ШУТЭТСКОН СЭРЕГ№18 (25828)2020-тӥ ар 14-тӥ куартолэзь 19Япон йыртӥянЛыдпусъёс но клеткаосТӥ азьын япон йыртӥян. Паллянпалан но вылӥын пӧртэм лыдпусъёспуктылэмын. Соос возьмато, кӧняклеткаосты паллянысен буре новылӥысен улӥе буяно. Шуом, паллянпалан нырысетӥ чурын 20 но 20лыдпусъёс сыло. Озьыен, та чурысьоглом 40 клеткаез буяно, но висказыодӥг клеткаез ке но буятэк кельтоно.Вылӥын нырысетӥ чурын 12но 4 лыдпусъёс сыло. Иське, та чурысьнимаз 12 но 4 клеткаосты буяно.Буям клеткаослэсь кыӵе ке носуред яке кыл пӧрмыны кулэ.________Валентин ВАСИЛЬЕВ.Дэбес черкогурт384 120 206 2 6 208 4 6 206 2 6 2 2 2 1 2 16 4 8 3 2 1 2 1 2 36 2 6 3 2 2 2 120 3 4 4 4 11 2 1 1 1 1 1 3 3 2 4 2 11 1 1 1 1 1 1 201 1 1 1 1 1 1 1 1 1 201 2 1 1 1 1 1 1 2020 102 10 103 4 4 101 1 5 4 201 1 5 4 16 21 1 6 3 1 166 3 1 1 1 3 2 1 2 13 10 1 1 1 1 1 1 1 11 4 3 3 1 1 1 1 13 5 1 2 1 1 1 1 1 1 1 2 11 5 2 203 7 2 205 2 2010 104 1 3 104 1 3 104 3 206 3 206 3 2010 1 2 2 2 110 3 2 1 4 2 1 15 3 3 1 2 1 2 2 1 16 3 1 1 4 1 2 4 1 16 3 1 1 2 2 2 16 3 1 206 3 1 2010 2012473978357111112111711111411123181111227227714451121411111811811245111472114 3171318195851 1224111613313312113311338331324111731131104333111133333104331731111243549135531101133339131124113173131310331131211333133931124Кырӟаса лэзём алиМон утчасько тонэ яланКылъёсыз Олег ЧЕТКАРЁВЛЭНКрезьгурез Николай ТРУБАЧЕВЛЭНКизилиос инмын уно,Кудӥз тынад, уг мадь туно.Мон утчасько тонэ ялан,Нош тон кытын ке тупалан.Припев:Егит дыры инвис сьӧрын,Палэзь пуры йӧӟектэмын.Сюлэм ялан кынме, кынме:Ӧй шедьты мон яратонме.Мыно-ветло сюрес кузя,Сюлмы чигиськыса вазё,Оло, бус пыр тустэ адӟо,Лул кырӟанме тыныд сӥзё.Нош пумитай ке гажанме,Вӧлак усьто мон сюлэмме,Отчы пырто яратонме —Шудэн шунтом та улонмес.Припев:Егит дыры инвис сьӧрын,Палэзь пуры йӧӟектэмын.Сюлэм ялан кынме, кынме,Одно шедьто яратонме!
№18 (25828)20 2020-тӥ ар 14-тӥ куартолэзьГУР АЗЬЫННюлэс — сюдӥсьГубия апрельысенВыль шӧм сётэ пешникЕмыш бичаны яратӥсьёслэн вакытсы кутскиз ни. Инкуазьали гинэ сайка ке но, вӧл-вӧл бусыосын пешникчеберъяське ни. Уйпал ёросъёсын сое ведраосын нулло,оломар но пӧрало.Алнашысь Е. Салтыкова апреле ик тётёрогуби бичаны ӧдъя.Алнаш черкогуртынулӥсь Елена Салтыковатуж гажа инкуазез.Тунсыко туспуктэмъёслэсьтылэ. Яратэ губияны,узы-борыяны, чорыганы.Елена Салтыкова дораз пукыныдышемын ӧвӧл, тани алино лымы шунаса вуттӥз-а, ӧз-а,семьязэ сморчокен (удмуртъёссое искалӝушгуби но тётёрогубишуо на) шумпоттэ.— 20-тӥ апрельысен сморчокбичаны кутски, табере30 ведралэсь трос вайи ни,— шуэ Елена Вячеславовна.— 1-2 ведра губилы гинэ шуысамынӥсько но, нош ик 5-6ведраен бертӥсько. Адӟемзэкельтод на шат, ведрае ке нотырмемын, мешоке бичасько.Сморчок ӵемгес будэ, пе,куаро писпуос котырынгес:пипу, кызьпу но топольёсЧиньыдэ нюлод!Мариноватькарем губиКулэ: 2 килограмм тётёрогуби,1 литр вулы 2 пуньысылал, 1 чечы пуньы сакырно ӝыны пуньы уксус (3 литрпӧзьтэм губилы), 6 лавр куар,8 кӧжы сьӧдпӧсьтурын, 8 укропсяська, 6-7 гвоздика.Губиез рос-прос миськоно,юдоно но пӧзьтыны пуктоно,шукызэ утялтоно. 10 минутпӧзьтэм бере вузэ воштоно.Выль вуэ сылал ватсаса,эшшо 25 минут пӧзьтоно нонош ик вузэ кисьтоно. 3-тӥзэпӧзьтыку, вуэ ватсано лавркуар, сылал, пӧсьтурын, укроп,гвоздика, сакыр. 10 минутпӧземез бере уксус ватсано,пӧлын. Нырысь губи шундышорын будэ, куазь шунытгескариськемен, нёжалэ, пе, пегӟе.— Сморчок выллемгес икстрочок вань на, сое туж валасадасяно но ӧжыт сиёно, — шуэкышномурт. — Мынэсьтымпаймыса юало, кытысь, пе, сомындагубиосты тодӥськод.Егит дыръям мон но 4-5 губисяна ӧй тодылы. ТодмоосыРоссилэн пӧртэм сэрегъёсазвань, соос асьсэ палан будӥсьгубиоссы сярысь гожъязы. Учкиськодно, сыӵе ик губи мипалан но будэ вылэм. Адямиоссиё бере, малы уд сиы. Табере20 ар пала пӧртэм губи бичасько.— Вазь тулысысен берсӥзьылозь сикетӥ поръясал,— шуэ Елена Салтыкова.— Нырысь сморчок, соберелӥялгуби, коньыгуби, нингуби,нош вешенкаез декабрено бичаме вань, тӥрен кораса.1-2 минут ортчыса, газэз кысоно.Пӧсь губиез тыроно стерилизоватькарем банкаосы.Йӧлвылэн губиКулэ: 500 грамм тётёрогуби,1 стакан йӧлвыл, 25 граммчурыт сыр, 1 чечы пуньы пызь,1 пуньы кӧсвӧй, сылал, петрушка.Губиез 10 минут пӧзьтононо кезьыт вуын миськоно.Собере юдоно но таба вылынпырсатоно. Пызь ватсаса,эшшо кӧня ке минут пырсатоно.Собере, йӧлвыл ватсаса,быректоно. Вылзэ вуштэмсырен шобыртоно. Ӝӧк вылэпуктон азьын юдэм петрушкаватсано.Калыкез озьы паймытъяныяратӥсько. Гужемзэ доре икӧй пырасал — узы-боры кудыосынбичасько. Гужем куспынсылалтэм губиосы гинэ400 банка пала люкасько.Елена Салтыкова серекъя,мон, пе, бичаськысал гинэ,нош кин ке сое мед утялтысал.Тыршемез юнме арамуд кары ук, ӝынызэ анаезлынуэ. Губиез, пе, сылалтыныяке мариновать карыны тужогшоры. Нырысь ик вуын котысавозёно но сылал вуын ог20 минут пӧзьтоно (кин ке 2-3пол пӧзьтэ), бӧрысь банкаосытыроно. Пӧзьтэм губизэкынтэ но, бӧрысь, сӥлькоранпыр поттыса, пельнянь кутэ,перепеч лэсьтэ, табань вылэтырыса, пыже. Губиез ваньӵыжы-выжыосызлы люкылынытырме, вузаны но, пе,кыле.Картошкаен губиКулэ: 200 грамм тётёрогуби,4 картошка, 1 пуньы кӧсвӧй,сылал но изэм сьӧдпӧсьтурын.Нырысь ик дасяно губиез.Миськоно, 10 минутпӧзьтоно. Вузэ воштоно ноэшшо пӧзьтоно. Озьы 3 полпӧзьтоно но губиез пызьыртоно.Картошкаез векчи юдононо таба вылын пырсатоно.Бӧрысь отчы ватсанопӧзьтыса дасям губиез носылал, пӧсьтурын. Эшшо 5-7минут пырсатоно но, сиёндась.________Валентина ЕМЕЛЬЯНОВАЕлена Салтыковалэн архивысьтызВашкала вакытысен калык чаклам, коньыбыж (хвощ полевой)тазалыкез юнматыны юрттэ шуыса. Гужем коньыбыжезкуасьтылӥзы, чай парылӥзы. Озьы кӧтсэс, муссэс эмъязы.Дыр ортчыса, фармацевтъёс коньыбыжлэсь эмъюм лэсьтыныкутскизы, косметологъёс — кремъёс. Но биологъёс эскериськыныкосо: секытэн кышномуртъёслы, 3 аресозь пиналъёслыконьыбыжен чай юыны уг яра.Нош коньыбыжлэн тулыс потӥсь мульыез — пешник (удмуртъёсшуо на мумычи) — ческыт сиён.Пирожки. Пешникез миськоно, ватсано пӧзьтэм курегпуз,вож сугон векчи юдоно, кӧня ке сылал пызьнано. Кин ке дэмлана 4-5 пуньы йӧлвыл йылтыны. Таӵе пушкесэн пирожкиез жаритькарыны но, пыжыны но яра, кин кызьы яратэ.Запеканка. Вӧйын зырам формае юдэм картошка вӧлдоно,вылаз юдэм сӥль (яралоз фарш но) тыроно, пешникен согоно.Вылтӥз йӧлвыл кисьтоно, пыжоно.Оладьи. Тёрка пыр поттоно ӵужкушманэз, пӧлаз йылтонопешник, 1-2 курегпуз пононо, пызь. Рос-прос сурано. Нап тестоезпӧсятэм таба вылэ пуньыен тыроно, кыкнапалтӥз жаритькароно.Салат. Лач-лач миськыса, пешникез сылалтэм вуынпӧзьтоно, сӥямез бере юдоно. Пӧлаз мукет турын-куар пононо:шпинат, кузькылак (щавель), петрушка...Окрошка. Пешникез, пӧзьтэм картошкаез, колбасаез, вож сугонэз,курегпузэз юдоно, йӧлвылэн сурано, сюкасен кизертоно.________Пешникез октоно мае.Йыртӥянлы валэктонЛыдпусъёс но клеткаосМария ЕМЕЛЬЯНОВАТуспуктӥз Мария ЕМЕЛЬЯНОВА«Берекетэ» юанъёсын, дэмланъёсын вазиськоно73-33-42 телефон номеръя.Материалъёстэс ыстэлэ, «Берекетэ» шуыса,электрон почтае udmdunne@yandex.ru.