You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
LUTY<br />
FELIETON <strong>2021</strong> 13<br />
Ratujmy Polskie Zabytki:<br />
Rządcówka Sulerzyż - historia wciąż żywa<br />
Magdalena Piasecka-Chełmowska, Ryszarda Wawrzyniak<br />
Jest takie miejsce na świecie, które<br />
do mnie mówi... W którym czuję,<br />
że ziemia oddaje mi swoją energię,<br />
a dzień rozpoczynam uśmiechem.<br />
Gdzie to, co w środku, ważniejsze<br />
jest niż na zewnątrz. Gdzie ludzie<br />
ze sobą rozmawiają i śmieją się do<br />
łez od poranka aż do świtu. Gdzie<br />
szacunek do drugiego człowieka<br />
i do braci jest na pierwszym miejscu.<br />
Gdzie problemy są rozwiązywane,<br />
a nie przemilczane. Gdzie<br />
rytm życia wyznacza przyroda…<br />
Zapraszam Państwa do serca Mazowsza,<br />
gdzie historia miesza się<br />
z teraźniejszością.<br />
Mała wieś Sulerzyż położona na<br />
uboczu drogi Płock-Ciechanów,<br />
liczy około dwustu mieszkańców.<br />
W samym centrum, na rozdrożu<br />
dróg, bieli się “Rządcówka” - budynek<br />
z ponad stuletnią historią.<br />
W Rządcówce urodził się nasz<br />
Tata Ryszard i jego siedmioro rodzeństwa.<br />
Wszyscy przyszli na<br />
świat w domu przy asyście akuszerki.<br />
Tam spędzałyśmy z siostrą<br />
każdy wolny czas, to tam mój Tata<br />
uczył mnie nazywać rośl<strong>in</strong>y, zwierzęta,<br />
pokazywał, jak z szacunkiem<br />
obchodzić się z przyrodą. To tam<br />
jadałam rosół na schodach przed<br />
domem, poznałam smak chleba<br />
z cukrem i tam biegałam po łące<br />
zbierając polne kwiaty.<br />
Tata był wyjątkowym człowiekiem.<br />
Wiem to jako córka, przyjaciółka<br />
ojca, ale także z opowiadań<br />
sąsiadów w Sulerzyżu. Był filantropem<br />
i, choć nigdy nie lubił tego<br />
określenia, to każdy, kto przyszedł<br />
do niego, chociażby porozmawiać,<br />
nie wychodził z pustymi rękoma.<br />
Taty już nie ma. Pożegnałyśmy go<br />
ponad sześć lat temu. W hołdzie dla<br />
Ojca wyznaczyłyśmy sobie z siostrą<br />
ambitny cel. Chcemy spełnić<br />
jego największe marzenie odbudowy<br />
Rządcówki i otworzenia jej<br />
dla ludzi.<br />
Kiedy Tata odszedł, z obawy<br />
przed tym, że nie damy rady odbudować<br />
budynku, wystawiłyśmy go<br />
na sprzedaż. Wiele osób obejrzało<br />
nieruchomość, aż w końcu pojawili<br />
się pierwsi kupcy. Wtedy stało się<br />
coś nieoczekiwanego. Powiedziałyśmy<br />
tym ludziom, że nie sprzedamy<br />
im ojcowskiego domu. Nie<br />
potrafiłyśmy, nie mogłyśmy…<br />
I tak oto, we wrześniu 2020 roku,<br />
powstała strona <strong>in</strong>ternetowa Rządcówki<br />
(https://piasecka-m.wixsite.<br />
com/rzdcwkasulerzy) oraz fanpage<br />
na Facebooku - Rządcówka<br />
Sulerzyż. Tam można przeczytać<br />
o historii budynku, zobaczyć zdjęcia<br />
bieżące, jak i dawne. Na obu<br />
platformach można również śledzić<br />
na bieżąco nasze poczynania<br />
w kierunku odnowienia domu.<br />
Staramy się w ten sposób zbudować<br />
społeczność za<strong>in</strong>teresowaną<br />
historią polskich zabytków oraz<br />
naszymi losami, a także prowadzić<br />
zbiórkę na odbudowę Rządcówki.<br />
Dom jest w fatalnym stanie. Aby<br />
móc zaprosić do niego ludzi, potrzebuje<br />
generalnego remontu. To<br />
niestety wiąże się z ogromnymi<br />
nakładami f<strong>in</strong>ansowymi. Powstały<br />
już pierwsze kosztorysy. Jesteśmy<br />
w stałym kontakcie z konserwatorem<br />
zabytków.<br />
Dom ma przepiękną historię sięgającą<br />
sprzed 1900 roku i to jest<br />
jego największym atutem. W środku<br />
zachowały się różne wartościowe<br />
przedmioty - od oryg<strong>in</strong>alnego<br />
wyposażenia domu, po gazety powstańcze<br />
oraz artykuły przedstawiające<br />
historię Sulerzyża. Do dnia<br />
dzisiejszego zachowały się piece<br />
kaflowe z terakotowymi koronami<br />
oraz stolarka drzwiowa. Marzeniem<br />
Taty było stworzenie Izby<br />
Pamięci w części domu, co zostało<br />
ujęte w planach renowacji. W międzyczasie<br />
wraz z siostrą odnawiamy<br />
zabytkowe meble, które po remoncie<br />
powrócą na swoje dawne<br />
miejsca, w których stały przed laty.<br />
Z <strong>of</strong>icjalnych dokumentów w rejestrze<br />
zabytków wynika, iż Rządcówka<br />
została wzniesiona około<br />
1900 roku, niejako na pamiątkę<br />
epizodu z potyczki powstańczej<br />
z roku 1863. W potyczce zg<strong>in</strong>ął kuzyn<br />
właściciela majątku pana Kanigowskiego.<br />
Losy domu związane<br />
były głównie z patriotyczną działalnością<br />
niepodległościową właścicieli<br />
Sulerzyża. Do roku 1917 dom<br />
był siedzibą szkoły dla dzieci z klas<br />
I-III. W Rządcówce miało również<br />
miejsce tajne nauczanie języka<br />
polskiego oraz przygotowanie do<br />
planowanego kolejnego powstania.<br />
Sprzyjała temu lokalizacja: dom był<br />
osłonięty przez kościół, cmentarz,<br />
park oraz plebanię. Usytuowanie to<br />
wykorzystywano ponownie w czasie<br />
I Wojny Światowej. Podczas wojny<br />
polsko-bolszewickiej mieścił się<br />
w nim lokalny sztab wojsk rosyjskich<br />
i niemieckich, a w 1939 roku<br />
dom był sztabem wojska polskiego.<br />
Architektonicznie dom przedstawia<br />
dawniej powszechny typ<br />
budynku urzędowo-adm<strong>in</strong>istracyjnego<br />
i stąd nazwa “Rządcówka”.<br />
W takim stylu budowano dawniej<br />
domy dla lekarzy, aptekarzy, czy<br />
nauczycieli.<br />
Od 8-go stycznia Rządcówka jest<br />
pod skrzydłami Fundacji Ratowania<br />
Zabytków i Pomników Przyrody.<br />
Bycie partnerem zabytki.org<br />
wiąże się z fachowym doradztwem,<br />
szeroko rozumianym wsparciem<br />
i też promocją naszego domu.<br />
Dziś w Sulerzyżu czas przeszły<br />
miesza się z teraźniejszością.<br />
W okresie letnim spotykamy się<br />
z dużą częścią rodz<strong>in</strong>y. Nocujemy<br />
w namiotach, co jest dla dzieci dodatkową<br />
atrakcją. Zawsze bardzo<br />
chętnie przyjmujemy gości chcących<br />
obejrzeć dom i usłyszeć jego<br />
historię. Zapraszamy również i Polonię.<br />
Jeśli ktoś z Państwa chciałby<br />
nas odwiedzić, zapraszamy do kontaktu:<br />
piasecka-m@wp.pl lub pod<br />
numerem: 514-764-799.<br />
Na co dzień wciąż szukamy pomysłów,<br />
jak zdobyć fundusze, aby<br />
przywrócić dom do jego dawnego<br />
stanu. Zachęcamy do wspierania<br />
odbudowy polskich zabytków<br />
i wsparcia Rządcówki przez portal<br />
zrzutka.pl (prosimy wpisać: Zrzuć<br />
się na Rządcówkę) oraz PayPal: piasecka-m@wp.pl<br />
Czytaj dalej...<br />
Ponad 3 miliardy sekund m<strong>in</strong>ęło jak jeden dzień<br />
Dokończenie ze strony 7<br />
ścioletni chłopak we Lwowie. Na początku,<br />
oczywiście, wszystkie nasze aktywności<br />
realizowaliśmy w Chicago oraz okolicach,<br />
a także sąsiadujących Stanach, jak Michigan<br />
czy Wiscons<strong>in</strong>. Kiedy już okrzepliśmy<br />
na dobre w Chicago, czasu na przyjemności<br />
zaczęło powoli przybywać i trafiliśmy na<br />
wakacje do Kolorado, do Stanu, w którym<br />
zakochaliśmy się na dobre. Ostatecznie Kolorado<br />
stało się miejscem, które pozwoliło<br />
nam na wspaniałe realizowanie naszych<br />
wakacyjnych przygód życia. Ten Stan klimatycznie<br />
zbliżył nas do okolic Lwowa<br />
i pagórkowatych Bieszczad - pagórkowatych<br />
w porównaniu z czternastotysięcznikami<br />
w Kolorado. Tak jak do dzisiaj kocham<br />
„pagórkowate” Bieszczady, tak, w szczególności,<br />
kocham zdecydowanie wyższe góry<br />
Skaliste w Kolorado. Cała moja Rodz<strong>in</strong>a<br />
- łącznie z Małżonką, Dziećmi i Wnukami<br />
(nie mam Wnuczek), równie silnie zakochała<br />
się w tym Stanie, a jeden z Wnuków<br />
nawet zdecydował się na składanie przysięgi<br />
małżeńskiej w Vail. Na tę specjalną<br />
okazję, w sierpniu 2019 roku, zjechaliśmy<br />
się do tej wspaniałej „alpejskiej” osady<br />
w Górach Skalistych, bardzo licznie, całą<br />
Rodz<strong>in</strong>ką. W tym gronie nie było już Mojej<br />
Małżonki, która zmarła nieco wcześniej, ale<br />
jeszcze wspólnie było nam dane, obchodzić<br />
60-tą rocznicę naszego Małżeństwa, czyli<br />
wspaniałe Diamentowe Gody.<br />
JSz: Jeszcze do niedawna - 2018 rok<br />
- bardzo często, wczesnym rankiem,<br />
z Lakewood ruszałeś w drogę do Copper<br />
Mounta<strong>in</strong>, a wielokrotnie też wspólnie<br />
szusowaliśmy po tamtejszych stokach.<br />
Twoje rekordy „nartowania” w Kolorado<br />
w jednym sezonie sięgają nawet<br />
60-ciu dni spędzonych na nartach. Co<br />
dzisiaj w szczególności zachowujesz<br />
w swojej pamięci z Twoich pobytów tutaj<br />
w Kolorado?<br />
HK: Chociaż podróżowałem wiele po<br />
Stanach i Świecie to jednak, poza Chicago,<br />
najwięcej czasu spędzaliśmy, ja w szczególności,<br />
w Kolorado. W Lakewood mamy<br />
nasz drugi dom, czyli dom z dala od domu.<br />
Wędrówki po górach, narciarstwo, wieczorami<br />
brydż z kolegami. Takie trasy zjazdowe<br />
jak np. Copper Bowl, M<strong>in</strong>e Dump, Ptarmigan,<br />
czy Gold Digger dawały dużo przyjemności,<br />
należały do najbardziej przeze<br />
mnie lubianych. Kolorado jest dla mnie<br />
miejscem, które, będąc już na stałe w Chicago,<br />
odwiedzam każdego dnia w swojej<br />
pamięci. Ten Stan odwiedzam teraz najczęściej<br />
we wspaniałych wspomnieniach<br />
„z młodzieńczych lat”.<br />
Dzięki Wnukom, a mam ich pięciu, Rodz<strong>in</strong>ka<br />
moja obecnie ponownie wkroczyła<br />
na drogę rozwoju i bywają dni, szczególnie<br />
te związane z rodz<strong>in</strong>nymi uroczystościami,<br />
świętami, że spotykamy się już w czterech<br />
pokoleniach Komendowskich. Na razie<br />
wszystko wskazuje na to, że nazwisko moje<br />
trafi i do piątego pokolenia, gdyż Prawnuki<br />
(Bennett, Harrison i Anna Komendowscy)<br />
już się tak nazywają.<br />
W imieniu <strong>Głos</strong>u <strong>Polonii</strong> dziękuję za<br />
pogadankę i życzymy, kolejnego miliarda<br />
sekund w pełnym zdrowiu.