E82032_Informatyka_LO (Preprint B)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NA DOBRY START
PORADNIK
NAUCZYCIELA
INFORMATYKA
1
LICEUM I TECHNIKUM ● ZAKRES PODSTAWOWY
Autorzy: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Warszawa 2019
Wydanie I
ISBN 978-83-02-18739-1
Opracowanie redakcyjne: Beata Brzeg-Wieluńska, Maria Białek
Redakcja techniczna: Janina Soboń
Projekt graficzny: Hanna Michalska-Baran
Skład i łamanie: Piotr Uszyński
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96
KRS: 0000595068
Tel.: 22 576 25 00
Infolinia: 800 220 555
www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują.
Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej
w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło.
A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.
Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
Spis treści
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA DO KLASY 1 2
PLAN WYNIKOWY DO ROZDZIAŁU ARKUSZ KALKULACYJNY 4
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA DO ROZDZIAŁU ARKUSZ KALKULACYJNY 6
WSKAZÓWKI METODYCZNE DO ROZDZIAŁU ARKUSZ KALKULACYJNY 7
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
1 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA
Poniżej przedstawiamy przykładowy rozkład materiału nauczania z podziałem na trzy lata z odniesieniami do podstawy
programowej. Lekcje z zakresu programowania i algorytmiki można realizować niemal w każdym w języku programowania,
w podręczniku wybrano Python lub C++. Za językiem Python przemawia prostota, jasna i przejrzysta składnia,
a także liczne zastosowania praktyczne i naukowe. Jest językiem w dużym stopniu zbliżonym do języka naturalnego. Język
C++ jest powszechnie wykorzystywany, a poznanie składni tego języka, ułatwia naukę innych języków programowania.
Klasa I (30 godzin)
Wprowadzenie 1
Liczba
godz.
Odniesienie do PP
1. Bezpieczna praca z komputerem 1 IV.4, V.3, V.4
Arkusz kalkulacyjny 5
2. Podstawy pracy z arkuszem kalkulacyjnym 1 II.3.c
3. Instrukcje warunkowe 2 II.3.c
4. Arkusz jako narzędzie do symulacji 1 II.3.c
5. Arkusz kalkulacyjny w chmurze 1 II.3.c
Grafika rastrowa 5
6. Podstawy edycji grafiki rastrowej 1 II.3.a
7. Praca na warstwach 1 II.3.a
8. Edycja fotografii 1 II.3.a
9. Projektowanie okładki do książki i e‐booka 2 II.3.a
Edytor tekstu 5
10. Podstawy edycji tekstu 1 II.3.b
11. Przygotowanie publikacji do druku 1 II.3.b
12. Dokumenty o złożonej strukturze 2 II.3.b
13. Korespondencja seryjna 1 II.3.b
Algorytmika i programowanie w Pythonie | C++ 5
14. Podstawy pracy w środowisku Python | C++ 1 II.1
15. Definiowanie funkcji obliczeniowych 1 II.1
16. Wyszukiwanie wzorca w tekście 1 I.1, I.2.b, I.5
17. Przetwarzanie napisów 1 I.1, I.2.b, I.5
18. Szyfrowanie i deszyfrowanie tekstu 1 I.1, I.2.b, I.5
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
2 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
Klasa I (30 godzin)
Nauka przez internet 2
Liczba
godz.
Odniesienie do PP
19. Internet jako źródło informacji 1 II.4
20. Uczestnictwo w kursie e‐learningowym 1 IV.6
Interaktywne strony WWW 7
21. Projekt strony internetowej 1 II.3.f
22. Struktura dokumentu HTML 1 II.3.f
23. Kaskadowe arkusze stylów 2 II.3.f
24. Podstawy języka JavaScript 2 II.3.f
25. Publikacja i ocena strony WWW 1 II.3.f
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
3 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
PLAN WYNIKOWY
ROZDZIAŁ. ARKUSZ KALKULACYJNY
Nr
lekcji
Temat lekcji Omawiane zagadnienia Realizacja PP Osiągnięcia uczniów Używane aplikacje
Arkusz kalkulacyjny
2 Podstawy pracy
z arkuszem
kalkulacyjnym
Powtórzenie i utrwalenie umiejętności
posługiwania się arkuszem
kalkulacyjnym, wykorzystywanie
wybranych funkcji arkusza do
wykonywania obliczeń i tworzenia
wykresów
II.3.c, II.1, I.1, IV.2,
IV.5
Uczeń potrafi:
• korzystać z arkusza w podstawowym zakresie
• korzystać z wbudowanych funkcji
• wykonywać obliczenia
• wprowadzać odpowiednie formuły
• poprawnie formatować dane
• kopiować formuły z uwzględnieniem adresów względnych,
bezwzględnych i mieszanych
• dobierać odpowiedni typ wykresu do danych
• tworzyć wykresy wraz z opisem
• analizować wyniki obliczeń
• formułować wnioski
Arkusz kalkulacyjny (np.
Excel, Calc), przeglądarka
internetowa (np. Chrome,
Firefox)
3 Instrukcje
warunkowe
Kształcenie umiejętności logicznego
myślenia oraz wykorzystywania arkusza
kalkulacyjnego i wbudowanych w niego
instrukcji warunkowych JEŻELI,
LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI,
WYSZUKAJ.PIONOWO do
rozwiązywania różnych problemów
II.3.c, II.1, I.1, IV.2 Uczeń potrafi:
• wykonywać obliczenia wymagające zastosowania prostej
instrukcji warunkowej JEŻELI
• planować obliczenia z wykorzystaniem prostej instrukcji
warunkowej JEŻELI
• korzystać z funkcji LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI, WYSZUKAJ.
PIONOWO
• stosować funkcje zagnieżdżone
• analizować wyniki obliczeń
• formułować wnioski
Arkusz kalkulacyjny (np.
Excel, Calc)
4 Arkusz jako
narzędzie do
symulacji
Opracowanie narzędzia
i przeprowadzenie symulacji wyboru
najkorzystniejszej opcji na przykładzie
oferty wynajmu szybowca w aeroklubie
– doskonalenie umiejętności
posługiwania się instrukcją warunkową
oraz wykorzystanie nazw komórek
i wstawianie suwaków
II.3.c, II.1, I.1, I.5,
IV.2
Uczeń potrafi:
• analizować działanie arkusza wykorzystującego symulację
• wykorzystywać instrukcję warunkową podczas
opracowywania obliczeń
• stosować nazwy komórek i zakresów komórek
• testować narzędzie do symulacji
• analizować problem i wybierać algorytm rozwiązania
• projektować samodzielnie interfejs użytkownika, np. pasek
przewijania do szybkiej zmiany danych
Arkusz kalkulacyjny (np.
Excel, Calc), przeglądarka
internetowa (np. Chrome,
Firefox)
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
4
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
Nr
lekcji
Temat lekcji Omawiane zagadnienia Realizacja PP Osiągnięcia uczniów Używane aplikacje
5 Arkusz
kalkulacyjny
w chmurze
Zbieranie danych dotyczących
wspólnych zakupów, przygotowanie
arkusza do zapisów sieciowych,
wykorzystanie list rozwijanych
i formatowania warunkowego
II.3.c, II.1, I.1, IV.2 Uczeń potrafi:
• przygotować arkusz do pracy grupowej (wprowadzić dane)
• tworzyć listy rozwijane
• wykorzystywać formatowanie warunkowe
• korzystać z arkusza w chmurze
• tworzyć zestawienia z wykorzystaniem instrukcji warunkowej
• stosować funkcję matematyczną SUMA.ILOCZYNÓW
Arkusz kalkulacyjny (np.
Arkusze Google, Excel
online), przeglądarka
internetowa (np. Chrome,
Firefox)
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
5
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Ocenianie uczniów
Na informatyce ocenia się głównie zadania wykonywane w czasie pracy indywidualnej na lekcji (należy brać pod uwagę
wykazanie się określonymi umiejętnościami, wkładem pracy i pomysłowością), uczestnictwo w pracy zespołowej i umiejętność
współpracy, ogólną aktywność, a także systematyczność. Można promować podejmowanie zadań dodatkowych
oraz udział i osiągnięcia w konkursach związanych z informatyką. Rzadziej przeprowadzamy sprawdziany, choć można
to zrobić po zakończeniu rozdziałów poświęconych arkuszowi kalkulacyjnemu, algorytmice i programowaniu. Kartkówki
warto wykorzystać do krótkich tematów, bardziej teoretycznych. Nie powinno też zabraknąć samooceny ucznia, zwłaszcza
podczas realizacji projektów. Ewaluacji należy dokonywać na bieżąco. Ocena końcowa powinna uwzględniać osiągnięte
efekty w porównaniu do zakładanych celów.
Wymagania ogólne na poszczególne oceny
Ocena celująca (6) – uczeń bierze udział w konkursach związanych z informatyką i odnosi w nich sukcesy; samodzielnie
i bezbłędnie wykonuje ćwiczenia z podręcznika oraz zadania dodatkowe; na lekcjach jest aktywny; posiada wiadomości
i umiejętności wykraczające poza opisane w planie wynikowym; pomaga kolegom w pracy, nauczycielowi w prowadzeniu
lekcji oraz nauczycielom na innych lekcjach w wykorzystaniu technologii informacyjnej i komunikacyjnej.
Ocena bardzo dobra (5) – uczeń samodzielnie i bezbłędnie wykonuje ćwiczenia z podręcznika oraz łatwiejsze zadania
dodatkowe; na lekcjach jest aktywny; posiada wiadomości i umiejętności opisane w planie wynikowym; pomaga kolegom
w pracy.
Ocena dobra (4) – uczeń samodzielnie wykonuje wszystkie ćwiczenia z podręcznika; na lekcjach jest aktywny; posiada
wiadomości i umiejętności opisane w planie wynikowym.
Ocena dostateczna (3) – uczeń samodzielnie wykonuje łatwiejsze ćwiczenia z podręcznika, czasami z pomocą nauczyciela;
stara się pracować systematycznie, robi postępy; posiada wiadomości i umiejętności opisane w planie wynikowym.
Ocena dopuszczająca (2) – uczeń wykonuje łatwe ćwiczenia z podręcznika z pomocą nauczyciela; posiada umiejętności
opisane w planie wynikowym; ma problemy z systematycznością, niemniej jednak nie przekreśla to możliwości postępów
w ciągu dalszej nauki.
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
6 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY
ARKUSZ KALKULACYJNY
Nr
lekcji
Tytuł lekcji Omawiane zagadnienia Ocena Zgodnie z wymaganiami programowymi uczeń:
2 Podstawy pracy
z arkuszem
kalkulacyjnym
Powtórzenie i utrwalenie
umiejętności posługiwania
się arkuszem kalkulacyjnym,
wykorzystywanie wybranych
funkcji arkusza do wykonywania
obliczeń i tworzenia wykresów
2 • z pomocą nauczyciela korzysta z arkusza kalkulacyjnego w podstawowym zakresie
3 • samodzielnie korzysta z arkusza kalkulacyjnego w podstawowym zakresie
• korzysta z wbudowanych funkcji
• wykonuje obliczenia
• wprowadza odpowiednie formuły
4 • spełnia kryteria oceny dostatecznej
• poprawnie formatuje dane
• kopiuje formuły z uwzględnieniem adresów względnych, bezwzględnych i mieszanych
• dobiera odpowiedni typ wykresu do danych
• tworzy wykresy wraz z opisem
5 • spełnia kryteria oceny dobrej
• analizuje wyniki obliczeń
• formułuje wnioski
3 Instrukcje
warunkowe
Kształcenie umiejętności
logicznego myślenia oraz
wykorzystywania arkusza
kalkulacyjnego i wbudowanych
w niego funkcji warunkowych
JEŻELI, LICZ.JEŻELI, SUMA.
JEŻELI, WYSZUKAJ.PIONOWO
do rozwiązywania różnych
problemów
2 • z pomocą nauczyciela wykonuje obliczenia wymagające zastosowania prostej instrukcji warunkowej JEŻELI
3 • samodzielnie wykonuje ćwiczenia wymagające zastosowania prostej instrukcji warunkowej JEŻELI
• planuje obliczenia z wykorzystaniem prostej instrukcji warunkowej JEŻELI
4 • spełnia kryteria oceny dostatecznej
• korzysta z funkcji LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI, WYSZUKAJ.PIONOWO
5 • spełnia kryteria oceny dobrej
• stosuje funkcje zagnieżdżone
• analizuje wyniki obliczeń
• formułuje wnioski
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
7 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
Nr
lekcji
Tytuł lekcji Omawiane zagadnienia Ocena Zgodnie z wymaganiami programowymi uczeń:
4 Arkusz jako
narzędzie do
symulacji
Opracowanie narzędzia
i przeprowadzenie symulacji
wyboru najkorzystniejszej opcji
na przykładzie oferty wynajmu
szybowca w aeroklubie –
doskonalenie umiejętności
posługiwania się instrukcją
warunkową, wykorzystanie nazw
komórek, wstawianie suwaków
2 • rozumie działanie arkusza wykorzystującego symulację
3 • spełnia kryteria oceny dopuszczającej
• wykorzystuje instrukcję warunkową podczas opracowywania obliczeń
4 • spełnia kryteria oceny dostatecznej
• stosuje nazwy komórek i zakresów komórek
• testuje narzędzie do symulacji
5 • spełnia kryteria oceny dobrej
• analizuje problem i wybiera algorytm rozwiązania
• samodzielnie projektuje interfejs użytkownika
5 Arkusz
kalkulacyjny
w chmurze
Zbieranie danych dotyczących
wspólnych zakupów,
przygotowanie arkusza
do zapisów sieciowych,
wykorzystanie list rozwijanych
i formatowania warunkowego
2 • przygotowuje arkusz do pracy grupowej (wprowadza dane)
3 • spełnia kryteria oceny dopuszczającej
• tworzy listy rozwijane
• wykorzystuje formatowanie warunkowe
• korzysta z arkusza w chmurze
4 • spełnia kryteria oceny dostatecznej
• tworzy zestawienia z wykorzystaniem instrukcji warunkowej
5 • spełnia kryteria oceny dobrej
• stosuje funkcję matematyczną SUMA.ILOCZYNÓW
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
8 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
WSKAZÓWKI METODYCZNE
ROZDZIAŁ. ARKUSZ KALKULACYJNY
Celem ogólnym lekcji zawartych w tym rozdziale jest ukazanie arkusza kalkulacyjnego jako narzędzia analitycznego,
które umożliwia mniej i bardziej skomplikowane obliczenia oraz graficzną prezentację danych, a zarazem narzędzia przydatnego
do rozwiązywania problemów z życia codziennego i wspomagania w pracy naukowej.
Szczególny nacisk kładziemy na:
1. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego. Uczeń na poziomie szkoły ponadpodstawowej
powinien umieć nie tylko biegle wprowadzać dane i definiować formuły, lecz także opracować arkusz zawierający formuły
umożliwiające rozwiązanie problemów o charakterze praktycznym. W podręczniku pokazujemy zastosowania
arkusza kalkulacyjnego, wychodząc poza utarte szlaki, na infografice, w ćwiczeniach i zadaniach dodatkowych.
2. Myślenie komputacyjne. Systemowe podejście do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego
polega na realizacji kolejnych kroków, takich jak sformułowanie problemu, specyfikacja problemu, wygenerowanie
pomysłów na rozwiązanie problemu, wybór metody rozwiązania i jej implementacja, ocena i podsumowanie, przy
wsparciu odpowiednich narzędzi arkusza.
3. Reprezentację danych i sposób zapisu obliczeń. Podczas rozwiązywania problemów uczniowie mają do czynienia
z różnym sposobem reprezentacji danych, mogą np. porównać implementacje dat oraz liczb w różnorakich arkuszach
kalkulacyjnych. Tam, gdzie jest to wskazane, zwracamy uwagę na format wprowadzanych danych. Uczniowie, przygotowując
różnego rodzaju zestawienia, muszą zadbać o adekwatną reprezentację danych, która ułatwia analizę. Ściśle
określony format danych jest również ważny przy pracy grupowej, można do tego wykorzystać narzędzia arkusza, np.
definiowanie listy wyboru. Problem reprezentacji danych wiąże się też z opracowywaniem wykresów: odpowiednim
doborem typu wykresu, czytelnym przedstawieniem i opisaniem oraz umiejętnością analizy. Sposób zapisu obliczeń
wiąże się nie tylko z wykorzystaniem wbudowanych w arkusz funkcji, lecz także z zaplanowaniem i organizacją przebiegu
obliczeń oraz ich weryfikacją.
Na pracę z arkuszem kalkulacyjnym w I klasie warto przeznaczyć 5 godzin. Pierwsza jednogodzinna lekcja ma charakter
powtórzeniowy. Lekcja druga – dwugodzinna – stanowi wprowadzenie w temat instrukcji warunkowej. Kolejne dwie
lekcje, jednogodzinne, poświęcone są rozwiązywaniu problemów z wykorzystaniem instrukcji warunkowej: tworzeniu
narzędzia do przeprowadzania symulacji oraz zakupów grupowych.
Dobór programu w dużej mierze zależy od możliwości szkoły i preferencji nauczyciela. Warto jednak pokazywać uczniom
różne arkusze kalkulacyjne oraz zachęcać ich do korzystania z rozwiązań w chmurze.
Pliki z danymi potrzebnymi do rozwiązania ćwiczeń i/lub zadań zawartych w podręczniku są dostępne w serwisie Informatyka
w praktyce (www.informatyka.wsip.pl).
Lekcja 2.
Podstawy pracy z arkuszem kalkulacyjnym
Lekcja ma charakter powtórzeniowy i obejmuje wiadomości oraz umiejętności, które uczniowie powinni zdobyć w szkole
podstawowej. Jej celem jest ewentualne uzupełnienie informacji na temat podstawowych instrumentów arkusza kalkulacyjnego
oraz utrwalenie terminologii i zasad pracy. Zwracamy uwagę na prezentowanie danych w różnej postaci – format
zapisu i formę graficzną; doskonalimy umiejętność formatowania danych, wprowadzania formuł i tworzenia wykresów.
Odwołujemy się do różnych arkuszy, by uczniowie zyskali szersze spojrzenie na omawiane zagadnienia. Rowerowa
tematyka nawiązuje do zainteresowań młodzieży.
Lekcję należy zacząć od omówienia zadania na start, które poprzez obliczanie swojego wieku w dniach i formułowanie
wzoru naprowadza na zagadnienie reprezentacji dat i, ogólniej, danych w arkuszu, oraz wykorzystanie funkcji arkusza.
Po krótkim wprowadzeniu o charakterze teoretycznym, w ramach którego warto omówić infografikę Zastosowania arkusza
kalkulacyjnego, można zaproponować uczniom pracę indywidualną – każdy rozwiązuje ćwiczenia w swoim tempie i tylko
w razie trudności korzysta z pomocy nauczyciela.
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
9 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
1. Obliczanie dni – w tym ćwiczeniu doskonalimy umiejętność wprowadzania danych, wykonywania prostych obliczeń
i prezentacji w jednolitej formie. Warto zwrócić uwagę na to, że gdy zrobimy coś źle, arkusz podpowiada nam, w którym
miejscu jest błąd.
2. Obliczanie parametrów – tutaj koncentrujemy się na poprawnym wprowadzaniu formuł i korzystaniu z adresów komórek
oraz z wbudowanych funkcji.
3. Prezentowanie wyników głosowania – w tym przypadku zadanie ucznia polega na przygotowaniu danych i zaprezentowaniu
ich na wykresie. Należy podkreślić konieczność doboru typu wykresu do treści i czytelnego przedstawienia danych.
4. Prezentowanie trasy przejazdu – dane do tego zadania są pozyskane z serwisu WWW, należy je odpowiednio zaimportować
i przetworzyć, a następnie przedstawić w formie wykresu. Dodatkowo uzupełniamy zestawienie o dane statystyczne,
które wyliczane są z użyciem wbudowanych funkcji.
5. Prezentowanie uzyskanych wyników – ćwiczenie do samodzielnego rozwiązania wymaga analizy danych i ich czytelnego
przedstawienia. Uczeń powinien wykazać się umiejętnościami korzystania z adresów względnych i bezwzględnych oraz
czytelnym sporządzaniem wykresów.
Nabranie biegłości w posługiwaniu się arkuszem kalkulacyjnym pozwoli na sprawniejszą realizację dalszych lekcji. Uczeń,
który nie opanuje podstaw, będzie miał większe trudności ze zrozumieniem nowych treści oraz zdobyciem nowych umiejętności.
Powtórzenie warto podsumować ćwiczeniem 5, które pozwoli ocenić przygotowanie klasy do dalszej pracy.
Uczniom, którzy opanowali wymagane podstawy, należy zaproponować inne ćwiczenia o charakterze praktycznym, motywujące
do pogłębienia umiejętności w kontekście rozwiązywania problemów z życia codziennego. Warto zachęcić ich
również do odpowiedzi na pytania sprawdzające i wykonania zamieszczonych w podręczniku zadań dodatkowych.
Lekcja 3.
Instrukcje warunkowe
Podczas tej lekcji uczniowie wprowadzani są w temat instrukcji warunkowych lub poszerzają wiedzę na ich temat (w szkole
podstawowej mogły być omówione funkcje JEŻELI i LICZ.JEŻELI). Zastosowanie formuł warunkowych systematyzuje
i wzbogaca analizę danych; należy przedstawić różne przykłady wykorzystania instrukcji warunkowych w kontekście
praktycznym. Tematyka ćwiczeń nawiązuje do samodzielnej nauki języka obcego.
Temat należy realizować na dwóch godzinach. Stanowiące punkt wyjścia zadanie na start wprowadza uczniów w logikę
matematyczną. Analiza przedstawionej sytuacji powinna prowadzić do wspólnego rozważania różnych przypadków –
zdań prawdziwych i fałszywych. W dalszej kolejności uczniowie powinni rozwiązać pięć ściśle wyspecyfikowanych ćwiczeń
– od prostych przykładów z funkcją JEŻELI, przez trudniejsze z funkcjami LICZ.JEŻELI, SUMA.JEŻELI i WYSZU-
KAJ.PIONOWO oraz instrukcjami zagnieżdżonymi. Sposób pracy uzależniony jest od poziomu klasy: w grupie mocniejszej
zaleca się krótki wstęp teoretyczny, a potem pracę samodzielną (w razie trudności uczniowie mogą szukać pomocy
u kolegów, w podręczniku i u nauczyciela), w grupie słabszej należy robić wprowadzenie na temat każdej formuły i wspólnie
rozwiązywać kolejne ćwiczenia.
Przeznaczone do samodzielnego rozwiązania ćwiczenie 6 to zadanie na drugą jednostkę lekcyjną. Można je potraktować
jako sprawdzian umiejętności wypracowanych podczas pierwszej godziny – uczniowie powinni wykazać się umiejętnością
rozpisania ćwiczenia i zaplanowania rozwiązania, a także biegłością w posługiwaniu się instrukcjami warunkowymi i ewaluacją
swojej pracy.
Zadanie dodatkowe, mimo że nie wydaje się trudne, wymaga sformułowania wielu warunków. Jest sprawdzianem poznanych
umiejętności i jednocześnie punktem wyjścia do tworzenia dalszych łamigłówek.
Lekcja 4.
Arkusz jako narzędzie do symulacji
Podczas tej lekcji uczniowie projektują w arkuszu prosty symulator płatności – opracowują mechanizm kalkulatora oraz
interfejs użytkownika. Rzeczowa analiza ofert, traktowana jako problem algorytmiczny (formalny zapis problemu, wybór
algorytmu rozwiązania i jego komputerowa realizacja, testowanie), prezentuje kolejne etapy myślenia komputacyjnego,
a przy okazji pozwala na doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów z wykorzystaniem instrukcji warunkowej.
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
10 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019
Informatyka | Klasa 1
Liceum i technikum
Lekcję należy zacząć od omówienia zadania na start, które wprowadza w istotę problemu. Uczniowie powinni się zastanowić
nad formalnym opisem kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.
Uczeń powinien przygotowywać arkusz krok po kroku z pomocą nauczyciela. Pierwsze trzy ćwiczenia – Opracowanie arkusza,
Analiza problemu i opracowanie formuł oraz Projektowanie interfejsu użytkownika – oraz zamieszczony przed nimi materiał
teoretyczny prowadzą do komputerowej realizacji rozwiązania problemu. Należy zwracać uwagę na czynności projektowe.
Uczniowie powinni zdawać sobie sprawę, że podczas budowania modelu stosuje się pewne uproszczenia, które powodują,
że skupiamy się na rzeczach istotnych, pomijając drugorzędne. Z kolei wprowadzenie nazw komórek i zakresów ułatwia
analizę problemu – można wówczas posługiwać się nazwami zamiast adresami, nie jest to jednak konieczne.
Przeznaczone do samodzielnego rozwiązania ćwiczenie 4, w ramach którego należy zaprojektować kalkulator oferty
z dodatkowymi opłatami, ma charakter rozszerzający.
Przedstawiony w podręczniku proces rozwiązywania problemu można zastosować do wielu zagadnień o charakterze
praktycznym. Warto porozmawiać na ten temat z uczniami i zaproponować im samodzielne pogłębienie zagadnienia. To
okazja do połączenia rozwoju ich własnych zainteresowań z doskonaleniem umiejętności posługiwania się arkuszem
kalkulacyjnym.
W zadaniach dodatkowych przedstawiono inne pomysły na przygotowanie symulacji. Można też zainteresowanych
uczniów poprosić o przygotowanie symulacji na wybrany przez siebie temat.
Lekcja 5.
Arkusz kalkulacyjny w chmurze
Tym razem uczniowie przygotowują arkusz umożliwiający wspólne planowanie zakupów. Podczas lekcji omawiamy pracę
z arkuszem w chmurze. Pokazujemy możliwości techniczne narzędzia, obudowę, a także zalety i ograniczenia tego
rozwiązania (zmiany można śledzić na bieżąco – gdy jeden użytkownik wprowadza zmiany, inni natychmiast widzą efekt;
wymusza to pracę zorganizowaną i wprowadzanie danych w jednakowym formacie). Przy okazji wprowadzamy zagadnienia
tworzenia list rozwijanych i formatowania warunkowego oraz doskonalimy zastosowanie formuł warunkowych.
Wykorzystanie list rozwijanych sprawia, że dane są poprawnie wprowadzone – użytkownik może wybrać tylko dane z listy.
Formatowanie warunkowe zwiększa czytelność arkusza, pozwala na szybkie zauważenie określonych wartości.
Lekcję należy zacząć od omówienia zadania na start, które wprowadza w istotę problemu – uczniowie na prostym przykładzie
przeliczają opłacalność rozwiązania wspólnych zakupów. Praca nad arkuszem odbywa się krok po kroku, przy
czym zaleca się pracę w grupach. Ćwiczenia 1–5 stanowią kolejne kroki przygotowywania arkusza:
• Lista rozwijana z kategorią wiekową,
• Formatowanie warunkowe komórek,
• Podsumowanie wydatków,
• Zestawienie wydatków z rabatem,
• Podsumowanie zamówienia.
Po lekcji uczniowie powinni umieć scharakteryzować etapy przygotowywania arkusza do pracy wspólnej oraz wymienić
plusy i minusy korzystania z arkusza współdzielonego.
Zadania dodatkowe wzbogacają przygotowany arkusz o nowe funkcje. Warto więc zaproponować kilku uczniom ich
przygotowanie i potem omówić na forum klasy.
AUTORZY: Wanda Jochemczyk, Katarzyna Olędzka
11 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019