Energiewende në Gjermani
Brochure of the travelling exhibition in Albanian.
Brochure of the travelling exhibition in Albanian.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Energiewende</strong> <strong>në</strong> <strong>Gjermani</strong> | 31<br />
biomasën, energji<strong>në</strong> hidrike dhe tidale. Në<br />
rastin e hidrocentralit, është bërë pjesërisht<br />
një dallim: Hidrocentralet e vegjël llogariten<br />
<strong>në</strong> shumë statistika te burimet e rinovueshme,<br />
kurse hidrocentralet e mëdha me kapacitet<br />
të instaluar prej 50 MW e lart shpesh nuk<br />
konsiderohen.<br />
Në kontrast me burimet konvencionale të<br />
energjisë si qymyri, nafta, gazi dhe energjia<br />
bërthamore, energjitë nga burime të<br />
rinovueshme nuk konsumoj<strong>në</strong> lëndë të para<br />
të gatshme <strong>në</strong> prodhimin e energjisë. Një<br />
përjashtim përbën biomasa. Ajo konsiderohet<br />
vetëm si neutrale ndaj klimës, <strong>në</strong>se nuk<br />
përpunon më shumë lëndë të para se sa do të<br />
gjeneroheshin <strong>në</strong> të njëjtën periudhë.<br />
Energjia gjeotermale është gjithmo<strong>në</strong> <strong>në</strong><br />
kritikë. Ndërhyrjet gjeologjike mund të<br />
shkaktoj<strong>në</strong> tërmete, ndër të tjera, ose të bëj<strong>në</strong><br />
që toka të ngrihet aq lart sa ndërtesat të bëhen<br />
të pabanueshme.<br />
Energjia primare/konsumi i energjisë primare<br />
Energjia primare është shuma e energjisë<br />
ekzistuese që disponohet nga burimet<br />
e energjisë si qymyri, nafta, dielli ose era. Në<br />
konvertimin deri <strong>në</strong> energji<strong>në</strong> përfundimtare<br />
(shih Energji përfundimtare) ndodhin humbje,<br />
niveli i të cilave varet nga burimi fillestar<br />
i energjisë, për shembull, gjatë prodhimit dhe<br />
transportit të energjisë. Prandaj, konsumi<br />
i energjisë primare është gjithmo<strong>në</strong> më i lartë<br />
se konsumi i energjisë përfundimtare.<br />
Gaze serrë<br />
Gazet me efekt serrë ndryshoj<strong>në</strong> atmosferën <strong>në</strong><br />
mënyrë të tillë që rrezet e diellit të pasqyruara<br />
nga sipërfaqja e tokës nuk kthehen <strong>në</strong> hapësirë,<br />
por reflektohen <strong>në</strong> atmosferë dhe hidhen<br />
përsëri <strong>në</strong> Tokë. Prandaj ato ka<strong>në</strong> kontribut<br />
vendimtar për ngrohjen e tokës. Ky efekt<br />
i ngjan principit të një serre, ku toka ngrohet.<br />
Gazi më i njohur me efekt serrë është dioksidi<br />
i karbonit, që para së gjithash krijohet nga<br />
djegia e materialeve fosile si nafta, gazi dhe<br />
qymyri. Gaze të tjera me efekt serrë ja<strong>në</strong> për<br />
shembull metani dhe klorofluorokarbonet<br />
(FCKW).<br />
Kooperativat energjetike<br />
Kooperativat, siç i njohim sot <strong>në</strong> <strong>Gjermani</strong>, ja<strong>në</strong><br />
një ide e krijuar nga shekulli i 19-të. Friedrich<br />
Wilhelm Raiffeisen dhe Hermann Schulze-<br />
Delitzsch themeluan kooperativat e para<br />
gjermane <strong>në</strong> të njëjtën kohë. Disa persona<br />
me interesa të njëjta ekonomike bashkohen<br />
dhe kështu fitoj<strong>në</strong> fuqi më të madhe <strong>në</strong> treg,<br />
për shembull <strong>në</strong> formën e një kooperative<br />
blerëse. Kjo formë e veçantë e sipërmarrjes<br />
<strong>në</strong> <strong>Gjermani</strong> rregullohet me a<strong>në</strong> të një ligji<br />
të veçantë. Në furnizimin e energjisë këto<br />
kooperativa ekzistoj<strong>në</strong> prej shumë kohësh.<br />
Në fillim të elektrifikimit <strong>në</strong> <strong>Gjermani</strong>, rajonet<br />
rurale <strong>në</strong> veçanti nuk mundën të ecnin me të<br />
njëjtin ritëm me qytetet e mëdha dhe kështu<br />
themeluan kooperativa energjetike me qëllim<br />
që të siguronin vetë furnizimin me energji<br />
elektrike. Disa nga këto kooperativa energjetike<br />
ekzistoj<strong>në</strong> edhe sot. Si pjesë e "<strong>Energiewende</strong>",<br />
modeli i kooperativës po përjeton një rilindje.<br />
Shumica e atyre që ja<strong>në</strong> të përfshirë ja<strong>në</strong><br />
individë privatë, të cilët financoj<strong>në</strong>, për<br />
shembull, ndërtimin e impianteve diellore apo<br />
eolike.<br />
Kondensatorët<br />
Kondensatorët mund të ruaj<strong>në</strong> energji me afat<br />
të shkurtër. Një kondensator përbëhet nga dy<br />
komponentë, për shembull sferat metalike<br />
ose pllakat metalike. Një komponent është<br />
i ngarkuar pozitivisht, dhe tjetri negativisht.<br />
Nëse të dy këto lidhen, rrjedh rrymë elektrike<br />
derisa ngarkesat të barazohen.<br />
Konsumi i energjisë përfundimtare<br />
Energji përfundimtare <strong>në</strong>nkupton atë pjesë të<br />
energjisë që arrin aktualisht te konsumatori.<br />
Faktorët, si humbjet <strong>në</strong> linja ose humbjet për<br />
shkak të shkallës së efiçencës së centraleve<br />
elektrike përjashtohen nga kjo shifër. Nëse<br />
konsumatori vetë sjell humbje, për shembull<br />
për shkak të nxehtësisë së gjeneruar nga një<br />
pajisje rrjeti, ato përfshihen <strong>në</strong> konsumin<br />
e energjisë përfundimtar.<br />
Konsumi bruto i energjisë elektrike<br />
Për të përcaktuar konsumin bruto të energjisë<br />
elektrike të një vendi, energjia elektrike e<br />
gjeneruar <strong>në</strong> një vend i shtohet importit të<br />
energjisë elektrike nga jashtë. Nga kjo shumë<br />
zbritet sasia e eksportuar e energjisë.<br />
Energjia elektrike e prodhuar <strong>në</strong> vend<br />
+ importet e energjisë elektrike<br />
- eksportet e energjisë elektrike<br />
----------------------------------------------<br />
= Konsumi bruto i energjisë elektrike
Change language