Wojsko i technika 2/2020 (54) promo

CZOŁG – BROŃ XXI WIEKU ❙ PIT-RADWAR W PROGRAMIE NATO AGS ❙ JAKI ZASIĘG MA ISKANDER? 

Wojsko 

i Technika 

2/2020 

Luty 

CENA 14,50 zł 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

F-35 dla Polski 

31 stycznia w Dęblinie minister 

obrony narodowej Mariusz 

Błaszczak, w niezwykle uroczystej 

oprawie, podpisał międzyrządową 

umowę na zakup przez Polskę 

32 wielozadaniowych samolotów 

bojowych Lockheed Martin F-35A 

Lightning II. Wartość kontraktu 

to 4,6 mld USD. 

Długi lot Gawrona cz. 1 

Historia powstania korwety 

patrolowej ORP Ślązak jest 

bardzo długa i skomplikowana. 

Niniejszy obszerny artykuł jest 

próbą rzetelnego przedstawienia 

najważniejszych faktów związanych 

z epopeją tego okrętu. 

str. 56 

str. 68

Z P R E N U M E R A T Ą S A M E K O R Z Y Ś C I 

Atrakcyjna cena, w tym dwa numery gratis! 

Pewność otrzymania każdego numeru w niezmiennej cenie 

E-wydania dostępne są na naszej stronie oraz w kioskach internetowych 

Wojsko i Technika: cena detaliczna 14,50 zł 

Prenumerata roczna: 145,00 zł | zawiera 12 numerów 

Lotnictwo Aviation International: cena detaliczna 16,50 zł 


Wojsko i Technika Historia + numery specjalne: cena detaliczna 18,99 zł 


Prenumeratę zamów na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl lub wpłać należność 

na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976 

Skontaktuj się z nami: office@zbiam.pl 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

Biuro: ul. Bagatela 10/19 00-585 Warszawa

31 stycznia w Dęblinie minister 

obrony narodowej Mariusz 

Błaszczak, w niezwykle uroczystej 

oprawie, podpisał międzyrządową 

umowę LoA na zakup przez Polskę 



Lightning II. Wartość kontraktu 

to 4,6 mld USD. 

Historia powstania korwety 

patrolowej ORP Ślązak jest 

bardzo długa i skomplikowana. 

Niniejszy artykuł jest pionierską 

próbą rzetelnego przedstawienia 

najważniejszych faktów związanych 

z epopeją tego okrętu. 

w tym 8% VAT 

INDEKS 407445 

ISSN 2450-1301 

Spis treści 

12 

46 

Vol. VI, nr 2 (54) 

LUTY 2020, NR 2. 

Nakład: 14 990 egzemplarzy 

CZOŁG – BROŃ XXI WIEKU ❙ PIT-RADWAR W PROGRAMIE NATO AGS ❙ JAKI ZASIĘG MA ISKANDER? 

Wojsko 

i Technika 

2/2020 

Luty 

CENA 14,50 zł 

WWW.ZBIAM.PL 

BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ 

Spis treści WiT Luty 2020 

Nowości z armii świata 

Andrzej Kiński, Bartłomiej Kucharski, Adam M. Maciejewski, 

Łukasz Pacholski str. 4 

Czołg – broń XXI wieku cz. 1 

Bartłomiej Kucharski str. 12 

125 mm armata czołgowa GTS-125 

Miroslav Gyűrösi str. 18 

DEZAMET dostarczy kolejną partię amunicji 155 mm 

Andrzej Kiński str. 20 

AGS CSOP z PIT-RADWAR zapewni dostęp 

do informacji rozpoznawczych NATO 

Andrzej Kiński str. 26 

Wirtualni sygnatariusze traktatu INF-2 cz. 3 

Pociski manewrujące Indii i Pakistanu 

Tomasz Szulc str. 30 

Jaki zasięg ma Iskander? 

Krzysztof Nicpoń str. 38 

Perspektywy rozwoju autonomicznych 

ciężarówek wojskowych 

Jarosław Brach str. 46 

62 

XIII Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa 

UZBROJENIE 2020 

Ryszard Woźniak str. 52 

Nowości z sił powietrznych świata 

Adam M. Maciejewski, Łukasz Pacholski str. 54 

F-35 dla Polski Harpia podpisana 

Łukasz Pacholski, współpraca Andrzej Kiński str. 56 

Czy 2020 będzie przełomowym rokiem dla Eurofightera? 

Łukasz Pacholski str. 62 

Nowości z flot wojennych świata 

Tomasz Grotnik, Łukasz Pacholski str. 66 


Paweł Janowski str. 68 

Nowe szanse, nowe perspektywy 

PGZ SW str. 78 

Forum Bezpieczeństwa Morskiego Państwa 2020 

Andrzej Nitka str. 80 

68 


Harpia podpisana 

str. 56 

Długi lot Gawrona 

cz. 1 

Na okładce: Wielozadaniowy samolot bojowy 

Lockheed Martin F-35A Lightning II Królewskich 

Australijskich Sił Powietrznych kołuje po pasie 

lotniska w Williamtown. 

Fot. Departament Obrony Australii/Sgt David Gibbs. 

Redakcja 

Andrzej Kiński – redaktor naczelny 

andrzej.kinski@zbiam.pl 

Adam M. Maciejewski 

adam.maciejewski@zbiam.pl 

Tomasz Grotnik 

tomasz.grotnik@zbiam.pl 

Łukasz Prus 

lukasz.prus@zbiam.pl 

Korekta 

Monika Gutowska, zespół redakcyjny 

Redakcja techniczna 

Wiktor Grzeszczyk 

Stali współprawcownicy 

Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała, 

Jarosław Ciślak, Robert Czulda, Maksymilian Dura, 

Miroslav Gyűrösi, Jerzy Gruszczyński, 

Bartłomiej Kucharski, Hubert Królikowski, 

Krzysztof Nicpoń,Andrzej Nitka, 

Łukasz Pacholski, Paweł Przeździecki, 

Tomasz Szulc, Tomasz Wachowski, 

Michal Zdobinsky, Gabor Zord 

Wydawca 

Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o. 

ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa 

office@zbiam.pl 

Biuro 

ul. Bagatela 10 lok. 19, 00-585 Warszawa 

Dział reklamy i marketingu 

Andrzej Ulanowski 

andrzej.ulanowski@zbiam.pl 

Dystrybucja i prenumerata 


Reklamacje 


Prenumerata 

realizowana przez Ruch S.A: 

Zamówienia na prenumeratę w wersji 

papierowej i na e-wydania można składać 

bezpośrednio na stronie 

www.prenumerata.ruch.com.pl 

Ewentualne pytania prosimy kierować 

na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl 

lub kontaktując się z Telefonicznym 

Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 

801 800 803 lub 22 717 59 59 

– czynne w godzinach 7.00–18.00. 

Koszt połączenia wg taryfy operatora. 

Copyright by ZBiAM 2020 

All Rights Reserved. 

Wszelkie prawa zastrzeżone 

Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne 

rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy 

jest zabronione. Materiałów niezamówionych, 

nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo 

dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów 

i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych. 

Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami 

sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 

za treść zamieszczonychogłoszeń i reklam. 

Więcej informacji znajdzieszna naszej nowej stronie: 

www.zbiam.pl 

www.facebook.com/wojskoitechnika 

str. 68 

www.zbiam.pl Luty 2020 • Wojsko i Technika 3

Wozy bojowe 

Rosyjski T-14, opracowany w ramach programu Armata, jest obecnie jedynym czołgiem podstawowym na świecie należącym do umownej 4. generacji. Jego przyszłość jest jednak nadal 

mglista i nie wiadomo, kiedy wozy te będą mogły trafić do jednostek liniowych. 

Bartłomiej Kucharski 

Niemal równo 19 lat temu, na łamach 

„Nowej Techniki Wojskowej” (nr 10/2000) 

ukazał się artykuł świętej pamięci 

płk. prof. dr. hab. inż. Wiesława Barnata 

(1972–2019) „Czołg – broń walki XXI wieku”. 

Analizując wspomniane opracowanie 

można przypomnieć, jak wówczas 

prognozowano rozwój broni pancernej 

i co udało się przewidzieć trafnie, 

co błędnie, a także jakie kierunki rozwoju 

czołgów można wskazać dziś. 

Ilustracje w artykule: Urałwagonzawod, Leonardo DRS, 

US Army, Siły Obronne Izraela, MO Szwecji, ChTZ, KMW, 

BAE Systems, Lockheed Martin, Defence Science and 

Technology Laboratory, Chess Dynamics. 

Wozy należące do obecnej 3. generacji czołgów podstawowych wprawdzie wciąż dysponują pewnym potencjałem 

modernizacyjnym, ale dobiega on kresu – stąd potrzeba znalezienia ich następców. 

Czołg – broń XXI wieku cz. 1 

Na wstępie należy stwierdzić, że formalnie 

istnieje tylko jeden czołg podstawowy 

należący do umownej 4. generacji, 

a więc mogący być nazwany wozem bojowym 

XXI w., który w ciągu najbliższych kilku miesięcy, 

albo i lat może być przyjęty do służby liniowej. 

Jest to rosyjski T-14, opracowany w ramach programu 

Armata. Pod koniec 2018 r. ogłoszono zakończenie 

prób zakładowych tej konstrukcji, co 

było wstępem do rozpoczęcia prób państwowych. 

Jeżeli te przebiegną pomyślnie, czołg powinien 

zostać przyjęty do służby w Wojskach Lądowych 

Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej 

i powinna rozpocząć się jego produkcja seryjna. 

Optymiści twierdzą, że może to nastąpić w tym 

roku… Wszystkie inne współczesne czołgi, które 

można uznać za nowoczesne (poza pojedynczymi 

prototypami), wywodzą się z konstrukcji powstałych 

podczas zimnej wojny bądź powielają 

wówczas opracowane koncepcje. Nie znaczy to 

bynajmniej, że Leopard 2A7V+, M1A2C Abrams lub 

T-90M mają wiele wspólnego z Leopardem 2A0, M1 

czy T-72 (z którego wersji B wywodzi się rodzina 

T-90) – przeciwnie, każda kolejna wersja produkcyjna 

otrzymywała liczne zmiany i modyfikacje, a już 

wyprodukowane wozy często przechodziły później 

modernizacje podnoszące (niekiedy radykalnie) 

ich wartość bojową. Okupiono to jednak 

wzrostem masy i w mniejszym stopniu rozmiarów, 

a to z kolei wywarło negatywny wpływ na 

mobilność, tempo zużycia poszczególnych elementów 

mechanicznych (o ile nie były wymieniane 

na nowe, wytrzymalsze) itd. Mobilność 

strategiczna współczesnych czołgów również 

jest niewystarczająca – niemal wszystkie modele 

zachodnie przekraczają granicę masy 50 t (podobnie 

rosyjski T-14 i prawdopodobnie T-90M; 

wyjątkiem jest japoński Typ 10, ważący 48 t 

z pancerzem dodatkowym), a M1A2C czy Challenger 

2 z pełnym zestawem osłon dodatkowych 

przekraczają nawet 70 ton! Ma to niekorzystny 

wpływ na transport drogą powietrzną, a nawet 

morską (obciążenie pokładu!), z czego doskonale 

zdają sobie sprawę wojskowi planiści, a ponadto 

wzrost nacisku na grunt powoduje zagrożenie 

dla stanu dróg cywilnych, po których przyjdzie 

im się poruszać. Ponadto konstrukcja już istniejących 

pojazdów niekoniecznie jest optymalna do 

zastosowania zupełnie nowych rozwiązań, które 

mogą przynieść nie tyle ewolucyjny wzrost, co 

wręcz radykalną zmianę efektywności wozu bojowego 

czy jego roli w systemie uzbrojenia sił 

zbrojnych. 

12 Wojsko i Technika • Luty 2020 

www.zbiam.pl

Wozy bojowe 

125 mm armata czołgowa GTS-125 

Miroslav Gyűrösi 

Słowacka spółka ZŤS - ŠPECIÁL, a.s. 

ujawniła niedawno swoje 

najnowsze działo – 125 mm 

armatę czołgową, będącą drugą 

modernizacją licencyjnej 2A46 

w ofercie firmy. 

Ilustracje w artykule: ZŤS - ŠPECIÁL, Miroslav Gyűrösi. 

Prototyp zmodernizowanej 125 mm armaty czołgowej GTS-125 podczas pierwszych strzelań doświadczalnych na poligonie 

Lieskovac w październiku 2019 r. Działo nie ma jeszcze zamontowanego przedmuchiwacza lufy 2. generacji. 

Spółka ZŤS - ŠPECIÁL, a.s., mająca swą siedzibę 

w Dubnicy nad Váhom, obok tak znanych 

przedsiębiorstw jak KONŠTRUKTA-Defence, 

a.s. i ZVS Holding, a.s., należy do słowackiej 

grupy zbrojeniowej DMD Group, a.s. W swej ofercie 

ma m.in. systemy artyleryjskie o kalibrach od 30 

do 155 mm, w tym m.in.: armaty automatyczne, 

moździerze, armaty czołgowe, wreszcie haubicoarmaty 

i armatohaubice do dział samobieżnych, a także 

lufy do nich. Jednym z najnowszych projektów 

firmy jest 125 mm gładkolufowa armata czołgowa 

GTS-125, w której uproszczono obsługę i wprowadzono 

zmiany, skutkujące m.in. poprawą komfortu 

pracy załogi wieży czołgu. 

Czołgi średnie i podstawowe, uzbrojone 

w 125 mm armaty czołgowe 2A26/2A46 i ich klony, 

są dziś powszechnie używane niemal na całym 

świecie, a wiele państw realizuje bądź rozważa 

ich modernizację. Zastosowanie nowej 

słowackiej armaty zapewnia uzyskanie w prosty 

i niewymagający poważniejszych nakładów finansowych 

sposób poprawy skuteczności bojowej 

oraz niezawodności czołgów znajdujących się 

w uzbrojeniu sił zbrojnych państwa-kontrahenta. 

Projekt 125 mm armaty czołgowej GTS-125 

zainicjowano pod koniec 2018 r. z inicjatywy ZŤS - 

- ŠPECIÁL, a.s. Pierwsze strzelania prototypowe 

działo, jeszcze nie w docelowej kompletacji, wykonało 

w październiku 2020 r. Na marzec bieżącego 

roku zaplanowana jest ich kontynuacja, już 

z przedmuchiwaczem lufy 2. generacji. Osiągnięcie 

gotowości do uruchomienia produkcji seryjnej 

planowane jest na trzeci kwartał 2020 r. 

Długość całkowita armaty wynosi 6350 mm, 

a jego masa sięga 2500 kg. Szybkostrzelność to 6÷8 

strzałów na minutę, a maksymalna donośność przy 

strzelaniu ogniem pośrednim wynosi 10 000 m. Armata 

jest przystosowana do współpracy z automatem 

ładowania i strzela standardową amunicją rozdzielnego 

ładowania do armat rodziny 2A46. 

Armata czołgowa GTS-125 stanowi kolejne 

ogniwo w rozwoju zmodernizowanego działa 

2A46MS, które powstało w latach 90. na bazie licencyjnego 

2A46 w ramach lokalnego programu 

modernizacji czołgu T-72M1 znanego jako T-72M2 

Moderna. W GTS-125 w stosunku do 2A46MS 

wprowadzono kolejne zmiany konstrukcyjne 

i technologiczne, których celem było w pierwszej 

kolejności zwiększenie celności oraz ergonomii 

obsługi, ale także kolejnej poprawy wskaźników 

środowiskowych związanych z eksploatacją tej 

broni. 

Wzrost celności 

W armacie GTS-125, podobnie jak w 2A46MS, 

wprowadzono w stosunku do oryginalnego działa 

2A46 wiele zmian konstrukcyjnych. Objęły one 

m.in. kołyskę, część zamkową i urządzenia oporopowrotne. 

W przypadku 2A46MS lufa wraz 

z warstwą osłony termicznej nie była modernizowana, 

ale w GTS-125 wprowadzono zmiany w konstrukcji 

przedmuchiwacza. Charakterystyki balistyczne 

działa nie uległy zmianie. Modernizacja 

wpłynęła jednak na rozkład sił oddziałujących na 

armatę podczas strzelania, ich amplitudę, co pozytywnie 

odbiło się na celności. W konstrukcji 

GTS-125 i 2A46MS poprawiono sposób mocowania 

lufy w kołysce, a sama lufa na tym odcinku 

otrzymała osłonę ochronną, co przyczyniło się do 

uzyskania lepszych charakterystyk podczas prowadzenia 

intensywnego ognia. 

Układ oporopowrotny w obydwu zmodernizowanych 

w ZŤS - ŠPECIÁL armatach ma elementy 

umieszczone symetrycznie wobec osi lufy. Środek 

ciężkości zespołu tłumienia odrzutu (powrotników) 

układu oporopowrotnego znajduje się 

w płaszczyźnie poziomej w stosunku do osi lufy, 

a środek ciężkości w płaszczyźnie pionowej znajduje 

się teraz w odległości 9 mm wobec osi lufy 

(w oryginalnej 2A46 wartość ta wynosi 23 mm). 

Poprzez symetryczne rozmieszczenie elementów 

układu oporopowrotnego, które pozytywnie 

wpłynęło na przebieg i poziom sił odrzutu, uzyskano 

redukcję przyspieszenia ruchu wstecznego 

zakończenia lufy w momencie opuszczenia pocisku 

przez lufę o ok. 50% wobec 2A46. Największy 

nacisk położono na charakterystyki działa podczas 

strzelania przeciwpancerną amunicją podkalibrową 

(APFSDS, APFSDS-T), która jest podstawową 

dla czołgu na polu walki. 

Montaż zmodernizowanych armat GTS-125 

bądź 2A46MS nie wymaga żadnych zmian w wieży 

czołgu – są montowane w miejsce oryginalnego 

działa bez jakichkolwiek modyfikacji. 

Poprawa ergonomii i wpływu na 

otoczenie 

Wspomniane zmiany w konstrukcji kołyski zmodernizowanych 

dział, a także układu oporopowrotnego, 

zostały pomyślane w taki sposób, żeby 

w maksymalnym stopniu uprościć proces naprawy 

lub wymiany armaty. 

W konstrukcji armaty GTS-125 w porównaniu 

do 2A46MS zastosowano specjalnie opracowany, 

nowy przedmuchiwacz lufy, określany jako urządzenie 

2. generacji. Z racji większych rozmiarów 

i nieosiowej instalacji w stosunku do oryginalnego, 

stanowi zasadniczą cechę odróżniającą nowe 

działo od wszystkich innych armat rodziny 2A46. 

Podczas wystrzału dochodzi do spalania wybuchowego 

materiału miotającego umieszczonego 

w łusce, która jest elementem naboju. W wyniku 

procesu spalania powstają gazy o bardzo wysokim 

ciśnieniu, które oddziałując na denną część pocisku 


www.zbiam.pl

Artyleria 

Polscy artylerzyści od grudnia 2016 r. wykorzystują podczas strzelań szkoleniowych ze 155 mm armatohaubic samobieżnych Krab wyłącznie amunicję dostarczoną 

przez Zakłady Metalowe DEZAMET S.A. Jej rosnące dostawy pozwolą nie tylko na prowadzenie intensywnego szkolenia, ale także tworzenie zapasów. 

Na mniejszym zdjęciu: pociski OFd MKM, zapalnik KZ984, zapłonnik i zestaw modułowych ładunków miotających 6×TC-F (maksymalny). 

Andrzej Kiński 

Rosnąca liczba 155 mm armatohaubic 

samobieżnych Krab w pododdziałach Wojsk 

Rakietowych i Artylerii – na koniec 2019 r. 

w linii było ich już 48 – generuje także 

zwiększone potrzeby w zakresie amunicji. 

Jej systematyczne dostawy są niezbędne 

nie tylko ze względu na proces szkolenia, 

który w pierwszych miesiącach po przejęciu 

nowego sprzętu zwykle jest bardzo 

intensywny, a później bieżące podtrzymanie 

umiejętności artylerzystów, ale także 

konieczność utworzenia zapasów, w tym 

mobilizacyjnych. Należy wszak pamiętać, 

że to nowy kaliber w historii współczesnego 

Wojska Polskiego i zapasy należy budować 

od podstaw. W ślad za programem Krab 

uruchomiono program amunicyjny. Dzięki 

temu już dziś, wchodzące w skład Polskiej 

Grupy Zbrojeniowej, Zakłady Metalowe 

DEZAMET S.A. są w stanie zabezpieczyć 

potrzeby Sił Zbrojnych RP w zakresie 

zasadniczych typów amunicji bojowej 

155 mm z pociskiem odłamkowo-burzącym 

z gazogeneratorem i bez oraz ich odmian 

ćwiczebnych i treningowych. 

A już niedługo same pociski 

będą całkowicie powstawały w Polsce. 

Fotografie w artykule: Dezamet, Andrzej Kiński, 

11. Mazurski Pułk Artylerii/por. Jan Kołowski, 

ppor. Karol Frankowski. 

DEZAMET dostarczy kolejną 

partię amunicji 155 mm 

Wgrudniu 2019 r. zakłady z Nowej Dęby 

zawarły z Inspektoratem Uzbrojenia 

dwie duże umowy dotyczące produkcji 

i dostaw amunicji, w tym – największą w dotychczasowej 

historii programu amunicji do 

Krabów – na dwa typy amunicji odłamkowo-burzącej. 

Jest to już trzecia umowa zawarta przez 

Zakłady Metalowe DEZAMET S.A. z Ministerstwem 

Obrony Narodowej, związana z amunicją 

artyleryjską 155 mm. Pierwszą podpisano 11 lipca 

2014 r. i dotyczyła dostawy 2000 kompletów 

bojowej amunicji odłamkowo-burzącej wraz 

z modułowymi ładunkami miotającymi BC-E 

i TC-F – bez gazogeneratora EOFd MKM i z gazogeneratorem 

EOFd MKM DV (po 1000 sztuk). 

Zamówienie objęło także amunicję treningową, 

ćwiczebną (szkolną) i przekroje, a jego łączna 

wartość wyniosła ok. 47 mln PLN brutto. Została 

ona zrealizowana pod koniec 2015 r. Kolejna została 

podpisana 7 października 2016 r. i tym razem 

dotyczyła, po uwzględnieniu podpisanego 

19 marca 2018 r. aneksu, 11 000 kompletów bojowej 

amunicji odłamkowo-burzącej – 6000 bez 

gazogeneratora i 5000 z gazogeneratorem oraz 

zestawów modułowych ładunków miotających. 

Jej wartość wyniosła ok. 203 mln PLN brutto, 

a dostawy w jej ramach zakończono w pierwszym 

kwartale 2019 r. 

Trzecia, również wieloletnia, umowa została zawarta 

9 grudnia 2019 r. Z ramienia Inspektoratu 

Uzbrojenia sygnował ją szef tej instytucji gen. bryg. 

Dariusz Pluta, zaś Zakładów Metalowych DEZAMET 

S.A. prezes Tomasz Wawrzkowicz i członek zarządu 

Jerzy Deruś. Na uroczystości obecni byli także sekretarz 

stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Marek 

Łapiński i wiceprezes zarządu Polskiej Grupy 

Zbrojeniowej S.A. Sebastian Chwałek. 

Grudniowe zamówienie ma wartość 421,5 mln 

PLN brutto i obejmuje dostawę 24 000 kompletów 

bojowej amunicji odłamkowo-burzącej kal. 155 mm 

– 18 000 bez gazogeneratora EOFd MKM i 6000 

z gazogeneratorem EOFd MKM DV. W skład każdego 

kompletu wchodzi: pocisk OFd MKM lub OFd 

MKM DV z głowicowym zapalnikiem uderzeniowym 

KZ984, zestaw modułowych ładunków miotających 

i zapłonnik M82G. Podobnie jak było to 

w przypadku dwóch poprzednich partii, w komplecie 

z każdym pociskiem bez gazogeneratora będą 

dostarczone po dwa ładunki dolnych stref donośności 

BC-E i cztery górnych stref donośności TC-F, 

zaś wraz z pociskiem z gazogeneratorem sześć TC-F. 

Dostawy mają zostać zrealizowane w latach 2020– 

–2022, a do końca tego roku ma zostać wyprodukowanych 

i przekazanych zamawiającemu 4000 kompletów 

amunicji z gazogeneratorem i 6000 bez 

gazogeneratora. Umowa precyzuje także warunki 


www.zbiam.pl

Przemysł obronny 

AGS CSOP z PIT-RADWAR zapewni dostęp 

do informacji rozpoznawczych NATO 

Andrzej Kiński 

Realizowany od kilkunastu lat program 

sojuszniczego systemu obserwacji 

obiektów naziemnych z powietrza – NATO 

Alliance Ground Surveillance, opartego 

na bezzałogowych statkach powietrznych 

dalekiego zasięgu, w tym roku ma 

osiągnąć wstępną gotowość operacyjną. 

Polska będzie nie tylko użytkownikiem 

tego systemu, ale jest także jednym 

z budujących go 15 państw partnerskich, 

dlatego polskie przedsiębiorstwa 

przemysłowe i placówki naukowo- 

-badawcze realizują projekty związane 

z jego poszczególnymi elementami. Kilka 

tygodni temu w spółce PIT-RADWAR S.A. 

zamknięto kolejny, niezwykle ważny, 

etap związany z projektem AGS CSOP 

do systemu NATO AGS – ukończono 

budowę laboratorium do prac związanych 

z opracowywaniem i testowaniem 

kolejnych wersji oprogramowania. 

Ilustracje w artykule: NAGSMA, PIT-RADWAR, 

Northrop Grumman. 

Inicjatywa stworzenia systemu NATO Alliance 

Ground Surveillance (NATO AGS) została zaakceptowana 

na praskim szczycie NATO w listopadzie 

2002 r. Formalnie prace zostały zapoczątkowane 

16 kwietnia 2004 r. wraz z podpisaniem 

przez narodowych dyrektorów uzbrojenia ówczesnych 

25 państw członkowskich NATO decyzji 

o rozpoczęciu budowy systemu. 

Polska w NATO AGS 

Polska od 2002 r. brała udział w pracach nad 

NATO AGS, delegując swych przedstawicieli do 

komitetu sterującego programu (AGS Capability 

Steering Committee), współfinansując biuro AGS 

Support Staff w Brukseli i biorąc udział w spotkaniach 

grupy przemysłowej Transatlantic Industrial 

Proposed Solution (TIPS). Nasz kraj podjął nawet 

starania o ulokowanie głównej bazy jednostki obsługującej 

NATO AGS w Powidzu, co jednak nie 

doszło do skutku. 

W kwietniu 2009 r., po ustaleniu finalnej konfiguracji 

projektowanego systemu, gdy reprezentanci 

pierwszych państw złożyli swe podpisy 

pod porozumieniem wykonawczym AGS 

Program Memorandum of Understanding (AGS 

PMOU), Polska poinformowała Kwaterę Główną 

Program sojuszniczego systemu obserwacji obiektów naziemnych z powietrza – NATO Alliance Ground Surveillance, 

oparty na bezzałogowych statkach powietrznych dalekiego zasięgu Northrop Grumman RQ-4D Global Hawk Block 40, 

w tym roku ma osiągnąć wstępną gotowość operacyjną. Polska jest jednym z partnerów programu, a polskie podmioty 

naukowo-badawcze i przemysłowe realizują projekty związane z budową jego elementów. 

NATO o wycofaniu się z programu budowy 

NATO AGS. Motywowano to wówczas względami 

ekonomicznymi, choć dotychczasowe 

wydatki związane z uczestnictwem w nim nie 

były zbyt wysokie (ocenić je można na ok. 

5 mln PLN, z tego 540 000 EUR wydatkowano 

z tytułu współfinansowania brukselskiego biura). 

Planowany wówczas udział finansowy naszego 

kraju w fazie zakupów elementów systemu, 

mającej przypadać na lata 2009–2013, miał 

wynieść 56 mln EUR, a więc 3,91% z zakładanych 

wówczas na 1,445 mld EUR kosztów projektu. 

O znaczących oszczędnościach trudno 

więc mówić. 

Po kilku latach, w październiku 2012 r., nowe 

kierownictwo resortu obrony ogłosiło na spotkaniu 

ministrów obrony państw NATO w Brukseli, że 

podjęło decyzję o ponownym przystąpieniu do 

programu NATO AGS. W następnym roku Polska 

złożyła deklarację uczestnictwa w programie, 

a w sierpniu 2013 r. przesłano do MON do podpisania 

dokument PMOU wraz z wprowadzonymi 

do niego na przestrzeni lat zmianami. Dokument 

akcesyjny został ostatecznie podpisany 2 kwietnia 

2014 r. i zatwierdzony 19 czerwca tegoż roku. 

Nasz kraj zadeklarował udział finansowy na poziomie 

4,5% szacowanych wówczas kosztów przedsięwzięcia, 

a więc ok. 71 mln EUR. 

Powrót Polski do programu umożliwił wznowienie 

w 2013 r. rozmów z nadzorującą jego realizację, 

specjalnie powołaną w tym celu we wrześniu 

2009 r., agencją NATO Alliance Ground Surveillance 

Management Agency (NAGSMA) i z głównym wykonawcą 

programu NATO AGS, firmą Northrop 

Grumman ISS International Inc. (NGISSII), na temat 

udziału polskich podmiotów badawczych i przemysłowych 

w budowie systemu. Warunki członkostwa 

w NATO AGS określają bowiem, że przemysłowi 

państwa biorącego udział w programie 

powierza się realizację pakietu prac, które zapewnią 

częściową kompensatę wkładu finansowego 

poniesionego przez stronę w wysokości od 50% 

do nawet 100% poniesionych nakładów. Wynikiem 

analizy rynku przez NGISSII i NAGSMA było 

opublikowanie we wrześniu 2013 r. pełnego studium 

uczestnictwa przemysłu polskiego w programie 

AGS. Studium to w sposób szczegółowy opisuje 

obszary odpowiedzialności polskich podmiotów 

w propozycji NGISSII dla NAGSMA realizacji konkretnych 

projektów. Dostęp do ww. dokumentów, będący 

warunkiem niezbędnym do analizy możliwości 

uczestnictwa polskich firm w programie AGS, 


www.zbiam.pl

Broń rakietowa 

Wirtualni sygnatariusze traktatu INF-2 cz. 3 

Pociski manewrujące Indii i Pakistanu 

Doświadczalne odpalenie pocisku manewrującego Nirbhay z wyrzutni w docelowej konfiguracji. 

Tomasz Szulc 

Wyścig zbrojeń na subkontynencie 

indyjskim datuje się niemal od chwili 

podziału „perły w koronie” imperium 

brytyjskiego na Indie i Pakistan. Podziału 

dokonano w taki sposób, że od pierwszych 

chwil niepodległości obu państw w 1947 r. 

pojawiło się zarzewie konfliktu, który 

trwa do dziś. Oba państwa rościły sobie 

i roszczą nadal prawo do części terytoriów 

sąsiada, co doprowadziło już do kilku 

wojen. Obie strony inwestują ogromne 

kwoty w rozbudowę swoich potencjałów 

militarnych, niezależnie od powszechnego 

ubóstwa swych obywateli. 

Fotografie w artykule: Ministerstwo Obrony 

Pakistanu, DRDO, Internet. 

Wlokalnym wyścigu zbrojeń nieoczekiwanie 

dużą rolę odgrywa „trzecia siła”, 

jaką jest Chińska Republika Ludowa, 

która od chwili ogłoszenia niepodległości przez 

Indie spierała się z nimi o terytoria graniczne. 

W 1962 r. doszło do otwartego konfliktu między 

Indiami i Chinami, w którym sukces odniosła ChRL. 

Od tego czasu Indie próbują rozwijać swoje siły 

zbrojne w taki sposób, aby stanowiły nie tylko przeciwwagę 

dla Sił Zbrojnych Pakistanu, ale i Chińskiej 

Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Przez ponad ćwierć 

wieku wydawało się to osiągalne za sprawą przewagi 

technicznej – od początku Rewolucji Kulturalnej 

w Chinach postęp w dziedzinie militarnej w Państwie 

Środka niemal się zatrzymał i Indie mogły liczyć 

na skompensowanie przewagi liczebnej sąsiada 

zakupami nowoczesnego sprzętu za granicą. 

Było to świetnie widoczne np. w lotnictwie: gdy 

w Chinach podstawowym typem samolotu bojowego 

był nadal J-6 (MiG-19), Indie dysponowały 

MiG-ami-23, 25 i 27! Gdy w Chinach zaczęło przybywać 

myśliwskich J-7 (MiG-21F), w Indiach pojawiły się 

Mirage 2000 i MiG-i-29, a nieco później Su-30MKI! 

Problem stanowiła broń jądrowa: ChRL dokonała 

pierwszej próby bomby termojądrowej 

16 października 1964 r., co zmusiło Indie do uruchomienia 

własnego programu jądrowego, 

który zaowocował pierwszym testem 18 maja 

1974 r. Chiny miały jednak już wtedy pierwsze 

pociski balistyczne o zasięgu kilku tysięcy kilometrów. 

I pod tym względem Indie próbowały 

dorównać sąsiadowi, ale opóźnienie było jeszcze 

większe. 

Na dodatek Chiny zastosowały pradawną zasadę 

– „wróg mojego wroga jest moim przyjacielem” 

i zaczęły dozbrajać Pakistan. Przywódcy 

tego ostatniego państwa wiedzieli że Indie zbroją 

się przeciw Chinom, ale nie chcieli pogodzić się 

z tym, że automatycznie potencjał ich sąsiada 

rośnie tak szybko, że Pakistan nie będzie mógł 

mu sprostać. Próba dogonienia Indii tak pod 

względem liczby, jak nowoczesności uzbrojenia 

była niemal nierealna, ale podjęto ją w Islamabadzie 

z wykorzystaniem finansowego wsparcia 

bogatych krajów muzułmańskich i chińskiej pomocy 

technicznej. Do dzisiaj nie potwierdzono 


www.zbiam.pl

Broń rakietowa 

Szczątki rakiet porozrzucane na kazachskich stepach były, przez lata istnienia ZSRS, widokiem codziennym. Na 11 wielkich poligonach rakiety różnych typów odpalano wtedy 

corocznie setkami. Niemal 30 lat po rozpadzie ZSRS sytuacja zmieniła się na tyle, że widok dopalających się szczątków rakiety i ich zdjęcia w mediach wywołują sensację. 

Krzysztof Nicpoń 

Przed rokiem na łamach „Wojska i Techniki” 

opublikowaliśmy artykuł „Pocisk 

manewrujący 9M729 – o co tu chodzi?” 

(WiT 2/2019), opisujący kontrowersje 

związane z nowym pociskiem manewrującym 

wprowadzanym do zestawu 

uzbrojenia systemu Iskander-M1. A także 

przebieg wyreżyserowanego przez 

Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej 

spektaklu, nazwanego „briefingiem 

prasowym”, podczas którego, prezentując 

tylko pojemnik transportowo-startowy 

pocisku i kilka schematów, usiłowano 

wmówić zaproszonym gościom, że pocisk 

9M729 może osiągać cele położone 

co najwyżej o 480 km od miejsca startu, 

czyli dwa–trzy razy bliżej niż jego morskie 

rodzime i zagraniczne odpowiedniki 

– pocisk 3M14 systemu Kalibr, zbudowany 

w tym samym biurze konstrukcyjnym 

Nowator z Jekaterynburga oraz 

amerykański RGM/UGM-109 Tomahawk. 

Od tego wydarzenia nie minął jeszcze rok, 

a w mediach mieliśmy kolejne zamieszanie 

z systemem Iskander-M w tle 

i pytaniem o przestrzeganie 

przez Rosję traktatu INF/RSMD. 

Ilustracje w artykule: KazInform.kz, Uralskweek.kz, 

Google, MAXAR, NPO Tajfun, MO FR, Internet. 

9stycznia 2020 r., dwa kilometry od miejscowości 

Nogajty w obwodzie aktobskim 

w Republice Kazachstanu znaleziono na 

ziemi dopalające się szczątki niezidentyfikowanego 

obiektu, który spadł z nieba ok. 14.30 czasu lo- 

Jaki zasięg ma Iskander? 

kalnego. Zdjęcia opublikowane w mediach społecznościowych 

przez miejscowych, pokazywały 

coś, co już na pierwszy rzut oka przypominało 

szczątki rakiety. Na ziemi w miejscu upadku nie 

było leja, śladów wybuchu czy innych zniszczeń. 

O znalezisku oczywiście zawiadomiono władze. 

Cechy charakterystyczne szczątków, widocznych 

na zdjęciach, pozwalają zidentyfikować znalezisko 

jako korpus silnika rakietowego, przedział ogonowy 

i przedział aparatury, najprawdopodobniej 

pocisku 9M723 taktyczno-operacyjnego systemu 

rakietowego Iskander-M. 

Zdarzenie w Kazachstanie – „nie wierzę 

w niezdementowane informacje” 

Oficjalny komunikat, wydany dwa dni później 

przez Ministerstwo Obrony Republiki Kazachstanu 

dotyczący tego zdarzenia informował: W czasie 

planowych ćwiczeń prowadzonych przez ośrodek 

doświadczalny Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, 

dzierżawiący w Kazachstanie poligony w ramach 

dwustronnej umowy międzypaństwowej, 

odłamki jednej z odpalonych rakiet spadły poza 

ustanowionym obszarem. Wybuchu w miejscu 

upadku nie było. Nie ma też ofiar i zniszczeń. Zdarzenie 

nie przedstawia zagrożenia dla okolicznych 

mieszkańców. Strzelania rakietowe z wykorzystaniem 

obiektów na terytorium Republiki Kazachstan 

prowadzone są zgodnie z rocznym planem i grafikiem 

przebiegu ćwiczeń. Rejon upadku został otoczony 

przez policję. Zgodnie z porozumieniem dwustronnym 

przyczyny wypadku będzie wyjaśniać 

komisja kazachstańsko-rosyjska przy akimacie obwodu 

aktobskiego. 

Biorąc powyższe pod uwagę, nie byłoby w tym 

zdarzeniu w zasadzie nic nadzwyczajnego, ot pocisk 

– prawdopodobnie odpalony z wyrzutni systemu 

Iskander-M miał awarię i upadł poza terenem 

poligonu, gdyby nie lokalizacja miejsca upadku. 

Nogajty leżą bowiem ok. 650 km na wschód od 

granicy z Rosją i znajdującego się tuż przy granicy 

z Kazachstanem 4. Centralnego Państwowego 

Poligonu Ogólnowojskowego, znanego szerzej 

pod nazwą poligon Kapustin Jar, z dowództwem 

w Znamiensku. Powszechnie uważa się, że to 

z jego obszaru w Rosji w kierunku pól tarczowych 

na poligonach w Kazachstanie, odpalane są pociski 

„ziemia–ziemia” w czasie strzelań testowych 

i szkolnych. Mimo że nie podano miejsca startu, to 

właśnie ta odległość czyni największe zamieszanie 

w całej historii, ponieważ 650 km to co najmniej 

150 km więcej niż górny limit zasięgu uzbrojenia 

rakietowego dopuszczonego do używania 

zgodnie z porozumieniem z 1987 r. I chociaż ograniczenia 

traktatu INF/RSMD, po odstąpieniu od 

jego przestrzegania przez Stany Zjednoczone 

i Federację Rosyjską obu stron już formalnie nie 

obowiązują, jednak system Iskander-M skonstruowano 

i wszedł do uzbrojenia w czasie, gdy Rosja 

oficjalnie deklarowała przestrzeganie postanowień 

porozumienia. 

Niestety, szerszych wyjaśnień w tej sprawie na 

pewno nie będzie, ponieważ – jak głosi następny 

oficjalny komunikat resortu obrony Kazachstanu, 

wydany 14 stycznia – komisja dwustronna badająca 

zdarzenie pod Nogajtami stwierdziła już po 

wstępnych oględzinach, że szczątki znalezione na 

ziemi to… elementy rakiety geofizycznej, przeznaczonej 

do sondowania górnych warstw atmosfery. 

Dementując tym samym wcześniejsze 

pogłoski o jakimkolwiek ich związku z systemem 

Iskander-M. 


www.zbiam.pl

Pojazdy wojskowe 

Perspektywy rozwoju autonomicznych 

ciężarówek wojskowych 

Amerykanie są dziś najbardziej zaawansowani we wprowadzaniu zautomatyzowanych i autonomicznych pojazdów szeroko pojętego wsparcia logistycznego. 

Jarosław Brach 

W najbliższych latach będzie można 

wyróżnić kilka zasadniczych tendencji 

rozwojowych bezpośrednio 

wpływających i determinujących, 

jak w sferze budowy oraz kompletacji 

będzie prezentowała się nowoczesna 

i jednocześnie innowacyjna wojskowa 

ciężarówka przyszłości, należąca 

do klasy tonażowej średniej 

bądź ciężkiej. 

Fotografie w artykule: Oshkosh, Kamaz, 

Miroslav Gyűrösi, Internet. 

Za jedną z takich tendencji należy uznać 

dalszy rozwój rozwiązań zautomatyzowanego 

i autonomicznego prowadzenia, 

czyli takich rozwiązań technicznych, w których – 

– w zależności od stopnia ich zaawansowania – 

– kierowca może zostać częściowo bądź nawet 

całkowicie zastąpiony przez układy zarządzane 

elektronicznie. Te pozwalają na bardzo precyzyjne 

prowadzenie, zapewniając: dokładność, powtarzalność 

i eliminację ludzkich błędów, zredukowanie 

testów fizycznych sprzętu, wykonywanie 

bardziej złożonych scenariuszy poruszania się (np. 

jazda w kolumnie). 

Na obecnym etapie swojego rozwoju systemy 

te nadają się jednak do wykorzystania głównie na 

autostradach i – w ograniczonym zakresie – na 

wybranych trasach szybkiego ruchu, co najmniej 

dwupasmowych oraz docelowo wyposażonych 

w odpowiednie systemy komunikacji. Omawiając 

to zagadnienie trzeba też zwrócić uwagę na 

wzrost znaczenia łączności w transporcie przyszłości. 

Wykorzystanie sieci cyfrowych w ruchu 

drogowym wchodzi w fazę intensywnego rozwoju. 

Łączność oznacza nie tylko skomunikowanie 

wszystkich systemów wspomagania, bezpieczeństwa 

i telematyki z nowymi układami czujników, 

ale obejmuje także tworzenie inteligentnych sieci 

między pojazdami oraz między pojazdami a elementami 

infrastruktury transportu. Jeśli ciężarówka 

odpowiednio wcześnie otrzymuje informację 

o wypadku na jej trasie przejazdu, może z wyprzedzeniem 

podjąć należyte działania i w trybie autonomicznym 

dostosować się do natężenia ruchu. 

Płynniejsza jazda skutkuje obniżeniem zużycia paliwa 

i emisji spalin. Równocześnie czas przybycia 

staje się bardziej przewidywalny, a zrównoważony 

styl jazdy sprawia, że podstawowe podzespoły 

auta są mniej narażone na zużycie. 

Przy tym nie myśli się o rezygnacji z kierowców, 

gdyż system autonomicznego prowadzenia nie 

należy do technologii bezosobowych. I kwestia 

wcale nie dotyczy, w przypadku transportu cywilnego, 

możliwych oporów ze strony tej istotnej 

grupy społecznej, w Europie liczącej setki tysięcy 

osób, a wraz z rodzinami nawet kilka milionów, 

ale uświadomienia, że system ma efektywnie 

wspomagać, a nie zastępować człowieka w jeszcze 

lepszym wykonywaniu przez niego zadań. 

Kierowca nadal będzie zatem potrzebny. W trybie 

jazdy zautomatyzowanej utrzymuje przez cały 

czas kontrolę nad pojazdem – może przejąć kierowanie 

w wymagających sytuacjach. Wspomaganie 

oznacza tu pomoc, a nie substytucyjność, 

gdyż autonomiczny system, wspierając kierowcę, 

ogranicza jego zmęczenie jednostajną jazdą autostradową 

oraz ruszaniem i hamowaniem w korku. 

Przeprowadzone przez oddział badań Daimlera 

testy kondycyjne kierowców korzystających 

z funkcji jazdy autonomicznej wskazują, że mniej 

się oni męczą, dłużej pozostają wypoczęci i mogą 

poświęcać czas na inne zadania. Ich współczynnik 

uwagi kształtuje się na poziomie o ok. 25% 

wyższym niż przy całkowicie samodzielnym prowadzeniu. 

Tym bardziej, iż ok. ²/₃ wszystkich wypadków 

w ruchu drogowym przypada na kolizje 

polegające na uderzeniu w tył poprzedzającego 

pojazdu lub przypadkowe zjechanie z pasa ruchu. 

Ich przyczynami często są: zmęczenie, rozproszenie 

uwagi lub błędy kierowców. W takich 

przypadkach system okazuje się lepszy od jakiegokolwiek 

prowadzącego, bo zachowuje pełną 

gotowość do interwencji przez cały czas. 

Niezaprzeczalnie więc ciężarówka przyszłości 

będzie bardziej wszechstronna. W miarę rozwoju 

potencjału komunikacyjnego, możliwe stanie się 


www.zbiam.pl


XIII Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa 

UZBROJENIE 2020 

Hotel ZAMEK RYN**** (www.zamekryn.pl) w Rynie na Mazurach, w którym w dniach 21–24 września odbędzie się XIII Międzynarodowa Konferencja Uzbrojeniowa 

UZBROJENIE 2020. 

Ryszard Woźniak 

W dniach 21–24 września 2020 r. 

w Hotelu ZAMEK RYN 

w Rynie w województwie 

warmińsko-mazurskim, odbędzie się 

XIII Międzynarodowa Konferencja 

Uzbrojeniowa UZBROJENIE 2020 

„Naukowe Aspekty Techniki Uzbrojenia 

i Bezpieczeństwa”. Jej tradycyjnymi 

organizatorami są Instytut Techniki 

Uzbrojenia (ITU) Wydziału Mechatroniki 

i Lotnictwa (WML) Wojskowej Akademii 

Technicznej (od 1996 r.) i Wojskowy 

Instytut Techniczny Uzbrojenia 

z Zielonki (od 2008 r.). 

Fot. Hotel ZAMEK RYN. 

Współorganizatorami Konferencji w tym 

roku będą: Katedra Technik Komputerowych 

i Uzbrojenia Wydziału Mechatroniki 

i Budowy Maszyn Politechniki Świętokrzyskiej; 

Katedra Uzbrojenia Okrętowego Wydziału Nawigacji 

i Uzbrojenia Okrętowego Akademii Marynarki 

Wojennej; Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut 

Metali Nieżelaznych oraz Zakłady Mechaniczne 

„Tarnów” S.A. Z kolei patronat medialny nad Konferencją 

objęły m.in. redakcje miesięczników „Głos 

Akademicki” i „Wojsko i Technika”. 

Tematyka wystąpień 

Tematyka wystąpień konferencyjnych będzie dotyczyła 

m.in.: 

❚ modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP, 

❚ uzbrojenia i wyposażenia żołnierza XXI wieku, 

❚ systemów broni lufowej i rakietowej oraz środków 

bojowych, 

❚ wykrywania, śledzenia i maskowania celów, 

❚ systemów dowodzenia i kierowania ogniem, 

❚ balistyki wewnętrznej, zewnętrznej i końcowej, 

❚ fizyki wybuchu i nowoczesnych materiałów wysokoenergetycznych, 

❚ uzbrojenia oraz techniki lotniczej i morskiej, 

❚ bezzałogowych obiektów precyzyjnego rażenia, 

❚ technicznych środków przeciwterrorystycznych, 

❚ bezpieczeństwa infrastruktury i osób, 

❚ kształcenia i szkolenia personelu technicznego 

dla Sił Zbrojnych RP. 

Referaty 

Referaty w języku angielskim (preferowany) 

lub polskim, nadesłane w wersji elektronicznej 

(na adres: mku@wat.edu.pl), zostaną opublikowane 

w „Materiałach konferencyjnych”, a pozytywnie 

zrecenzowane – w kwartalnikach naukowych: 

„Problemy Mechatroniki. Uzbrojenie, 

lotnictwo, inżynieria bezpieczeństwa” i „Problemy 

Techniki Uzbrojenia”. 

Konkursy 

Podczas Konferencji odbędzie się VII Konkurs o 

Nagrodę im. Kazimierza Siemienowicza – za 

najlepszą publikację konferencyjną z dziedziny techniki 

uzbrojenia i bezpieczeństwa. Do konkursu mogą 

przystąpić autorzy zakwalifikowanych referatów, 

którzy nie ukończyli 35. roku życia. 

Informacje 

Szczegółowe informacje na temat Konferencji, 

regulaminu Konkursu o Nagrodę im. Kazimierza 

Siemienowicza i wymagań wydawniczych 

są dostępne na stronie internetowej: 

mku2020.wat.edu.pl oraz w ITU WML WAT; 

00-908 Warszawa 49, ul. gen. Sylwestra Kaliskiego 

2; tel.: (48) 261-83-95-08; 261-83-99-56; 

fax: (48) 261-83-95-08. 

n 


www.zbiam.pl

Samoloty bojowe 

Łukasz Pacholski, 

współpraca Andrzej Kiński 

31 stycznia na terenie Lotniczej 

Akademii Wojskowej w Dęblinie doszło 

do zapowiadanego już od pewnego 

czasu przez ministra obrony narodowej 

Mariusza Błaszczaka, uroczystego 

„podpisania” międzyrządowej 

umowy na zakup przez Polskę 



Lightning II. Wydarzenie uświetnili 

swoją obecnością m.in. 

Prezydent RP Andrzej Duda, 

premier Mateusz Morawiecki, 

minister obrony Mariusz Błaszczak 

i szef Sztabu Generalnego WP 

gen. Rajmund Andrzejczak. Nie mogło 

zabraknąć także ambasador 

Stanów Zjednoczonych w Polsce 

Georgette Mosbacher. 

Fotografie w artykule: Łukasz Pacholski, 

Andrzej Kiński, Lockheed Martin, US Air Force, 

Air Force Research Laboratory, 

Ministerstwo Obrony Norwegii. 

O 

potrzebie intensyfikacji modernizacji 

i wymiany generacyjnej sprzętu Sił Powietrznych 

mówi się od momentu podpisania 

18 kwietnia 2003 r. umowy określającej 

warunki zakupu 48 wielozadaniowych samolotów 

bojowych Lockheed Martin F-16C/D Block 

52+ Jastrząb. Ze względu na brak wypracowanej 

i potwierdzonej przez władze polityczne koncepcji 

co do zakupu konkretnego typu samolotu 

i sposobu jego pozyskania, a także czynniki finansowe, 

decyzja o zakupie kolejnej partii maszyn 


Harpia podpisana 

Dzięki umowie LoA parafowanej przez stronę polską 31 stycznia 2020 r. w 2030 r. Siły Powietrzne RP będą 

dysponować pięcioma eskadrami wyposażonymi w wielozadaniowe samoloty bojowe produkcji amerykańskiej 

korporacji Lockheed Martin. 

zachodniej produkcji była odkładana. Utrzymanie 

potencjału operacyjnego lotnictwa rozwiązano 

poprzez wydłużenie okresu użytkowania samolotów 

Su-22 i MiG-29. Podjął się tego krajowy przemysł 

obronny – Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych 

w Warszawie i Wojskowe Zakłady Lotnicze 

nr 2 S.A. w Bydgoszczy. W ostatnich latach, wiedząc, 

że okres użytkowania maszyn bojowych 

sowieckiej produkcji zbliża się nieuchronnie do 

końca, ponownie podjęto analizy dotyczące zakupu 

nowych wielozadaniowych samolotów bojowych, 

wyraźnie skłaniając się ku maszynom 

5. generacji F-35. Jednak najprawdopodobniej do 

zakupu F-35 doszłoby kilka lat później, gdyby nie 

„czarna seria” wypadków z udziałem MiG-ów-29, 

zapoczątkowana pożarem na płycie lotniska 

w Malborku 11 czerwca 2016 r. Na skutek tych 

zdarzeń zniszczeniu bądź poważnemu uszkodzeniu 

uległy cztery maszyny, a pilot jednej z nich 

poniósł śmierć 6 lipca 2018 r. pod Pasłękiem. 

23 listopada 2017 r. Inspektorat Uzbrojenia 

MON (IU) opublikował ogłoszenia o rozpoczęciu 

Minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak nie krył zadowolenia, składając swój podpis pod umową LoA na 

zakup samolotów F-35. Faktycznie wejdzie ona w życie dopiero po przelaniu pierwszej transzy płatności. 

F-35A zostaną zakupione na mocy polsko-amerykańskiej 

umowy międzyrządowej, zgodnie z procedurą 

Foreign Military Sales. Reprezentantką amerykańskiej 

administracji na uroczystości w Dęblinie była ambasador 

Stanów Zjednoczonych w RP Georgette Mosbacher. 


www.zbiam.pl

Samoloty bojowe 

Łukasz Pacholski 

Wielozadaniowy samolot bojowy 

Eurofighter, owoc pracy czterech 

państw Europy Zachodniej, znalazł się 

na ważnym etapie swego rozwoju. 

W ciągu najbliższych miesięcy zakończy 

się produkcja i dostawy ostatnich 

egzemplarzy zamówionych przez 

państwa członkowskie konsorcjum 

Eurofighter GmbH. To zaś oznacza, 

że wysiłki muszą zostać skierowane 

na zdobycie nowych zamówień i… 

modernizację już eksploatowanych 

maszyn. 

Ilustracje w artykule: Eurofighter GmbH, Leonardo, 

Airbus, Andrzej Kiński, Łukasz Pacholski. 

Czy 2020 będzie przełomowym 

rokiem dla Eurofightera? 

Jak widać na przestrzeni ostatnich miesięcy, 

pomimo rosnącej mody na samoloty 5. generacji, 

Eurofighter dysponuje nadal potencjałem 

umożliwiającym długą i owocną służbę 

w XXI wieku. Ostatnie tygodnie ubiegłego roku 

upłynęły na ukończeniu dostaw samolotów dla 

państw-członków konsorcjum Eurofighter GmbH. 

Koniec dostaw dla państw 

członkowskich 

27 września koncern BAE Systems poinformował 

o dostarczeniu Royal Air Force ostatniego egzemplarza 

Typhoona Tranche 3A. Łącznie RAF odebrał 

160 maszyn. Pierwsze z nich trafiły do jednostek 

w grudniu 2003 r. Od 2007 r. rozpoczęły działania 

operacyjne w ramach systemu obrony przestrzeni 

powietrznej Wysp Brytyjskich, a w 2009 r. 

pierwsze z nich trafiły na Falklandy, gdzie rotacyjnie 

stacjonują do dziś. Pierwsze operacje bojowe 

przeprowadzono z ich udziałem w marcu 2011 r., 

kiedy Typhoony RAF rozpoczęły loty bojowe nad 

Konsorcjum Eurofighter GmbH zakończyło produkcję samolotów dla Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Niemiec. 

W pierwszej połowie roku dostarczy ostatnią maszynę zamówioną przez Włochy. 

Libią, zaatakowaną przez koalicję państw zachodnich 

i Katar. W kolejnych latach samoloty tego 

typu trafiły także na Bliski Wschód, gdzie wykonują 

loty bojowe nad Syrią i Irakiem, a załogi wielokrotnie 

wykorzystywały kierowane uzbrojenie 

klasy „powietrze–ziemia”. Dotychczas utracono 

jeden z egzemplarzy – 23 kwietnia 2008 r. lądująca 

w bazie China Lake w Kalifornii bez podwozia 

maszyna doznała poważnych uszkodzeń i spisano 

ją ze stanu. 

W grudniu zakończono produkcję maszyn dla 

dwóch kolejnych partnerów programu – Niemiec 

i Hiszpanii. W przypadku Luftwaffe, samolot 

Brytyjczycy odebrali 160 samolotów, Hiszpanie 72, a Niemcy 143. Ostatni włoski F-2000A będzie 96. maszyną 

dla Aeronautica Militare. 

EF2000 o numerze taktycznym 31+53 został oblatany 

17 grudnia 2019 r. Łącznie Republika Federalna 

Niemiec zamówiła 143 maszyny tego typu 

w trzech seriach produkcyjnych. Ostatni Eurofighter 

C.16 dla Hiszpanii nosi rejestrację C.16-78 

i został oblatany 10 grudnia 2019 r. Łącznie Madryt 

zamówił 72 samoloty tego typu. 

Niemcy stracili dotąd w wypadkach dwa egzemplarze 

(kolizja w powietrzu 24 czerwca 2019 r.), 

a Hiszpanie trzy (po jednym w 2010, 2014 i 2017 r.). 

W przeciwieństwie do RAF, ci użytkownicy ograniczyli 

dotychczas zadania operacyjne swych 

maszyn do ćwiczeń i dyżurów Air Policing, w tym 

NATO-wskiej misji Baltic Air Policing. 

Co ważne, pomimo zakończenia produkcji dla 

głównych odbiorców, linie montażowe będą nadal 

działały z uwagi na produkcję maszyn dla 

nowo pozyskanych klientów eksportowych. Ponadto, 

dalsze przyspieszenie produkcji samolotów 

może mieć miejsce, gdyż władze w Berlinie 

i Madrycie prowadzą analizy związane z kolejnymi 

etapami modernizacji sił powietrznych i może 

się okazać, że zamówią dodatkowe egzemplarze. 

Jako ostatni dostawy swoich samolotów zakończą 

Włosi – nastąpi to w pierwszej połowie bieżącego 

roku. 

Najwięcej szans na kolejne zamówienia upatruje 

się w Niemczech, gdzie w tym roku należy się 

spodziewać ogłoszenia decyzji w sprawie następców 

samolotów uderzeniowych Panavia Tornado 

IDS/ECR. Według jednej z upublicznionych 

koncepcji, Berlin może zdecydować się na kompromisowe 

rozwiązanie w postaci zakupu kolejnej 

partii EF2000, aby zastąpić nimi egzemplarze 

I partii produkcyjnej, a także amerykańskich 


www.zbiam.pl

Okręty wojenne 

Montaż sterówki Gawrona odbywał się 31 stycznia 2011 r. poza halą SMW, na placu montażowym. Kadłub z nadbudówką nabrał wtedy już kształtu nowoczesnego okrętu bojowego. 

Paweł Janowski 

Historia powstania korwety patrolowej 

ORP Ślązak jest bardzo długa 

i skomplikowana. Prawda o niej 

zapewne leży gdzieś pośrodku trójkąta 

wersji optymalnych z punktu widzenia 

Marynarki Wojennej, Stoczni Marynarki 

Wojennej i polityków sprawujących 

cywilny nadzór nad wojskiem. Choć 

dołożyliśmy starań, aby przedstawić 

rzetelnie najważniejsze fakty związane 

z epopeją tego okrętu, niniejszy artykuł 

nie pretenduje do opowiedzenia całej 

i pełnej historii powstania Ślązaka, 

ani do szczegółowych jej ocen. 

Pozostawiamy to Czytelnikom. 

Ilustracje w artykule: zbiory autora, Jarosław 

Ciślak, Tomasz Grotnik, Marcin Chała, SMW. 

Po ukończeniu prototypowego dozorowca 

proj. 620D Gawron-M, który otrzymał nazwę 

ORP Kaszub, a właściwie jeszcze w trakcie 

jego budowy, przystąpiono do prac studyjnych 

i projektowych związanych z jednostkami seryjnymi. 

Jak wiadomo historia tego projektu zakończyła 

się tylko na prototypie, ale już w 1984 r. w Ośrodku 

Badawczo-Rozwojowym Centrum Techniki Morskiej 

w Gdańsku (CTM) wykonano projekt wstępny 

jednostki 620/2 (cyfra arabska 2 oznacza drugą jednostkę 

serii). Pozostawiono w nim kształt kadłuba, 

nadbudówki, siłownię prototypu. W związku z perturbacjami 

w dostawach uzbrojenia przeciwlotniczego 

do jednostki 620/1 (ZSRS odmówił sprzedaży 

zestawu przeciwlotniczego M-4/4K33 Osa-M) od 

razu ograniczono je do dwóch rufowych 30 mm ar- 


mat AK-630M. Pozostawiono dziobową 76,2 mm dem”, prowadziły dosyć intensywne zakupy uzbrojenia 

w kraju i za granicą. 

AK-176M i uzbrojenie przeciw okrętom podwodnym 

w postaci dwóch podwójnych 533 mm wyrzutni 

torped SET-53M oraz dwóch wyrzutni rakieto- 

problemów doszły przemiany polityczne, dzięki 

Na przełomie lat 80. i 90. do wspomnianych 

wych bomb głębinowych RBU-6000. Nowością którym Polska odzyskała suwerenność. Od tamtego 

czasu krajowi projektanci mogli patrzeć nie 

projektu było uzbrojenie okrętu w dwie poczwórne 

wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych (pokpr), tylko na uzbrojenie i wyposażenie z ZSRS, ale śmiało 

spoglądać na zachodnie rozwiązania, z myślą 

opracowywanych w ZSRS do okrętów rakietowych 

proj. 151 (projektowanych w NRD, typ Sassnitz). Ze o użyciu ich na polskich okrętach przyszłości. 

względu na brak informacji co do ich przyszłego W tych warunkach w CTM przystąpiono do wykonywania 

projektu koncepcyjnego 620/II (cyfra 

wyglądu, na planie ogólnym wrysowano pojemniki 

podobne do pocisków Harpoon czy Exocet. Ponadto 

z rufy usunięto pokładówkę mieszczącą na 620/1 pewną wiedzę wynikającą z paroletniej eksploata- 

rzymska II oznacza nową generację). MW miała już 

mechanizm opuszczania stacji hydrolokacyjnej cji Kaszuba. Dzięki temu przygotowano nowe wymagania 

taktyczno-techniczne. CTM zachowało 

MG-329M i przeniesiono go do kadłuba, w rejon za 

siłownią. Wprowadzono również wszystkie uwagi kadłub z 620/1, natomiast zmieniono siłownię. Jeden 

wariant okrętu miał cztery główne silniki wy- 

ekspertów z ZSRS zgłoszone do proj. 620, gdyż 

620/2 został wykonany głównie w celu uzgodnienia sokoprężne (ale innego typu), pracujące poprzez 

z Rosjanami możliwości zakupu do niego uzbrojenia. 

W związku z przewidywanymi trudnościami wariant przewidywał trzy silniki główne, pracujące 

dwie przekładnie na dwa wały i dwie śruby. Drugi 

w jego pozyskaniu (podobnymi do tych, które wystąpiły 

w przypadku 620/1), od razu w CTM wykona- 

z wydechów spalin w burtach i przeniesiono je do 

na trzy linie wałów i trzy śruby. Zrezygnowano 

no drugi wariant projektu, na którym w miejscu komina. Starano się zdecydowanie poprawić warunki 

socjalne załogi poprzez zwiększenie po- 

rufowych wyrzutni rakiet zamontowano drugą armatę 

AK-176M. Tym sposobem zaproponowano, wierzchni bytowej, ale również ograniczenie poziomu 

dokuczliwości hałasu, drgań i poprawienie 

aby jednostka 620/2 otrzymała wzmocnione uzbrojenie 

wariantowo – rakietowe albo artyleryjskie. Jak sprawności wentylacji oraz ogrzewania. W czasie 

wiadomo, okręt ten nigdy nie powstał, a ze względu prac projektowych CTM nawiązał współpracę 

na dramatyczny stan polskiej gospodarki w drugiej z licznymi zachodnimi firmami, które rozpoczęłynadsyłanie 

materiałów informacyjnych, jak też 

połowie lat 80. zakupy nowego uzbrojenia w ZSRS 

gwałtownie zredukowano. Chyba najmocniej odbiło 

się to na Marynarce Wojennej (MW), ponieważ wyposażenia i uzbrojenia. Równolegle nadal son- 

obiecały pomoc przy projektowaniu i dostawach 

lotnictwo i wojska lądowe jeszcze, niejako „rozpędowano 

w ZSRS możliwość zakupu uzbrojenia, 


www.zbiam.pl


Nowe szanse, nowe perspektywy 

Na początku tego roku 

na specjalistycznych portalach, 

zajmujących się tematyką morską 

i obronnością, pojawiła się informacja 

o zainicjowaniu strategicznego 

partnerstwa pomiędzy PGZ Stocznią 

Wojenną Sp. z o.o. a OSI Maritime 

Systems w zakresie dostaw systemów 

Zintegrowanego Mostka Nawigacyjnego 

i Nawigacji Taktycznej do wyposażenia 

okrętów Marynarki Wojennej RP. 

Zawarty kontrakt dotyczy programu 

niszczycieli min typu Kormoran II 

i obejmuje instalację systemów 

kanadyjskiego producenta na aktualnie 

budowanych OORP Albatros i Mewa. 

Ilustracje w artykule: OSI, PGZ SW. 

Przykład Zintegrowanego Mostka Nawigacyjnego produkcji OSI. 

Zgodnie z warunkami kontraktu OSI Maritime 

Systems (OSI) dostarczy specjalistyczne 

oprogramowanie Zintegrowanego Mostka 

Nawigacyjnego i Nawigacji Taktycznej, który 

zaprojektuje, wyprodukuje, dostarczy i zainstaluje 

na obu wspomnianych na wstępie okrętach 

PGZ Stocznia Wojenna (PGZ SW). Równolegle 

PGZ SW, w trakcie wytwarzania i instalacji systemów, 

będzie szkolić swoich pracowników u producenta, 

tak aby docelowo, po ostatecznym 

montażu systemów i przekazaniu do użytkowania 

w Marynarce Wojennej, osiągnęła samodzielną 

zdolność do serwisowania i naprawy systemów 

OSI przez cały okres ich użytkowania. 

Samo wydarzenie można by potraktować 

jako jedno z wielu przedsięwzięć biznesowych 

w przemyśle obronnym (okrętowym), gdyby nie 

fakt, że wpisuje się w szersze zjawisko zwiększania 

samodzielności ofertowej i rozbudowy kompetencji 

PGZ SW, a w szczególności zlokalizowanego 

na terenie stoczni Ośrodka Uzbrojenia 

i Elektroniki. 

Firma OSI to jeden z czołowych na świecie dostawców 

elektronicznej mapy cyfrowej w wariancie 

przeznaczonym do okrętów wojennych 

(W-ECDIS, Warship Electronic Chart Display and 

Information System). Dzięki możliwości włączania 

dodatkowych warstw wojskowych i funkcjonalności, 

dowódca okrętu otrzymuje narzędzie, które 

z jednej strony ma zapewnić wsparcie w zapewnieniu 

bezpieczeństwa pływania, a z drugiej w prowadzeniu 

nawigacji taktycznej, umożliwiającej pełną 

realizację zadań bojowych. Podstawowe elementy 

funkcjonalne obejmują: 

❚ interfejs „systemy uzbrojenia/system zarządzania 

walką”, poprzez który prowadzona jest dystrybucja 

danych z mapy cyfrowej, wymiana danych 

o innych jednostkach pływających oraz 

celach, trasach manewrowania i punktach 

zwrotu; 

❚ mapę 3D opartą na wydajnym silniku graficznym 

ECPINS, pozwalającą na zobrazowanie ponad 

22 różnych oficjalnych formatów danych; 

❚ Automatyczny System Identyfikacji w wersji 

wojskowej W-AIS, który pozwala na tworzenie 

szczegółowego Potwierdzonego Zobrazowania 

Morskiego RMP, generowanie fałszywych 

informacji o jednostce własnej i obiektów pozornych 

oraz przetwarzanie danych o wykrytych 

obiektach do formatu OTH Gold i ich dystrybucję 

do wskazanych odbiorców. 

Z całością współpracuje blok dystrybucji danych 

nawigacji taktycznej NavTac DDU, który 

zapewnia interfejs pomiędzy różnymi sensorami 

okrętowymi, innymi źródłami danych i Zintegrowanym 

Systemem Nawigacyjnym oraz moduł 

śledzenia i kierowania własnymi zasobami 

T-ACT, który pozwala na transmisję danych bezpiecznym 

kanałem łączności pomiędzy okrętem 

a jednostką zadaniową na szybkiej łodzi 

(np. grupą abordażową). 

Oferowany przez OSI Zintegrowany System 

Mostka Nawigacyjnego i Nawigacji Taktycznej 

(INTS, Integrated Navigation & Tactical System) 

jest w pełni skalowalnym systemem, zgodnym 

z przepisami cywilnej Międzynarodowej Organizacji 

Morskiej (IMO) i wymaganiami NATO STA- 

NAG 4564. System INTS może być instalowany 

od podstaw na nowo budowanych jednostkach 

pływających, a także montowany na starszych 

okrętach w trakcie okresowej modernizacji. 

Dzięki takiemu podejściu klient otrzymuje elastyczny 

projekt dostosowany do jego potrzeb 

i oczekiwań. 

Katalog systemów OSI nie ogranicza się wyłącznie 

do jednostek nawodnych, lecz obejmuje 

również rozwiązania do okrętów podwodnych. 

System Nawigacji Taktycznej w Zanurzeniu 

(TDNS, Tactical Dived Navigation System) może 

zostać w pełni zintegrowany z architekturą urządzeń 

dostarczonych przez innego producenta 

lub na bazie urządzeń własnej produkcji, przystosowanych 

do montażu poziomego i pionowego, 

stosownie do dostępnej kubatury. Kluczowe 

funkcjonalności TDNS obejmują: 

❚ wykreślanie konturów dna morskiego; 

❚ wykreślanie namiarów akustycznych; 

❚ wyliczanie kątów pionowych; 

❚ tworzenie map nawigacji podwodnej do określonej 

misji okrętu podwodnego; 

❚ ręczne i automatyczne prowadzenie kalkulacji 

do osadzenia okrętu na dnie lub pozostawania 

w dryfie; 

❚ zarządzanie przestrzenią w głębinie wodnej 

i rejonami bezpiecznego manewrowania; 

❚ analizę ruchu celu. 

TDNS został już skutecznie zintegrowany na 

okrętach podwodnych z systemami zarządzania 

walką i kierowania ogniem pochodzącymi od 

różnych dostawców. Było to decydującym argumentem 

przemawiającym za wyborem systemów 

OSI podczas modernizacji okrętów Royal 

Navy. Jednym z najnowszych typów okrętów 

podwodnych wyposażonych w system TDNS 

będzie szwedzki A26 Blekinge, a już obecnie zastosowano 

go na parze zmodernizowanych jednostek 

typu A19 Gotland. Ze względu na doświadczenie 

dostawcy i wynikające z niego niskie 


www.zbiam.pl

Polityka obronna 

Andrzej Nitka 

23 stycznia w Warszawie, już po raz 

piąty, odbyło się Forum Bezpieczeństwa 

Morskiego Państwa, zorganizowane 

przez Zarząd Targów Warszawskich S.A. 

i Akademię Marynarki Wojennej 

z Gdyni. Miesięcznik „Wojsko i Technika” 

ponownie objął to wydarzenie 

patronatem medialnym. 

Fotografie w artykule Andrzej Nitka. 

Tegoroczne Forum Bezpieczeństwa Morskiego Państwa rozpoczęła dyskusja o strategii morskiej Polski w kontekście 

wyzwań politycznych, wojskowych i gospodarczych. 

Forum Bezpieczeństwa 

Morskiego Państwa 2020 

Głównym celem konferencji jest upowszechnianie 

roli i znaczenia Marynarki 

Wojennej w systemie bezpieczeństwa 

państwa. W czasie jej trwania przedstawiciele administracji 

państwowej, Sił Zbrojnych RP i przemysłu 

mogą dyskutować o różnych aspektach 

bezpieczeństwa morskiego oraz problematyce 

modernizacji naszej floty. 

W tegorocznym Forum licznie wzięli udział 

przedstawiciele: Ministerstwa Obrony Narodowej, 

Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi 

Śródlądowej, Komisji Obrony Narodowej Sejmu 

RP, Biura Bezpieczeństwa Narodowego, instytucji 

wojskowych i cywilnych, a także sił zbrojnych 

państw sojuszniczych i partnerskich oraz przemysłu 

stoczniowego z Polski, Francji, Hiszpanii, Szwecji 

i Włoch. Poniżej przedstawiamy podsumowanie 

wypowiedzi i prezentacji z tej konferencji. 

Podsekretarz stanu w MON Paweł Woźny podkreślał 

podczas swojego wystąpienia, że zagrożenia 

naszego bezpieczeństwa morskiego są jasno 

określone. Stwierdził, że: najważniejszym czynnikiem 

destabilizującym bezpieczeństwo morskie 

w naszym regionie jest Rosja. Ponadto z uwagi na 

prowadzone przez Federację Rosyjską ćwiczenia, 

Polska, państwa bałtyckie i Szwecja były zmuszone 

do częściowego zamknięcia obszarów morskich 

w ich wyłącznych strefach ekonomicznych. 

Natomiast zastępca szefa BBN Dariusz Gwizdała 

podkreślił, że podstawą procesu odbudowy 

sił morskich powinno być opracowanie 

strategicznych dokumentów nakreślających, 

w jakim kierunku należy podążać i z jakimi wyzwaniami 

musimy się zmierzyć. Stwierdził, że: 

bezpieczeństwo morskie państwa składa się z wielu 

aspektów: obronności, ekonomii, energetyki, 

środowiska, dyplomacji, turystyki. Konieczne jest 

więc wypracowanie dokumentu, który ujmie 

w jedne ramy wszystkie te dziedziny, określając 

w obszarze polityki morskiej zagrożenia, wyzwania, 

interesy i szanse. Dodał, iż zaprezentowana 

prawie trzy lata temu Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa 

Morskiego RP miała być tylko wstępem 

do powstania kompleksowej Strategii Bezpieczeństwa 

Morskiego. 

Z kolei przewodniczący Komisji Obrony Narodowej 

Sejmu RP poseł Michał Jach podkreślił, że 

mimo upływu pięciu lat, najważniejszy cel Forum 

pozostał niezmienny, tj. budowa świadomości zadań 

i roli Marynarki Wojennej. Stwierdził również, 

że jest jeszcze dużo do zrobienia, aby MW RP była 

przez decydentów postrzegana w takim zakresie, 

do jakiego jest predestynowana, i w jakim jest ona 

postrzegana w państwach, które mocno stawiają 

na gospodarkę morską. 

Po wystąpieniach oficjalnych odbyły się trzy panele 

dyskusyjne. W pierwszym z nich „Strategia 

Polski na morzu a bieżące uwarunkowania polityczne, 

gospodarcze i obronne” udział wzięli: 

szef Zarządu Morskiego zastępca Inspektora 

Marynarki Wojennej kadm. Krzysztof Zdonek, 

zastępca szefa BBN Dariusz Gwizdała, dziekan 

Wydziału Dowodzenia i Operacji Morskich 

AMW kmdr dr hab. Bartłomiej Pączek, pełnomocnik 

zarządu PGZ S.A. ds. przemysłu stoczniowego 

i wiceprezes PGZ Stoczni Wojennej Sp. z o.o. Cezary 

Cierzan i dyrektor Przedstawicielstwa Naval 

Group w Polsce Janusz Przyklang. 

Podczas tej sesji na szczególną uwagę zasługuje 

wypowiedź wiceprezesa Cierzana, który przedstawił 

wyniki analizy opracowanej w PGZ, według 

której odbudowę potencjału MW gwarantowałoby 

wydatkowanie 7% środków zaplanowanych 

w Planie Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP 

w latach 2021–2035. Dałoby to łącznie 40 mld PLN, 

tyle ile wynoszą roczne wpływy celno-skarbowe 

z opłat nałożonych w polskich portach. Analiza 

ta została przygotowana przy założeniu 

stałego wzrostu PKB (na ostrożnym poziomie), 

wzrostu poziomu wydatków obronnych do 

2,5% PKB w 2030 r. i wydatkowaniu 30% z nich na 

modernizację techniczną wojska. Tym samym 

roczne nakłady na MW, wynoszące obecnie 

500–700 mln PLN, powinny zostać zwiększone 

trzykrotnie. Istotna była również wypowiedź 

kadm. Zdonka, który stwierdził, że w ramach programu 

Miecznik planuje się pozyskanie okrętu 

klasy fregata, zdolnego do zapewnienia strefowej 

obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej. 

Interesujący przebieg miała również druga sesja 

„Polska Marynarka Wojenna w nowym Planie 

Modernizacji Technicznej do 2035 roku. Rola Marynarki 

Wojennej w czasie pokoju i w warunkach 

konfliktu”. Wzięli w niej udział m.in. dowódca Centrum 

Operacji Morskich – Dowództwa Komponentu 

Morskiego wadm. Krzysztof Jaworski, szef 

Zarządu Uzbrojenia Inspektoratu Marynarki Wojennej 

kmdr Jacek Hamera, Błażej Wojnicz były 

prezes PGZ, wadm. rez. Ryszard Demczuk z Naval 

Group, odpowiedzialni za projekty morskie przedstawiciele 

koncernu Leonardo Mike Clark i Simeone 

Solazzi, a także były szef Wydziału VII (Projektowania 

Okrętów i Systemów Bojowych) włoskiej 

Marina Militare adm. Marco Tomassetti (obecnie 

kierownik programu OCCAR-EA PPA). 


www.zbiam.pl

Wojsko i technika 2/2020 (54) promo

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template ?