,f 

NyD; a'otusdK;jyK t&efom;zGm; 

oifwef; trSwfpOf(8)ukd 

pufwifbm 24 &ufaeYrSpwif 

um zm;tHNrdKU? awmifuav;&Gm&Sd 

zvHk ynmwkd;wufa&;,lepf- 

PEDU oifwef;ausmif;wGif zGifh 

vSpfrnf jzpfonf/ 

zvHk ynmwkd;wufa&; ,l 

epf- PEDU ESifh e,fvSnfhausmykd; 

tdwf usef;rma&;vkyfom;tzJGY- 

BPHWT wdkYrS OD;aqmifum ,ck 

oifwef;udk zGifhvSpfay;rnf jzpf 

NyD; xdkodkYzGifhvSpf&jcif;ESifh ywf 

oufí oifwef;twGuf ajyma&; 

qdkcGifh&SdolwpfOD;jzpfonfh apmpkd; 

vSOD;u ,ckvdkajymonf/ 

¤if;u ]urÇmay:rSm arG;rdcif 

aoqHk;rIEIef;u jrefrmEkdifiHu 

wwd, trsm;qHk;avmuf &Sd 

r,f/ aq;½kH? aq;cef;eJY a0;wJh 

a'ou arG;rdcifawG trsm;BuD; 

aoqHk;cJhwm awGYw,f/ 'Doif 

wef;NyD;&if oifwef;olawG[m 

olYt&yfa'orSm jyefae&wJht 

News 

oifjzL;zsm,ufvkyfjcif;jzifh yef;waemfe,frS trsdK;orD;rsm; 

0ifaiGwdk;yGm;a&; pDrHudef;cs vkyfaqmifae 


eefYbGm;cvdef 

{&m0wDwdkif;a'oBuD;? yef; 

waemfNrdKUe,ftwGif; aus;vuf 

ae trsdK;orD;rsm;twGuf 0ifaiG 

wdk;ap&ef &nf&G,fNyD; wydkifwEdkif 

oifjzL;zsm ,ufvkyfjcif; vkyf 

ief;jzifh 0ifaiG&SmazGjcif;udk 

INGO tzGJYwpfck\ yHhydk;rIESifh pDrH 

udef;wpf&yftaejzifh vkyfaqmif 

aeNyD jzpfaMumif; od&onf/ 

tqdkyg wydkifwEdkif oifjzL; 

zsm,ufvkyfjcif;vkyfief; pDrH 

udef;udk LIFT (Livelihoods and 

Food Security Trust Fund) rS 

aiGaMu; axmufyHhay;jcif;ESifh 

GRET MYANMAR (INGO) tzGJY 

\ pDrHudef; yHHhydk;rIjzifh yef;waemf 

u&ifvli,frsm; (PKY) tzGJYrS 

Zlvdkifv 1 &ufaeYrS pwifum 

taumiftxnfazmf vkyfaqmif 

jcif; jzpfonf/ 

PKY tzGJYrS p&Jol&def[efu 

]vuf&Sd oifjzL;zsmvkyfief; vkyf 

aqmif&if;eJY olwdkY&JU pGrf;aqmif 

&nf jrifhwufvmatmif wjcm; 

u@uae usaemfwdkYu oif 

wef;awG ay;w,f/ tpktzGJYyHkpH 

eJY vkyfaqmifwwfvmatmif? 

udk,fykdif aiGpm&if;av;awG a&; 

qGJwwfvmatmif? vkyfaqmifae 

wJh pDrHudef;uae wpfqifh 

wGuf tJ'Du tEÅ&m,f&SdwJh arG; 

vlemawG&SdcJh&if usef;rma&;Xme 

awGeJY tcsdefrD vTJajymif;ay;Ekdif 

r,f/ vG,fvG,fulul arG;ay;Ekdif 

&ifvnf; olwkdYarG;ay;r,faygh 

aemf}[k ajymonf/ 

,if;oifwef;wGif tpdk;& 

usef;rma&;XmerS tNidrf;pm; 

0g&ifh q&mrBuD;rsm;? Community 

Partners International (CPI)ESifh 

BPHWT wkdYrS oifwef;q&m 12 

OD;u oifMum;ykdYcsay;rnfjzpfNyD; 

PEDU tzGJYtygt0if autJef,lu&iftrdsK;om; 

tpnf;t½kH;? 

wyfr[m^c½kdif(7)ckrS oifwef; 

ol 20 OD; wufa&mufoGm;rnf 

jzpfaMumif; od&onf/ 

'l;yvm,mc½kdif? 0ifa&;NrdKU 

e,f? ukd,fa&mifaus;&GmrS oif 

wef;ol aemfoef;oef;xufu ] 

usr&JU&GmrSm aq;cef;vnf; 

aqmufrNyD;ao;bl;/ aq;q&mr 

aemufydkif;0ifaiG ydkwdk;yGm;vmNyD; 

tjcm; toufarG;0rf;ausmif; 

vkyfief;awGudkvnf; vkyfaqmif 

wwfvmapzdkYtwGufayghaemf}[k 

u&ifowif;pOfokdY ajymonf/ 

'DZifbmv 31 &ufaeY txd 

owfrSwfxm;onfh pDrHudef; 

umvtwGif; oifzsmbPfwpfck 

wnfaxmifay;xm;um pDrHcsuf 

aus;&GmtwGif;&Sd pdwfyg0ifpm;ol 

trsdK;orD; 20 OD;udk oifjzL;zsm 

rsm; ,ufvkyfapNyD; ¤if;wdkYrS 

wpfvvQif tenf;qHk; 45000 

usyf wefzdk;&Sd oifjzL;zsmrsm;udk 

ay;oGif;&rnfjzpfonf[k od& 

onf/ 

tqdkyg oifjzL;zsmrsm;udk 

jyefvnfa&mif;csjcif;jzifh 0ifaiG 

&SmazGay;onfh enf;vrf;jzpfNyD; 

xdkodkY vkyfaqmifEdkif&ef trsdK;o 

rD; 20 OD;xJrS 5 OD;udk tzGJYacgif; 

aqmiftjzpfxm;um aiGxdef;? 

aps;uGuf&Smol? oifrxkwfay; 

ol? zsmvufcHol ponfjzifh 

vkyfief;wm0ef toD;oD; cGJa0NyD; 

tpktzGJY yHkpHjzifh pkaygif; vkyf 

aqmif oGm;Murnfjzpfonf[k 

pDrHudef;wm0ef&Sdolrsm;u ajym 

onf/ 

oifjzL;zsm ,ufvkyfol erfh 

MunfMunf0if;u ]28 &ufaeY 

qdk&if tenf;qHk; 45000 usyf 

awGvnf; r&Sdawmh usef;rma&;eJY 

ywfouf&if 'ku©a&mufMuwm 

awG &Sdw,f/ 'gaMumifh tultnD 

vdkwJh vlxkawGudk tultnD 

ay;csifvkdY 'Doifwef;udk &nf&G,f 

wufa&mufjcif; jzpfw,f/ 'D 

oifwef;wufNyD;vkdY&Sd&if &Gmjyef 

NyD; usef;rma&;vkyfief;awG t 

wGuf ulnDoGm;r,f}[k ajym 

onf/ 

oifwef;wGif om;zGm;ESifh rD; 

,yf? a&S;OD;olemjyK? cE¨maA'? 

aq;0g;ukojcif;qkdif&m ponfh 

bmom&yfrsm;udk pufwifbm 

24 &ufaeYrSpwifum 3 vMum 

oDtkd&Dykdif;rsm; oifMum;ykdYcsNyD; 

aemuf r,fawmfaq;cef;-MTC 

wGif 4 vMum vufawGYoifwef; 

rsm; wufa&mufoGm;&rnf jzpf 

aMumif; oifwef;wm0ef&Sdol 

rsm;u ajymonf/ 

rMumrDzGifhvSpfrnfh oifwef; 

wefzdk;&SdwJh zsmudk oGif;&w,f/ 

tJh'gxuf rsm;vnf;&w,f/ 

tpydkif; yxrvwkef;u rdk;u 

&Gmawmh vkyf&wm enf;enf; 

Muyfwnf;wmayghaemf/ tckvu 

awmh aevnf;ylawmh tqifajy 

w,f/ t&ifuvkyfwmxuf pm 

&if ydktqifajyvmw,f/ aiG 

wdk;vnf; oGm;,lp&m rvdkawmh 

bl;}[k ajymonf/ 

xdkodkYvkyfaqmifjcif;jzifh a' 

o xGufukefrsm;jzifh toufarG; 

0rf;ausmif;rsm; vkyfudkifNyD; jyif 

ywGif tvkyfxGufvkyfudkif&ol 

enf;yg;vmap&ef? aiGwdk;aMu; 

wdk; &,ljcif;rsm; avsmhenf;vmap 

&ef? rdom;pkrsm;rS 0ifaiG wdk;vm 

jcif;jzifh om;orD;rsm;\ ynm 

a&;u@wGif ydkrdktm;ay;vmEkdif 

ap&ef arQmfrSef;xm;aMumif; wm 

0ef&Sdolrsm;u ajymMum;onf/ 

,ckpDrHudef;udk yef;waemf 

NrdKUe,fwGif yxrqHk;pwif t 

aumiftxnf azmfjcif;jzpfNyD; 

NrdKUe,ftwGif; aexdkifolrsm; t 

aejzifh v,f? ,m? udkif;oD;ESH? 

uGrf;? a&vkyfief;ponfwdkYtjyif 

oifjzL;zsm ,ufvkyfa&mif;csjcif; 

vkyfief;udkvnf; wydkifwEdkif t 

oufarG;0rf;ausmif;vkyfief; t 

jzpf vkyfudkifMuonf[kvnf; 

od&onf/ 

twGuf pufwifbm 21 &ufaeY 

u PEDU wGif oifwef;zGifhyGJ 

tcrf;tem;wpfck jyKvkyfcJhNyD; 

,if;tcrf;tem;odkY PEDU, 

BPHWT, r,fawmfaq;cef;? u 

&ifusef;rma&; ESifh u,fq,fa&; 

Xme-KDHW, Community 

Partners International rS wm0ef&Sd 

olrsm;? zdwfMum;xm;aom {nfh 

onfrsm;ESifh oifwef;olrsm; 

tygt0if pkpkaygif; 60 OD;ausmf 

wufa&mufcJhonf/ 

zvHkynm wkd;wufa&;,lepf 

-PEDU ESifh e,fvSnfhausmykd; 

tdwf usef;rma&;vkyfom; tzJGY- 

BPHWT wkdY OD;aqmifzGifhvSpfonfh 

t&efom;zGm; aq;oifwef;ukd 

KNU ESifh tpkd;&wkdY yPmr typf 

tcwf&yfpJcJhaom 2012 ckESpfrS 

pwifzGifhvSpfcJh&m ,cktBudrf 

tygt0if 8 Budrfajrmuf 

zGifhvSpfEkdifcJhNyD; jzpfonf/ 




eef;a0NzdK;Zm 

e,fpyfa'o 'ku©onfpcef; 

rsm;&Sd u&ifwdkif;&if;om;rsm;? 

a&TUajymif;tvkyform;rsm;? a' 

ocHESifh tajccHjynfolrsm; t 

wGuf &nf&G,fNyD; KNU- u&if 

trsKd;om;tpnf;t½kH; wyfr[m 

(7) ukrÜPDwpfckjzpfonfh Stepping 

Stone Company Limited rS 

jr0wDNrdKUwGif pdrf;vJhNrdKifpDrHudef; 

trnfjzifh wefzdk;enf;tdrf&mwpf 

ck wnfaqmuf&ef pDpOfvsuf&Sd 

onf[k od&onf/ 


apmodef;jrifh 

jrefrmEkdifiH ta&SUawmifykdif; 

wGif vkyfaqmifaeonfh zHGYNzdK;a&; 

pDrHudef;vkyfief;rsm;aMumifh odrf; 

qnf;cH&onfh ajr,mtrsm;pkrSm 

avsmfaMu;aiG r&&SdcJhMuaMumif; 

u&ifvlYtcGihfta&;tzJGY (KHRG) 

u ajymqkdvkdufonf/ 

xkdif;-jrefrme,fpyf wpfae 

&mwGif pufwifbm 18 &ufaeY 

u jyKvkyfonfh KHRG \ ]vlxk 

tqdkyg pDrHudef;udk u&if 

jynfe,f? jr0wDNrdKU? jr0wD-rJ 

aqmuf cspfMunfa&;wHwm;rS 4 

rdkiftuGm tm&S vrf;rBuD;ab;&Sd 

ajr{u 48 {uay:wGif ,ckESpf 

ukefydkif;rSpwifum taumift 

xnfazmfoGm;rnf[k pDrHudef;jzpf 

ajrmufa&; wm0ef,l csdwfquf 

ay;onfh wm0efcH wpfOD;jzpfol 

Adkvfrdka&S;u ,ckvkd ajymonf/ 

]'ku©onf pcef;rSm&SdwJh u 

&ifjynfolawG aemufNyD; vuf 

vkyfvufpm;vkyfwJh jynfolawG 

wpfjcm;ae&mrSm iSm;ae&r,fh 

yg0ifcGifhr&Sdonfh pDrHudef;rsm;} 

trnf&Sd tpD&ifcHpm rdwfquf 

xkwfjyefjcif; tcrf;tem;wGif 

tpD&ifcHpm ajymcGifh&ol apma0 

av;u xkdokdY ajymqkdvkdufjcif; 

jzpfonf/ 

¤if;u ]jynfolawGtrsm;pku 

ajr,mavsmfaMu; r&&SdMubl;vkdY 

usaemfwkdY tpD&ifcHpmxJrSm &Sif; 

&Sif;vif;vif;yJ azmfjyxm;yg 

w,f/ bmaMumifhvJqkdawmh zHGY 

NzdK;a&;vkyfief;awGrSm ajr,m t 

tpm; udk,fydkifwdkufcef;av;&Sd 

oGm;atmif 0,fEdkifr,fhaps;EIef;eJY 

&nf&G,fNyD;vkyfwm jzpfygw,f} 

[k ¤if;u ajymonf/ 

taumiftxnf azmfrnfh 

pdrf;vJhNrdKifpDrHudef;wGif tdrfcef; 

aygif; 10000 ausmfESifh aps;? 

cef;r? ausmif;? aq;½Hk usef;rm 

a&;pifwm? uav;upm;uGif;ESifh 

yef;NcHponfh taqmuftOD;rsm; 

yg0ifrnfjzpfNyD; tdrf&m tygt 

0if ,mOfoGm;vm&yfem;rI tqif 

ajyap&ef ta0;ajy;um;0if; 

wpfckudkvnf; wnfaqmuf 

oGm;rnf[k od&onf/ 

a&mif;csonfh tdrfcef;rsm;t 

wGuf vpOf aiGusyf wpfodef;0ef; 

usifrS pwifNyD; ESpf 20 t&pfus 

aiGay;acsonfh pepfjzifh a&mif; 

csay;rnfjzpfum pDrHudef; pwif 

jr0wDwGif tdrf&mESifh ta0;ajy;um;0if; 

pDrHudef;wnfaqmuf&ef KNU wyfr[m (7) ukrÜPD pDpOf 

onfh 3 ESpfrS 5 ESpftwGif; OD;pGm 

0,f,lxm;olrsm; taejzifh 

wnfaqmufNyD;oGm;aom tcef; 

rsm;wGif tpDtpOfvdkuf 0if 

a&muf aexdkifEdkifonf[k od& 

onf/ 

rMumrD pwif taumift 

xnfazmf aqmif&Gufawmhrnfh 

,if; pdrf;vJhNrdKifpDrHudef;rSm KNU 

wyfr[m(7) &Sd ukrÜPDrsm;xJrS 

u&ifjynfe,f tpdk;& vrf;nTef 

cGifhjyKcsufjzifh yxrOD;qHk;tBudrf 

pwifaqmif&Gufonfh pDrHudef; 

vnf; jzpfonf/ 

zHGYNzdK;a&; pDrHudef;twGuf odrf;qnf;cH ajr,mtrsm;pk 

avsmfaMu;r&&Sd[k KHRG ajym 

ajrmuftrsm; tokH;jyKMuw,f/ 

'gayr,fh pDrHudef;tcsKdUavmufyJ 

ajr,m avsmfaMu; tenf;i,fom 

ay;aqmifvkdYyg}[k u&ifowif; 

pOfokdY ajymonf/ 

xkdYtjyif ajr,m avsmfaMu; 

aiG ay;acsonfhtcgwGifvnf; 

oufqkdif&m tpkd;& tmPmykdif? 

ppfwyf? vufeufudkif tzJGYt 

pnf;rsm;\ zdtm;ay;Ncdrf;ajcmuf 

cH&rI&SdNyD; epfemola'ocH &Gm 

om;rsm;bufu aMumuf&GHUrIjzifh 

Bussiness 

rGef? yJcl;ESifh {&m0wDwkdYwGif 

u&ifpD;yGm;a&; vkyfief;&Siftoif; zJGYpnf; 


apmxGef;vif; 

u&ifvkyfief;&Sifrsm; zGHYNzdK; 

wdk;wuf rsm;jym;vma&;twGuf 

&nf&G,fum rGefjynfe,f? yJcl;ESifh 

{&m0wDwkdif; a'oBuD;wkdYwGif 

u&if pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif t 

oif;udk pufwifbmvtwGif; 

toD;oD; zJGYpnf;vkdufonf[k 

u&if pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif t 

oif; zJGYpnf;a&; OD;aqmif pDpOf 

aeol &efukefwkdif;a'oBuD; u 

&if pmayESifh ,Ofaus;rIaumfrwD 

wGJzuftwGif;a&;rª; apmbdkbdka0 

armifu u&ifowif;pOfodkY 

ajymonf/ 

rGefjynfe,f u&ifpD;yGm;a&; 

vkyfief;&SiftzJGYudk pufwifbm 

16 &ufaeYwGifvnf;aumif;? 

{&m0wDwkdif; a'oBuD; u&ifpD; 

yGm;a&; vkyfief;&Sif toif;udk 

pufwifbm 15 &ufaeYESifh yJcl; 

wkdif;a'oBuD; u&ifpD;yGm;a&; 

vkyfief;&Siftoif;udk pufwif 

bm vqef;ykdifwGifvnf;aumif; 

toD;oD; zGJYpnf;cJhonf/ 

]tckvdk rGef? yJcl;eJY {&m0wD 

wkdif;a'oBuD; u&ifpD;yGm;a&; 

vkyfief;&Sif toif;zJGYwJh ae&mrSm 

avsmfaMu;aiGudk vufcH oabm 

wlum ,lcJh&aMumif;vnf; apm 

a0av;u ajymonf/ 

u&if? t*Fvdyf? jrefrm 3 

bmomjzifh xkwfa0onfh tqkd 

yg ]vlxk yg0ifcGifhr&Sdonfh pDrH 

udef;rsm;} tpD&ifcHpmudk 2015 

ckESpfrS 2018 ckESpftxd jrefrm 

EkdifiH ta&SUawmifykdif;wGif vkyf 

aqmifaeonfh zHGYNzdK;a&; pDrHudef; 

rsm;aMumifh ajr,modrf;qnf;rIrS 

jzpfay:aeonfh vlYtcGifhta&; 

csKd;azmufrI tajctaersm;udk 

pmrsufESm wpf&mausmfESifh tcef; 

(5)cef;jzifh tao;pdwf rD; 

armif;xkd; azmfjyxm;jcif; jzpf 

onf/ 

tpD&ifcHpm xkwfjyef&jcif; 

ESifh ywfoufí KHRG \ Program 

Director aemfxl;xl;u ]2012 

ckESpf aemufykdif;rSm zHGYNzdK;a&; 

vkyfief;awG wtm;0ifvmw,f/ 

tJvkd 0ifvmwJh tcgrS vspfvsL 

½IcH&rI? vlYtcGifhta&; csKd;azmuf 

cH&wJh a'ocHawG toHawGudk 

pkpnf;wifjywm jzpfygw,f}[k 

ajymonf/ 

tqkdyg zHGYNzdK;a&; pDrHudef; 

wufa&mufvmwJh olawGuae 

toif;&JU OuúX? 'kOuúX? tvkyf 

trIaqmifawGudk olwkdY bmom 

olwdkY a&G;cs,fMuw,f/ aemuf 

olwdkYuyJ qufNyD; oif;zJGYpnf; 

rsOf;awG a&;zkdY&Sdw,f/ wpfEdkifiH 

vHk; u&ifpD;yGm;a&; vkyfief;&Sif 

toif;udk usaemfqufzJGYoGm;zkdY 

jyifqifaew,f}[k apmbdkbdka0 

armifu ajymonf/ 

rGefjynfe,f u&ifpD;yGm;a&; 

vkyfief;&Sif tzGJY zGJYpnf;a&; 

tpnf;ta0;udk pufwifbm 16 

&ufaeYwGif rGefjynfe,f? u&if 

wkdif;&if;om;a&;&m 0efBuD;½Hk;ü 

jyKvkyfcJhNyD;aemuf toif;0ifrsm; 

ueOD; vufcHcJhNyD; tzJGY0ifrsm;xJ 

rSm OuúX? 'kOuúXrsm;ESifh tvkyf 

trIaqmiftzGJYudk rJay;a&G;cs,fcJh 

&m toif;OuúXtjzpf oxHkNrdKU 

e,frS pm;aomufqkdifvkyfief;&Sif 

apmausmfrdk;udk a&G;cs,fwm0ef 

ay;tyfcJhonf/ 

toif;OuúX apmausmfrdk;u 

]usaemfwkdY toif;taeeJYu pD; 

yGm;a&; vkyfief;udk rvkyfbl;/ 

u&ifpD;yGm;a&; vkyfief;&SifawG 

vkyfief; wkd;wufatmifeJY u&if 

pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawG ay: 

rsm;wGif tBuD;pm;owåKwGif;? 

ausmufrD;aoG; "mwftm;ay; 

puf½kH? w½kwfvkyfief;&Sifrsm; t 

wGuf w½kwfNrdKUpDrHudef;? pD;yGm; 

a&; pufrIZkef? tBuD;pm; pkdufysKd; 

a&; vkyfief;? a&tm;vQyfppf pDrH 

udef;? aqmufvkyfief;a&; vkyf 

ief;? vrf;aqmufvkyfa&; vkyf 

ief;wkdY yg0ifNyD; ¤if;pDrHudef;wkdY 

wGif ajr,modrf;qnf;rI rsm;pGm 

jzpfay:aeonf[k KHRG \ 

tpD&ifcHpmwGif azmfjyxm; 

onf/ 

tpD&ifcHpm rdwfqufyJGokdY 

wufa&mufvmol u&iftrsKd;o 

rD; tpnf;t½kH;rS aemftJvpfu ] 

zHGYNzdK;a&; pDrHudef;awGaMumifh 

a'ocH jynfolvlxkawG&JU tcGifh 

ta&; csKd;azmufcH&rItay:rSm 

tpkd;&yJjzpfjzpf? rdciftzJGYtpnf; 

(KNU)wkdYyJjzpfjzpf usrwkdY vlrI 

tzJGYtpnf;awGjzpfjzpf tm;vkH; 

yl;aygif;NyD;awmh ajz&Sif;&r,f/ 

zHGYNzdK;a&;vkyfief;u ta&;BuD; 

w,fqkdayr,fh taumiftxnf 

azmfaqmifwJhae&mrSm jynfolawG 

&JU touftkd;tdrf? ae&ma'oawG 

udk xdckdufepfemrI r&SdzkdYu ta&; 

xGufvmzkdY tm;ay;ulnDoGm;zkdY 

&nf&G,fxm;w,f/ vmr,fh 

tywfxJrSm toif;zJGYpnf;yHkeJY 

pnf;rsOf;awG a&;qGJoGm;zdkY t 

pnf;ta0; ac:xm;w,f}[k 

pufwifbm 18 &ufaeYwGif 

ajymonf/ 

tvm;wl {&m0wDwkdif;a'o 

BuD; u&ifpD;yGm;a&;vkyfief;&Sif 

toif; 'kOuúX tjzpfa&G;cs,f 

wm0efay;cH&ol yef;waemfNrdKU 

e,frS ig;arG;jrLa&;vkyfief;&Sif 

wpfOD;jzpfol ref;xdef0if;pdefu 

]tpnf;ta0;ac:awmh roGm;jzpf 

bl;? rsufvHk; usef;rma&;aMumifh 

yg? 'kOuúX wm0efay;w,fvkdY 

awmh ajymw,f/ tao;pdwfawmh 

rodao;bl;}[k ajymonf/ 

,ckvdk u&ifvlrsdK;trsm;pk 

aexkdifonfh jynfe,fESifh wkdif; 

a'oBuD;rsm;wGif u&ifpD;yGm;a&; 

vkyfief;&Siftoif; toD;oD; zJGY 

pnf;NyD;aemuf vmrnfh atmuf 

wkdbmvtwGif; wpfEkdifiHvHk; 

udk,fpm;jyK u&ifpD;yGm;a&; vkyf 

ief;&Siftoif;udk xyfrHzJGYpnf; 

oGm;&ef pDpOfaeonf[k toif; 

jzpfajrmufa&; vkyfaqmifaeol 

rsm;xHrS od&onf/ 

BuD;ygw,f}[k ajymonf/ 

,ckvkd ajr,modrf;qnf;cH& 

rIrsm;tay: epfemolrsm;twGuf 

Mum;0ifvkyfaqmifay;onfh t 

&yfzuftzJGYtpnf;(CSO) rsm;ESifh 

wkdifMum;olrsm;ukd autJef,lESifh 

tpkd;&wkdYrS umuG,fay;&ef? 

avsmfaMu;aiGay;&mwGif &Gmom; 

rsm; epfemrIr&Sdatmif wGufcsuf 

ay;&efESifh yGifhvif;jrifomrI&Sd&ef 

vkdtyfonf[k KHRG tpD&ifcH 

pmwGif axmufjyxm;onf/ 

u&if vlYtcGifhta&;tzJGY 

KHRG ukd 1992 ckESpfwGif pwif 

zJGYpnf;cJhNyD; vGwfvyfonfh tzJGY 

tpnf;jzpfum a'ocHrsm; BuHK 

awGYae&onfh vlYtcGifhta&; csKd; 

azmufrIrsm;udk rSwfwrf;,lí 

tpD&ifcHpm xkwfjyefjcif;? jzefY 

a0jcif;ESifh vlYtcGifhta&; um 

uG,fa&; qkdif&mudpö&yfrsm;udk 

jynfolrsm;tm; todynmay; 

vkyfaqmifaeonfhtzJGY jzpf 

onf/ ajr,modrf;qnf;cH&rI t 

ajctaersm;ESifhywfoufí ,ck 

tpD&ifcHpmrSm wwd,tBudrf 

ajrmuf xkwfjyefjcif; jzpfonf/ 


7

aysmfaysmf&Tif&Tif 

]tdk; ... uREfkyf u&iftrsdK;om;taygif;wdkY ... taumif;qHk;ol 

toifhtm; uREfkyftvGef cspfcifjrwfEdk;yg\/ toifonf ajzmifhrwf 

jcif;udk jrwfEdk;wwf\/ {nfh0wfausyGefwwfolvnf; jzpfyg\/ 

oif\ aumif;jcif;tjzmjzmudk uREkfyf cspfcif jrwfEdk;vSygay 

onf/} 

,if;odkY t"dyÜm,f&onhf u&ifhtrsdK;om;oDcsif;udk &efukefwkdif; 

a'oBuD;? xef;wyifNrdKUe,f? ajrmufvTwfukef;aus;&Gm? rlvwef; 

ausmif;ü pufwifbm 25 &ufaeY? u&ifpmoifMum;a&; pwif 

csdefwGif ausmif;olausmif;om; 50 ausmfu paumu&ifbmomjzifh 

tm;yg;w& aysmf&TifpGm oDqdkaeonfudk MuufoD;xzG,f awGY& 

onf/ 

xef;wyifNrdKUe,f? ajrmufvTwfukef;aus;&Gmtkyfpkonf arSmfbD 

ESifh xef;wyifNrdKUe,fwdkYudk qufoG,fxm;onfh vrf;r ab;wGif 

wnf&Sdum tdrfajc wpf&mausmfcefY&SdNyD; u&ifvlrsdK; oHk;yHkESpfyHkcefY 

aexkdifonfh aus;&Gmjzpfonf/ v,f,mESifh yef; pdkufysdK;jcif;udk 

t"du vkyfudkifonfh aus;&Gmjzpfonf/ 

¤if;aus;&GmwGif rlvwef;ausmif;wpfausmif;&SdNyD; teD;tem;&Sd 

oJukef;? zuf0if;ukef;? csrf;omukef; ponfhaus;&Gmrsm;rS ausmif; 

olausmif;om;av;rsm;yg ausmif;vmwufMu&m pkpkaygif; ausmif; 

om; 110 OD;&SdNyD; paumu&ifpmudk KG wef;wGif 28 OD;? yxr 

wef;wGif 20 OD;? 'kwd,wef;wGif 24 OD;ESifh wwd,wef;wGif 18 

OD; oifMum;vsuf&Sdonf[k ausmif;tkyf q&mBuD; apma*gBuD;u 

ajymonf/ 

tqdkygausmif;onf eHeuf 9 em&DrS 3 em&Dxd ausmif;csdef 

owfrSwfxm;NyD; ausmif;aemufqHk;csdef rGef;vGJydkif; 2 em&DcGJrS 3 em 

&Dxd ausmif;zGifh&ufwkdif; u&ifpmoifcsdeftjzpf owfrSwfxm;um 

NrdKUe,f u&ifpmayESifh ,Ofaus;rIaumfrwDu pDpOfay;onfh &Gm&Sd 

u&ifpmoifq&mrESpfOD;u wm0ef,loifMum;ay;aejcif; jzpf 

onf/ 

]i,fi,fu tdrfrSmu&ifpum;ajymawmh u&ifpum;udk ajym 

wwfvmw,f/ u&ifpmudk aumif;aumif; roifcJh&bl;/ udk,fhzm 

omudk,f jyefavhvmoif,lcJh&w,f/ aemufykdif; &Gmuvli,fawGyg 

u&ifpum;ajymwm enf;oGm;w,f/ tckvdk jyefoifcGifh&awmh 

ausmif;om;rdbawGuvnf; tm;wufoa&m cGifhjyKw,f/ ausmif; 

tkyfq&mBuD;uvnf; udk,fh u&ifvlrsdK;yJqdkawmh oif&wm bmt 

cuftcJrS r&Sdbl;}[k KG wef; u&ifpmoifq&mr aemfar0if;armifu 

u&ifowif;pOfodkY ajymonf/ 

Article 

u&ifpmudk oif 

apmxGef;vif; 

,ckvdk u&ifpmoifMum;a&;twGuf jyXmef;pmtkyfudk tajccH 

ynm OD;pD;Xmeu jzefYa0ay;aomfvnf; ausmif;om;wpfOD;pDwkdif; 

wpftkyfpD r&&SdonfhtwGuf ausmif;om;rsm;udk zwfpmtkyf rxkwf 

ay;awmhbJ u&ifpmoifcsdefrSom zwfpmtkyfrsm; a0ay;um oif 

Mum;ovdk a&mifpHk ½kyfyHkrsm;qGJNyD; u&if-Arm-t*Fvdyfpmrsm;jzifh 

½kyfyHkrsm;udk &Sif;vif;oifMum; ay;vsuf&Sdonf[k oHk;ESpf qufwkduf 

u&ifpmoifvmcJhol q&mr aemfoJ,kat;u ajymonf/ 

&efukefwkdif;a'oBuD;twGif; tpdk;& tajccHynmausmif;rsm;wGif 

u&ifpmoifausmif; 290 &SdNyD; q&m? q&mr 479 OD; &Sdum oif 

Mum;onfh ausmif;olausmif;om; 15789 OD;&Sdonf/ odkYaomf oif 

Mum;a&;wGif tqifajyvG,fulonfh tajctae r&Sdao;[k qdkEkdif 

onf/ 

u&ifpmoifonfhtwGuf yHkrSef ausmif;oif bmom&yfrsm;wGif 

tm;enf;oGm;rnfudk pdk;&drfonfh u&ifausmif;om;rdb tcsdKU&Sdovdk 

wcsdKU ausmif;tkyfq&m? q&mrrsm;u rvdkvm;onfh tajctae 

rsdK;udkvnf; BuHKawGYcJh&onf[k wkdif;pm^ ,Of wm0ef&Sdolrsm;xHrS 

od&onf/ 

xdkYtjyif zwfpmtkyf tcsdefrSD r&&Sdjcif;? &&Sdaomfvnf; vHk 

avmufrI r&Sdjcif;ESifh u&ifpmoifq&m? q&mrrsm;udk wpfv usyf 

oHk;aomif; csD;jr§ifh&mwGifvnf; vpOfr[kwfbJ ynmoifESpfNyD;rS 

pkaygif;xkwfay;jcif;rsdK;jzpfum tqdkyg usyfoHk;aomif;rSm rsuf 

arSmufumvwGif qefMurf; wpftdwfzdk;cefYyif r&Sdawmhonfh tajc 

taersdK; jzpfaeonf/ 

]&efukefawmifykdif; c½dkifrSm u&ifpmoifMum;a&; tajctae 

awGeJY ywfoufNyD; q&m? q&mrawGeJY pm^,Of wm0ef&SdolawG 

tpnf;ta0;vkyfzkdY pDpOfaew,f/ tajctaetrSefudkajym&&if 

wpfv oHk;aomif;usyfu u&ifpmoif q&m? q&mrawGudk quf 

xdef;zdkY cufaew,f}[k &efukefwkdif;a'oBuD;\ u&if pmayESifh 

,Ofaus;rIaumfrwD 'kOuúX ref;jrifhpdefu ajymonf/ 

u&ifpmoifMum;a&; orkdif;aMumif;udk jyefMunfhrnfqdkvsif 

udkvdkeDacwf 1912 ckESpfwGif u&ifwkdif;&if;om;bmom ausmif;rsm; 

wGif u&ifpmudk 4 wef;txd oifMum;cGifh&cJhonf/ 1924 ckESpf 

wGifrl 7 wef;txd oif,lEkdifcJhvdk 1926 ckESpfwGifrl 10 wef;xd 

u&ifpmoifausmif; oHk;ausmif;&SdcJhNyD; a'otrsm;tjym;wGif u&if 

pmoif tv,fwef;ausmif;rsm; ay:aygufvmcJhonf/ 

1936 ckESpfwGifrl wpfjynfvHk;&Sd u&ifausmif;om;rsm;onf 

10 wef;txd u&ifbmomjzifh pmar;yGJajzqkdcGifh &&SdcJhNyD; ,k'oef 

aumvdyfwGif u&ifausmif;om;trsm;pk&SdonfhtwGuf u&ifaum 

vdyf[k trnfwGifcJhzl;onf/ vGwfvyfa&;&NyD;aemufykdif; awmfvSef 

a&;aumifpD tpdk;&vufxufwGif ausmif;rsm;udk jynfolykdif odrf;cJh 

onhftwGuf u&ifausmif;rsm; aysmufuG,foGm;cJh&onf/ 

xdkYaemuf rlvwef;atmuftqifh oli,fwef;rS 'kwd,wef;txd 

ausmif;csdef ausmif;csdefjyifywGif qdkif&m wkdif;&if;om; bmom 

pum;udk oif,lcGifh&Sdonf[k ,ciftpdk;&vufxuf 2012 ckESpf? 

ESpfvnfykdif;wGif ynma&;0efBuD;Xmeu jynfolYvTwfawmfwGif 

ajymqdkcJhNyD;aemuf wausmhjyef oifMum;cJhjcif; jzpfonf/ 

u&ifpmudk yJcl;wkdif;a'oBuD; anmifav;yifNrdKUe,fwGif NrdKU 

e,f? u&ifpmayESifh ,Ofaus;rIaumfrwDESifh NrdKUe,f ynma&;rª; 

wdkY yl;aygif;pDpOfrIjzifh 2013 ckESpfu pwifoifMum;cJh&mrS wjznf; 

jznf; u&ifvlrsdK; trsm;pkaexkdifonfh {&m0wD wkdif;a'oBuD;? 

&efukefwkdif;a'oBuD;ESifh rGefjynfe,ftwGif;&Sd ausmif;rsm;wGif 

oifMum;vmcJhjcif; jzpfonf/ 

,ckvdk tpdk;&ausmif;rsm;wGif oifMum;&mü oifMum;a&; 

rl0g'ykdif; wdwdusus r&Sdjcif;? oif½dk;nTef;wrf; wajy;nD r&Sdjcif;? 

u&ifausmif;om;rsm;&Sdaomfvnf; u&ifpmoifrnfhq&m r&Sdjcif;? 

ESpfaygif;rsm;pGm acguf½dk;usKd;vmcJhonhf rdbtcsKdUu rdrdwdkY om;o 

rD;rsm; u&ifpmoifMum;a&;tay: wuf

t"dyÜm,f zGifhqdkcsuf 

'Drdku&ufwdkufaZ;&Sif;qdkonfrSm 'Drdkua&pD r&Sdaom tajct 

aerS 'Drdkua&pD&Sdonfh taetxm;odkY ajymif;vJ&aom c&D;pOf 

jzpfonf/ 

,aeY jrefrmEdkifiHonf 'Drdkua&pDodkY a&mufaeonfr[kwf/ 

'Drdkua&pDavQmufaeaom c&D;wGif &Sdaejcif;om jzpfonf/ 'Drdk 

ua&pD &&Sdatmif aqmif&GufMu&aom 'Drdku&ufwdkufaZ;&Sif; 

(Democratization) c&D;pOftwGuf pHowfrSwfcsufrsm;jzifh csOf;uyfí 

r&yg/ oufqdkif&mtzGJUtpnf;\ ]yuwdt&Sd} (Reality) rSom 

tpjyK Mu&ygonf/ 

yuwdt&Sdqdk&mwGif vuf&Sdjzpfysufaeaom tcif;tusif; 

rsm;jzifh rvHkavmufyg/ oufqdkif&mvlxk\ &ifxJ? tonf;xJwGif 

ESpfaygif;rsm;pGm jzpfwnfpGJckdifvQuf&Sdaom tpGJtvrf;rsm;? 

wpfenf;tm;jzifh ]EdkifiHa&;"avh} (Political Culture) udk xkwfazmfMu 

&ef vdktyfygonf/ 

odkYjzpfaomaMumifh]'Drdkua&pDazmfaqmifa&;}vkyfief;onf ouf 

qdkif&m tzGJYtpnf;\ EdkifiHa&;"avhrS tpjyKí avhvmMu&yg 

onf/ 

þtaumuft,ludk pepfwus avhvmMu&mwGif 1930 jynfh 

vGefESpfrsm;uwnf;u txl;ojzifh NAdwdoQvlrsdK; vD,dkewf0kxfu 

ol\ ]'DvIdif;tvGef} (After the Deluge) usrf;wGif us,fus,fjyefYjyefY 

zGifhqdk &Sif;jycJhygonf/ 

Article 

'Drdku&ufwpf vkyfxHk;vkyfenf;ESifhtnD zGJUpnf;yHkrsm; &SdNyD;jzpfaom 

taetxm;udk qdkvdkonf/ odkYaomf tajccHvlYtcGifhta&; tyg 

t0if 'Drdkua&pDtcGifhta&;um; tjynfht0 r&Sdao;yg/ vlxkqE´ 

t& wufvmNyD; vlxktusKd;pD;yGm;udk wm0efcHrnfh ]wm0efcHEdkifaom 

tpdk;&} (Accountable Government)[lívnf; tjynfht0 qdkEkdif 

ao;onf r[kwfacs/ qdk&vnf; 'Drdku&ufwpf EdkifiHa&; e,fy,f 

odkY pwif 0ifa&mufump taetxm;om jzpfonf/ 

vpfb&,f'Drdkua&pD (Liberal Democracy) qdkonfrSm 

'Drdku&uf zGJYpnf;yHkomru vlYtcGifhta&; tygt0if EdkifiHom; 

rsm; tcGifhta&; tm;aumif;vmNyD; aumif;rGefaom tkyfcsKyfa&;pepf 

txd atmifjrif&&SdNyD; EdkifiHrsm;jzpfonf/ &ifhusufcdkifrmaom 'Drdk 

u&ufwpf vlYtzGJYtpnf; jzpfonf/ 

z&efppfzlul;,m;rm; nTef;qdkaom ukwf 5 acsmif;rSm 

(1) pD;yGm;a&;wkd;wufrIukwf (Economic growth lever) 

(2) EdkifiHwnfaqmufa&;ukwf (State building lever) 

(3) w&m;Oya'pdk;rdk;a&;ukwf (Rule of law Lever) 

(4) wm0efcHaom tpdk;&ukwf (Accountable Government lever) 

(5) vlrIEdk;Mum;vIyf&Sm;rIukwf (Social mobilization lever)wdkY jzpf 

ygonf/ 

21&mpkonf *vdkb,fvdkufaZ;&Sif; ydkrdkjrefqefvmNyD; 'Drdku 

vHk;[m 'Dtwdkif; qufoGm;vdkY rjzpfawmhbl;/ ajymif;rSjzpfawmh 

r,fqdkwm oabmaygufcJhMuygw,f/ tpOftvm jzpfaewJh 

tom;ta&mif cGJjcm;rIBuD;udk ydkaumif;atmifvkyfzdkY trsm;vuf 

cHatmif vkyfzdkYqdkwm usaemfwdkYcsnf; rjzpfEdkifrSef; em;vnfcJhMuvdkY 

igrSig ]igwaum tpGJawG}udk cGmNyD; &if;ESD;cspfMunfrIeJY yl;aygif; 

aqmif&GufrI tjrifopfudk zufayGYBudKqdkEdkifcJhMuwmeJY wpfNydKifeuf 

wnf;rSmyJ BuHKawGY&avh&SdwJh uaomif;ueif; ½kef;&if;qefcwfxJ 

epfroGm;&atmif 'Dvkd 0½kef;okef;um; rwnfNidrfrIawGuae tm 

Pm&Sif pepfeJY ighrif;ighcsif; pepfawGqDudk jyefxGufrSm;Edkifwmudk 

vnf; tav;*½kjyKMu&ygr,f/ 

or®w rif'Jvm;&JU ]tmz&duef trsKd;om;uGef*&uf-ANC} 

acgif;aqmifawGuvnf; awmfvSefa&;ppfyGJeJY tajzr&Edkifwmudk 

oabmaygufvufcHvmNyD; tiftm;oHk; tmPm&,la&; vrf; 

aMumif;udk pGefYvTwfNyD; 'Drdkua&pDenf;emawGeJY tajz&SmzdkY ajymif; 

vJ cH,lvmw,f/ 'gaMumifhrdkY ESpfzufpvHk; tajccHusus ajymif;rS 

jzpfawmhr,fh wpf&mh&Spfq,f'D*&D vrf;aMumif;rS awmfvdrfhr,f 

qdkwmudk oabmaygufvufcHvmMuwJh tcsufuyJ ESpfzufpvHk;udk 

aphpyfn§dEdIif;a&;pm;yGJudk ydkYvdkufwmyJjzpfw,f/ 'DtusdK;qufuyJ 

ESpfzufoabmwlEdkifr,fh Mum;tajz (compromise solution) &cJhvdkY 

ESpfzuf acgif;aqmifawGMum; tajccHusus ajymif;vJMuzdkY 

rvGJra&Smifom vdktyfaeNyDqdkwmudk oabmwlnDMuwm[m? acwf 

a[mif;pepfa[mif;eJY tjywfvrf;cGJEdkifr,fh ydGKifhudk a&mufvmwm[m 

'Drdku&ufwdkufaZ;&Sif; 

ref;rif;&JaxG; 

ol\ EdkifiHa&;"avh ig;&yfrSm 

(1) EdkifiHa&;"avhqdkonfrSm aeYcsif;ncsif; ay:xGufvmaom 

pdwfobm0 oufoufrQ r[kwf/ 

(2) &SnfMumaom ordkif;udk jzwfoef;&if; vltrsm;\ pdwfxJwGif 

pl;epfae&m,lxm;aom cg;oD;onfh EdkifiHa&; tawGUtBuHK/ 

(3) odkYwap EdkifiHa&;"avhudk w&m;0ifazmfjycGifh&aom 

ausmufpm? aypm? yHkESdyfpmrsm;wGif awGYEdkifrnf 

r[kwfaomfvnf; ½dk;&m yHkjyifrsm;? '@m&Drsm;? 

pum;yHkrsm;xJwGif ikyf0yfaeaom tawG;yHkpH (Though Pattern) 

rsm;wGifom awGYEdkifayonf/ 

(4) EdkifiHa&;"avhrSm vlrsdK;wpfrsdK;\ trSwftom;o½kyf (Identity) 

wGif twGif;tusqHk; tydkif;txd pl;0ifaeonf jzpfí trsm; 

xifonfxuf ydkydkpGJckdifaewwfonf/ 

(5) EdkifiHa&;"avhrSm vlYtzGJYtpnf;wpf&yf zGHYNzdK;a&;twGuf wGef; 

tm;jzpfEdkifovdk t[efYtwm;vnf; jzpfEdkifonf/ 

'Drdku&ufwdkufaZ;&Sif;\ vkyfief;tajccHonf tmPmydkif 

tkyfcsKyfa&; (Autocracy) rS vpfb&,f'Drdkua&pD (Liberal Democracy)odkY 

ul;ajymif;onfhvkyfief;pOf jzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh 

ppfat;wdkufyGJ txG#ftxdyfumv EdkifiHa&;udk ppfabmifoGif;jcif; 

(Militarization of Politics)rS ppfat;vGef ppfbufEdkifiHa&;rS qkwfcGm 

jcif; (Demilitarization of Politics) odkY a&TUvmaom acwfa&pD; 

ta&TUjzpf&m yef;wdkiftcuftcJrsm;udk trSeftwdkif; od&SdNyD; wdkif; 

&if;om;tm;vHk;wdkYu rdrdwdkY wwfpGrf;orQ todESifh,SOfNyD; wuf

Article 

pmrsufESm (9) rS 

avsmrIawGeJY nd§EdIif;aqG;aEG;Mur,fqdk&if ESpfzufpvHk;twGuf 

auseyfp&mtajzawG ay:vmw,fqdkwm vufawGYatmifjrifcJhwJh 

wwd, oifcef;pmjzpfygw,f/ 

nDnTwfrIeJY uGJvGJrI (Unity and Diversity) 

(4) pwkw¬oifcef;pm 

'DaeYurÇmrSm jzpfaewJh tMurf;zufy#dyu© 25 ckrSm wdkif;jynf 

wpfckeJYwpfckMum; jzpfaewm[m 2 ckyJjzpfNyD; usefwJh 23 ck[m 

udk,fhtrsKd;om;tcsif;csif; wdkufcdkufaeMuwJh jynfwGif;ppfawGyJ 

jzpfaeygw,f/ 

wpfjynfxJom; nDaemifom;csif;jzpfwmrdkY pnf;vHk;nDnGwfrI 

r&Sdrjzpf vdktyfygw,f/ tJ'Dpkpnf;nDnGwfrIabmifxJrSm tiftm;pk 

toD;oD;&JU ya'ompHkjzpfrIudkvnf; rSefrSefuefuef ae&may;zdkY jzpf 

wJhtwGuf ya'ompHkrIudk pDrHcefYcGJMuzdkY jzpfygw,f/ ya'ompHkrIudk 

wpfckvHk; oabmaqmifwJh nDnGwfrIAdrmefawmfBuD; t"GefY&Snf 

wnfwHhzdkY tkwfjrpfcs&ygr,f/ vlenf;pkawGudk wpfckvHk;&JU ta&; 

BuD;wJh tpdwftydkif;tjzpf todtrSwfjyK vufcH&r,f/ vlenf;pkawG 

taeeJY olwdkY udk,folwdkY z,fxkwfcH&wJh vlenf;pkvdkY rjrifrd? rcH 

pm;rdatmif txl; *½kpdkufzdkY vdkygw,f/ 

oabmxm;uGJvGJrIawGeJY nDnGwfrIudk csdefcGifvQm rQEdkifwJh t 

wGuf wnfNidrfcdkifrmwJh Nidrf;csrf;a&;udk taotcsm wnfaqmuf 

Edkifwm[m pwkw¬oifcef;pm jzpfygw,f/ 

oifykef;acs (Forgive Mistake) 

(5) yOöroifcef;pm 

EdkifiHawmfawmfrsm;rsm; y¥dyu©oHo&mxJu razmufxGufEdkif& 

wm[m EdkifiHa&;&mZ0wfrIawGeJY qufpyfaeygw,f/ 'Dudpötay: 

rSefrSefuefuef oabmrxm;Edkif&if tajymif;tvJtwGuf cvkwf 

uefoif; jzpfwwfw,f/ txl;ojzifh y¥dyu©BuD;awGudk wm0ef 

,lcJhwJholawGbufu pdk;&drfylyefrIawG trSefwu,f obm0uspGm 

&SdaeEdkifygw,f/ ]igwdkY tmPmpGefYvdkuf&if axmifxJa&mufoGm; 

rvm;} ]vufwHkYjyef 'PfcwfMurvm;} pwJh pdk;&drfruif;rIawG jzpf 

ygw,f/ ZifbmabGu AdkvfcsKyfBuD;awG or®wrl*gbDbuf tjywf 

&yfwnfcJhMuwm 'DaMumifhMupdwfawGeJY qdkifygw,f/ EdkifiHawmfawmf 

rsm;rsm;rSm 'grsdK;awG awGY&rSm jzpfygw,f/ 

awmiftmz&du&JU tawGYtBuHKt&qdk&if taumif;qHk;enf;[m 

]oifykef;acs}vdkufMuzdkY jzpfw,f/ Oya'aMumif;t& vGwfNidrf;csrf;om 

cGifhay;zdkY jzpfw,f/ uvJhpm;racsbJ oifykef;acsjcif;om wnfNidrfwJh 

tajymif;tvJtwGuf rSefuefwJh a&G;cs,frIyJ jzpfygw,f/ 

vdIif;rsm; (Waves) 

'Drdkua&pDpepfodkY ta&GUudk [m;Awfwuúodkvf qifjrL&,f 

[efwifuefu vdIif;rsm;yHkpHjzifh wifjyxm;onf/ 1828 rS 1926 

udk yxrvdIif;&Snf? 1922 rS 1942 udk yxraemufjyefvdIif;? 1943 

rS 1962 'Drdku&ufwpf 'kwd,vdIif;wdk? 1958 rS 1975 udk 'kwd, 

aemufjyefvdIif;ESifh 'Drdku&ufwdkifaZ;&Sif;? wwd,vdIif;udkrl 1974 

aemufydkif;[lí ydkif;jcm;azmfjyxm;onf/ 

txl;ojzifh 'Drdku&ufwdkifaZ;&Sif; wwd,vdIif;\ obm0udk 

txGwftxdyfumvyHkpH 1990 0ef;usifESifh wwd,vdIif; obm0 

aESmif;ydkif; umvyHkpH[lí cGJjcm;azmfjyxm;onf/ 

jrefrmEdkifiHonf 1943 rS 1962 u 'kwd,vdIif;wdkwGif yg0ifcJh 

ygonf/ vGwfvyfa&;&NyD;p 1948 rS 1962 twGif; jzpfygw,f/ 

,if;aemuf 1962 ckESpf? wyfrawmfu tmPmodrf;vdkuf&m 1962- 

2010 xd 'kwd,aemufjyefvdIif;xJ yg0ifoGm;cJh&jyefygw,f/ wzef 

urÇmvHk;qdkif&m 'Drdku&ufwdkifaZ;&Sif; wwd,vdIif;wGif 2010 rS 

pwif yg0ifvmcJh&m ,aeYxdyif jzpfonf/ 

aemufjyefvdIif;xdEdkifaom tajctae (5)&yf 

(1) pD;yGm;a&;zGHUNzdK;rItqifh edrfhyg;vGef;jcif;/ 

(2) EdkifiH\"erSm wpfckwnf;aom t&if;tjrpfay:wGifom 

trSDjyKae&jcif;/ 

(3) trSwftom; o½kyfqdkif&m tuGJtjym;rsm;jcif; (Identity 

Base) 

(4) A[k0g' tawGYtBuHK &Sm;yg;jcif;/ 

(5) 'Drdku&ufwpfr[kwfaom tdrfeD;csif;rsm; &Sdaejcif;/ txl; 

ojzifh 'Drdku&ufwpfr[kwfaom plyg yg0g MoZmpuf0ef;twGif; 

wGif &Sdaejcif;wdkYjzpfonf/ 

wwd,vdIif;txGwftxdyfumvudk tkyfpk oHk;pkcGJí azmfjy&m 

wGif 

yxrtkyfpk- ta&SUtm&SEdkifiHrsm; 

vTwfawmfr&Sdonfhwdkif aps;uGufESifh ynmtqifhtwef;&Sdonfh 

EdkifiHrsm;jzpfonf/ 

'kwd,tkyfpk- ta&SUOa&my EdkifiHtrsm;pk 

vTwfawmfr&Sd? aps;uGufr&Sd? odkYwap ynmtqifhtwef;&Sdonfh 

EdkifiHrsm;jzpfonf/ 

wwd,tkyfpk- (... ... ...) 

vTwfawmfa&m aps;uGufyg r&Sdonfhtjyif ynma&;yg aemuf 

us usef&pfaom EdkifiHrsm;jzpfonf/ 

tajymif;tvJyHkpHrsm; 

yxrvdIif;wGif 'Drdkua&pDEdkifiHtjzpf ajymif;vJvmMuaom 

EdkifiHrsm;onf wiful;tajctae 3&yfudk tajccHí ajymif;vJoGm;Mu 

jcif;jzpfonf/ wiful;tajctae 3 &yfrSm 

(u) pD;yGm;a&;zGYHNzdK;wdk;wufrI 

(c) trSDtcdkuif;onfh t&yfbuf vlrItzGJYtpnf;rsm; tm; 

aumif;rI 

(*) 'Drdku&ufwpfEdkifiHa&; "avhtajccHaumif;rsm; &Sdjcif;wdkY jzpf 

ygonf/ 

yxrvdIif;wGif 'Drdkua&pDodkY ajymif;vJoGm;aomEdkifiHrsm;rSm 

tar&duESifh taemufOa&myEdkifiHrsm;jzpfMuNyD; ta&SUtm&S EdkifiH 

rsm;ESifh ta&SU Oa&myEdkifiHtrsm;pkonf 'Drdku&ufwdkifaZ;&Sif; 

txGwftxdyfumv 1990 0ef;usiftwGif; ajymif;vJoGm;Muaom 

EdkifiHrsm; jzpfMuonf/ xdkYtajymif;tvJyHkpHudk ygarmu©&Spfrpfwmu 

]y¥dnmOftajymif;tvJ} [k 0dN*dKvfjyKygonf/ 

xdkEdkifiHrsm;\ 'Drdku&ufwdkifaZ;&Sif;udk vlxktHk

k 

Interview 

a&TUajymif;vufa0SUorm; apmzdk;ausmf cPwm 

ESifh 

uDvkdvnf; &Sdw,f/ 53? 54 uDvkdvnf; &Sdygw,f/ Boxing rSmawmh 

51 uDvkdwef;rSm usaemfxkd;ygw,f/ arGxkdif;? arGcwfcsK,wfuawmh 

54 uDvkdwef;rSm xkd;ygw,f/ tqifheJYajym&if tv,ftvwf 

tqifheJY xkd;w,faygh/ jrefrmEkdifiH udk,fpm;jyK xkd;zl;ovkd? xkdif; 

EkdifiH udk,fpm;jyKvnf; xkd;zl;ygw,f/ Boxing xkd;wkef;uqkd&if 

xkdif;EkdifiH udk,fpm;jyKNyD; usaemfxkd;ygw,f/ Boxing xkd;wkef;uqkd 

tif'kdeD;&Sm;? zdvpfykdifwkdYeJY xkd;ygw,f/ usaemf cg;ywf ESpfckawmif 

&ygw,f/ tJ'gu xkdif;EkdifiH udk,fpm;jyKxkd;wkef;uaygh/ tJ'D 

cg;ywfESpfcku tmqD,H cg;ywfayghaemf/ arGxkdif;udk jyefxkd;wJh 

tcgusawmh jrefrmEkdifiHudk,fpm;jyKtaeeJY jyefxkd;ygw,f/ 

vufa0SYyJG wpfyJGudk rxkd;owfcifrSm b,fvkdavhusifh,l&NyD; b,fvkd 

aexkdifpm;aomuf&ygovJ/ 

vufa0SYorm;qkdwm trSefu udk,fhwm0ef udk,fod&ygw,f/ 

tdyf&m x&r,hftcsdefu x&r,f/ avhusifh&r,fhtcsdefu avhusifh 

,l&r,f/ tdyf&r,fhtcsdefu tdyf&r,faygh/ tpm;taomufykdif;rSm 

uawmh trsm;awG pm;aomufovkdyJ pm;aomuf&rSmaygh/ xrif; 

udkvnf; ½kd;½kd;yJ pm;&r,f/ avhusifhrItykdif;awmh reuf? nae 

x&defeif ykHrSefqif;&w,f/ usaemfvufa0SYxkd;wmvnf; t&rf;BuD; 

emrnfBuD;wm r[kwfbl;ayghaemf/ tv,ftvwftqifhyJ &Sdao; 

w,f/ usaemfhpdwfxJrSmuawmh 'Dxuf ykdoGm;Ekdif&r,f/ 

xkdif;-jrefrme,fpyfu a&TUajymif;tvkyform; rdbESpfyg;xHrS arG;zGm;vmcJhwJh touf 26 ESpft&G,f u&ifvufa0SYorm; 

apmzkd;ausmf (ac:) azhcsfausmf[J[m touf 10 ESpfom; t&G,fuwnf;u vufa0SYxkd;owfrIeJY pwifxdawGYcJholjzpfNyD; 

tckcsdefxd xkdif;EkdifiH&JU emrnfBuD; vufa0SY pdefac:yJGBuD;awGjzpfMuwJh Supper Muay Thai eJY Max Muay Thai tygt0if 

tjcm; vufa0SYpdefac:yJGawGrSm 0ifa&mufxkd;owfaeolwpfa,muf jzpfygw,f/ oljzwfoef;vmcJhwJh 

vufa0SYavmu&JU tcsKd;tauGY wpfaphwpfapmif;udk pkpnf;azmfjyvkdufygw,f/ 

vufa0SY pxkd;owfjzpfvm&wJh taMumif;t&if;udk ajymjyay;yg/ 

vufa0SYrxkd;cifuawmh usaemfEGm;ausmif;w,f/ tJ'DrSm vuf 

a0SYorm;awGu ajy;vTm;Muwm? avhusifhrIawGvkyfwm usaemfhtdrfeJY 

eD;w,f/ tJ'DrSm aeYwkdif;yJ usaemfoGm;Munfhw,f/ q&mu awGY 

awmh ar;w,f/ rif;xkd;rvm;? rif;udk aeYwkdif;awGYwJhtcgusawmh 

rif;xkd;zkdY 0goem&Sdovm;aygh/ usaemfvnf;yJ 0goem ygw,faygh/ 

tJ'DuaepNyD; usaemfukdac:NyD; olYuvyfxJudk oGif;vkdufw,f/ 

usaemf pxkd;wmuawmh touf 10 ESpf&Sdygw,f/ wpfyJGESpfyJG 

pxkd;wmawmh Ekdifw,f/ usaemfhq&mu xkdif;vlrsKd;yg/ q&mu 

usaemfhtdrfab;rSmyJ aew,f/ 

vufa0SYtrsdK;tpm; b,fESpfrsKd; xkd;owfzl;ygovJ/ 

usaemf pxkd;wmu arGxkdif;yg/ tcsdeftawmfMum xkd;cJhygw,f/ 

aemuf jrefrmhvufa0SYxkd;w,f/ xkdif;vkdac:&if ]arGcwfcsK,wf} 

aygh/ usaemftouf q,fausmfouft&G,frSm tJ'DESpfrsKd;yJ xkd; 

w,f/ t&ifu usaemfhvufa0SYuvyfu r,fy (rJaqmuf)rSmyJ 

&Sdygw,f/ uvyfrSm vufa0SYorm;awGr&Sdawmh uvyfvnf; ysuf 

wpfbufpmrsufESmrS 

[D;\ 

(1) pdwf&SnfrI 

(2) tajrmftjrifBuD;rI 

(3) ynmwwfrsm;udk ae&may;rI? ae&mrSef vlrSefxm;wwfrI 

tay:wGif tajccHí yxr ig;ESpfpDrHudef; atmifjrifcJhonfh 

tusKd;w&m;rsm; jzpfapcJhonfhomru xdktaMumif;w&m;wdkY 

onf awmifudk&D;,m;EdkifiH tHhrcef; wdk;wufrIudkvnf; jzpf 

apcJhonf/ 

EdkifiHwpfEdkifiH xlaxmif&mwGif pdwfr&SnfbJ a'gojzpfae½Hk? 

tajrmftjrifrxm;bJ pdwfxif&mvkyfae½Hk? ynmwwf ynm&Sifrsm; 

udk ae&mray;bJ rdrdtodkif;t0dkif;om ae&m,l½Hkjzifh wdkif;EdkifiHwdkY 

onfh rwdk;wufEdkifyg/ 

*kPfodu©m &SmyHkawmf 

tm&yftHk

f 

f 

f 

Article (Pwo) 

qkfzgefxif;vkfxD; qkfc:vifvkfxD; qHifh%;qkfjydKifh? y0f^vdufjydKifh vSf/ tkf,kd0f qkfqkdifpG; xDhaTm[farHzImif T;.;arHo;xmf,kd0fT0f rGmJha0h rGmJtk foD;rmh [SK*fomtS fvk faoS f.;[S;___/ vk fZmwmf*rIdKif^zif hacg[f rGmJom 

.;[SdKifh.;T;omh ufk,mJ xDhaTm[fvif.kdifusHifo,f yDyDvSf/ qkfqkdifusK*f obm0 qk f''kuf vk frdifaq0f^vS f/ aT obm0vDarS fxD h%S f zIHKo,f.;xHif o'

Article (Pwo) 

rdzgqmcsJY vpDWeg 

'WbWqmCU,R 

rTeJeY'EpE&] (wDQuFDT) 

vm*UcdW,DQ rdzg1HWtDWzsJWeIymQtuFDT yuJWxU,l] BNQv*Q*hQ 

bWvDE. yuJWxUBNQ*DT ybWeJQ,l],UpDWeg uF JR (rdrd,HkMunf&mbk&m;) 

tqmcsJT< rdzgtqmcsJT< q&EtqmcsJT1HWeDWvDE. t0hE1HWeDW 1DUthWymQ 

qmudUbWudU1hW qm1hW ,EeW1hW trHTrHTvDE. bdT,DQzdW1WueTeT 

rdpDWegrdzg qmcsJTvmTthRvDE. bW1DUbWcsJT uWxU,l]tWrRvDE. 

thWypDWeg t0hE1HW tqm1DUqmcsJTeDW ueIyvhQxUvhQxDYvm ,E 

t*;eDWvDE. e1HW'JymQ,DQ y*JExJT[dQxUvm rdzg1HWtplWzmT rGJthR>W. 

tbl]xH] tUvkblWvTymQeDWrGJ rdzg1HWvDE. qmeDWtuDFT rdzg1HW,DQ 

tDW0hEcd;wQ[dQ'dWvDE. rdzgtcd;twQ[dQeDW ju}]bW1hW,E ud]*QvDE. 

yv1hW,EbW qme;rHTyqH]cHYcEtdQ rdrdzgzgeDW ubWzDU1lE0]qHY 

ythWyqHW*DT bW'k]tDQymQVlxHE< bWrQrHEymQ eDWvDE. *DT yzgzgeDW 

vDT[GgbkWtUbkWtDQymQeDWvDE. ybWxH]bWeJU vtDWbWt*; rdrd 

zgzgeDW bW,dxJTcGgxJTymQ ud]eHQud]eQvDE. xD;'WvhR y*JExJT[dQ 

xUycsJT1hWuuFWeDWvDE. ycsJT1hWxUtcHY rdrdzgzg1HWeDW yueIbW 

qmudUbWudU1hWt*; bWzhWxRymQuF D;ubsT'D]vDE. qmudUbWudU1hW 

eIvmT[MQ*DT yqmzH]qmrQ ueIt*; bW,d[Gg bWxHEvT'DWvT [d] 

xHE[d]'DWymQvDE. rkueHQ yxUNgvTz]w] t0hE1HWubW 'k]tDW[kRymQ 

rGJthR>W. xD;yxUNgvTz]*DTuuFWrR t0hE1HWtrlQ'Q vmY[MQ,l] 

pDW0hEvmt1]zmT rHU1kUrHU1]vDE. qmeDWtuFDT rdzg1HWeDW bW,U1d] 

,U1]

yS:*hI0DcGJ;,P 

uvkP'lOcGJ;,P 

'HIrdOjchOpHO 

vgtd;uxdbUO 2018 eHO The Karen News uMwLI (6) tbhO (2) 

yS:uDIy,D:zdvU tvJ:wk:uDItrJ&u: 

(500) *:COCO bOok;uGHPtvDIwpdOwvDI 

'DuxUOphOohO,OrDO 'd;e>I 

0O&ShOwOzaOpdrd: Roux Prize wI[hOv:uyD: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ်၂၅ သီ, ၂၀၁၈နံၣ် 

စီၤမၠၣ်အူသၣ် 

ပှၤကီၢ်ပယီၤဖိ ဟံၣ်ဒူၣ် ၉၈ ဒူၣ်, 

ပှၤနီၣ်ဂံၢ် ၅၀၀ ဂၤဃၣ်ဃၣ် လၢအ 

အိၣ်ဆိးဖဲကီၢ်အမဲရကၤ (Nebraska) 

ကီၢ်ဆၣ်(Omaha)၀့ၢ်အပူၤ (Yale 

Park) ဟံၣ်ဒၢးဖှိၣ်လီၢ်အံၤ ကီၢ်ပဒိၣ်စံး 

လၢဟံၣ်ဒၢးဖှိၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အံၤ တၢ် 

ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အဃိအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ် သုး 

ကွံာ်အလီၢ်တစိၣ်တလီၢ်အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါ 

ဘၣ်နၣ်လီၤ. 

ဟံၣ်ဒၢးဖှိၣ်လီၢ် သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ 

ပှၤကအိၣ်အဂီၢ် အပတီၢ် တထီၣ်ဘး 

ဒံးဘၣ်ဒီး ဂာ်သ၀ံလၢတၢ်သူအီၤတဖၣ် 

တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဘၣ်အဃိ လၢ 

တၢ်ကက့ၤဘှီဘၣ်က့ၤအီၤအဂီၢ် ပဒိၣ် 

ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်မၢပှၤသုးဆိ အ ပိၢ်ဖးထီၣ်တ့ၢ်တဘျီဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ် 

လီၢ်ကျဲအဂ့ၢ်စီၤအဲၣ်မူလၢဘၣ်သုးကွံာ် အိၣ်အဃိ ဟံၣ်ကစၢ်တဖၣ် ကက့ၤဘှီ 

အလီၢ်အကျဲတဂၤ စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ဘၣ်က့ၤ၀ဲ ဟံၣ်လီၢ်အံၤဒီးဒုး သ့ၣ်ညါ 

နၣ်လီၤ. 

ဃာ်၀ဲ လၢအပူၤကွံာ် ၃ လါကတီၢ် 

“ပၢၤကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟဲတုၤဒီး အဂ့ၢ် သ့ၣ်ညါဘၣ် လၢပှၤအိၣ်ဟံၣ် 

မၢပှၤစံၣ်လီၤ. မၢဟံးနၢ်၀ဲတၢ်ကူတၢ်သိး တဖၣ် အအိၣ်နၣ်လီၤ. 

၃ သီဂီၢ်, ၀ံၤမးမၢဟဲက့ၤဟံး တၢ်ဖိတၢ် ပှၤဘၣ်သုးသးအကျါ ဖိသၣ် 

လံၤ ကတီၢ်အံၤ ဟံၣ်လီၢ်တဖၣ်အပူၤ ထီၣ် ကၠိတဖၣ်ခဲလၢာ် ပၣ်ဃုာ် ၁၇၅ 

ပှၤအိၣ်တသ့နီတဂၤဘၣ်.ယမါခီ အိၣ် ဂၤ, ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်သီပၣ်ဃုာ်ဒီး(Har 

ဖျဲၣ်ဖိတယံာ်ဒံးဘၣ် . အခဲအံၤဘၣ်လဲၤ tland Family Service ) ပှၤမၤစၢၤတၢ် 

အိၣ်လၢပှၤဟံၣ်, တဲ၀ဲလၢ တၢ်သူဂာ် ကူၢ် မၤစၢၤဃာ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤ 

သ၀ံအံၤ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢတအိၣ်ဘၣ် ကီၢ်ပယီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်နၣ် အါဒၣ်တၢ် 

နၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် စီၤအဲၣ်မူစံး၀ဲနၣ်လီၤ. တက့ၢ် မ့ၢ်၀ဲပှၤအအိၣ်ဟဲလၢအဟဲ 

ကညီဖိဒီး ကလုာ်ဒူၣ်အဂၤ အိၣ် ခီဖျိလၢကၠီၣ်တဲၣ်ဒီး ကီၢ်မလ့ရှါ သ့ၣ် 

ဆိး၀ဲ(Yale Park )ဟံၣ်ဒၢးဖှိၣ်လီၢ်အံၤ တဖၣ်နၣ်လီၤ. 

လၢအပူၤကွံာ် ၃ နံၣ်ကတီၢ်ဂာ်သ၀ံဒၢ 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ် 

စီၤမၠၣ်အူသၣ် 

အမဲရကၤကီၢ်စၢဖှိၣ် ၀ၣ်ရှ့ၣ် 

တၣ ်ကီၢ်စဲၣ်(Seattle) ၀့ၢ် (Washing 

ton)ဖၠၣ်စိမိၤ ၂၀၁၈ နံၣ်အဂီၢ် (Roux 

Prize) ခိၣ်ဖးအံၤ ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲဆူ ဒီက 

ထၢၣ်စ့ၣ်သံၣ်ယၣ်မီၣ်လၢအမ့ၢ်မဲၢ်တီၣ် 

တၢ်ဆါဟံၣ်ပှၤနဲၣ်တၢ်အံၤ ဖဲလါစဲးပ 

ထ့ဘၢၣ် ၂၆ သီအနံၤနၣ်လီၤ. 

ဒီကထၢၣ် စ့ၣ်သံၣ်ယၣ်မီၣ်အံၤ 

အိးထီၣ်ဃာ်၀ဲ မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဖဲ 

မဲၢ်ဆီးအပူၤဒီး ကူစါယါဘျါနၢ်၀ဲ ခီကီၢ် 

ပှၤမၤတၢ်ဖိ, ကီၢ်ပယီၤအပူၤ ပှၤဆါတ 

ဖၣ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ တၢ် 

အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တကပၤဒီး တၢ်တီခိၣ် 

ရိၣ်မဲဂ့ၤအဃိ ဒိးနၢ်ဘၣ်၀ဲခိၣ်ဖးအဂ့ၢ် 

မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် ပှၤဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ် 

၂ ဂၤတဂၤ နီၢ်အဲနံၣ်စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

“တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ့ျတၢ်ဂ့ၢ်တၢ် 

ကျိၤတဖၣ် ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲဂ့ၤအဃိတၢ်ဟ့ၣ် 

လီၤအီၤခိၣ်ဖးလီၤ. လၢတၢ်မၤ၀ဲ တၢ် 

အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အံၤအဖီခိၣ် ပှၤတ၀ၢ 

တၢ်အိၣ်သးဂ့ၤထီၣ်အိၣ်အဃိ ဒိးနၢ် 

ဘၣ်ခိၣ်ဖးလီၤ”အဂ့ၢ် စံးဘၣ်၀ဲ ခ့ၣ်အဲး 

စံၣ်နၣ်လီၤ. 

လၢနၢ်အမဲာ်ညါ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤခိၣ် 

ဖးဃုာ်ဒီးစ့ဒီလၣ်(၁)ကလီၢ်အံၤ ဒီက 

ထၢၣ် စံၣ်သံၣ်ယၣ်မီၣ် လဲၤထီၣ်ဟံးနၢ် 

၀ဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲဒီးခိၣ်ဖးလၢဒိး 

နၢ်၀ဲအံၤ ကကဲထီၣ်တၢ်ကဲဘျးလၢ 

တၢ်ဆါဟံၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါ ပှၤဆါ 

တဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီးနၣ် နီၢ်အဲနံၣ် ဆဲး 

တဲ၀ဲလီၤ. 

၀ၣ်ရှ့ၣ်တၣ် ဖၠၣ်စိမိၤအံၤ စးထီၣ် 

ဒုးအိၣ်ထီၣ် (Roux Price) ဖဲ ၂၀၁၃ 

နံၣ်ဒီး တၢ်စးထီၣ်ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲခိၣ်ဖးအံၤ 

ဖဲ ၂၀၁၄ နံၣ် ဒ်အမ့ၢ်ပှၤလၢအမၤတၢ် 

အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ့ျ လၢပှၤတ၀ၢ ပှၤလၢ 

အအိၣ်ဒီး တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါလီၤ တံၢ်လီၤ 

ဆဲးနၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၄ နံၣ်, အဆိက 

တၢၢ်တဘျီခိၣ်ဖးနၣ် ဒီကထၢၣ် 

(Rodrigo Guerrero ) လၢခိၣ်လဲၣ် 

ဘံၣ်ယၣ်ဒိးနၢ်၀ဲဒီး မ့မ့ၢ်လၢ ၂၀၁၇ 

နံၣ်အဂီၢ်နၣ် ဒီကထၢၣ် (Samba 

Sow) လၢမၣ်လံၣ် ထံကီၢ်အံၤဒိး နၢ်၀ဲ 


ဒီကထၢၣ် စံၣ်သံၣ်ယၣ်မီၣ် 

ဒိးနၢ်ဘၣ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤခိၣ်ဖး အခဲအံၤ 

နၣ် အိၣ်လံ၀ဲ ၁၈ ခါလံအဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

zOylO 

wIorl;zdwIqg 

uJxDOo; tzDcdO 

wIxHOvdPoHuGI 'D; 

BPHWT yS:eJOwI 

pD:0huaDO 

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်- ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ တၢ်ပၢမုၢ်တီၢ်(ဖၣ်ပူၣ်) တၢ်လီၢ် 

ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ စးထီၣ်ဖဲလါအီကူာ်ကတၢၢ်ဒီး လါစဲးပထ့ဘၢၣ်ကတီၢ်အံၤ 

ပှၤဖိသၣ်ကအိၣ်လၢ ၃၀၀ ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်၀ဲ တၢ်သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤနၣ်လီၤ. ဘၣ် 

ထွဲဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အ၀ဲအံၤ ပှၤလၢအကူစါ၀ဲတၢ်ဆါအံၤ အဘူးကတၢၢ်လၢအမ့ၢ် 

(BPHWT) ပှၤနဲၣ် တၢ် စီၤ၀့ကၠီၣ်အံၤ ပထံၣ်လိာ်သံကွၢ်အီၤနၣ်လီၤ. 

uGIqlvHPubsH;y: (4)

wIupDOoeUO 

wIc;vdPo;tdO'H;t*hI chOtJO,lO wJ0J 

KNU ok;uh(7) tcDyeHO&JOusJ:0JvU uolOxDO0J 

wIolOxDOwIwdPusJ: zJ&:rwH 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၉ သီ, ၂၀၁၈နံၣ် 

KNU-ကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ် 

ကရၢ, သုးက့(၅)ဟီၣ်က၀ီၤပူၤ ကညီ 

ဒီကလုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) 

ဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်သုးအဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဒုး 

ကဲထီၣ်သးအိၣ်ဒံးအဂ့ၢ်သုးက့(၅)သုး 

ဂ့ၢ်၀ီခိၣ် သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကျၢၤဒိၣ် 

စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ်လီၤ. 

“တၢ်ကဲထီၣ်စဲးပဲးအိၣ်ဒံး. လၢမ 

ဟါကၢာ် ၇ နၣ်ရံၣ် ၂၄ မံးနံးကတီၢ် 

ကဲထီၣ်အသး လၢဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်, 

တလးအီကျါလီၤ. KNLA) သုးရ့ၣ် 

(၁၀၂),သုးဒ့(၄)ဒီးပယီၤသုး သုးရ့ၣ် 

(၄၄)စုဒုၣ်စုတီၤဖီလာ်(ခမရ-၂၀၇) 

သ့ၣ်တဖၣ် ခးလိာ်သးတဆံးတက့ၢ် 

နၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိစီၤကျၢၤဒိၣ် 

စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

ခီဖျိလၢကီၢ်ပဒိၣ် သုးဟဲခီပတာ် 

၀ဲ KNLA(၁၀၂)စုဒုၣ်စုတီၤဖီလာ် 

သုးဒ့(၄)ဟီၣ်က၀ီၤအဃိ တၢ်ခးလိာ် 

အသးအံၤ ကဲထီၣ်အသးလီၤအဂ့ၢ် 

သုးခိၣ်ဒိၣ်ဖိ စီၤကျၢၤဒိၣ် ဆဲးတဲ၀ဲ 


လၢအပူၤကွံာ် လါအီကူာ် ၂၈ သီ 

အနံၤ (KNU)သုးက့ၤ (၅) စုဒုၣ်စုတီၤ 

ဖီလာ်ကူၢ်တဖၣ်ဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်သုး 

တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ခးလိာ်အသး 

က့ၤကဲထီၣ်အသးကဒီးအဃိ တုၤက 

တီၢ်အံၤ ခံခီခံကပၤ တၢ်ဖ့ၣ်ဆၢအိၣ်၀ဲ 


ဒီးဖဲလါအီကူာ် ၂၈ သီအနံၤ ဖၣ် 

ပူၣ်ကီၢ်ဆၣ်, အ့ၣ်ကိသ၀ီဒီး နီၤထး 

အဘၢၣ်စၢၤ ကီၢ်ပဒိၣ် သုးရ့ၣ် (၄၄) စု 

ဒုၣ်စုတီၤဖီလာ်ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်ခလရ-၂ 

ဒီး(KNU)သုးက့(၅)ကူၢ် အဘၢၣ်စၢၤ 

တၢ်ခးလိာ်အသးအဂ့ၢ်အံၤ ဖဲလါအီကူး 

၂၉ သီအနံၤ (KNU) သုးက့ (၅) တက 

ပၤဆှၢထီၣ်၀ဲ လံာ်တၢ်တီဆူ ကီၢ်ပဒိၣ် 

သုးမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးသုးကီၢ်ခီ၀ဲၤလီၢ် 

ခိၣ်သ့ၣ်-ရတခအအိၣ် နၣ်လီၤ. 

ဒ်နၣ်အသိး ဖဲလါအီကူာ် ၂၉ သီ 

အနံၤ လၢကမးမိၣ်ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ 

ဘူးဒးတၢ်ဘါတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ က 

ညီသုးမုၢ်ဒိၣ်-DKBA (ထုးဖးသးကူၢ်) 

ဒီး(KNLA)သုးက့ (၅) အဘၢၣ်စၢၤ တၢ် 

ခးလိာ်သး တဆံးတက့ၢ် ကဲထီၣ်အ 

ဃိ(KNLA) သုးဖိတဂၤက့ၤ ယီၢ်ဘၣ် 

က့ၤအကစၢ်မ့ၣ်ပိၢ်ဒီး ဘၣ်ဒိ၀ဲဒၣ် 


လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၄ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ်, 

နါ၀့ၣ်ဖၠိစၣ် 

တၢ်ပညိၣ်ဃာ်အီၤ လၢထံဆၢ 

ကီၢ်ဆၢ ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤပူၤ ကညီ 

ဖိသ့ၣ်တဖၣ်, ခီကီၢ် ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ် 

တဖၣ်, လီၢ်က၀ီၤဖိ ဒီး ပှၤပတီၢ် မုၢ်ဖိ 

တဖၣ်အဂီၢ်ဒီး KNU-ကညီဒီ ကလုာ် 

စၢဖှိၣ်ကရၢ သုးက့(၇)အခီပနံၣ်တခါ 

လၢအမ့ၢ် (Stepping Stone 

Company Limited)အံၤ ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲ 

လၢကဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲ ဟံၣ်လီၢ်လၢ 

အပှ့ၤကလံၤ စှၤ၀ဲတၢ်တိာ်ကျဲၤတခါ 

ဖဲ၀့ၢ်ရၤမတံ(မၠၣ်၀တံၣ်)နၣ်လီၤ. 

တၢ်တိာ်ကျဲၤအမံၤလၢ ‘စ့လဲၣ် 

မၠဲၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ’ အိၣ်၀ဲလၢကညီ 

ကီၢ်စဲၣ် , ၀့ၢ်ရၤမတံ, အစီၤစုၤဒီးရၤမတံ- 

မဲၢ်ဆီးတိၤအံၤ (၄) မံၤလာ် အ့ရှၣ်ကျဲ 

မုၢ်ဒိၣ်ကပၤဟီၣ်ခိၣ် လီၢ်လၢအအိၣ်၀ဲ 

(၄၈) အ့ကၢၣ်အံၤ တၢ်ကမၤဖျါထီၣ် 

ကမိလံၤမိၢ်ပှၢ်အဂ့ၢ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ် ဒါ 

တဂၤလၢအမ့ၢ် သုးခိၣ် မိၤရှ့ စံး၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

“ကညီဖိလၢ အိၣ်လၢဘၣ်ကီ 

ဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤအပူၤဒီး ထံဖိကီၢ်ဖိ က 

မျၢၢ်လၢမၤအီၣ် တၢ်မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတဖၣ် 

သုတဘၣ်ဒိးလဲဟံၣ်လၢအပှ့ၤဒိၣ်ဒိၣ် 

ဘၣ်အဂီၢ် တၢ်ပညိၣ်အီၤလီၤ”အဂ့ၢ် 

စီၤမိၤရှ့ စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

စ့လဲၣ်မၠဲၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ ဟံၣ် 

ဒၢးဖှိၣ်ခဲလၢာ်ကအိၣ်၀ဲ (၁၀,၀၀၀) 

ဘျဲၣ်ဒီး တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤလီၢ်, ဘျီၣ်, ကၠိ, 

တၢ်ဆါဟံၣ်, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တၢ် 

သူၣ်ထီၣ်, ဖီကျီး, ဒီးဒ်သိးသိလ့ၣ်လဲၤ 

က့ၤကညီ၀ဲအဂီၢ် တၢ်ကပာ်လီၤ သိ 

လ့ၣ်သန့တခါ အဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

ဟံၣ်ဒၢးလီၢ်လၢ တၢ်ကဆါလီၤ 

အီၤတဖၣ်အံၤ တၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤ 

တကလီၢ်ဃၣ်ဃၣ်လၢ တလါအတီၢ် 

ပူၤ တုၤအနံၣ် ၂၀ ဒီး တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ 

၃ နံၣ်တုၤ ၅ နံၣ် ပှၤလၢအပှ့ၤဃာ်တၢ် 

တဖၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ် မ့ၢ်၀ံၤတဘျီလဲၤ 

အိၣ်ဆိး၀ဲ သ့၀ဲနၣ်လီၤ. 

စ့လဲၣ်မၠဲၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ လၢ 

တယံာ်လၢၤဘၣ်ကတီၢ်တၢ်ကစးထီၣ် 

အီၤအံၤ မ့ၢ်၀ဲ(KNU) သုးက့(၇) ခီပနံၣ် 

လၢကညီကီၢ်စဲၣ်ပဒိၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်ဟ့ၣ်ပျဲ 

အဆိကတၢၢ် တဘျီနၣ်လီၤ. 

JMC-U wItdOzSdOyl: wIwwJoud;0J 

ok;uh(5) wIc;vdPo;wI*hIbO 

wIur:0J unDo;pIwIxHOvdPwJoud;wcgzJ vgedO0hbUO 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၇ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

စီၤထိလ့ 

ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်-ကညီဒီ ကလုာ်စၢ 

ဖှိၣ်ကရၢ သုးက့ (၅) ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ 

ခံခီခံကပၤ တၢ်ခးလိာ်သး ကဲထီၣ် 

တၢ်ဂ့ၢ်အဖီခိၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၂ 

သီတုၤ ၁၄ သီအနံၤ တၢ်ကွၢ်ဟုၣ်ကွၢ် 

စုၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးကမံးတံာ် (၁၈)၀ီ 

တ၀ီ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ တၢ်တဲသကိး၀ဲ 

တအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် ကမံးတံာ်နဲၣ်ရွဲၣ်-၁ 

ဒီကထၢၣ် ရွ့ၣ်ခါတဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

“ဘၣ်ဃး သုးက့(၅)တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ 

JMC_S(ကီၢ်စဲၣ်အပတီၢ်) တၢ်တဲသ 

ကိးအီၤဖးအါညါ, တဘျီညါအံၤတၢ် 

ပာ်ဖျါ ထီၣ်ဘၣ်ဃးသုးက့(၅)တၢ်ဂ့ၢ် 

အံၤ တအိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်တ့ 

ထီၣ်၀ဲကျဲအံၤအဖီခိၣ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါနၢ် 

ပၢၢ်၀ဲ ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ် ပမၤဃာ် 

အိၣ်”အဂ့ၢ်နၣ် အ၀ဲတဲလီၤ၀ဲ ဖဲလါစဲး 

ပထ့ဘၢၣ် ၁၄ သီအနံၤ ဖဲလၢတၢ်မၤ 

ရှဲလဲ ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်ဖိအမူးအက 

တီၢ်နၣ်လီၤ. 

လၢနၢ်အမဲာ်ညါ ကမျၢကမံးတံာ် 

တဖၣ် လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး (ခ့ၣ်အဲၣ် 

ယူၣ်)ခိၣ်နၢ်အဖီခိၣ် တၢ်ကဘၣ်က့ၤ 

ဘှါရှဲတဲသကိးအိၣ်အဂ့ၢ် ဒီကထၢၣ် 

ရွ့ၣ်ခါ တဲအါထီၣ်၀ဲနၣ်လီၤ. 

(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်) သုးက(၅)ဟီၣ် 

က၀ီၤအပူၤ အပူၤကွံာ်စး ထီၣ်လၢလါ 

အီကူာ် ၂၈ သီနၣ်ကီၢ်ပဒိၣ်သုးတကပၤ 

ဟဲခီပတာ်၀ဲ တၢ်ပာ်ပနီၣ် ဟီၣ်က၀ီၤ 

uGIqlvHPubsH;y: (7) 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

စီၤရှါ. 

ကညီသးစၢ်ကရၢ (KYO) ဒီး က 

ညီသးစၢ်ပှာ်ဘျးစဲ (KYN) တဖၣ်တီ 

ခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲဒီး ကမၤ၀ဲကညီသးစၢ်တၢ် 

ထံၣ်လိာ်တဲသကိးတခါ ဖဲလါနိၣ်၀့ 

ဘၢၣ် ခံွံတွံအံၤ လၢကတီၢ်ယံာ်၀ဲသၢ 

သီဖဲ (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်) ကီးတရံးတၢ်ပၢ 

အပူၤနၣ်လီၤ. 

ကညီသးစၢ်ကဒဲကဒဲတဂၤ 

ဒီးတဂၤလၢကနၢ်ပၢၢ်လိာ်သး ကအါ 

ထီၣ်အဂီၢ်, ကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တကီၢ် 

ခါ ထံူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်အိၣ်သးအဂီၢ်ဒီး 

သးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အကပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ် 

ထံၣ်လိာ်တဲသကိး၀ံၤ လဲၤလၢတၢ်အိၣ် 

ဖှိၣ်ဒိၣ်ပတီၢ်ကနၢ်အဂီၢ်ပညိၣ်အီၤအဂ့ၢ် 

ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ လၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲမူးတ 

ဖၣ်စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

သးစၢ် တၢ်ထံၣ်လိာ်တၢၣ်ပီၣ် 

တဲသကိးလၢတၢ်ပာ်လီၤဃာ်အီၤ လီၤ 

လၢ စ့ကၠး ၁၄၀ ကလီၢ်အံၤအပူၤ ခၢၣ် 

စးလၢ ဟဲထီၣ်တဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်ပၣ်တံၣ်, 

ဖီၣ်စုက၀ဲၤကူၢ်, လံာ်လဲၢ်တၢ်ဆဲး တၢ် 

လၤ, ဖၠၣ်စိမိၤကၠိ, ကီၢ်ဆၣ်, ကၠိဖိက ူၢ် 

သ့ၣ်တဖၣ်, ထံဂုၤကီၢ်ဂၤလၢ အ့ၣ်ဒ့ယါ, 

ကၠီၣ်တဲၣ်, ထံဂုၤကီၢ်ဂၤသးစၢ်ကူၢ် 

(၅၀) ဃၣ်ဃၣ်ဒီး ပှၤနီၣ်ဂံၢ်ခဲလၢာ် 

၂၇၀ ဂၤကဟဲထီၣ်၀ဲအဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ် 


ကီၢ်ပူၤ, ကီၢ်ချၢကညီသးစၢ်ကူၢ် 

တဖၣ်သးစၢ် တၢ်ထံၣ်လိာ်တၢၣ်ပီၣ်သ 

ကိးအမူးအံၤ ဖဲအပူၤကွံာ် ၂၀၁၁နံၣ် 

ဒီး၂၀၁၂နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်နၣ်တၢ်မၤတ့ၢ် 

အိၣ်၀ဲဒီး ဖဲ ၂၀၁၅ နံၣ်နၣ် ကညီသး 

စၢ်ကရၢ (KYO) တီခိၣ်ရိၣ် မဲမၤသကိး 

တၢ်ဒီးကညီသးစၢ်လၢ ကီၢ်ဆၢတဖၣ် 

ဒီးမၤ၀ဲ ကညီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒိၣ်တဘျီ 

စ့ၢ်ကီးနၣ်လီၤ. 

2 unDwIupDO? vgtd;uxdbUO 2018 eHO 

bOwIp;xDOxk;xDO&:vD:tD:zJ 2013 eHO? vgpJ;yxhbUOvD:

wIupDOoeUO 

wI*k:xDOyoDxDOwIwdPusJ:[DOcdOvDIwzO 

tg'OwuhIw'd;e>I phtDOvd;t*hI KHRG wJ0J 

ydPrkOwzO phwI[JEkPutgxDOt*DI wIyPvD:0J 

wIxhcsDOed:bdwIr: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၁သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

နၣ်ဘွါချ့ 

ဧရၣ်၀တံၣ်ကီၢ်ခိၣ်ဒိၣ် ပါတနီၣ် 

ကီၢ်ဆၣ်သ၀ီတဖၣ်အပူၤ တၢ်ပညိၣ် 

လၢပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတဖၣ် ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲ 

ုာ်ကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ဒီးတၢ်ဒုးအိၣ် 

ထီၣ်၀ဲတၢ်ထ့ချီၣ်နိၤဘိ တၢ်တိာ်ကျဲၤ 

တခါဒီး ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤ စ့ကိၣ်လိၣ် 

လၢ (INGO)ကူၢ်နၣ်လီၤ. 

တၢ်ထ့၀ဲချီၣ်နိၤဘိတၢ်မၤ တၢ် 

တိာ်ကျဲၤအံၤ ဒိးနၢ်ဘၣ်စ့ကိၣ်လိၣ်တၢ် 

မၤစၢၤလၢ (LIFT-Livelihoods and 

Food Security Trust Fund) ၀ံၤ 

(GRET MYANMAR-INGO)ဒီး ပါတ 

နီၣ်သးစၢ်(PKY)ကူၢ် စးထီၣ်မၤ၀ဲ လၢ 

လါယူၤလံ ၁ သီအနံၤနၣ်လီၤ. 

(PKY)ကူၢ်စးရဲ သူရ့ၣ် ဟဲၣ်တဲ 

၀ဲလၢ “ကတီၢ်အံၤ အ၀ဲသ့ၣ် ထ့၀ဲချီၣ် 

ဒီးပဟ့ၣ်လီၤ တၢ်သိၣ်လိတဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် 

လၢကသ့ပာ်ကီၤစ့တဖၣ်. နီၢ်ကစၢ်မၤ 

လိသ့သးလၢ စ့စရီ၊ အ၀ဲသ့ၣ်နီၢ်ကစၢ် 

စ့တၢ်ဟဲုာ်ဒီး ဆီတလဲမၤမုၢ်ကျိၤ၀ဲၤ 

ကွာ်အဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်” တဲ ဘၣ်၀ဲ 

ခ့ၣ်အဲးစံၣ် နၣ်လီၤ. 

တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢ တၢ်ပာ်ပနီၣ် 

ဃာ်နံၤသီတုၤလၢ လါဒံၣ်စ့ဘၢၣ် ၃၁ 

သီအံၤ တၢ်အိးထီၣ်နၢ်ဃာ်၀ဲစ့တၢးလီၢ် 

တခါဒီး ပှၤပိာ်မုၣ်လၢ အသးစဲ၀ဲ တၢ် 

မၤအံၤ လၢအအိၣ်၀ဲအဂၤ ၂၀ ဒီး တ 

လါအတီၢ်ပူၤ အ၀ဲသ့ၣ် ဘၣ်ဟဲသွီုာ် 

လီၤ၀ဲချီၣ်အဘ့ၣ်လၢ အလီၤလၢ စ့အ 

စှၤကတၢၢ် ၄၅‚၀၀၀ ကၠးအဂ့ၢ် နၣ် 

လီၤ. 

တၢ်ထ့၀ဲချီၣ်နိၤဘိအံၤ မ့ၢ်၀ဲ တၢ် 

ဆါအီၤဒီးကဃုနၢ်၀ဲ စ့တၢ်ဟဲုာ်ကျိၤ 

ကျဲဒီး လၢတၢ်မၤအံၤ ကကဲထီၣ်အဂီၢ် 

ပိာ်မုၣ်အဂၤ ၂၀ အကျါ ၅ ဂၤ နၣ်တၢ် 

ပာ်လီၤအီၤလၢ ပှၤတီခိၣ်ရိၢ်မဲ တၢ်ဒ် 

အမ့ၢ် ပှၤပၢၤစ့, ပှၤဃုတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤ, 

ပှၤထၢဖှိၣ် နိၤဘိအကဒိၣ်, ပှၤတူၢ်လိာ် 

နိၤဘိထူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ် တၢ်တိာ် 

ကျဲၤ မူဒါခိၣ်တဖၣ် တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

နၣ်ကၠံၣ်ကၠံၣ်၀့လၢတၢ်ထ့ချီၣ်နိၤ 

ဘိအံၤတဲ၀ဲလၢ“မ့ၢ်တုၤ ၂၈ သီနၣ်ဘၣ် 

သွီုာ်ချီၣ်လၢ အလီၤတဲာ်လၢစ့ ၄၅‚ 

၀၀၀ ကၠးလံ. မ့ၢ်နၢ်အါနၢ်ဒံး တၢ်ပာ်ပ 

နီၣ်နၣ်နၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. လၢညါတလါ 

တၢ်စူးအဃိ တၢ်မၤတဂ့ၤဘၣ်. တလါ 

ညါအံၤ တၢ်ဟဲကိၢ်ထီၣ်အဃိတၢ်မၤဂ့ၤ 

အါထီၣ်ဒီး စ့ဟဲုာ်အါထီၣ်တလိၣ်လဲၤ 

ဟံးနၢ်စ့ဟ့ၣ်လိၣ်လၢၤဘၣ်နၣ်လီၤ.” 

လၢတၢ်မၤဒ်အံၤအဃိ တၢ်လုၢ် 

အီၣ်သးသမူ တကးဘၣ်တၢ်လဲၤမၤ 

တၢ်လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤ စှၤလီၤအဂီၢ်, တၢ် 

ဟံးလိၣ်စ့ကစှၤလီၤအဂီၢ်, လၢဟံၣ်ဃီ 

စ့ဟဲုာ်ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးလၢတၢ် 

ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဂီၢ်အဂ့ၢ် ပှၤဘၣ်မူ 

ဘၣ်ဒါတဖၣ် တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

စီၤသ့မၠ့ၣ် 

ကီၢ်ပယီၤ မုၢ်ထီၣ်ကလံၤစိး တ 

ကပၤ တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် တၢ်တိာ် 

ကျဲၤတဖၣ်အံၤအဂီၢ် ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်လၢ 

တၢ်ဟံးနၢ်ကွံာ်အီၤတဖၣ် အါတက့ၢ် 

နၣ် တဒိးနၢ်ဘၣ် စ့အီၣ်လိးဘၣ်အဂ့ၢ် 

ကညီပှၤဂ့ၢ်၀ီခွဲးယာ်ကူၢ်(KHRG) 

စံး၀ဲ နၣ်လီၤ. 

ဖဲ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၈ သီအ 

နံၤ(KHRG) မၤ၀ဲတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ် 

ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါလၢ အလံာ်ပာ်ဖျါအ 

ခိၣ်တီ လၢအမ့ၢ် ‘တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် 

လၢတပၣ်ဃုာ်ဒီးပှၤကမျၢၢ်အံၤ ဖဲ 

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ တၢ် 

လီၢ်တတီၤအကတီၢ် လံာ်ပာ်ဖျါပှၤက 

တိၤတၢ်ပၢ စီၤ၀့ၢ်လ့ စံး၀ဲဒ်အံၤနၣ်လီၤ. 

“ပှၤကမျၢၢ် အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်နၣ် 

တဒိးနၢ်ဘၣ်၀ဲစ့အီၣ်လိးဘၣ်နၣ် 

ပပာ်ဖျါဃာ်ရှဲရှဲ လၢပလံာ်တၢ်ပာ်ဖျါ 

အပူၤ နၣ်လီၤ. ဘၣ်မုၤလဲၣ်နၣ် လၢ 

တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် တၢ်မၤအပူၤတၢ် 

သူ၀ဲ ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ် ဒီဒူၣ်ဒီထၢလီၤ. ဘၣ် 

ဆၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤလီၤ ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲ 

စ့အီၣ်လိး လၢတဆံးတက့ၢ်နၣ်လီၤ.” 

အဂ့ၢ် အ၀ဲစံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်လီၤ. 

လၢနၢ်အမဲာ်ညါ လၢတၢ်ဟ့ၣ်စ့ 

အီၣ်လိးကတီၢ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ဒ်အ 

မ့ၢ် ကီၢ်ပဒိၣ်, သုး, ဖီၣ်စုက၀ဲၤကူၢ်တ 

ဖၣ်တၢ်ဟဲမၤပျံၤမၤဖုး၀ဲပှၤသ၀ီဖိတဖၣ် 

အိၣ်၀ဲဒီး သ၀ီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဟံး 

နၢ်၀ဲစ့အီၣ်လိးတဖၣ်လၢ တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး 

အပူၤအဂ့ၢ် စီၤ၀့ၢ်လ့ ဆဲးတဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါ လၢအထုး၀ဲ ကျိာ် 

သၢခါ ဒ်အမ့ၢ်ကညီ, ကိၤလၤ၀ါ, ပယီၤ 

အံၤ စးထီၣ်လၢ ၂၀၁၅ နံၣ် တုၤ ၂၀၁၈ 

နံၣ် ကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံးအပူၤ 

တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် တၢ်မၤတၢ်တိာ် 

ကျဲၤတဖၣ် လၢအမၤဟးဂီၤ၀ဲ ပှၤဟီၣ် 

ခိၣ်ဖိခွဲးယာ် လၢလံာ်ကဘျံးပၤတက 

ယၤဘျဲၣ်ဒီး အဆၢဒိၣ် ယဲၢ်ခါနၣ်လီၤ. 

တၢ်တိာ်ကျဲၤအဒိၣ်တဖၣ်ဒ်အမ့ၢ် 

တၢ်ခူၣ်ဟီၣ်လာ် တၢ်အိၣ်ယၢၤလၢအ 

ဒိၣ်အမုၢ်, လၢၢ်သွဲၣ်လး လီမ့ၣ်အူ, (တ 

ူး၀့ၢ်) လၢတူး ပှၤဒိၣ်ကျိၣ်ဒိၣ်စ့တဖၣ် 

သူၣ်ထီၣ်၀ဲ, မုၢ်ကျိၤ၀ဲၤကွာ်သန, တၢ် 

သူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢအဒိၣ်အ 

မုၢ်, ထံတမၢၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤ, တၢ်သူၣ် 

ထီၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤ, တၢ်တ့ကျဲသ့ၣ်တ 

ဖၣ်ပၣ်ဃုာ်၀ဲဒီးလၢတၢ်တိာ်ကျဲၤသ့ၣ် 

တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ဟံးနၢ်၀ဲဟီၣ်ခိၣ်လီၢ် 

သ့ၣ်တဖၣ် အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အဂ့ၢ် (KHRG) 

လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤ ပာ်ဖျါ၀ဲနၣ်လီၤ. 

နီၢ်အဲလ့းစ် လၢ ကညီပိာ်မုၢ်က 

ရၢအံၤ စံး၀ဲလၢ “တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် 

တၢ်တိာ်ကျဲၤအဃိ လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ် 

အခွဲးအယာ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအံၤ ကီၢ်ပ 

ဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ကရၢမိၢ်ပှၢ်(KNU)မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပ 

တၢ်ကရၢကရိတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ဘၣ်ပာ်ဖှိၣ် 

ထီၣ်သးဒီး ဘှါရှဲအီၤလီၤ. တၢ်ဂုၤထီၣ် 

ပသီထီၣ်အံၤ အရ့ဒိၣ်, ဘၣ်ဆၣ်သနာ် 

က့ ကဘၣ်မ့ၢ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် 

လၢအကျိၤအကျဲဘၣ်. သုတဘၣ်ဒိ၀ဲ 

ဒၣ်ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်တဂ့ၤနၣ် မ့ၢ်ဒၣ် 

အကါဒိၣ်မီၤ.”အဂ့ၢ် စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

လီၢ်က၀ီၤဖိလၢ တၢ်ဟံးနၢ်ဟီၣ် 

ခိၣ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ် 

ကရၢကရိ(CSOs) ဒီးပှၤတီၣ်ဖျါထီၣ် 

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်အဂီၢ် (ခ့ၣ်အဲၣ် 

ယူၣ်) ဒီးထံကီၢ်ပဒိၣ်တကပၤ ကဒီသ 

ဒၢ, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤစ့အီၣ်လိးစ့ၢ်ကီး က 

ထိၣ်ဒွး၀ဲ ထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ် 

ဒိဘၣ်ထံး ဒီးကအိၣ်ဒီး တၢ်ဖျိဖျိဖျါ 

ဖျါအဂ့ၢ် KHRG ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး၀ဲ 


KHRG အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် 

အီၤ ဖဲ ၁၉၉၂ နံၣ်ဒီး မ့ၢ်၀ဲကရၢတဖု 

လၢအသဘျ့ဒီး အတၢ်ပညိၣ်တခီမ့ၢ်၀ဲ 

လၢကမၤနီၣ်မၤဃါ၀ဲ တၢ်မၤဟးဂီၤပှၤ 

ဟီၣ်ခိၣ်ဖိအခွဲးအယာ်၀ံၤ ထုးထီၣ်ပာ် 

ဖျါရၤလီၤ၀ဲဒီး ဟ့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် 

ဘၣ်ဃးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အခွဲးအယာ် 

ဆူကမျၢၢ်တဖၣ် အအိၣ်နၣ်လီၤ. 

tH&SUOusJrkIt*DI wIxHOu'D; upUIvU 

uxk;xDOvUIt*hI uDIpJOy'dOwJ 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၈ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ်, 

အ့ရှၢၣ် ကျဲမုၢ်ဒိၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤ 

လၢလိညးကစၢၢ် တၢ်ထုးထီၣ်လၢၢ်အံၤ 

တၢ်ပာ်ပတုာ်ဃာ်အီၤအ၀ံၤအလီၢ်ခံ 

ကတီၢ်အံၤ တၢ်ထံၣ်ဃာ်ကဒီး၀ဲကစၢၢ် 

ကထုးထီၣ်လၢၢ်လၢ အအိၣ်ဖဲ ဖၣ်ပူၣ် 

(မုၢ် တီၢ်)ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအဂ့ၢ် တၢ်ကွၢ် 

ထွဲခိၣ် ဃၢၤနၢ်ဆၢၣ်, သ့ၣ်ပှၢ်, ဟီၣ်လာ် 

ဒီး ကျဲမုၢ်ကျဲ ဘိကိတိာ်ခိၣ်စီၤပၠံၣ်သၣ် 

စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ်လီၤ. 

China Road and Bridge 

Corporation-CRBC ဟံးဃာ် 

စ့လၢအ့ရှၢၣ် တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီ ထီၣ်စ့ 

တၢး (ADB) ၀ံၤ ကတ့ထီၣ်၀ဲကီးတရံး 

-အ့ၣ်ဒူၣ်အ့ရှၢၣ်ကျဲအဂီၢ်လိၣ်ဘၣ် 

လၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ဟံးအီၤလၢ လိညး 

ကစၢၢ်အံၤ ဖဲအပူၤကံွာ်စှၤလါအကတီၢ် 

တၢ်အိၣ်ပတုာ်ဃာ်အီၤဒီး လၢတၢ်က 

က့ၤထုးထီၣ်လၢၢ်အဂီၢ် တၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး 

အီၤ ဒ်အံၤနၣ်လီၤ. 

လိညးကစၢၢ်အလီၢ် တၢ်ကထုး 

ထီၣ်လၢၢ်တၢ်တိာ်ဃာ် လၢဖၣ်ပူၣ်ကီၢ် 

ဆၣ်, ကမီၣ်လဲကစၢၢ်အဂ့ၢ်တၢ်ထံၣ် 

ဃာ်အီၤဒီး ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကထုးထီၣ် 

လၢၢ်ဒီးကတီၢ်အံၤ တၢ်အိၣ်သးတဖၣ် 

နၣ် တၢ်ကွၢ်ထွဲ ခိၣ်ဃၢၤနဆၢၣ်, 

သ့ၣ်ပှၢ်, ဟီၣ် လာ်ဒီးကျဲကိတိာ်စီၤပၠံၣ် 

သၣ် စံး၀ဲဒ်အံၤနၣ်လီၤ. 

“တၢ်လီၢ်အသီဒု ပထံၣ်ဃာ်လံ 

(ADB)နာ်က့ လဲၤကွၢ်၀ံၤလံ, ဘၣ်ဆၣ် 

တက့ၤဆဲးကျိးပှၤဒံးဘၣ်, ကတီၢ်အံၤ 

ခီပနံၣ်အသီအိၣ်လံဒီးပကဆဲးမၤအီၤ 

ဒီး ခီပနံၣ်အသီလီၤလၢ (CRBC)တက 

ပၤတၢ်ကီတၢ်ခဲ ကအိၣ်ဒ်လဲၣ်, လၢအ 

၀ံၤတၢ်အၢၣ်လီၤအိၣ်ဒီးခၠ့ၣ်လ့မၠဲၣ် ခီပ 

နံၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤအိၣ်ဒ်လဲၣ် ပတသ့ၣ် 

ညါဘၣ်. ပ၀ဲခီပဆဲးကျိးနၢ်အီၤ, မ့ၢ် 

လိၣ်တခီ ပကဘှါရှဲရဲၣ်ကျဲၤနၢ်အီၤ” 

အဂ့ၢ်ကိတိာ်စီၤပၠံၣ်သၣ် စံး၀ဲ ဖဲလါစဲး 

ပထ့ဘၢၣ် ၂၅ သီအနံၤ နၣ်လီၤ. 

(CRBC) ခီပနံၣ်တကပၤတ့၀ဲ 

အ့ရှၢၣ်ကျဲမုၢ်အံၤအဂီၢ်နၣ်ထုးထီၣ်ဟံး 

နၢ်၀ဲလၢၢ်လၢလိညးကစၢၢ်ဒီး လိညး 

ကစၢၢ်လၢၢ်ပူၤခဲလၢာ် ၁၃၀,၀၀၀ (တ 

ကလီၢ်သၢကလး) လၢတၢ်ကထုး ထီၣ် 

တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ် တိာ်ဃာ်၀ဲသၢနံၣ် 

လၢကီၢ်ပဒိၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးဒီး ဘၣ်ဆၣ် 

လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ် တၢ်ထီဒါအဃိ တၢ် 

တထုးထီၣ်ဟ့ၣ်၀ဲ စ့လၢၤဘၣ် ဒီး တၢ် 

ပာ်ပတုာ်ဃာ် တၢ်ထုးထီၣ် လၢၢ်အဂ့ၢ် 


ကီၤတရံး-အ့ၣ်ဒူၣ်ကျဲမုၢ်အံၤ 

အထီအိၣ်၀ဲ ၄၁.၂၅ မံးလာ် ၆၆.၄ ကံ 

လိဒီး လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်(ADB) 

ထုးထီၣ်ဟ့ၣ်စ့ ဒီလၣ်အကကွဲၢ် ၁၀၀, 

အၣ်စံၣ်ယၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်စ့ပာ်ကီၤ 

ဒီလၣ်ကကွဲၢ် ၂၀, ပဒိၣ်ထုးထီၣ်ဟ့ၣ် 

လီၤစ့ ၁.၈ ကကွဲၢ်ဒီး တၢ်စးထီၣ်အီၤလၢ 

၂၀၁၆ နံၣ်တုၤ ၂၀၁၉ နံၣ် တၢ်ပာ်ပ 

နီၣ်ဃာ် လၢကမၤ၀ံၤ၀ဲအဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

ubsH;y:(6) wIydPxGJ 

အဃိ တၢ်ခးလိာ်သးက့ၤကဲထီၣ်သး 

အသီတဘျီ တုၤလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၈ 

သီအနံၤအံၤ တစှၤနၢ်ဒံး (၅) ဘျီဒီး 

တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ် ခ့ၣ် 

အဲၣ်ယူ တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

JMC_U တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ တၢ်မၤ 

အီၤယံာ်၀ဲ ၃ သီအပူၤ တၢ်က့ၤသူၣ် 

ထီၣ်ကဒါက့ၤယိၤဒိၣ်ကီၢ်ကီၣ်ကး 

(RCSS) တၢ်ထၢအါထီၣ်သုးဖိတၢ်ဂ့ၢ်, 

လံာ်တၢ်တီတဖၣ်, ဆူညါတၢ်မၤအ 

ကျဲ, ယိၤဒိၣ်, ကညီဒီးတလၢၤ(မိၣ်)ကီၢ် 

စဲၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်ကဒုးအိၣ် 

ထီၣ်၀ဲ လီၢ်က၀ီၤအပတီၢ် တၢ်ကွၢ် 

ဟုၣ်ကွၢ်စုၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခး ကမံး 

တံာ်တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်တဲသကိး 

အီၤအဂ့ၢ်(JMC-U)အနဲၣ်ရွဲၣ် တဲ၀ဲ 


ကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပတီၢ် တၢ်ခိးကွၢ် 

ဟုၣ်ကွၢ်စုၣ်တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးကမံး 

တံာ် (JMC)အံၤ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ 

၂၀၁၅ နံၣ် လါအိးကထိဘၢၣ်ဒီး လၢ 

ကမံးတံာ်အပူၤ ကီၢ်ပဒိၣ် သုးခၢၣ်စး 

တဖၣ်, ကလုာ်ဒူၣ်ဖီၣ်စုက၀ဲၤကူၢ် 

ခၢၣ်စးတဖၣ်ဒီး ခံကပၤ တၢ်ဘၣ်သး 

ကမျၢၢ်ခၢၣ်စးတဖၣ်နၣ်လီၤ. ကမံးတံာ် 

အံၤ ကပှဲၤထီၣ်သၢနံၣ်လီၤအဂ့ၢ် နၣ် 

လီၤ. 

bOwIp;xDOxk;xDO&:vD:tD:zJ 2013 eHO? vgpJ;yxhbUOvD: 

unDwIupDO? vgtd;uxdbUO? 2018 eHO 

3

wIupDOoeUO 

wIr:v:uyD: unDr:xl&:rkIeH: 

yS:wDcdO&dIrJwI (4) *:wIuqJ;[H;t&h 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ်၂၄ သီ၊ ၂၀၁၈နံၣ် 

နါဘှါချ့ၤ 

ပှၤလီၤ. မ့ၢ်၀ဲသ၀ီသဲစး တၢ်ဘျၢအဃိ 

ပကဟံးအရ့ ဒ်ဒူသ၀ီသဲစးတၢ်ဘျၢအ 

ကူၣ်သ့ခိၣ်ဖး, တၢ်မၤဃုာ်စ့ၢ်ကီး ကညီ 

တၢ်ကံၢ်စု, ခိၣ်နၢ်တၢ်တဲလီၤတၢ်ဒီး တၢ် 

ဖဲအပူၤကွံာ် လါအီကူာ် ၁၂ သီ 

သိးနၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ် 

ပာ်လီၤစ့ၢ်ကီး တၢ်သးအုးဖီကွီၤလၢ 

အနံၤ တၢ်မၤလၤကပီၤ၀ဲ ကညီမၤထူ 


ကီၢ်ဆၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ်ဒီး ဒ်တၢ်ပာ်လီၤ 

ရၤအမုၢ်နံၤ ဖဲကညီကမျၢၢ်ပၣ်တံၣ် 

လၢအပူၤကွံာ်တၢတ၀ီတၢ်နဲၣ် 

ဃာ်၀ဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အသိး 

(KPP) အူ, ဟ့သတၣ်ကီၢ်ဆၣ်, 

လီၤလၢတၢ်ကဟံးအရ့အံၤ လၢပှၤတီ 

ခီဖျိတၢ်တလူၤပိာ်မၤထွဲအီၤ ဒ်နၣ်ဘၣ် 

အ့ရၣ်၀တံၣ် ကီၢ်ခီဒိၣ်အပူၤအကတီၢ် 

ခိၣ်ရိၣ်မဲတၢ် ၅ ဂၤ လၢအမ့ၢ်ကီၢ်ဆၣ် 

ဒီးတၢ်ဟံးအီၤအရ့အဂ့ၢ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ် 

ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၢ်မဲတၢ် ၄ ဂၤသ့ၣ်တ 

ကညီကမျၢၢ်ပၣ်တံၣ်ပှၤပၢၤလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ 

ဒါ တဖၣ်တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

ဖၣ်အံၤတၢ်ကဆဲးဟံးအီၤအရ့ဒ်အမ့ၢ်ဒူ 

စီၤကၠီၣ်ကၠံ, စီၤသဲထိထိ, စီၤခုရှံထူ, 

ပှၤရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲမူးအံၤ တဂၤလၢအ 

သွီသဲစးတၢ်ဘျၢနီၣ်ဂံၢ် (၂၆) အသိးအ 

စီၤအီၣ်မိၣ်စိဒီး(KNU) ကညီဒီကလုာ် 

မ့ၢ်စီၤကၠီၣ်ကၠံစံး၀ဲလၢ“မ့ၢ်အဲၣ်ဒိးဟံးအ 

ဂ့ၢ် ကီၢ်ဆၣ်ပၢြပးအခိၣ် အူသါနဲၣ် စံး 

စၢဖှိၣ်ကရၢ လီာ်ခၢၣ်သးထီဘိကမံး 

ရ့ဒီးဆဲးမၤ. ပ၀ဲဒၣ်အံၤ တမ့ၢ်၀ဲပမၤ 

ဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ်၂၁ 

တံာ်ပဒိၣ်မါည့မီၣ်ဒီးမ့မ့ၢ်တဘျီအံၤနၣ် 

ကမၣ်တၢ်ဘၣ်, ပမၤအီၤလၢ ကညီဒီတ 

သီအနံၤ နၣ်လီၤ. 

ပဒိၣ်မါည့မီၣ် တပၣ်ဃုာ်လၢၤဘၣ် 

ကလုာ်အဂီၢ်လီၤအဃိ မ့ၢ်ဟံးအရ့ဒီး 

လၢတၢ်မၤလၤကပီၤ ကညီမၤထူ 

အဂ့ၢ် သ့ၣ်ညါဘၣ်နၣ်လီၤ. 

ဟံးပကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤလီၤ”အဂ့ၢ် 

ရၤအမုၢ်နံၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ၀ဲနၣ်၀ံၤ အ 

ပဒိၣ်မါည့မီၣ် တပၣ်ဃုာ်လၢၤ 


လီၢ်ခံ ပှၤတီခိၣ်ရိၢ်မဲ တၢ်တဖၣ်နၣ် ဖဲ 

ဘၣ်အဂ့ၢ်အဖီခိၣ် အူသါနဲၣ် စံး၀ဲ 

ကညီမၤထူရၤ အမုၢ်နံၤအံၤ တၢ် 

wI[hOohOng[DOcdO vDIwUO bOwIr:[;*D:wI*hI 

pJ:y&HvDIu0D:zd qSUxDOvHPql KNU tdO 

၁၃ သီအနံၤ ဟ့သတၣ်ကီၢ်ဆၣ်တၢ်ပၢ 

တၢ်ြပးူကိးထံၣ်၀ံၤ တၢ်သုးကွံာ်တၢ် 

ဆၢကတီၢ်၀ံၤအလီၢ်ခံ လံာ်တၢ်နဲၣ်လီၤ 

ဟဲလီၤက့ၤလၢ တၢ်ပၢတြပးူလၢ တၢ် 

က့ၤကိးထံၣ်က့ၤအ၀ဲသ့ၣ်လၢ လါအီ 

“တၢ်ကဟံးအရ့လၢ ပှၤလၢအတီခိၣ် 

ရိၢ်မဲ တၢ်လီၤ, ပှၤတီခိၣ်ရိၢ်မဲတၢ်လၢအ 

ခီၣ်ထံးတဖၣ်နၣ်လီၤ. တၢ်ကမၤတၢ် 

ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအပူၤ ပဒိၣ် မါည့မီၣ် 

တပၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်ကဆဲး ဟံးအရ့ 

မၤအီၤလၢ ဟ့သတၣ် ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ 

(၃) ဘျီတဘျီလံဒီး အိၣ်ဒီးတၢ်သး၀ံၣ် 

၀ဲကညီဒီကလုာ်တၢ်သး၀ံၣ်, ဟ့ၣ်တၢ် 

ယူးယီၢ်ဆူ ကညီနီၣ်တယၢ်, ဟ့ၣ်တၢ် 

ယူးယီၢ်ဆူ ကီၢ်ခိၣ်စီၤဘးအူကၠံဒီး 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၁ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ်, 

နါ၀့ၣ်ဖၠိစၣ် 

ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ် စဲၤပရံသ၀ီ 

ကူၢ်အပူၤ စဲၤဖနိၤသ၀ီကပၤ တၢ်တဲ 

အါလိာ် သးအိၣ် ဟီၣ်ခိၣ်လိၤ (KNU) 

၀ဲနၣ်အပူၤ ပှၤလဲၤအိၣ်တသ့နီတဂၤ 

ဘၣ်အဂ့ၢ် တၢ်တီဃာ်၀ဲဒၣ်နၣ်လီၤ. 

နီၢ်မၣ်ခဲၤလၢ အမ့ၢ်လီၢ်က၀ီၤဖိ 

တဂၤစံး၀ဲ“ပ၀ဲပနာ်အီၣ်(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် ) 

ဒီး ပပှ့ၤ၀ဲဟီၣ်ခိၣ်အံၤ. ပဟံၣ်, ပကရၢၢ် 

(KNU)ထံလိၣ် ကီၢ်ဆၣ်ခိၣ် 

ပဒိၣ် စီၤသၣ်ဒ့ၣ်စံး၀ဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ် 

တဖၣ်အံၤ တၢ်ဘှါရှဲတဲသကိးအဖၢမုၢ် 

နၣ် တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါဃာ် လၢလံာ်တၢ်ဒုး 

သ့ၣ်ညါနၣ်လီၤ. ပဒိၣ်စ့ၢ်ကီး သ့ၣ်ညါ 

ကူာ် ၁၇ သီ အနံၤနၣ်လီၤ. 

ကီၢ်ဆၣ်ပၢြပးခိၣ် အူသါနဲၣ် စံး 

၀ဲလၢ“ပမၤအီၤလၢ ကီၢ်ခီပဒိၣ်တၢ်နဲၣ် 

လီၤနၣ်လီၤ. ပဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒီးကီၢ်ခီ 

သဲးစးတၢ်ဘျၢ၀ဲၤကျိၤ က့ၤနဲၣ်လီၤက့ၤ 

အပူၤ ပဒိၣ်မါည့မီၣ် တပာ်ဘၣ်နၣ် 

လီၤ” 

ဖဲတၢ်မၤလၤကပီၤ ကညီမၤထူရၤ 

အမုၢ်နံၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ၀ဲနၣ်အပူၤ တၢ် 

ဟ့ၣ်လီၤက့ၤ ပှၤဖျိးစိလၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ် 

ခိၣ်နၢ်သိၣ်ဒူလၢဟ့ၣ်လီၤသးတဖၣ်, 

တၢ်ပာ်လီၤ၀ဲတၢ်သးအုးဖီကွီၤ, ခိၣ်နၢ် 

တၢ်တဲလီၤဒီး တၢ်မၤဃုာ်ကညီလါခူး 

ကံၢ်စုအဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

လဲၤဆီလီၤ၀ဲတၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ လံာ် 

ဒီး (KNU) လံာ်ဒုးသ့ၣ်ညါတဖၣ် တၢ် 

လီၤ. ကတီၢ်အံၤ(ခရိၣ်နံၣ်) အဆံးသ့ၣ် 

ဘ့ၣ်ဘၣ်တၢၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဟး 

မၤဟးဂီၤအီၤဒီး ပသးတမုာ်ဘၣ်. တၢ် 

တဖၣ် လၢကဒိးနၢ်ဘၣ် တၢ်လီၢ်အဂီၢ် 

ဂီၤကွံာ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်ကဃုသ့ၣ် 

ကဃုသ့ၣ်ညါဒီး ကဟံးအရ့အဂီၢ် 

ဟဲမၤ ဟးဂီၤနၣ်ပနၣ်ဟူ, လံာ်တၢ်ဒုး 

ညါအီၤအဂ့ၢ် လီၢ်က၀ီၤဖိ တဖၣ်ဆှၢ 

ပဆှၢထီၣ်လံာ်နၣ်လီၤ.”အဂ့ၢ် တဲဘၣ် 

သ့ၣ်ညါတဖၣ်အံၤ မတၤမၤဟးဂီၤ 

ထီၣ်၀ဲလံာ်ဆူ (KNU) ထံလိၣ်ကီၢ် 

ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ်လီၤ. 

လဲၣ်နၣ် ပဃုသ့ၣ်ညါအီၤလံလီၤ” အ 

ဆၣ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အိၣ် ဖဲ 

လၢ ၂၀၁၇ နံၣ်အပူၤ (KNU)ပာ် 

ဂ့ၢ် စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ်လီၤ. 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၇ သီအနံၤနၣ်လီၤ. 

လီၤနၢ်၀ဲဟီၣ်ခိၣ် (၃၀၃)အ့ကၢၣ် ဟံၣ် 

ဒီးပဒိၣ် စီၤသၣ်ဒ့ၣ်စံးအါထီၣ် 

လံာ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဘ့ၣ် ဘၣ် 

တဒူၣ်နၣ်ခီၣ်ယီၢ်(ပ့ၣ်) ၆၀-၂၀ အလဲၢ် 

ကဒီး၀ဲလၢဖဲ တယံာ်ဒံးဘၣ်ကတီၢ် 

တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ ဖဲ 

လၢဟံၣ်တဒူၣ်အဂီၢ်ဒီး ဖဲလါယူၤလံ 

လံာ်ဒုးသ့ၣ်ညါ လၢတၢ်ဆီလီၤဃာ်အံၤ 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၅ သီအနံၤ ဒီးလံာ် 

၁၇ သီအနံၤ ကီၢ်ပဒိၣ်ဘၣ်မူဘၣ်ဒါ 

တၢ်မၤဟးဂီၤ အီၤနၣ် (KNU)ထံလိၣ် 

တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲ (KNU) 

တဖၣ် ဟဲုာ်မၤဟးဂီၤဒီး လၢတၢ်ဂ့ၢ် 

တကပၤက့ၤ ဆီလီၤဃာ်၀ဲအသီဒီး 

တကပၤ ဆီလီၤဃာ်၀ဲဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်ဒီး 

နၣ်အဖီခိၣ် (KNU)ဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်သ့ၣ် 

ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်လၢ တၢ်တဲအါဃာ်ကဲထီၣ် 

(KNU)တဖၣ် ဘှဲရှဲ၀ဲဟီၣ်ခိၣ်ကပံာ် 

တဖၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဘှါရှဲတဲသကိး၀ဲ 

အံၤနၣ် ကက့ၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ကီၢ်ပ 

တၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤ အဖၢမုၢ်ဒံးဒီး တၢ်လီၢ် 

ကတီၢ်နၣ်လီၤ. 

ဒိၣ်နၣ်လီၤ. 

ubsH;y:(1) ]zOylO wIorl;wIqgÛ wIydPxGJ 

rkIBwDIvDIu0D:tyl: wIorl;zdwIqg vUtuJxDOto;tH: wItdO 

o;tvDIcHuwUI tdO'fvJO. 

မုၢ်တီၢ်(ဖၣ်ပူၣ်) ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤဒွဲၣ်လိ, ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်တဖၣ်အပူၤ 

လၢအပူၤကွံာ် လါအီကူာ် ၂၄ သီအနံၤ သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤ ရၤလီၤအသးအံၤ 

(BPHWT) လီၢ်က၀ီၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ပသ့ၣ်ညါအီၤသီသီဒီး တၢ်အံၤပက 

ဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ဆိမိၣ်၀ံၤ ပဟ့ၣ်လီၤကသံၣ်လၢအလိၣ်တဖၣ်နၣ်လီၤ. 

wIqgtH: bOvU yS:o;eHOxJvJO 'D; e;xJvJOvHvJO. 

သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤ ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤနၣ် ဖိသၣ် ၁၂ နံၣ်အဖီလာ်ဖိသၣ် 

သ့ၣ်တဖၣ်ကဲထီၣ်သး အါနၢ်ပထံၣ်ဘၣ်လီၤ. စးထီၣ်ကဲထီၣ်သး လၢဒွဲၣ်လိ 

ကီၢ်ဆၣ်အပူၤ သ၀ီ (၄) ဖျၢၣ်, ကတီၢ်အံၤအပၣ်ဃုာ်ဒီး ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ် သ၀ီ 

ခဲလၢာ်(၁၂)ဖျၢၣ်, ဖိသၣ်ခဲလၢာ်၃၀၀ ဃၣ်ဃၣ်ဘၣ်၀ဲတၢ်ဆါအံၤဒီး ဖဲနၣ်အကျါ 

ဖိသၣ် ၉ နံၣ် တဂၤအံၤခီဖျိဘၣ် သမူးဖိတၢ်ဆါဒီး တၢ်ဆါအဂၤအိၣ် အဃိ 

သံကွံာ်၀ဲဒီး ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ် ၆ နံၣ်တဂၤ အမဲာ်ချံ တထံၣ်တၢ်လၢၤဘၣ်လီၤ. 

wIqgwzOtH: uJxDOo;'fvJO'D; bOul*PvdPo;'fvJO 

အ၀ဲအံၤ ကဲထီၣ်၀ဲလၢ (Virus) တၢ်ဆါတခါလီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် 

ဖဲနၣ်အိၣ်(၂၁)လုာ်, အ၀ဲနၣ်ဘၣ်ကူဂာ်ညီ, အါဒၣ်တက့ၢ်နါဒ့ဘံး, တၢ်ကူးအီၣ်, 

ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ခီဖျိတၢ်ဆါဃၢ်တခါလီၤ. ကသံၣ်လၢ(Antibiotic)အံၤ ပကူစါ 

အီၤတနၢ် တုၤလၢအဘျါဘၣ်. အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အါ လၢပှၤဂံၢ် 

စၢ်တဖၣ်, အါဒၣ်တက့ၢ်တၢ်ဆါအဂၤ အဒိ-နမိနံယါလၢ ကလံၤကျိၤအံၣ်ဒီး ဟၢ 

ဖၢလူတၢ်ဆါဒီး တၢ်ပူၤလီၢ်ကဲထီၣ်သးနၣ် ဖိသၣ်သံသ့ဒီး တနီၤသံနၣ်လီၤ. 

vUwIu'D;o'UwIqgtH:t*DI ubOtdO'D; tDOtD'fvJO. 

တၢ်ဆါ မ့ၢ်ကဲထီၣ်သးလံနၣ် တၢ်ကိၢ်မ့ၢ်ဒိၣ်နၣ် ကဘၣ်အီကသံၣ် တၢ် 

ကိာ်လီၤ. ထံဂံၢ်မ့ၢ်လီၤစှၤ ဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤအံသၣ်ထံ. ဒ်သိးတၢ်အီၣ်တလီၤထုးဘၣ် 

ဟ့ၣ်အီၣ်တၢ်အီၣ်လၢနၢ်ဂံၢ်. လၢတၢ်အီၣ်အပူၤမဲၣ်လိၣ် (MILO) မ့ၢ်ပၣ်ဃုာ်ဂ့ၤ, 

ဒီးတၢ်ဆါအဂၤ မ့ၢ်ကဲထီၣ်ဒ်အမ့ၢ် (Antibiotic)နၣ် ပကဘၣ်နဲၣ်လီၤ. ကဘၣ် 

ပျၢ်မဲာ်ဒီးထံချီခဲအံၤ ခဲအံၤအရ့ဒိၣ်. လုၢ်ထံကိးနံၤဒဲးလၢနီၢ် ခိကဆှီအဂီၢ်, တၢ်ပူၤ 

လီၢ် မ့ၢ်ဟဲထီၣ်ကဘၣ်သ့ကိာ်ပူၤ လၢအံသၣ်ထံ ဒ်သိး တၢ်ပူၤလီၢ်တကဲထီၣ်လၢ 

ကိာ်ဘိလိၤဘၣ်ဒ်သိး ကဒီသဒၢတၢ်ဆါဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်အဂီၢ် ဘၣ်ပာ်လီၤဆီ 

အ၀ဲသ့ၣ်. ပာ်အိၣ်ပတုာ်ကၠိဒ်သိးတပာ်ဖှိၣ်ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိးသိးဘၣ်. 

uwDItH:vU yS:qgohOwzOt*DI wIuGIxJGtD:wItdOo;tdO'fvJO. 

မ့ၢ်ဘၣ်တဲလၢကတီၢ်အံၤတၢ်အိၣ်သးနၣ် ဒ်သိးတၢ်ဆါကလီၤစှၤအဂီၢ် 

အဒိၣ်အအါတၢ်ကိၢ်မ့ၢ်ထီၣ်နၣ် ပဟ့ၣ်ဒုးအိ(Paracetamol). ကသံၣ်ဒုလိၣ် 

အါထီၣ်. တၢ်မၤစၢၤလိၣ်ကဘၣ်ဃုဒံး, အဒိၣ်အအါလိၣ်၀ဲ တၢ်အီၣ်နၢ်ဂံၢ်နၣ် ဘါ 

ကခိးကွၢ်တၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးဒီး တၢ်ကွၢ်ထွဲ, ဒ်သိးတၢ်ဆါတကဲအါထီၣ်အဂီၢ် 

ပခိးကွၢ်ထွဲအီၤ, လၢဒီသဒၢတၢ်ဆါအဂီၢ်ပထၢၣ်၀ံချၢ ကူၢ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ 

၀ဲၤကျိၤ (KDHW)ဒီး မဲၢ်တီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး (SMRU-Shoklo Malaria 

research Unit)သ့ၣ်တဖၣ် ပမၤသကိးတၢ်နၣ်လီၤ. ဒီးလၢ တၢ်လိၣ်လၢ အဂၤဒ် 

အမ့ၢ် လၢတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, ဖိသၣ်တဖၣ်တၢ်အီၣ်ဂံၢ်ဘါအဂီၢ်, တၢ်၀ံစိာ်တီဆှၢ 

တကပၤနၣ် (CPI-Community Partners International)ကူၢ်သ့ၣ် တဖၣ် 

မၤစၢၤ၀ဲနၣ်လီၤ. 

'fod;orl;zdwIqgtH: wuJxDOt*DI uoHO'Do'UwItdOo; tdO 

'fvJO. 

ပထံၣ်လၢ ပမ့ၢ်ဒီသဒၢလၢ တၢ်ဆဲး 

ကသံၣ်တခီ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ပလဲၤခီ 

ပတာ်အီၤကနၢ် ... 

ကတီၢ်အံၤ အိၣ်ဒၣ်လဲၤကူစါတၢ်လီၢ်လၢတၢ်ဆါကဲထီၣ်သးနၣ်လီၤ. လၢ 

ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ် တခီတနၢ်ဒံးဘၣ်. ဘၣ်မုၤဃိလဲၣ်နၣ် ခိၣ်နၢ်လၢတီခိၣ်ရိၢ် 

မဲတၢ်လၢတၢ်လီၢ်ဖဲနၣ် ကမၤသကိးတၢ်ဒီးကီၢ်ပဒိၣ်တၢ်အိၣ် ဆူၣ်အိၣ် ချ့၀ဲၤကျိၤ 

တအိၣ်ဒံးဘၣ်. မ့ၢ်က့ၤကွၢ်ကဒါက့ၤဖိသၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်အံၤနၣ် 

တၢ်အီၣ်လီၤထုးနၣ်လီၤ. တၢ်အီၣ်ဂံၢ်ဘါတအိၣ်အဃိလၢအဒီသဒၢတၢ်ဆါအဂီၢ် 

ဂံၢ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ မ့ၢ်မၤထဲတၢ်ကူစါယါဘျါတခါဧိၤဒု အဘျးတအိၣ်ဘၣ် 

ကဘၣ်မၤစၢၤတၢ်အီၣ်နၢ်ဂံၢ်, ကဘၣ်ဆဲးတၢ်ဒီသဒၢကသံၣ်မး ပခီပတာ်တၢ် 

ကီတၢ်ခဲကနၢ်. 

wIqgtH: wIuzDO*UItD:ue>IvU qUuwDIzJvJO. 

ဒီသဒၢအီၤကနၢ်တလါအံၤကတီၢ်ပူၤနၣ်ယထံၣ်ဒ်နၣ်. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လီၢ် 

အံၤတဒိးနၢ်ဘၣ် တၢ်ဒီသဒၢ ကသံၣ်ဘၣ်အဃိ မ့ၢ်ဟဲအါထီၣ်ဟဲအါထီၣ်သ့, က 

ဆဲးကဲထီၣ်အသးခီဒုတဲလီၤတံၢ်တသ့ဘၣ်. လၢဒီသဒၢ ကနၢ်အဂီၢ် ပ၀ဲတၢ်အိၣ် 

ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကူၢ်ဒီးပၢပၠးကူၢ်ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ်လၢကၢးမၤတဖၣ်ပကဘၣ် 

ဆီၣ်ထွဲ, ကမၤသကိးတၢ်ဒီး ကီၢ်ပဒိၣ်ဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤနၢ်တနၢ် ပကတဲသကိး ဒီး 

ပကဘၣ်ဆဲးမၤ၀ဲတၢ်ဆဲးကသံၣ် ဒီသဒၢနၣ်လီၤ. 

uwJtgxDOwItdOwrH:rH:'H;{g 

ပ၀ဲတကပၤဒု ပမၤ၀ဲဘၣ်ဃးဆူၣ်ချ့တကပၤန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်က၀ီၤ တၢ်အိၣ် 

သးအဖီခိၣ် တၢ်ဆါမ့ၢ်ကဲထီၣ်တခီ မၤစၢၤဒ်သိးကပတုၢ်အဂီၢ်နၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် 

တၢ်လိၣ် ဒ်သိး တၢ်အီၣ်လၢ ကနၢ်ဂံၢ်ဘါဂီၢ်, တၢ်ဒီသဒၢ, လၢနၢ်အမဲာ်ညါတၢ်လဲၤ 

တၢ်က့ၤ, လီၢ်က၀ီၤတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်နၣ် တၢ်ဆါကဆဲး ကဲ 

ထီၣ်သးလီၤ. လၢတၢ်နၣ်အဃိ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါခိၣ်နၢ်တဖၣ် တဘၣ်ကွၢ်ထဲတၢ် 

အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တခါဘၣ်ဒီး လၢလီၢ်က၀ီၤတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ် ကမၤစၢၤ 

သကိးဒီး လီၢ်က၀ီၤမ့ၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်မးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ . 

# တၢ်သမူးဖိတၢ်ဆါလၢကဲထီၣ်သးအံၤ. လိၤဘ့ၣ်ခိၣ်ကဖိထီၣ်, ကူး, 

ကိာ်ပူၤတၢ်ပူၤလီၢ်ကဲထီၣ်, မဲာ်ချံဆါ, ကိာ်ဘိဆါဒီး ဟၢဖၢဟးတၢ်ပနီၣ်သ့ၣ်တ 

ဖၣ်ဖျါထီၣ်၀ဲအဂ့ၢ် (BPHWT) ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 



wIupDOoeUO 

rkIBwDI uDI&hOtyl: cdOCU:e>qUOwIbO'dbOxH;tCd 

vdObO*hI*D:tlwIr:pU: 

rkIBwDI[DOu0D:tyl: orl;zdwIqgtCd 

yS:qg(200)bsJOtusg oH(1)*: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၅ သီ,၂၀၁၈ နံၣ်, 

စးအဲၣ်စူ 

မုၢ်တီၢ်(ဖၣ်ပူၣ်)ကီၢ်ရ့ၣ်လူၤသီ 

ဒွဲၣ်လိဒီး ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်တဖၣ်အပူၤ 

စးထီၣ်လၢလါအီကူာ် အကတၢၢ် တွံ 

နၣ် မူခိၣ်စူၤထံဒိၣ်အဃိ ထံလုၢ်ဘၢ 

၀ဲလီၢ်က၀ီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်မၤအီၣ် 

လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ဟးဂီၤကွံာ်အဃိ 

ကတီၢ်အံၤ လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢဂ့ၢ် 

ဂီၤအူ အဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

ဖဲလါအီကူာ် ၂၃ သီတုၤ ၂၆ 

သီအနံၤနၣ် မူခိၣ်စူၤထံဒိၣ်အဃိ ဟီၣ် 

ခိၣ်ကၢၢ် လာ်သ့ၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်အ 

သးဒီး လီၢ်က၀ီၤဖိ တၢ်မၤအီၣ်လီၢ် 

ဒ်အမ့ၢ်စံာ်လီၢ်, ကျီးလီၢ်, ခုး(ဃုး) 

လီၢ်ဒီး တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးကျီးလီၢ်သ့ၣ်တ 

ဖၣ်အံၤ ထံလုၢ်ဘၢကွံာ်၀ဲဒီး တကး 

ဘၣ် လီၢ်က၀ီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဒိ 

ဘၣ်ထံးသံအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ် ပှၤလဲၤမၤစၢၤ 

တၢ်ကူၢ်တနီၤတဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

ကညီဖိခိၣ်ဃၢၤဒီး ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်မၤ 

ပှာ်ဘျးစဲ(KESAN) ပှၤဂ့ၢ်၀ီမူဒါခိၣ် 

စီၤနၢ်ကီၢ်တဲ၀ဲလၢ “တၢ်မၤစၢၤသ့ၣ် 

တဖၣ်လိၣ်၀ဲလီၤ. ပှၤလၢစံာ်လီၢ်, ခုး 

လီၢ်ဟးဂီၤ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီး နံၣ်လၢ 

ကဟဲ ကဘၣ်ပာ်ကီၤဃာ်ဘုချံလိၣ်ဒံး 

အဖီခိၣ်တုၤကတီၢ်အံၤတထံၣ်ဘၣ်လၢ 

တၢ်ဟဲမၤစၢၤဒံးဘၣ်နၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် စံး 

ဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ်လီၤ. 

ခီဖျိထံဒိၣ်လုၢ်ဘၢတၢ်အဃိလီၢ် 

က၀ီၤဖိ တၢ်မၤအီၣ်စံာ်လီၢ် ဟးဂီၤ၀ဲ 

၂‚၂၆၃ တီၤအပူၤ အ့ကၢၣ် ၄၉၉၃.၉၂, 

ခုးလီၢ် ၁‚၄၃၆ လီၢ်, ကျီးလီၢ် ၅၄ 

လီၢ်အပူၤ အ့ကၢၣ်၁၃၈.၆၂, ထံဘီကျိၤ 

၁၂၆ ခါ, ကၠိ ၃ ဖျၢၣ်, ဟံၣ်ခိၣ်၆၉ ဖျၢၣ်, 

ဘုဖီ ၃၆ ဖျၢၣ်အပူၤ ဘုဟးဂီၤ 

၁‚၅၃၄ နာ်, ဒီးကတီၢ်အံၤဟံၣ်ခိၣ် 

၃‚၈၇၉ ဒူၣ်အပူၤ ပှၤနီၣ်ဂံၢ် ၁၇‚၉၅၇ 

ဂၤ သ့ၣ်တဖၣ်သဂၢၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီ 

တၢ်ခဲ ဒီးလီၢ်က၀ီၤကမျၢၢ် ၈ ဂၤသံ 

ဒီးဘၣ်ဒိ၀ဲ ၈ အဂ့ၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ 

(ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)မုၢ်တီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်တၢ်မၤနီၣ် 

အပူၤနၣ်လီၤ. 

ကတီၢ်အံၤလီၢ်က၀ီၤ ကမျၢၢ်သ့ၣ် 

တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်ကဒုဒံးဒၣ်လၢ အ၀ဲ 

သ့ၣ်စံာ်လီၢ်ဒဲအပူၤဒီး တၢ်အီၣ်တၢ်အီ, 

တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးဒီးတၢ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ် 

ချ့သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်) 

မုၢ်တီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် ရဲၣ်ကျဲၤမၤစၢၤ အ၀ဲ 

သ့ၣ်ဒီး ကဃ့ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်မၤစၢၤလၢ 

(လီၢ်ခၢၣ်သး)အိၣ်အဂ့ၢ် မုၢ်တီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် 

တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၉ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ်, 

စီၤရှါ 

မုၢ်တီၢ်(ဖၣ်ပူၣ်)ကီၢ်ရ့ၣ်,ဒွဲၣ်လိဒီး 

ဘုသိၣ်ကီၢ်ဆၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ ခီဖျိ 

သမူးဖိတၢ်ဆါအံၤ ကဲထီၣ်၀ဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ် 

မုၢ်အဃိ ပှၤဖိသၣ် ၂၀၀ ဘျဲၣ်အကျါ 

သံကွံာ်၀ဲတဂၤဒီး မဲာ်ချံတထံၣ် တၢ် 

လၢၤဘၣ်တဂၤအဂ့ၢ် ထၢၣ်၀ံချၢ တၢ် 

အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကူၢ် BPHWT 

မုၢ်တီၢ်ဟီၣ်က၀ီၤ မူဒါခိၣ် စီၤဖိအ့ စံး၀ဲ 


“ဖိသၣ်လၢသံတဂၤအံၤ မ့ၢ်အသံ 

လၢသမူးဖိတၢ်ဆါ ဧါ, မ့ၢ်အသံလၢ 

တၢ်ဆါအဂၤဧါနၣ် ပကလူၤဃုအစၢ 

နၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဖိသၣ်လၢအမဲာ်ချံတ 

ထံၣ်တၢ်လၢၤ ဘၣ်တဂၤနၣ် ကဲထီၣ် 

အသးလၢတၢ်ဆါအံၤ အဃိလီၤ. ပ၀ဲ 

တၢ်အိၣ်ဆူၣ် အိၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိ တဖၣ် 

ပခိးကွၢ်လၢအဘူးအဃိ ပှၤဆါတဖၣ် 

က့ၤအိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ကဒါက့ၤအိၣ်လီၤ.” 

အဂ့ၢ် စီၤဖိအ့စံးဘၣ်၀ဲလီၤ. 

အပူၤကွံာ်စးထီၣ်လၢ လါအီကူး 

၂၄ သီတုၤ လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၀ သီ 

အနံၤ တၢ်ဆါအံၤ စးထီၣ်ရၤလီၤအသး 

လၢ သ၀ီၤ ၈ ဖျၢၣ်အပူၤ ပှၤဒိးနၢ်တၢ် 

ဆါအိၣ်၀ဲ ၁၀၀ ဘျဲၣ်ဒီး ကတီၢ်အံၤ 

ဟဲအါထီၣ် သ၀ီ ၄ ဖျၢၣ်ဒီး ဖိသၣ်လၢ 

အဒိးနၢ်တၢ်ဆါအါထီၣ် ၁၀၀ ဘျဲၣ် 

အဃိ ဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ကူစါယါဘျါ၀ဲ 

ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်အဂ့ၢ် စီၤဖိအ့ဆဲးတဲ 

ကဒီး၀ဲလီၤ. 

ဖိသၣ်လၢ သမူးဖိတၢ်ဆါဘၣ် 

သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် ကတီၢ်အံၤဘၣ် 

တၢ်ကွၢ်ထွဲ ကူစါယါဘျါအီၤလၢ ကညီ 

ဆူၣ်ချ့မၤစၢၤ၀ဲၤကျိၤ KDHW, (Shoklo 

Malaria Research Unit-SMRU) 

ကူၢ်ဒီး (Community Partners 

International)သ့ၣ်တဖၣ် ပာ်ဖှိၣ် 

မၤသကိးတၢ်အဂ့ၢ် BPHWT တဲ၀ဲ 


လၢနၢ်အမဲာ်ညါ တၢ်ဆါအံၤကဲ 

ထီၣ်အသးအါဒၣ်တက့ၢ် ဖိသၣ်လၢ 

အသးနံၣ် ၁၂ နံၣ်ဆူအဖီလာ်တဖၣ်ဒီး 

တၢ်ဆါအံၤ အတၢ်ပနီၣ်ဖျါ၀ဲဒ်အမ့ၢ် 

တၢ်ကိၢ်ထီၣ် , ဖံးဘ့ၣ်ခိၣ်ကဲထီၣ်တၢ်ပူၤ 

လီၢ်, ကူး, ထါခိၣ်တၢ်ပူၤလီၢ်ကဲထီၣ်, 

မဲာ်ချံဆါ, ကိာ်ဘိဆါဒီး ဟၢဖၢလူ 

သ့ၣ်တဖၣ် ကဲထီၣ်သးနၣ်လီၤ. 

လၢတၢ်ကူစါယါဘျါ၀ဲ သမူးဖိ 

တၢ်ဆါအံၤအဂီၢ် ကသံၣ်ကသီလၢ အ 

လိၣ်တဖၣ်နၣ် မဲၢ်တီၢ်တၢ်ဆါဟံၣ် 

(MTC), (HSS Program) ကူၢ် 

သ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်ထွဲမၤစၢၤ၀ဲ ကသံၣ် 

ကသီတဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်တလၢတပှဲၤ 

ဘၣ်ဒီး ကတီၢ်အံၤလိၣ်အါထီၣ်တၢ်မၤ 

စၢၤတဖၣ်အဂ့ၢ် BPHWT တဲ၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

uOnHOeDO yS:vDItdOurSH (200) bsJOuh:vU 

eDIupIwIvDIwoh'H;bO 

yS:CdPzdvU pHOzsd;wzOvU wIuh:zDOue>It*DI 

KNU/KNLA-PC ur:pU: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၃ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

နၣ်ဘွါချ့ 

မုၢ်တီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤ ကညီဒီက 

လုာ်တၢ်ထူၣ်ဖျဲးသုးမုၢ်ဒိၣ် (KNLA) 

သုးက့ (၅) စုဒုၣ်စုတီၤဖီလာ် ဒီးကီၢ်ပ 

ဒိၣ်သုးတၢ်ခးလိာ်သးကဲထီၣ် ဖဲ 

လါအီကူာ်၂၉ သီအနံၤအဃိကၣ်ညံၣ် 

နီၣ်လီၢ်က၀ီၤဖိတဖၣ်လၢအဃ့ၢ်တၢ်ဒုး 

ခဲလၢာ်အိၣ်၀ဲ ၂၄၅ ဂၤအံၤ တုၤကတီၢ် 

အံၤ က့ၤကဒါက့ၤ တနၢ်ဒံးဘၣ်အဂ့ၢ် 

ခီတီၢ်ပှၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါတဖၣ်တဲ၀ဲ နၣ် 

လီၤ. 

ခီတီၢ်လီၢ်အိၣ်ကမှံဒဲက၀ီၤ ပှၤ 

ဘၣ်မူဘၣ်ဒါ အူထိတဲ၀ဲလၢ “ပှၤဒိးလီၤ 

ဃာ်ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်၀ဲတစှၤ ဒီး 

မ့ၣ်ပိၢ်, ပိၢ်ဖးထီၣ်ကိးနံၤလီၤ. ဂီၤဖံး 

(ကျီၢ်) , ပနၢ်, မဲာ်တဲးလဲး သံကိးနံၤ 

လီၤ. တၢ်မၤပျီမ့ၣ်ပိၢ်မ့ၢ်၀ံၤမး က့ၤကသ့ 

လီၤ. ဒီးလၢကအိၣ်ကဆိးအဂီၢ် 

ပှၤဘၣ်မူ ဘၣ်ဒါတဖၣ် ရဲၣ်ကျဲၤဒ်လဲၣ် 

တသ့ၣ်ညါဘၣ်.”အဂ့ၢ် တဲဘၣ် ခ့ၣ် 

အဲးစံၣ် နၣ်လီၤ. 

ခီဖျိလၢ သုးခံခီခံကပၤ တၢ်ဒုး 

ကဲထီၣ်အဃိ ကၣ်ညံၣ်နီၣ်သ၀ီအပူၤ 

သ၀ီဖိတဖၣ်ကဲထီၣ်၀ဲပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံ 

ဒီးဖဲလါအီကူာ်၂၉ သီအနံၤ ဟဲတုၤလၢ 

ခီတီၢ်ပူၤဒီး ဘၣ်အိၣ်ကဒုအသးဖဲ 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၅ သီ,၂၀၁၈ နံၣ် 

ဖၣ်အၣ်အပူၤ ပှၤဃိာ်ဖိလၢအဃ့ၢ် 

ဖျိးတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်က့ၤဖီၣ်ကနၢ်အဂီၢ 

်ကညီတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကီၣ်ကးကရၢ 

(KNU/KNLA-PC)ကပာ်ဖှိၣ်မၤသကိး 

တၢ်အဂ့ၢ် ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါဃာ်၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

ဖဲအပူၤကွံာ် လါစဲးပထ့ဘၢၣ် 

၁၆ သီအနံၤ ၀့ၢ်ဖၣ်အၣ်ဃိာ်အပူၤ 

ပှၤဃိာ် ဖိလၢအမၤဟးဂီၤဃိာ်ဒီး 

ဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲး တဖၣ်အကျါတနီၤ 

တၢ်က့ၤဖီၣ်အီၤ တနၢ်ဒံးဘၣ်ဒီး 

ပှၤဃိာ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ဟဲ ုာ်လီၤလၢ 

အ၀ဲဟီၣ်က၀ီၤပူၤ ကဖီၣ်ဒီး 

ဟံးအရ့အဂ့ၢ် ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါဃာ်အ၀ဲ 

သ့ၣ်ဒုးယၤသုး, သုးရ့ၣ်ဒီး၀ဲၤကျိၤတ ပှၤဃိာ်ဖိလၢ အဃ့ၢ်ဖျိးထီၣ် 

ဖၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၂ သီအနံၤလံ တဖၣ်အံၤ ဟဲုာ်လီၤလၢ(KNU/ 

အဂ့ၢ် သုးခိၣ်ဒိၣ်စိစီၤကၠီၣ်ညိၣ်စံးဘၣ် KNLA) ဟီၣ်က၀ီၤပူၤအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်ပဒိၣ် 

ခ့ၣ်အဲးစံၣ် နၣ်လီၤ. 

ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဟ့ၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါ 

“စးထီၣ်လၢ ပှၤဃိာ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ကစီၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ 

ဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လံၤလံၤလံ, မ့ၢ်ဟဲုာ် ပှၤလၢလီၤဆီတဖၣ် တၢ်ကသမံသမိး 

လီၤဆူအတံသ့ၣ်တၢ်လီဒု ပကမၤအီၤ အီၤဒီး မ့မ့ၢ်ပှၤဃိာ်ဖိလၢ အဃ့ၢ်ဖျိးတခီ 

လၢ တၢ်ဘျၢးအသိးလီၤ. မ့မ့ၢ်ဘၣ်ပပှၤ ဟံးအရ့ဒ်တၢ်နဲၣ်လီၤဃာ်အသိးအဂ့ၢ် 

ကလုာ်နာ်က့ ပတပာ်ခူသူၣ်အီၤဘၣ်. နၣ်လီၤ. 

တၢ်မၤ၀ဲ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်ကတီၢ် ဟီၣ်က ပှၤဃိာ်ဖိဃ့ၢ်ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ် 

၀ီၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, ဟီၣ်က၀ီၤ တၢ်မုာ် အံၤ ကဲထီၣ်သး ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ်၁၆ 

တၢ်ခုၣ်လၢ တၢ်ထီဒါအီၤတဖၣ်အံၤ သီ လၢဖၣ်အၣ်, တီၤကလ့ဃိာ်ဒီး ပှၤ 

ပကမၤလၢ တၢ်ဘျၢသဲးစးအသိးလီၤ.” ဃိာ်ဖိခဲလၢာ် ၄၂ ဂၤဒီး ကတီၢ်အံၤ 

အဂ့ၢ် သုးခိၣ်ဒိၣ်စိ စီၤကၠီၣ်ညိၣ် စံး၀ဲ တၢ်က့ဖီၣ်နၢ်က့ၤ ၂၄ ဂၤဒီး ထူၣ်ဖျဲးဒံး၀ဲ 


၁၈ ဂၤအဖၢမုၢ်နၣ်လီၤ. 

(မလၣ်ယူၣ်မၠဲၣ်)က၀ီၤဒ့လၢ အဘူးအ 

တံၢ် အဟံၣ်နၣ်လီၤ. 

လၢနၣ်အမဲာ်ညါ တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ 

တၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိ ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိ 

သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်တတူၢ်လိာ်အီၤ 

လၢခီတီၢ် လီၢ်အိၣ်ကမှံ ဒဲက၀ီၤဘၣ်ဒီး 

တၢ်ဆၢကတီၢ် ယံာ်လံ၀ဲခံွံဘျဲၣ်လံ 

အဖီခိၣ် တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးလီၢ်ကျဲ, 

တၢ်အီၣ်တၢ်အီ တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ် 

ဟဲအိၣ် ထီၣ်စ့ၢ်ကီး၀ဲအဂ့ၢ် ကၣ်ညံၣ် 

နီၣ် ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိတဖၣ် တဲ၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

ကၣ်ညံၣ်နီၣ် ပှၤလီၢ်အိၣ်ကမှံဖိ 

တဂၤလၢ အမ့ၢ်နီၢ်အ့ခၠိၣ်တဲ၀ဲ“ပသ၀ီဒု 

ပအဲၣ်ဒိးက့ၤအိၣ်၀ဲ, က့ၤတသ့ဒံးဒီးပှ 

ၤဒီးဃာ်မ့ၣ်ပိၢ်အဃိ က့ၤတဘူၣ်ဘၣ်. 

ခဲအံၤ ဘၣ်အိၣ်လၢဘူးတံၢ်တဖၣ်အ 

အိၣ် တဂ့ၤအါအါဘၣ်. မ့ၢ်သုးကျဲၤနၣ် 

ပှၤ တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဒုဂ့ၤ၀ဲ. ပှၤလၢမၤစၢၤ 

ပှၤနၢ်တဖၣ် အဲၣ်ဒိးတဲလၢ ကမၤစၢၤ 

ပှၤ.”အဂ့ၢ် နၣ်လီၤ. 

ကတီၢ်အံၤ ကၣ်ညံၣ်နီၣ်ပှၤလီၢ် 

အိၣ်ကမှံဟံၣ်ဒူၣ်အိၣ်၀ဲ ၅၁ ဒူၣ်, ပှၤ 

နီၣ်ဂံၢ်အိၣ် ၂၅၄ ဂၤဒီး လၢအ၀ဲသ့ၣ် 

တဖၣ်အဂီၢ် လူၢ်ပျဲၢ်ပၢြပး၀ဲၤကျိၤဒီး တၢ် 

ဘူၣ်ကစၢ်တဖၣ် ဟဲမၤစၢၤတၢ်အီၣ်တၢ် 

အီအိၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ်တလၢဘၣ်အဂ့ၢ်ပှၤ 

ဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 



5

OuDbOc 

wIuGJ;xD&D: 

Jzd wItdOrlwk: xDO q 

(rh) 

qGHO'hOtJO'D (idol) tyl: yS:vUtrH:'dOxDO 

pD:uHOpd 

lysJI pDIcdO 

pD:ohrahO 

ကတီၢ်အံၤ ဆွံၣ်ဒ့ၣ်ထံကီၢ် (Stockholm)၀့ၢ်အပူၤ(Sweden Idol )တၢ် 

ြပၢလၢတၢ် မၤအီၤအံၤ ပှၤမံၤဒိၣ်တဂၤနၣ်မ့ၢ်၀ဲ စီၤကံၣ်စိလၢ အမ့ၢ် ကညီဖိလၢ 

အသးအိၣ် ၁၇ နံၣ်တဂၤအံၤ နၣ်လီၤ. 

အ၀ဲဒၣ်အံၤ လၢအပူၤကွံာ် အိၣ် ဆိး၀ဲလၢ ကီၢ် ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီ ၢ် ပယီၤ ကီ 

ၢ်ဆၢ မဲၢ်လးဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ဒဲက၀ီၤ ပူၤ ဒီး လဲၤတုၤလၢ ကီၢ်ဆွံၣ်ဒ့ၣ်အိၣ် လံ၀ဲ ၁၅ 

နံၣ်လံဒီး အခဲအံၤအ၀ဲ အိၣ် ဆိးလၢ(Halls Berg)၀့ၢ် အပူၤ နၣ်လီၤ. 

ဆွံၣ်ဒံၣ်အဲၣ်ဒီတၢ်ြပၢအပူၤ စီၤကံၣ်စိအံၤ သး၀ံၣ်တၢ်ကလုၢ်ဂၢၢ် 

ဒ်သိးပှၤသး၀ံၣ် တၢ်စဲၤနီၢ်တဂၤအသိး ဒီးဒိးနၢ်ဘၣ်၀ဲ ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီ ၢ် (judge) 

တဖၣ် အတၢ်စံးပတၢၤဒီး ဒိးနၢ်ဘၣ် ၀ဲကမျၢၢ်တဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ လၢ 

ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်နၣ်လီၤ. 

ဘၣ်ဃးတၢ်လဲၤြပၢ၀ဲနၣ်စီၤ ကံၣ်စိတဲ၀ဲလၢ “လဲၤြပၢလၢညါတဘျီသးနံၣ် 

၁၆ မ့ၢ်ပှဲၤမးုာ်ြပၢနၢ်အဃိ ယသးအိၣ် ၁၅ နံၣ်ဒံးလီၤယလဲၤြပၢ တနၢ် ဒံးဘၣ်. 

အခဲအံၤတဘျီက့ၤကိးဒါက့ၤယၤအဆိဘၣ်ဆှၢနၢ်တၢ်ဂီၤ, ဖဲနၣ်ပှၤလၢအနၢ် 

အမးအါကတၢၢ် ၄ ဂၤ ဘၣ်ုာ်တၢ်ြပၢဒီးဖဲ ၄ ဂၤအကျါ ယပၣ်ဃုာ်လီၤ” အဂ့ၢ် 

တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

အ၀ဲဒၣ်နၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအသးစဲ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢအမဲာ်ညါ အ၀ဲသး စဲ 

စ့ၢ်ကီး ဖျၢၣ်ထူတၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲတဂၤ စ့ၢ်ကီးနၣ်လီၤ. လၢတၢ်လဲၤြပၢ၀ဲ (Sweden 

Idol)တၢ်ြပၢနၣ်အပူၤ အ၀ဲ လိၣ်ကွဲဖျၢၣ်ထူဒီး အခီၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ် ဆၣ် 

ပာ်ဆူၣ်သးဒီး လဲၤြပၢ၀ဲတၢ်သး ၀ံၣ်ြပၢအဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. ကတီၢ်အံၤလၢ ပှၤဃုထၢထီၣ် 

ပှၤအဂ့ၤကတၢၢ် ၁၃ ဂၤ အကျါအ၀ဲပၣ်ဃုာ်လံဒီး အ၀ဲမၤနၢ် တၢမ့ၢ်ဂ့ၤ 

တနၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤကဂုာ်ကျဲးစၢး ၀ဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ်အဂ့ၢ် စီၤကံၣ်စိ တဲ၀ဲလီၤ. 

“ယကဂုာ်ကျဲးစၢးအီၤ လၢအဂ့ၤ ကတၢၢ်လီၤ. ပှၤကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ယၤ 

ဒီး ပှၤမ့ၢ်သးခုဒီး ယသးခုလီၤ. ကတုၤ လၢဖီတၢၣ်အဂီၢ် ဘၣ်လဲၤတဆီ၀ံ 

တဆီအဂ့ၢ် ယထံၣ်ဒ်နၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် တဲ၀ဲလီၤ. 

လၢတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ် ဘါအီၤဒီး (Judge)သ့ၣ်တဖၣ်တၢ် ကတိၤဆီၣ် 

သခူထီၣ်အီၤနၣ်အ၀ဲဒိးနၢ် ဘၣ်တၢ် သးခုဒီး လၢတၢ်ထံၣ်ဒိၣ်လီၤသးတခီ 

တအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် စီၤကံၣ်စိ တဲ၀ဲနၣ် လီၤ. 

“ယမ့ၢ် ပှၤပတီၢ်မုၢ်တဂၤလီၤ. ယလဲၤတုၤလၢပတီၢ်အံၤနၣ် ယတ 

ထံၣ်ဒိၣ်ယသးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ပှၤအါဂၤ သ့ၣ်ညါအါထီၣ်ယၤဒီး အတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ် 

ဟ့ၣ်ဘါယၤအဃိ ယသးခုနၣ်လီၤ” အဂ့ၢ် တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

အ၀ဲလဲၤတုၤလၢကီၢ်ဆွံၣ်ဒ့ၣ်အပူၤ လၢအသးနံၣ်အိၣ်၀ဲ၄ နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်ဒီး 

အခဲအံၤ အ၀ဲကတိၤ၀ဲကညီ ကျိာ်တကး ဘၣ်အမဲာ်ညါ ဆွံၣ်ဒ့ၣ် ကျိာ်ဒီး 

ကိၤလၤ၀ါကျိာ်ဘၣ်၀ဲ ဂ့ၤဂ့ၤ နၣ်လီၤ. ဒီးတကးဘၣ် အမဲာ်ညါ စီၤ ကံၣ်စိအံၤ 

လၢကီၢ် ဆွံၣ်ဒ့ၣ်ကညီတၢ် ဟူးတၢ်ဂဲၤဒီးနံၤဒိၣ်နံၤ ထီသ့ၣ်တဖၣ် အပူၤ 

အါဒၣ်တက့ၢ် နၣ်မ့ၢ် ပှၤတဂၤ လၢအုာ်လီၤ ပၣ်ဃုာ်ပၣ်ဂီၢ်၀ဲ ချးဆၢ ချးကတီၢ် 


စီၤကံၣ်စိအတၢ် ပာ်သးလၢကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်တခီနၣ်“ပ၀ဲကိးဂ 

ၤမ့ ၢ် ပှၤကညီလီၤ. ဆွံၣ်ဒ့ၣ်ကညီ, ကီ ၢ် ချၢကညီ, ပမ့ၢ်ကညီဖိခဲလၢာ်အဃိ 

ပဘၣ်အဲၣ်လိာ်ပသးလီၤ. မ့ၢ်၀ံၤတၢ်လၢပအဲၣ်ဒိးမၤနၣ်မၤခီ , မၤလၢအဂ့ၤ ကတၢၢ် 

ကကဲထီၣ်တၢ်သးခုလၢပဂီၢ် လီၤ.” အဂ့ၢ် တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဃ့ၢ် သုးတၢ်အိၣ်မူ အမံၤဒိၣ်ထီၣ် လၢဆွံၣ်ဒ့ၣ်(Idol) စီၤ 

ကံၣ်စိအံၤလၢတၢ် ပညိၣ်ကလၢပှဲၤထီၣ် အဂီၢ် ကဂုာ်ကျဲးစၢး၀ဲအဂ့ၢ် နၣ်လီၤ. 

“သုဟ့ၣ်ဂံၢ် ဟ့ၣ်ဘါယၤအဃိ စံးဘျးဘၣ်သုကိးဂၤဒဲလီၤ. မုၢ်တနံၤ 

ယသးအိၣ်ကလဲၤ သး၀ံၣ်တၢ်လၢထံ ဂုၤကီၢ်ဂၤ, ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်, ကီၢ်ပယီၤ, 

ကီၢ်အမဲရကၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ကလဲၤသး၀ံၣ် ဘၣ်တ ၢ် နၣ် တ ၢ် ပညိၣ်အိၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် 

စီၤကံၣ်စိတဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 


wvU:

xg 

[Juh:ql yuDIolvh: 

လၢ…….သူလ့ၤနီၣ်မံၤဖိ. 

(အိၣ်တမှံၤကီၢ်အီစ်ထ့လ်ယါ) 

ကညီဖိ မိၢ်ထံးပၢ်ထံး 

ဆ့ကံၣ်ဆ့မိၢ်သူဖိလံၤ 

တတူၢ်ဃီ ပမ့ၢ်ကညီ 

မ့ၢ်သပၢၤဟၢတဖျၢၣ်ဃီ 

ြပၣ်မါ, ပယီၤမၤသ့ၣ်ဖး. 

ဖျိးကွံာ်ပ၀ဲဂၤပၤပၤ. 

ပမ့ၢ်ဘၣ်အိၣ်ယံၤလိာ်သး 

တခီဘီမုၢ်ဆူကီၢ်ဂၤ 

သးတၢ်အဲၣ်ပပှၤကလုာ် 

တလီၤမၢ်လၢပသးပူၤ 

ကညီဖိပအဲၣ်ကညီ 

တတုာ်ပ၀ဲဆူတၢ်ကီ. 

ထဲတမံၤအဲၣ်ဒိးစံးယဲ 

ကွၢ်ထံက့ၤပတၢ်လဲၤကျဲ 

ပယီၤပှၤမၤပျီၢ်မၤဒီ 

တဘၣ်လဲၤထူးဘူးဒီးအီၤ 

တၢ်ကမၣ်ကလီၤတီပှၤ 

ကညီဖိဧၢပလီၢ်သး 

တနံၤအံၤကလုာ်ကညီ 

ထိးဖှိၣ်လိာ်က့ၤသပၢၤခီ 

ဆ့ပျိၢ်ဆ့မိၢ်သူဖိလံၤ 

က့ၤသကိးလီၢ်ဘူးလီၢ်ယံၤ 

ကွဲးလီၤက့ၤပတၢ်စံၣ်စိၤ 

လၢမၤထူရၤလၢၢ်ထူၣ်လိၤ. 

တနီၤလၢထံကွာ်ထံခံ 

တနီၤလၢထံယံၤကီၢ်ယံၤ. 

မ့ၢ်နၢ်သက့သပၢၤက့ 

သါပ့ၤနီၣ်လိာ်သးတသ့. 

တစၢၤဃီမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကီ 

တဆ့ၣ်နီၤဒီးကွၢ်ကလီ. 

ကညီဖိလၢတၢ်အဲၣ်အီၤ 

ထံကီၢ်တၢ်သဘျ့အဂီၢ် 

ယီၢ်လီၤသကိးပဒုၣ်ဒါ 

နီတစဲးတဘၣ်ဟ့ၣ်ဃၣ် 

တဆၢထံၣ်ပပှၤကလုာ် 

ကဘၣ်ကဲထီၣ်ပယီၤကုၢ်. 

ပယီၤမၤသံပကလုာ် 

အိၣ်တ့ၢ်လံတၢ်စံၣ်စိၤပူၤ 

စးထီၣ်လၢဖံဖုအစိၤ 

တုၤခဲအံၤမ့ၢ်ဒၣ်ဒ်သိး 

မ့ၢ်တထံၣ်ဒီးကွၢ်တဖျါ 

မ့ၢ်တၢ်မၤသံလီၤပသး. 

ထံသူမှဲကျိဒီးဃိၣ်လိာ် 

နီၣ်တယၢ်လူၢ်ကစၢၢ်ဒိၣ် 

ထံထၣ်စွ့ဒီးကျိၣ်ယီၢ်လ့ 

သါပ့ၤနီၣ်ပ၀ဲတသ့ 

ဒ်တၢ်သဘျ့ကန့ၢ်က့ၤ 

ဟဲက့ၤဆူပကီၢ်သူလ့ၤ 

chOtJO,lO [DOu0D:tyl: wItdOqlOtdOchsyS:r:wIzdvdO 

vUwIuuGJ;unDwIpHOpd:wJpd:t*DI 

wIxHOe>I0JwI*hIwIusd:toDwzO 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၄ သီ,၂၀၁၈နံၣ်, 

စးအဲၣ်စူ 

KNU-ကညီဒီကလုာ် စၢဖှိၣ် 

ကရၢ တၢ်ပၢဟီၣ်က၀ီၤအပူၤ တၢ် အိၣ် 

ဆူၣ်အိၣ်ချ့ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်လိၣ်ဒံး၀ဲ 

အဂ့ၢ် ကညီဆူၣ်ချ့မၤစၢၤ၀ဲၤကျိၤ 

KDHW စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

လၢတၢ်လိၣ်ဒ်နၣ်အဖီခိၣ် ဒူပျာ် 

ယာ်, ကီးတရံးကီၢ်ဆၣ်, တီနီၢ်တၢ် 

သိၣ်လိ တၢ်ဆါဟံၣ်အပူၤ ဖဲတလါအံၤ 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၃ သီ အနံၤတၢ်မၤ၀ဲ 

တၢ်အိးထီၣ် ကသံၣ်တၢ်မၤလိ( Kaw 

Thoo Lei Medic Training ) ဒ်ပှၤလၢ 

အဖျိထီၣ် ဃာ်ဂံၢ်ခိၣ်ထံး ကသံၣ်တၢ် 

မၤလိ၀ံၤ သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဂ့ၢ် တၢ် 

သိၣ်လိ မူဒါခိၣ် စီၤအဲၣ်ဖှိၣ် တဲ၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

“ကတီၢ်အံၤ တၢ်လီၢ်လၢ ပပာ် 

လီၤ ဃာ်တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးတဖၣ် 

အပူၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိလိၣ်ဒံး၀ဲဒၣ်ဒီး ပဒုး 

အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ကသံၣ်သရၣ်/မုၣ်တဖၣ် 

နၣ်လီၤ. တၢ်တၤတၢ်ဒီးပှၤနၣ်လၢအပူၤ 

ကွံာ် ပပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဟးထီၣ်ကွံာ် 

လၢတၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ် ကတီၢ် 

အံၤ လိၣ်၀ဲဒံးအဃိ ဒုးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် 

နၣ်လီၤ”အဂ့ၢ် စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ် နၣ် 

လီၤ. 

လၢတၢ်သိၣ်၀ဲအပူၤ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် 

တၢ်ပၢဒူသထူၣ်, တီအူ, ချၢၣ် လွံၢ်ထူၣ်, 

ဘျံးဒ၀ဲၢ်, မုၢ်တီၢ်(ဖၣ်ပူၣ်), ဒူပျာ်ယာ်ဒီး 

ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်ွံဘ့ၣ်အပူၤ ကသံၣ် 

ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲအီၤဒီး 

လၢတၢ်သိၣ်လိဘျီ၀ဲအံၤအပူၤ ပှၤမၤလိ 

တၢ်ဖိ အိၣ်၀ဲ ၃၉ ဂၤအဂ့ၢ် စီၤအဲၣ်ဖှိၣ် 

တဲကဒီး ၀ဲနၣ်လီၤ. 

တၢ်သိၣ်လိအဂီၢ် တၢ်မၤစၢၤ ဟဲ 

လၢ(Hope For The World )ကူၢ် 

အအိၣ်ဒီးတၢ်မၤစၢၤ ကတီၢ်အိၣ်၀ဲ ၁၁ 

လါ, တၢ်ကသိၣ်အီၤ လၢလံာ်ဒီး တၢ်မၤ 

အပတီၢ်ဒီး ပှၤတၢ်မၤလိလၢ အဖျိထီၣ် 

တဖၣ် တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤလံာ်အုၣ်သး၀ံၤ 

တၢ်ကပာ်လီၤအီၤ လၢတၢ်လီၢ် ဘၣ်ထွဲ 

တဖၣ်အဂ့ၢ် KDHW တဲ၀ဲနၣ်လီၤ. 

Kawthoolei Medic Training 

ကီၢ်သူလ့ၤကသံၣ်သရၣ် တၢ်မၤလိအံၤ 

တၢ်စးထီၣ် အိးထီၣ် လၢ ၂၀၁၀ နံၣ်ဒီး 

မ့မ့ၢ်တၢ်မၤလိဘျီ၀ဲ ပှဲၤ ထီၣ် (၇) ဘျီ 

တဘျီလံ အဂ့ၢ်နၣ်လီၤ. 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၂၀ သီ, ၂၀၁၈ နံၣ်, 

စီၤထိလ့. 

လၢတၢ်က့ၤကွဲး၀ဲ ကညီတၢ်စံၣ် 

စိၤတဲစိၤလံာ်အဂီၢ်နၣ် ဒိးနၢ်ဘၣ် တၢ် 

ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အသီတဖၣ်အဂ့ၢ် ပှၤ 

ရဲၣ်ကျဲၤတၢ်တဂၤလၢ အမ့ၢ်၀ဲ ၀့ၢ်သ 

ကူၣ်ဖၠၣ်စိမိၤ သရၣ်ဒိၣ်စိ ဒီကထၢၣ် နါ 

လဲၣ်စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

ကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ လံာ်အ 

၀ဲအံၤ တၢ်ပာ်လီၤဃာ်အဆၢဒိၣ်(၅) ခါ 

ဒီးလၢအဆၢဒိၣ် (၄)အပူၤ ဟီၣ်ခိၣ် 

တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ ကညီ-ပယီၤ 

တၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်, တၢ်တီဆၢ ဖုၣ်ခီၣ် 

(ယပၣ်)ဒီး ကညီတၢ်ပၢၢ်ဆၢ, ကီၢ်ပ 

ယီၤ တၢ်သဘျ့ဒီး ကညီခိၣ်နၢ်တၢ်ထံၣ် 

တဖၣ်အံၤ တၢ်က့ၤထံၣ်၀ဲအဂ့ၢ် ဒီက 

ထၢၣ် နါလဲၣ်စံးဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ်ဒ်အံၤ 


“ကတီၢ်အံၤ ပမၤဆိအီၤလၢ အ 

ဆၢဒိၣ်(၄)လၢ ပမၤကတီၢ်ပထံၣ်ဘၣ် 

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအသီတဖၣ် မ့ၢ်ဘၣ်တဲ 

နၣ် လၢကလုာ်ဒူၣ်မီၣ်ကိ( ေမာ်ကွန်း) 

တၢးတၢ်မၤနီၣ်ဃာ်အသိးဖဲ ၁၉၄၉- 

၅၀ နၣ် တီအူ, ကီၢ်သူလ့ၤတၢ်ရၤလီၤ 

သနအပူၤ ပဒိးနၢ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်သ့ၣ်တ 

ဖၣ်. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤတမ့ၢ်လၢက 

အိၣ်တ့ၢ်လၢ (ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်)အအိၣ် 

ဘၣ်. ဖဲနၣ်အကတီၢ်တၢ်ကွဲးပာ်ဃာ် 

အီၤလၢ စဲးပှီၢ်စုဒီး တၢ်ရၤလီၤအီၤလၢ 

ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်, တဒီသဒၢခိၣ်ဒီး 

ပၢၤကီၢ်ခိၣ် အိၣ်ထဲအဂၤ ၂၀ နၣ်လီၤ. 

ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ အဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ် 

စ့ၢ်ကီးလီၤ. ”အဂ့ၢ် အ၀ဲ စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

လၢနၢ်အမဲာ်ညါ လၢတၢ်က့ၤ 

ကွဲး၀ဲကညီ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလံာ်အံၤ 

တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤနၣ် လဲၤမၤဘၣ်ဒိ၀ဲ က 

လုာ်ဒူၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး တၢ်တဟ့ၣ် 

အခွဲးဘၣ်အိၣ်အဂ့ၢ်ဒီး ဘၣ်ဃ့တၢ်ပျဲ 

လၢ၀ဲၤကျိၤအဂၤအိၣ်၀ဲအဂ့ၢ်ဒီကထၢၣ် 

နါလဲၣ်တဲ၀ဲလီၤ. 

ကတီၢ်အံၤ လၢတၢ်က့ၤကွဲးကညီ 

တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအံၤ လံာ်ကဘျံးပၤ 

အိၣ်လံ၀ဲ ၂၀၀ ဘျဲၣ်လံဒီး ဖဲ ၁၉၈၈ 

နံၣ် ကမျၢၢ်တၢ်ဃ့ထီၣ်အပူၤ ကညီ 

ကလုာ်ဒူၣ်တၢ်ပၣ်ဃုာ်သ့ၣ်တဖၣ်တၢ် 

ကက့ၤမၤနီၣ်အီၤကက့ၤ သံကွၢ်က့ၤ 

ပှၤလၢ အပၣ်ဃုာ်တဖၣ်အဂ့ၢ် ကမံး 

တံာ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် တဲ၀ဲနၣ် 

လီၤ. 

လၢနၣ်အမဲာ်ညါလၢ တၢ်က့ၤ 

ကွဲးက့ၤ ကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအံၤ 

လၢအ၀ံၤသ့ၣ်တဖၣ်နၣ် တၢ်ကက့ၤ 

ပာ်လီၤဒုးသ့ၣ်ညါအီၤဒီး လံာ်၀ဲအံၤ 

အပူၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လၢအဘၣ်, 

တဘၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ကဟံးနၢ် 

အစၢအဂ့ၢ် ကမံးတံာ်ဖိတဖၣ် တဲ၀ဲ 


ကညီတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလံာ်အံၤ 

ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ ၀့ၢ်တကူၣ်ကီၢ်ခီ 

ဒိၣ်ကညီလံာ်လဲၢ်ဒီးတၢ်ဆဲးတၢ်လၤက 

မံးတံာ်ဒီး လံာ်၀ဲအံၤ တၢ်ပာ်လီၤအဆၢ 

ဒိၣ် (၅) ခါ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ အ 

ခီၣ်ထံဒီးကတၢၢ် ကညီဖိတၢ်အိၣ်သး, 

စိၤသီကညီဖိ, ကိၤလၤ၀ါ(ကိၣ်လိၣ် 

နံၣ်) ပဒိၣ်ဒီးကညီကလုာ်, ဟီၣ်ခိၣ် 

တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်၀ံၤကတီၢ်, တၢ်သဘျ့က 

တီၢ် ကီၢ်ပယီၤဒီး ကညီဖိ အတၢ်အိၣ် 

သးတဖၣ် ပၣ်ဃုာ်၀ဲအဂ့ၢ် ဒီကထၢၣ် 

နါလဲၣ်စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

ခ့ၣ်အဲးစံၣ်-ကညီတၢ်ကစီၣ်အံၤ ပဖးအီၤဖဲတလါတဘျီ 

လံာ်တၢ်ကစီၣ် အပူၤအံၤ သ့၀ဲအသိး, ုာ်လီၤဖးအီၤဖဲ 

Karen.kicnews.org အံၤ သ့၀ဲန့ၣ်လီၤ. တကတီၢ်ဃီ 

ပကွဲမုာ်ဘၣ် ပှၤဖးလံာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး 

စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. 



7

wIupDOoeUO 

rhI'Oe:,: yrl'g 

လၢ-တၢ်အဲၣ်ကကွဲၢ်ကဘီ 

စီၤကီၢ်ဖျါစ့(တီနီၢ်ဖိ) 

ထါစံးပာ်ယွၤဒိၣ်အဖိ 

ကညီဖိမ့ၢ်ဖိ၀ဲၢ်ကိ 

သူးသ့ၣ်ထံးကဟုကညီၢ် 

ကိးလီၤသးလၢပှၤကညီၢ်. 

ဖုစဂီၤဒီးဖံပအိၣ် 

မ့ၢ်၀ဲပမိၢ်ဒိၣ်ပၢ်ဒိၣ် 

လီၤဖးတ့ၢ်နွံဒူၣ်နွံခီ 

မိၢ်ထံးပၢ်ထံပှိၢ်ဒီးစှီၤ. 

ဆ့ပျိၢ်တခွဲဘိပနီၣ် 

ကီၢ်လါ,သူလ့ၤပှ့ၤသီၣ်လီၢ် 

“လၢ”ခွံဖျၢၣ်လၢဒိထီၣ်၀ဲ 

မ့ၢ်ကညီအိၣ်ဆိးလီၢ်ကျဲ. 

ဟံးဃာ်စိာ်ခီမံၤကညီ 

ချံသၣ်ဂ့ၤမ့ၢ်နီၢ်ဒီးစီ 

ဒီပုၢ်၀ဲၢ်အဲၣ်ဒၢးအဲၣ်ဘျီၣ် 

လဲၤသကိးဆူမုၢ်ဟဲထီၣ်. 

ထိးမဲပၢ်ဒီးစဃ့ၢ်ချိၣ် 

ကူၣ်ဆးအါစှၤဘၣ်လီၤတိၢ် 

ထံဆဲးမဲးယွၤထံကီၢ်သီ 

ကတုၤအိၣ်ဒံးပှၤတဘျီ. 

ကျိၣ်ဒီးကွဲၤတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ 

ကညီတၢ်န့ၢ်သါဃံလၤ 

စံၣ်ကျံၣ်,အူမီ,ပၢ်က၀့ၤ 

လုၢ်ဧိၤထါဧိၤအုၣ်ခီၣ်က့ၤ. 

ကညီမုၣ်ဒီးကညီခွါ 

ထူရူၢ်ဆဲးလၤဟံးန့ၢ်သါ 

သံၣ်ခွဲၣ်ကတီၤက့ၤထူထံ 

ကညီဖိမိၢ်ထံးပၢ်ထံး. 

စိာ်ကဖီနပှၤကလုာ် 

တချုးဒံးဖဲမုၢ်လီၤနုာ် 

ကညီဖိဆိမိၣ်အါအါ 

မ့ၢ်ဒၣ်နၤယၤပမူဒါ. 

၀ီၢ်သြဲခီပညီတဖၣ် 

၁. တၢ်စံးပာ် - တၢ်တဲဒိတဲစိၤ,တၢ်တဲထးခိၣ်လၢထါအကျိာ်,ပမှံၤပပှၢ်တၢ်စံးပာ်. 

၂. သူးသ့ၣ်ထံး - သူးသ့ၣ်လၤကပီၤ,တၢ်သကဲာ်ပ၀းအခီၣ်ထံခီၣ်ဘိ. 

၃. ပှၤကညီၢ် - ကညီကလုာ်,ပှၤကညီဖိ. 

၄. ထိးမဲပၢ် - ကညီဖိတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပၢ်,တၢ်တီတၢ်လိၤဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီကစၢ်. 

၅. စဃ့ၣ်ချိၣ် - ကညီဖိလၢအိၣ်ဆိးလၢပထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ, တၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးတစှၤခီဖျိမ့ၢ်ဒၣ်ပှၤ 

ဟီၣ်ခိၣ်ဖိ. 

၆. ဖုစဂီၤဒီးဖံပအိၣ် - ကညီဖိမိၢ်ထံးပၢ်ထံး(ပှိၢ်ဒီးစှီၤ)အတၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ခိၣ်ကျၢၢ်. 

၇. စံၣ်ကျံၣ်,အူမီ,ပၢ်က၀့ၤ - ပှၤကညီကလုာ်အတၢ်ဂဲၤကလံၣ်(ပၢ်က၀့ၤ-ဒိတၢ်ဂဲၤကလံၣ်). 

၈. လုၢ်ဧိၤထါဧိၤ - မိၢ်ပၢ်ဖံဖုလၢပျၢၤသိၣ်က့ၤသီက့ၤ, မာ်လိာ်တၢၢ်ထွဲအဖိအနလံၤလၢထါအကျိာ်, 

တၢ်တဲထးခိၣ်. 

၉. ဆ့ပျိၢ်တခွဲဘိ - ပှၤကညီဟဲမၤနီၣ်မၤဃါအထံအကီၢ်လၢဆ့ပျိၢ်ဒီးတခွဲဘိ. 

၁၀. “လၢ” - “လၢ”ခွံဖျၢၣ်မ့ၢ်ကညီဖိအိၣ်ဆိးတၢ်အလီၢ်အကျဲ, အထံအကီၢ် (ဒီကိုးဒီ 

တည်ရပ်ကွက်) 

၁၁. ထံဆဲးမဲးယွၤ - မ့ၢ်ကညီဖိအတၢ်ဆၢလဲၤတုၤဘၣ်အလီၢ်, တၢ်လီၢ်စီဆှံ, တၢ်လၢ တၢ်ပှဲၤ 

ထံနီၢ်ကီၢ်တီ. 

၁၂. နီၢ်ဒီးစီ - ကညီမုၣ်ဒီးကညီခွါ, အမံၤမဲာ်ညါဘၣ်ကိး၀ဲလၢ(နီၢ်)ဒီးမ့မ့ၢ်ကညီ ပိာ်ခွါ 

ပကိးအီၤလၢ(စီၤ). 

၁၃. ထူရူၢ် - ထူသနူတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ, လုၢ်လၢ်တဖၣ် (အဒိ-ကျိာ်, တၢ်ကူတၢ်ကၤ, လံာ် 

လဲၢ်ဒီးအဂၤတဖၣ်). 

၁၄. သံၣ်ခွဲၣ်ကတီၤ - ကတဲၤကတီၤ, ဟံးဃာ်ကျၢၤ, ပၢၤဃာ်ဒ်သိး အသုတလီၤမၢ် တဂ့ၤအဂီၢ်. 

weDo&HOvDIu0D:zdwzO r:0JwIxD'gxHwrUOwI[l;wI*H: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၄ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, 

စးအဲၣ်ဆူ. 

ဟီၣ်ခိၣ်ဘီမုၢ် အတၢ်ဘိးဘၣ်ရၤ 

လီၤ ပှၤထူလံၤဖိတဖၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ် 

ယာ်အမုၢ်နံၤ(UNDRIP)လၢအလီၤ 

ဘၣ် ဖဲလါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၃ သီအနံၤ 

အံၤ တနီသရံၣ် ကီၢ်ခီဒိၣ်အပူၤ လီၢ်က 

၀ီၤဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးဒီး မၤ၀ဲ 

တၢ်ထီဒါ ထံတမၢၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ 

တခါဖဲ ဘျံးကီၢ်ရ့ၣ်, သနီတရံၣ်ကီၢ် 

ဆၣ်, ဆၣ်ရၣ်ဘွ့ၣ်သ၀ီအပူၤ နၣ် 

လီၤ. 

တနီသရံၣ်ကျိအပူၤ တူးခီပ 

နံၣ်ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲလၢ ကဟဲဆီလီၤထံတ 

မၢၣ်အဖီခိၣ် မၤ၀ဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ 

ဒ်သိး တၢ်ကသ့ၣ်ညါဘၣ် လီၢ်က၀ီၤဖိ 

တဖၣ် အခွဲးအယာ်အဂ့ၢ် ပှၤရဲၣ်ကျဲၤ 

တၢ် လီၢ်က၀ီၤဖိစီၤအဲလ်ဖျဲး တဲ၀ဲဒ်အံၤ 


“ထံတမၢၣ်အံၤ တၢ်ဟဲဒုးသ့ၣ် 

ညါ ပှၤတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. တၢ်တိာ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ကရၢကရိ ဒ်အမ့ၢ် ခၠီမ 

ကျဲၤအံၤ ကဟဲုာ်လီၤလၢ ဒ်သိး(FPIC) ကၠံတၢ်ဂၢၢ်တၢ်ကျၢၤကူၢ် , ခဲၣ်မၠဲသ့ၣ်စၣ် 

တၢ်ပာ်ပနီၣ်အသိး တၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါဆိ (တၢ်ကွၢ်ထွဲခိၣ်ဃၢၤနဆၢၣ် တၢ်ဂုၤ 

ဒီး ထုးထီၣ်ပာ်ဖျါ တၢ်ဘၣ်သးအဖီခိၣ် ထီၣ်ပသီထီၣ်ကမံးတံး) တီခိၣ်ရိၣ်မဲ၀ဲ 

တဖိးမံလိာ်အသးဘၣ်. ထံတမၢၣ်အံၤ ဒီး ကူၢ်လၢ ဟဲပာ်ဃုာ် ဒ်အမ့ၢ်ကလံၤ 

မ့ၢ်ကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒ်သိးတၢ် စိးသးစၢ်ကူၢ်, (Candle Light), တၢ် 

ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, ကပီၤ, (TF)တနီသရံၣ်ကူၢ်, ဘျံးပီၣ် 

ပှၤဂ့ၢ်၀ီတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ပအဲၣ်ဒိး ရီဘျးစဲဒီး ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ခဲလၢာ် 

ဒုးသ့ၣ်ညါ” အဂ့ၢ် တဲဘၣ် ခ့ၣ်အဲးစံၣ် ၄၀၀ ဘျဲၣ် ပာ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်နၣ်လီၤ. 


ပှၤလီၢ်က၀ီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အခွဲး 

လၢထံတမၢၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ် အယာ်အဂီၢ် တၢ်မၤ၀ဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ ဒ် 

နံၣ်လၢအပူၤကွံာ် တၢ်ဟဲမၤကွၢ်အီၤ အံၤ မ့ၢ်၀ဲအဆိကတၢၢ် တဘျီနၣ်လီၤ. 

အိၣ်၀ဲအသိး နကါအိၣ်၊ ကၠီၣ်ချါဒီး ထံကီၢ်ဘီမုၢ် UN ပာ်လီၤဃာ်၀ဲလီၢ်က 

ဆ့ၣ်ဖၠၣ်တၢ်လီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ် ၀ီၤဖိတဖၣ်ခွဲးယာ်(The United 

မၤနီၣ်ပာ်၀ဲဒီး တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ တၢ်ပာ် Nations Declaration On the 

လီၤဒုးသ့ၣ်ညါ ပှၤလီၢ်က၀ီၤဖိ သ့ၣ်တ Rights of Indigenous-UNDRIP) 

ဖၣ်ဒီး ဂံၢ်ခီၣ်ထံး တၢ်ကရၢကရိသ့ၣ် အံၤ ဖဲ ၂၀၁၇ နံၣ် လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၃ 

တဖၣ် တအိၣ်ဘၣ်အဂ့ၢ် စီၤအဲလ်ဖျဲး သီအနံၤ ဖဲ UN တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် ဒိၣ်အပူၤ 

တဲ ကဒီး၀ဲနၣ်လီၤ. 

ထံကီၢ် ၁၄၄ ဘ့ၣ် တူၢ်လိာ်၀ဲဒၣ်နၣ် 

လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ၀ဲနၣ်အပူၤ လီၤ. 

rJIv;tl bOuDbOcJ'Ju0D: xH'dO [DOcdOvPtCd 

oHw*: vD:rI(7) *: 

လါစဲးပထ့ဘၢၣ် ၁၉ သီ, ၂၀၁၈နံၣ်, ပှၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတခီ အိၣ်၀ဲ ၁၁ နၣ် 


လီၤ .တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဟးဂီၤ၀ဲ ၆ ဖျၢၣ်နၣ် 

ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်-ကီၢ်ပယီၤကီၢ်ဆၢ လီၤ.”အဂ့ၢ် တဲဘၣ်ခ့ၣ်အဲးစံၣ်နၣ် 

မဲၢ်ဟီၣ်ဆီၣ်တၢ်ပၢ, မဲၢ်စရံယါကီၢ်ဆၣ် လီၤ. 

မဲၢ်လးအူ ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲက၀ီၤ, တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ အဟးဂီၤတ 

က၀ီၤဒ့ နီၣ်ဂီၢ် (၁) အပူၤ ဖဲလါစဲးပထ့ ဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်ဟံၣ်ဃီတကးဘၣ် အမဲာ် 

ဘၢၣ် ၁၆ သီဟါလီၤခီနၣ် ခီဖျိထံဒိၣ် ညါ(NGO)ူ, တၢ်ဘါယွၤသရိာ်ဒီး 

ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်လာ်တၢ်ကဲထီၣ် အသး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် 

အဃိဒဲက၀ီၤဖိသံ ၁ ဂၤ, လီၤထွံလီၤမၢ် ပၣ်ဃုာ်၀ဲဒီး ဒဲက၀ီၤဖိလၢ အဘၣ်ဒိ 

ကွံာ်၀ဲ ၇ ဂၤအဂ့ၢ်နၣ် ကညီဘၣ်ကီ ဘၣ်ထံးတဖၣ်ဒီး ဟံၣ်ဟးဂီၤ သ့ၣ်တ 

ဘၣ်ခဲကမံးတံာ်(KRC) စံး၀ဲန့ၣ်လီၤ. ဖၣ်အဂီၢ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ရဲၣ် 

KRC မဲၢ်စရံယါ၀ဲၤဒၢး ပှၤကတိၤ ကျဲၤနၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အဂ့ၢ် စီၤပှ့ၤဒိၣ်ဆဲးတဲ 

တၢ်ပၢစီၤပှ့ၤဒိၣ်စံး၀ဲလၢ “ကတီၢ်အံၤ ၀ဲနၣ်လီၤ. 

စရီအပူၤသံ၀ဲ ၁ ဂၤ, လီၤမၣ် ၇ ဂၤ ဒီး လၢနၢ်အမဲာ်ညါ ပှၤလၢအလီၤ 

မၢ်တဖၣ်နၣ် ကတီၢ်အံၤ တၢ်ထံၣ်က့ၤ 

အသံစိၣ် တနီၤလံဘၣ်ဆၣ် အအိၣ် 

တ့ၢ်ဒံးတနီၤအဖီခိၣ် ဒဲက၀ီၤ ပှၤဘၣ်မူ 

ဘၣ်ဒါတဖၣ်, (NGO) ကူၢ်တဖၣ်ဒီး 

ကၠီၣ်တဲၣ် ပှၤမၤစၢၤတၢ်ကူၢ်တဖၣ် 

ဟဲတုၤဒီး လူၤဃု၀ဲ အဖၢမုၢ်ဒံးအဂ့ၢ်နၣ် 

သ့ၣ်ညါဘၣ်နၣ်လီၤ. 

မဲၢ်လးအူ ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ 

ဒဲက၀ီၤအပူၤ ပှၤနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်၀ဲ(၉,၀၀၀) 

ဘျဲၣ်ဒီး လၢအပူၤကွံာ် ထံဒိၣ်, ဟီၣ်ခိၣ် 

လာ်အိၣ်၀ဲဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ် 

ထံးဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဒ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲအဆိက 

တၢၢ်တဘျီအဂ့ၢ်ဒဲက၀ီၤ ပှၤဘၣ်မူဘၣ် 

ဒါတဖၣ် စံး၀ဲနၣ်လီၤ. 

wIuGJrkP 

yuGJrkPbO yS:z;vHPzd ud;*:vU to;rhItdOuGJ;xDO wIupDO? wIuGJ;xD&D:'D; xgtu 

vkPuvkP rhI*h: qSUbOql unDwIupDO 0J:vDIcdOohO oh0JY bOC; ywI 

upDO? wIuGJ;ohOwzOtH: okrhItJO'd; [hOxDO wI[hOulO[hOz;'D; tJO'd;qSUxDO 

okwIuGJ;ohOwzOe>O qSUtD:ql kicnews@yahoo.com rhwrhI vUvDwJpd 087 198 

2417 tH: oh0Je>OvD:/ ywlIvdPrkP yS:z;vHPzd twIuGJ;wzO xDbdY 



1962 ckESpf? rwfv 2 &ufaeY tmPmodrf; AdkvfcsKyfBuD;ae0if; 

acgif;aqmif awmfvSefa&;aumifpDonf 1963 ckESpf? ZGef 11 &uf 

aeYwGif awmwGif;vufeufudkiftzJGYrsm;tm; toGm;tjyefc&D;? 

vHkNcHKa&;ESifh aqG;aEG;yGJ ratmifjrifygu oGm;vdk&ma'otxd 

jyefydkYay;&eftjyif 3 &uftwGif; zrf;qD;jcif;? wkdufcdkufjcif; rjyK&ef 

uwdjzifh Nidrf;csrf;a&; pum;urf;vSrf;csufudk urÇmod aMujim 

cJhonf/ 

1-10-1956 aeYpGJyg jynfxJa&;0efBuD;XmerS xkwfjyefxm;onfh 

qkawmfaiG aMujimcsuf (1)ESifh 23-5-1961 aeYpGJyg jynfxJa&;Xme 

b@ma&;nTefMum;vTmtrSwf(2)tjyif vGwfNidrf;csrf;omcGifh 

trdefYrsm;udk jynfwGif;Nidrf;csrf;a&; jyefvnfwnfaqmuf&mwGif 

t[efYtwm;jzpfaponf[k ,lqNyD; ½kyfodrf;ay;cJhonf/ 

Oya'wGif; Oya'jyify EkdifiHa&;tzJGYtpnf;toD;oD;ESifh 

jynfoltrsm;vnf; tvGefyif0rf;om BudKqkdMuonf/ Oya'wGif; 

tiftm;BuD; EkdifiHa&;tzJGY wpfckjzpfonfh yrnw rSvnf; 1963 

ckESpf? ZGefv 12 &ufaeYwGif tcsuf 5 csufyg atmufyg aMujim 

csufudk xkwfjyefNyD; Nidrf;csrf;a&;urf;vSrf;rIudk BudKqdkcJhonf/ 

¤if;aMujimcsuf 5 csufrSm- 

(1) aqG;aEG;aepOf ESpfzuf wkdufcdkufrI &yfpJxm;&ef? 

(2) &efukefwGif aqG;aEG;yGJ jyKvkyf&ef? 

wcgwkef;u 

Article 

vmNyD; Mo*kwf 14 &ufaeYwGif owif;pmq&mrsm;ESifh awGYqHkcJh 

onf/ 

1963 ckESpf? Mo*kwf 15 &ufaeYwGif apm[HomwmarT;? apma0 

&Dausmf? apmx½l;rif;? cGefbaqG? apmbxGef; acgif;aqmifonfh 

u&ifawmfvSefa&;aumifpD (KRC) tzJGY a&Tusif-ausmufBuD;rS 

wqifh &efukef r*Fvm'Hk avqdyfodkY a&muf&SdvmcJhonf/ 

ocifpdk;acgif;aqmifaom tvHeDygwDESifh awmfvSefa&; 

aumifpDwkdY Mo*kwf 15-16-17 aygif; oHk;Budrf aqG;aEG;MuNyD; 

1963 ckESpf? Mo*kwf 19 &ufaeYwGif awmfvSefa&;aumifpDrS aqG; 

aEG;yGJ &yfpJvkdufonf/ 

1963 ckESpf? Mo*kwf 20 &ufaeYwGif &Srf;jynfvGwfvyfa&;wyfrS 

udk,fpm;vS,f cGefpdkif;yef? cGeftHk;acgif? Mo*kwf 23 &ufaeYwGif 

p0faq;0dkif? p0faq;xif? p0foD[? p0f0rf;[Hk wkdYa&muf&SdvmMuNyD; 

AdkvfcsKyfBuD; ae0if;udk,fwkdif aqG;aEG;cJhonf/ 

1963 ckESpf? Mo*kwf 28 &ufaeYwGif Auy twGif;a&;rª; &Jabmf 

aX; OD;aqmifNyD; AdkvfaZ,s (&Jabmf oHk;usdyf) Adkvfpdk;armif? Adkvfyk? 

&JabmfatmifBuD;? &Jabmfoufwif? ½Hk;tzJGY0if &JabmfcifBuD;? &Jabmf 

rif;abmfrif;atmif wdkY a&muf&SdvmNyD; pufwifbm 2 &ufaeY 

toHvTifh½HkwGif owif;pm&Sif;vif;yGJ jyKvkyfNyD; ¤if;aeYnae 5 em&D 

wGif awmfvSefa&;aumifpDESifh yPmraqG;aEG;Muonf/ 

Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf 

(3) A[dk A[dkcsif; aqG;aEG;&ef? 

(4) aqG;aEG;rIrsm; jynfolodkY today;&ef? 

(5) aqG;aEG;yGJvmol udk,fpm;vS,frsm;\ vHkNcHKa&;udk tmrcH&ef 

wdkY jzpfonf/ 

1963 ckESpf? ZGefv 27 &ufaeYwGif uGefjrLepfygwD (Armjynf)- 

tvHeDygwDrS &JeDausmf0if;-&JeDr,f a':aiGpHwkdY &efukefNrdKUodkY Nidrf; 

csrf;a&;aqG;aEG;&ef a&SUajy;udkk,fpm;vS,ftjzpf a&muf&Sdvmonf/ 

1963 ckESpf? Zlvkdifv 18 &ufaeYwGif &cdkifjynf uGefjrLepfygwD 

&JeD ausmfpH&TD; acgif;aqmifaomtzJGY &efukefNrdKUodkY xyfrHa&muf&Sd 

vmonf/ 1963 ckESpf? Mo*kwf 10 &ufaeYwGif tvHeDygwD twGif; 

a&;rª;csKyf ocifpdk;ESifh tzJGY0if 17 OD; &efukefNrdKUodkY xyfrHa&muf&Sd 

ref;xdef0if;pdef 

1963 ckESpf? pufwifbmv 7 &ufaeYwGif aZmf'efOD;pD;onfh 

ucsifvGwfvyfa&;aumifpD (KIC) &efukefNrdKUodkY a&muf&SdcJhonf/ 

1963 ckESpf? pufwifbm 8 &ufaeY &efukef tif;,m;vdyf [dkw,f 

'kwd,tBudrf- 1963 ckESpf? pufwifbm 11 &ufaeYwGif wwd, 

tBudrf? 1963 ckESpf? pufwifbm 13 &uf? pwkw¬tBudrf? 1963 

ckESpf? pufwifbm 23 &ufaeYwGif yOörtBudrftxd AuyESifh awmf 

vSefa&; aumifpDwkdY aqG;aEG;cJhMu&m tjyeftvSefvdkufavsmrIrsm; 

tawmftoifh &&SdcJhMuonf/ 

1963 pufwifbm 29 &ufaeYwGif 3 ygwD r[mrdwfjzpfaom 

KNU OuúX ref;bZef? paumv,fawm (twGif;a&;rª;)? Adkvfusif 

az (ay:vpfAsL½dk)? Adkvfoef;atmif (A[kdaumfrwD0if)? EdkifbvGif 

(rGefjynfopfygwD OuúX)? apmarmf&,f (u&ifeDtrsdK;om; wkd;wuf 

a&;ygwD)? AdkvfpHvif; (u&ifeDtrsdK;om; wkd;wufa&; ygwD) wkdY 

a&muf&SdvmcJhMuonf/ 

1963 ckESpf? atmufwdkbm 3 &ufaeYwGif AuyESifh awmfvSefa&; 

aumifpDwkdY owårtBudrf aqG;aEG;Mu&m atmufwdkbm 6 &ufaeY 

wGif twkduftckduf&yfpJa&;twGuf wpfzJGYcsif;aqG;aEG;rnfhtpm; 

trsdK;om;'Drdkua&pD nDnGwfa&;wyfaygif;pk-r'nw taejzifh 

aqG;aEG;&ef awmfvSefa&;aumifpDESifh oabmwlnDrI&&SdcJhonf/ 

r'nw A[dkacgif;aqmifrsm;rSm (1) ref;bZef? (2) paum 

v,fawm? (3) Adkvfusifaz? (4) Adkvfoef;atmif? (5) EkdifbvGif? 

(6) Ekdifxif? (7) EdkifwufxGef;? (8) apmarmf&,f? (9) AdkvfpHvif;? 

(10) qvkdif;pHatmif? (11) qvkdif;omOD;? (12) &JabmfaX;? (13) 

ocifZif? (14) ocifwifxGef;? (15) &JabmfatmifBuD;? (16) Adkvf 

aZ,s wdkY jzpfMuonf/ 

1963 ckESpf? atmufwdkbm 8 &ufaeY r'nw ESifh awmfvSef 

a&;aumifpDwkdY yPmr aqG;aEG;MuNyD; atmufwdkbm 10 &ufaeY 

'kwd,tBudrf aqG;aEG;yGJwGif ygwDtvkduf aqG;aEG;yGJrsm;udk oD;jcm; 

jyKvkyf&efESifh twkduftcdkuf&yfpJa&;udk r'nw taejzifh aqG;aEG; 

&efjzpfNyD; r'nw bufrS typftcwf&yfpJa&;qdkif&m atmufyg 

tcsuf 12 csufudk wifjycJhonf/ 

r'nw rSwifjyonfh typftcwf&yfpJa&;qkdif&m 12 csuf 

rSm- 

(1) wjynfvHk; typftcwf&yfpJxm;&ef? 

(2) typftcwf&yfpJxm;pOf wkdufyGJ BuD;i,f rjyKvkyf&ef? 

(3) r'nw tzGJY0ifygwDESifh wyfrsm;tm; xkwfjyefxm;onfh 

ppfqifa&; trdefYrsm;udk y,fzsuf&ef? 

(4) wkduf½dkuf tEÅ&m,fay;Ekdifaom awmfvSefa&;aumifpD\ 

wyfpcef;rsm;udk ½kyfodrf;ay;&ef? 

(5) typftcwf&yfpJxm;pOf r'nw \ vkyf½dk;vkyfpOfjzpfaom 

pnf;½Hk;a&;? tkyfcsKyfa&;? tcGef aumufcHa&;rsm;udk vkyfaqmif 

cGifh &Sd&ef? 

(6) typftcwf &yfpJa&;qkdif&m jyóemrsm; ay:aygufvmygu 

nd§EIdif;ajz&Sif;oGm;&ef? 

(7) Nidrf;csrf;a&; tzsufvkyfief;rsm; ay:aygufvmygu nd§EIdif; 

ajz&Sif;oGm;&ef? 

(8) typftcwf&yfpJxm;pOf vlxkvHkNcHKa&;udk yl;wGJaqmif&Guf 

&ef? 

(9) typftcwf&yfpJa&; oabmwlnDcsufrsm;udk owif;pm? 

toHvTifhXmerS aMujimay;&ef? 

(10) oabmwlnDcsufrsm;udk rdrdwdkYoufqkdif&m wyfrsm;odkY nTef 

Mum;xm;&ef? 

(11) tao;pdwfñTefMum;csufrsm;vdktyfygu xyfrHnd§EIdif;&ef? 

(12) typftcwf&yfpJa&;umvudk Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;rI NyD;jywf 

onfhtcsdefxd xm;&ef 


1963 ckESpf? pufwifbmv 19 &ufaeY? 

awmfvSefa&;aumifpDtpdk;&ESifh Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;&ef 

&efukefNrdKUodkY a&muf&Sdvmaom ref;bZef OD;aqmifonfh 

udk,fpm;vS,frsm; 



wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;Xme jzpfay:vmyHkukd ajymjyay;yg/ 

jrefrmEdkifiH[m wdkif;&if;om;awGtm;vHk; pkaygif;aexdkifwJh 

EdkifiHwpfckjzpfw,f/ t&ifwkef;u wdkif;&if;om;awG[m 'DtcGifht 

a&;udk wef;wlr&Mubl;qdkNyD;awmh ordkif;taMumif;t&m y#dyu© 

av;awG &SdcJhMuwmaygh/ 'DtwGuf wdkif;&if;om;awG tm;vHk;[m 

zGJYpnf;yHktajccHOya'rSmygwJh EdkifiHom; tcGifhta&;tm;vHk; tcGifht 

a&;awGudk wef;wl&zdkYqdkNyD;awmh 2015 ckESpf azazmf0g&Dv 24 

&ufaeYrSm wdkif;&if;om; vlrsdK;rsm; tcGifhta&; umuG,fapmifh 

a&Smufa&; Oya'udk jyXmef;cJhMuw,f/ tJh'DOya't&yJ ,ck 

tpdk;&vufxuf 2016 ckESpf? rwfv 30 &ufaeYrSm usaemfwdkY 

or®w½Hk;&JU aMunmcsuftrSwf (1^2016)eJY wdkif;&if;om;a&;&m 

0efBuD;Xmeudk zGJUpnf;cJhw,f/ 

'gayr,fh wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;Xmeu usaemfwdkY Oya' 

rSmygwJh emrnfeJY enf;enf;av; uGJvGJaew,f/ wdkif;&if;om; 

vlrsdK;rsm;qdkif&m tcGifhta&; apmifha&Smufa&; Oya'rSmygwmeJY 

enf;enf;av; uGJvGJaeawmh 'Demrnfajymif;zdkYqdkNyD;awmh jynf 

axmifpk vTwfawmfudk wifjyNyD; oabmwlnDcsuf &,lNyD;awmh 

usaemfwdkY 'D 25. 5.2016 &ufrSm EdkifiHawmf or®w½Hk;&JU aMunmpm 

trSwf 20^2016 eJY wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm; a&;&m0efBuD;Xme 

qdkNyD;awmh zGJYpnf;cJhwm jzpfw,f/ 

wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;XmerSm Xmeb,fESpfck&SdvJ/ NyD;awmh 

wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;½Hk;u u&ifjynfe,ftjyif tjcm; 

b,fjynfe,feJYwkdif;awGrSm zGifhvSpfxm;wm&SdygovJ/ 

usaemfwdkY wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;XmerSm jynf 

axmifpk0efBuD;½Hk;? wdkif;&if;om;pmayeJY ,Ofaus;rI OD;pD;Xme&,f? 

wdkif;&if;om;tcGifhta&;rsm; umuG,fapmifha&Smufa&; OD;pD;Xme 

qdkNyD;awmh 0efBuD;½Hk;eJY OD;pD;Xme ESpfckwkdYeJY zGJYpnf;xm;wm jzpfyg 

w,f/ 

'Dwdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;½Hk;udk wdkif;a'oBuD;eJY 

jynfe,f 14 ckvHk;rSm 'D½Hk;awG zGifhvSpfxm;w,f/ rGefjynfe,f armf 

vNrdKifNrdKUrSm 19.3.2018 &ufaeY? u,m;jynfe,f vGdKifaumfNrdKUrSm 

18.6.2018 &ufaeYeJY 'Du&ifjynfe,f zm;tHNrdKUrSm 28.6.2018 

&ufaeYrSm zGifhvSpfcJhNyD; jzpfw,f/ &efukefwdkif;rSmawmh ½Hk;tBuD;pm; 

taqmufttHkjyefNyD;awmh jyifqifw,f/ yJcl;wdkif;eJY {&m0wDwkdif; 

a'oBuD;wdkYrSm ½Hk;taqmufttHkopf wnfaqmufzdkY vkyfaqmifaeNyD 

jzpfw,f/ 

'D½Hk;eJY OD;pD;Xme ESpfck&JU wpfckcsif;pDu b,fvdk vkyfief;aqmifwmawGudk 

vkyfaqmifygovJ/ 

usaemfwdkY 0efBuD;Xmeu olY&JU arQmfrSef;csufjzpfwJh wkdif;&if;om; 

pmayeJY ,Ofaus;rIawGudk xdef;odrf;jr§ifhwifr,f/ tcGifhta&;awGudk 

umuG,fapmifha&Smuf NyD;awmh jynfaxmifpk pdwf"mwfudk wdk;wuf 

cdkifrmapNyD;awmh wdkif;&if;om;awG&JU vlrIb0udk zGHYNzdK;wdk;wufapzdkY 

arQmfrSef;csufeJY jynfaxmifpk0efBuD;½Hk;u wdkif;&if;om;a&;&mqdkif&m 

rl0g'awG csrSwfay;w,f/ tJh'Drl0g'awGudk usaemfwdkY OD;pD;Xme 

ESpfckpvHk;u olYoufqdkif&m XmetvdkufuaeNyD;awmh taumift 

xnfazmf aqmif&Guf&rSm jzpfw,f/ 0efBuD;½Hk;u tjcm;XmeawGvnf; 

'Dwdkif;&if;om;a&;&mudpöawG aqmif&GufwJhae&mrSm qufpyfNyD;awmh 

0efBuD;XmetzGJUtpnf;rsm;eJY nd§EIdif;aqmif&Guf&wmawGvnf; 

&Sdw,f/ 'gu 0efBuD;½Hk;&JU vkyfief;ayghaemf/ 

wdkif;&if;om;pmayESifh ,Ofaus;rI OD;pD;Xme taeeJYuawmh 

wdkif;&if;om;awG&JU pum;? pmay? tEkynm? ,Ofaus;rI? ½dk;&m"avh 

xHk;wrf;? trsdK;om;a&; vu©Pm ordkif;tarGtESpfawGudk 

xdef;odrf;apmifha&Smuf&rSmaygh/ zGHYNzdK;wdk;wufzdkY aqmif&Guf&rSmaygh/ 

aemufNyD;awmh 'Dwdkif;&if;om; tcsif;csif; cspfMunfav;pm;NyD; 

pnf;vHk;nDnGwfpGmeJY tcsif;csif; ½dkif;yif;ulnDMuzdkY? wdk;wufzGHYNzdK;rI 

enf;yg;wJh wdkif;&if;om;vlrsdK;awG&JU ynma&;? usef;rma&;? pD;yGm; 

a&;? vrf;yef;qufoG,fa&; pwJh vlrIzGYHNzdK;wdk;wufa&; wdkYudk 

aqmif&GufrSmaygh/ 

Interview 

wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m 0efBuD;Xme? u&ifjynfe,f nTefMum;a&;rSL;½Hk; nTefMum;a&;rSL; 

apmausmfrif;xG#f 

ESifh awGUqHkar;jref;jcif; 

wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; a&;&m0efBuD;Xmeonf 2016 ckESpfu pwifzJGYpnf;cJhNyD; vuf&SdwGif jynfe,fESifh wkdif;a'oBuD; 14 ckwGif 

ñTefMum;a&;rSL;½kH;rsm; zGifhvSpfxm;onf/ 

u&ifjynfe,ftwGuf nTefMum;a&;rSL;½kH;udk ,ckESpf ZGefv 28 &ufaeYu zm;tHNrdKUwGif zGifhvSpfEkdifcJhonf/ ¤if;0efBuD;Xme\ 

vwfwavm vkyfief;aqmifwmrsm;? vkyfief;aqmif&GufrIwGif BuHKawGYae&aom tcuftcJ? a&SUquf vkyfaqmifoGm;rnfh vkyfief; 

pOfrsm;ESifh ywfoufí wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;a&;&m0efBuD;Xme u&ifjynfe,f nTefMum;a&;rSL;½kH;\ nTefMum;a&;rSL; 

apmausmfrif;xG#fESifh oD;oefYawGYqkH ar;jref;xm;onfrsm;udk azmfjyvkdufygonf/ 

wdkif;&if;om;awG&JU pmayESifh ,Of 

aus;rIawGudk xdef;odrf;jr§ifhwifNyD; 

awmh tcGifhta&;awGudk umuG,f 

apmifha&Smufr,f ... 

wdkif;&if;om; tcGifhta&;rsm; umuG,fapmifha&Smufa&; OD;pD; 

XmetaeeJY usaemfwdkY zGJYpnf;yHk tajccH Oya'eJY wdkif;&if;om; 

tcGifhta&;rsm; umuG,fapmifha&Smufa&; Oya'rSm ygwJh wdkif;&if; 

om; vlrsdK;rsm;&JU tcGifhta&;awGukd Oya'eJYtnD tjynhft0 

&&SdapzdkY umuG,fapmifha&Smufay;jcif;eJY wdkif;&if;om;vlrsdK;awG 

Mum;rSm jzpfyGm;aewJh tjiif;yGm;rIawGeJY ywfoufNyD;awmh aygif;pyf 

nd§EIdif;NyD;awmh ajz&Sif;jcif;awGudk aqmif&GufoGm;rSm jzpfw,f/ 

,ckvuf&S dtaetxm;t& u&ifjynfe,frSmqd k&ifbmvkyfief;aqmifwm 

awGudk vkyfaqmifaeNyDvJ/ 

usaemfwdkY 'Du&ifjynfe,f½Hk;udk 7.4.2017 rSm ,m,DpNyD;awmh 

zGifhvSpfcJhwmaygh/ jynfe,f tpdk;&&JU pDpOfay;rIeJY usaemfwdkY ½Hk;udk 

zGifhvSpfcJhw,f/ tck½Hk;topfudkawmh 28.6.2018 rSm 'D½Hk;taqmuf 

ttHktopf zGifhyGJusif;ycJhw,f/ usaemfwdkY u&ifjynfe,frSm zGifhwm 

odyfrMumao;bl;/ 'DumvrSm usaemfwdkY jynfe,f0efBuD;tzGJY&JU 

yHhydk;rI? wkdif;&if;om;a&;&m0efBuD;awG&JU teD;uyf vrf;nTefrI eJY 

usaemfwdkYu 'Dwdkif;&if;om; pmay ,Ofaus;rI toif;awG rSwfyHk 

wif aqmif&Gufjcif;awGudk vkyfaqmifay;w,f/ aemufNyD;awmh 

'Dwdkif;&if;om; bmomoifwJh aeYpm;vay;oifq&mr TA (Teacher 

Assistant) awGudk xyfNyD;awmh cefYxm;ay;Edkifw,f/ wkdif;&if;om; 

uav;i,fawG jrefrmpmay oifwJhtcgrSm em;rvnfwmawG &Sd 

r,f/ tJh'g q&mrawGu olwdkYbmomeJY em;vnfatmif oifjy 

ay;zdkY oifaxmufulq&mr TA awGudk 2017-2018 ynmoifESpfrSm 

545 OD;udk ynma&; 0efBuD;Xme eJY yl;aygif;NyD;awmh cefYxm;ay;Edkif 

cJhw,f/ 

NyD;awmh wdkif;&if;om; pmayESifh ,Ofaus;rI tzGJYawGu xkwfwJh 

pmtkyfpmwrf;awG tacGawGawGudkvnf; pkaqmif;xm;w,f/ tJh'g 

awGudk vmNyD;awmh avhvmvdkYvnf; &w,f/ udk;um;csifvnf; 

udk;um;vdkY&w,f/ wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;awGeJY yl;aygif;NyD;awmh 

zm;tHNrdKUe,f? aumhu&dwfNrdKUe,feJY vIdif;bGJNrdKUe,fawGrSm&SdwJh 

wdkif;&if;om;pmay ,Ofaus;rItoif;awG wdkif;&if;om;bmomoif 

q&mrawGudk usaemfwdkY&JU vkyfief;aqmifwmeJY ywfoufNyD;awmh 

&Sif;vif;ajymMum;jcif;awGvnf; jyKvkyfcJhw,f/ u&ifjynfe,frSm 

wdkif;&if;om;bmom oif½kd;nTef;wrf;a&;qGJwmudk yg0ifyl;aygif; 

aqmif&Gufay;cJhw,f/ 

u&ifjynfe,frSm&SdwJh u&ifvlrsdK;awGtjyif rGef? &Srf;? ytdk0f; 

wdkif;&if;om;vlrsdK;qdkif&mawG tukefvHk;eJY oufqdkifw,f/ usaemf 

wdkYuvnf; wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;awG&JU teD;uyfvrf;nTefrIeJU 

t"du vkyfaqmifwmjzpfNyD; 'D½Hk;uvnf; wdkif;&if;om;a&;&m 

0efBuD;awG&JU ½Hk;oabmrsdK;jzpfwJhtwGuf wdkif;&if;om;a&;&m 

udpöawGudk olwdkYeJY tukef yl;aygif; vkyfaqmifMuw,f/ 

vkyfief; taumiftxnfazmfaqmif&GufwJh ae&mrSm b,fvk dtcuftcJ 

awGeJY &ifqdkif BuHKawGY&wmawG &SdygovJ/ 

0efBuD;Xmeudk pwifzGifhvSpfwm ESpfESpfausmf umvyJ &SdwJh 

twGuf 0efBuD;Xme topfvdk jzpfaeygw,f/ ½Hk;topfrSm vkyfief; 

aqmif&GufzdkYtwGuf 0efxrf;awGudk pkzGJU&w,f/ vkyfief;wm0efawG 

pwifxrf;aqmifwJh ae&mrSm vkyfief;topfjzpfwJhtwGuf tcuf 

tcJav;awGawmh BuHKawGY&ygw,f/ 

wdkif;&if;om;vlrsdK;awG&JU tcGifhta&; umuG,fapmifha&Smufa&; 

enf;Oya'udk jyKpkwJh ae&mrSmvnf; tcuftcJawG &Sdw,f/ enf; 

Oya'udk jyKpkcJhNyD; vkyfxHk;vkyfenf;t& jynfaxmifpk a&SUaecsKyf½Hk;u 

pdppf&mrSm enf;Oya'rlMurf;rSmygwJh tcsdKUtcsufawGu Oya'rSm 

jyXmef;xm;jcif; r&SddwJhtwGuf enf;Oya'rlMurf;ukd jyefvnfjyKpk 

&wmawGaMumifh ,cktcsdefxd enf;Oya'udk rxkwfjyefEdkifao;wJh 

tcuftcJeJY enf;Oya'udk ausmaxmufaemufcHjyKNyD; tvkyfvkyf& 

r,fh tydkif;awGtwGuf tcuftcJawG &Sdygw,f/ 

wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;awGeJYa&m 'DXmeeJUu b,fvdk qufpyfrIawG 

&SdvJ/ 

qufpyfrIuawmh &Sdygw,f/ Oya'rSmuwnf;u ygNyD;om;av/ 

jynfe,feJYwdkif;awGrSm &SdwJh wdkif;&if;om;awGu olwdkY&JU tcGifht 

a&;awG qHk;½IH;w,fqdk&if wdkif;a'oBuD;? jynfe,ftpdk;&qDudk 

wdkuf½dkuf wifjy&w,f/ wdkif;a'oBuD;eJY jynfe,f tpdk;&awGu 

olwdkY&JU oufqdkif&m wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;awGudk wm0efay; 

w,f/ wdkif;&if;om;a&;&m 0efBuD;awGu oGm;NyD;awmh qHk;½IH;rI 

&Sdr&Sd qef;ppfNyD;awmh pdppfawGY&Sdcsufudk jynfe,ftpdk;&udk jyef 

NyD;awmh wifjy&w,f/ jynfe,ftpdk;&u pdppfNyD;awmh jynfe,f 

tqifheJY r&awmhbl;qdk&if jynfaxmifpk tqifheJY nd§EIdif;aqmif&GufrS 

&r,fqdkNyD;awmh jynfaxmifpk tpdk;&tzGJUudk jyefvnfwifjy&w,f/ 

tJhvdkrsdK; tqifhqifh qufpyfaew,f/ 'Dwdkif;&if;om;vlrsdK;a&;&m 

XmeeJYvnf; yl;aygif; aqmif&Guf&wmawG &Sdw,f/ tukefvHk;u 

qufpyfaewmyJaygh/ 

wdkif;&if;om;ta&;udk aqmif&Guf&mrSm b,fvdkrl0g'awGeJY taumift 

xnfazmf aqmif&GufoGm;zdkY &S dygovJ/ 

0efBuD;Xme taeeJY wdkif;&if;om;awG&JU pmayESifh ,Ofaus;rIawG 

udk xdef;odrf;jr§ifhwifNyD;awmh tcGifhta&;awGudk umuG,fapmifha&Smuf 

r,f/ 'Dvdkaqmif&Gufjcif;jzifh jynfaxmifpkpdwf"mufudk wdk;wufcdkif 

rmapNyD;awmh wdkif;&if;om;awG&JU vlaerI b0jrifhrm;wdk;wufapzdkY 

arQmfrSef;csufawGeJY csrSwfaqmif&GufwmawG &Sdw,f/ 

wdkif;&if;om;vlrsdK;awGtm;vHk; wef;wlnDrQwJh EdkifiHom; tcGifh 

ta&;rsm;eJU zGJUpnf;yHktajccH Oya'yg tcGifhta&;awGudk tjynfh 

t0&&SdapzdkY? wdkif;&if;om;tcsif;csif; pnf;vHk;nDnGwfzdkY cspfMunf 

av;pm;MuzdkY eJY tcsif;csif;½dkif;yif;ulnDMuzdkY ppfrSefaom jynf 

axmifpk pdwf"mwfukd tajccHNyD;awmh twlwuG vufwGJaexdkifMuzdkY? 

wdkif;&if;om;awG&JU pmay? ½dk;&m ,Ofaus;rIawG? ordkif;tarG tESpf 

awGudk xdef;odrf;apmifha&SmufzdkYawG zGHUNzdK;wdk;wufrI enf;yg;aeao; 

wJh wdkif;&if;om;awG&JU ynma&;? usef;rma&;? pD;yGm;a&;? vrf;yef; 

qufoG,fa&; pwJh vlaerIb0 zGHUNzdK;wdk;wufzdkYtwGuf rl0g'awG 



15

Opinion 

olwdkYajympum;awGxJu olwdkYoabmxm;awGudk 

qef;ppfMunfhjcif; 

armifausmfpGm 

vlyk*¾dKvfoHk;OD;&JU ajymqkdcsufawGudk aumufEkwfwifjyNyD; 

tJ'DajymqkdcsufawGudk a0zefqef;ppfyg&ap/ 

ajymMum;wJhaeY&ufudk wnfNyD; tpOfvdkufazmfjyyghr,f/ 

'ghtjyif ajymMum;csuf wpfckcsif;pDtvdkuf a0zefqef;ppfoGm;rSm 

jzpfNyD; ed*Hk;rSmawmh tm;vHk;udk NcHKiHkokH;oyfoGm;rSm jzpfygw,f/ 

yxrOD;pGmazmfjyrSmuawmh u&iftrsdK;om; tpnf;t½Hk;(KNU) 

Ouú|? AdkvfcsKyfBuD;apmrlwl;ap;zkd;&JU ajymMum;csuf jzpfygw,f/ 

'DaumufEkwfazmfjycsufu xkdif;EkdifiH? csif;rkdifNrdKUrSm 2018 ckESpf? 

pufwifbm 8 &ufrS 11 &ufaeYtxdusif;ywJh (3 rd NCAs EAO 

Summit) NCA vufrSwfa&;xkd;xm;onfh wkdif;&if;om;vuffeuf 

ukdiftzGJYtpnf;rsm;\ acgif;aqmifrsm; wwd,tBudrf tpnf;ta0; 

ed*Hk;csKyftrSmpum;xJu aumufEkwfxm;wmyg/ 

]]uRefawmfwdkY 10 zGJYu NCA vrf;aMumif;twkdif; OruGJ 

okdufrysuf? oabmxm;BuD;BuD; tjrifus,fus,feJY nD 

nGwfrIudk tajccHNyD; &nfrSef;xm;wJhyef;wdkifjzpfwJh zuf'&,f 

jynfaxmifpkBuD;udkoGm;MuzkdY uRefawmfawmif;qkdygw,f/ 

uRefawmfwkdY vlrsdK;pkawG[m 'Dwkdif;jynfBuD;u cGJxGufzdkY 

oabmxm;? qE´ vHk;0r&Sdygbl;? yifvHkpmcsKyfrSm AdkvfcsKyf 

atmifqef;u ArmawGeJYaygif;Munhfyg/ aygif;NyD;rBudKuf&if 

cGJxGufygvkdY 1947 yifvHkpmcsKyfrSm a&;qGJxm;ayr,fh uRef 

awmfwdkYu ppfrSefwJhzuf'&,f&zkdY awmifBuD;rSm aqG;aEG; 

Muw,f/ awmifBuD; aqG;aEG;csufudk zwfMunhfyg/ jynf 

axmifpk rNydKuGJa&;? jynfaxmifpkppfppf jzpfvma&;udkyJ 

arQmfrSef;NyD; vIyf&Sm;cJhygw,f/ tJ'guRefawmfwkdY vlrsdK;pkawG 

&JU oabmxm;ygyJ/ 'DaeYtxdvnf; 'gygyJ/}} 

'Dawmh 1960 ckESpfrsm;aemufykdif; yxptpkd;&acwfrSm vlrsdK;pk 

awG awmif;qkdwJh ]wef;wlwJh jynfaxmifpk} Oya't& nDnGwfwJh 

awmif;qkdcsuf? w&m;rQwJh awmif;qkdcsuf jzpfw,f/ cGJxGufr,f 

qdk&ifawmif 1947 tajccHOya't& w&m;0if tcGihfta&; jzpfyg 

w,f/ 

'gayr,hf tmPmirf;zrf;aeNyDjzpfwJh Adkvfae0if;ppftkyfpku ] 

zuf'&,frl qdkwmudk cGJxGufa&; qkdNyD; o½kyfzsuf azmfjy}um tm 

Pm odrf;ykdufcJhwm jzpfw,f/ tJ'Dwkef;u &efukeftoHvTihf½HkBuD;xJrSm 

EkdifiHa&;ygwD acgif;aqmifawG? wkdif;&if;om; acgif;aqmifawG[m 

wef;wlwJh jynfaxmifpk jzpfay:vma&;twGuf ESD;aESmaqG;aEG;ae 

Muwm jzpfygw,f/ 'gawGu orkdif;tcsuftvufeJY oufqkdifwm 

awGyg/ 

orkdif;tcsuftvufawGudk acwåcPxm;NyD; KNU-u&if 

trsdK;om;tpnf;t½Hk; Ouú| apmrlwl;ap;zkd; ajymwJh txJrSmygwJh 

]jynfaxmifpk rNydKuGJa&;? jynfaxmifpkppfppf jzpfvma&;udkyJ arQmf rSef;NyD; 

vIyf&Sm;cJhygw,f/ tJ'guRefawmfwkdY vlrsdK;pkawG&JU oabmxm;ygyJ/ 'DaeY 

txdvnf; 'gygyJ}vkdY qkdwJh rsufarSmufumvudpöawGudk jyefMunhfMu 

ygpkdY/ 

'Dtykdif;xJrSmygwJh t"dutcsufuawmh ]jynfaxmifpk 

ppfppfjzpfa&;}qkdwJh OD;wnfcsufygyJ/ ppfppfvkdY ajym&wmu 1948 

ckESpfuae 'DaeYtxd (vGwfvyfa&;&NyD;aemuf zGJYpnf;tkyfcsKyfyHk 

tajccHOya' 3 ckpvHk;)rSm jynfaxmifpk tppftrSef wcgrS r&SdcJh 

zl;wJhtwGuf ]ppfppf}vkdY txl;jyK oHk;aeMu&wmyg/ 

ucsif? u&if vIyf&Sm;rIawG[m ]wkdif;jynfxlaxmifa&;}txd 

OD;wnfvIyf&Sm;cJhzl;w,f qkdwJhtcsufeJY tckawmh tJ'Duae ajymif; 

vJ a&TUvsm;vmMuNyD; wef;wlwJh udk,fydkifjy|mef;cGihf tjynhft0&SdwJh 

jynfaxmifpkppfppf (0g) zuf'&,f jynfaxmifpkbufudk OD;wnf 

aeMuNyD qdkwJhtcsufudk todtrSwfrjyKvkYd rjzpfygbl;/ 

'Dae&mrSm ar;cGef;xkwfp&m&Sdwmwpfcku 'Dajymqkdcsuf[m 

21&mpkyifvHk 'kwd,tpnf;ta0; umvtwGif;rSm ]tpkd;&? 

vTwfawmf? wyfrawmf} wpfoabmxJ ukdifpGJxm;w,fqkdwJh 

(Package deal) qkdwmudk oabmwlw,fvdkY qkdvdkygovm; qdkwJh 

ar;cGef; jzpfygw,f/ NCA pmcsKyf vufrSwfxkd;xm;wm 10 zGJYxJrSm 

wkdif;&if;om;tzGJYtpnf;u u&if? &Srf;? &ckdif? rGef? ytdk0f;eJY vm;[l 

wkdYyJ jzpfygw,f/ 

'Dawmh Ouú| apmrlwl;ap;zdk;ajymwJh oabmxm;twkdif; NCA 

vufrSwfa&;xkd;xm;wJh useftzGJYtpnf;awGua&m wnDwnGwf 

wnf; oabmxm;Ekdifyg&JUvm;qkdwmvnf; ar;cGef;xkwfp&m jzpf 

'DaumufEkwfcsufrSm yxrOD;pGm ajymcsifwJhtcsufu ]vGJaewJh 

ork dif;tcsuftvufudpö} jzpfygw,f/ ]aygif;NyD;rBudKuf&if cGJxGuf 

ygvkdY 1947 yifvHkpmcsKyfrSm a&;qGJxm;ayr,hf} qkdwJhudpöyg/ 

yifvHkpmcsKyfxJrSm 'Dtcsuf ryg ygbl;/ 

1947 tajccHOya'? tcef; 10/ ]cGJxGufEkdifaom tcGihfta&;} 

qkdwJh tcef;vdkufacgif;pOfatmufrSm yk'fr 201 rS 206 txd 

yk'fraygif; 6 ck yg&Sdygw,f/ 'Dae&mrSm yk'fr 201 eJY yk'fr 202 

wdkYudk rl&if;twdkif; azmfjyyg&ap/ 

yk'fr 201/ þtajccHOya'üaomfvnf;¤if;? yk'fr 199 t& 

ygvDrefu jyKaom tufOya'üaomf¤if;? tjcm; jy|mef;csuf 

jyKxm;jcif;r&SdvQif? atmufüjy|mef;xm;aom pnf;urf;csuf 

rsm;ESihftnD? jynfaxmifpkEkdifiHrS cGJxGufEdkif&ef jynfe,fwkdif;ü 

tcGihfta&;&Sd&rnf/ 

ygw,f/ tckjzpfaewJh jyóemu ]cGJrxGufbl;qk dwm t&ifqH k; xkwf 

yk'fr 202/ þtajccHOya' tmPmwnfonhfaeYrS q,fESpf azmfajymqk drSom uk d,fyk difjy|mef;cGif hay;r,f} qkdwmeJY ]jynfaxmifpkppf 

twGif; cGJxGufEkdifaom tcGihfta&;udk toHk;rjyK&/ 

ppf? ukd,fykdif jy|mef;cGihf tjynhft0&Sd&if cGJxGufp&m r&Sdbl;} qkdwJh xdyf 

azmfjyygyk'fr ESpfckrSmyg&SdwJh azmfjycsufawG[m jznhfpGuf wkdufawGYrI jzpfygw,f/ 

&Sif;vif;p&m rvdkatmif tifrwefrS &Sif;vif;vSygw,f/ aemufxyf ar;p&mwpfcku Ouú| apmrlwl;ap;zkd;ajymwJh 

'Dae&mrSm owdjyKp&mtcsufu 1947 tajccHOya'rSm oabmxm;twkdif; u&iftrsdK;om;tpnf;t½Hk;-KNU ua&m 

jynfe,fqdkvdkY &Srf;jynfe,f? ucsifjynfe,f? u&ifeDjynfe,fwkdYom wcJeuf oabmwlEkdifyghrvm; qdkwmygyJ/ 

yg&Sdygw,f/ csif;udkawmh csif;0daoaowkdif;tjzpf azmfjyxm;NyD; 

u&ifjynfe,f zGJYpnf;a&;twGufvnf; vrf;nTefxm;wJh yk'frawG 'kwd,ajymqdkcsufudk MunhfMuygtHk;pkdY/ 

yg&Sdygw,f/ 'ghtjyif ]jynfe,fopfrsm;} yg0ifvmEkdifa&;twGuf 'DtcsufudkajymqdkwJholu vuf&Sd wyfrawmfumcsKyf AdkvfcsKyf 

yk'fr 199 rSm vrf;zGihfay;xm;ygw,f/ 

rSL;BuD; rif;atmifvdIifu ajymwmyg/ 'DajymMum;csufu 2018 

ckESpf? pufwifbmv 11 &uf u,m;jynfe,f? abmvcJwyfe,f&Sd 

t&m&Sdppfonfrdom;pkrsm; awGYqHkyGJrSm ajymMum;wJhtxJuae 

aumufEkwfazmfjyvdkufwmyg/ 

]]rdrdwdkYjrefrmEkdifiHtwGif; wkdif;a'oBuD;ESihf jynfe,frsm; 

tm;vHk;&Sd a'owkdif;wGif wkdif;&if;om;vlrsdK;pk wpfckwnf;om 

aexkdifonf r[kwfbJ tm;vHk;aygif;pnf; aexkdifMuaMumif;? 

wkdif;&if;om;vlrsdK;pk wpfckwnf;udkom tcGihfta&;ay;xm; 

onfhae&mrsm;r&SdbJ tm;vHk; wef;wltcGihfta&; &&Sdatmif 

aqmif&Gufay;xm;NyD; wkdif;&if;om;a&;t& cGJjcm;rI r&Sd 

aMumif; ... }} 

'DajymMum;csufudk tykdif; 2 ykdif;cGJ oHk;oyfjyyg&ap/ 

yxrykdif;u 'DajymMum;csuf[m tqufqufaom ppftkyfpk 

tkyfpkd;olawG (awmfvSefa&;aumifpD? rqv? e0w? etz? OD; 

odef;pdefBuHhzGHYtpkd;&) ukdifpGJajymMum;cJhwJh oabmxm;&yfwnfcsuf 

udk yJhxifxyfjcif;rQomjzpfNyD; 'Dtcsufudk vuf&Sd ppfwyfukd OD;pD; 

csKyfukdifxm;olawGu qufvufukdifpGJxm;aMumif; twnfjyK 

vdkufwm jzpfygw,f/ 

'kwd,ykdif;u ]wkdif;&if;om;vlrsdK;pk wpfpkwnf;udkom tcGihft 

a&; ay;xm;onfh ae&mrsm; r&SdbJ tm;vHk;wef;wl tcGihfta&; 

&&Sdatmif aqmif&Gufay;xm;NyD; wkdif;&if;om;a&;t& cGJjcm;rI 

r&SdaMumif;}qkdwJhtcsufudkwnfNyD; ajymcsifwmyg/ 'Dtcsufu wkdif; 

&if;om; vufeufudkif awmfvSefa&;awG[m taMumif;rJhoufouf 

qlylaomif;usef;rI jzpfoa,mifa,mif t"dyÜm,fxGufatmif 

vQmESpfcGeJY vDq,fajymwJhtajymrsdK; jzpfygw,f/ aemufwpfckuawmh 

tm;vHk; wef;wltcGihfta&; ay;xm;NyD;wmrdkY awmif;p&mrvdkawmhbl; 

qkdwJhoabm oufa&mufaeygw,f/ csKyfvdkufawmh ajAmifuswJh 

vdrfnmajymqkdrIom jzpfw,f/ 

2008 tajccHOya'udk eJeJrS txdyg;rcHvdkwJh oabmxm; jzpf 

w,fvdkY wqihfwdk; oHk;oyfvkdY &ygw,f/ 'ghtjyif ]vlrsdK; jynfe,f} 

qkdwmrsdK;udk aemufxyf cGihfrjyKEkdifbl;qdkwJh txdvnf; t"dyÜm,f 

oufa&mufaew,f/ 'guvnf; vlrsdK; 135 rsdK;qdkwJh olwdkY qif 

xm;wJh axmifacsmufxJxnhfzdkY tuGufqifwmjzpfw,f/ vlrsdK;wpf 

rsdK;udk jynfe,fay;vdkuf&if vlrsdK; 135 rsdK;&Sdaewm jynfe,f 135 

ck jzpfoGm;rSmayghqkdwJh evAdef;wkef; qifajcay;zkdY jzpfw,f/ 'gh 

tjyif 'DaeYumvrSm OD;wnfcsufrsdK;pHkeJY ]vlrsdK;awG? trsdK;om; 

aeYawG} azmfxkwfvmaeMuw,f/ wzufrSmvnf; vlrsdK;wrsdK;eJY 

wrsdK;? a'owpfckeJYwpfck? bmomwpfckeJYwpfck aoG;cGJoyfvQdK 

&efwdkufay;aew,f/ 'gawG zefwD;ay;xm;EkdifNyDqdk&if wyfrawmf 

r&SdvdkY rjzpfbl;qdkwJh qifajcay;EkdifrSm r[kwfvm;/ 

wpfenf;tm;jzihf Arm[m wkdif;&if;om;wrsdK; jzpfw,f? Arm 

vnf; jynfe,fzGJY&r,f/ ]jynfr (0g) wdkif;a'oBuD; 7 ck} qkdNyD; 

vkyfxm;wm wef;wlnDrQrI r&Sdbl;/ Armjynfe,f zGJYpnf;&r,f (0g) 

&Spfjynfe,fvdkY zGihf[awmif;qdkaeMuolawGudk Armjynfe,f zGJYrSm 

r[kwfbl;vdkY taMumif;jyefvdkufwJh oabmvnf; jzpfEkdifygao; 

w,f/ 

wwd,ajymqkdcsufudk MunhfMuygtHk;pkdY/ 

wpfbufpmrsufESmodkY 



k 


1963 ckESpf? atmufwdkbm 15 &uf wwd,tBudrf tpnf;t 

a0;wGif awmfvSefa&;aumifpD Adkvfrª;BuD; vS[efrS r'nw \ 

wifjycsuftay: trSwfpOf 2-6-7-8-9-10-11-12 wdkYudk 

oabmwl vufcHaomfvnf;- 

trSwfpOf (1) wpfjynfvHk; typftcwf&yfpJa&;udk vufrcH 

aMumif;? 

trSwfpOf (3) wpfbufESifh wpfbufwkdufcdkufjcif;udk tjyeftvSef 

uwdjyK&ef? 

trSwfpOff (4) wyfpcef;rsm; ½kyfodrf;jcif;udk vufrcHaMumif;? 

trSwfpOf (5) vkyf½dk;vkyfpOfjzpfaom r'nw \ pnf;½Hk;a&;? 

tkyfcsKyfa&;? tcGefaumufcHa&;ESifh ywfoufí ref; 

bZefrS vkyf½dk;vkyfpOf vkyfief;pOfqdkonfrSm ydkaeNrJ 

usm;aeNrJ tqifhxuf ausmfvGefjcif; r[kwfaMumif; 

&Sif;vif;cJhaomfvnf; awmfvSefa&;aumifpDrS pnf; 

½Hk;a&;? tkyfcsKyfa&;? tcGefaumufcHa&;rsm;onf 

rdrdwdkY tpdk;&wm0efomjzpfí pifNydKif tpdk;&taejzifh 

awmwGif;tzJGYtpnf;rsm;tm; cGifhrjyKEdkifaMumif; 

jyefvnf ajzMum;cJhonf/ 

1963 ckESpf? atmufwkdbm 29 &uf yOörtBudrf tpnf;ta0;wGif 

awmfvSefa&;aumifpDrS typftcwf &yfpJa&; taumiftxnfazmf&ef 

r'nw bufrS vdkufem&ef atmufyg pnf;urf;csuf 5 csufudk 

csrSwfcJhonf/ 

¤if;wdkYrSm- 

(1) r'nw tzGJY0ifrsm; tm;vHk;\ aexdkif&m a'oudk awmfvSef 

a&;aumifpDodkY today;&ef? 

(2) r'nw tzGJY0ifrsm; pkpnf;aexkdif&efa'oudk awmfvSefa&; 

aumifpDrS owfrSwfay;&ef? 

(3) r'nw tzGJY0ifrsm; pka0;&efae&modkY owfrSwfcsdeftwGif; 

a&muf&Sd&ef? 

(4) r'nw tzGJY0ifrsm; ae&mwpfckckodkY oGm;a&mufvkdygu 

tpdk;&wyf\ cGifhjyKcsuftjyif? tpdk;&wyf tultnDjzifhom 

oGm;&ef? 

(5) typftcwf&yfpJxm;pOf umvtwGif; r'nw rS tpdk;& 

vkyfief;ESifh jynfolvlxktm; aESmifh,Sufjcif; rjyK 

&ef- wkdYjzpfonf/ 

typftcwf&yfpJa&; awGYqHkaqG;aEG;pOf jynfolvlxkBuD; w&yf 

vHk; Nidrf;csrf;a&;arQmfvifhrIESifh qEázmfxkwfrIrsm;vnf; owif;pm 

ESifh pme,fZif;rsm;wGif tqufrjywf ay:xGufvmcJhonf/ tBuD; 

rm;qHk;rSm jynfolYaumfrwDrS OD;aqmifusif;ycJhonf 6 c½dkif Nidrf; 

csrf;a&; qE´jyyGJ jzpfonf/ 6 c½dkif Nidrf;csrf;a&; qE´jyyGJwGif yg0if 

onfh c½dkifrsm;rSm- 

Article 

(1) &efukefc½dkif? (2) tif;pdefc½dkif? (3) [Hom0wDc½dkif? (4) 

om,m0wDc½dkif? (5) yJcl;c½dkif? (6) rtlyifc½dkif wkdY jzpfonf/ 

1963 ckESpf? Ekd0ifbm 3 &uf eHeufwGif Nidrf;csrf;a&; qE´jyyGJ 

BuD;onf rif;vSNrdKUe,f? o&ufwpfyif wmqHkrS rkdifwpf&mausmfc&D; 

udk pwifcsDwufvmcJhMuonf/ vlxkBuD;onf 7 &uftMum Ekd0if 

bm 9 &ufaeYwGif awmfvSefa&;aumifpDrS azmufcGJzsufqD;cJhonfh 

&efukef wuúodkvfausmif;om;or*¾ taqmuftOD; ae&ma[mif; 

jrufcif;jyifwGif pka0;MuNyD; &efukefNrdKUawmfcef;rodkY qufvuf 

csDwufMuonf/ or*¾jrufcif;pk&yfwGif om,m0wDc½dkif ppf 

aMumif;rS OD;aqmifvmonfh tbdk;-bdk;omvSESifh bdk;ouúwdkY ESpfOD; 

tm; tu,f'rDaumfvdyf*sifae0if;rS *kPfjyK *g0& vufaqmif 

ay;tyfcJhonf/ &efukef NrdKUawmfcef;rodkY csDwuf&mvrf;wpfavQmuf 

BudKqdktm;ay;onfh vlxkBuD;rSm wkd;raygufatmifyif &SdcJhonf/ 

q&mBuD; ocifudk,fawmfrIdif;rSvnf; Nidrf;csrf;a&;vlxkBuD;tm; 

c&D;pOfwpfavQmufvdkufygí um;jzifh EIwfquftm;ay;cJhonf/ 

csDwuf&m c&D;pOfwpfavQmufvHk; atmufyga

dk;aESmif;ydkif;jzpfaomfvnf; pufwifbm 5 &ufaeY eHeufykdif;wGif 

0if;a&mfa'oüwreufvHk; rdk;zGJzGJ &Gmaeonf/ rdk;&Gmaeaomfvnf; 

rGefjynfe,f rk'HkESifh xdkif;-jrefrm e,fpyf bk&m;oHk;qlodkY qufoG,f 

xm;onfh vrf;ray:wGifwnf&Sdonfh 0if;a&mfa'owGif yHkrSeftwdkif; 

um;rsm;? qkdifu,frsm; wpD;csif;pD jzwfoef;oGm;vmaeMuonf/ 

0if;a&mfa'oonf u&ifjynfe,f? Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,f 

twGif; wnf&SdNyD; rGefjynfe,f rk'HkNrdKUrS qkdifu,fjzifh oGm;rnfqdkvQif 

wpfem&DausmfcefYpD;vQif a&mufrnfjzpfaomfvnf; um;wpfpD;pmom 

oGm;vmEkdifNyD; csKdifhcGufrsm; BudKMum;BudKMum;jzpfaeonfhvrff;ay: 

wGif armfawmfum;jzifh rk'HkrS oGm;rnfqdkvQif wpfem&DcGJausmf Mum 

jrifhEkdifonf/ 

tqdkyga'oonf jrefrmjynfawmifbufydkif; a'geawmifwef; 

ESifh awmifndKawmifwef;BuD;ESpfcku um&Hxm;NyD; ZrdjrpfESifh 

0if;a&mfjrpfESpfoG,f &pfacG jzwfoef;pD;qif;oGm;onfh aus;&Gm 60 

ausmfwdkYudk 0if;a&mfjrpftm; tpGJjyKí 0if;a&mfa'o[k trnfac:wGif 

vmcJhjcif; jzpfonf/ 

,ckvdk awmifwef;ESpfck\ awmifpG,frsm; aygrsm;onfh 0if; 

a&mfa'owGif xl;jcm;rItaejzifh awmifrsm;udk trSDo[JjyKum 

&Gmwnfxm;rIrsm;&SdNyD; usHKc0ef&GmwGif usHKc0efawmif&Sdovdk 

awmif'D;? zm;jy? xDrHxdk? ausmufbDvl;? zm'&,f &Gmrsm;wGifvnf; 

&Gmtvkduf awmifwpfvHk;pD &Sdonfudk awGY&onf/ 

xdkYtjyif jrefrmEdkifiH oHjzLZ&yfrS xdkif;EdkifiH befaygNrdKUodkY 

qufoG,fxm;onfh 'kwd,urÇmppftwGif; azmufvkyfcJhonfh 

urÇmausmf aorif;wref&xm;vrf;onfvnf; 0if;a&mfa'oudk 

jzwfoef;oGm;onf/ 0if;a&mfa'owGif u&if? rGef? Arm? &Srf;? 

ytdk0f;? wdkif;&if;om;awG trsm;pkaexdkifMuNyD; vuf&Sd a'ocH wkdif; 

&if;om; vufeufudkiftzJGYESifh tpdk;&wdkY a&maESm tkyfcsKyfaeonfh 

a'owpfck jzpfonf/ 

rdk;&moDjzpfonfhtwGuf 0if;a&mfa'o&Sd awmifrsm;? awmifwef; 

Feature 

,if;ESifh qefYusifbuf a'otac: ]yef;oD;}[k wifpm;xm;onfh 

pdwf

Article 

eef;rdk[Grf 

vdkyJ 

0vHk; ausmfpdk;OD; 

tjypfrJholawG 

eJY wdkY[m 

r[kwfbl;vm; 

armifausmfpGm 

eef;rkd[Grf zrf;qD;cHxm;&wJhudpö[m wjznf;jznf;eJY t&Sdefjrihf 

vmygNyD/ tpykdif; rD'D,mowif;azmfjycsufawGrSm yg&SdwJh ESpfzuf 

oufqkdifolawG (TNLA eJY SSPP u wm0ef&SdolawG) ajymqdkMuwJh 

taetxm;awGt& at;at;aq;aq; NyD;pD; ajyvnfoGm;vdrfhr,f 

vkdY xifcJhwmyg/ 

tckawmh 'Dudpöu trsdK;om;jyefvnfoihfjrwfa&;ESifh Nidrf;csrf; 

a&;A[kdXme (NRPC) uae pufwifbmv 10 &uf aeYpGJeJY aMunm 

csuftrSwf 1^2018 qkdwm xkwfjyefwJhtxd t&SdefjrihfvmygNyD/ 

wpfjynfvHk;u pdwf0ifpm; tm½Hkpkdufvm&wJhudpö jzpfvmygw,f/ 

erf;rkd[Grf[m erfhcrf;NrdKUu ukefpHkqkdifykdif&SifwpfOD;yg/ olae 

xkdifwJh erfhcrf;NrdKU? [kdaemif&yfuGuf aetdrfrSm vGefcJhwJh Mo*kwfv 

17 &ufaeY eHeufykdif;u PSLF/TNLA wyfzGJY0ifawG vma&mufzrf; 

qD; ac:aqmifoGm;wm jzpfw,fvkdY rD'D,mowif;awGt& od&Sd& 

ygw,f/ tckqkd&if (11 pufwifbm) zrf;qD;cHxm;&wm &ufowå 

ywf 3 ywfausmf MumjrihfaeNyD jzpfygw,f/ 

b,fvkd jypfrIcsdK;azmufvkdY zrf;qD;&ovJ qkdwmeJYywfoufvkdY 

zrf;qD;ac:aqmifoGm;wJh PSLF/TNLA bufuvnf; wduswJh xkwf 

jyefajymqdkrI r&Sdao;ygbl;/ olwdkYOya'wpfckudk csdK;azmufw,fvkdY 

a,bk,syJ ajymygw,f/ erfhcrf;NrdKU? vli,frsm;uGef,ufu pkdif;,D 

qkdoltajymuawmh ]NyD;cJhwJhESpfu eef;rkd[GrfeJY cifyGef; pkdif;apma&TwkdY 

aetdrfudk TNLA u qufaMu;aumufcJhNyD; jyeftxGufrSm tpkd;& 

ppfwyfeJY ypfcwfrI ay:aygufcJhwJhjzpf&yfawmh &SdcJhzl;w,f/ tck 

jzpf&yfu tJ'DudpöeJY qufpyfEkdifw,f}vkdY xifjrifcsuf ay;xm; 

ygw,f/ 

wu,fawmh 'DvdkjzpfpOfjzpf&yfawG[m jynfwGif;ppfqkdwJh Zmwf 

vrf;&SnfBuD;xJrSm rxl;qef;awmhwJh jzpf½kd;jzpfpOfozG,f jzpfaewm 

MumvSygNyD/ 'DvkdeJY aMuuGJzG,f tqHk;owfoGm;&wJh jzpf&yfawGvnf; 

renf;vSygbl;/ jynfwGif;ppfudk NyD;jywfajyvnfatmif rajz&Sif; 

EkdiforQ 'DvdkZmwfvrf;awG? ZmwfuGufawG oHo&mvnfovdk xyf 

jyefwvJvJ jzpfysufaerSmyg/ 

eef;rkd[Grf tzrf;qD;cH&wJhudpötay: trsdK;om;jyefvnfoihfjrwf 

a&;ESifh Nidrf;csrf;a&;A[kdXme (NRPC)uae pufwifbmv 10 &uf? 

aeYpGJeJY xkwfjyefwJh aMunmcsufftrSwf 1^2018 xJrSm tcsuf 3 

csuf azmfjyyg&Sdygw,f/ 

NRPC &JU aMunmcsuf[m jyif;xefwJhtoHk;tEIef;awG yg0ifwJh 

aMunmcsufvdkY ajym&if&r,fvkdY xifygw,f/ rMumrD jrefrmEkdifiH 

trsKd;om;vlYtcGihfta&;aumfr&Sifuyg NRPC eJY arS;vkdufwJh aMu 

nmcsufrsm; xGufvmOD;rvm; rodygbl;/ tjcm; trsKd;orD; tzGJYt 

pnf;awG? CSOs awGqDuawmh bmtoHrS rMum;&ao;ygbl;/ 

taMumif;&if;udk wdwdusus rodao;vkdYvnf; jzpfaumif;jzpfEkdif 

ygw,f/ 'grSr[kwf vlrsdK;pkESpfpk (&Srf;eJY wtmif;) tMum;rSm 

n§yfoGm;rSmpkd;vdkY vufa&Smifaewmvnf; jzpfcsifjzpfEkdifwmygyJ/ 

NRPC aMunmcsufxJu toHk;tEIef;awGudk Munhf&atmif? 

]tjypfrhJ jynfol}? ]taMumif;rJh zrf;qD;}? ]Oya'rJh vkyf&yf}? ]t 

rsdK;om; jyefvnfoihfjrwfa&;ESihf Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfrsm;udk 

rsm;pGm xdckdufapygonf}? ]jynfolvlxk\ touftkd;tdrfpnf;pdrfudk 

xdyg;NyD; w&m;Oya'pkd;rdk;a&;udk xdcdkufaponfh rnfonhfvkyf&yfudk 

rqkd jyif;xefpGm ½IwfcsaMumif;}wJh/ 

owdjyKrdwJhtcsufawGudk yxr wifjyyg&ap/ NRPC &JU 

'DaMunmcsufudk 'DaeY (11 pufwifbm)xkwf ppfwyfykdif jr0wD 

owif;pm azmfjyxm;wm rawGY&bl;/ Oya'rJhvkyf&yfvkdY azmfjyxm; 

wJhtwGuf 'g[m wnfqJOya't& w&m;pGJr,fvkdY qkdvkdwJh tcsuf 

ygyJ/ jynfxJa&;udk ukdifwG,fzkdY tcsufjywmyJvkdY em;vnfyg 

w,f/ 

PSLF/TNLA bufrSmvnf; olYbufu taMumif;jyp&m &SdaerSm 

ygyJ/ bmawGjzpfrvJ? b,favmuf cdkifvHkwdus? aMumif;usdK;qDavsmf 

ovJqkdwmawmh oufqkdifwJh PSLF/TNLA u xkwfjyefajymqkdrSom 

od&rSmyg/ 

NRPC aMunmcsufxJrSmygovdk tjypfrJhjynfoludk taMumif; 

rJh zrf;qD;wm[m Oya'rJhvkyf&yfjzpfNyD; w&m;Oya'pkd;rkd;a&;udk 

xdckdufwJhtwGuf jyif;xefpGm ½Iwfcsw,fqkd&if ]½kdufwmowif; 

Xmeu owif;axmufESpfOD;jzpfwJh udk0vHk;eJY udkausmfpdk;OD;wkdYudk 

axmif'Pf 7 ESpf csrSwfvdkufwJhudpö}ua&m axmifacsmufqif? 

tuGufqifzrf;qD;^ Oya'udk vkdovdk wvGJtoHk;cswJh Oya'rJh 

vkyf&yf? w&m;Oya'pkd;rkd;a&;ukd xdcdkufysufjym;apwJhudpö? w&m; 

Oya'eJY w&m;pD&ifa&;udk t,HktMunfuif;rJhapwJh udpöawGyJ 

r[kwfygvm;/ 'DvkdudpöawGrSmawmh NRPC u bmaMumihf toH 

rxGufwmvJ/ 

ppfwyfu usL;vGefwJh ]vlowfrI (0g) &mZ0wfrI}udk zGihfcs azmf 

xkwfzkdY BudK;yrf;wJh owif;axmufESpfOD;udkawmh ]EkdifiHawmfvQdKU0Suf 

csuf Oya' azmufzsufrI}vdkY yk'frwyfNyD; axmif 7 ESpf jypf'Pfcs 

w,f/ olykefvufeufukdif tzGJYtpnf;u zrf;qD;oGm;wmcH&oludk 

awmh ]tjypfrJhjynfol}? ]Oya'rJhvkyf&yf}wJh/ ]w&m;Oya'pkd;rkd;a&;ukd 

xdcdkufysufjym;apw,f}wJh/ NRPC &JUtjrif[m worwfwnf; 

r&SdbJ ppfwyfeJYtpdk;&tay: bufvdkuf rsufESmvdkufaewm twkdif; 

om; ay:vGifaeygw,f/ 

½kdufwmowif;axmufESpfOD;jzpfwJh udk0vHk;eJY udkausmfpkd;OD;wkdY 

[m tjypfrJhjynfolawGygyJ/ vGwfvyfpGm owif;,lcGihf owif; 

xkwfazmf wifjycGihft& olwkdYtvkyf olwdkYvkyfwmyg/ olwkdY[m 

olwkdYvkdcsifwJhowif; &r,fqkd&if olwkdY ukd,fpm;jyKvkyfudkif&m 

owif;at*sifpD&JU vkyfxHk;vkyfenf;twkdif; aiGay;0,fcsifvnf; 

0,frSmygyJ/ axmifacsmufqif zrf;qD;NyD; axmifcsypfwJh vkyf&yf[m 

Oya'udk vkdovdk wvGJtoHk;cswmom jzpfygw,f/ vuf&Sd 'DcsKyf 

ygwD tpdk;&t& tav;xm; a

d 

d 

Interview 

wkdif;&if;om;awmfvSefa&; vufeufukdiftzGJYtpnf; (NCAs EAO) 

10 zGJY\ wwd,tBudrfajrmuf xdyfoD;aqG;aEG; yGJ 

ü ¤if;wkdY\aqG;aEG;csufrsm;ESifh a&SUvkyfief;pOfrsm;twGuf qkH;jzwfcsufrsm;tay: nDvmcH\ ajymcGihf& 

yl;ZifusKH; ESihf qufoG,far;jref;jcif; 

pufwifbmv 8 &ufrS 11 &ufaeYtxd 

jyKvkyfonfh wpfEkdifiHvkH; ypfcwfwkdufckdufrI 

&yfpJa&;oabmwl pmcsKyf-NCA vufrSwf 

a&;xkd;xm;onfh wkdif;&if;om;awmfvSefa&; 

vufeufukdif tzGJYtpnf; (NCAs EAO) 10 zGJY\ 

wwd,tBudrfajrmuf xdyfoD; aqG;aEG;yGJü 

¤if;wkdY\aqG;aEG;csufrsm;ESifh a&SUvkyfief;pOfrsm; 

t wGuf qkH;jzwfcsufrsm;tay: nDvmcH\ ajym 

cGihf& yl;ZifusKH;ESihf qufoG,far;jref;xm;yg 

onf/ 

NCA-s EAO &JU wwd,tBudrfajrmuf xdyfoD;aqG;aEG;yGJ&JU 4 &ufwm 

aqG;aEG;rIuae bmawG a&SUqufvkyfaqmifzkdY qkH;jzwfcJhwmrsKd;&SdvJ/ 

usaemfwkdY vkyfwJh xdyfoD;aqG;aEG;yGJuae PPST (Nidrf;csrf; 

a&;vkyfief;pOf OD;aqmiftzGJY)&JU pkzGJYrIukd jyefvnfNyD;awmhrS okH;oyf 

wmawG &Sdw,f/ PPST ukd e*kdrlvwkef;u NCA vufrSwfa&;xkd; 

xm;wJh 8 zGJYeJY vufrSwfjyefxkd;wJh ESpfzGJYaygif; PPST+2 qkdNyD; 

usaemfwkdY 10OD;eJY zGJYpnf;ygw,f/ aemufNyD;awmh PPST tzGJYukd 

taxmuftuljyKzkdY tvkyftzGJY (Working Team) ukdvnf; 

e*dkrlvtwkdif; jyefzGJYxm;ygw,f/ 'gayrJh zGJYykHzGJYenf;u PPST+2 

qkdNyD; 10 OD; zGJYpnf;xm;ygw,f/ 'guawmh usaemfwkdY&JU zGJYpnf; 

rIaygh/ tzGJYacgif;aqmifuawmh AdkvfcsKyfBuD;apmrlwl;ap;zkd;eJY 'ktzGJY 

acgif;aqmifu AkdvfcsKyfBuD;,Gufqpfaygh/ 

aemufNyD; 'kwd,ta&;BuD;wJh qkH;jzwfcsuftaeeJY jrefrmhEkdifiH&JU 

Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfukd b,fvkdjyefoGm;rvJ qkdwJh qkH;jzwfcsuf 

&Sdygw,f/ usaemfwkdY 'DuaeY EkdifiHa&; tcif;tusif;ukd Munhfr,f 

qkd&if Working Group uae UPDJC/ UPDJC uae UPC ukd 

w&m;0if okH;Budrfvkyf jzpfcJhygw,f/ 'gayr,fh 'DuaeY tcif;t 

usif;rSm zuf'&,frl? ukd,fykdif jyXmef;cGifh wef;wltcGihfta&;eJY 

jynfe,fzGJYpnf;ykH tajccHOya' qkdwJh udpöawGeJY jynfaxmifpkuae 

cGJrxGuf&zl;qkdwJh tpkd;&eJY wyfrawmf&JU wifjycsufawGu a&SUquf 

vkdY roGm;EkdifawmhwJh taetxm;rsKd;rSm a&mufw,f/ usaemfwkdY 

cGJrxGuf&bl;qkdwmukd vufrcHbl;qkdvkdY&Sd&if cifAsm;wkdYvkdcsifwJh 

zuf'&,frlawG ukd,fykdifjyXmef;cGifhawG wef;wltcGihfta&;awG 'g& 

EkdifrSm r[kwfbl;/ 'gukd tvJtxyfvkyf&r,fqkdwJh udpöay:vmawmh 

usaemfwkdY a&SUqufoGm;vkdYr&wJh taetxm; jzpfoGm;w,f/ 

aemuf vkHNcKHa&;ykdif;qkdif&mrSmvnf;yJ wpfckwnf;aom wyfr 

awmfukd vufcH&r,fqkdwJh wyfrawmfbufu wifjyvmwJhtay:rSm 

usaemfwkdY aqG;aEG;n§dEIdif;vkdYr&ao;wJh taetxm;jzpfwJhtwGuf 

usaemfwkdY&JU Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfu wpfqkdYaew,fvkdY nDvmcHu 

okH;oyfwJhtwGuf 'DwpfqkdYaewJh Nidrf;csrf;a&;tajctaeawG EkdifiH 

a&; aqG;aEG;yGJawGukd a&SUqufoGm;vkdY&atmif EkdifiHawmf tpkd;& 

bufu wu,fqkH;jzwfEkdifwJh xdyfykdif;acgif;aqmifawG? jrefrmh 

wyfrawmfbufu wu,fh qkH;jzwfcsufay;EkdifwJh xdyfykdif; acgif; 

aqmifawGeJY usaemfwkdY wkdif;&if;om;vufeufukdif awmfvSefa&; 

tzGJYtpnf;u xdyfykdif;acgif;aqmifawG tvGwfoabm awGYqkHNyD; 

awmhrS usaemfwkdY 'DuaeY BuKHae&wJh tcuftcJawG t[efYtwm;awG 

wpfqkdYrIawGudk 0dkif;0ef;tajz&SmMur,fqkdwJh usaemfwkdY qkH;jzwfcsuf 

wpfckudk &ygw,f/ 

tJh'D[mukd tjrefqkH; awGYqkHEkdifatmif tJh'Dudpöukd ajz&Sif;Ekdif 

atmif usaemfwkdY BuKd;pm;Mur,fvkdYvnf; ajymMuwm &Sdygw,f/ 

tJh'gNyD;rS Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOfeJY ywfoufwJh oufqkdif&m vkyf 

ief;rsm;ukd qufvuf vkyfaqmifEkdifrSmjzpfw,fvkdY usaemfwkdY 

ta&;BuD;wJh qkH;jzwfcsufwpfck csygw,f/ aemufta&;BuD;wJh 

qkH;jzwfcsufwpfcku usaemfwkdY Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfrSm NCA udk 

vufrSwfa&;xkd;xm;wJh 10 zGJYwifrubJeJY vufrSwfra&;xkd;&ao;wJh 

nDaemifwkdif;&if;om;awG &SdwJhtwGuf tJh'DtzGJYawGukd Nidrf;csrf;a&; 

vkyfief;pOfrSm b,fvkdyl;aygif;yg0if vkyfaqmifoGm;EkdifrvJqkdwJh 

udpöukdvnf; usaemfwkdY pOf;pm;Muygw,f/ 

tJhvkdpOf;pm;wJhae&mrSm jrefrmjynfNidrf;csrf;a&; wnfaqmufrI 

tay:rSm xm;&SdwJh bkHoabmxm;awG? aemuf jrefrmjynf Nidrf;csrf; 

a&; vkyfief;pOfqkdif&m bkHoabmxm;awG zuf'&,ftajccHrlqkdif&m 

bkHoabmxm;awGeJY NCA qkdif&m bkHoabmxm;awG vufrSwf 

ra&;xkd;ao;wJh EAO awGeJY n§dNyD;awmhrS usaemfwkdY n§dvkdY&wJh&v'feJY 

a&SUqufNyD;awmhrS Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfukd oGm;vkdY&Sd&if aumif;rGefwJh 

&v'fawG &vmr,f/ ykdtusKd;&Sdr,fvkdY usaemfwkdY ,lqwJhtwGuf 

tJh'Dtay: tajccHNyD;awmhrS usaemfwkdY wkdif;&if;om;vufeufukdif 

awmfvSefa&; tzGJYtpnf;rsm; tm;vkH;yg0ifwJh tpnf;ta0;BuD; 

wpf&yfjyKvkyf&eftwGuf usaemfwkdYqkH;jzwfxm;ygw,f/ 

'DnDvmcHu a&SUqufoGm;r,fh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfawGtwGuf b,f 

avmuf ta&;BuD;vJ/ 

'DnDvmcHwpfckvkH;rSm a&SUqufoGm;&r,fh Nidrf;csrf;a&;c&D;pOf 

twGufyJ usaemfwkdY tav;ay;NyD;awmhrS aqG;aEG;wm jzpfygw,f/ 

'DuaeY w&m;0if;vkdif;taeeYJ oGm;vkdY&wJh[mawGukdawmh wwfEkdif 

oavmuf oGm;NyD;NyD;/ aemuf a&SUqufNyD;awmhrS oGm;r,fqkdvkdY&Sd&if 

wpfqkdYrI&SdwJh udpöawGukd rajz&Sif;bJeJY usaemfwkdYMum;rSm&SdaewJh 

euf&Idif;wJh uGm[csufawGukd rajz&Sif;bJeJYawmh usaemfwkdY Union 

Peace conferences 21&mpkyifvkH tpnf;ta0;BuD;ukd oGm;vkdY&Sd&if 

vnf;yJ bmrStusKd;xl;vmp&m r&Sdbl;/ usaemfwkdY &v'faumif; 

vnf; &vmrSmr[kwfbl;/ 'gaMumifh usaemfwkdY Mum;xJrSm&SdaewJh 

uGm[csufawGukd t&ifajz&Sif;zkdY vkdw,fvkdY usaemfwkdY 'Dtpnf; 

ta0;BuD;rSm 'gukd tav;ay;NyD;awmhrS aqG;aEG;wm jzpfygw,f/ 

typf&yftzGJYeJY tpkd;&? wyfrawmftMum; Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfrSm a&SUquf 

oGm;zk YtwGuf a&S Urwk d;om aemufrqkwfom tajctaersKd; jzpfay:aewJh 

t"du BuKHawGU&wJh tcuftcJawGu bmawGjzpfrvJ/ 

t"du uawmh usaemfwkdY NCA twdkif; taumiftxnf 

razmfEkdifwmu awmfawmfav; t"duusygw,f/ wu,fqkdvkdY&Sd&if 

NCA u wkdif;&if;om; awmfvSefa&;tzGJYtpnf; 10 zGJYeJY jynfaxmif 

pk or®w jrefrmEkdifiHMum;rSm csKyfqkdwJh pmcsKyfBuD;jzpfygw,f/ 'gukd 

vnf; taumiftxnfazmfzkdYtwGuf oEédXmefjyKMuNyD; jzpfw,f/ 

'gayr,fh 'DuaeY NCA ukd taumiftxnfazmfwJhae&mrSm tcuf 

tcJ trsm;BuD;BuHK&wm usaemfwkdYawGY&ygw,f/ 

tJh'gbmvJqkdawmh usaemfwkdY 'DjynfaxmifpkNidrf;csrf;a&; 

nDvmcH jzpfay:vmzkdYtwGuf oGm;&r,fh tqifhvkduf tqifhvkduf 

vkyf&r,fhvkyfief;awG &Sdygw,f/ tJh'DxJrSm ta&;BuD;qkH;uawmh 

usaemfwkdY jynfoleJY awGYqkHyGJawG Public consultation? aemuf 

trsKd;om;tqifh EkdifiHa&;aqG;aEG;yJG National Dialogue awG? 'gawG 

u vkyfzkdYvkdtyfwJh udpö&yfawG jzpfygw,f/ 'gayr,fhvkdY 'DuaeY 

tJhvkdvkyfzkdYvkdwJhudpöawGukd tpkd;&eJY wyfykdif;qkdif&maum vGwfvGwf 

vyfvyf vkyfcGihfray;wJhtay:rSm usaemfwkdY wkdif;&if;om; vuf 

eufukdif awmfvSefa&;tzGJYtpnf;tm;vkH; vlxkawGYqkHyGJ rvkyfEkdifwJh 

tzGJYtpnf;awG trsKd;om;tqifh EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJ rvkyfwJhtzGJYt 

pnf;awG awmfawmfrsm;rsm;&Sdygw,f/ 

aemufwpfcsKdUu wpfBudrfyJ vkyf&w,f/ ESpfBudrf okH;Budrf av; 

Budrf ig;Budrf vkyfzkdYvkdtyfw,f/ 'gayr,fh cGihfrjyKbl;qkdwJh taet 

xm;atmufrSm usaemfwkdY NCA ukd taumiftxnfazmfae&wJhtwGuf 

tifrwefrS t[efYtwm; jzpfygw,f/ 'ghtjyif 'Dxuf t[efYt 

wm; jzpfapwJh t&mawGu cGJrxGuf&bl;qkdwJhudpöukd cifAsm;wkdY 

oabmrwlbl;qkdvkdY&Sd&if wkdif;&if;om;vufeufukdif awmfvSefa&; 

tzGJYtpnf;awGu tNrJwrf; ESpfaygif; 70 Mum awmif;qkdaewJh 

ukd,fykdifjyXmef;cGihfawG? trsKd;om;wef;wla&;awG? zuf'&,ftajccH 

rlawG 'gawG tm;vkH;ukd bmrSrvkyfay;Ekdifbl;/ rvGJay;Ekdifbl; 

qkdwJh wpfzufu ajymvmwJhtay:rSm 'g[m a&SUqufoGm;EkdifzkdY 

BuKH&wJh wu,fh BuD;rm;aom wpfqkdYrIBuD; jzpfygw,f/ 

aemuf vkHNcKHa&;ykdif;qkdif&mrSmvnf;yJ wpfckwnf;aom wyfr 

awmfukd cifAsm;wkdYvufcHrS a&SUqufaqG;aEG;vkdY&r,fqkdwJh taet 

xm;rsKd; jzpfvmwJhtcgusawmh 'gawGu usaemfwkdYtwGuf t[efY 

twm;jzpfapwJh udpörsKd;jzpfygw,f/ 'gukd rajz&Sif;bJeJY a&SUquf 

oGm;r,fqkdvkdY&Sd&ifvnf; tajzaumif; &v'faumif;&vmrSm 

r[kwfbl;/ 'gukd t&ifqkH; ajz&Sif;zkdYvkdw,fvkdY usaemfwkdYtaeeJY 

,lqygw,f/ 

typf&yf wk dif;&if;om;tzGJ Ypnf;awGMum;rSm olwk Y&J U uk d,fyk dif rl0g'awG &S dae 

w,f/ 'Dvkd &Sdaejcif;aMumifh typf&yftzGJYawGMum;rSm bkHrl0g'qkdif&m bkH 

oabmwlnDcsuf&&SdzkdYtwGu f'DnDvmcHuae b,fvkdcsrSwfEkdifwmrsKd; 

&SdvJ/ 

usaemfwkdY tzGJYtpnf; 10 zGJYMum;xJrSmvnf; tzGJYtpnf;toD; 

oD;? jynfe,ftoD;oD;? a'otoD;oD;u vmwJh tzGJYtpnf;awG 

jzpfMuwJhtwGuf tm;vkH;wlaew,fvkdYawmh r[kwfygbl;/ uGJjym;rI 

awG trsm;BuD; &Sdygw,f/ 'DuGJjym;rIawGukd tNrJwrf; n§dNyD;awmhrS 

'DuaeY EkdifiHawmftpkd;&eJY EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJawGukd oGm;aewmyJ 

jzpfygw,f/ tJh'Dvkd pkpnf;wJhae&mrSm usaemfwkdY tckqkd&if PPST 

(Peace Process Supporting Team) u tc&m usygw,f/ 'Dtpnf; 

ta0;BuD;uae bkHoabmwlnDcsufawG? bkHvkyfief;pOfawG? zuf' 

&,f tajccHrlawG 'Drdkua&pDqkdif&m tajccHrlawG 'gawGtm;vkH;ukd 

wlnDatmif usaemfwkdY tNrJwrf; n§dae&wJh taetxm;rsKd;&Sdygw,f/ 

'Dawmh 'Duae a&SUvmrJh aqG;aEG;yGJawGrSm tvGwfoabmyJjzpfjzpf? 




zmyGefa'o&J U0ufoufa&m*gjzpfyGm;rIaemufqk H; tajctaeav;ud kodyg& 

ap/ 

rlaMwmf(zmyGef)c½kdif&JU 'G,fvkd;ESihf bl;okdNrKdUe,fawGrSm vGefcJhwJh 

v(Mo*kwf) 24 &ufuae pNyD;awmh 0ufoufa&m*g ysHUESHUjzpfyGm; 

wJhtaMumif; BPHWT a'owm0efcHawGu ododcsif; usaemfwkdYudk 

w&m;0if taMumif;Mum;vmw,f/ tJ'Dtay: bmawGvkyf&rvJ/ 

b,fvkdvkyf&rvJqkdwm pOf;pm;NyD; vkdtyfwJh aq;0g;tydkif;awGudk 

pDpOfaqmif&Gufay;w,f/ 'ghtjyif tjcm;vkdtyfwJh yHhykd;rIawG &Ekdif 

atmifvkdY tjcm; Partners (rdwfzuftzJGY)? enf;ynm tultnD 

ay;aewJh rdwfzuftzGJYtpnf;awGeJY cdswfqufNyD;awmh ulnD vkyf 

aqmifay;aew,fayghaemf/ 

a&m*gu b,fvkd touft&G,frSm tjzpfrsm;vJ/ b,favmuftxd qkd; 

&Gm;aeNyDvJ/ 

0ufoufa&m*gjzpfwJhvlawG&JU pm&if;awGudk Munfh&r,fqkd&if 

12 ESpfatmuf uav;awG trsm;qHk;jzpfaewm awGY&w,f/ pjzpf 

wkef;u 'G,fvkd;NrKdUe,f? &Gm 4 &GmyJqkdayr,fh vuf&SdtcsdefrSmawmh 

bl;okdNrdKUe,fu &Gmtygt0if &Gmaygif; 12 &GmxJu uav; 

ta,muf 300 0ef;usiftxd ul;pufjzpfyGm;aeNyD/ tJ'DtxJu 9 

ESpft&G,f uav;wpfa,mufu 0ufoufa&m*gtjyif tjcm;a&m*g 

tcHvnf;&SdvdkY qHk;oGm;w,f/ aemuf 6 ESpft&G,f rdef;uav; wpf 

a,mufu rsufpduG,foGm;ygw,f/ 

'Da&m*gu b,fvdkawGaMumifh jzpfwwfovJ/ b,fvdkrsKd; ul;pufwm 

vJ/ 

olu virus ydk;wpfrsKd;aMumifhjzpfwm/ ynm&SifawG ajymwmu 

awmh trsKd;uGJaygif; 21 rsKd;avmuf &Sdw,f ajymwmyJ/ olu 

tifrwef ul;pufvG,fw,f/ txl;tjzihf ESmap;acsmif;qdk;? ESmacs 

uae olYt&nfawG xdawGYNyD; ul;pufwm Adkif;&yfydk; jzpfwJhtwGuf 

Antibiotic vdkYac:wJh aq;aMumihfawmh aysmufatmif ukvdkYr&bl;/ 

t"duu cE¨mukd,ftm;enf;wJholudkyJ ul;wmrsm;w,f/ tm[m& 

csKdUwJhwJholjzpf&if a&m*g ydkNyD;awmh zdESdyfovdkjzpfNyD; ydkNyD;cHpm;& 

wwfw,f/ 0ufoufaMumifhr[kwfyJ tm;enf;NyD; tjcm; a&m*g 

Oyrm- erdk;eD;,m;vdkYac:wJh touf½SLvrf;aMumif;a&m*gwdkY 0rf; 

avQmwmwdkY yg;pyfxJ temtBuD;BuD;jzpfwmwdkY jzpfNyD;awmh 

uav;awG aoqHk;oGm;Ekdifw,f/ wcsKdUvnf;aoMuw,f/ 

'Da&m*gudk BudKwifumuG,fEkdifzkdY b,fvdkaexdkifpm;aomufoihfovJ/ 

a&m*gjzpfNyD;qdk&if jyKpkukozkdYu udk,fyl&if tylusaq;wdkuf? 

a&at;ywfwdkuf? vkyfay;&r,f/ a&"mwfcrf;ajcmuf&if "mwf 

qm;&nf wdkuf&r,f/ a&rsm;rsm; wdkuf&r,f/ tm[m& rcsKdUwJh 

atmif tpmrsm;rsm; auR;&r,f/ txl;ojzifh tpmrSm rdkifvdk 

(MILO) wdkYvdkqdk ydkaumif;w,f/ olu tqDpkyfay;wm rsm;vkdYaygh/ 

aemufqufwGJa&m*g jzpfvm&if erdk;eD;,m;wdkYvdkqdk&if vdktyfovdk 

Antibiotic udk aq;rª; nTefMum;rIeJYay;&rSm? tjcm; yHhydk;ukorIu 

wpfudk,f&nf oefY&Sif;a&;yJ/ aeYpOf a&csKd;ay;wm/ rsufESmudk a& 

aEG;eJY rMumcP opfay;wmvnf;ta&;BuD;w,f/ temzk wuf&if 

ydkqdk;rSmpdk;vdkY yg;pyfxJvnf; rMumcP a&aEG;eJYjzpfjzpf qm;a&eJY 

jzpfjzpf aq;ay;zkdYvnf; vdkw,f/ ul;pufrIudkxdef;zdkYu jzpfEkdif&if 

vlemudk oD;oefYcGJxm;&ifawmh ydkaumif;wmaygh/ ausmif;awG ydwf 

ay;wmwdkY wpf&GmeJYwpf&Gm roGm;Mu&ifaumif;wmaygh/ txl;ojzihf 

uav;awGudk odyfrpkrdMuapeJYaygh/ 

vwfwavmrSm tJ'DvlemawGtwGuf usef;rma&;apmifha&Smufay;rI 

tajctaeu b,fvkd&SdygovJ/ 

vwfwavmtajctaeeJYajym&ifawmh a&m*gjzpf&SdaerIukd 

oufomatmif ukoay;aewmaygh/ txl;ojzifh ukd,fylw,fqkd&if 

tylusatmif Paracetamol wdkufw,f/ aq;vkdaew,f/ xyfydkY 

ay;&r,f/ Budget aiGawmh xyfvdkaew,f/ &Sm&OD;r,f/ txl; 

ojzifh t[m& tpmawGtwGuf/ a&m*gtajctae qufvuf 

apmifhMunfhNyD;awmh vlemoufomwJhtxd jyKpkapmifha&Smufay; 

Interview 

autJef,l-u&iftrsKd;om;tpnf;t½kH; e,fajr rlaMwmf (zmyGef)a'orSm Mo*kwfv aemufqHk;tywfrS pwifNyD; vuf&Sd 

pufwifbmv wwd,tywftxd uav;i,f 300 OD;0ef;usif 0ufoufa&m*g qkd;0g;pGmjzpfyGm;aeaom tajctaeESifhywfoufNyD; 

teD;uyf vdkufvHMunfh&Iukoay;aeonfh e,fvSnfhausmykd;tdwf usef;rma&;vkyfom;tzGJY(BPHWT) nTefMum;a&;rSL; apm0if; 

ausmftm; u&ifowif;pOf-u&ifowif;Xme\ owif;axmuf apm&Sm;u oD;oefYawGYqkH ar;jref;xm;onfrsm;udk pkpnf;wifjy 

vkdufygonf/ 

aeovkd 0ufoufa&m*gaMumifh aemufqufwGJa&m*gawG rjzpf 

atmif? 0ufoufa&m*gjzpfNyD;awmh t&rf;tm;enf;oGm;NyD; cE¨m 

udk,fxJrSm tjcm;ykd;0ifwJh a&m*gykd;awGrjzpfatmif? ykdNyD; tajctae 

qkd;qdk;&Gm;&Gm; rjzpfatmif ukoay;aeygw,f/ 

a&m*g xdef;csKyfrIeJY usef;rma&;apmifha&SmufrItykdif;rSm 'Da'o 

rSm &SdaeMuwJh usaemfwkdY BPHWT tzGJYeJYtwl u&if usef;rma&;ESifh 

u,fq,fa&;Xme-KDHW wdkYu 0kdif;0ef;aqmif&Gufaeygw,f/ 

r,fawmfaq;cef; (MTC) eJY SMRU (Shoklo Malaria Research Unit) 

tzGJYtpnf;awGu ukorItwGuf vkdtyfwJh aq;0g;tultnDawGudk 

ay;aeygw,f/ 

tJ'Dtjyif 'Dzufa'orSm vkdtyfaewJh enf;ynmykdif;a&m? 

tjcm; vkdtyfr,fxifwJh pDrHcefYcGJrItykdif;? uav;awGtwGuf 

t[m& jr§ifhwifa&;tykdif;? o,f,lykdYaqmifa&; toHk;p&dwf tykdif; 

awGudkvnf; CPI vkdYac:wJh Community Partners International 

tzGJYu yHhykd;ulnDay;aeygw,f/ 

'D0ufoufa&m*gudk rjzpfatmif BudKwifumuG,faq;xkd;ay;rI tajc 

taeaum b,fvkd&SdygovJ/ 

jzpf&SdaewJh tajctaeawGudk vkdufvHuko xdef;ausmif;ay;EkdifwJh 

tajctaeyJ &Sdygao;w,f/ BudKwif 0ufoufa&m*g umuG,faq; 

xdk;ay;wJh vkyfief;awmh 'Da'orSm rvkyfay;Ekdifao;bl;/ rvkyfEkdif 

ao;wmu 'Da'oudk tkyfcsKyfaewJh tzGJYtpnf;awGeJY a'ocHawG&JU 

tjrifeJY tajctaeawG? aemuf jrefrmtpkd;&&JU usef;rma&;XmeawGeJY 

yl;aygif;vkyfaqmifEkdifjcif; r&Sdao;wmaMumifhyg/ 

'Da'ou a&m*gjzpfyGm;wJh uav;awG&JU tajctaeukd NcHKiHk 

oHk;oyfvkdufawmh t[m&csdKUwJhrIawG trsm;BuD;jzpfaew,fvkdY 

,lqw,f/ t[m&csdKUwJhawmh a&m*gckcHEkdiftm; enf;rSmjzpfwJh 

twGuf zsm;emrIawG cPcPjzpfNyD; tjcm;a&m*gawGvnf; jzpfyGm; 

vmrSm usaemfwkdY pkd;&drfw,f/ 'gaMumifh aq;ukoa&;ukdyJ vkyfwm 

avmufu tusdK;r&Sdbl;/ t[m&jr§ifhwifzkdYvnf; vkyfzkdYvkdr,f/ 

cPcP rzsm;atmif umuG,faq;awG xdk;Ekdifr,fqkd&ifawmh 

tcuftcJawGudk ausmfvTm;Ekdifr,fvkdY ,lqygw,f/ 

apm0if;ausmf 

a&m*gudk b,ftcsdefavmufrSm xdef;csKyfEkdifr,fvkdY arQmfrSef;xm;ovJ/ 

wpfv0ef;usiftwGif; xdef;csKyfEkdifvdrfhr,fvkdYawmh ,lqw,f 

ayghaemf/ 'gayr,fhvnf; 'Da'ou 0ufoufumuG,faq; wpf 

a,mufrS r&Muawmh xyfNyD;awmh ul;pufcsifvnf; ul;pufrSmyJ/ 

qufjzpfaeEkdifao;vkdY wdwdususawmh ajymvkdYr&ao;ygbl;/ vkH;0 

xdef;csKyfEkdifzkdYuawmh usaemfwdkY usef;rma&; tzGJYtpnf;awGtjyif 

tkyfcsKyfa&;tzGJYudkyg jzpfoifhjzpfxkdufwmawGudk c½kdiftqifhtxd 

wkdufwGef; wifjyajymqkdoGm;ygr,f/ tpkd;& usef;rma&;tzGJYeJYa&m 

yl;aygif;aqmif&GufvkdY &^r& qkdwmukd ar;MunfhNyD;awmh umuG,f 

aq;xdk;r,fhvkyfief;udkvnf; qufvufaqmif&GufEkdifatmif BudK; 

pm; vkyfaqmifoGm;csifygw,f/ 

xyfrH jznfhpGufajymcsifwm&Sd&if ajymcJhay;yg/ 

usaemfwkdYzufuawmh usef;rma&;apmifha&SmufrItykdif;udk vkyf 

aeygw,f/ a'otajctaet& wpfpHkwpf&m a&m*gjzpfyGm;vkdY&Sd&if 

wwfEkdiforQ xdef;csKyfEkdifatmifawmh vkyfwmygyJ/ 'gayr,fhvnf; 

tjcm;vkdtyfwJh t[m&jr§ifhwifa&; tpDtpOfwkdYvkd? umuG,faq;xkd; 

vkyfief;wdkYvkd? tJ'gtjyif ykdajym&ifawmh vrf;yef;qufoG,fa&; 

tajctaeawG? a'ozGHUNzdK;a&;awG r&Sdbl;qkd&ifawmh usaemfwkdY 

b,favmufyJvkyfvkyf (a&m*gawG) qufNyD;awmh jzpfaeOD;rSmyJaygh/ 

'gaMumifh a'orSm tzufzufu wm0ef&SdwJh a'oqkdif&m wm0ef 

cHawGa&m? vlBuD;awGa&mu usef;rma&;apmifha&SmufrI wpfckwnf;udk 

rMunfhbJeJY a'ozGHUNzdK;a&;vkyfief;awGukdyg 0dkif;0ef;pOf;pm; vkyf 

aqmifay;rSyJ a'ovnf; zGHUNzdK;vmrSmjzpfovkd usef;rma&;vnf; 

tqifhjrifhvmr,fvkdY vufcH,HkMunfxm;ygw,f/ 

,ckjzpfyGm;aeonfh 0ufouf a&m*gonf tzsm;wufjcif;? cE¨m 

ukd,f ta&jym;wGif tzkrsm;xGufjcif;? acsmif;qkd;jcif;? yg;pyftem 

aygufjcif;? rsufvk H;emjcif;? vnfacsmif;emjcif;ESif h0rf;oGm;jcif; vu©Pm 

rsm; jzpfay: vsuf&SdaMumif; BPHWT wm0ef&Sdolrsm;u qdkonf/ 

zmyGef 0ufoufa&m*g tajctae 

tay: 

BPHWT 'g½dkufwm 

ESifh awGUqHkar;jref;jcif; 

umuG,faq;awG xd k;Ek difr,fqk d&if 

awmh tcuftcJawGudk ausmfvTm;Ekdif 

r,fvkdY ,lqygw,f ... 


21

News 

KNDP \ Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,f 

tvkyftrIaqmifaumfrwD zGJYpnf; 


apmxGef;vif; 

&efukefNrdKU tajcpdkuf u&if 

jynfolYygwD(KPP)ESifh u&if 

trsdK;om;ygwD(KNP) acgif; 

aqmifrsm;onf pufwifbm 9 

&ufaeY naeykdif;wGif? tif;pdef 

NrdKUe,f? blwm½Hkvrf;&Sd u&ift 

rsdK;om; o[m,toif; ½Hk;cef; 

üawGYqHkcJhNyD; vmrnfh a&G;aumuf 

yGJwGif ae&mrxyfa&; udpö aqG; 

aEG;cJhonf[k KPP 'kOuúX apm 

ap;0g;u u&ifowif;pOfodkY 

ajymonf/ 

¤if;u ]ygwD acgif;aqmifESpf 

OD;eJ htzGJY0ifawG awGYMuw,f/ 

aqG;aEG;cJhwmuawmh vmr,fh 

a&G;aumufyGJrSm ygwDESpfck ae&m 

rxyfa&;udpö aqG;aEG;cJhw,f/ 

aemufa&G;aumufyGJus&if wpfyg 

wDeJYwpfygwD tjyeftvSef ulnD 

&efukef u&ifygwDESpfck 

a&G;aumufyJG ae&mrxyfa&; aqG;aEG; 

Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,f vlxkA[dkjyK pDrHudef;twGuf 

usyf (10128) oef; axmufyHhaiG&&Sd 


apmjrwfOD;om 

u&ifjynfe,f? Mumtif;qdyf 

zkdYaygh/ 'gawGu ta&;BuD;w,f/ 

nd§EIdif;&cufw,f/ tckvdk BudK 

wif aqG;aEG;xm;rS awmf½Hkus 

r,f/ aemuf vuf&Sd EkdifiHawmf 

BuHKawGYae&wJh EdkifiHa&; tajct 

aeawGudk ygwDacgif;aqmifawG 

aqG;aEG;w,f}[k pufwifbm 

10 &ufaeYwGif ajymonf/ 

tqdkyg aqG;aEG;yGJodkY ygwD 

acgif;aqmifrsm;jzpfaom u&if 

jynfolUygwD OuúX? apmxGef; 

atmifjrifhESifh u&iftrsdK;om; 

ygwD OuúX ref;odef;a&TwkdY OD; 

aqmifonfh tzJGY0ifrsm; toD; 

oD; wufa&mufcJhNyD; pufwif 

bm 10 &ufaeY? nae oHk;em&DrS 

n 8 em&D0ef;usifxd MumjrifhcJh 

aMumif; aqG;aEG;yGJ wufa&muf 

cJhonfh ygwD acgif;aqmifrsm;xH 

rS od&onf/ 

,ckvdk &efukefNrdKU tajcpdkuf 

BuD;NrdKUe,ftwGuf urÇmhbPfESifh 

v,f,mpdkufysdK;a&;ESifh qnf 

ajrmif;0efBuD;Xme? aus;vuf 


w&m;0ifyJjzpfjzpf aqG;aEG;wJhae&mrSm bkHoabmxm; csrSwfxm;NyD; 

om;jzpfwJh aemuf bkHvkyfief;pOfawG csrSwfxm;NyD;om;jzpfwJh 

tm;vkH;oabmwlnDrI &xm;NyD;om;jzpfwJh zuf'&,ftajccHrlawG 

'Drkdua&pDtajccHrlawGtay:rSm aqG;aEG;oGm;rSmjzpfwJhtwGuf 

'gawGukdvnf; tckjyifqifaewJh tcsdefumvjzpfaew,fvkdY 

usaemfh taeeJY ajymvkdygw,f/ 

usaemfwkdY EAO 10 zGJYMum;xJrSm typf&yftzGJYMum;xJrSmyJ 

u&ifygwDESpfck awGYqHkjcif;onf 

aumif;rGefaomfvnf; ygwDaygif; 

pnf;a&; ESifh a&G;aumufyGJ ae&m 

rxyfa&; udpö&yfrsm;xuf u&if 

jynfolrsm; axmufcHrI&atmif 

ueOD; vufawGYusus vkyf 

aqmifoGm;&ef vdkonf[k xif 

jrifaMumif; &efukefNrdKUcH u&if 

EkdifiHa&;orm;wpfOD;u oHk;oyf 

ajymqdkonf/ 

vuf&SdjynfwGif;ü u&if 

jynfe,fwGif u&iftrsdK;om; 

'Drdku&ufwpfygwD (KNDP)ESifh 

zvHk-pa0: 'Drdku&ufwpfygwD 

(PSDP)? &efukefNrdKUwGif u&if 

jynfolYygwD (KPP)ESifh u&if 

trsdK;om;ygwD (KNP)wdkY w&m; 

0if EkdifiHa&;ygwDrsm;tjzpf &yf 

wnfvIyf&Sm;vsuf &Sdonf/ 

a'o zGHYNzdK;wkd;wufa&; OD;pD;Xme 

wdkY yl;aygif;vkyfaqmifonfh 

vlxkA[dkjyK pDrHudef;vkyfief;pOf 


apm&Sm; 

u&ifjynfe,f tajcpkduf 

EkdifiHa&; ygwD 4 ygwD yl;aygif; 

zGJYpnf;xm;aom u&iftrsKd;om; 

'Drdku&ufwpfygwD-KNDP \ 

Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,f tvkyf 

trIaqmifaumfrwDudk pufwif 

bmv 8 &ufaeYu zGJYpnf;vkduf 

onf[k od&onf/ 

Mumtif;qdyfBuD;NrdKUwGif jyK 

vkyfcJhaom NrdKUe,f ygwDtvkyf 

trIaqmifaumfrwD zGJYpnf;a&; 

tpnf;ta0;ü 15 OD;yg aumf 

rwDukd zJGYpnf;vkdufjcif; jzpfonf 

[k KNDP ygwD OuúX jzpfol 

ref;atmifjynfpkd;u u&ifo 

wif;pOfokdY ,ckvkd ajymonf/ 

]ygwD 4 ygwD pkaygif;zGJYpnf; 

NyD;wJhaemuf ygwD&JUtiftm;ukd 

pkaqmif;&,lwJh oabmrsdK;vnf; 

ygw,faygh/ e*kd ygwDa[mif;awG 

tukefvHk; zsufodrf;NyD;awmh t 

opfwzef zGJYpnf;vkdufwJhtcgrSm 

tiftm;? pm&if; twdtus? 

trSeftuef &&SdEkdifa&; vm 

a&mufNyD;awmh pnf;½kH;aqmif&Guf 

w,fvdkYvnf; ajymvkdY&w,f 

pDrHudef;umv 4 ESpftwGuf 

usyf 10128 oef; axmufyHhaiG 

&&SdcJhonf[k pDrHudef;wm0efcHu 


u&ifowif;pOfodkY ajymonf/ 

pDrHudef; apmifhMunhfBuD;Muyf 

a&; wm0efcH OD;xGef;xGef;OD;u 

]pDrHudef; 4 ESpftwGif;rSm axmuf 

yHhaiG pkpkaygif;usyf 10128 oef; 

&&Sdw,f/ aus;&Gmtkyfpk 50 u 

&Gmaygif; 355 &GmtwGuf aemuf 

qkH;ESpf pDrHudef; pwifzdkY 10 

tkyfpkuawmh vkyfief;Z,m;awG 

wifjyxm;w,f/ aus;&Gm 8 tkyf 

pkpmawmh jrefrmhpD;yGm;a&; bPf 

rSm axmufyHhaiGawG a&mufaeNyD/ 

&GmvlxkawG jyefay;qyfp&m 

rvdkygbl;/ t"du vdktyfwJh 

r[kwfbJeJY wkdif;&if;om;vufeufukdiftm;vkH;eJY NcKHikHrdwJh bkHo 

abmxm; &yfwnfcsufawG? vkyfief;pOfawG? zuf'&,ftajccHrlawG 

'gawGudkvnf; csrSwfEkdifzkdY&eftwGuf tywfwukyf BudK;pm;aewJh 

tcsdefumvjzpfw,fvkdY ajymcsifygw,f/ 

jznhfpGufajymMum;csifwJh taMumif;t&m tajctaeav;&Sd&ifvnf; 

odyg&ap/ 

usaemfwkdY typf&yfxm;wJh wkdif;&if;om;vufeufukdif awmf 

aygh}[k ajymonf/ 

ygwDtaejzifh NrdKUe,f t 

vkyf trIaqmifaumfrwDudk jr0 

wD? vIdif;bGJ? zm;tHNrdKUe,fwkdYwGif 

zJGYpnf;EkdifcJhNyD; ,ck 4 NrdKUe,f 

ajrmuftjzpf Mumtif;qdyfBuD; 

wGif zGJYpnf;EkdifcJhjcif;jzpfonf[k 

KNDP u ajymonf/ 

,refaeYu jyKvkyfaom t 

pnf;ta0;wGif Mumtif;qdyfBuD;? 

bk&m;oHk;ql? usdKuf'HkNrdKUwkdYrS 

KNDP ygwD0ifrsm;? usHKc0ef? 

awmif'D;? wHcGefwdkif? cv,f 

aus;&Gmtkyfpkrsm;rS ygwD0ifrsm; 

pkpkaygif; vlOD;a& 100 cefY 

wufa&mufcJhMuonf/ 

Mumtif;qdyfBuD;NrdKUe,f t 

vkyftrIaqmifaumfrwD OuúXt 

jzpf a&G;cs,fcH&ol wa*;&GmrS 

apmqmavmvu ]ck a&G;cs,f 

vkdufwmu rJpepfeJY r[kwfbJ 

tm;vHk;&JU oabmqEéJY tqkdjyK 

yHkpHrsdK;yg/ usaemfhtaeeJY ygwDudk 

wdk;wufatmif? a&SUquf&Sifoef 

Ekdifatmif cka&G;cs,fvkdufwJh 

tvkyf trIaqmif aumfrwD0if 

awGeJY tpGrf;ukefBudK;pm;aqmif 

&GufoGm;ygr,f}[k ajymonf/ 

tajccH vlrItaqmufttkHawG 

a&? rD;? vrf;vdktyfcsufawGudk 

ulnDaxmufyHhay;wmyg}[k ajym 

onf/ 

aus;&Gmtkyfpktvdkuf vlOD; 

a&ay: tajccHum aiGaMu; 

axmufyHhay;NyD pmoifausmif;? 

aomufokH;a&? rD;&&Sda&;? vrf; 

ESifh tjcm;tajccH taqmufttkH 

vkdtyfcsufrsm;udk aus;&Gmvlxk 

udk,fwdkif taumiftxnfazmf 

aqmif&Guf&onfh vkyfief;rsdK;jzpf 

NyD; vlyk*¾dKvfwpfOD;wpfa,muf 

om tusdK;&Sdaprnfh vkyfief;rsm; 

ESifh bmoma&;ESifhqdkifonfh t 

aqmufttkHrsm;udk aqmufcGifh 

rjyK[k wm0ef&SdolxHrS od& 

onf/ 

u&ifjynfe,f tajcpdkuf 

u&ifygwDrsm; yl;aygif;um u 

&iftrsKd;om; 'Drdku&ufwpfygwD 

udk wnfaxmifcJhjcif;jzpfNyD; 

NyD;cJhonfh rwfv 12 &ufaeYwGif 

ygwD A[dk tvkyftrIaqmifrsm;udk 

a&G;cs,f wifajr§mufcJhNyD;aemuf 

{NyDvrS pwifum u&ifjynfe,f 

wGif;&Sd NrdKUe,frsm;odkY ygwD vkyf 

ief;pOfrsm;udk uGif;qif; vkyf 

aqmifaejcif; jzpfonf/ 

vuf&SdtcsdefwGif u&ifjynf 

e,ftajcpkduf KNDP ESifh zvkHpa0: 

'Drdku&ufwpfygwD (PSD 

P)? &efukefwkdif;a'oBuD; tajc 

pkduf KPP ESifh {&m0wDwkdif;a'o 

BuD; tajcpdkuf u&iftrdsK;om; 

ygwD (KNP) [lí u&ifEkdifiHa&; 

ygwD 4 ygwD &Sdonf/ 

NyD;cJhonfh 2015 ckESpfu 

usif;yonfh ygwDpHk 'Drdkua&pD 

taxGaxGa&G;aumufyGJwGif 

u&ifygwDrsm;tcsif;csif; rJqE´ 

e,f xyfaerI rsm;pGm&SdcJhNyD; 

u&ifjynfe,f? oHawmifBuD; NrdKU 

e,fwGif KPP vTwfawmftrwf 

wpfOD;rSvGJí usefu&if ygwD0if 

rsm;tm;vHk; ta&;edrfhcJhonf/ 

awmif'D;aus;&Gmtkyfpk tkyf 

csKyfa&;rª;apmvSrdk;u ]pDrHudef; 

axmufyHhaiGeJY pmoifaqmif? 

ausmif;oefYpifcef;? a&wGif;? 

pmoifausmif;NcHpnf;½dk; uGefu 

&pf cwfwmawG vkyfEdkifcJhw,f/ 

jyefrqyf&bl;qdkawmh tqif 

ajyw,f/ udk,fxludk,fx vkyf& 

r,fqdk odyfrvG,fbl;/ tpdk;&? 

vTwfawmfrSmwifjyNyD; vkyfr,f 

qdk tcsdefMumaewmawG bwf 

*suf rvkHavmufvdkY apmifh&wm 

ayghaemf/ &GmrSm 4 ESpfpmtwGuf 

usyfodef; wpfaxmifausmf 

axmufyHhaiG&w,f}[k u&ifo 

wif;pOfokdY ajymonf/ 

vlxkA[dkjyK pDrHudef;udk 

wpfbufpmrsufESmodkY 

vSefa&;tzGJY 10 zGJYu qkdvkdY&Sd&if 'DuaeY NCA vrf;aMumif;ay:rSm 

&Sdaeygw,f/ NCA twkdif;yJ usaemfwkdY taumiftxnfazmf 

csifygw,f/ 'D NCA vrf;[m 'DuaeY jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmfrSm 

ESpfaygif; 60 ausmf 70 umvausmfMum jynfwGif;ppfjzpfaewJh 

udpöukd 'Dvrf;aMumif;uaeyJ tajz&SmEkdifvdrfhr,fvkdY usaemfwkdY 

wxpfcs ,kHMunfaeygw,f/ 'gaMumifh usaemfwkdYtaeeJY Nidrf;csrf; 

a&; &&Sdonftxd usaemfwkdY BudK;yrf;aqmif&GufoGm;zkdY oEédXmef 

csxm;NyD;jzpfw,fvdkY usaemf xyfavmif; ajymcsifygw,f/ 



tm&Svrf;twGuf vGef;nawmif 

tpm;xdk;ausmufxkwf,l&ef ae&m&SmazGawGY&Sdxm;[k 

jynfe,ftpdk;& ajymqdk 


tm&Svrf;r pDrHudef;twGuf 

vGef;nawmifrS ausmufxkwf,l 

rI &yfqdkif;xm;&NyD;aemuf tpm; 

xdk; jyefvnfxkwfvkyfrnfh ae&m 

udk zmyGefNrdKUe,ftwGif; &SmazG 

awGY&Sdxm;aMumif; u&ifjynfe,f 

obm0 ywf0ef;usif xdef;odrf; 

a&;? opfawm? owåKESifh vrf; 

yef; qufoG,fa&;0efBuD; apm 

jynfomu ajymonf/ 

tm&SzGYHNzdK;a&;bPf (ADB) 

\ acs;aiGjzifh China Road and 

Bridge Corporation (CRBC) ukrÜ 

PDrS wm0ef,lazmufvkyfrnfh 

aumhu&dwf-tdE´K tm&Svrf;t 

wGuf vdktyfonfh ausmufrsm;udk 

vGef;nawmifwGif xkwf,ljcif; 

tm; NyD;cJhonfh vtenf;i,fu 

&yfqdkif;vdkuf&onfhtwGuf t 


ptkdifql; 

2017-18 ynmoifESpft 

wGuf jrefrmEkdifiH tpkd;&ppf 

pwkw¬wef;ESihf tXrwef; ajzqkd 

atmifjrifoGm;cJhonfh jrefrma&TU 

ajymif;ausmif;rS ausmif;ol^ 

ausmif;om;rsm;tm; atmifvuf 

rSwfrsm;ESihf xl;cRefqkrsm;ukd 

xkdif;EkdifiH? rJaqmufNrdKU&Sd qm 

ol;av txufwef;ausmif;ü 

ynma&; wm0ef&Sdolrsm;u puf 

wifbm 8 &ufaeYwGif ay;tyfcJh 

onf/ 

jrefrma&TUajymif; tvkyfo 

rm;rsm; ynma&;aumfrwD-BM 

WEC \ tzGJY0if jrefrma&TUajymif; 

ausmif;aygif; 22 ausmif;rS 

pwkw¬wef; ajzqkdatmifjrifcJh 

onfh ausmif;olâusmif;om; 

257 OD;ESihf tXrwef; ajzqkd 

atmifjrifcJhonfh ausmif;ol^ 

pm;xdk; ausmufxkwf,l&ef ,ck 

uJhodkY BudK;yrf;rIrsm;jzpfay:vm 

jcif; jzpfonf/ 

vGef;nawmif tpm;xdk; 

ausmuf xkwf,l&ef vsmxm; 

onfh ae&mrSm zmyGefNrdKUe,f? u 

armfvJawmifwGif jzpfonf[k 

od&NyD; tqdkyg awGY&Sdxm;onfh 

tpm;xdk;ausmuf xkwfvkyfrnfh 

ae&mESifh vuf&Sdjzpfay:aeonfh 

tajctaersm;tay: jynfe,f 

obm0 ywf0ef;usif xdef;odrf; 

a&;? opfawm? owåKESifh vrf; 

yef; qufoG,fa&;0efBuD; apm 

jynfomu ,ckvdkajymonf/ 

]ae&mtopfawmh &SmawGY 

oGm;NyD/ ADB vnf; oGm;Munfh 

NyD;NyD/ 'gayr,fh jyefrqufoG,f 

vmao;bl;/ tckae&mtopfu 

vnf; ukrÜPDtqifoifh &Sdxm; 

wpfbufpmrsufESmrS jcif; jzpfonf/ 2016 ckESpfwGif 

2013-2014 b@mESpfrS pwif u&ifjynfe,ftwGif; Mumtif; 

um wpfEdkifiHvkH;&Sd zGHYNzdK;wdk;wufrI qdyfBuD;NrdKUe,fudk a&G;cs,fcHcJh& 

tenf;qkH; NrdKUe,f 3 ckudk pDrH NyD; 2018 ckESpfwGif aumhu&dwf 

udef; pwif taumifxnf azmfcJh NrdKUe,f? vdIif;bGJNrdKUe,fudk pDrH 

NyD;qdkawmh ukrÜPDtopfeJY jyef 

wGJvkyf&if CRBC bufu b,f 

vdk tcuftcJ&SdvJ? t&if cspf 

vif;NrdKifukrÜPDeJYvnf; b,fvdk 

pum;uRHxm;wmawG &SdvJ? tJ'g 

awG usaemfwdkY rodbl;aygh/ us 

aemfwdkY csdwfqufay;w,f/ vdk 

tyf&if aygif;pyfnd§EIdif;ay;wm 

yJ &Sdw,f} 0efBuD; apmjynfomu 


ajymonf/ 

CRBC ukrÜPDrS wm0ef,l 

aqmufvkyfrnfh tm&Svrf; pDrH 

udef;twGuf vdktyfonfhausmuf 

rsm;udk vGef;nawmifwGif 

ausmuftusif;aygif; 130000 

(wpfodef;oHk;aomif;) xkwf,l&ef 

3 ESpf pDrHudef;jzifh tpdk;&rS cGifh 

jyKxm;cJhaomfvnf; a'ocHrsm; 

uefYuGufrIaMumifh tm&SzGYHNzdK;a&; 

bPfrS acs;aiGrxkwfay;awmhbJ 

vGef;nawmif ausmufxkwfvkyf 

onfhpDrHudef;udk &yfqkdif;vdkuf& 

jcif;jzpfonf[k od&onf/ 

aumhu&dwf-tdEḰvrf; txd 

t&Snfrdkif 41.25 rdkif (66.4 uD 

vdkrDwm)&Sdonfh tqdkyg pDrHudef; 

udk ,cifu ADB \ acs;aiG a': 

vmoef; 100? tmqD,H tajccH 

taqmufOD; &HyHkaiG a':vmoef; 

20 ESifh jrefrmtpdk;& xnfh0ifaiG 

a':vm 1.8 oef;jzifh 2016 

ckESpfwGif pwifum 2019 ckESpf? 

pufwifbmvwGif tqHk;owf 

&ef vsmxm;onfh pDrHudef;vnf; 

jzpfonf/ 

udef; av;ESpfwm aiGaMu;axmuf 

yhHrI ay;oGm;rnf[k vlxk A[dkjyK 

pDrHudef; wm0ef&Sdolrsm;xHrS 

od&onf/ 

News 

jrefrmh&mbmaps; jyefvnfOD;armhvmrnf[k 

xkwfvkyfoltoif; OuúXajym 


apmjrwfOD;om 

vwfwavmwGif urÇmha&eH 

aps;EIef; wufvmrIaMumifh jref 

rmh &mbmaps; jyefwufvmrnf[k 

jrefrmEdkifiH &mbmpdkufysdK;xkwf 

vkyfolrsm;toif; OuúX OD; 

atmifjrifhxl;u u&ifowif;pOf 

odkY ajymonf/ 

]a&eHeJY &mbmu ,SOfwGJae 

w,f/ urÇmh&mbmaps;EIef;udk 

tajccHxm;wmqdkawmh trsm; 

BuD;vnf; rSef;vdkYr&bl;ayghav/ 

a&eHaps;u awmufavQmufwuf 

aewm/ tajctae jyefaumif; 

vmrSmyg/ wufr,fvdkYvnf; 

,lqygw,f}[k OD;atmifjrifhxl; 

u pufwifbm 24 &ufaeYwGif 

ajymonf/ 

vuf&Sd t&nftaoG;jrifh 

Rss3 &mbmtrsKd;tpm; wpfwef 

vQif tar&duefa':vm 1250 

ESifh 1300 0ef;usif aps;aygufNyD; 

aps;EIef; twuftus qkdonf 

xuf tyifrsdK;aumif;&efESifh 

xkwfvkyfrI wdk;wufatmif vkyf 

&ef t"duusNyD; xkwfvkyfrI 

aumif;vQif t½IH;ray:Ekdif 

aMumif; ¤if;u qufajym 

onf/ 

jrefrmjynfxkwf &mbm t 

acsmjym; wpfaygifvQif usyf 

900 0ef;usifaps;EIef;&SdNyD; &mbm 

ukrÜPDbufrS 0,fvuf rukef 

ao;ojzifh txljym;twGuf aps; 

EIef;zGihf0,fjcif; r&Sdao;aom 

aMumifh wpfaygifvQif 650 usyf 

0ef;usifom aygufaps;&Sdaeonf 

[k rGefjynfe,f? rk'kHNrdKUrS &mbm 


eefYbGm;cvdef 

zmyGefNrdKUe,ftwGif;&Sd u&if 

trsKd;om; vGwfajrmufa&; wyf 

rawmf-KNLA wyfr[m(5) 

t0,f'dkif a':rat;Munfu 

ajymonf/ 

,cifESpfu &mbmtacsmjym; 

wpfaygifvQif 850 usyftxdom 

aps;EIef;&&SdcJhNyD; t&nftaoG;jrifh 

xkwfvkyfa&mif;csaomfvnf; t 

xljym;aps;EIef;xuf tenf;i,f 

om ydk&&Sdonfhtay: awmifol 

trsm;pk &mbmtacsmjym; xkwf 

vkyfrI enf;oGm;onf[k &mbm 

awmifolrsm;u ajymonf/ 

rESpfu &mbmtacsmjym; 

wpfaygif 800 usyf? tJhavmufyJ 

&vdkufw,f/ tacsmjym; xkwf 

vnf; ukrÜPDawGu txljym; 

aps;eJY 100 usyf avmufom 

aps;ay;w,f/ tacsmjym;xkwfzdkY 

taqmufttkH? ae&m? okH;&r,fh 

ypönf;utp ukefusp&dwfum 

rdatmif aps;r&awmh trsm;pk 

txljym;yJ xkwfvkyfMuw,f/ 

t&nftaoG; aumif;zdkYeJY rsdK; 

aumif;pepfpdkufzdkY wm0ef&Sdol 

awGu atmfaewmyJ? tyifrsKd;rSef 

rlvwef;ESifh tv,fwef;tqifh jrefrma&TUajymif; ausmif;om;rsm;tm; tpkd;&rS atmifvufrSwfay;tyf 

ausmif;om; 87 OD;wkdYukd ay;tyf 

cJhjcif;jzpfaMumif; BMWEC \ 

OuúX aemfqmt,fap;zkd;u 


¤if;u ]'D xkdif;EkdifiHrSm 

ajymif;a&TUaexdkifNyD; ausmif; 

wufae&wJh ausmif;ol? ausmif; 

om;awGukd ynma&;qkdif&m 

todtrSwfjyK atmifvufrSwf 

&SdapzkdY vkyfaqmifay;wmyg/ 

t&ifwkef;u olwkdYtwGuf 'Dvkd 

tcGihfta&;rsKd; r&SdcJhbl;/ usrwkdY 

olwkdYav;awGukd ukd,fhae&m 

a'orSm a&SUqufwufcsifwJh 

wuúokdvfausmif;awGudk wuf 

cGihf&atmif usrwkdY 2012 ckESpf 

upNyD;awmh pDpOfay;cJhwmyg} [k 

ajymonf/ 

tqkdyg atmifvufrSwfESihf 

xl;cRefqk ay;tyfyGJokdY BMWEC 

rS wm0ef&Sd ausmif;q&m^ q 

&mrrsm;? u&ifjynfe,ftpkd;& 

ynma&; wm0ef&Sdolrsm;? jr0 

wDNrdKUrS vTwfawmftrwftcsKdU 

ESihf xkdif;EkdifiH ynma&; wm0ef 

&Sdol tcsKdUwkdY wufa&muftm;ay; 

csD;jr§ihfay;cJhMuonf/ 

qmol;av txufwef; 

ausmif;rS tXrwef; atmifvuf 

rSwf&&SdcJhol aemfrlYap;t,fu ] 

t&ifu usr atmifr,fvkdY 

awmif ukd,hfukd,fukd r,kHMunf&J 

bl;/ 'gayr,fh 'DaeYatmifvuf 

rSwf &&SdoGm;NyDqkdawmh 0rf;vnf; 

0rf;omovkd pdwfvnf; vIyf&Sm; 

rdw,f/ usra&SUqufNyD; ausmif; 

awG NyD;atmifwufNyD;awmh 

ausmif;q&mrvkyfoGm;zkdY &nf 

&G,fcsuf&Sdw,f/ aemufNyD; r 

atmifjrifao;wJh oli,fcsif;awG 

ukdvnf; a&SUqufBuKd;pm;apcsif 

w,f}[k u&ifowif;pOfokdY 

ajymonf/ 

rJaqmufa'o\ rJaqmuf? 

r,fvrwfESihf zkwfz&NrdKUe,f 3 

NrdKUe,fü jrefrma&TUajymif; tvkyf 

orm;rsm;\ om;? orD;rsm; t 

wGuf zGihfvSpfxm;onfh pmoif 

ausmif;aygif; 74 ausmif;&Sd&mrS 

axmufyHha&; tcuftcJrsm; 

aMumifh ausmif;aygif; 60 ausmf 

om usef&SdNyD; ESpfEkdifiHtpkd;&wkdY\ 

todtrSwfjyKrI rcHxm;&onfh 

ausmif;olâusmif;om;aygif; 

ESpfaomif;0ef;usif ynm oif,l 

aeonf[k jrefrma&TUajymif; 

ausmif; wm0ef&Sdolrsm;u qkd 

onf/ 

jrefrma&TUajymif; ausmif;rsm; 

taejzifh jrefrmEkdifiH\ pwk 

w¬wef;? tXrwef;ESihf wuúokdvf 

0ifwef; tpkd;&ppf pmar;yGJ 

0ifa&mufajzqkdcGihfukd NyD;cJhonfh 

2012 ckESpfwGif wuúokdvf 0if 

vufatmufcHwyfESifh tpkd;& ppf 

wyfwdkY Mo*kwfv 29 &ufaeYu 

jzpfyGm;aom ypfcwfrIrsm;aMumifh 

xGufajy; wdrf;a&SmifvmcJhMu& 

onfh uefnDaemifaus;&GmrS ppf 

&zdkYeJY atmufajcrSm aps;EIef; u 

pm;wmawG pdppfrIenf;w,f}[k 

&mbmvkyfief;&Sif OD;apmEdkifu 

ajymonf/ 

2012 ckESpfu &mbmwpfaygif 

vQif usyf 1500 ausmftxd aps; 

EIef;jr§ifhwufcJhNyD;aemuf 2013? 

2014? 2015 ckESpfrsm;wGif usyf 

500 txd usqif;vmcJhNyD; ,ck 

ESpf &mbmtpD; zGifh&moD (&mbm 

jcpf&moD) umvwGif wpfaygif 

vQif 900 usyftxd aps;EIef;jyef 

wufvmonf[k &mbm t0,f 

'dkifrsm;xHrS od&onf/ 

jrefrmwpfEkdifiHvkH;wGif &m 

bmpkduf{uaygif; 16 odef;cefY 

&SdNyD; wpfESpfvQif &mbmxkwfvkyf 

rI wefcsdef ESpfodef;0ef;usif 

xGuf&Sdum 90 &mckdifEIef;udk 

w½kwfEkdifiHokdY wifykdYNyD; jynf 

wGif; okH;pJGrIrSm 8 &mckdifEIef;om 

&Sdonf[k &mbmxkwfvkyfol 

vkyfief;&Sifrsm;\ rSwfwrf;t& 

od&onf/ 

wef;pmar;yGJ tqifhrSpwif ajz 

qkdcGihf&cJhNyD; rlvwef; ESifh t 

v,fwef;ajzqkdcGihfukd 2014 

ckESpfwGif pwif&&SdcJhonf/ t 

vm;wl atmifvufrSwfESihf xl; 

cRefqkay;yGJukd NyD;cJhonfh 2014 

ckESpfrS pwifay;tyfcJhNyD; ,ck 

ESpfwGif av;Budrfajrmuf&SdoGm; 

NyD; jzpfonf/ 

ab;a&Smif 245 OD;rSm ,aeYxd 

ae&yfodkY rjyefEdkifao;aMumif; 

NrdKifBuD;ilpcef; wm0ef&Sdolrsm;xH 

rS od&onf/ 

NrdKifBuD;il ppfab;a&Smifpcef; 


23

,fvtl; 'ku©onfpcef;twGif; 

a&BuD;ajrNydKí 'Pf&m&? aoqkH;aysmufqkH;rI&Sd 


apmodef;jrifh 

xkdif;-jrefrme,fpyf r,f 

a[mifaqmifc½kdif? rJhp&D;,ef; 

NrdKUe,f&Sd r,fvtl;'ku©onf 

pcef;? trSwf(1) &yfuGufwGif 

,refaeY naeykdif;u awmifus 

acsmif;a& pD;qif;rIESifhtwl ajr 

NydKrI jzpfyGm;rIaMumifh xdckduf'Pf 

&m& aoqkH;aysmufqkH;rIrsm; &Sd 

onf[k u&if'ku©onfaumfrwD 

(KRC) rJhp&if;,ef;½kH;rS apmayG'kd 

u ajymonf/ 

¤if;u ]tck&&Sdxm;wJh pm 

&if;t&uawmh wpfa,mufao 

w,f/ 7 a,muf aysmufqkH;ae 

w,f/ 'Pf&m&wmu 11 

a,muf &Sdygw,f/ taqmuftOD; 


apm&Sm; 

2018 ckESpf? wdkif;a'oBuD;ESifh 

jynfe,f touf 17 ESpfatmuf 

trsdK;om;abmvHk;NydKifyGJ Adkvfvk 

yGJukd pufwifbm 20 &ufaeY 

7 vkH; arQmygoGm;NyD; ajrBuD; 

atmufudk epfjr§KyfoGm;w,f/ t 

enf;i,f ysufpD;wJh tdrfu 6 

vkH;yg}[k u&ifowif;pOfokdY t 

wnfjyK ajymonf/ 

a&xJ arQmygoGm;onfh t 

aqmuftOD;xJwGif vlaetdrfrsm; 

tjyif NGO ½kH;? bk&m;&Sdckd;ausmif; 

ESifh tpnf;ta0;cef;rrsm; yg0if 

NyD; vwfwavmwGif xdckduf'Pf 

&m&olESifh aetdrfysufpD;oGm;ol 

rsm;udk pcef;wm0ef&Sdolrsm;rS 

ae&mcsxm;ay;a&; tpDtpOf 

rsm;udk vkyfaqmifxm;onf[k 

vnf; apmayG'kdu qufajym 

onf/ 

xkdYtjyif aysmufqkH;aeolrsm; 

udk &SmazG&ef oufqkdif&m NGO 

naewGif ,SOfNydKifupm;cJh&m 

u&ifjynfe,ftoif;u we 

oFm&Dwdkif; a'oBuD;toif;ukd 5 

*dk;? *dk;r&Sdjzifh tEkdif& AkdvfpGJ 

oGm;onf/ 

aejynfawmf&Sd 0PÖod'¨d tm; 

tzJGYtpnf;rsm;ESifh xkdif;u,f 

q,fa&;tzJGYrsm;vnf; a&muf&Sd 

aeMuNyD; &SmazGvkyfief;a&;rsm; 

vkyfaqmifaeNyD;jzpfovkd ulnD 

u,fq,fa&;vkyfief;ESifh jyef 

vnfxlaxmifa&; vkyfief;t 

wGuf vuf&Sd KRC ESifh pcef;wm 

0ef&Sdolrsm;uvnf; ta&;ay: 

tpnf;ta0; jyKvkyfvsuf 

onf/ 

vuf&Sd vlOD;a& 9000 ausmf 

ckdvIHaeMuonfh r,fvtl; 'ku© 

onfpcef;wGif ,cifu a&BuD;? 

ajrNydKrsm; jzpfyGm;avh&Sdaomf 

vnf; ,ckvkd 'Pf&m& aoqkH; 

aysmufqkH;rIrSm tqkd;&Gm;qkH; jzpf 

onf[k pcef;wm0ef&Sdolrsm;u 

ajymonf/ 

upm;uGif;ü ,SOfNydKifupm;cJh 

onfh ¤if;AkdvfvkyJGudk u&ifjynf 

e,f toif;u yxrykdif;wGif 3 

*dk;? 'kwd,ykdif;wGif 2 *kd;wkdYjzifh 

weoFm&Dwdkif;a'oBuD; toif; 

udk *kd;jywftEkdif&&SdcJhjcif;vnf; 

News 

(17) ESpfatmuf abmvHk;NydKifyGJ u&ifjynfe,ftoif; AkdvfpGJ 

tar&duefEdkifiHa&muf jrefrmvlrsKd; (500) cefY 

tdrf&mrS ,m,D ajymif;a&TUcH& 

pufwifbm 23 &uf? 2018 &uf 

apmjrwfOD;om 

tar&duefEdkifiH Nebraska 

jynfe,f? Omaha NrdKU &Sd Yale 

Park tdrf&mwGif tajccsaexdkif 

Muonfh jrefrmvlrsKd; tdrfaxmifpk 

98 pkrS vlOD;a& 500 cefYonf 

¤if;wkdYaexkdifonfh tdrf&mrSm 

aexkdif&ef tqifhrrDSojzifh puf 

wifbm 20 &ufaeYu tpkd;&rS 

,m,D ajymif;a&TUay;vkduf& 

onf[k od&onf/ 

tqkdyg tdrf&monf vlae 

&ef tqihfrrSDonfhtjyif tokH; 

jyKaeonfh *ufpfrsm; vkHNcHKrI r&Sd 

[kqkdum oufqkdif&m tmPm 

ykdiftpkd;&rsm;rS ¤if;tdrf&mudk jyef 

vnf jyKjyifrGrf;rH&ef tdrf&mwGif; 

aexkdifolrsm;tm; xkdokdY ,m,D 

jzpfonf/ 

yGJpOfwpfavQmuf taumif; 

qHk; upm;orm;qkukd u&ifjynf 

e,ftoif;rS ref;ukdoef;u &&Sd 

cJhNyD; touf 17 ESpfatmuf 

u&ifjynfe,f abmvkH;toif; 

ajymif;a&TUay;vkdufjcif; jzpfonf 

[k ajymif;a&TUcH&ol apmt,frl;u 


]&JawGa&mufvmawmh vlawG 

qif;cdkif;w,f/ t0wftpm; 3 

&ufpm xnfhcdkif;xm;w,f/ NyD;rS 

ypönf;jyefvm,lcdkif;w,f/ tck 

tdrf&mrSm b,folrS aexdkifvdkY 

r&bl;/ usaemfhrdef;ru uav; 

arG;xm;wm rMumao;bl;/ tck 

olrsm;tdrfrSm uyfae&w,f/ 

tdrf&mrSm okH;aewJh *ufpfawGu 

vkHNcHKrIr&SdvkdYawmh ajymw,f} [k 

pufwifbm 23 &ufaeY ajym 

onf/ 

u&ifvlrsKd;tygt0if jrefrm 

vlrsKd;trsm;pk aexkdifMuonfh 

¤if; Yale Park tdrf&mwGif vGefcJh 

onfh 3 ESpfu *ufpfaygufuGJrI 

taejzifh yxrqHk;tBudrf csefyD 

,H qkzvm; udkifajr§mufEkdifcJh 

jcif;vnf;jzpfaMumif; od& 

onf/ 

u&ifjynfe,f toif;onf 

uGmwm; zdkife,ftqifhwGif ppf 

jzpfpOf&SdcJhNyD; vlaexdkifrI tEÅ 

&m,f&SdonfhtwGuf oufqdkif&m 

rS tdrf&mydkif&Sifudk jyefvnfjyif 

qif&ef vGefcJhonfh 3 v 0ef; 

usifu today;xm;rI&SdcJhonf[k 

tdrf&miSm;&rf; aexdkifolrsm;xH 

rS od&onf/ 

tdrf&mrS ajymif;a&TUcH&ol 

jrefrmvlrsKd;xJwGif ausmif;ae 

t&G,fuav; 175 OD;? arG;uif; 

p uav;i,frsm;vnf;yg0ifNyD; 

Hartland Family Service y&[dw 

toif;rS u,fq,fulnD apmifh 

a&Smufxm;vsuf&Sdum tdrf&mt 

wGif; aexdkifonfh jrefrmtrsm;pk 

rSm xdkif;EdkifiHESifh rav;&Sm;EdkifiH 

rSwpfqifh vma&mufaexdkifol 

trsm;qkH; jzpfonf[k od& 

onf/ 

ukdif;wkdif;a'oBuD;ukd 2 *kd; 1 *kd; 

jzifh tEkdif&&SdcJhNyD; qDrD;zkdife,f 

wGif u,m;jynfe,ftoif;ukd 

3 *kd; 1 *kd;jzifh tEkdif&&Sd ausmfjzwf 

EkdifcJhjcif; jzpfonf/

KIC OCT 2018

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?