DOĐI I VIDI 2
Eksperimentalni udžbenik katoličkoga vjeronauka za 2. razred srednjih škola
Eksperimentalni udžbenik katoličkoga vjeronauka za 2. razred srednjih škola
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I<br />
UDŽBENIK KATOLIČKOGA VJERONAUKA ZA 2. RAZRED SREDNJIH ŠKOLA<br />
<br />
<br />
<br />
Salesiana
mrežni sadržaji<br />
Otiđi na:<br />
vjeronauk.salesiana.hr<br />
Upiši kôd.<br />
Otvori udžbenik.<br />
mrežna platforma<br />
<br />
www.vjeronauk.salesiana.hr
UDŽBENIK KATOLIČKOGA VJERONAUKA ZA 2. RAZRED SREDNJIH ŠKOLA<br />
<br />
<br />
<br />
Salesiana<br />
Zagreb, 2019.
IMPRESUM<br />
Izdavač<br />
Hrvatska biskupska konferencija (HBK)<br />
Nacionalni katehetski ured (NKU)<br />
Nakladnik<br />
Salesiana d. o. o.<br />
Omiška 8, Zagreb<br />
www.salesiana.hr<br />
Za nakladnika<br />
Mihovil Kurkut<br />
Urednici<br />
Marin Periš i Mihovil Kurkut<br />
Izvršna urednica<br />
Nada Babić<br />
Mrežna platforma VjerApp<br />
Marin Periš (urednik), Marino Pleić (koordinator), Mario Pavlović i Ivan Katić (programeri), Hrvoje Orlović (grafički dizajner),<br />
Josip Ninac, Andrej Bunić, Ivan Lovrić (snimatelji i montažeri), Jakov Matić (snimatelj), Matej Sunara (montažer),<br />
Marija Potkrajčić (kviz), Odilon-Gbènoukpo Singbo (svećenik), Paola Zujić i Tin Tomić (kultura)<br />
Lektorica<br />
Vlatka Bišćan<br />
Grafičko oblikovanje<br />
Ivana Štrbić<br />
Priprema<br />
Salesiana d. o. o.<br />
Tisak<br />
Denona, Zagreb<br />
<br />
<br />
ISBN 978-953-205-192-6<br />
4
UVOD<br />
<br />
UDŽBENICI SALESIANA<br />
<br />
* mladi na prvome mjestu<br />
* uključivost<br />
* znatiželja<br />
* kultura rada<br />
* identitet<br />
* kultura dijaloga.<br />
<br />
* suradničko učenje<br />
* kritičko razmišljanje<br />
* medijsku pismenost<br />
* povezivanje s drugim predmetima<br />
* osobnu i društvenu odgovornost<br />
* samostalnost u radu i mišljenju.<br />
Dođi i vidi 2 – mrežni dio<br />
Dođi i vidi 2 ima i mrežnu podršku. Na jednostavnoj mrežnoj stranici nalazi se<br />
različita dodatna građa kao nadopuna tiskanomu udžbeniku, s kojim čini neodvojivu<br />
cjelinu. Mrežni dodatci podijeljeni su u četiri kategorije: proširenje sadržaja,<br />
produbljenje sadržaja, kultura te vježbe. Neke ćete mrežne dodatke proučiti s<br />
vjeroučiteljem, a sveukupnoj dodatnoj građi možete pristupiti u bilo kojem trenutku.<br />
1.1<br />
Ovakav ćete znak često susretati u tiskanom udžbeniku. Upućuje da se<br />
sadržaj određenoga teksta ili slike širi i nadopunjuje na mrežnoj stranici.<br />
Znak ima dva broja − prvi označuje temu, a drugi se odnosi na<br />
redni broj mrežnoga sadržaja. To će vam pomoći da odabrane sadržaje<br />
vrlo lako pronađete među mrežnim dodatcima za svaku pojedinu<br />
temu.<br />
www.vjeronauk.salesiana.hr – mrežna stranica na kojoj se nalaze dodatni<br />
sadržaji: tekst, slika, kviz, mrežna poveznica, zvučni ili videozapis.<br />
Kôd – omogućuje pristup mrežnoj stranici i sadržaju koji vas zanima, a<br />
nalazi se na unutarnjoj strani korica udžbenika..<br />
Na mrežnu stranicu vaš vjeroučitelj može staviti i dodatnu građu, u svakom trenutku<br />
može i provjeriti čemu ste sve pristupili. Ako učenici žele pristupiti dodatnoj<br />
građi koju dodaje njihov vjeroučitelj, vjeroučitelj treba upisati kôd svakoga<br />
učenika u odgovarajući razred na mrežnoj stranici.<br />
5
<strong>DOĐI</strong> i <strong>VIDI</strong> 2<br />
udžbenik + mrežni dodatci<br />
www.vjeronauk.salesiana.hr<br />
NACRT<br />
* slikovito sažeta tema<br />
* pomaže zapamtiti najvažnije pojmove<br />
* nacrt nije „šalabahter“!<br />
VJEŽBAONICA<br />
* vaša rubrika<br />
* poziv da proširite temu i date joj osobni pečat<br />
* poticaji i konkretni prijedlozi za dublje<br />
razmišljanje o predloženoj temi<br />
Kako se<br />
služiti<br />
ovim<br />
udžbenikom?<br />
KULTURA<br />
* umjetnost: tekst, slika,<br />
glazba, film<br />
* umjetnički pogled na otajstvo života<br />
* divljenjem do spoznaje<br />
6
DVOLISNICA<br />
* velika fotografija<br />
* naslov teme<br />
* pitanja koja<br />
traže odgovore<br />
* dodatna građa:<br />
knjige, glazba, filmovi<br />
TUMAČ ZNAKOVA<br />
megafon<br />
jasno i glasno<br />
dokument<br />
označava crkveni dokument<br />
oblačić<br />
navodi različita mišljenja<br />
ZAGRIJAVANJE<br />
* tekstovi, mišljenja,<br />
svjedočanstva<br />
* uvodi u temu<br />
* katkada donosi mišljenja<br />
koja nisu u skladu s<br />
kršćanskim razmišljanjem<br />
biblija<br />
donosi tekst iz Svetoga pisma<br />
OSNOVNI SADRŽAJ<br />
* temeljne spoznaje o temi<br />
* riječi poznatijih osoba<br />
* navodi iz Svetoga pisma<br />
i crkvenoga Učiteljstva<br />
* različita mišljenja koja<br />
traže čitateljev stav<br />
7
SADRŽAJ<br />
Uvod ...................................................................................................................... 5<br />
ZA SLOBODU STVORENI<br />
KRISTOVOM TIJELU PRIDRUŽENI<br />
01 Za slobodu oslobođeni ......................................................................................... 10<br />
Jesmo li slobodni? ................................................................................................... 13<br />
Zarobljen, a slobodan .............................................................................................. 14<br />
Sloboda ravnodušnosti ............................................................................................ 15<br />
Slobodom u neslobodu ............................................................................................ 15<br />
Izabrati dobro ........................................................................................................ 16<br />
Na slobodu pozvani ................................................................................................. 17<br />
02 Zrela i odgovorna sloboda ................................................................................... 20<br />
Živi i pusti druge da žive .......................................................................................... 23<br />
Tko je pravi prijatelj? ............................................................................................... 23<br />
Reći „da” drugima .................................................................................................... 24<br />
Sudjelovanje u životu zajednice ................................................................................. 25<br />
Kako postati junakom? ............................................................................................ 26<br />
Sloboda za ljubav .................................................................................................... 26<br />
03 Najslobodniji čovjek ............................................................................................ 30<br />
Neposlušni Isus? ...................................................................................................... 33<br />
Odnos prema nepravdi ............................................................................................ 33<br />
Sloboda kao neovisnost ........................................................................................... 34<br />
Sloboda i snošljivost ................................................................................................ 35<br />
Sloboda za ljubav bez kraja ...................................................................................... 35<br />
Istina oslobađa ...................................................................................................... 36<br />
Je li Isus nedostižan ideal? ........................................................................................ 37<br />
04 Crkva – sveta i grješna ......................................................................................... 40<br />
Čovjek nije otok ...................................................................................................... 43<br />
Zajednica pozvanih i poslanih ................................................................................... 44<br />
Proturječnosti Crkve? ............................................................................................... 45<br />
Nebo dotiče zemlju ................................................................................................. 46<br />
Majka Crkva ........................................................................................................... 46<br />
Marija majka .......................................................................................................... 46<br />
05 (P)ostati kršćaninom ............................................................................................ 50<br />
Čudo Božjega prilaženja čovjeku ............................................................................... 53<br />
Postati kršćaninom ................................................................................................. 53<br />
Krštenje – vrata u vjeru ........................................................................................... 54<br />
Potvrda – sakrament zrelosti ..................................................................................... 55<br />
Euharistija – hrana za život vječni .............................................................................. 56<br />
06 Različiti darovi, jedna Crkva ................................................................................. 60<br />
Ima mjesta za svakoga ............................................................................................. 63<br />
Laici – svjedoci u svijetu ............................................................................................ 64<br />
Zaređeni službenici ................................................................................................. 64<br />
Redovnici – potpuno predanje ................................................................................... 66<br />
Uspavana ili probuđena ljepotica? .............................................................................. 67<br />
S Bogom lice u lice .................................................................................................. 67
07 Od barbara do sveučilišta ..................................................................................... 70<br />
Novi narodi, ista vjera ............................................................................................. 73<br />
Hrvati – prvi pokršteni Slaveni .................................................................................. 74<br />
Otac nove Europe ................................................................................................... 74<br />
Borba za prevlast .................................................................................................... 76<br />
Svijetli sjaj mračnoga doba ....................................................................................... 76<br />
Unutarnja obnova ................................................................................................... 77<br />
08 Grijesi Crkve u srednjemu vijeku: istina i mitovi .................................................... 80<br />
Što se uistinu dogodilo? ........................................................................................... 83<br />
Istočni raskol .......................................................................................................... 83<br />
Križarski ratovi ....................................................................................................... 85<br />
Inkvizicija .............................................................................................................. 86<br />
09 Humanizam, reformacija i obnova Crkve ............................................................... 90<br />
Čovjek u središtu .................................................................................................... 93<br />
Vojna obrana kršćanstva .......................................................................................... 94<br />
Potreba za unutarnjom obnovom .............................................................................. 94<br />
Novi raskol ............................................................................................................ 95<br />
Calvin i Henrik VIII ................................................................................................... 96<br />
Svetačka obnova .................................................................................................... 96<br />
Crkva – predvodnica obrazovanja u Hrvata .................................................................. 97<br />
10 Evangelizacija – (ne)moguća misija ....................................................................... 110<br />
Ite, missa est .......................................................................................................... 103<br />
Biti misionar danas .................................................................................................. 104<br />
Djelovati ekumenski ................................................................................................ 105<br />
Prema jedinstvu ili dodatnoj razjedinjenosti ................................................................ 106<br />
Nova evangelizacija ................................................................................................ 106<br />
Misionari na mreži ................................................................................................... 107<br />
11 Crkva služiteljica .................................................................................................. 100<br />
(Ne)privlačnost služenja ........................................................................................... 113<br />
Od robovanja do služenja ......................................................................................... 113<br />
Nije učenik iznad učitelja .......................................................................................... 114<br />
Crkva je služiteljica svijeta ........................................................................................ 115<br />
Kršćansko i sekularno služenje .................................................................................. 116<br />
Krist zapovijeda i pomaže ......................................................................................... 117<br />
12 Služiti istini .......................................................................................................... 120<br />
Istina u svijetu medija .............................................................................................. 123<br />
Čovjek kao mjerilo istine .......................................................................................... 123<br />
Što je istina? ........................................................................................................... 124<br />
Odvažno na strani istine .......................................................................................... 125<br />
Vjera se ne protivi istini ........................................................................................... 126<br />
Ima li Crkva monopol na istinu? ................................................................................ 127<br />
Pojmovnik ............................................................................................................... 132<br />
Kazalo pojomova ....................................................................................................... 136<br />
Kazalo imena ............................................................................................................ 137<br />
Bibliografija ............................................................................................................. 139<br />
Umjetnička djela ....................................................................................................... 142<br />
Autori fotografija ....................................................................................................... 143<br />
NA VJERNOST EVANĐELJU POZVANI<br />
NAVIJEŠTATI I SLUŽITI POSLANI<br />
DODATCI
01
1. Je li čovjekova sudbina zapisana u<br />
zvijezdama ili ju on sam stvara?<br />
2. Čime je sve čovjek uvjetovan ili<br />
ograničen?<br />
3. Može li čovjek biti slobodan usprkos<br />
ograničenjima?<br />
4. Koja je razlika između slobode<br />
ravnodušnosti i slobode za izvrsnost?<br />
5. Je li slobodan čovjek onaj koji može<br />
činiti što god želi?<br />
Knjiga:<br />
Tomislav Ivančić, Ovisnost i sloboda,<br />
Teovizija, Zagreb, 2000.<br />
Film:<br />
Mandela: put do slobode (Mandela, Long<br />
walk to freedom), Justin Chadwick,<br />
2013., Ujedinjeno Kraljevstvo.
Naš je mozak izgrađen od molekula, naše odluke dolaze<br />
iz naših mozgova, što znači da moraju biti učinak kretanja<br />
molekula u našemu mozgu.<br />
Jerry Coyne, biolog<br />
Kada se boriš protiv sudbine, sudbina ti uzvraća. Neke<br />
su stvari jednostavno zapisane u zvijezdama. Možeš pokušati,<br />
ali ne možeš pobjeći onomu što se treba dogoditi.<br />
Aisha Saeed, književnica<br />
Čovjek je zacijelo slobodan, čim može razumjeti i prihvatiti<br />
zapovijedi Božje. I ima slobodu, može jesti ’sa svakoga<br />
stabla u vrtu’. Ali ta sloboda nije neograničena: mora<br />
se zaustaviti pred stablom ’spoznaje dobra i zla’, budući<br />
da je pozvana prihvatiti moralni zakon što ga Bog daje<br />
čovjeku. Zapravo, baš u tome prihvaćanju sloboda čovjeka<br />
nalazi svoje istinsko i potpuno ostvarenje.<br />
Ivan Pavao II., papa<br />
12<br />
1. Koliko su naše odluke učinak procesa u našemu mozgu, a koliko su plod<br />
duhovne čovjekove stvarnosti? Može li čovjek biti slobodan od procesa<br />
u svojemu mozgu? Ako smatrate da može, navedite u kojim je to prilikama<br />
moguće.<br />
2. Ako je sve zapisano u zvijezdama, možemo li uopće govoriti o ljudskoj<br />
slobodi? Obrazložite svoj odgovor.<br />
3. Što znači da je čovjekova sloboda ograničena? Kakav je odnos slobode<br />
i morala?
ZA SLOBODU OSLOBOĐENI 1<br />
<br />
Od trenutka rođenja čovjek se suočava s mnogim psihičkim i društvenim<br />
ograničenjima: očekivanjima sredine u kojoj živi, strahovima koji ga sputavaju<br />
da ostvari ono što želi, unutarnjim prisilama koje mu onemogućuju slobodu<br />
izbora i tomu slično.<br />
1.1<br />
S nekim je ograničenjima čovjek rođen, a neka ograničenja sâm odabire. Svaki<br />
izbor nužno je i odricanje: kada tko odabere upisati se u gimnaziju, odriče<br />
se upisivanja u bilo koju drugu školu; kada tko odabere bračnoga suputnika,<br />
odriče se svakoga drugoga mogućega bračnoga suputnika. U životu čovjek<br />
može mnogo toga birati, primjerice prijatelje, odjeću ili grad u kojem će živjeti,<br />
a mnogo toga i ne može, primjerice roditelje, svoj stas ili državu u kojoj je<br />
rođen.<br />
Čovjek se rađa slobodan, a posvuda je u okovima.<br />
Jean-Jacques Rousseau, filozof<br />
Čovjek je kao tjelesno biće podložan<br />
prirodnim zakonima. Stoga<br />
su neki znanstvenici tvrdili da je<br />
sve što čovjek čini zapravo posljedica<br />
fizioloških procesa koji se odvijaju<br />
u mozgu. Sloboda je samo<br />
pričin, atomi i molekule u mozgu<br />
zapravo određuju što će čovjek<br />
odlučiti ili učiniti.<br />
Takav stav ne razumije da čovjekove<br />
odluke često prethode<br />
onomu što se događa u mozgu.<br />
Primjerice, kada tko odluči popiti<br />
čašu vode, njegov mozak pošalje<br />
poticaj ruci da uzme čašu. Radi<br />
viših vrjednota čovjek često djeluje<br />
suprotno poticajima svojega<br />
mozga: netko je umoran i najradije<br />
bi spavao, ali će pomoći prijate<br />
lju koji ga je molio za pomoć.<br />
13
ZA SLOBODU OSLOBOĐENI<br />
<br />
Gladan čovjek ne može vidjeti dobro i zlo. On samo vidi hranu.<br />
Pearl Sydenstricker Buck, književnica<br />
1.2<br />
Mi koji smo živjeli u koncentracijskom logoru možemo se prisjetiti<br />
ljudi koji su hodali barakama tješeći druge i dajući im svoj zadnji<br />
komad kruha.<br />
Viktor Emil Frankl, psihijatar<br />
1.3<br />
Židovski psihijatar Viktor Frankl preživio je logor u Auschwitzu te drži da čovjek<br />
može sačuvati trag duhovne slobode i slobode uma čak i u nemogućim<br />
uvjetima duševnih i tjelesnih patnja u koncentracijskom logoru. Iako su živjeli<br />
u zastrašujućim okolnostima, Frankl ističe da su zatvorenici uvijek mogli<br />
odlučiti kako će se postaviti prema tim okolnostima: poštovati ili ne poštovati<br />
svoje dostojanstvo i dostojanstvo drugih, sačuvati ili izgubiti ljudskost.<br />
14
ZA SLOBODU OSLOBOĐENI 1<br />
<br />
Samo čini što god želiš u životu. Jednoga dana sutra ne će doći.<br />
Donald Cerrone, MMA-borac<br />
U današnje vrijeme sve se više govori o slobodi. Tzv. slobodne veze danas se<br />
smatraju znakom napretka. U ime slobode ljudi čine i ono što šteti njima samima,<br />
primjerice njihovu zdravlju.<br />
1.4<br />
Slobodu ljudi obično shvaćaju kao mogućnost da čine ono što žele. Prema<br />
tomu shvaćanju čovjek je slobodan ako se nitko ne miješa u njegove izbore. To<br />
se shvaćanje slobode često naziva slobodom od (vanjskih prepreka, utjecaja<br />
drugih, zakonskih ograničenja i sl.). Sloboda od potrebna je kako bismo odluke<br />
donosili samostalno (npr. ne želimo da nam drugi biraju prijatelje ili bračnoga<br />
druga), ali to još nije potpuna sloboda. Shvaćanje slobode isključivo kao prava<br />
da se čini što se hoće nazivamo slobodom ravnodušnosti.<br />
<br />
Živeći slobodu kao slobodu ravnodušnosti, ljudi često nailaze na različite<br />
teškoće. Primjerice, ako mladi čovjek u svojoj slobodi stalno provjerava mobitel<br />
i želi biti dostupan na društvenim mrežama, počinju slabjeti njegovi međuljudski<br />
odnosi te duševno i tjelesno zdravlje. Može li se to nazvati slobodom?<br />
1.5<br />
1.6<br />
Današnje vrijeme mladima postavlja i mnogo veće izazove. Nikada se u povijesti<br />
čovjeku nije nudilo toliko mogućnosti. Izabrati ono što je dobro postaje<br />
sve teže. Ovisnost o internetu, alkoholu, drogama, kockanju te razni poroci,<br />
primjerice pušenje, navike su u kojima čovjek žrtvuje vrjednote zdravlja i čestitosti<br />
radi kratkotrajna užitka. Može li se to nazvati slobodom?<br />
Ako se i dobre stvari rabe neumjereno, mogu se pretvoriti u ovisnost. Da bi bio<br />
istinski slobodan, čovjek sve stvari treba rabiti onoliko koliko mu je dovoljno<br />
za ostvarenje pravih vrjednota.<br />
Sve mi je dopušteno! Ali – sve ne koristi. Sve mi je dopušteno! Ali<br />
– neću da mnome išta vlada.<br />
1Kor 6, 12<br />
15
ZA SLOBODU OSLOBOĐENI<br />
<br />
Uzmimo za primjer sviranje glasovira. Svatko može bez mnogo truda prstima<br />
nasumce pritiskivati tipke, ali ishod takva nasumična pritiskivanja nije ugodan<br />
nego neugodan zvuk. Iako osoba koja pritišće tipke ima mogućnost proizvoditi<br />
zvukove, teško bi se moglo reći da je to pravi izričaj njezine slobode. Tko<br />
želi zaista stvarati glazbu, morat će uložiti godine truda i discipline te dobro<br />
poznavati glazbeno umijeće. Kako osoba bude napredovala u vještini sviranja,<br />
tako će sviranje postajati sve lakše, a ta će osoba otkriti jednu sasvim novu dimenziju<br />
slobode. Takva će osoba moći ne samo izvoditi različite skladbe nego<br />
i skladati, tj. stvarati vlastitu glazbu.<br />
1.7<br />
Da bi čovjek bio istinski slobodan, nije dovoljno samo moći odabrati bilo što,<br />
nego uvijek odabirati ono što je dobro i što čovjeka čini boljim. Takvo shvaćanje<br />
slobode naziva se slobodom za (dobro, istinu, ljubav) ili slobodom za izvrsnost.<br />
Sloboda nije oslobođenje od vanjskoga ograničenja koje me poziva<br />
na ono što je dobro. Istinska je sloboda oslobođenje od unutarnje<br />
prisile koja me priječi da izaberem ono što je dobro.<br />
Christopher West, katolički publicist<br />
16
ZA SLOBODU OSLOBOĐENI 1<br />
<br />
1.8<br />
Čovjek žudi za slobodom, ali istovremeno uviđa kako neprestano upada u različita<br />
ropstva. Često razvije kakvu navezanost, primjerice na stvari, društvene<br />
mreže ili na vlastite ideje, što onda upravlja njime umjesto da time upravlja<br />
čovjek sâm. Čovjek želi biti slobodan, ali shvaća da ne može uvijek sâm sebe<br />
osloboditi.<br />
Kršćanstvo naučava da je svaki čovjek stvoren slobodan. Bog je, kao apsolutno<br />
slobodno biće, u slobodi stvorio čovjeka na svoju sliku. No zbog svoje ranjenosti<br />
grijehom čovjek je u stalnoj opasnosti da ponovno padne u ropstvo. Isus<br />
kaže: „… tko god čini grijeh, rob je grijeha.“ (usp. Iv 8, 34). Čovjek ne može biti<br />
istinski slobodan ako čini grijeh, štoviše grijeh sve više zarobljuje čovjeka.<br />
Doista vi ste, braćo, na slobodu pozvani! Samo neka ta sloboda ne<br />
bude izlikom tijelu, nego – ljubavlju služite jedni drugima.<br />
Gal 5, 13<br />
Zato je Bog poslao svojega sina Isusa Krista da oslobodi čovjeka od zarobljenosti<br />
grijehom. Isus nam govori da je on istina koja će nas osloboditi (usp. Iv 8,<br />
31). Krist je došao osloboditi čovjeka od grijeha i smrti kako bi se čovjek mogao<br />
slobodno odlučiti za Boga.<br />
Ako vas dakle Sin oslobodi, zbilja ćete biti slobodni.<br />
Iv 8, 31–36<br />
Kršćanin se uvijek iznova treba odlučivati za dobro i istinu, za Boga. Ipak, Bog<br />
čovjeka ne prisiljava da se odluči za njega. Bog poziva čovjeka i objavljuje mu<br />
se, ali poštuje čovjekovu slobodu da se odluči za ili protiv njega. Svoje zakone<br />
Bog čovjeku ne nameće nego mu ih predlaže. On je čovjeka stvorio slobodnim<br />
i želi da čovjek slobodno prihvati spasenje.<br />
Bog te stvorio bez tvoje volje, ali te ne će spasiti bez tvoje volje.<br />
sv. Augustin, teolog<br />
17
KULTURA 1<br />
Oproštaj Zrinskoga i Frankopana od Katarine Zrinske, Oton Iveković<br />
<br />
Poiskah štit dobri<br />
da štiti me.<br />
Bacih ga potom dobrog<br />
jer tišti me.<br />
Mak Dizdar<br />
<br />
Nimaj se žalostiti zverhu ovoga moga pisma, niti burkati. Polag<br />
Božjega dokončanja sutra o desete ore budu mene glavu<br />
sekli, i tulikajše naukupe tvojemu Bratcu. Danas (s)mo mi jedan<br />
od drugoga serčeno prošćenje vzeli. Zato jemljem ja sada po<br />
ovom listu i od tebe jedan vekovečni valete, Tebe proseći, ako<br />
sam te u čem zbantuval aliti se u čem zameril (koje ja dobro<br />
znam) oprosti mi. Budi Bog hvaljen, ja sam k smerti dobro pripravan,<br />
niti se plašim. Ja se ufam u Boga vsamogućega koj me<br />
je na ovom svetu ponizil, da se tulikajše mene hoće smiluvati,<br />
i ja ga budem molil i prosil (komu sutra dojti ufam se) da se mi<br />
naukupa pred njegovem svetem thronušem u dike vekovečne<br />
sastanemo. Veće ništar ne znam ti pisati, niti za sina, niti za<br />
druga dokončanja našega siromaštva. Ja sam vse na Božju<br />
volju ostavil. Ti se ništar ne žalosti, ar je to tak moralo biti.<br />
<br />
1. Koje je sve darove Bog dao čovjeku<br />
darujući mu slobodu?<br />
2. Je li u rečenici Ja sam vse na Božju volju<br />
ostavil. riječ o slobodi za izvrsnost ili<br />
slobodi ravnodušnosti?<br />
3. Neki se ljudi zatvaraju u svoju sigurnost<br />
i skrivaju iza vlastitoga štita.<br />
Kad životni štit može postati teretom?<br />
U Novom Mestu pred zadnjim dnevom mojega zaživljenja,<br />
29. dan aprila meseca o sedme ure podvečer, leta 1671.<br />
Naj te Gospodin Bog s moju kćerju Auroru Veroniku blagoslovi.<br />
Groff Zrini Petar.<br />
1.9<br />
1<br />
RASPRAVITE<br />
Podijelite se u skupine i raspravite o pitanjima:<br />
1. Robuju li mladi mišljenjima i komentarima drugih kada<br />
objavljuju slike i statuse na društvenim mrežama? Koji<br />
motivi potiču mlade da nešto objave na društvenim<br />
mrežama? Jesu li mladi pritom zaista slobodni?<br />
2. Treba li izabrati fakultet prema vlastitim sklonostima ili<br />
prihvatiti želje i savjete roditelja?<br />
3. Kakvi sve strahovi mogu ometati ili spriječiti čovjeka da<br />
učini neko dobro?<br />
UČINITE<br />
Podijelite se u skupine. Svaka skupina neka napravi plakat<br />
na temu slobode. Plakat podijelite na dva dijela: prvi dio<br />
naslovite Sloboda ravnodušnosti, a drugi dio Sloboda za izvrsnost.<br />
Ispod svakoga naslova navedite nekoliko natuknica<br />
koje se odnose na naslov. Natuknice mogu biti citati iz<br />
Svetoga pisma, iz književnih djela, poslovice i mudre izreke,<br />
naslovi pjesama, novinski naslovi ili karikature.<br />
SAZNAJTE<br />
1. Istražite i saznajte važne podatke o životu sv. Maksimilijana<br />
Kolbea:<br />
a) u razdoblju prije Drugoga svjetskoga rata<br />
b) za vrijeme zatočeništva u Auschwitzu.<br />
2. Istražite i saznajte što je zajednica Cenacolo? Kako pomaže<br />
ljudima da se oslobode ovisnosti?<br />
18
Kip slobode, Fréderic Auguste Bartholdi<br />
<br />
O lijepa, o draga, o slatka slobodo,<br />
dar u kôm sva blaga višnji nam Bog je dô,<br />
uzroče istini od naše sve slave,<br />
uresu jedini od ove Dubrave,<br />
sva srebra, sva zlata, svi ljudski životi<br />
ne mogu bit plata tvôj čistoj ljepoti!<br />
Ivan Gundulić<br />
<br />
Kažem vam danas, prijatelji moji, usprkos poteškoćama današnjice<br />
i sutrašnjice, ja još sanjam. To je san koji je duboko ukorijenjen<br />
u američkom snu. Sanjam da će se jednoga dana ova nacija<br />
izdići i da će živjeti po kredu svojega postojanja: Za nas je ova istina<br />
sama po sebi očita: svi su ljudi stvoreni jednakima.<br />
I kada se to dogodi, kada dopustimo slobodi da odzvanja, kada<br />
dopustimo da odzvanja iz svih sela i zaselaka, iz svake države i<br />
svakoga grada, tada ćemo moći ubrzati dolazak dana kad će sva<br />
djeca Božja, crnci i bijelci, židovi i pogani, protestanti i katolici,<br />
dana kojeg će svi oni pružiti ruke jedni drugima i moći pjevati<br />
stare crnačke duhovne pjesme: Konačno slobodan! Konačno slobodan!<br />
Veliki svemogući Bože, mi smo konačno slobodni!<br />
Martin Luther King, Ja imam san<br />
(ulomak govora u Washingtonu, 28. kolovoza 1963.)<br />
NACRT TEME<br />
RASPRAVITE<br />
Uredite raspravu potaknutu riječima pape Ivana Pavla II.:<br />
Sloboda se ne sastoji u tome da činimo što želimo, nego da imamo<br />
pravo učiniti ono što je ispravno.<br />
Što znači da se sloboda sastoji u pravu čovjeka da čini što<br />
je ispravno? Ima li čovjek pravo činiti i ono što nije ispravno?<br />
Svoj odgovor potkrijepite primjerom.<br />
1.10<br />
IZVRSNOST<br />
DOBRO<br />
ISTINSKA<br />
SLOBODA<br />
čovjek bira<br />
RAVNODUŠNOST<br />
ZLO<br />
ROPSTVO<br />
GRIJEHA<br />
19
Change language