Fachowy Elektryk 1/2021

fachowy

L

TEMAT NUMERU

Bezpieczne instalacje

fotowoltaiczne

1/2021

luty 2021

ISSN 1643-7209

FOT: Adobe stock

TEMAT NUMERU

Bezpieczne instalacje

fotowoltaiczne

czytaj od str. 26

8 Aktualności

9 Nowości

12 Kanały kablowe – rozwiązania i akcesoria

14 Kanały elektroinstalacyjne MKI - więcej możliwości

montażu

16 Bezhalogenowy przewód N2XH-J(O) 0,6/1kV B2ca

18 Puszki łączeniowe Spelsberg „Red Range”

20 Puszki łączeniowe do montażu w dociepleniu

zewnętrznym

23 Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie

w magazynach energii z akumulatorami

26 Bezpieczniki topikowe do instalacji PV

28 Zastosowanie mikrofalowników w instalacjach

fotowoltaicznych

32 Nowe narzędzia mobilne Fronius

34 Bezprzewodowe i bezbateryjne produkty COMEPI-

POKÓJ S.E. - krok we właściwą stronę

Spis treści

36 Intuicyjność, wielofunkcyjność i elastyczność

w programowaniu przekaźników

40 Domy inteligentne – jak pomagają w walce z COVID-19?

42 Rozdzielnice siłowe – PRZEGLĄD

48 EXPERT RADZI: Kryteria doboru UPS-a

50 Zasilacze UPS typu on-line

54 Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne w świetle aktualnych

przepisów

56 Oprawy w systemach oświetlenia ewakuacyjnego

58 Urządzenia do badań i pomiarów stacji ładowania

pojazdów elektrycznych

60 Szybkie i nowoczesne metody diagnostyczne stacji

ładowania pojazdów elektrycznych

62 Mobilne drukarki etykiet mogą znacznie usprawnić

pracę elektryków

64 Drukarki do etykiet – czym się kierować przy ich

wyborze?

66 Profesjonalne systemy rhino dla energetyki i kolejnictwa

68 Warsztat elektryka

70 Pozytywna energia :)

Podwyżki cen energii, spowolnienie gospodarki wywołane pandemią, coraz

bardziej restrykcyjne wymogi dotyczące wykorzystania energii – to powitanie

nowego roku. Odpowiedzią na to jest takie projektowanie budynków, by zużywały

minimum energii dając poczucie bezpieczeństwa i komfortu życia oraz

pracy. Inteligentne sterowanie niewątpliwie jest dużym wsparciem tych dążeń.

Przykłady w jaki sposób taka instalacja może nas chronić także przed chorobami

zakaźnymi znajdziemy w artykule „Domy inteligentne – jak pomagają

w walce z COVID-19?” (str. 40). Ale to tylko wycinek możliwości automatyki

budynkowej. Tematem wpisującym się w aktualne trendy rozwojowe branży

energetycznej jest również fotowoltaika – czyli rozwiązania, które nie tylko

pozwolą nam zaoszczędzić ale również dadzą bezpieczeństwo energetyczne.

Temu właśnie tematowi poświęcamy najwięcej miejsca w tym wydaniu Fachowego

Elektryka. Nie zapominamy również to codzienności fachowców prezentując

produkty i rozwiązania usprawniające Waszą pracę.

Małgorzata Dobień

redaktor naczelna

www.fachowyelektryk.pl

Wydawca:

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30

32-590 Libiąż

Biuro w Warszawie:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel. +48 22 635 05 82

tel./faks +48 22 635 41 08

Redaktor naczelna:

Małgorzata Dobień

malgorzata.dobien@targetpress.pl

Dyrektor marketingu i reklamy:

Robert Madejak

tel. kom. 512 043 800

robert.madejak@targetpress.pl

Dział promocji i reklamy:

Andrzej Kalbarczyk

tel. kom. 531 370 279

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl

Dyrektor zarządzający:

Robert Karwowski

tel. kom. 502 255 774

robert.karwowski@targetpress.pl

Adres działu promocji i reklamy:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel./faks +48 22 635 41 08

Prenumerata:

prenumerata@fachowyinstalator.pl

Druk:

Moduss

inne nasze tytuły:

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania oraz skracania.

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. Reklamy znajdują się na stronach: 1, 2, 3, 5, 7, 15, 39, 49, 51, 53, 71, 72.

Puszki naścienne Abox

IP54, IP65, IP66, IP68

690 V AC

II klasa ochronności

Bezhalogenowe

Certyfikat VDE

Certyfikat DLG (Abox-i ..)

Dopuszczenie DNV-GL (Abox-i ..)

Kolory: szary, czarny, biały

Klasyczne kształty i tradycyjny wygląd

Szeroka paleta dostępnych akcesoriów

Puste lub z zaciskami od 1,5 do 240 mm 2

Nierdzewne, niewypadające śruby pokryw

Posiadają elastyczne przepusty kablowe

lub przetłoczenia metryczne

Z czerwonymi pokrywami dla oświetlenia

bezpieczeństwa

Plombowanie za pomocą dodatkowego zestawu

Abox XT o IP-68 dla zastosowań ekstremalnych

Abox SL z zaciskami bezśrubowymi odpornymi

na wibracje

Abox-i wykonane z poliwęglanu, adresowane

do przemysłu i na zewnątrz

Tel.: +48 512 090 745

e-mail: robert.marzec@spelsberg.pl

www.spelsberg.pl

AKTUALNOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Ceny prądu wzrosną przez opłatę mocową!

Od stycznia 2021 roku rachunki za elektryczność

są obciążone dodatkową kwotą,

tzw. opłatą mocową. Konieczność ponoszenia

wyższych opłat, zwłaszcza w kontekście

obecnej sytuacji gospodarczej

i zmagań z pandemią, to ogromne wyzwanie

dla przedsiębiorców. Jak podaje Gazeta

Wyborcza, w ciągu najbliższego roku z jej

tytułu do budżetu państwa wpłynie 5,6 mld

złotych, a aż 80% tej kwoty zapłacą właśnie

przedstawiciele biznesu.

Opłata mocowa to nowa pozycja na rachunkach

za energię elektryczną. Zużycie energii

rokrocznie wzrasta, państwo chce uchronić

się przed ryzykiem niewystarczającej podaży

i potrzebuje rezerw mocy, które elektrownie

będą miały w gotowości na wypadek

zwiększonego zapotrzebowania. Właśnie

z opłaty mocowej finansowane ma być gromadzenie

i przechowywanie tych rezerw.

Celem pobocznym jest również zachęcenie

dostawców energii do unowocześniania

elektrowni. Opłata mocowa ma zmieniać się

co roku i o jej wysokości będzie decydował

Urząd Regulacji Energetyki. Warto podkreślić,

że opłata ta jest przewidziana na okres

30 lat, co wskazuje na chęć finansowania

z niej transformacji energetycznej kraju (30

lat to maksymalny okres działania np. bloków

węglowych).

Jak dużych podwyżek mogą

spodziewać się przedsiębiorcy?

W zależności od tego, czy mówimy o gospodarstwach

domowych czy przedsiębiorstwach,

opłata naliczana będzie inaczej.

W przypadku przedsiębiorców, będzie ona

pobierana od każdej kWh zużytej przez

firmę podczas dnia roboczego od godziny

7 do 22 i wyniesie 76,2 zł/MWh. Firma, pracująca

we wskazanych godzinach, zużywająca

około 50 MWh rocznie, może zapłacić

więcej o blisko 4 000 złotych. W zależności

od wielkości przedsiębiorstwa kwota będzie

rosnąć. Jak wyliczyli analitycy z PwC

– przedsiębiorstwo zużywające rocznie

12 000 MWh będzie zmuszone zwiększyć

swoje wydatki na energię elektryczną o ponad

900 000 zł!

– Opłata mocowa z pewnością znacząco

obciąży budżety przedsiębiorstw, zwłaszcza

jeżeli mówimy o małych i średnich firmach,

które korzystają z prądu przede wszystkim

w godzinach od 7 do 22, kiedy opłata ma być

pobierana. Na podstawie danych o zużyciu

energii przeprowadziliśmy wstępne analizy,

z których wynika, że dla większości branż

podwyżki będą wynosiły średnio 10-15%,

a w wielu wypadkach mogą sięgnąć nawet

20%* miesięcznie, co w skali roku przełoży

się na znaczne kwoty. Największe podwyżki

czekają firmy usługowe i produkcyjne

– mówi Beata Zabłocka, Dyrektor Kanału

B2B, Sunday Polska.

Opłata mocowa obowiązywać będzie

wszystkie firmy. Wzrost kosztów energii

z pewnością przełoży się niestety na kondycję

firm – zmniejszenie konkurencyjności

i konieczność podwyższenia cen wielu produktów

i usług, a to z kolei wpłynie na spadek

konsumpcji. Jako, że jest to podwyżka

wyłącznie lokalna, polskim firmom będzie

jeszcze trudniej konkurować z zagranicznymi

przedsiębiorstwami, które nie będą

musiały podwyższać cen. Dlatego już teraz

warto pomyśleć o tym, jak polskie przedsiębiorstwa

mogą w horyzoncie długoterminowo

zoptymalizować cash flow i znaleźć

alternatywę dla kupowania energii elektrycznej

z zakładów.

– Opłata mocowa to mocne uderzenie w finanse

przedsiębiorstw, które dodatkowo

zmagają się teraz z negatywnymi skutkami

pandemii i spowolnieniem gospodarczym.

Z pewnością wszyscy będą szukać rozwiązań,

które pozwolą optymalizować koszty

i jak najwięcej zaoszczędzić. Ci, którzy będą

mogli sobie na to pozwolić, będą starali się

przesunąć swoją największą aktywność produkcyjną

czy operacyjną poza godzinami 7

a 22. Ci, którzy nie będą mogli sobie na to

pozwolić lub będą chcieli szukać jeszcze

efektywniejszego modelu, będą rozglądać

się za wdrożeniem rozwiązań OZE, takich

jak instalacje fotowoltaiczne. Początek roku

to też bardzo dobry moment na tego typu inwestycje,

ponieważ od marca do października

prosumenci cieszą się największymi

uzyskami energii, a co za tym idzie największymi

oszczędnościami – podsumowuje

Marcin Pieczora, prezes Sunday Polska.

Od dłuższego czasu obserwujemy trend

zwiększania zużycia energii elektrycznej.

Firmy są coraz bardziej technologiczne.

Wszystkie urządzenia muszą działać absolutnie

niezawodnie, a firmy nie mogą pozwolić

sobie na ryzyko przestojów czy tzw.

blackoutu energetycznego ponieważ może

mieć to fatalne konsekwencje dla utrzymania

ciągłości biznesu. Troska o obniżenie

kosztów stałych i większą niezależność

energetyczną to inwestycja, która – zaraz

obok cyfryzacji – powinna być w 2021

roku traktowana przez przedsiębiorców

priorytetowo.

Źródło: Sunday Polska

*Wzrost opłaty za energię elektryczną, po wprowadzeniu opłaty

mocowej - zależy od ceny prądu u danego klienta.

materiały prasowe firm

8 Fachowy Elektryk

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Lena Lighting rozpoczęła produkcję

nowej lampy OCULUS LED MINI

Najnowsza propozycja od Lena Lighting

– OCULUS LED MINI – to superwydajna

i energooszczędna lampa o wysokich parametrach

świetlnych, dużym stopniu szczelności

i wytrzymałości na uderzenia. Model

ten sprawdzi się nawet w 55 o C.

Produkty z serii OCULUS LED przystosowane

są do pracy w wysokich temperaturach,

a przy tym charakteryzują się bardzo

wysokimi parametrami świetlnymi. Nowy

OCULUS LED MINI może pochwalić się

szerokim zakresem odporności na warunki

temperaturowe otoczenia. Doskonale sprawdzi

się zarówno przy -25 o C, jak i +55 o C. Cechuje

go przy tym skuteczność świetlna aż

do 167 lm/W oraz wysoka wartość strumie-

nia świetlnego. To produkt o dużym stopniu

szczelności, odporny na uderzenia, a przy

tym o ciekawym, industrialnym designie.

Do produkcji OCULUS LED MINI używane

są wysokiej jakości diody oraz moduły

LED najnowszej generacji, które gwarantują

bardzo wysoką skuteczność świetlną i energooszczędność.

Lampa doskonale sprawdzi

się w zakładach i halach produkcyjnych

oraz wielkopowierzchniowych magazynach

i centrach logistycznych, a także wszędzie

tam, gdzie mamy do czynienia z wysokim

zapyleniem lub wilgocią. To dobre rozwiązanie

zarówno do instalacji wewnątrz obiektów,

jak i do zewnętrznych zastosowań.

Źródło: Lena Lighting

Oświetlenie uliczne z funkcją ładowania samochodów

Połączenie funkcji oświetlenia przestrzeni

i „tankowania” samochodów jest doskonałym

sposobem na rozwiązanie problemu

niedostatecznej infrastruktury do ładowania

pojazdów o napędzie elektrycznym, które

już wkrótce staną się podstawowym środkiem

transportu w Polsce i Europie.

W Polsce od kilku lat trwa modernizacja

oświetlenia ulicznego i wymiana na oprawy

LED. Nowe, energooszczędne oświetlenie

zużywa znacznie mniej energii, więc powstaje

możliwość wykorzystania mocy z tradycyjnego

przyłącza do zasilania innych urządzeń.

Słup oświetleniowy z ładowarką, poza

łatwą dostępnością dla właścicieli pojazdów

elektrycznych, ma bardzo istotną zaletę: jest

tańszą i szybszą inwestycją, niż tradycyjne

stacje ładowania pojazdów elektrycznych.

Brak jest także dodatkowych kosztów związanych

z uruchomieniem stacji ładowania,

jak na przykład kosztu nowego przyłącza.

Konstruktorzy z firmy ROSA proponują

rozwiązania dostosowane do zastanej sieci

oświetlenia, by w sposób jak najbardziej korzystny

umieścić w jej ramach stacje ładowania.

Nie jest konieczne także zgłoszenie

robót budowlanych, czy wykonanie geodezyjnej

inwentaryzacji powykonawczej, ponieważ

montaż ładowarki polega na wymianie

starego słupa oświetleniowego na nowy

z rozszerzoną funkcją. Ważne jest także to,

że w przestrzeni miejskiej nie pojawia się

nowy element, który mógłby niekorzystnie

wpłynąć na estetykę otoczenia.

SAL EV to słup oświetleniowy z systemem

ładowania, która powstała w Dziale Projektowym

Grupy ROSA. Na zewnątrz niczym

nie różni się od słupów oświetleniowych,

które codziennie opuszczają linię produkcyjną

w Tychach – to aluminiowy słup o wysokości

6-10 m, poddana procesowi anodowania,

dzięki czemu jej powierzchnia nie

poddaje się korozji, dostępna w 10 kolorach,

zakończona odpowiednią do danego projektu

oprawą LED. Jej wnętrze natomiast kryje

innowacyjne rozwiązanie: stację do ładowania

pojazdów elektrycznych w wariantach

o mocy od 7,4 kW do 22kW, która pozwala

na naładowanie akumulatora do poziomu

niezbędnego do pokonania 100 km w jedną

godzinę. Taka moc ładowarek jest najbardziej

popularna i zalecana przez producentów

samochodów, ponieważ wydłużają one

żywotność akumulatora.

Bardzo istotną funkcją związaną z zarządzaniem

ładowarką umieszczoną w słupie

oświetleniowym marki ROSA jest możliwość

komunikacji urządzenia, która może

się odbywać poprzez sieć 3G, bądź Ethernet.

Daje to m. in. możliwość dokonywania

płatności i fakturowania za pomocą

aplikacji. Choć w Polsce działają jeszcze

bezpłatne stacje ładowania, od br. ładowanie

pojazdów elektrycznych staje się usługą

komercyjną. Obecnie koszty ładowania

samochodu elektrycznego, w zależności

od operatora, kształtują się od 1,21 zł/1kWh

do 2,52 zł/1kWh (średnia cena prądu w Polsce

wynosi 0,48-0,60 zł/1kWh) i wszystko

wskazuje na to, że konkurencja będzie się

rozwijać. Inwestycja w stacje ładowania

może się więc szybko zwrócić i przynosić

regularne dochody.

Źródło: ROSA

Fachowy Elektryk

9

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Przewód elektryczny do oświetlenia meblowego

Fabryka Kabli Elpar Sp. z o.o. mając na uwadze

oczekiwania sektora meblarskiego, jako nowość

w swojej ofercie, stworzyła rozwiązanie

w postaci innowacyjnego przewodu elektrycznego

o nazwie LEDPAR. Jest to lekki, płaski,

niskoprądowy przewód o żyłach miedzianych,

jednodrutowych w izolacji polwinitowej. Wbudowany

pomiędzy żyły mostek daje możliwość

swobodnego odseparowania każdej z nich. Pozwala

w bezawaryjny sposób zasilić instalacje

taśmy LED RGB oraz inne typy oświetlenia

meblowego LED. Zastosowanie tego wyrobu

w konstrukcjach meblowych, to świetny sposób

na poprawę efektów wizualnych. Pojawienie się

tej pozycji w ofercie Elpar eliminuje konieczność

poszukiwania i doboru innych patentów. To najlepsza

alternatywa dla standardowych i często

mało wydajnych rozwiązań wykorzystywanych

EVER Sp. z o.o. wprowadza do oferty zupełnie

nowe rozwiązania. Służą one do prewencyjnej

ochrony urządzeń pracujących w różnych

warunkach środowiska pracy, przede

wszystkim narażonych na temperaturę, wilgotność

i zalanie.

Rozwiązania te bazują na technologii firmy

Blulog i są poparte wieloletnimi doświadczeniami

ich twórców w zakresie monitorowania

parametrów środowiskowych oraz bezprzewodowego

przesyłu danych. Firma EVER

uruchamia obecnie produkcję urządzeń opartych

na tej technologii. Jednym z pierwszych

systemów wykorzystujących te inteligentne

urządzenia jest system do monitorowania

środowiska IT, z naciskiem na bezpieczeństwo

urządzeń w serwerowni, które są kluczowym

zasobem systemu informatycznego

przedsiębiorstwa. Czynniki ryzyka takie jak

do tej pory. Nowatorski LEDPAR to produkt,

który, pozwala osiągnąć efekt nie

tylko oszczędności czasu, ale także budżetu.

Jego cena zakupu jest znacząco niższa

System do monitorowania środowiska IT

nieprawidłowa temperatura, wilgotność,

zalanie mogą mieć decydujący wpływ

na codzienną działalność firmy, związaną

z optymalną pracą serwerów i ochroną

danych, które są na nich przechowywane,

dlatego wymagają stałego nadzoru.

od stosowanych podobnych konstrukcji. Pełna

specyfikacja techniczna produktu dostępna

jest na stronie internetowej producenta.

www.elpar.pl

System monitorowania parametrów środowiska

serwerowni EVER IOT SERVER to

pierwszy z serii produktów wprowadzanych

na rynek w ramach aktywności producenta

w obszarze Internetu Rzeczy (IoT).

www.ever.eu

Nowe modele przenośnej drukarki etykiet serii RJ LITE

od Brother wspierają pracę elektroinstalatorów

materiały prasowe firm

Brother prezentuje mobilne drukarki etykiet,

które umożliwiają szybkie i proste drukowanie

trwałych etykiet i oznaczeń nawet

w wymagających warunkach.

Modele Brother RJ-3035B i RJ-3055WB to

przenośne i kompaktowe trzycalowe drukarki

etykiet, które są odporne na upadki

z wysokości 2,5 m oraz zapewniają stopień

ochrony IP54 w futerale. Dzięki lekkiej

i poręcznej konstrukcji świetnie sprawdzą

się podczas pracy w terenie. Dodatkowo

modele serii RJ LITE mogą być noszone

na zawieszanym przez ramię pasku, co znacznie

ułatwia korzystanie z nich podczas pracy.

Drukarki etykiet serii RJ Lite są intuicyjne

w obsłudze, a ich interfejs umożliwia łączenie

z urządzeniami mobilnymi lub komputerami

stacjonarnymi, co znacznie usprawnia wydruk.

Urządzenia gwarantują łatwą obsługę

dzięki różnym opcjom komunikacji: USB,

Bluetooth, a także WiFi.

www.brother.pl

10 Fachowy Elektryk

,

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Bezpieczeństwo

elektromagnetyczne

– taśma pleciona

uziemiająca firmy

HELUKABEL

Powszechność stosowania bardzo wrażliwych urządzeń elektronicznych

w coraz bardziej strategicznych miejscach powoduje

konieczność zapewnienia im odpowiednich warunków

środowiskowych. Urządzenie nie może powodować zakłóceń

w pracy innych urządzeń i powinno być zdolne do poprawnej

pracy w określonym środowisku elektromagnetycznym.

Nie może też emitować zaburzeń pola elektromagnetycznego

zakłócającego poprawną pracę innych urządzeń pracujących

w tym środowisku, czyli powinno spełniać warunki kompatybilności

elektromagnetycznej (EMC). Jednym z istotnych

czynników wpływających na te zjawiska jest właśnie sposób

wykonania połączeń uziemień i mas. Odpowiedzią na tego

typu wyzwania są oferowane przez firmę Helukabel Taśmy

plecione uziemiające, wykonane w całości z miedzi ocynowanej,

pracujące w zakresie temperatur od –20°C do +125°C.

Grubość pojedynczego drutu w pasemku wynosi 0,2 mm,

a styki są tłoczone bezszwowo. Taśmy plecione uziemiające

Helukabel są również odporne na cykliczne przegięcia. Warto

przyjrzeć się bliżej karcie katalogowej produktu dostępnej

na stronie www.sklephelukabel.pl. (nr kat. 11008412)

www.helukabel.pl

REKLAMA

Fachowy Elektryk

11

Fachowy_elektryk_luty_2021.indd 1 05.02.2021 11:35:45

osprzęt

elektroinstalacyjny

Kanały kablowe –

rozwiązania

i akcesoria

Kanały kablowe nie wymagają inwazyjnego kucia w ścianach,

a jednocześnie zapewniają łatwe i uporządkowane doprowadzenie

zasilania i mediów teleinformatycznych do stanowisk

pracy i innych miejsc, w których są niezbędne. Przy większej

ilości przewodów sprawdzą się listwy bądź kanały z przegrodami

separującymi. Jakie jeszcze rozwiązania stosowane w tym

asortymencie mogą okazać się przydatne?

Wygodne stanowisko robocze, w którym

każdy niezbędny do pracy sprzęt a także

gniazda zasilające są na wyciągnięcie ręki

sprzyja efektywnej pracy. W tym przypadku

doskonale sprawdzą się systemy poprowadzone

w kolumnach lub kanałach podparapetowych.

W kanałach podparapetowych

pokrywę montuje się wewnątrz kanału, a ich

zaletą jest możliwość montowania kanału

bardzo blisko różnego rodzajów elementów,

między innymi pod parapetami, czy kanałów

jeden obok drugiego. Ich modułowa

struktura ułatwia wyposażenie w zależności

od potrzeb w gniazda zasilające, teletechniczne

i informatyczne.

Pomysł na rozprowadzenie instalacji w obrębie

biurek, to nowoczesne systemy maskujące

przewody i kable (np. z serii tehalit.officea/producent

Hager), na które składają się

bloki zasilające teleskopowe i nabiurkowe.

Na uwagę zasługują również kanały podparapetowe

dla przestrzeni biurowych z twardego

PCV (np. tehalit.BRP/producent Hager). To

bardzo stabilne i wytrzymałe profile, a także

regulowane, elastyczne kąty wewnętrzne

i zewnętrzne. Dają możliwość montażu

dowolnego osprzętu (standardu 45 mm jak

i osprzętu podtynkowego o rozstawie otworów

Ø 60 mm). Posiadają jeden, uniwersalny

typ pokrywy o szerokości 80 mm.

Tor zasilania sufitowego

Ten system sprawdzi się zarówno w biurach,

jak i obiektach handlowych. Tor zasilania sufitowego

złożony jest z dwóch profili aluminiowych

poprowadzonych równolegle. Profile te

zamontowane są pod sufitem na specjalnych

belkach, które niwelują konieczność stosowania

dodatkowego podwieszania do sufitu.

Dzięki temu inwestor uniknie ingerencji

w strukturę stropu, a wszystkie przeszkody,

które napotka kanał zostają ominięte.

Od sufitu możliwe jest poprowadzenie

przewodów do każdego dowolnego miejsca

dzięki kolumnie elektroinstalacyjnej

do zasilania sufitowego (np. tehalit.DA200/

producent Hager). Kolumny mogą być mocowane

systemem rozporowym pomiędzy

sufitem i podłogą, mogą też zostać połączone

z torem zasilania za pomocą elastycznego

węża. W przypadku zmiany sposobu użytkowania

pomieszczenia, kolumny elektroinstalacyjne

można dowolnie przestawić.

System jest łatwy w montażu i konserwacji,

ponieważ wszystkie prace można wykonywać

od góry w wygodny sposób.

Tam, gdzie ważna jest estetyka

Ponieważ kanały i listwy są widoczne, ważnym

ich walorem powinno być dobre wzornictwo.

W zależności od wnętrza i własnych

upodobań, możemy dokonać wyboru pomiędzy

kształtem kanciastym a obłym (np.

listwa elegant/producent Kopos). Listwy

i osprzęt dla instalacji są standardowo dostarczane

w kolorze białym RAL 9003. Wybrane

listwy oferowane są w kolorze jasnoszarym

lub jako imitacja drewna (np. brzoza

FOT: Adobe stock

różowa, dąb ciemny, jasne bądź ciemne

drewno, LHD 20X20/producent Kopos lub

seria LPO/producent AKS Zielonka). Produkcja

i dostawy listew w innych odcieniach

i kolorach jest również możliwa. Dostępne

są także kanały z rowkiem przeznaczonym

do wsunięcia wykładziny dywanowej (np.

LPK 80X25/producent Kopos).

Nowoczesne wykończenie sal konferencyjnych

i szkoleniowych zapewnić może nowy

system listew maskujących i kolumn biurowych

z serii tehalit.DSK|DES firmy Hager,

który dopasowuje się idealnie do każdego

otoczenia - zarówno pod względem optycznym,

jak i technicznym. Do wyboru mamy

kolumny aluminiowe lakierowane na czarno

lub biało, które doskonale podkreślają i uzupełniają

charakter prestiżowych sal konferencyjnych

lub szkoleniowych.

Jednym z takich miejsc, w których estetyka

ma szczególne znaczenie, są hotele. Instalacje

techniczne powinny być w nich jak najmniej

widoczne, a przy okazji, ze względu

na awarie i możliwą konieczność zmiany

konfiguracji, w łatwy sposób dostępne. Rozwiązaniem,

które wychodzi ponad estetycz-

12 Fachowy Elektryk

osprzęt

elektroinstalacyjny

ny standard, są kanały z serii SL (producent

Hager), z podświetleniem LED na stałe lub

uruchamianym za pośrednictwem czujnika

ruchu. Dzięki nim to, co w rzeczywistości

jest sposobem na dostarczenie zasilania lub

mediów, dyskretnie oświetla ciągi komunikacyjne,

stając się ich ozdobą.

A może systemy bezhalogenowe?

Oprócz kanałów kablowych i listew z PCV,

a zatem z materiału niepalnego, który dopuszczony

jest do stosowania w budownictwie,

na rynku znaleźć można również

produkty opisane jako „bezhalogenowe”

(spotkać się możemy także z oznaczeniami

LS0H, LSZH lub LSHF). Tego typu kanały

bądź listwy wykonane są z materiału nie

wydzielającego podczas pożaru szkodliwych

gazów.

Systemy bezhalogenowe najczęściej stosowane

są w obiektach użyteczności publicznej,

w których istnieje duże ryzyko pożaru,

a jego rozprzestrzenienie może być groźne

dla dużej ilości ludzi skupionej na niewielkiej

powierzchni. Mowa tu m.in. o szkołach,

kinach, teatrach, szpitalach, centrach

handlowych, dworcach i lotniskach, ale

także tunelach metra czy drogowych, a zatem

o takich miejscach, w których przeprowadzenie

ewakuacji jest utrudnione. Wszędzie

tam należy stosować zespoły kablowe

i instalacje z materiałów zapewniających

podtrzymanie funkcji (zapewniające ciągłość

zasilania) w wymaganym czasie

zdaniem EKSPERTA

Tomasz Dąbrowski

AKS Zielonka

„Jakie rozwiązania konstrukcyjne wprowadza się w nowoczesnych

systemach kanałów kablowych w celu ułatwienia elektroinstalatorom prac

montażowych?””

Podstawowym elementem pomagającym w montażu kanałów elektroinstalacyjnych

oraz istotnie skracającym jego czas są dopasowane akcesoria. Narożniki

wewnętrzne, zewnętrzne, łączniki kątowe i proste oraz zakończenia tworzą z kanałami

kablowymi nie tylko kompletne systemy elektroinstalacyjne (typoszeregi

MKE, KE, KPP i MKI – wybrane rozmiary), pozwalające na większą swobodę,

szybkość i łatwość prowadzenia tras kablowych, ale także podnoszą estetykę ich

wykonania.

Spośród konstrukcyjnych rozwiązań ułatwiających prace montażowe należy wymienić

stałe bądź montowane na teowych wspornikach przegrody, umożliwiające

układanie w jednym kanale odrębnych instalacji. Oferowane w niektórych

typoszeregach (KE i KPP) klamry, zapobiegają wypadaniu przewodów w trakcie

montażu oraz dodatkowo usztywniają całą konstrukcję.

Perforowana podstawa kanału lub zintegrowana z nią taśma samoprzylepna

(niektóre rozmiary) czynią szybszym i łatwiejszym mocowanie kanałów kablowych

do podłoża.

Różny typ zamknięcia (wynikający z różnic w budowie pokrywy kanału) to kolejne

ułatwienie zapobiegające otwieraniu się pokrywy w trakcie montażu i eksploatacji

(MKE i KE) lub zapewniające dodatkowo jego szybkość i łatwość oraz wygospodarowanie

większej ilości miejsca dla wiązek kablowych (MKI).

Ogromnym ułatwieniem montażowym, umożliwiającym układanie tras kablowych

w trudno dostępnych miejscach, blisko innych elementów (np. pod parapetem,

czy na styku ściany i sufitu) lub bezpośrednio obok siebie jest montowanie

pokrywy kanału wewnątrz profilu (KPP). System zamykania, opierający się na

zatrzaskach łączących pokrywę z kanałem, zapewnia solidne i estetyczne zamknięcie

komory, blokując jej samoistne odczepienie od podstawy.

Ww. rozwiązania można znaleźć w oferowanych przez AKS Zielonka systemach

kanałów elektroinstalacyjnych MKE, MKI, KE i KPP.

FOT: AKS Zielonka

Fot. 1.

Kompleksowe rozwiązania systemowe skracają czas montażu i zapewniają estetykę

wykonania instalacji.

w warunkach pożaru. Rozwiązaniem, które

znakomicie sprawdzi się w takich warunkach

jest szybki w instalacji kanał aluminiowy

obejmujący zaledwie kilka referencji

(brak kształtek) z serii tehalit.BRHP

(producent Hager). Profil ten może zostać

wykonany z PC/ABS - tworzywa bezhalogenowego,

samogasnącego gwarantującego

podczas pożaru podtrzymanie funkcji

elektrycznych w określonym czasie.

Przy wyborze konkretnej serii kanałów

kablowych warto zwrócić uwagę nie tylko

na parametry samych kanałów ale również

na kompleksowość oferty. Różnorodność

dostępnego, dedykowanego serii, osprzętu

i elementów dodatkowych ułatwi pracę

i skróci czas montażu. Jednocześnie zapewniając

estetykę całej instalacji.

Damian Żabicki

Fachowy Elektryk

13

osprzęt

elektroinstalacyjny

Kanały elektroinstalacyjne MKI -

więcej możliwości montażu

promocja

Nowy typoszereg kanałów elektroinstalacyjnych MKI, z oferty AKS Zielonka, to odpowiedź na

rosnące wymagania instalatorów i inwestorów dotyczące szybkości i jakości montażu.

Produkty nowej rodziny wyróżniają się innowacyjnym

typem zamknięcia. Kanały

MKI dostępne są w szerokiej gamie rozmiarów:

10/10, 10/15, 15/15, 15/17, 11/20,

18/20, 15/25, 20/25, 25/25, 15/32, 20/35,

25/40 oraz 40/40.

Dzięki serii kanałów MKI klient otrzymuje

nowe możliwości prowadzenia przewodów

elektrycznych i teleinformatycznych. Dotyczy

to nie tylko kanałów w nowych wymiarach

(10/10, 10/15, 15/15, 20/25, 25/25), ale

także kanałów w wymiarach znanych z serii

MKE (15/17, 11/20, 18/20, 15/25, 15/32 oraz

25/40), w których ze względu na modyfikację

zamknięcia pokrywy kanału wygospodarowano

więcej miejsca dla wiązek kablowych.

Klient będzie miał także wybór pomiędzy

nowym, szybszym i łatwiejszym podczas

montażu zamknięciem a zamknięciem dotychczasowym,

bezpieczniejszym ze względu

na utrudnioną możliwość otwarcia, np.

przez dzieci.

Nowe zamknięcie to także ważna zaleta

w przypadku mocowania kanałów do podłoża

za pomocą taśmy samoprzylepnej. Nawet

kilkukrotne otwarcie i zamknięcie kanału,

w przypadku konieczności uzupełnienia

Fot. 1.

Osprzęt do systemu MKI 40x40

bądź wprowadzenia jakiejkolwiek innej

zmiany w składzie przewodów znajdujących

się w kanale, nie powinno wpłynąć

na stabilność jego zamocowania.

Ofertę kanałów MKI w rozmiarach 15/17,

11/20, 18/20, 15/25, 15/32 oraz 25/40 uzupełnia

szereg dedykowanych akcesoriów

niezbędnych do wykonania pełnej zabudowy

instalacji. Dodatkowymi elementami

składowymi systemu w ofercie AKS Zielonka

są: narożniki wewnętrzne, zewnętrzne,

łączniki kątowe oraz zakończenia.

Dopasowane akcesoria podnoszą estetykę

instalacji oraz skracają czas montażu i obniżają

jego koszty.

www.aks-zielonka.pl

Fot. 2. MKI 10x15 Fot. 3. MKI 20x35 Fot. 4. MKI 40x40

14 Fachowy Elektryk

NOWA SERIA KANAÓW

instalacje

fotowoltaiczne

NOWOŚĆ !

MKI

10/10

10/15

NOWE WYMIARY

NOWE ZAMKNICIE

15/15

20/25

B

25/25

A

20/35

15

WWW.AKS-ZIELONKA.PL

Fachowy Elektryk

kable

i przewody

Bezhalogenowy przewód

promocja

N2XH-J(O) 0,6/1kV B2ca

Obserwując tendencje, jakie aktualnie dominują na rynku budowlanym, jednoznacznie

można stwierdzić, że przewody i kable bezhalogenowe coraz częściej pojawiają się

w projektach i instalacjach dotyczących obiektów budowlanych.

Rys. 1

Kabel N2XH-J(O) 0,6/1kV B2ca

Obowiązujące w Polsce ustawodawstwo

definiuje, iż obiekty budowlane muszą

być zaprojektowane i wykonane w taki

sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru

maksymalnie ograniczyć powstawanie

i rozprzestrzenianie się ognia i dymu, także

na sąsiadujące budynki. Zastosowane w instalacjach

elektrycznych materiały powinny

umożliwić skuteczną ewakuację ludzi

oraz sprawną akcję ekip ratunkowych. Tego

typu uwarunkowania mogą być osiągnięte

dzięki zastosowaniu w instalacjach elektrycznych

kabli i przewodów bezhalogenowych.

Tylko te konstrukcje w przypadku

pożaru gwarantują cechy bezpieczeństwa

dla zdrowia i życia:

• nie emitują szkodliwych związków halogenowych

(Fluoru, Chloru, Bromu,

Jodu)

• jedynym produktem spalania jest dwutlenek

węgla i woda

• nie wytwarzają toksycznych, korozyjnych

gazów trujących

• nie rozprzestrzeniają ognia

• nie emitują dymu

• nie podnoszą temperatury otoczenia

• mają właściwości samogasnące

• niektóre z nich tzw. kable bezpieczne podtrzymują

poprawną pracę instalacji w warunkach

pożaru przez określony czas.

Obowiązująca od 01.07.2016 r. dyrektywa

o nazwie CPR narzuca nowe wymagania

w zakresie bezpieczeństwa pożarowego.

Zgodnie z normą EN50575, wprowadza ona

klasy reakcji na ogień, tzw. euroklasy – wskazujące

w jakim stopniu wyrób przyczynia się

do rozwoju ognia. Zaczynając od najwyższej

wyróżniamy: Aca, B1ca, B2ca, Cca,

Dca, Eca, Fca. Są także kryteria dodatkowe

uwzględniające wydzielanie dymu, występowanie

płonących kropli oraz kwasowość

produktów rozkładu termicznego i spalania:

• s1, s2, s3 - wydzielanie dymu

• d0, d1, d2 - wydzielanie płonących kropel/cząstek

• a1, a2, a3 - wydzielanie kwasów.

Odpowiedni dobór kabli i przewodów jest

szczególnie ważny dla instalacji elektrycznych

działających w miejscach użyteczności

publicznej oraz dla miejsc o podwyższonych

wymaganiach przeciwpożarowych, np: szpitale,

szkoły, muzea, lotniska, dworce kolejowe,

autobusowe, galerie handlowe, tunele itp.

Euroklasa Metody testowania Kryterium dodatkowe Przykładowe wyroby

Aca EN ISO 1716 - kable bezhalogenowe

B1ca EN 50399 EN 60332-1-2

B2ca EN 50399 EN 60332-1-2

wydzielanie dymu

(s1, s2), płonących

kropli/cząstek (d1,d2)

oraz kwasów (a1)

kable bezhalogenowe

PVC twarde,

kable bezhalogenowe

Cca EN 50399 EN 60332-1-2 kable bezhalogenowe

Dca EN 50399 EN 60332-1-2

Eca EN 60332-1-2 brak wymagań

Fca

Tabela. 1

Nie spełniające wymagań

EN 60332-1-2

brak wymagań

Oznaczania klasy kabli zgodnie z wytycznymi normy EN50575.

kable z bardzo dobrym

gatunkowo PVC

kable z PVC

oraz polietylenowe

kable polietylenowe,

PVC i innych polimerów

16 Fachowy Elektryk

kable

i przewody

INFORMACJE

TECHNICZNE:

Żyły

Izolacja

Kolory izolacji

Powłoka

wypełniająca

Powłoka

Temperatura pracy

Minimalna temp.

podczas układania

Maksymalna temp.

żyły przy zwarciu

Napięcie

znamionowe

Promień gięcia

Zastosowanie

Reakcja na ogień

Kabel elektroenergetyczny o żyłach miedzianych, o izolacji z polietylenu

usieciowanego (2X) i o powłoce z tworzywa bezhalogenowego

(H) nierozprzestrzeniającego płomienia, o ograniczonym

wydzielaniu dymu oraz gazów korozyjnych podczas spalania, z żyłą

ochronną (J) lub bez żyły ochronnej (O).

Miedziane, wg normy PN-EN 60228

RE - jednodrutowe kl. 1

RM - wielodrutowe kl. 2

Specjalny bezhalogenowy polietylen sieciowany XLS

N2XH-O

1 żyłowe-czarna

2 żyłowe-niebieska, brązowa

3 żyłowe-brązowa, czarna, szara lub niebieska, brązowa, czarna

4 żyłowe-niebieska, brązowa, czarna, szara

5 żyłowe- niebieska, brązowa, czarna, szara, czarna

N2XH-J

1 żyłowe- zielono-żółta

2 żyłowe- zielono-żółta, czarna

3 żyłowe- zielono-żółta, niebieska, brązowa

4 żyłowe- zielono-żółta, brązowa, czarna, szara lub zielono-żółta,

niebieska, brązowa, czarna

5 żyłowe- zielono-żółta, niebieska, brązowa, czarna, szara

Specjalna guma bezhalogenowa

Specjalna bezhalogenowa, samogasnąca, nierozprzestrzeniająca

płomienia, kolor czarny

Od -40 o C do +90 o C

-5 o C

+250 o C

0,6/1 kV

Dla kabli jednożyłowych – 15 x średnica zewnętrzna kabla

Dla kabli wielożyłowych – 12 x średnica zewnętrzna kabla

Kable bezhalogenowe zasilające do instalacji w obiektach gdzie życie

ludzkie lub dobra materialne muszą być chronione na wypadek

pożaru, kable są przeznaczone do układania w pomieszczeniach

suchych i wilgotnych, na tynku, wtynkowo i pod tynkiem, w ścianach

murowanych i bezpośrednio w betonie, jedynie do układania na stałe,

w przypadku instalacji na zewnątrz lub pod ziemia należy umieścić

kable w kanałach kablowych lub rurach.

• odporność na rozprzestrzenianie płomienia (ognioodporność):

IEC 60332-1-2, PN-EN 60332-2

• emisja dymów podczas spalania: IEC 61034-2, PN-EN 61034-2

przepuszczalność światła ≥ 60% < 80%

• emisja korozyjnych gazów podczas spalania: IEC 60754-2,

PN-EN 60754-2, pH > 4,3

• konduktywność < 2,5μs/mm

• klasa reakcji na ogień (wg EN 50575)

• kable jednożyłowe: B2ca-s1b,d1,a1

• kable wielożyłowe: B2ca-s1b,d0,a1

Bębny oraz inne formy zgodnie z życzeniem klienta

Tabela. 2 Specyfikacja kabli N2XH-J (O) 0,6/1 kV B2ca

Fabryka Kabli Elpar wychodząc naprzeciw

aktualnym wymaganiom w obszarze

bezpieczeństwa pożarowego budynków

dysponuje rozbudowaną ofertą kabli i przewodów

bezhalogenowych. Istotną pozycją,

cenioną i stosowaną przez odbiorców jest

bezhalogenowy kabel N2XH-J(O) 0,6/1kV.

Zastosowane do produkcji tego kabla odpowiedniej

jakości tworzywa pozwoliły osiągnąć

bardzo wysoką klasę reakcji na ogień,

czyli B2ca. Jest to kabel elektroenergetyczny

wykonany zgodnie normą VDE o żyłach

miedzianych, izolacji z polietylenu usieciowanego

i o powłoce z tworzywa bezhalogenowego.

Wyrób gwarantuje nierozprzestrzenianie

płomienia i ograniczone wydzielanie

dymów oraz gazów korozyjnych podczas

spalania. Występuje w wersji z żyłą ochronną

lub bez żyły ochronnej.

Bezhalogenowe kable N2XH-J(O) B2ca

0,6/1kV przeznaczone są do przesyłania

energii elektrycznej oraz do pracy w energetycznych

urządzeniach przemysłowych,

kontrolnych, zabezpieczeniowych i sterowniczych.

Wykorzystywane do ułożenia

na stałe np. w liniach produkcyjnych lub

urządzeniach klimatyzacji. Służą do układania

w pomieszczeniach suchych i wilgotnych,

na tynku, wtynkowo i pod tynkiem,

w ścianach murowanych i bezpośrednio

w betonie W przypadku instalacji na zewnątrz

lub pod ziemią należy umieścić kable

w kanałach kablowych lub rurach.

Oferowany przez Elpar kabel bezhalogenowy

N2XH-J(O) B2ca spełnia wymagania

międzynarodowych norm i standardów jakości.

Elementem nadrzędnym w proklienckiej

polityce firmy Elpar jest dobór i zastosowanie

na każdym etapie procesu produkcji

wysokiej klasy komponentów, wykorzystanie

najnowszych technologii oraz rygorystyczny

system kontroli jakości. Pozwala

to tworzyć przewody i kable najlepszego

gatunku, o wszechstronnych możliwościach

zastosowania. Wysoka jakość oferowanego

produktu została potwierdzona wynikami

badań przeprowadzonych w niezależnych

notyfikowanych laboratoriach.

Zachęcamy do stosowania bezhalogenowego

przewodu N2XH-J(O) B2Ca w przekonaniu,

że jako bezpieczny, zaawansowany

technologicznie produkt spełni oczekiwania

odbiorców.

www.elpar.pl

Fachowy Elektryk

17

osprzęt

elektroinstalacyjny

Puszki łączeniowe

Spelsberg „Red Range”

promocja

Firma Spelsberg to markowy producent puszek odgałęźnych i obudów w dużej mierze

przeznaczonych do stosowania w trudnych warunkach np. wilgoć, zapylenie lub czynniki

atmosferyczne.

Jedną z rodzin produktowych są naścienne,

bezhalogenowe puszki łączeniowe Red

Range (Czerwona Seria) przeznaczone

na napięcie 400 V AC, a większość z nich

posiada zoptymalizowany zatrzaskowy system

otwierania i zamykania pokrywy oraz

dedykowane miejsce na opis.

Fot. 2.

Puszka Q 12 - montaż w suficie podwieszanym.

Fot. 1.

Puszka Q4.

Puszki RR wyposażone są w twarde lub miękkie

wpusty kablowe, dzięki czemu nie wymagają

użycia dodatkowych dławnic kablowych.

Ze względu na jednolity materiał bez

domieszek granulatów gorszej jakości mogą

być stosowane bezpośrednio na podłożach

palnych np. drewno. Posiadają opatentowany

system mocowania zewnętrznego (także

opaskami), a parametry techniczne poparte są

certyfikatem VDE.

Oferowane są jako puste lub w komplecie

z zaciskami, a wersje z twardymi wpustami

fabrycznie wyposażane są w narzędzia do wykonywania

otworów na przewody (dla opakowań

zbiorczych). Wśród akcesoriów zamawianych

dodatkowo dostępne są np.: uchwyty

kablowe, zaślepki oraz zaciski. Dominującym

kolorem dla tej rodziny jest szary przemysłowy,

ale wybrane puszki RR dostępne są także

w innych kolorach w tym czerwony dla obwodów

oświetlenia awaryjnego.

Typoszereg Red Range obejmuje następujące

produkty:

• Q 4/Q-Mini: 89x43x34 mm oraz Q 12:

85x85x37 mm, IP 20, mocowanie zewnętrzne

oraz uchwyty odciążające naciąg

przewodów w lampach wiszących

Konstrukcja wpustów daje tu możliwość

wygodnego i szybkiego łączenia

przewodów poza puszką (np. przy sufitach

podwieszanych) i stąd oznaczenie

Q od quick

18 Fachowy Elektryk

osprzęt

elektroinstalacyjny

Fot. 3. Puszka i 12 - miejsce na opis. Fot. 4.

Puszki i 12.

• AP 7: 78x78x27 mm , IP 30, pokrywa

zakręcana na śrubę, mocowanie wewnętrzne

• i 12: 85x85x37 mm, IP 55, mocowanie

zewnętrzne oraz uchwyty odciążające

naciąg przewodów w lampach wiszących.

Dostępna także jako: biała, czarna,

zielona, czerwona

• 2K-12: 85x85x37 mm, IP 55, mocowanie

wewnętrzne, wyposażona w elastyczne

membrany uszczelniające wprowadzenia

przewodów. Dostępna także

w kolorze : białym, czarnym, brązowym,

zielonym, czerwonym oraz z mocowaniem

zewnętrznym jako 2K-12 AB

• i 16: 130x85x37 mm, IP 55, mocowanie

zewnętrzne oraz uchwyty odciążające

naciąg przewodów w lampach wiszących

Fot. 5. Puszka Mini 25.

Fot. 6. Puszka 2K-12. Fot 7. Puszka i 16.

• Mini 25: 89x43x37 mm, IP 55, mocowanie

zewnętrzne, dedykowana dla instalacji

z małą ilością miejsca jak sufity podwieszane

i kanały kablowe. Dostępna także

jako: biała, czarna, zielona, czerwona

• 2K-Mini: 89x43x37 mm, IP 55, mocowanie




w kolorach : białym, czarnym, czerwonym

oraz z mocowaniem zewnętrznym

jako 2K-Mini AB

• Sd 7: 75x75x37 mm, IP 55, mocowanie

zewnętrzne, dostępna również w kolorze

czerwonym

• 2K-16: 130x85x37 mm, IP 55, mocowanie




w kolorze białym lub z mocowaniem

zewnętrznym jako 2K-16 AB

• UP 6: podtynkowa średnica 80 mm,

wysokość 32 mm, IP 54, posiada samouszczelniające

się wpusty membranowe

oraz oddzielną pokrywkę wyrównawczą.

Robert Marzec

Więcej szczegółów na www.spelsberg.pl

Fot. 8.

Wygodne otwieranie puszki.

Fachowy Elektryk

19

osprzęt

elektroinstalacyjny

Puszki łączeniowe do montażu

w dociepleniu zewnętrznym

Od kiedy developerzy zażyczyli sobie gniazda na balkonach i tarasach, pojawił się problem

z montażem puszek elektrycznych w dociepleniu. Konieczne do rozwiązania stały się kwestie

stabilności zainstalowanego osprzętu, przy jednoczesnym uniknięciu mostków termicznych.

W sukurs instalatorom przyszli producenci, którzy przygotowali puszki dedykowane instalacji

uwzględniającej wymagania izolacyjne budynków.

Standardem jest obecnie ocieplanie ścian

styropianem, którego grubość wynosi od 12

do 15 cm, a w przypadku bardziej wymagających

inwestorów, nawet od 18 do 20 cm.

Oczywiście, osadzenie zwykłej puszki w takim

materialne jest problematyczne. Przez

lata instalatorzy radzili sobie z tym zadaniem

na różne sposoby: mocując puszkę pianką

lub klejem do styropianu i wzmacniając ją

plastikowymi kołkami wbijanymi w różnych

kierunkach czy też wklejając drewnianą podstawę

pod puszkę. Problemem było jednak

już samo kupienie odpowiednio długiej puszki.

Do czasu, aż producenci przejęli pałeczkę

i przygotowali produkty instalacyjne dedykowane

montażowi w dociepleniach.

Jedne z pierwszych tego typu produktów zaprezentowane

zostały na targach mniej więcej

dekadę temu. Od tego czasu oferta rozwinęła

skrzydła, zastępując prowizorkę dopracowanymi

systemowymi rozwiązaniami.

Puszki i płyty montażowe

do dociepleń

Konstruując puszki i płyty montażowe

do dociepleń producenci musieli zmierzyć

się m.in. z zadaniem zapobiegania powstawaniu

mostków cieplnych. Oczekiwanym

walorem tego typu produktów jest też uniwersalność,

a zatem możliwość montażu

na różnych rodzajach dociepleń (wełna

mineralna, styropian), a także swobodnego

dopasowywania do grubości warstwy ocieplającej.

Pozwala na to zastosowanie tuby

nośnej, którą można przyciąć do wymiaru

szerokości styropianu lub innego materiału

izolacyjnego. Ważne jest, aby zachować

przy tym należytą staranność i precyzję.

Obecnie na rynku znaleźć można puszki

i płyty montażowe do dociepleń – w zależności

od produktu – pozwalające na instalację

na styropianie o grubości od 50 do nawet

zdaniem EKSPERTA

Mariusz Góraj

TEMA 2 - przedstawiciel Kaiser w Polsce

„Dlaczego warto wybrać specjalistyczne puszki fasadowe przeznaczone do

montażu w ociepleniu a nie standardowe, uniwersalne rozwiązania?”

Główną zaletą specjalistycznych puszek fasadowych do montażu w ociepleniu jest

niewątpliwe niwelacja, a nawet całkowite pozbycie się występowania mostków termicznych

w miejscu montażu. Niezależne badanie prowadzone przez Passivhaus

Institut w Darmstadt pokazuje, że fasadowa płyta montażowa firmy Kaiser posiada

punktowy współczynnik przenikania ciepła (strat ciepła) xWB < 0,01 W/K i spełnia

wymagania dla elewacji wolnej od mostków termicznych. Dzięki takiemu rozwiązaniu

unikamy strat ciepła w miejscu montażu oświetlenia, paneli domofonowych,

osprzętu elektrycznego oraz wielu innych elementów montowanych w powłoce izolacyjnej,

do montażu których przystosowane są uniwersalne puszki fasadowe Kaiser.

Dodatkowo, dzięki specjalnemu systemowi montażowemu rozwiązania Kaiser

umożliwiają szybki i prosty montaż na elewacji przed rozpoczęciem prac montażu

izolacji cieplnej. Dedykowane puszki fasadowe Kaiser umożliwiają montaż idealnie

na głębokość izolacji cieplnej, tak aby później zamontowane elementy były zgrane

z jej grubością, puszki fasadowe przeznaczone są do montażu w izolacji o grubości

od 60 do aż do 340 mm. Ponadto są uniwersalne w zakresie możliwych do zastosowania

rozwiązań (oprawy oświetleniowe, puszki elektryczne do montażu osprzętu

itd.) Montaż puszek przed rozpoczęciem prac ociepleniowych gwarantuje też, że przy

późniejszym montażu osprzętu nie zostanie naruszona izolacja termiczna budynku.

W zakresie montażu osprzętu elektrycznego, należy jednocześnie pamiętać, że

osprzęt montowany na elewacji budynku musi być osprzętem dedykowanym do

zastosowań zewnętrznych, na przykład specjalna seria TX44 firmy Gira, przeznaczona

do zastosowań zewnętrznych seria odporna na warunki atmosferyczne

o unikalnym industrialnym design.

Fot. 1.

Zastosowanie specjalistycznych puszek do montażu w dociepleniu oraz dedykowanego

do nich osprzętu całkowicie eliminuje problem występowania mostków

termicznych.

FOT: KAISER/TEMA

20 Fachowy Elektryk

osprzęt

elektroinstalacyjny

zdaniem EKSPERTA

Lucyna Rzeczycka

KOPOS ELEKTRO PL Sp. z o.o.

„Co zyskujemy wybierając specjalistyczne puszki do

instalacji przyrządów w ocieplonych elewacjach?”

Puszki przeznaczone do montażu w docieplanych fasadach

budynków mają wiele zalet. Jedną z podstawowych jest fakt,

że ich konstrukcja oraz sposób montażu eliminuje powstawanie

mostków cieplnych. Jak wiemy mostki termiczne

mogą powodować wiele problemów z których najważniejsze

to utrata ciepła a co za tym idzie straty energetyczne oraz

powstałe wskutek zawilgocenia grzyby lub pleśń. Zestawy

puszek do dociepleń zapewniają łatwą i szybką instalację

urządzeń zewnętrznych takich jak gniazdka, wyłączniki

(puszka KEZ, KEZ-3) oraz świateł zewnętrznych, czujników

ruchu, gniazdek 400 V (płyta montażowa MDZ). Uniwersalna

i funkcjonalna konstrukcja pozwala zamontować takie

puszki we wszystkich rodzajach docieplenia a także łatwo

dostosować puszkę do końcowej grubości izolacji. Dostępne

na rynku puszki i elementy do dociepleń pozwalają na

dowolne zwiększanie pola montażowego tak aby móc dopasować

je do konkretnych potrzeb. Dobrym rozwiązaniem

będą także puszki które umożliwiają montaż przyrządów

w ramkach zespolonych. W przypadku potrzeby montażu

cięższych elementów puszki te sprawdzą się dzięki dużej

nośności. Na rynku dostępne są także puszki uniwersalne

które umożliwiają montaż pod tynk, ale również do dociepleń.

Zaletą jest możliwość regulacji głębokości instalacyjnej samych

puszek (seria KUZ produkcji Kopos). Na uwagę zasługują tu zestawy

z otwieranym wieczkiem które zawierają dodatkowo płytę

montażową zwiększającą wartość użytkową tego systemu.

Płyta umożliwia montaż klasycznego oprzyrządowania, które

w przypadku montażu w ocieplonym budynku, są bezpiecznie

ukryte pod otwieranym wiekiem.

„Czy przy wyborze puszki elewacyjnej należy wziąć pod

uwagę rodzaj i grubość docieplenia?”

Dostępne na rynku puszki sprzedawane są zazwyczaj z konkretnymi

rekomendacjami producenta w zakresie maksymalnej

i minimalnej grubości materiału izolacyjnego w którym

mają być instalowane. W przypadku produktów firmy Kopos,

puszka KEZ może być montowana przy grubości ocieplenia

100-250 mm a z kolei płyta montażowa MDZ umożliwia montaż

urządzeń przy grubości warstwy ocieplającej 50-200 mm. Przy

czym producenci dają zazwyczaj możliwość regulacji i dostosowania

długości elementów do grubości ocieplenia w podanym

zakresie. Większość puszek do elewacji dzięki ich uniwersalnej

konstrukcji nadają się do montażu w różnych rodzajach docieplenia.

Przy montażu należy także zwrócić uwagę na grubość

tynku - przy instalacji przyrządów na grubszym tynku zaleca się

doszczelnienie przyrządów silikonem.

300 mm (nowość w ofercie firmy KOPOS

z serii KEZ), a w przypadku grubszego lub

chropowatego tynku, z zaleceniem uszczelnienia

przyrządu przy pomocy silikonu.

Puszki wykonane są z materiału samogasnącego,

bezhalogenowego PP, a ich odporność

termiczna – co jest ważne m.in. ze względu

na montaż zewnętrzny – wynosi od -25

Fot. 2.

Przykład montażu puszki.

FOT: KOPOS

do +60 st. Celsjusza. Istotne jest również

to, że producent do zestawu dołącza dwa

uzupełniające ocieplenie elementy ze styropianu,

dzięki którym podczas montażu ocieplenia

budynku łatwiej dopasować puszkę

do jego prostej powierzchni. Elementy te

umożliwiają również montaż w już istniejącej

elewacji.

REKLAMA

Fachowy Elektryk

21

osprzęt

elektroinstalacyjny

Fot. 3.

Kompletny zestaw montażowy.

FOT: KOPOS

Oczywiście w gamie produktów dostępnych

na rynku znajdziemy także uniwersalne

puszki, stosowane nie tylko do dociepleń.

W dostępnych seriach znaleźć można puszki

do instalacji podtynkowych oraz do docieplanych

budynków, wyposażone w pokrywę

standardową dokręcaną, lub otwieraną,

z zamkiem click-clack.

Fot. 4.

wypatrzone NA RYNKU

Poniższe prezentacje nie stanowią oferty handlowej. Są tylko przykładami produktów dostępnych w sprzedaży internetowej.

KOPOS KEZ KB Gniazdo instalacyjne, izolowane

120x120x200 mm do instalacji urządzeń

w izolowanych elewacjach termicznie, o grubości

50-200 mm. W zestawie znajdują się najwyższej

jakości kołki rozporowe i wkręty do drewna przeznaczone

do montażu. Produkt charakteryzuje

wytrzymała konstrukcja.

Cena: 69,49 zł

Źródło: www.conrad.pl

Puszka elektroinstalacyjna z płytą montażową

do styropianu 60 mm SIMET. Blok z osadzoną

puszką ma głębokość 200 mm i pozwala

na dopasowanie jego głębokości w granicach od 80-

200 mm - w zależności od grubości ocieplenia.

Cena: 69,94 zł

Źródło: www.tim.pl

Fasadowa puszka teleskopowa 68x70x50 mm

80-200MM P/T Kaiser przeznaczona do ścian

i stropów z izolacja zewnętrzną. Możliwość regulacji

głębokości montażu od 80 do 200 mm.

Cena: 72,38 zł

Źródło: www.elektrykasklep.pl

FOT: KAISER/TEMA

Puszka wielokrotna - możliwość

regulacji głębokości 60-160 mm.

Krótka instrukcja montażu

Puszkę najlepiej jest mocować w trakcie

docieplania budynku. Przed montażem

konieczne jest przycięcie nośnika zawierającego

zamkniętą izolację do wymaganej

długości w zależności od grubości warstwy

izolacyjnej. Po dopasowaniu długości tuby

i umieszczonej w niej izolacji, należy ją

przymocować do ściany za pomocą wkrętów

oraz kołków rozporowych, dobranych

stosownie do rodzaju muru. Następnie

przez tubę przeciąga się kabel, a także

umieszcza w niej skróconą poprzednio

izolację. W ostatnim kroku, przy pomocy

4 śrub do elementu nośnego należy przymocować

puszkę, w której dokonuje się

finalnego montażu.

W przypadku montażu w istniejącej elewacji,

sprawa nie jest taka prosta. Instalację

umożliwia to, że podstawa montażowa

wykonana z tworzywa sztucznego nie jest

większa od styropianowego wypełnienia.

Podkreślić jednak należy, że taki montaż

wymaga bardzo dużej precyzji. Do instalacji

w gotowej elewacji powinny być użyte

kołki rozporowe do szybkiego montażu.

Problematyczne może się okazać również

precyzyjne osadzenie trzech pojedynczych

puszek w ramce potrójnej, ponieważ pomiędzy

pojedynczymi puszkami materiał

ocieplenia będzie albo osłabiony, albo

wcale go nie będzie. W takim przypadku

warto rozważyć wybór puszki mocowanej

bezpośrednio do ściany budynku, takiej jak

KEZ-3 KB.

Kto produkuje?

Choć oferta firmy KOPOS w zakresie

puszek stosowanych w przypadku dociepleń

wydaje się najbardziej kompleksowa,

na uwagę zasługują również produkty firm

KAISER i SIMET, które znajdą zastosowanie

przy nieco węższym dociepleniu

(do ok. 60 mm), przy czym KAISER ma

w swojej ofercie również adaptery montażowe,

o głębokości 100 mm. W przypadku

firmy SIMET ciekawym produktem jest

puszka EP20, która fabrycznie została osadzona

w styropianie. Producent wyposażył

ją w dodatkową wkładkę tworzącą platformę

montażową.

Pomimo nieco wyższej ceny specjalistycznego

osprzętu, w przypadku montażu

puszki na dociepleniu wybór produktu ma

bardzo duże znaczenie ze względu na późniejsze

użytkowanie gniazdka. Niestety,

wiele osób wyciąga wtyczkę szarpiąc za

przewód, co przy niewłaściwym osprzęcie

może powodować wyrwanie gniazda wraz

z puszką i uszkodzenie elewacji.

Damian Żabicki

22 Fachowy Elektryk

bezpieczniki

i zabezpieczenia

promocja

Bezpieczniki firmy SIBA - zastosowanie

w magazynach energii z akumulatorami

Magazyny energii mogą być źródłem

zasilania tylko wtedy gdy są sprawne.

• Systemy umożliwiające pracę urządzeń

w przypadku awarii zasilania są zróżnicowane

od małych urządzeń UPS do baterii

akumulatorów zapewniających zasilanie

całych zakładów. Jest zatem

sprawą kluczową, aby systemy zasilania

awaryjnego same działały bez zarzutu.

Bezpieczniki produkowane przez firmę

SIBA zabezpieczają urządzenia, które

w przypadku awarii zasilania dostarczają

energię kluczowym odbiorom.

• Coraz częściej regulowanie częstotliwości

sieci w elektrowniach wykorzystujących

energie odnawialne, odbywa

się za pomocą stacjonarnych magazynów

energii o mocy kilku megawatów,

zaprojektowanych tak aby stanowiły

rezerwę. Również tutaj niezbędne są

aparaty zabezpieczające systemy przed

uszkodzeniem. Tę funkcję mogą spełniać

bezpieczniki firmy SIBA.

• Zakłady przemysłowe stosują w swoich

sieciach urządzenia zasilania rezerwowego

z akumulatorami aby sterować połączeniami

z publiczną siecią energetyczną.

Uszkodzenie takich elementów może

mieć negatywne konsekwencje dla procesu

produkcji. Można jednak tego uniknąć

stosując bezpieczniki firmy SIBA.

Fot. 2.

Wkładka topikowa cylindryczna o charakterystyce gPV

Tylko odpowiednio dobrane

bezpieczniki spełniają swoją rolę

• O ile dane katalogowe wyraźnie nie dopuszczą

takiej możliwości, bezpieczniki

zaprojektowane na prąd przemienny nie

powinny być stosowane w obwodach

prądu stałego. W przypadku awarii zasilania,

kiedy system przestawia się

na zasilanie z akumulatorów skutkuje to

prądami rozładowania, których wartości

i charakterystyki czasowe przypominają

te, którymi charakteryzują się prądy

zwarciowe. Wymaga to zastosowania

specjalnych, szybszych bezpieczników.

• Posiadanie dużego doświadczenia

w dziedzinie rozwiązań z użyciem bezpieczników

ultraszybkich w porównywalnych

konfiguracjach technicznych

jak np. w energoelektronice, umożliwia

firmie SIBA zapewnienie skutecznej

ochrony również rozbudowanym zestawom

akumulatorów, a także głównym

obwodom zasilania.

• Nawet standardowa oferta bezpieczników

ultraszybkich pełno- i niepełnozakresowych

jest tak duża, że SIBA jest w stanie

szybko zaproponować odpowiednie rozwiązanie.

Nasz dział badawczo-rozwojowy

z pewnością pomoże w bardziej skomplikowanych

przypadkach.

jeszcze dobierane na podstawie „ogólnie

stosowanej wiedzy”. Odnośnie dobierania

bezpieczników najczęściej słyszy się

że „wystarczy określić prąd i napięcie znamionowe”.

Wraz z pojawieniem się technologii fotowoltaicznej,

SIBA zaczęła opracowywać

specjalne bezpieczniki do obwodów fotowoltaicznych,

a także zainteresowała się

wymagającymi zabezpieczenia obwodami

z akumulatorami.

Po technicznych dyskusjach z producentami

akumulatorów oraz z pomocą uczelni

technicznych zajmujących się tym tematem,

SIBA opracowała kryteria doboru, które

mogą mieć szerokie zastosowanie do większości

obwodów z akumulatorami.

Kryteria te pokazują, że oprócz napięcia

i prądu roboczego, muszą zostać uwzględnione

również inne czynniki, tak aby w razie

awarii, prąd zakłóceniowy został wyłączony

zanim dojdzie do uszkodzenia instalacji.

Fot. 1.

Wkładki topikowe nożowe prądu

stałego

Cztery kroki do dobrania

odpowiedniego bezpiecznika

Jako producent bezpieczników topikowych,

SIBA posiada rozwijane od dziesięcioleci

portfolio, obejmujące różnorodne bezpieczniki

do zabezpieczania w przypadku przeciążeń

i zwarć w sieciach elektrycznych.

Podczas gdy w większości rodzajów instalacji

zastosowania bezpieczników zostały

znormalizowane, to w przypadku szczególnie

wrażliwych obwodów z akumulatorami,

urządzenie zabezpieczające jest wciąż

Krok 1: Określenie napięcia znamionowego

bezpiecznika

Napięcie znamionowe prądu stałego bezpiecznika

nie powinno być mniejsze od najwyższego

napięcia występującego w obwodzie

prądu stałego, tzn. napięcia ładowania

akumulatora U ł

U nb ≥ U ł

W kartach katalogowych określa się czy

bezpieczniki posiadają zdolność wyłączania

prądu przemiennego czy stałego. W przypadku

kiedy określono wyłącznie napięcie znamionowe

prądu przemiennego, bezpieczniki

tylko w wyjątkowych okolicznościach nadają

się do stosowania w obwodach prądu stałego.

Należy skonsultować się z producentem

aby potwierdzić, czy powszechnie znany fakt

„znamionowe napięcie prądu stałego = 0,7

Fachowy Elektryk

23

bezpieczniki

i zabezpieczenia

znamionowego napięcia przemiennego”, ma

w tym przypadku zastosowanie. Producent

powinien wypowiedzieć się również na temat

dopuszczalnej stałej czasowej zwartego

obwodu. Jednak w większości przypadków

nie jest to konieczne, ponieważ w obwodach

z akumulatorami można spodziewać się stosunkowo

małych stałych czasowych (często

krótszych niż 2 ms).

Cykle

ładowania/

rozładowania

Kilka razy

dziennie

Współczynnik k Batt

Zależnie od cyklu i czasu rozładowania

0,7 0,7 0,6 0,6 ‐ ‐ ‐

Zastosowanie

w

np.

Magazyn

energii

instalacji

PV

Krok 2: Określenie najmniejszego prądu

znamionowego bezpiecznika

Odpowiednią wartością do określenia najmniejszego

prądu znamionowego bezpiecznika

I n min jest największa wartość prądu

występująca w obwodzie rozładowania

akumulatora, tzn. prąd rozładowania akumulatora

I e występujący w końcowej fazie

procesu rozładowania. Można ją obliczyć

korzystając z mocy wejściowej falownika

S n [VA] oraz napięcia w końcowej fazie

rozładowania U e , uwzględniając przy tym

współczynnik mocy (np. 0,8) oraz sprawność

ƞ (0,85-0,97).

I e = S n cos ɸ /U e ƞ

I n min ≥ I e

Krok 3: Uwzględnienie dodatkowych

czynników

Przewidywane zastosowanie magazynu

energii może mieć taki sam wpływ na wybór

prądu znamionowego bezpiecznika jak

warunki otoczenia występujące w miejscu

umieszczania bezpieczników w obudowach

lub szafach sterowniczych. Jak powszechnie

wiadomo nie ma JEDNEGO

czasu rozładowania, JEDNEGO prądu

rozładowania ani JEDNEJ częstości ładowania/rozładowania.

Uwzględnia się różne

zastosowania opierając się na współczynniku

k Batt odnoszącym się do minimalnego

prądu znamionowego. Mimo wszystko 30-

to minutowy czas rozładowania połączony

z pojedynczym cyklem ładowania/rozładowania

raz na miesiąc powinien być traktowany

zupełnie inaczej, niż sytuacja jaka ma

miejsce w magazynie energii instalacji fotowoltaicznej,

gdzie takich cykli jest kilka

w ciągu dnia. W tabeli 1 (patrz powyżej)

podano współczynniki k Batt dla zastosowań

w różnych urządzeniach z akumulatorami.

Przy stosowaniu tych współczynników,

dopuszcza się pewną wymaganą przeciążalność.

Tab. 1.

Raz dziennie 1 0,85 0,85 0,7 0,7 0,6 0,6

Raz na

tydzień

Raz na

miesiąc lub

rzadziej

Czas 10

rozładowania min

Współczynnik k Batt

k

,

,

,

,

,

,

Magazyn

energii

1 1 0,85 0,85 0,7 0,7 0,6 UPS

1 1 1 0,85 0,85 0,7 0,7 UPS

30 min 60 min 3 h 5 h 10 h 20 h

I n ≥ I n min / k Batt

Temperatura otoczenia znacznie odbiegająca

od 30 o C również może mieć wpływ

na wybór prądu znamionowego. W tym

Rys. 1.

Uwzględnienie temperatury otoczenia

24 Fachowy Elektryk

Krok 3: Uwzględnienie dodatkowych czynników

Wyboru kategorii użytkowania możemy

dokonać w oparciu o najdłuższy czas przedłukowy

dopuszczalny w przypadku zwarładowania/rozładowania

raz na miesiąc powinien być traktowany

zupełnie inaczej, niż sytuacja jaka ma miejsce w magazynie bezpieczniki energii

instalacji fotowoltaicznej, gdzie takich cykli jest kilka i w zabezpieczenia

ciągu dnia. W

tabeli 1 (patrz powyżej) podano współczynniki k Batt dla zastosowań w

różnych urządzeniach cia. z Aby akumulatorami. zrobić, trzeba najpierw obliczyć Przy stosowaniu tych

przypadku można posłużyć się standardowym

wykresem obniżenia parametrów znamionowych

dla wkładek topikowych.

współczynników, dopuszcza naładowanego się pewną akumulatora, wymaganą korzystając przeciążalność.

I n ≥ I n min / k Batt k th

I n

Jak pokazano na Rys. 1, temperatura otoczenia

wynosząca np. 70 o C w szafie sterującej,

może spowodować konieczność obniżenia

prądu znamionowego ze 100 A do 70 A.

Krok 4: Wybór kategorii użytkowania

W obwodach ładowania prądu stałego stosowane

są bezpieczniki następujących kategorii

użytkowania:

aR – Wkładki o niepełnozakresowej zdolności

wyłączania do zabezpieczania półprzewodników

(„niepełnozakresowe, ultraszybkie”)

gS (gRL) – Wkładki o pełnozakresowej I

zdolności wyłączania do zabezpieczania n

półprzewodników i przewodów („pełnozakresowe,

szybkie”)

gG – Wkładki o pełnozakresowej zdolności

wyłączania ogólnego przeznaczenia

(„pełnozakresowe, zwłoczne”).

maksymalny prąd zwarciowy I zB w pełni

z napięcia jałowego U B oraz rezystancji wewnętrznej

akumulatora R B :

≥ I zB I= n

0,95U min B / R B / k Batt

Wartość tę należy nanieść w postaci piono-

Temperatura otoczenia wej znacznie linii charakterystykę odbiegająca czasowo-prą-odową bezpieczników (Rys. 2). Prowadząc

30 o C również może

mieć wpływ na wybór linię prądu poziomą z punktu znamionowego. przecięcia naniesionej

linii pionowej z charakterystyką czaso-

w W Polsce. tym przypadku

można posłużyć się standardowym wo-prądową bezpiecznika wykresem na wybrany prąd obniżenia parametrów

znamionowy, możemy na osi pionowej odczytać

czas topikowych.

znamionowych dla wkładek przedłukowy.

W podobny sposób postępujemy gdy chcemy

znać czas przedłukowy dla mniejszych

prądów przetężeniowych. W przypadku

≥ prądów Iprzetężeniowych n min / przekraczają-k Batt k th

cych prąd znamionowy bezpiecznika sześć

do dziesięciu razy, można zastosować bez-

Jak pokazano na wykresie pieczniki niepełnozakresowe; powyżej, dla prądów temperatura otoczenia

wynosząca np. 70 o przetężeniowych o krotności poniżej tej

C wartości w szafie niezbędne są sterującej, bezpieczniki pełnozakresowe.

Jeżeli prąd przetężeniowy

może spowodować

konieczność obniżenia prądu

znajduje się

znamionowego

w obrębie linii przerywanej

ze 100 A do 70 A.

na krzywej charakterystyki czasowo-prądowej

bezpiecznika niepełnozakresowego,

rozwiązanie takie jest niedozwolone.

Zatem wybór kategorii użytkowania (gG,

aR, gS (gRL)) decyduje o tym jak szybko

zostanie wyłączony prąd zwarciowy I zB .

Aktualną ofertę bezpieczników

prądu stałego produkcji firmy

SIBA do zabezpieczania akumulatorów

można znaleźć kontaktując

się z oddziałem producenta

SIBA Polska Sp. z o.o.

www.siba@siba-bezpieczniki.pl,

e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl

Pomimo tego, że w niniejszym artykule opisujemy

metodę czteroetapowego doboru

odpowiedniego zabezpieczenia obwodów

z akumulatorami, to zależności między złożonymi

systemami magazynowania energii

nie zawsze są łatwe do zrozumienia, a wprowadzane

do obliczeń wartości nie zawsze

łatwe do określenia. Nasz profesjonalny zespół

doradczy odpowie na Państwa pytania.

Zachęcamy do skontaktowania się z zespołem

SIBY w przypadku jakichkolwiek wątpliwości

odnośnie obliczeń.

Rys. 2.

Kategorie użytkowania i charakterystyki czasowo-prądowe

Fachowy Elektryk

25

bezpieczniki

i zabezpieczenia

Bezpieczniki topikowe

do instalacji PV

Właściwe użytkowanie instalacji fotowoltaicznej wymaga zastosowania odpowiedniego

zabezpieczenia paneli i pozostałych elementów biorących udział w procesie wytwarzania

energii. Cel ten można osiągnąć wyposażając instalację w bezpieczniki topikowe.

Bezpieczniki topikowe są powszechnie

wykorzystywane do zabezpieczania instalacji

elektrycznych przed przeciążeniami.

Korpusy wkładki wykonywane są z pełnowartościowego

steatytu, charakteryzującego

się dobrą odpornością na obciążenia

termiczne. W ich wnętrzu znajduje się element

topikowy z miedzi, przymocowany

do wewnętrznej części styku, wykonanego

z miedzi i mosiądzu i dodatkowo pokrytego

warstwą srebra i niklu, co zapewnia dobre

przewodzenie prądu. W korpusach znajduje

się również piasek kwarcowy, dzięki któremu

jeżeli topik ulegnie stopieniu, dużo łatwiej

go ugasić. Ponadto niektóre dostępne

na rynku wkładki topikowe wyposażone są

we wskaźniki zadziałania, które znajdują się

w przedniej części korpusu.

Na rynku oferowane są bezpieczniki oznaczone

jako AC i DC z podanymi wartościami

napięć znamionowych. Występują między

nimi znaczne różnice, m.in. w zakresie

zdolności wyznaczania prądów przemiennych

lub stałych.

Istotne znaczenie w przypadku bezpieczników

topikowych mają właściwe im poziomy

zabezpieczeń. I tak zadaniem poziomu

I jest wyłączanie prądów zwarciowych DC

w obszarze paneli w miejscu położonym

możliwie najbliżej paneli fotowoltaicznych.

Dzięki temu zyskuje się fizyczne i elektryczne

odłączenie każdego pojedynczego

panelu. Należy przy tym pamiętać, aby rozłącznik

był zainstalowany zarówno w biegunie

„+”, jak i „-” obwodu łańcucha paneli.

Z kolei poziom II zabezpieczeń stanowi

ochronę główną instalacji fotowoltaicznej

a zabezpieczenia zazwyczaj instaluje się

w pobliżu zacisków wejściowych przekształtnika.

Istotną rolę odgrywa elektryczne

połączenie z rozłącznikami pierwszego

poziomu. Do montażu bezpieczników przeznaczone

są podstawy bezpiecznikowe. I tu

też należy pamiętać, aby bezpiecznik był

zainstalowany zarówno na biegunie „+” jak

i „-” przekształtnika. Trzeba sprawdzić, czy

przekształtnik jest uziemiony, a jeżeli przewidziano

uziemienie bezpiecznik instaluje

się wyłącznie na jednym biegunie.

Wkładki do ogniw fotowoltaicznych

Standardowo w przypadku ogniw fotowoltaicznych

zastosowanie znajdują wkładki

topikowe oraz współpracujące z nimi rozłączniki

projektowane na napięcie o wartościach

900 i 1000 V DC. Ważnym ich

elementem jest specjalna charakterystyka

czasowo-prądowa t-I zbliżona do charakterystyki

gR bezpieczników odpowiedzialnych

za zabezpieczanie elementów

półprzewodnikowych. Co istotne, ich znamionowe

całki Joule’a przedłukowe i wyłączania

cechują bardzo niskie wartości.

Napięcie znamionowe wkładek topikowych,

umieszczonych w podstawach

bezpieczników lub rozłącznikach a zabezpieczających

główną instalację fotowoltaiczną,

wynosi 750-1100 DC.

Umiejscowienie tych wkładach ma istotne

znaczenie dla możliwości szybkiego odłączenia

przekształtnika od instalacji paneli

fotowoltaicznych, a więc całego obwodu

prądu stałego.

Jak dobierać bezpieczniki

Bezpieczniki topikowe w instalacjach PV

stosuje się głównie do wyłączenia prądów

zwarciowych DC w pobliżu modułów PV

oraz jako zabezpieczenie główne instalacji

fotowoltaicznej. Dobór bezpieczników

topikowych do instalacji fotowoltaicznej

26 Fachowy Elektryk

bezpieczniki

i zabezpieczenia

należy poprzedzić jej zdefiniowaniem,

a zatem: określeniem parametru Isc (prąd

zwarciowy panel), ilości paneli oraz ilości

ich rzędów. Jeżeli ilość paneli jest większa

od 2, należy uwzględnić bezpiecznik

PV w rzędzie paneli In = 1,5 × Isc. Istotną

rolę odgrywa również bezpiecznik PV

w rzędzie paneli Un = 1,2 × Un × ilość

paneli. Co istotne, bezpiecznik PV należy

zamocować w rzędach paneli do obu

biegunów („+” i „-” ). Jeśli ilość rzędów

paneli nie przekracza 2, zabezpieczenie

PV nie jest wymagane, a jeżeli układ jest

zbudowany z trzech lub więcej rzędów

paneli solarnych połączonych równolegle

należy uwzględnić w każdym rzędzie zabezpieczenie

za pomocą odpowiedniego

bezpiecznika PV.

Specjaliści zwracają uwagę na to, że systemy

fotowoltaiczne z mniej niż trzema

rzędami paneli solarnych nie generują takiego

poziomu prądów udarowych, które

mogą uszkodzić przewody lub panele. Jeśli

mamy do czynienia z jednym rzędem

paneli solarnych, standardowo dla zabez-

pieczenia przed przetężeniem używa się

2 bezpieczników PV (biegun „+” i biegun

„-”). Jeżeli dojdzie do uszkodzenia

bezpieczniki odcinają uszkodzony rząd

paneli, a pozostałe rzędy paneli mogą

kontynuować proces wytwarzania energii

elektrycznej.

Na dobór wartości napięcia znamionowego

bezpieczników topikowych wpływ ma

także określenie najniższej spodziewanej

temperatury na zewnątrz. I tak, dla temperatury

-25°C przy standardowych warunkach

testowych obowiązuje Un=1,2

× UOC MOD. Z kolei przy określeniu

prądu znamionowego wkładki topikowej

typu PV obowiązuje odpowiednio zapis

normy IEC 60269‐6: In ≥ 1,4 × Isc (ISC

MOD względnie ISC ARRAY) przy czym

brana jest pod uwagę temperatura otoczenia

(współczynnik korekcyjny 0,945 ‐ 1),

a współczynniki odbiegające od tej normy

można odczytać z wykresu. Kluczową rolę

odgrywa podwyższone naświetlenie 1200

W/m2 (1,2) oraz cykliczne (0,9 ‐ 1). Poza

tym dla szeregu bezpieczników obowiązuje

zasada In ≤ 0,9 × I MOD_ REVERSE,

jeżeli jest podana wytrzymałość na prąd

zwrotny modułu.

Jeśli inne źródła energii mogą generować

prądy przetężeniowe, w celu ochrony kabli

powinna zostać uwzględniona dodatkowo

zależność dotycząca obciążenia prądowego

zastosowanych kabli In ≤ Iz.

Nawet najlepiej zaprojektowana instalacja

PV narażona jest na awarię, spowodowaną

czynnikami wewnętrznymi lub mającymi

swoje źródło na zewnątrz. Do uszkodzenia

może się przyczynić wiatr, zwierzęta, ale

też celowy wandalizm czy błąd podczas

montażu. W przypadku, gdy dojdzie do zacienienia

jednego z paneli, następuje w nim

do zwarcie, a co za tym idzie, przepływ

prądu zwarciowego Isc. Z kolei w przypadku

uszkodzenia wewnętrznego falownika

często dochodzi do przepływu prądu zwarciowego,

pochodzącego zazwyczaj z głównej

sieci zasilającej, do układu paneli PV.

Damian Żabicki

REKLAMA

Nasze zabezpieczenie – Twoja korzyść

Nasze bezpieczniki

zapewniają

bezpieczeństwo

ludziom,

maszynom,

systemom.

Niezawodnie.

SIBA Polska Sp. z o.o.

05-082 Stare Babice, ul. Warszawska 300D

tel.: 22 832 14 77, 601 241 236, 603 567 198

e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl

www. siba-bezpieczniki.pl

Fachowy Elektryk

27

instalacje

fotowoltaiczne

Zastosowanie mikrofalowników

w instalacjach fotowoltaicznych

Planując instalację fotowoltaiczną

warto przyjżeć się bliżej

możliwościom zastosowania

mikrofalowników. Dzięki nim

system będzie nowoczesny,

niezawodny i ekonomiczny.

• chwilowe – wynikające z przemieszczania

się słońca w ciągu dnia (przesłanianie

światła przez przeszkody, takie jak: elementy

budynku, kominy, drzewa, opad

liści, zaleganie śniegu (rysunek 4.).

również mikrofalowniki dedykowane dla

poszczególnych pojedynczych paneli PV,

tworzące z nimi praktycznie jedną całość,

co pozwala mówić o modułach AC PV (fotowoltaicznych

prądu zmiennego).

promocja

Jak widzimy na rysunku 1. typowa instalacja

fotowoltaiczna on-grid (podłączona do sieci

energetycznej) składa się z odpowiedniej

do projektowanej mocy, maksymalnej

liczby modułów PV, falownika (inwertera)

przekształcającego energię prądu stałego

wytwarzaną w panelach na energię 1- lub

3-fazową prądu przemiennego, o parametrach

zgodnych z wymaganiami sieci, aparatury

zabezpieczająco-łączeniowej i pomiaru

energii. Mamy zatem do czynienia z dwiema

odrębnymi częściami systemu:

• rozległą – panele PV, okablowanie, diody

zabezpieczające, ochronniki przepięciowe

• scentralizowaną – rozdzielnica z falownikiem,

licznikiem i aparaturą łączeniową.

Część scentralizowana jest zamontowana

w chroniącej ją rozdzielnicy o wysokim stopniu

ochrony, często znajdującej się w suchym

pomieszczeniu o ustabilizowanej wartości

temperatury i wyposażona jest dodatkowo

w liczne zabezpieczenia (przepięciowe, nadprądowe,

termiczne itd.).

Część rozległa jest wystawiona na działanie

warunków środowiskowych oraz zmienne

warunki otoczenia mogące wpływać na równomierność

pracy poszczególnych modułów.

Oznacza to, że produkcja energii elektrycznej

w pierwotnie identycznych elementach fotowoltaicznych

nie będzie przez cały czas taka

sama. Przyczyny tego stanu rzeczy możemy

generalnie podzielić na dwie grupy:

• długotrwałe – uszkodzenia lokalne (np.

w wyniku: wiatru – 20% uszkodzeń,

opadu śniegu 11% uszkodzeń, czy gradu

– 3% uszkodzeń), różne ustawienie

względem promieni słonecznych wynikające

z rozmieszczenia paneli, rozłączenia

instalacji, korozję, ogólne starzenie

modułów PV

Rys. 1.

Uproszczony schemat klasycznej instalacji PV (z falownikiem centralnym).

Wymienione wyżej nierównomierności prowadzą

nieuchronnie do spadku produkcji

energii w czasie, przy czym spadki te mogą

podobnie jak ich przyczyny być długotrwałe,

chwilowe, usuwalne lub nieusuwalne (bez

podjęcia czynności remontowych, czy naprawczych).

Mogą też prowadzić nie tylko

do spadku efektywności instalacji, lecz także

do poważniejszych awarii mogących skutkować

nawet pożarem obiektu (rysunek 6.).

Na rysunku 2. pokazano system o rozproszonej

przemianie energii prądu stałego

na przemienny, gdzie dla każdej gałęzi instalacji

zastosowano inny falownik, a na rysunku

3. do falownika podłączone są moduły

generacyjne równolegle. Można zastosować

Na rysunku 5.A pokazano możliwą drogę

przepływu prądu wstecznego (wyrównawczego)

w wyniku powstania zwarcia

w jednej z gałęzi. Przypomnijmy, że prąd

wyrównawczy występuje w sytuacji, gdy

dwa źródła napięcia są połączone równolegle,

a wartość napięcia tych źródeł różni

się. Jeżeli rezystancja na drodze przepływu

prądu wyrównawczego ma niewielką

wartość będzie on duży i, w konsekwencji,

może doprowadzić nawet do powstania

pożaru. Oczywiście, potencjalna

droga przepływu prądu wstecznego jest

zabezpieczona wyłącznikami nadmiarowo-prądowymi

lub bezpiecznikami, aby

do takiej sytuacji nie dopuścić (widać to

na rysunku 5.A).

28 Fachowy Elektryk

L1

Moduł fotowoltaiczny

instalacje

fotowoltaiczne


Zadziałanie prawidłowo dobranych bezpieczników

będzie skuteczne, ale spowoduje

awaryjne odłączenie części lub nawet

całej instalacji, czyli zmniejszenie lub nawet

zatrzymanie produkcji energii elektrycznej.

W wypadku lokalnego zabrudzenia lub zacienienia

paneli skutki nieznacznego zróżnicowania

napięcia mogą nie prowadzić

do tak gwałtownej reakcji systemu, lecz

występują częściej. Aby zapobiec awariom,

mogącym w skutek nich powstać stosuje się

diody i optymizery. Jednak takie rozwiązania

należą, z jednej strony do klasy likwidacji

skutków a nie przyczyn, a z drugiej

do znacznego spadku mocy całej instalacji

(rysunek 6.), co z punktu widzenia ekonomiki

systemu jest nie do przyjęcia.

Z pomocą przychodzi tu zastosowanie

mikrofalowników (rysunki 2., 3. i 5.B).

Oczywiście zastosowanie rozproszonego

Rys. 3.





MPPT1

MPPT2

MPPT3

MPPT4

Mikrofalownik

Fragment schematu instalacji fotowoltaicznej z wykorzystaniem mikrofalowników

współpracujących z kilkoma modułami fotowoltaicznymi (Stilo Energy).

PE

N

L2


Mikrofalownik

MPPT1


MPPT2

MPPT3

MPPT4

PE

N

L3



Uwagi:

- W przypadku zaniku energii sieci el-en inwerter jest wyposażony w

zabezpieczenia uniemożliwiające podanie napięcia na sieć.

- Niniejszy schemat należy uzgodnić z lokalnym dystrybutorem energii elektr.

Rys. 2.

Instalacja z mikrofalownikami w układzie 1 moduł PV = 1 mikroinwerter.

Fachowy Elektryk

29

instalacje

fotowoltaiczne

Rys. 4.

Praktyczne przykłady sytuacji, w których panele nie są oświetlone równomiernie.

S–1

S–2

S–3 ...

S–n

systemu przemiany energii prądu stałego

na zmienny jest z punktu inwestycyjnego

droższe, lecz różnica ta zostaje już na początku

po części skompensowana uproszczeniem

instalacji o inne elementy jak np.

optymizery. Ponadto mikrofalowniki likwidują

niejako przyczynę nierównomierności

generacji napięcia, a nie jego skutek. Ich

zastosowanie wnosi też dodatkowe korzyści,

jakimi są przykładowo lepsza ochrona

i diagnostyka systemu oraz znaczne

zmniejszenie i uproszczenie sterownicy

głównej. Także napięcie stałoprądowej

instalacji spada dzięki skróceniu gałęzi

szeregowych paneli PV, a instalacja prądu

stałego jest najbardziej niebezpieczna dla

człowieka w wypadku potencjalnego porażenia.

B1

A

PV-n

PV-3

PV-2

PV-1

B1 B1

B2

PV-n

PV-3

PV-2

PV-1

B1 B1

B2

PV-n

PV-3

PV-2

PV-1

B1

B1

B

PV-n PV-n PV-n

PV-3 PV-3 PV-3

PV-2 PV-2 PV-2

PV-1

PV-1

PV-1

B1 B1 B1 B1 B1 B1

1

1

1

230/400V AC 50Hz

PV-n

PV-3

PV-2

PV-1

B1

n

Obecnie oferuje się wiele rozwiązań falownikowych,

od zupełnie scentralizowanych

(jeden inwerter dla całej instalacji),

jak i częściowo zdecentralizowanych, jak

na rysunku 3., a także tak skonstruowa-

Rys. 5 A i B.

230/400V AC 50Hz

sieć dystrybucyjna

Droga przepływu prądu wstecznego w wyniku awarii w instalacji PV.

Rys. 6.

Porównanie działania (reakcji) instalacji z mikroinwerterami i przekształtnikiem

centralnym.

nych, aby jeden mikrofalownik był połączony

tylko z jednym panelem PV. Można

też oczywiście dzielić instalację na części

pod względem ich stałego poziomu nasłonecznienia

(rysunek 4. – prawe zdjęcie).

Dzięki przedstawionej wyżej możliwości

elastycznego wyboru możliwe jest zoptymalizowanie

instalacji dla danego przypadku

realizacyjnego, i choć żadna z koncepcji

nie jest pozbawiona wad, generalnie system

wykorzystujący mikrofalowniki można

na pewno uważać za nowocześniejszy,

bardziej elegancki z punktu widzenia sztuki

inżynierskiej (w tym niezawodności 1 )

i w większości przypadków korzystniejszy

ekonomicznie.

30 Fachowy Elektryk

instalacje

fotowoltaiczne

Firma HELUKABEL posiada szereg przewodów i złączy o bardzo

wysokiej niezawodności, nadających się do stosowania

w każdego rodzaju instalacjach PV (w obwodach prądu stałego,

zmiennego i sterowania, czy monitorowania tych instalacji),

oczywiście również z mikroinwerterami. Do polecanych i sprawdzonych

w licznych aplikacjach przez firmę STILO ENERGY

produktów należą:

Lp. Nazwa asortymentu Numer asortymentu

1. JZ-600 3G2,5 mm 2 Nr kat. 10690

2. JZ-600 3G4 mm 2 Nr kat. 10710

3. JZ-500 5GA mm 2 Nr kat. 10143

4. JZ-500 5G6 mm 2 Nr kat. 10149

5. JZ-500 5G10 mm 2 Nr kat. 10153

6. NYY-J 5x4 mm 2 Nr kat. 32061

7. NYY-J 5x6 mm 2 Nr kat. 32062

8. H1Z2Z2-K 1x4 mm 2 Nr kat. 18048769

9. H1Z2Z2-K 1x6 mm 2 Nr kat. 18048771

10. H07V-K 1x16 mm 2 Nr kat. 26842

11. Wtyk PV MC4 Nr kat. 18048682

12. Gniazdo PV MC4 Nr kat. 18048683

13.

14.

HELUKAT ® 300 U/UTP 4x2XAWG

24/1 PVC, UL

HELUKAT ® 600 AE S/FTP

4x2XAWG 23/1 FRNC/PE

Nr kat. 802172

Nr kat. 802168

Wnioski:

• Mikrofalowniki zwiększają produkcję energii w instalacji PV

nawet do 15% w stosunku do rozwiązań centralnych – przykładowo

w przypadku awarii modułów wartość mocy nie jest

dostosowywana do najsłabszego ogniwa (rysunek 6.).

• Podnoszą sprawność instalacji.

• Optymalizują przestrzeń w małych instalacjach – są montowane

bezpośrednio na dachu, a więc nie zabierają miejsca

np. w domu.

• Podnoszą bezpieczeństwo – w stałoprądowej instalacji napięcie

nie przekracza 60 VDC, a z elementami montowanymi

na dachu osoby postronne mają znacznie mniejszą styczność.

• Umożliwiają łatwe monitorowanie pracy (diagnostykę) pojedynczych

modułów PV.

• Czynią ewentualną przyszłą rozbudowę instalacji znacznie

łatwiejszą.

• Wbrew pozorom pozwalają na zmniejszenia liczby elementów

instalacji.

• Zwiększają praktyczną niezawodność instalacji.

• Pomagają profesjonalnie rozwiązać problemy wynikające

z nierównomiernego naświetlenia modułów (obiekty przesłaniające

słońce – jak np. kominy, czy drzewa; różnorodne

ułożenie modułów względem słońca przy skomplikowanych

powierzchniach dachów).

Marek Trajdos

Helukabel Polska Sp. z o.o.

REKLAMA

1

O niezawodności mikrofalowników najlepiej świadczą deklaracje producentów

o ich gwarancji poprawnego działania sięgające nawet 25 lat!

Fachowy Elektryk

31

instalacje

fotowoltaiczne

Nowe narzędzia mobilne Fronius

Firma Fronius słynie z jakości swoich produktów oraz najlepszego na rynku wsparcia dla

swoich klientów. Wraz z nową serią falowników firma wprowadziła nowe aplikacje mobilne

służące do uruchamiania, monitorowania oraz obsługi posprzedażowej.

promocja

Nowe narzędzia mobilne Fronius

Firma Fronius wraz z wprowadzeniem

na rynek nowych produktów: falowników

z serii GEN24 plus oraz inteligentnych liczników

Fronius Smart Meter TS opublikowała

trzy nowe narzędzia online dedykowane

instalatorom: Solar.start, Solar.SOS i Solar.

web. Ostatnie z nich jest również bardzo

wygodnym rozwiązaniem do codziennego

monitorowania pracy instalacji fotowoltaicznej

przez właścicieli systemów PV.

wygodnych krokach: połączenie falownika

z Internetem, konfiguracja urządzenia oraz

integracja falownika z platformą do monitorowania

instalacji Solar.web. Proces ten jest

niezwykle intuicyjny i szybki.

wymiana urządzania lub komponentu, zamówienie

odbywa się bezpośrednio poprzez

aplikację. Narzędzie umożliwia również

obsługę otwartych spraw serwisowych i zarządzanie

wieloma instalacjami oraz urządzeniami

z tego samego konta — wygodnie

i z oszczędnością czasu. Dodatkowo dla

wszystkich produktów w szybki sposób można

znaleźć materiały techniczne, instrukcje

instalacji i obsługi. W aplikacji użytkownik

otrzymuje wszystkie niezbędne informacje

Rys. 1 Przykładowa produkcja dzienna Rys. 2 Przykładowe dane historyczne Rys. 3 Aplikacja Solar.start.

w Solar.web.

w ujęciu rocznym w Solar.web.

Aplikacja Solar.start

Aplikacja Solar.start pozwala na uruchomienie

każdego falownika firmy Fronius.

Uruchomienie odbywa się w trzech bardzo

Aplikacja Solar.SOS

Jest to zaawansowane narzędzie serwisowe

działające 24h/7, które dostarcza niezbędnej

wiedzy na temat usterek oraz podpowiada

sposoby ich rozwiązania. Technik po wprowadzeniu

numeru seryjnego urządzenia

oraz statusu błędu, natychmiast otrzymuje

instrukcję prowadzącą do jak najszybszego

rozwiązania problemu. Jeżeli konieczna jest

o przebiegu procesu serwisowego oraz ma

możliwość zadawania dodatkowych pytań,

na które otrzymuje odpowiedzi w ciągu maksymalnie

jednego dnia roboczego.

32 Fachowy Elektryk

instalacje

fotowoltaiczne

Zespół działu wsparcia technicznego oczywiście

dalej służy radą i pomocą, z jednej

strony za pośrednictwem infolinii dostępnej

w standardowych godzinach pracy, a z drugiej

za pośrednictwem nowej funkcji wysyłania

wiadomości w aplikacji.

„Nową aplikacją oferujemy pomoc techniczną

przez całą dobę, aby instalatorzy

mogli świadczyć swoim klientom usługi

na najwyższej poziomie. Wtedy nawet sprawa

serwisowa będzie pozytywnym doświadczeniem

dla każdego klienta”, stwierdza Sebastian

Słabosz, kierownik działu wsparcia

technicznego w firmie Fronius Polska.

Aplikacja Solar.web

Dzięki zintegrowaniu falownika Fronius

z platformą Solar.web, użytkownik ma dostęp

w każdym miejscu na świecie do wszystkich

niezbędnych danych związanych z funkcjonowaniem

jego instalacji fotowoltaicznej.

Aplikacja posiada czytelny interfejs, w którym

każdy użytkownik może śledzić przepływy

energii, uzyski czy też zużycie energii

w budynku* oraz ma możliwość wykonania

odczytu komunikatów serwisowych i przeprowadzenia

dostępnych aktualizacji. Ponadto,

aplikacja prezentuje zużycie energii

na potrzeby własne, poziom oszczędności

oraz w jakim stopniu instalacja PV przyczynia

się do zmniejszenia emisji CO2 do atmosfery.

Narzędzie pozwala również na udostępnienie

swoich danych dowolnej osobie w sieci.

Rys. 4

Menu główne aplikacji Solar.SOS.

Nowe aplikacje firmy Fronius są dostępne

w Google Play Store i Apple Store.

www.fronius.pl

* Wymagana instalacja inteligentnego licznika Fronius Smart Meter

Rys. 5 Rozwiązywanie problemów w aplikacji Solar.SOS.

Fachowy Elektryk

33

automatyka

i sterowanie

Bezprzewodowe i bezbateryjne

produkty COMEPI-POKÓJ S.E. -

krok we właściwą stronę

Urządzenia bezprzewodowe, zasilane za pomocą baterii czy akumulatorów wielokrotnego

ładowania, stały się powszechne w życiu codziennym każdego z nas. Jednak korzystanie

z nich nastręcza pewnych problemów. Po rozładowaniu baterię należy wymienić, akumulator

doładować, a zużyte ogniwo zutylizować w bezpieczny dla środowiska sposób. Jest to

kłopotliwe gdyż wymiana niejednokrotnie wiąże się z wykonaniem zabiegów technicznych

czy konserwacyjnych i postojem urządzenia.

promocja

Fot. 1.

Przycisk nożny bezprzewodowy.

Dzięki ścisłej współpracy z firmą Comepi,

Spółdzielnia Elektrotechniczna

POKÓJ wprowadziła do swojej oferty

bezprzewodowe i nie wymagające zasilania

bateryjnego wyłączniki krańcowe,

przyciski i stacje sterujące (kasety sterownicze)

oraz wyłączniki nożne wraz

z niezbędnym osprzętem (nadajnikami,

odbiornikami i antenami). Nowa linia

produktów bezprzewodowych charakteryzuje

się niezawodnością, wytrzymałością,

prostotą i elastycznością w działaniu.

Modułowa konstrukcja nadająca

się do każdego zastosowania czy możliwość

ustawienia różnych konfiguracji

zadziałania, zapewnia większy komfort

dla operatora. Swoboda przesuwania

w trakcie używania, brak kabli i oprzewodowania

nadajników, brak baterii,

zminimalizowany pobór energii czy

szybka konfiguracja, zmniejszają koszty

i czas instalowania osprzętu, który

charakteryzuje się wysoką trwałością

mechaniczną i stopniem ochrony, jednocześnie

zapewniając brak ryzyka uszkodzenia

przewodów.

Zasada działania w/w osprzętu jest bardzo

prosta. Każde urządzenie wyposażone jest

w mikroprzełącznik, o częstotliwości roboczej

868 MHz, gdzie energia kinetyczna

wytwarzana przez ruch (kątowy bądź

liniowy) jest zamieniana na energię elektryczną.

Do wygenerowania i zakodowania

sygnału wystarcza minimalny impuls.

Ponadto każdy nadajnik posiada swój jednoznaczny

32-Bitowy numer ID i wysyła

impuls trzykrotnie aby zmaksymalizować

niezawodność transmisji. Mikroprzełączniki

mają trwałość na poziomie 1 000 000

zadziałań, a pewność transmisji jest stała

przez cały czas przewidzianego okresu

użytkowania.

Sygnał bezprzewodowy przesyłany jest

najlepiej i bez zakłóceń gdy przestrzeń

pomiędzy odbiornikiem i nadajnikiem jest

wolna. Dlatego należy w tej przestrzeni

eliminować możliwe przeszkody, zwłaszcza

gdy są wykonane z metalu. Nadajniki

były testowane w warunkach przemysłowych

wewnątrz pomieszczeń. Osiągany

zasięg to ok. 30 metrów. Zakres działania

w wolnej przestrzeni to 70-80 metrów. Należy

pamiętać o ustawieniu w najmniejszej

możliwej odległości między nadajnikiem

i odbiornikiem tak, aby uniknąć możliwości

wnikania sygnału zakłócającego.

Brak przewodów, możliwość mocowania

w dowolnym miejscu i ustawienie w najwygodniejszej

dla operatora pozycji to

tylko niektóre z zalet całej linii bezprzewodowych

i bezbateryjnych produktów, które

ułatwiają pracę projektantom i użytkownikom,

przyspieszają czynności sterownicze

Fot. 2.

Łącznik krańcowy bezprzewodowy.

34 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Fot. 3.

Odbiornik bezprzewodowy.

i instalacyjne, minimalizują ryzyko uszkodzenia w obszarze

roboczym, a ich uniwersalność i elastyczność pozwala

na zamontowanie w niemożliwy do tej pory sposób. Operator

może mieć przycisk przy sobie przez co zmniejsza się

czas uruchomienia, a także związane z tym ryzyko. Stacja

Fot. 4.

Przycisk bezprzewodowy.

kontrolna może być umieszczona np. na wózku widłowym

co umożliwia zdalne otwieranie automatycznych drzwi

oraz przyspieszenie czynności załadunku i rozładunku.

Przycisk nożny może być przestawiony i umieszczony

w najwygodniejszej pozycji dla operatora a brak konieczności

instalowania przewodów upraszcza i czyni instalowanie

i instalacje dużo tańszymi.

Postaw na komfort i wygodę.

Wyłącz swoje ograniczenia!

Stosuj urządzenia

bezprzewodowe i bezbateryjne!

Szczegółowe informacje znajdują się naszej na stronie internetowej

www.pokoj.com.pl

„POKÓJ” S.E.

91-202 Łódź, ul. Warecka 1, tel. (42) 25 47 850, 870

e-mail: sprzedaz@pokoj.com.pl, www.pokoj.com.pl

REKLAMA

Fachowy Elektryk

35

automatyka

i sterowanie

Intuicyjność, wielofunkcyjność

i elastyczność w programowaniu

przekaźników

promocja

Szybkość, łatwość konfiguracji i nastaw parametrów oraz możliwości realizacji złożonych

funkcji i algorytmów to podstawowe wymagania, jakie stawiane są programowalnym

komponentom bazującym na automatyce przekaźnikowej.

Powyższe, cenione w świecie automatyki

wartości cechują również szereg produktów

Finder. Należy tutaj wymienić chociażby:

programowalne przekaźniki czasowe i zegary

sterujące, czujniki ruchu i obecności

z bluetooth oraz system YESLY dedykowany

do komfortowego sterowania automatyką

budynkową.

Intuicyjne środowisko programowe -

aplikacja Finder Toolbox

Idee, o których mowa w pierwszych akapitach

artykułu, przyświecały tworzeniu środowiska

programowego dla produktów Finder. Aplikacja

Finder Toolbox to proste i elastyczne

narzędzie pozwalające na konfigurację pro-

oraz Bluetooth. Dodatkowo aplikacja daje

możliwość wglądu do kart katalogowych i danych

technicznych produktów oraz pozwala

być na bieżąco z nowościami.

Inteligencja w sterowaniu czasowym -

programowalny przekaźnik

czasowy seria 84

Programowalny przekaźnik czasowy to „kamień

milowy” w prostym, szybkim i elastycznym

programowaniu różnorodnych

funkcji czasowych za pomocą smartfona.

W jednym komponencie użytkownik ma

do dyspozycji dwa, całkowicie niezależne

i w pełni programowalne na 30 funkcji czasowych

kanały, o obciążalności 16 A. Elastycz-

Rys. 2.

Programowalny przekaźnik czasowy

serii 84.02.0.024.0000

Rys. 1.

Zastosowanie aplikacji Finder Toolbox w konfiguracji produktów Finder.

(od 0,1 s do 9999 h). Funkcjonalność produktu

potwierdza wbudowany, duży i podświetlany

wyświetlacz LCD, który ułatwia wgląd

w parametry użytkowe, takie jak: nastawiony

czas, aktualny czas i odliczanie czasu;

równocześnie wyświetlane są stany sygnału

sterującego i wyjść przekaźnika. Dodatkowo

została ona poszerzona o funkcję dwóch

niezależnych sygnałów wejściowych Start

(jeden dla każdego z kanałów), jeden wspólny

sygnał wejściowy Reset (do wyboru dla

jednego lub dwóch kanałów), jeden wspólny

sygnał wejściowy Pauza (do wyboru dla jednego

lub dwóch kanałów).

duktów. Jedna aplikacja daje możliwości programowania

nastaw wszystkich, przystosowanych

do tego, produktów Finder. Jej kolejnym

atutem jest wykorzystanie w komunikacji

standardów używanych w życiu codziennym,

a są nimi NFC (Near Field Communication)

ność produktu przejawia się między innymi

w możliwości tworzenia nowych, specjalnych

funkcji poprzez wykorzystanie tych

już dostępnych na każdym z kanałów. Warta

odnotowania jest doskonała precyzja aparatu

z szerokim spektrum nastaw czasowych

SMARTimer dostępny jest w dwóch wersjach:

• typ 84.02.0.230.0000 ze znamionowym

napięciem zasilania: 110 ... 240 V AC/DC

• typ 84.02.0.024.0000 ze znamionowym

napięciem zasilania: 12 ... 24 V AC/DC.

Obydwa modele nie mają sprecyzowanej

polaryzacji dla napięć DC.

36 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Inteligentna kontrola czasu –

programowalne zegary sterujące

serii 12

Do rodziny programowalnej aparatury

kontrolnej zaliczają się zegary sterujące

serii 12. Doskonałe zróżnicowanie produktów

tej grupy w ofercie Finder sprawia,

że każdy użytkownik znajdzie odpowiednie

dla siebie rozwiązanie. Zegar dobowy,

tygodniowy czy wreszcie z funkcją Astro

to w pełni konfigurowalne komponenty

z wykorzystaniem aplikacji Finder Toolbox

i szerokimi obszarami zastosowań np.

miejskie oświetlenie, oświetlenie banerów

czy systemy nawadniające. Intuicyjność

produktu dostrzegalna jest już przy jego

konfiguracji. Kalkulacja wschodów i zachodów

słońca realizowana jest bowiem

na podstawie definicji położenia (kontynent,

kraj) oraz dwóch pierwszych cyfr

kodu pocztowego. Dodatkowo zabudowana

na panelu, z łatwym dostępem do wymiany,

wewnętrzna bateria sprawia, że programowanie

możliwe jest bez podłączenia komponentu

do zasilania zewnętrznego. Zegary

zostały wyposażone w maksymalnie dwa

kanały o obciążalności 16 A, co potwierdza

możliwość ich pracy w aplikacjach

o zróżnicowanych charakterach obciążenia.

Szeroka funkcjonalność komponentów

daje możliwości konfiguracji nawet do 50

segmentów pamięci, a dostępna funkcja

Offset przyspiesza bądź opóźnia reakcję

zegara względem czasu astronomicznego

nawet do 90 minut. Funkcja impulsatora,

czy możliwość konfiguracji przerwy wakacyjnej

tylko utwierdzają w przekonaniu

o elastyczności produktu.

Rys. 3

Programowalny zegar tygodniowy serii 12.61 oraz zegar astronomiczny serii 12.A2.

Od dziś czujnik ruchu można

zaprogramować za pomocą Bluetooth

Dzięki technologii Bluetooth LE (Low

Energy), konfiguracja parametrów czujnika

ruchu może zostać wykonana przy

pomocy smartfona. Po wcześniejszym

zainstalowaniu czujnika ruchu serii 18.51

oraz z wykorzystaniem aplikacji Finder

Toolbox sprawnie przebiega nastawa

takich parametrów jak: próg łączenia

od 4 do 1000 lux, czas załączania od 12

sekund do 25 minut, oraz czułość (3 poziomy).

W celu identyfikacji środowisko

programowe daje użytkownikowi możliwość

swobodnego nazewnictwa czujników,

co pozwala w łatwy i szybki sposób

określić lokalizację czujników w danym

obiekcie. Połączenie aplikacji programowej

Finder Toolbox z czujnikiem ruchu

serii 18.51 sygnalizowane jest czerwoną

lampką LED wbudowaną w obudowę.

W tym momencie użytkownik dysponuje

również informacją o bieżących

nastawach parametrów. Czujnik ruchu

udostępni dwie informacje: wartość parametru

jasności odczytaną przez czujnik

światła wbudowany w urządzeniu i stan

styku, jeśli jest zamknięty (ON) lub otwarty

(OFF).

Zaprogramuj swój komfort

Na czy polega komfort

systemu YESLY?

Już za pomocą jednego elementu wykonawczego

można sterować lampą nocną

lub żyrandolem, a w razie potrzeb dostosować

obszar sterowania do całego domu

czy mieszkania. Elastyczność systemu po-

Obszar detekcji (3m)

Napięcie zasilania

Regulacja progu łączenia

Regulacja czasu załączania

Zaciski

Temperatura otoczenia - pracy

Montaż

8x8 m - ruch

4x4 m - obecność

110...230 V AC (50/60Hz)

4...1000 lx

12 s...25 min

Push-in

-10...+50°C

wpuszczany lub natynkowy

Rys. 4

Programowalny czujnik ruchu i obecności serii 18.51…B300 i jego parametry techniczne

Fachowy Elektryk

37

automatyka

i sterowanie

zwala na dostosowanie istniejącej instalacji

elektrycznej unikając drogich robót,

kucia ścian, niewygód, hałasu, brudu czy

długiego czasu oczekiwania.

Urządzenia połączone z YESLY wykorzystują

najnowszą technologię Bluetooth

Low Energy, która umożliwia przesyłanie

dużej ilości danych przy bardzo niskim

zużyciu energii. Nadrzędną cechą systemu

jest bezpieczeństwo, które jest zagwarantowane

poprzez zastosowanie 128-bitowego

szyfrowania.

Konfiguracja i sterowanie

to takie proste!

Potrzeba jedynie smartfona z systemem

Android lub iOS, aby dokonać konfiguracji

za pomocą aplikacji Finder Toolbox

(aplikacja instalatora), a następnie korzystać

z możliwośći systemu za pomocą

Finder Yesly (aplikacja użytkownika).

Dzięki zastosowaniu Bluetooth 4.2 system

umożliwia sterowanie wszystkim,

co jest w zasięgu telefonu. Natomiast

zdalny dostęp do sterowania elementami

wykonawczymi został zagwarantowany

poprzez bramkę logiczną Gateway. Jest to

urządzenie, które reguluje komunikację

i wymianę danych pomiędzy dwoma lub

więcej protokołami. Gateway łączy sieć

Bluetooth systemu YESLY z Internetem,

co umożliwia użytkownikowi kontrolę

nad swoim domem, gdziekolwiek przebywa

w danej chwili. Warto podkreślić,

że w topologii systemu YESLY nie występują

centralki smart home czy elementy

pośredniczące. Realizacja komunikacji

tylko w momencie wysyłania polecenia

pozwala na oszczędność zużycia energii.

Istnieje również możliwość przesłania

dostępu do wcześniej stworzonego planu

sterowania innym użytkownikom.

Tylko trzy elementy wykonawcze,

a ile możliwości…

Elementy wykonawcze mogą być montowane

w ramkach lub w puszkach elektroinstalacyjnych,

dzięki dwóm systemom

obudowy. Pierwszy z nich dostosowany

jest do włączników typu „włoskiego”

(aktuator seria 13.72, ściemniacz seria

15.71), a drugi pozwala na montaż

osprzętu w puszkach fi 60 mm (aktuator

seria 13.22, 13.S2 i ściemniacz 15.21).

Rys. 5

Aplikacja użytkownika programu Finder YESLY

Aktuatory YESLY

serie 13.72, 13.22 i 13.S2

• Są kluczowymi urządzeniami do zarządzania

Twoim domem;

• Posiadają dwa niezależnie programowalne

kanały (2 styki zwierne 6A 230 VAC)

pozwalające na sterowanie dwoma odbiornikami

przy użyciu przycisków monostabilnych;

• Dzięki niezrównanej elastyczności zastosowania

będą realizowały 20 różnorodnych

funkcji dedykowanych do sterowania

oświetleniem, roletami czy wentylacją.

Ściemniacze oświetlenia YESLY

serie 15.21 i 15.71

• Eliminują efekt mrużących „żarówek”

przy niskim poziomie jasności;

• Możliwość dostosowania trybów ściemniania

przy konfiguracji urządzenia

do źródła światła (7 funkcji, sterowanie

zboczem narastającym i opadającym);

• Tryb Automatyczny dobiera właściwą

metodę ściemniania dla danego źródła

oświetlenia;

• Zabezpieczenie przed przegrzaniem

i zwarciem.

Podsumowanie

Finder jako producent innowacyjnych

rozwiązań dla automatyki przemysłowej

i budynkowej daje projektantom, automatykom,

elektrykom czy też użytkownikom

końcowym nowoczesne, programowalne

narzędzia pracy w postaci opisanej

w artykule aplikacji Finder Toolbox i Fin-

Rys. 6

Rys. 7

Aktuatory YESLY serie 13.72, 13.22

i 13.S2

Ściemniacze oświetlenia YESLY

serie 15.21 i 15.71

der Yesly oraz związanych z nimi komponentami.

Idea programowalnych rozwiązań

z zastosowaniem w automatyce przekaźnikowej

to nieodzowny element w realizacji

kolejnych „kamieni milowych” międzynarodowego

sukcesu marki.

Łukasz Fryska

Finder Polska Sp. z o.o.

38 Fachowy Elektryk

Programowanie zegarów jeszcze

nigdy nie było tak proste!

Szybkie i dogodne programowanie

przy pomocy Twojego smartfona,

z technologią NFC i aplikacją

Finder Toolbox

Toolbox NFC

Seria 12 - Zegary sterujące

Zegary tygodniowe i Zegary astronomiczne

• Dwa tryby programowania:

“Smart” poprzez smartfon z technologią NFC przy użyciu aplikacji na Androida Finder Toolbox lub

“Classic” poprzez joystick

• Napięcie zasilania: 12...24 V AC/DC, 110...230 V AC/DC

• Funkcje: - Program Astro: kalkulacja wschodów i zachodów słońca na podstawie daty, czasu i lokalizacji

- Załączanie / Wyłączanie z minimalnym interwałem 1 minuty

- Impuls od 1 sekundy do 59 minut

• Automatyczna zmiana czasu

• 50 segmentów pamięci

FINDER Polska Sp. z o.o. ul. Logistyczna 27, 62-080 Sady

finder.pl@findernet.com findernet.com

automatyka

i sterowanie

Domy inteligentne – jak

pomagają w walce z COVID-19?

promocja

Praca zdalna, zasłanianie ust i nosa ze względu na obawę przed zarażeniem

i zachorowaniem, ciągła dezynfekcja rąk i wiele innych zmian powoli stają się codziennością.

W czasach, kiedy bezpieczeństwo jest tak cenne, a zachowanie dystansu społecznego

koniecznością, naprzeciw powszednim potrzebom wychodzą domy inteligentne. Oferują

one sprawdzone i gotowe do zastosowania sposoby, które zamienią uczucie strachu

i przerażenia na wewnętrzny komfort i spokój.

Osobisty paczkomat

Jednym z podstawowych rozwiązań, szczególnie

przydatnych w dobie pandemii,

a oferowanych w ramach domu inteligentnego,

jest możliwość ograniczenia kontaktu

międzyludzkiego w określonych sytuacjach,

np. z kurierem lub listonoszem. Poczta jest

wkładana do skrzynek na listy, ale paczkę

często musimy odebrać osobiście. Można

oczywiście umówić się z kurierem, że zostawi

pakunek przy ogrodzeniu, ale co jeśli

mamy wartościową przesyłkę i nie chcemy

zostawiać jej samej sobie? W takich przypadkach

sprawdzi się otwierana zdalnie (np.

za pomocą telefonu lub tabletu) skrzynka

na listy o zwiększonych wymiarach, która

spokojnie pomieści paczki. Rozwiązanie to

stało się popularne na skalę globalną i znane

jest pod nazwą paczkomatu. Przy jego

indywidualnym zastosowaniu pomocne

może być także zdalne otwieranie furtki lub

bramy, aby kurier odłożył przesyłkę w bezpiecznym

miejscu. Moglibyśmy ją zabrać,

np. gdy skończymy wideokonferencję.

Dodatkowym ułatwieniem przy kontakcie

z kurierem/listonoszem może być

automatyczne powiadamianie o nowych

przesyłkach. Dla osób, które pracę zdalną

wykonują z tropikalnych krajów, przydatne

może się okazać również automatyczne

przekierowanie rozmowy domofonowej

na telefon komórkowy. Należy się jednak

liczyć z zaskoczeniem kuriera, który słysząc,

że rozmawia z domownikiem, jednocześnie

dostaje informację, że nie ma

go w domu. Jest to na pewno bezpieczna

opcja, gdy czekamy na ważny list i nie

chcemy przykrych niespodzianek, które

mogą wyniknąć z niedoręczenia z powodu

nieobecność mieszkańców.

Monitoring już nie tylko wizyjny,

ale również termalny

Kolejnym rozwiązaniem, stosowanym

z powodzeniem np. w instytucjach publicznych,

jest automatyczny pomiar temperatury

za pomocą kamery. Sam monitoring

w domach jest popularny, ale

zakładany najczęściej ze względu na obawę

przed wtargnięciem nieproszonych

gości. Czemu nie rozszerzyć funkcjonalności

kamer i nie zabezpieczyć się przed

osobami z podwyższoną temperaturą,

które być może przenoszą niebezpiecznego

wirusa? Taki pomiar może okazać się

przydatny również dla domowników. Kiedy

w ferworze różnych zajęć nie zauważą

pierwszych symptomów przeziębienia lub

grypy, system monitoringu automatycznie

poinformuje o podwyższonym zagrożeniu

zdrowia.

40 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Proste ograniczenie

dotykanych powierzchni

Trzecie rozwiązanie, stosowane z powodzeniem

w domach inteligentnych i kojarzące

się bezpośrednio z ich ideą, pozwala ograniczyć

przenoszenie bakterii i wirusów z powierzchni

najczęściej dotykanych w domu

– włączników. Oczywiście mowa o sterowaniu

głosowym. W tej chwili głosem możemy

zarządzać naprawdę wieloma urządzeniami

w domu: od światła do odkurzacza. Żarty,

kiedy jedna osoba mówi „niech stanie się

jasność”, a druga obok włącza oświetlenie

są już nie na miejscu. U bardziej konserwatywnych

osób, idących jednak z duchem

czasu, sprawdzi się zdalne sterowanie z osobistego

urządzenia przenośnego.

Ograniczyć kontakt z dotykaną powierzchnią,

np. z klamką lub klawiaturą numeryczną,

można też poprzez różnego typu czytniki.

Stosowane są one już nie tylko przy

głównym wejściu do domu lub mieszkania,

ale także przy furtce. Rozwiązanie znane

z budownictwa wielorodzinnego z powodzeniem

można bowiem wykorzystać w domach

jednorodzinnych.

W zdrowym ciele, zdrowy duch

Zadbaliśmy o zdrowie fizyczne, więc zatroszczmy

się również o aspekt psychiczny.

Tutaj także sprawdzą się rozwiązania i ułatwienia

z domów inteligentnych. Zdejmują

nam z głowy wiele rutynowych czynności,

dzięki czemu mamy czas na chwilę relaksu

tylko dla siebie.

Zacznijmy od snu. Dom inteligentny w systemie

KNX zapewni w sypialni idealne

warunki do zdrowego snu. I to prościej, niż

możemy się tego spodziewać. Za naciśnięciem

jednego przycisku temperatura obniży

się do założonej, wszystkie rozpraszające

światła wyłączą się, a blask księżyca nie będzie

wpadał przez zasłonięte żaluzje. Po 7-8

godzinach twardego snu, system obudzi nas

Zadbajmy o poziom naszego życia

przez jakość powietrza

Kolejnym sposobem, jednym z ważniejszych

dla naszego zdrowia, jest kontrola

jakości powietrza w pomieszczeniach

domu inteligentnego. Wiadomo już, że nie

tylko właściwa temperatura zapewnia

oczekiwany komfort użytkowania. Aby

zachować zdrowie i nie pozwolić na rozwój

grzybów w pomieszczeniach, trzeba

regulować wilgotność i przeciwdziałać

pleśni (jest to możliwe dzięki znajomości

punktu rosy). By poprawić koncentrację

i pozbyć się bólów głowy, warto kontrolować

stężenie CO2 w powietrzu. Nie zapominajmy

również o pyłach o niewielkiej

średnicy albo cichym zabójcy – czadzie.

Odpowiednie czujniki jakości powietrza

na bieżąco reagują i kontrolują poziom

stężenia konkretnych substancji. Wentylacja

pomieszczeń (dobrze znana z dużych

obiektów, gdzie wymagana jest wysoka jakość

i energooszczędność, np. biurowców,

hal produkcyjnych) jest coraz bardziej popularna

także w domach jednorodzinnych.

Jeśli mamy rekuperację, możemy obniżyć

koszty ogrzewania i chłodzenia oraz żyć

ekologicznie.

w łagodny i naturalny sposób ogrzewając

pomieszczenie, podnosząc żaluzje, załączając

ulubiony program w radio lub włączając

telewizję śniadaniową. Dodatkowo, na początek

dobrego dnia, zrobi ulubioną kawę.

W takich warunkach wyjście z łóżka nie powinno

już być problemem.

Poranne orzeźwienie

To jednak nie koniec codziennych przyjemności.

Po przespanej nocy każdy z chęcią

wziąłby szybki prysznic. Dzięki rozwiązaniom

inteligentnego domu w systemie

KNX, w łazience temperatura ustawia się

na idealną do przebywania bez ubrania, lustra

nie parują, a podłoga przyjemnie ogrzewa

stopy. W porannym pośpiechu unikamy

więc niepotrzebnych nerwów i stresu.

Gdy jednak prysznic nie wystarczy, by się

przebudzić, z pomocą przychodzi muzyka.

Inteligentny dom zapewnia system multimedialny

zintegrowany z całym budynkiem

i różnymi potrzebami jego mieszkańców.

I tak gdy nastolatek będzie chciał posłuchać

rocka, wchodząc do łazienki na poranną toaletę,

rodzice mogą preferować wysłuchanie

w kuchni porannych wiadomości. W KNX

wszystko jest możliwe, zarówno jednoczesne

słuchanie różnej muzyki w różnych pomieszczeniach,

jak i ustawienie tego samego

utworu na wszystkich głośnikach w całym

domu. Co więcej, dźwięk może podążać za

użytkownikiem i rozbrzmiewać w kolejnych

pomieszczeniach, przez które przechodzi.

Całość sterowana jest z przycisków na ścianach,

jak również telefonów i innych urządzeń

przenośnych z ograniczonym dostępem

dla wybranych osób. To rozwiązanie poprawi

komfort psychicznych mieszkańców i z pewnością

zadowoli nie tylko melomanów.

Te kilka sprawdzonych sposobów, jakie oferują

inteligentne domy, może wspomóc nas

w starciu z niewidocznymi przeciwnikami

jakimi są m.in. wirusy, poprawić komfort

i bezpieczeństwo codziennego życia. Nie

należy jednak zapominać o budowaniu odporności

poprzez racjonalne odżywianie

i uprawianie sportu. Tylko wtedy uchronimy

siebie i bliskie nam osoby przed przykrymi

skutkami pandemii, by gdy ta się skończy,

cieszyć się zdrowiem fizycznym i psychicznym

w swoim inteligentnym domu.

www.jung-polska.pl

Fachowy Elektryk

41

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Rozdzielnice siłowe

na placu budowy

Przy doprowadzeniu i rozdzielaniu energii na placach budowy naszym priorytetem jest

zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom.

Należy pamiętać, że jako urządzenia dystrybuujące

i rozdzielające energię jakimi

są rozdzielnice podlegają rygorystycznym

przepisom. W związku z tym jej podłączenie

(a oprócz tego także budowa i wyposażenie)

musi być zgodne z normami PN-

-EN 60439-1 „Rozdzielnice i sterownice

niskonapięciowe – Część 1: Zestawy badane

w pełnym i niepełnym zakresie badań

typu”, PN-EN 60439-4 „Rozdzielnice

i sterownice niskonapięciowe – Część 4:

Wymagania dotyczące zestawów przeznaczonych

do instalowania na terenach budów

(ACS)” oraz IEC/EN 60529 „Stopnie

ochrony zapewniane przez obudowy (Kod

IP)”. Zapisujmy sobie terminy okresowych

kontroli urządzeń, aby zapewnić bezpieczeństwo

użytkowania.

Aspektem, na który musimy zwrócić uwagę,

jest występowanie niebezpiecznych

napięć w urządzeniu. W związku z tym

pracę przy rozdzielnicy może podjąć jedynie

wykwalifikowany, doświadczony

personel. Urządzenie powinno być należycie

zabezpieczone, nie można umożliwiać

dostępu do niego osobom postronnym,

a tym bardziej dzieciom. To oczywiste,

że urządzenie użytkujemy tylko i wyłącznie

z przeznaczeniem określonym przez

projektanta lub producenta. Nie warto

oszczędzać na częściach zamiennych czy

kupować akcesoria, których nie poleca wytwórca;

zupełnie nietrafionym pomysłem

są samodzielne przeróbki urządzenia.

Zabezpieczenia

Podstawowym zabezpieczeniem (lub narzędziem

prewencyjnym) są tabliczki

ostrzegawcze zamontowane na rozdzielnicy.

Świetnie, jeśli elewacja urządzenia

wyposażona została w lampki kontrolne

sygnalizujące obecność napięcia. Producenci

rozdzielnic stosują wyłącznik lub

rozłącznik o odpowiednim amperażu. Ma

FOT: DOKTORVOLT ®

on formę rączki umieszczonej na elewacji

obudowy i połączonej z zabezpieczeniem

głównym – w razie potrzeby możemy błyskawicznie

rozłączyć wszystkie odbiorniki.

Z kolei zabezpieczenie gniazd stanowią

wyłączniki różnicowoprądowe w połączeniu

z wyłącznikami nadmiarowoprądowymi.

Innym rozwiązaniem jest podpięcie

obwodów odejściowych bezpośrednio

do rozdzielnicy z pominięciem gniazd, np.

do rozłączników bezpiecznikowych. Dzięki

temu zyskujemy ochronę przeciwzwarciową,

przeciążeniową, przeciwporażeniową,

mamy też możliwość wykrycia prądów

upływowych.

Obudowa na straży wnętrza

Obudowa – jest niemniej istotna, co wnętrze

rozdzielnicy, zabezpiecza je bowiem

przez oddziaływaniem czynników atmosferycznych,

zmiennymi temperaturami,

a także kurzem, pyłem, zanieczyszczeniami

oraz uszkodzeniami mechanicznymi.

Nie chodzi tylko i wyłącznie o kwestie

higieniczne. Przenikający do wnętrza kurz

i brud mogą zmniejszyć trwałość poszczególnych

układów i elementów – styczniki,

gniazda i napędy zaczną się blokować.

Zachowaniu trwałości nie sprzyja również

woda i wilgoć, mogłyby przyspieszyć

korozję żył kabli, przewodów i elementów

metalowych, a to z kolei wpłynęłoby

na bezpieczeństwo całego urządzenia i jego

użytkowników.

Na rynku znajdziemy przede wszystkim

rozdzielnice w obudowach termoutwardzalnych

oraz metalowych, czyli ze stali

lub aluminium (w zależności od warunków

panujących w środowisku użytkowania,

stosuje się blachę malowaną proszkowo,

ocynkowaną malowaną proszkowo lub

kwasoodporną). Aluminium wykorzystuje

się przede wszystkim, jeśli zależy nam

na jak najwyższej odporności na uszkodzenia

mechaniczne. Wytrzymałość względem

czynników atmosferycznych, zewnętrznych

uzyskuje się zaś poprzez zastosowanie

specjalnych piankowych uszczelek.

W wyjątkowo trudnych warunkach pracy,

np. przy potencjalnym kontakcie z solą

FOT: ELEKTRO-PLAST Nasielsk

42 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

FOT: adobe stock

FOT: Hensel Polska Sp. z o.o.

i kwasami lepiej zdecydować się na model

w obudowie z blachy kwasoodpornej. Z kolei,

jeśli przewidujemy, że na placu budowy

urządzenie będzie narażone na bezpośredni

kontakt wodą i parą wodną, lepszym rozwiązaniem

będzie blacha ocynkowana przy

jednoczesnym zastosowaniu uszczelki poliuretanowej

wylewanej automatycznie dla

zachowania wysokiego, wymaganego poziomu

IP.

Warto zwrócić uwagę na rozdzielnice metalowe

aluminiowe charakteryzujące się podwyższoną

odpornością zarówno mechaniczną,

jak i cieplną. Tego rodzaju urządzenia

sprawdzą się nie tylko na placu budowy, ale

również podczas remontów dużych zakładów

przemysłowych (jak elektrociepłownie

czy elektrownie), czyli w obiektach, w których

niejednokrotnie panują dużo bardziej

wymagające warunki. W celu zabezpieczenia

aparatury elektrycznej przed przegrzaniem

w rozdzielnicach stosuje się termostaty

i wentylatory.

Obudowy termoutwardzalne są wybierane

przede wszystkim z uwagi na bardzo dobre

właściwości elektroizolacyjne. W przypadku

przebicia napięcia na obudowę czy przy

bezpośrednim zetknięciu z rozdzielnicą materiał

ochroni użytkowników. Zwracamy

uwagę również na twardość powierzchniową

materiału. Mimo to tworzywo charakteryzuje

się sprężystością, dzięki czemu jest

dość odporne na zagniecenia, uszkodzenia

mechaniczne, zarysowania, a jednocześnie

obciążenia termiczne, do 300 st. C. Jeśli

FOT: PCE POLSKA

rozdzielnica będzie narażona na oddziaływanie

promieniowania UV, warto pokryć

tworzywo dodatkową warstwą lakieru, który

zmniejszy zjawisko abrazji.

Zachęcamy do zapoznania się ze

szczegółami produktów prezentowanych

na kolejnych stronach

Fachowy Elektryk

43

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Przegląd rozdzielnic siłowych

Producent/dystrybutor

DOKTORVOLT ®

oficjalny dystrybutor Preis-Zone

DOKTORVOLT ®

oficjalny dystrybutor Preis-Zone

Model / seria HD-S/FI 32A 16A 2x230V IP67 / seria HD TD-S/FI 32A 16A 4x230V / seria TD

Stopień ochrony IP IP67 IP44

Napięcie znamionowe [V] 400 400

Miejsce (ilość

modułów) na aparaturę

zabezpieczającą

Ilość i rodzaje gniazd

Wyposażenie

standardowe

Standardowe

wyposażenie

zabezpieczające

Możliwość zamykania

na kluczyk

lub plombowania

Wymiary

(szer. x wys. x gł.) [mm]

13 modułów 12 modułów

1x Gniazdo 32 A, Mennekes, IP67

1x Gniazdo 16 A, Mennekes, IP67

2x Gniazdo 230 V, Mennekes, IP68

• szyna TS

• listwa N+PE

• maskownica modułów

• akcesoria montażowe

• rozdzielnica kompletna z zabezpieczeniem

• wył. różnicowoprądowy, 40 A, 30 mA, 10 kA

• wył. nadprądowy 32 A, 10 kA, 3p


• 2x wył. nadprądowy 16 A, 10 kA, 1p

NIE

370x298x228

1x Gniazdo 32 A, Mennekes,

1x Gniazdo 16 A, Mennekes,

4x Gniazdo 230 V, Mennekes

• szyna TS

• listwa N+PE

• maskownica modułów

• dławik PG

• akcesoria montażowe

• rozdzielnica kompletna z zabezpieczeniem

• wył. różnicowoprądowy, 40 A, 30 mA, 10 kA



• 2x wył. nadprądowy 16 A, 10 kA, 1p

TAK

260x360x125

Cechy

charakterystyczne

• profesjonalne rozwiązanie dla pracy w najbardziej wymagających

warunkach

• doskonała na placach budowy, fabrykach, dużych warsztatach

• wodoodporne gniazda Mennekes

• obudowa ze stopniem ochrony IP67, gumowa, odporna na wodę,

pył i uderzenia

• przejrzyste okienko rewizyjne

• każda sztuka posiada certyfikat i numer seryjny

• kombinacja gniazd: 2x230V IP68, 400V 32A 5P IP67

i 400V 16A 5P IP67

• okablowana przewodami Lapp Kabel

• wyłączniki nadprądowe 10kA Sez Krompachy

• wyłącznik różnicowoprądowy 40A 30mA 10kA 4P

• możliwość bezpośredniego podłączenia do sieci za pomocą

kabla siłowego i wtyczki ProTop 32 A 400 V

• naszym zdaniem najlepsza rozdzielnica na rynku polskim

• jakość każdego egzemplarza potwierdzona certyfikatem jakości

oraz numerem seryjnym

• obudowa z tworzywa ABS-PC

• poliwęglanowa szybka

• śruby ze stali nierdzewnej, osadzone w ukrytych otworach,

zapewniające odporność w szczególnie wymagających

warunkach eksploatacyjnych

• złącza N+PE montowane wewnątrz obudowy

• otwory na przewód: Pg 13,5 –PG 21

• pełne okablowanie

• rozdzielnica wykonana z wysokiej jakości podzespołów:

- gniazda Mennekes,

- przewody Lapp Kabel,

- zabezpieczenia SEZ Krompachy

- włoska obudowa

• możliwość zamontowania chwytu do łatwego przenoszenia

• możliwość zastosowania różnej kombinacji gniazd

• możliwość montażu na ścianie

• gwarancja 24 miesiące

Cena katalogowa do sprawdzenia na stronie www.preis-zone.pl do sprawdzenia na stronie www.preis-zone.pl

44 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Producent/dystrybutor ELEKTRO-PLAST Nasielsk ELEKTRO-PLAST Nasielsk

Model / seria RS 9-mod 2x2P+Z, 2x3P+Z 32A RS-13 mod 4x2P+Z, 3P+N+Z 16A, 3P+N+Z 32A

Stopień ochrony IP IP44 IP 44 / IP 65 – opcja gniazd

Napięcie znamionowe [V] 400 400

Miejsce (ilość


zabezpieczającą


9 modułów 13

2x2P+Z

2x3P+Z 32 A

4x2P+Z

3P+N+Z 16 A

3P+N+Z 32 A

Wyposażenie

standardowe

• szyna TS

• zaślepki wkrętów

• kolor szary RAL 7035

• osłabienia ułatwiające wprowadzenie przewodów

• drzwiczki otwierane do góry

• szyna TS

• zaślepki wkrętów

• kolor szary RAL 7035

• osłabienia ułatwiające wprowadzenie przewodów

• drzwiczki otwierane do góry

Standardowe

wyposażenie

zabezpieczające

szyna TS

szyna TS


na kluczyk

lub plombowania

Wymiary


TAK

345 x 22 x 175 260 x 360 x 130

TAK

Cechy

charakterystyczne

• możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy poprzez zainstalowanie

w niej gniazd o IP65

• wytrzymałość na uderzenia IK08

• warunki pracy –20˚C +70˚C

• próba termiczna ˚C

• miejsce na zabezpieczenia – 9 mofułów

• montaż natynkowy

• możliwość zwiększenia IP rozdzielnicy poprzez zainstalowanie

w niej gniazd o IP65

• wytrzymałość na uderzenia IK08

• warunki pracy –20˚C +70˚C

• próba termiczna ˚C

• miejsce na zabezpieczenia – 13 modułów

• montaż natynkowy

Cena katalogowa 223,96 zł netto 330,00 zł netto

Fachowy Elektryk

45

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Przegląd rozdzielnic siłowych

Producent/dystrybutor Hensel Polska Sp. z o.o. Hensel Polska Sp. z o.o.

Model / seria Mi-RBT Mi-GN

Stopień ochrony IP IP44 lub IP65 IP44 lub IP65

Napięcie znamionowe [V] 230/400 230/400

Miejsce (ilość


zabezpieczającą

do 36 modułów

typowe: do 24 modułów,

produkty na zamówienie: bez ograniczeń


CEE od 16 do 63 A

jednofazowe 230 V

CEE od 16 do 125 A

jednofazowe 230 V

24 V za transformatorem separacyjnym

Wyposażenie

standardowe

• rozłącznik główny z napędem zewnętrznym

z możliwością blokady w pozycji wyłączonej

• lekka, składana konstrukcja metalowa rozdzielnicy

wyposażona w rączkę do przenoszenia

• rozdzielnica przystosowana do zawieszenia na ścianie

• osłony zamków pokrywy zabezpieczające przed pyłem

Standardowe

wyposażenie

zabezpieczające


na kluczyk

lub plombowania

Wymiary


zabezpieczenia różnicowoprądowe 30 mA

oraz zabezpieczenia nadprądowe dla wszystkich obwodów

TAK

700x1000x170

zabezpieczenia różnicowoprądowe 30 mA

oraz zabezpieczenia nadprądowe dla wszystkich obwodów

TAK

typowe: 300x300x170

na zamówienie: bez ograniczeń

Cechy

charakterystyczne

• rozdzielnice budowlane w II klasie ochronności

zbudowane w oparciu o system skrzynek izolacyjnych

z odpornego na udary mechaniczne poliwęglanu

• konstrukcja metalowa malowana proszkowo

• możliwość wykonania z daszkiem oraz z kablem

zasilającym z wtyczką

• rozdzielnice gniazdowe w II klasie ochronności zbudowane

w oparciu o system skrzynek izolacyjnych z odpornego

na udary mechaniczne poliwęglanu

• możliwość wykonania z uchwytami do montażu na ścianie,

z rozłącznikiem głównym z napędem na elewacji oraz

z gniazdami RJ45

Cena katalogowa od 1400 zł netto od 699 zł netto

46 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Producent/dystrybutor PCE POLSKA PCE POLSKA

Model / seria Suwałki / SERIA DELTA Bytom

Stopień ochrony IP

IP54

IP67 na życzenie

IP54

IP67 na życzenie

Napięcie znamionowe [V] 230/400 230/400

Miejsce (ilość


zabezpieczającą


Wyposażenie

standardowe

Standardowe

wyposażenie

zabezpieczające


na kluczyk

lub plombowania

Wymiary


Cechy

charakterystyczne

wersje:

• bez okienka inspekcyjnego

• 1 okienko 14-modułowe (IP54)- na życzenie 1 okienko

13-modułowe (IP67)

• 2 okienka 14-modułowe (IP54)

- na życzenie 2 okienka 13-modułowe (IP67)

• możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników,

gniazd i wtyków w zakresie 16-125 A oraz gniazd jednofazowych

(różne standardy)

• izolacja ochronna dzięki umieszczeniu zakrytych otworów

mocujących na zewnątrz przestrzeni montażowej

• zabezpieczenia chronione samozamykającym okienkiem

odpornym na uderzenia

• oprzewodowanie wykonane, zestaw gotowy do podłączenia

• dławnica kablowa IP68, wejście od góry lub od dołu

• gniazda CEE i GS wykonane z poliamidu (PA6)

• gniazda indywidualnie wymienne

• zestaw zawiera dławicę kablową oraz zaślepkę - wejście

od góry i dołu

wyłączniki nadprądowe i różnicowoprądowe zgodnie z życzeniem

klienta w miarę możliwości technicznych

możliwość zamykania oraz plombowania

obudowa + okienko (na życznie)

297x520x165

• wejścia kablowe maks. do M63, wejście od góry lub od dołu

• system regulowania położenia szyn montażowych w

formie rowków umożliwia zindywidualizowane, optymalne

rozmieszczenia mocowań, płyt montażowych itp.

• pokrywa i podstawa obudowy są połączone elastycznych

zawiasem, pokrywa dostępna w wersji prostej lub skośnej

• niełamliwa, bez dodatku halogenów, odporna na starzenie się

obudowa

• bardzo wysoka odporność na różnorodne środki chemiczne

i oleje, smary, kwasy itp.

• wysoka odporność na korozję i uszkodzenia mechaniczne

• odporna na wpływ promieni UV i ozonu

• obudowy o odpowiadających sobie wymiarach mogą być łączone

ze sobą w większe zestawy

• wszystkie zewnętrzne śruby obudowy wykonane są ze

stali nierdzewnej zapewniającej odporność w szczególnie

wymagających warunkach eksploatacyjnych (na życzenie klienta:

całość w wykonaniu nierdzewnym, styki niklowane)

• złącza N i PE (neutralne i ochronne) montowane są wewnątrz

obudowy przy wykorzystaniu sprawdzonego i przetestowanego

systemu Vario Connector

• zwarta obudowa, tworzywo PC/ABS

• oprzewodowanie wykonane - gotowa do podłączenia

1 okienko 18 modułowe (IP67)

możliwość zamontowania wszystkich typów rozłączników,

gniazd i wtyków w zakresie 16-125 A oraz gniazd jednofazowych

[różne standardy]

• izolacja ochronna dzięki umieszczeniu zakrytych otworów

mocujących na zewnątrz przestrzeni montażowej

• zabezpieczenia chronione samozamykającym okienkiem

odpornym na uderzenia

• oprzewodowanie wykonane, zestaw gotowy do podłączenia

• dławnica kablowa IP68, wejście od góry lub od dołu

• gniazda CEE i GS wykonane z poliamidu (PA6)

• gniazda indywidualnie wymienne

wyłączniki nadprądowe i różnicowoprądowe zgodnie z życzeniem

klienta w miarę możliwości technicznych

możliwość zamykania oraz plombowania

obudowa + okienko (na życznie)

370x370x203

Cena katalogowa w zależności od wyposażenia w zależności od wyposażenia

• wejścia kablowe maks. do M63, wejście od góry lub od dołu

• obudowa w pełni gumowa z daszkiem

• pokrywa i podstawa obudowy są połączone elastycznych

zawiasem

• niełamliwa, bez dodatku halogenów, odporna na starzenie się

obudowa

• bardzo wysoka odporność na różnorodne środki chemiczne

i oleje, smary, kwasy itp.

• wysoka odporność na korozję i uszkodzenia mechaniczne

• odporna na wpływ promieni UV i ozonu

• niewrażliwe na iskry spawalnicze itp.

• wszystkie zewnętrzne śruby obudowy wykonane są ze

stali nierdzewnej zapewniającej odporność w szczególnie

wymagających warunkach eksploatacyjnych (na życzenie

klienta - całość w wykonaniu nierdzewnymstyki niklowane)

• złącza N i PE (neutralne i ochronne) montowane są wewnątrz

obudowy przy wykorzystaniu sprawdzonego i przetestowanego

systemu Vario Connector

• oprzewodowanie wykonane - gotowa do podłączenia

Fachowy Elektryk

47

zasilanie

gwarantowane

EXPERT RADZI:

Kryteria doboru UPS-a

promocja

W dzisiejszych czasach, przy wszechobecnej elektronice, dość istotne jest zabezpieczenie

się przed nagłymi i niekontrolowanymi przerwami w dostawach prądu, które to mogą

sparaliżować nasze codzienne życie oraz ich skutkami w postaci uszkodzenia posiadanego

sprzętu elektronicznego. Najbardziej zalecanym sposobem zapewnienia poprawności

zasilania urządzeń wrażliwych jest zastosowanie systemów zasilania gwarantowanego UPS.

W przypadku zaniku lub nieprawidłowości

napięcia sieciowego zadaniem ich

jest dostarczenie energii do odbiorników

(przy wykorzystaniu energii zgromadzonej

w akumulatorach) w określonym czasie,

niezbędnym do bezpiecznego, kontrolowanego

zakończenia realizowanych procesów,

a często dodatkowo poprawa jakości dostarczanego

do odbiorników napięcia. Dobierając

zasilacz UPS należy odpowiedzieć sobie

na pytanie jaki rodzaj urządzeń chcemy zabezpieczyć,

określić moc pobieraną przez te

urządzenia oraz jaki jest wymagany ich czas

podtrzymania.

Zasilacze UPS wykonane w topologii off-

-line (VFD), jako najprostsze i najtańsze

rozwiązania oferują najniższy poziom zabezpieczenia.

W trybie pracy sieciowej

realizowane jest zasilanie odbiorników

niekondycjonowanym napięciem sieciowym,

załączanym przez układ obejściowy,

przejście do trybu pracy bateryjnej wiąże się

z powstaniem kilku ms przerwy w zasilaniu

odbiorników. Zasilacze w tej topologii często

posiadają odkształcony od sinusoidalnego

przebieg napięcia. W bardziej zaawansowanych

rozwiązaniach realizowana jest

synchronizacja wytwarzanego przebiegu

z przywracanym napięciem sieci. Przykładem

zasilacza należącego do tej grupy może

być UPS EVER ECO LCD, w którym dzięki

panelowi LCD oraz przyciskowi wielofunkcyjnemu

można łatwo zarządzać jego dodatkowymi

funkcjonalnościami.

W przypadku serwerów oraz komputerów

przetwarzających strategiczne dane i informacje

zdecydowanie zaleca się wykorzystanie

topologii line-interactive (VI). UPS-y

line-interactive działają podobnie jak UPS-y

VFD, ale posiadają dodatkowo regulator

poziomu napięcia wyjściowego (układ AVR

Rys. 1

UPS-y EVER serii POWERLINE

GREEN 33 / LITE / PRO generują

napięcie wyjściowe o najwyższych

parametrach (VFI-SS-111).

– Automatic Voltage Regulation). Mają zatem

zdolność korekcji napięcia bez użycia

energii z akumulatorów. Wykorzystując wewnętrzne

układy funkcjonalne sprowadzają

wartość napięcia wyjściowego jak najbliżej

wartości nominalnej. Zazwyczaj synchronizują

przebiegi komutowane przed zmianą

trybu pracy. Ponadto zasilacze te mają krótsze

czasy przełączenia na pracę bateryjną,

a powrót na napięcie sieciowe odbywa się

bez przerwy w zasilaniu. W zdecydowanej

większości przypadków przy znamionowym

obciążeniu zasilacze pracują w granicach

3-5 minut. Jeżeli zależy nam na dłuższym

czasie pracy, możemy to uzyskać dzięki

dodatkowym modułom bateryjnym, które

można podłączyć np. do zasilaczy z serii

SINLINE RT XL. Natomiast do zapewnienia

bezawaryjnej i bezprzerwowej pracy

kotłów centralnego ogrzewania, kominków

z płaszczem wodnym lub innych układów

automatyki domowej służą zasilacze, które

są do tego celu dedykowane. Takim przykładem

jest seria zasilaczy SPECLINE AVR

700 / SPECLINE AVR PRO 700.

Zasilacze on-line działają zupełnie inaczej –

realizowane jest w nich podwójne przetwarzanie

energii. Napięcie sieciowe doprowadzone

na wejście UPS zostaje wyprostowane

w układzie prostowniczym, a następnie poprzez

magistralę stałonapięciową przekazane

do falownika, gdzie przetwarzane jest

na napięcie przemienne o wysokiej jakości

parametrach, którym podczas normalnej

pracy zasilane są zabezpieczane odbiorniki,

jednocześnie doładowywane są baterie.

Zmiana trybu pracy z sieciowego na bateryjny

i odwrotnie odbywa się całkowicie

bezprzerwowo. W przypadku przeciążenia

lub uszkodzenia elementów wewnętrznych

bloków UPS-a statyczny bypass automatycznie

łączy odbiornik z siecią zasilającą

poprzez układ obejściowy. Zasilacze tego

typu stosowane są do zasilania najbardziej

wymagających pod względem jakości energii

odbiorników. Przykładowym rozwiązaniem

tego typu są UPS EVER POWER-

LINE GREEN 33 LITE oraz UPS EVER

POWERLINE GREEN 33 PRO. Ważne jest

również to, że energia dostarczana w czasie

normalnej pracy (sieciowej) przez UPS (on-

-line) do odbiorników jest o lepszej jakości

niż energia sieciowa, a zatem systemy zasilania

gwarantowanego poprawiają warunki

pracy zasilanych urządzeń, a dodatkowo

ograniczają ich negatywne oddziaływanie

na sieć zasilającą.

Michał Przybylski

Inżynier Wsparcia Technicznego

EVER Sp. z o.o.

48 Fachowy Elektryk

zasilanie

gwarantowane

Fachowy Elektryk

49

zasilanie

gwarantowane

Zasilacze UPS typu on-line

Zadaniem UPS-ów online jest dostarczanie czystej energii o sinosuidalnym kształcie, czyli

takim samym, jak w sieci energetycznej. Dzięki temu można je zastosować do zasilania

każdego urządzenia podłączonego do sieci. Większość UPS-ów tego typu zbudowana

jest w technologii podwójnej konwersji, która pozwala uzyskać zerowy czas przełączania

w przypadku wystąpienia problemów z zasilaniem. Nowsze rozwiązania oznaczone są

symbolem delta. Na rynku funkcjonują także ekologiczne serie określane mianem SMART.

Podwójna konwersja

a konwersja delta

W UPS-ach z podwójną konwersją awaria zewnętrznego

zasilania nie spowoduje zadziałania

przełącznika źródeł zasilania, ponieważ

zasilanie zewnętrzne służy w tym przypadku

do ładowania zapasowego akumulatora,

z którego zasilany jest inwerter wyjściowy.

Dzięki temu w wyniku awarii przełączenie

następuje natychmiast. Minusem tego rozwiązania

jest to, że zarówno układ, który ładuje

akumulator, jak i inwerter przetwarzają

całą moc obciążenia, co obniża sprawność

oraz zwiększa wytwarzanie ciepła.

Opcja z konwersją delta eliminuje wady zasilaczy

online z podwójną konwersją. Zasilanie

na wyjście inwertera dostarcza w nich

dodatkowo przetwornik delta, dzięki któremu,

w przypadku awarii zasilania zmiennoprądowego,

konstrukcja reaguje podobnie,

jak w przypadku technologii z podwójną

konwersją. Różnica polega na tym, że przetwornik

delta przenosi składowe zasilania

z wejścia na wyjście, a w przypadku zasilacza

z podwójną konwersją, zasilanie przetwarzane

jest do akumulatora i z powrotem.

Przetwornik delta w tej konstrukcji z jednej

strony steruje wejściowym współczynnikiem

mocy, z drugiej steruje prądem wejściowym,

co stabilizuje system akumulatorów.

Rys. 1

Zasilacz UPS NHS 120. Technologia True On-Line Double Conversion zapewnia

doskonałe parametry napięcia wyjściowego bez względu na zakłócenia

energetyczne i rodzaj zasilanych odbiorników. Budowa modułowa zapewnia

możliwość łatwej rozbudowy mocy i wymiany modułów mocy „na gorąco”

w technologii HotSwap. Skalowalność mocy z krokiem co 30 kVA/kW w zakresie

30-120 kVA/kW.

FOT: COMEX

Sterowane i monitorowane

przez Internet

Niektóre modele zasilaczy online wyróżnia

możliwość sterowania nimi przez Internet,

a także monitorowanie ich pracy za pośrednictwem

sieci. Dedykowane temu rozwiązaniu

oprogramowanie przeprowadza diagnostykę,

a zebrane dane przedstawia np. w formie

graficznej. Takiemu monitorowaniu można

poddać wiele zasilaczy UPS jednocześnie,

z dowolnego urządzenia z przeglądarką internetową

lub konsolą programu zarządzającego

maszynami wirtualnymi. Pobierane są

informacje o znaczeniu krytycznym, takie jak

chociażby stan baterii, poziomy obciążenia

i czas podtrzymania bateryjnego. W niektórych

systemach nadzorowania przewidziano

możliwość uporządkowanego zamykania

komputerów i serwerów zasilanych za pomocą

zasilaczy w czasie kiedy przedłużają się

awarie zasilania.

Sterowanie UPS-em przez Internet możliwe

jest dzięki opcji pozwalającej na montaż

karty SNMP lub zewnętrznego adaptera

tej karty. Dzięki temu rozwiązaniu zasilacze

stają się samodzielnymi urządzeniami

sieciowymi. W zależności od wyboru aplikacji,

za pośrednictwem Internetu możliwa

jest zmiana statusu pracy zasilacza poprzez

wysłaną na wskazany adres wiadomość

e-mail lub modem GPRS.

Smart UPS Online

Zasilacze awaryjne online określane jako

Smart doskonale sprawdzają się w gęstych

środowiskach serwerów, sieciach głoso-

50 Fachowy Elektryk

zasilanie

gwarantowane

wych i przesyłających dane. Zastosowanie

znajdują m.in. w laboratoriach medycznych

i przemyśle lekkim. Ich konstrukcja oceniana

jest jako niezawodna, a umieszczony

w niej falownik nieprzerwanie podaje

na wyjście regulowaną moc wyjściową.

Dzięki temu zasilacze typu SMART mogą

być używane do ochrony urządzeń nietolerujących

nawet najkrótszej przerwy w podawaniu

napięcia lub zmian częstotliwości

(np. urządzeń z zasilaczami liniowymi, powszechnie

stosowanymi w instalacjach procesowych

i regulacji).

Należy przy tym zauważyć, że skoro większość

sprzętu komputerowego i sieciowego

przystosowana jest obecnie do krótkich

zaników napięcia (>20 ms), tego typu

UPS-y mogą również działać w tzw. trybie

ekologicznym (oszczędzającym energię

i zmniejszającym straty cieplne), w którym

omijana jest podwójna konwersja, co

skutkuje uzyskaniem sprawności zasilacza

na poziomie ok. 97%. Oczywiście, jeśli

zasilacz pracuje w tym trybie, a jakość

zasilania sieciowego spadnie poniżej progu

określonego w konfiguracji, UPS natychmiast

(w czasie krótszym niż 10 ms)

sam przełączy się w tryb online. W przypadku,

w którym wymagane są czasy podtrzymania

zasilania mierzone nie w minutach

a w godzinach, istnieje możliwość

skonfigurowania zasilaczy Smart z dodatkowymi

modułami akumulatorowymi, co

zapewnienia ciągłość zasilania systemów

o krytycznym znaczeniu.

Modele Smart-UPS On-Line przystosowane

są do obciążeń mieszczących się

Poniższe prezentacje nie stanowią oferty handlowej. Są tylko

przykładami produktów dostępnych w sprzedaży internetowej.

Rys. 2

Do UPS-a EVER POWERLINE RT PLUS 1 kVA-3 KVA istnieje możliwość podłączenia

aż 10 modułów bateryjnych. Każdy z nich posiada własną ładowarkę. Rozwiązanie

to umożliwia uzyskanie długiego czasu podtrzymania w parze z szybkim

ładowaniem akumulatorów.

w przedziale od 1 do 20 kVA. Mogą być

instalowane w szafach lub jako urządzenia

wolnostojące. Za pomocą oprogramowania

zarządzającego można nadzorować

oraz bezpiecznie zamykać sieciowe systemy

operacyjne. Wszystkie modele o mocy

od 5 kVA wzwyż wyposażone są we wbudowaną

kartę zarządzająca (Network Management

Card) służącą do zdalnego zarządzania.

Jednym z walorów UPS-a on-line z rozwiązaniem

SMART jest mniejsze obciążenie

dla układu chłodzącego i akumulatorów.

FOT: EVER

Podsumowanie

Bez wątpienia UPS-y on-line mają sporo

walorów. Główny wiąże się z zapewnieniem

pełnej galwanicznej separacji od sieci zasilającej.

Urządzenia tego typu korzystają z prądu,

który wyprodukowany jest na falowniku

końcowym i nie przepuszczają do odbiorników

najmniejszych zakłóceń. W wersjach

z podłączeniem do Internetu możliwe jest

zdalne sterowanie i monitorowanie ich pracy.

Z kolei modele SMART dają możliwość

uzyskania oszczędności, dzięki omijaniu

trybu podwójnej konwersji.

Damian Żabicki

wypatrzone NA RYNKU

Ever POWERLINE RT PLUS 3000

(3000VA/3000W, AVR, LCD)

zaawansowany technologicznie

system zasilania bezprzerwowego

skonstruowany w topologii on-line

z podwójną konwersją, w którym

wyjściowa moc czynna osiąga

wartość mocy pozornej.

Cena: 3 849,00 zł

Źródło: www.x-com.pl

Eaton UPS 9PX 3000VA

to energooszczędna ochrona

zasilania. Zapewnia współczynnik

mocy Unity (VA=w). Dzięki

zarządzaniu baterią ABM Eaton

wykorzystującą 3-stopniową

ładowność, czas pracy baterii

został wydłużony do 50%.

Cena: 15 781,88 zł

Źródło: pl.rs-online.com

APC SRT6KRMXLI Smart-UPS

SRT 6000VA Rack 230V zasilacz

awaryjny o mocy wyjściowej 6000

VA. Posiada bezobsługowy szczelny

akumulator kwasowo-ołowiowy

z elektrolitem w postaci żelu oraz

ochronę przeciwprzepięciową.

Cena: 23 449,00 zł

Źródło: www.najlepszebaterie.pl

52 Fachowy Elektryk

oświetlenie

awaryjne

Awaryjne oświetlenie

ewakuacyjne w świetle

aktualnych przepisów

promocja

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne jest stosunkowo nową dziedziną w branży zabezpieczeń

przeciwpożarowych, bo dopiero od 2003 roku. Od tego czasu bardzo wiele zmieniło się

zarówno w obowiązujących normach i przepisach jak i w systemach i oprawach oświetlenia

awaryjnego.

Najważniejsze zmiany w przepisach to

wymóg Dopuszczeń CNBOP od 2011 r.

na wszystkie oprawy oświetlenia awaryjnego,

oraz wymóg Krajowego Certyfikatu Stałości

Własności Użytkowych od 01.01.2021

roku na wszystkie urządzenia sterujące

i sygnalizacyjne w systemach oświetlenia

awaryjnego.

Do około 2015 roku standardowym rozwiązaniem

oświetlenia awaryjnego był montaż

modułów awaryjnych w oprawach podstawowych.

Nowe wymagania formalne

w postaci dopuszczeń CNBOP do każdego

typu oprawy w znaczny sposób ograniczyły

możliwości stosowania tego rozwiązania.

Trzeba było poszukać rozwiązań, które są

trwałe, skuteczne i ekonomicznie zasadne.

Wskazówkę dla nowych rozwiązań dała

Komenda Główna PSP zalecając rozdział

opraw awaryjnych od opraw podstawowych.

Takimi rozwiązaniami są niewątpliwie

najczęściej dzisiaj stosowane systemy

z wydzielonymi oprawami oświetlenia awaryjnego,

z których najważniejszymi są te oparte

na technologii POWER LED. Systemy

oświetlenia awaryjnego z zastosowaniem

wydzielonych opraw POWER LED dają

wymierne korzyści takie jak:

• zmniejszenie liczby opraw awaryjnych

dzięki zastosowaniu w ich konstrukcji

soczewek

• zmniejszenie pojemności akumulatorów

co pozwala obniżyć koszty eksploatacji

i poprawić ochronę środowiska,

• obniżenie kosztów wymiany źródeł światła

dzięki ich większej żywotności

Rys. 1.

CENTRUM NAUKOWO-BADAWCZE OCHRONY PRZECIWPOżAROWEJ

im. Józefa Tuliszkowskiego - PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

Jednostka Certyfikująca / Certification Department

ul„ Nadwiślańska 213. 05-420 Józefów

KRAJOWY CERTYFIKAT

STAŁOŚCI WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH

Nr 063-UWB-0286

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r.

w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu

znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1966; zm.; Dz. U. z 2018 r. poz. 1233

oraz z 2019 r. poz. 1176 i poz. 2164), niniejszy certyfikat odnosi się do wyrobu budowlanego:

Systemy ewakuacyjne - do zastosowania w obiektach budowlanych

urządzenia sterujące i sygnalizujące typu H-302 C

Krajowa Deklaracja Właściwości Użytkowych

DEKLARACJA WŁAŚCIWOŚCI

UŻVTKOWVCH

1. NAZWA I NAZWA HANDLOWA WYROBU BUDOWLANEGO

Urządzenia sterujące i sygnalizujące typu H-302 C

2. OZNACZENIE TYPU WYROBU BUDOWLANEGO

Systemy ewakuacyjne - Urządzenia steryjące i sygnalizujące typu H-302 C

3. ZAMIERZONE ZASTOSOWANIE LUB ZASTOSOWANIA

Do zastosowań w obiektach budowlanych

4. NAZWA I ADRES SIEDZIBY PRODUCENTA ORAZ MIEJSCE PRODUKCJI WYROBU

Hybryd Sp. z o. o.

ul. Sikorskiego 28

44-120 Pyskowice

NUMER:

DWU-01/C/2020

Wymagane dokumenty od dn.01.01.2021 r. dla urządzeń sterujących i sygnalizujących

systemów oświetlenia awaryjnego.

54 Fachowy Elektryk

oświetlenie

awaryjne

• zwiększenie niezawodności tych opraw

ze względu na powtarzalną konstrukcję

sprawdzoną w procedurze dopuszczeń

CNBOP

• mniejsze zużycie energii elektrycznej

dzięki małej mocy opraw awaryjnych

LED.

Ze względu na w/w korzyści, coraz więcej

właścicieli obiektów posiadających

w swoich obiektach systemy oświetlenia

awaryjnego w oparciu o oprawy podstawowe

wyposażone w moduły awaryjne,

decyduje się na modernizację tych systemów

z zastosowaniem opraw awaryjnych

POWER LED.

Rys. 2a.

Dwa kierunki ewakuacji w przypadku braku zagrożenia.

W ostatnim czasie można zauważyć rosnące

wymagania odnośnie oświetlenia

awaryjnego co spowodowało, że większość

nowych obiektów jest wyposażana

w systemy oświetlenia awaryjnego Central

Test lub Centralną Baterię. W obu systemach

każda oprawa posiada niepowtarzalny

adres, dzięki czemu każda usterka

jest przypisana do konkretnej oprawy.

Efektem tych rosnących wymagań jest

również Rozporządzenie Ministra Inwestycji

i Rozwoju z 2019 r. które powoduje,

że od 01.01.2021 roku każde urządzenie

sterujące i sygnalizujące w systemach

oświetlenia awaryjnego musi posiadać

Krajowy Certyfikat Stałości Własności

Użytkowych i na jego podstawie wystawioną

przez producenta Deklarację Właściwości

Użytkowych (Rys.1) .

Rys. 2b.

Na kierunku ewakuacji powstaje zagrożenie.

Współczesne obiekty stawiają nowe wyzwania,

które trudno jest spełnić tradycyjnymi

metodami. Obiekty budowane są

coraz rozleglejsze, jedno lub wielokondygnacyjne,

a poszczególne rejony połączone

są skomplikowaną siatką dróg komunikacyjnych.

W takich przypadkach oświetlenie

awaryjne statyczne wskazuje tylko jedną

drogę ewakuacji zakładając, że jest ona

drożna. Optymalna droga ewakuacji w takich

przypadkach powinna zależeć od miejsca

powstania pożaru. Z tego względu coraz

częściej projektanci oświetlenia awaryjnego

wprowadzają nowe rozwiązania,

które pozwalają na zmianę kierunku ewakuacji

w zależności od lokalizacji pożaru

(Rys.2 a,b,c). W takich systemach zmiana

kierunku ewakuacji jest możliwa dzięki

Rys. 2c.

Zmiana kierunku ewakuacji po powstaniu zagrożenia.

oprawom dynamicznym sterowanym przez

jednostkę centralną połączoną z systemem

wykrywania pożaru. Dzięki takim systemom

w sytuacji z Rys.2b kierunek ewakuacji

ilustruje Rys.2c.. Zastosowanie takich

rozwiązań wymaga ścisłej współpracy projektanta,

producenta systemu dynamicznego

i rzeczoznawcy d.s. ochrony p.poż.. Obecnie

w Polsce już w wielu obiektach funkcjonują

dynamiczne systemy oświetlenia awaryjnego

i coraz więcej projektantów stosuje takie

rozwiązanie.

dr inż. Andrzej Krzesiński

www.hybryd.com.pl

Fachowy Elektryk

55

oświetlenie

awaryjne

Oprawy w systemach

oświetlenia ewakuacyjnego

W zakładach przemysłowych lub w budynkach użyteczności publicznej konieczne jest

wyznaczenie dróg ewakuacyjnych, które będą pełniły swoją rolę również w ciemności.

Zadanie te spełniają lampy awaryjne oświetlające drogę oraz ewakuacyjne, które za pomocą

naniesionych na ich oprawy piktogramów dostarczają dodatkowych informacji, np. wskazują

drogę ewakuacji.

W systemach oświetlenia ewakuacyjnego

występują dwa rodzaje lamp: ewakuacyjne

i awaryjne doświetlające drogę wyjścia, mające

charakter oświetlenia antypanicznego.

Ten drugi typ lamp wyposażony został

w moduł awaryjny, a także elektroniczny

układ zasilania ze źródłem światła i diodą

LED. Oprawy tych lamp, w zależności

od potrzeb, mogą być przeznaczone

do użytkowania w obiektach publicznych,

w zakładach pracy, w magazynach a także

w miejscach, które są narażone na działanie

wilgoci lub wysokich/niskich temperatur.

Ich walorem powinna być łatwość montażu,

jak w przypadku opraw typu downlight, które

pozwalają na sprawną instalację w sufitach

gipsowo-kartonowych.

W oprawach awaryjnych często wykorzystywane

są tzw. soczewki road plus, dzięki

którym lampa zawieszona na wysokości ok.

3 m oświetla nawet kilkanaście metrów korytarza

z wymaganym natężeniem światła.

Oprawy ewakuacyjne powinny się znajdować

przy każdych drzwiach wyjściowych

otwierających drogę ewakuacyjną oraz

na ścianach korytarzy, które do nich prowadzącą.

Natomiast oprawy oświetlenia

ewakuacyjnego należy zamontować przy

wyjściach i znakach bezpieczeństwa, w sąsiedztwie

schodów, przy każdym skrzyżowaniu

korytarzy, na zewnątrz i w pobliżu

wyjść końcowych a także przy urządzeniach

gaśniczych i przyciskach alarmowych.

System Centralnej Baterii

Planując instalację systemu oświetlenia ewakuacyjnego,

powinno się wziąć pod uwagę,

że będzie ono niezbędne w sytuacji wystąpienia

awarii zasilania sieciowego. W tym

zakresie rozwiązaniem może być System

Centralnej Baterii (SCB), którego podstawowym

zadaniem jest dostarczenie zasilania

dla opraw oświetlenia awaryjnego, przy zachowaniu

100% mocy w czasie co najmniej

1 godziny. Co istotne, bez względu na to, czy

w oświetleniu zastosowano oprawy LED,

fluorescencyjne czy kompaktowe, można

je podpiąć do tego samego systemu.

SCB składa się z inwertera odpowiedzialnego

za utrzymanie napięcia oraz własnych

baterii o zróżnicowanej pojemności (np. akumulatory

VRLA). W przypadku tego typu

zasilania do ustalenia parametrów bierze się

pod uwagę całość oświetlenia lub jego wybrane

elementy. System wyposażony jest

również w sterownik, który kontroluje poziom

naładowania akumulatora i samoczynnie

przeprowadza jego testy funkcjonalne,

zapobiegając rozładowaniu baterii, a w przypadku

jej pełnego naładowania, uruchamiając

pracę w trybie buforowym.

Systemy oświetlenia awaryjnego współpracujące

z baterią centralną mają zazwyczaj budowę

modułową. Osobne moduły przełączające

są przypisane do poszczególnych obwodów

FOT: adobeStock

wyjściowych, a sieć zasilająca i akumulatory

mają zapewnioną ochronę za pomocą odrębnych

bezpieczników. Dzięki temu, jeżeli podczas

pracy w trybie AC dojdzie do zwarcia

jednego z przewodów zasilających do przewodu

ochronnego to system samoczynnie zostanie

przełączony na tryb DC.

Sterowanie oprawami

Nowoczesne systemy centralnego sterowania

oprawami integrują i monitorują wszystkie

typy lamp systemu oświetlenia awaryjnego,

za pośrednictwem odpowiednich sieci

komunikacyjnych, z różnymi topologiami.

Tego typu urządzenia współpracują nie tylko

ze świetlówkami i lampami LED, ale także

z lampami dynamicznymi, przekazującymi

informacje w postaci wizualizacji.

Zazwyczaj centralne urządzenie takiego

systemu wykorzystuje specjalną centralę

lub komputer PC z odpowiednim oprogramowaniem,

które pozwala na zdalne zarządzanie

oraz sporządzanie raportów z pracy

systemu.

56 Fachowy Elektryk

oświetlenie

awaryjne

Do transmisji danych z lamp do magistrali

wykorzystywany jest kabel dwuprzewodowy.

Oprawy można grupować automatycznie

uwzględniając fizyczną topologię

połączeń, np. stosując kryteria ilości pięter,

sekcji, pomieszczeń, korytarzy itp. Podczas

tworzenia struktury logicznej należy

pamiętać o konieczności zapewnienia możliwości

łatwego poruszania się po systemie.

Realizowanie funkcji jest inicjowane

zarówno w odniesieniu do wybranej grupy

opraw jak i pojedynczej oprawy. Czynności

realizowane przez oprawy są samoczynnie

zapisywane w dzienniku zdarzeń.

W praktyce urządzenia sterowania oprawami

często zintegrowane są z systemami

klasy BMS, co umożliwia nadrzędne realizowanie

funkcji w postaci załączania oraz

wyłączania testów funkcjonalnych zarówno

codziennych jak i okresowych, a także

inicjowania testu baterii oraz sygnalizowania

głębokiego rozładowania akumulatora.

Wymiana danych z systemami nadrzędnymi

jest realizowana poprzez odpowiedni

interfejs komunikacyjny – np. RS-232 czy

Ethernet.

Dla sprawnego funkcjonowania systemu

(np. w przypadku pożaru) istotna jest stabilna

wymiana danych pomiędzy wchodzącymi

w jego skład urządzeniami poprzez

magistralę RS-485 i odpowiednie protokoły

komunikacyjne. W samej centrali

ważna jest pamięć uwzględniająca podział

stref pożaru i pamięć wszystkich opraw

zarówno dynamicznych jak i p.poż. Sygnały

przesyłane instalacją transmisji danych

powodują sekwencje pracy każdej z opraw.

W systemach dynamicznych oprawy p.poż.

załączają się wraz z wykryciem pożaru.

Podsumowanie

Oprawy awaryjne są istotnym elementem

każdej drogi ewakuacyjnej, podobnie jak

oświetlenie ewakuacyjne, którego zadaniem

jest wskazanie drogi w przypadku zagrożenia.

Działanie obu systemów wymaga zastosowania

niezależnego źródła zasilania.

Systemy oświetlenia awaryjnego muszą

spełniać wymagania norm PN-EN 1838

i PN-EN 50 172. Ich właściwe zaplanowanie

wymaga dużej wiedzy, dlatego

projekt musi być uzgodniony z rzeczoznawcą

do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Damian Żabicki

Oprawa awaryjno-sieciowa CRY-

STAL SGN LED AT 3h natynkowa.

Crystal LED firmy Hybryd posiada

źródło światła niskiej mocy LED, wywypatrzone

NA RYNKU


Oprawa ewakuacyjna HELIOS DS

IP65 LED 1h jednozadaniowa autotest

HDL/1,2W/B/1/SE/AT/OP.

Serię opraw ewakuacyjnych HELIOS

LED produkcji firmy Awex, tworzą

trzy unikalne produkty, w których

zastosowano różne źródła światła

Oprawa ewakuacyjna OXIMIA LED 3 h

SA AT Intelight to nowoczesna oprawa

oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

polskiej firmy Intelight. Została wykonana

ze stali, z zastosowaniem technologii LED,

o stopniu szczelności IP20 i mocy 3 W.

Wydajne akumulatory NiCd 3,6 V 800 m

Ah HT pozwalają na 3-godzinną pracę

w trybie awaryjnym. Oprawa pracuje

w trybie sieciowo-awaryjnym (SA).

Cena: 165,00 zł (dwa uniwersalne

piktogramy o oznaczeniu EX

w zestawie)

Źródło: onelectro.pl

LED, dzięki czemu z łatwością zaprojektować

można najbardziej optymalną

dla danego obiektu instalację. Niezwykle

wytrzymała obudowa o stopniu

szczelności IP65 oraz wysokim współczynniku

wytrzymałości na uderzenia

(IK08), gwarantuje długą żywotność

oprawy. Oprawa może zostać skonfigurowana

w dowolny sposób: jako oprawa

systemu centralnej baterii, systemu

monitoringu, wyposażona w funkcję

auto-testu, bądź standardowa wersja

autonomiczna.

Cena: 285,11 zł

Źródło: sklep-ppoz.pl

konane w montażu powierzchniowym.

Oprawa przeznaczona jest do oświetlenia

awaryjnego. Jej głównym zadaniem

jest wskazywanie dróg ewakuacyjnych

poprzez wewnętrznie podświetlanie

znaków ewakuacyjnych wykonanych według

normy ISO 7010. Obudowa oprawy

wykonana jest z profilu aluminiowego.

Składa się z dwóch części – głównej części

z elektroniką, akumulatorem, taśmą

LED oraz dyfuzorem, obrazującym znak

do ewakuacji. Druga część, montażowa

jest zmienna i jest dedykowana do danego

rodzaju montażu.

Cena: 313,65 zł (brak piktogramów

w komplecie)

Źródło: luxmarket.pl

Fachowy Elektryk

57

badania

i pomiary

Urządzenia do badań i pomiarów

stacji ładowania pojazdów elektrycznych

Stacje ładowania pojazdów elektrycznych podlegają odpowiednim badaniom i pomiarom

zarówno na potrzeby odbioru jak i konserwacji. Szczegóły w tym zakresie wynikają

z przepisów prawa.

Stacje ładowania pojazdów mogą być eksploatowane

pod warunkiem, że eksploatujący

zapewni konserwację, przeglądy

konserwacyjne oraz wykonanie pomiarów

elektrycznych. Przegląd serwisowy obejmuje

sprawdzenie czy urządzenie i wszystkie

elementy jego wyposażenia znajdują się

w stanie pozwalającym na ich użycie. Z kolei

pomiary elektryczne urządzenia obejmują

co najmniej pomiary ciągłości przewodów

ochronnych, włącznie z przewodami

w połączeniach wyrównawczych głównych

i dodatkowych oraz w przypadku pierścieniowych

obwodów odbiorczych – przewodów

czynnych. Ponadto przeprowadza się

pomiary rezystancji izolacji przewodów

elektrycznych, mierzonej między przewodami

czynnymi oraz między przewodami

czynnymi a przewodem ochronnym przyłączonym

do układu uziemiającego. Ważne są

również pomiary rezystancji uziemień roboczych,

o ile są stosowane oraz sprawdzenie

działania urządzeń ochronnych różnicowoprądowych

oraz pomiary skuteczności

ochrony przeciwporażeniowej.

Stacje ładowania pojazdów wyposaża się

co najmniej w następujące zabezpieczenia

realizujące ochronę przeciwporażeniową

postaci wyłącznika głównego odcinającego

zasilania wszystkich obwodów urządzenia,

a także wyłącznika różnicowoprądowego

(w przypadku zasilania z sieci prądu przemiennego)

oraz zabezpieczenia nadmiarowoprądowego.

W stacjach urządzenia stosuje

się zasadę selektywności zabezpieczeń.

Pomiar rezystancji izolacji

Nowoczesne mierniki cechuje pomiar rezystancji

małym prądem z sygnalizacją akustyczną

i optyczną. Zakres pomiarowy przyrządów

przeznaczonych do oceny rezystancji

izolacji niejednokrotnie przekracza 100 GΩ.

Napięcia pomiarowe są wybierane w zakresie

50, 100, 250, 500 oraz 1000 V. W niektórych

przyrządach przewidziano płynną regulację

pomiędzy 50 a 1000 V z dokładnością

10 V. Pomiar przeprowadza się metodą

dwu- oraz trójprzewodową. Niektóre modele

pozwalają na pomiar za pomocą adaptera

w gnieździe sieciowym. Jest przy tym wykonywana

automatyczna analiza kombinacji

pomiarowych ze wskazaniem prądu upływu.

Rozładowywana jest pojemność mierzonego

obiektu po zakończeniu pomiaru rezystancji

izolacji. Wykonuje się bezpośredni pomiar

jednego lub dwóch współczynników absorpcji.

Przyrząd zapamiętuje ustawienia wartości

napięcia i czasów. Z pewnością przydatne

rozwiązanie stanowi pomiar napięcia stałego

i przemiennego oraz pomiar pojemności

badanego obiektu. W sposób akustyczny są

wyznaczane pięciosekundowe odcinki czasu,

które ułatwiają zdjęcie charakterystyk czasowych

przy pomiarze rezystancji izolacji.

W niektórych modelach przewidziano możliwość

pomiaru ciągłości połączeń ochronnych

i wyrównawczych prądem ≥200 mA

(zgodnie z normą PN-EN 61557-4) z jednoczesnym

przeprowadzeniem autokalibracji

przewodów pomiarowych.

Na uwagę zasługuje odporność mierników

na zakłócenia. Bezpieczeństwo przyrządu

zapewni stopień ochrony IP 67 (zgodnie

z PN-EN 60529). Kategoria pomiarowa wg

PN-EN 61010-1 to najczęściej IV 600 V (III

1000 V). Nie bez znaczenia jest pamięć wyników

pomiarów. W niektórych modelach

przewidziano bloki pamięci po kilkadziesiąt

komórek. Przydatne rozwiązanie stanowi

komunikacja z komputerem za pomocą interfejsu

radiowego.

Pomiar wyłączników RCD

Najprostsze przyrządy bardzo często nazywane

testerami pozwalają na ocenę poprawności

działania wyłączników różnicowoprądowych.

Za pomocą urządzeń tego typu można

sprawdzić wyłącznik RCD prądem o wartości

mieszczącej się pomiędzy 5mA a 1585

mA. Istnieje również możliwość sprawdzenia

wyłączników selektywnych. Dokładność

prądu przy znamionowym napięciu sieci wynosi

± 2%, przy czasie testu 40, 150, 200, 500

ms. Dokładność czasu testu to ± 5%. W sposób

automatyczny, co 5 sekund, powtarzany

jest test dla czasów 40, 150 i 200 ms oraz co

58 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

12,5 sekundy dla czasu 500 ms. Sygnalizacja

podłączenia testera do napięcia fazowego

bazuje na diodzie LED. Również za pomocą

diody sygnalizowany jest przepływ prądu

testującego. Napięcie probiercze typowego

urządzenia wynosi 3 kV.

Na rynku dostępne są również mierniki parametrów

wyłączników różnicowoprądowych,

których ergonomiczna obudowa łatwo mieści

się w dłoni użytkownika. Dodatkowo przewidziano

wkładkę przeciwpoślizgową.

Używając takiego przyrządu w pierwszej

kolejności należy skonfigurować tester. Stąd

też przed pomiarem trzeba włożyć wtyk sieciowy

do gniazdka wtyczkowego, po czym

przyrząd uruchomi się automatycznie a ekran

podświetli w odpowiednim kolorze. Nowoczesne

urządzenia automatycznie lokalizują

konfigurację przewodów. Odpowiednie

symbole i informacje zostaną wyświetlone

na ekranie. W przyrządach również w tych,

które są wykonane w kompaktowej obudowie

użytkownik jest informowany o dołączonym

uziemieniu ochronnym. Na wyświetlaczu

pojawia się wtedy symbol kołka.

Dla uproszczenia obsługi ilość przycisków

zazwyczaj ogranicza się do minimum.

Komfort użytkowania poprawia również

brak typowych gniazd, do których podłączane

są przewody pomiarowe. Często

przewiduje się bowiem zintegrowanie

obudowy z wtykiem sieciowym, co pozwala

na współpracę z typowymi gniazdami

wtyczkowymi 10/16 A. W niektórych modelach

przewidziano dwa gniazda na kołek

uziemienia ochronnego. Gniazda są przesunięte

względem siebie o 180°. Tym sposobem

można łatwo odczytać wskazania

ekranu przy gniazdku wtyczkowym, które

jest odwrotnie zainstalowane w ścianie.

Przyrządy wielofunkcyjne

Przyrządy wielofunkcyjne są bardzo chętnie

kupowane przez elektroinstalatorów. Umożliwiają

one pomiary wszystkich parametrów

wymaganych normami, czyli impedancji

pętli zwarcia, rezystancji izolacji, rezystancji

uziemienia, badań wyłączników różnicowoprądowych

czy ciągłości połączeń

wyrównawczych i ochronnych. Dawniej

przyrządy wielofunkcyjne były kojarzone

z uniwersalnością ale kosztem gorszych parametrów.

Obecnie są one w stanie zaspokoić

potrzeby większości elektryków.

Przydatną funkcjonalność w miernikach

wielofunkcyjnych stanowi możliwość pomiaru

z uwzględnieniem wysokiej rozdzielczości

przy jednoczesnym obliczeniu prądu

zwarcia. Tym sposobem jest możliwe przeprowadzanie

pomiarów blisko transformatorów

zasilających umożliwiając właściwy

dobór aparatury zabezpieczającej w dowolnych

systemach.

Warto zwrócić uwagę na możliwość sprawdzenia

skuteczności ochrony przed efektami

termicznymi zwarcia (parametr I2t). Określając

parametr I2t przyrząd sprawdza czy

przewody instalacji wytrzymają energię

zwarcia. Podczas takich pomiarów wprowadzane

są dane typu wyłącznika i wartości

jego prądu znamionowego wraz z przekrojem,

materiałem przewodnika oraz ilością

żył i rodzajem izolacji przewodów.

Przyrządy są w stanie mierzyć impedancję

pętli, obliczyć wartość spodziewanego

prądu zwarcia (Isc) oraz odpowiadającą

wartość czasu wyzwolenia (t) urządzenia

zabezpieczającego obwód. W przypadku

gdy aparat odpowiedzialny za zabezpieczania

pozwoli na przepływ prądu, który jest

większy od wartości przewidzianej dla danego

typu przewodów przyrząd poinformuje

o ocenie negatywnej.

Również i w wielofunkcyjnych przyrządach

przeznaczonych do pomiarów wielkości

elektrycznych uwzględniana jest możliwość

bezprzewodowego przesyłania danych do tabletów

i smartfonów z systemami iOS oraz Android.

Niektóre mierniki pozwalają na umieszczanie

wyników pomiarów w chmurze.

Mierniki rezystancji uziemienia

Mierniki rezystancji uziemienia wykonują

pomiar wykorzystując metodę techniczną.

Oprócz tego można przeprowadzić pomiar

ciągłości połączeń wyrównawczych

i ochronnych. Należy podkreślić, że pomiar

rezystancji uziemienia jest przeprowadzany

poprzez elektrody pomocnicze metodą

3p. Z kolei sondy pomocnicze umożliwiają

pomiary do 50 kΩ a pomiar rezystancji jest

przeprowadzany metodą 2p. Pomiar ciągłości

połączeń wyrównawczych i ochronnych

bardzo często jest wykonywany za pomocą

prądu o wartości 200 mA. Ważna jest możliwość

wykonania pomiaru rezystancji elektrod

pomocniczych i napięcia zakłócającego

oraz przy obecności napięć zakłócających

sieci. Napięcie pomiarowe to 25 V i 50 V.

W bardziej zaawansowanych przyrządach

pomiar uziemień wykonuje się przy użyciu

metody technicznej (3p, 4p). Pomiar może

być przeprowadzony prądem o częstotliwości

125 Hz co zapewnia odporność na zakłócenia,

które pochodzą od sieci elektroenergetycznej.

Jest możliwy pomiar rezystywności

gruntu i niskich reaktancji.

Niektóre przyrządy bazują na metodzie dwucęgowej

oraz na możliwości pomiaru bez

konieczności stosowania sond pomocniczych

wbijanych do gruntu. Nie brakuje również

przyrządów pozwalających na pomiar uziemień

o wartości rezystancji od 0,30 Ω pod

kątem wymagań normy PN-EN 61557.

Damian Żabicki

Fachowy Elektryk

59

badania

i pomiary

Szybkie i nowoczesne metody

diagnostyczne stacji ładowania

pojazdów elektrycznych

promocja

Powoli – ale systematycznie! – z roku na rok na naszych drogach rośnie ilość pojazdów

elektrycznych. Obserwujemy również zwiększającą się liczbę publicznych i prywatnych

stacji ładowania, stanowiących niezbędną infrastrukturę. Tempo rozwoju tego sektora, jak

i zainwestowane w niego środki pozwalają domniemywać, że jest to trend, który będzie się

nasilał w kolejnych latach.

W przypadku instalacji nowych punktów

i stacji ładowania niezwykle istotną sprawą

są prawidłowo wykonane badania odbiorcze,

aby nie dopuścić do użytku niesprawnego

urządzenia. Kluczowe dla bezpieczeństwa

użytkowników są również badania okresowe,

przeprowadzane już podczas eksploatacji.

W obszarze bezpieczeństwa i odpowiedniego

zarządzania infrastrukturą sprzętu do ładowania

pojazdów EV dopiero w ostatnim czasie

zaczęto wdrażać odpowiednie przepisy regulujące

podstawowe zagadnienia. W ustawie

z dnia 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności

i paliwach alternatywnych w pkt.

16 określono, iż stacje ładowania i punkty

ładowania stanowiące element infrastruktury

drogowego transportu publicznego podlegają

badaniom technicznym przeprowadzanym

przez Urząd Dozoru Technicznego.

Bardzo ogólne zapisy powyższej ustawy doprecyzowuje

Rozporządzenie Ministra Energii

z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie wymagań

technicznych dla stacji ładowania i punktów

ładowania stanowiących element infrastruktury

ładowania drogowego transportu. Rozporządzenie

to weszło w życie 30 lipca 2019 r.

Od tej daty wszystkie tego typu urządzenia –

w przypadku oddania do eksploatacji, a także

po naprawie, modernizacji, lub przeniesieniu

w inne miejsce – powinny być zgłoszone

do UDT wraz z odpowiednią dokumentacją.

Zgłaszający zobowiązany jest, by w komplecie

dokumentacji dostarczyć m.in. protokoły

z pomiarów elektrycznych, zatwierdzone

przez osobę ze świadectwem kwalifikacji

w zakresie dozoru (wraz z kopią świadectwa).

Minimalny zakres pomiarów to:

Rys. 1

Pomiary stacji ładowania pojazdów za pomocą SONEL EVSE-01 i MPI-540.

1) ciągłość przewodów ochronnych, włącznie

z przewodami w połączeniach wyrównawczych

głównych i dodatkowych

oraz – w przypadku pierścieniowych

obwodów odbiorczych – przewodów

czynnych,

2) rezystancja izolacji przewodów elektrycznych,

mierzona między przewodami

czynnymi oraz między przewodami

czynnymi a przewodem ochronnym

przyłączonym do układu uziemiającego,

3) rezystancja uziemień roboczych, o ile są

stosowane,

4) sprawdzenie działania urządzeń ochronnych

różnicowoprądowych,

5) zbadanie skuteczności ochrony przeciwporażeniowej.

Prawo nakazuje, by powyższym badaniom

poddać publiczne stacje świadczące usługę

ładowania. Oczywistym jest jednak to,

że – ze względu na bezpieczeństwo użytkowników,

jak i dobrą praktykę inżynierską

– zalecane są one również dla urządzeń nie

objętych nadzorem UDT.

Część z pomiarów można wykonać w podobny

sposób, jak w przypadku standardowej

instalacji niskiego napięcia. Niektóre

jednak z nich wymagają wprowadzenia stacji

w odpowiedni stan, co może być trudne

bez właściwego sprzętu i urządzeń pomiarowych.

Pomocnym tutaj okaże się z pewnością

adapter EVSE-01 dedykowany do badań

stacji ładowania AC wyposażonych w złącze

typu 2-go, jaki firma Sonel wdrożyła

60 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

Rys. 2

Adapter SONEL EVSE-01.

na rynek. Będąc jednym z największych producentów wysokiej

jakości przyrządów pomiarowych, Sonel zdecydowanie

zaznacza w ten sposób swoją obecność w nowym obszarze

gospodarki, jakim jest elektromobilność.

Adapter współpracuje z rodziną mierników wielofunkcyjnych

Sonel MPI. Pozwala na wykonanie kompleksowych pomiarów

zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ponadto umożliwia

również podstawową diagnostykę układu sterowania.

Symulując kabel ładujący (linia proximity pilot – PP) i status

podłączenia pojazdu (linia control pilot – CP), wprowadzimy

stację w różne stany pracy, sprawdzając jedocześnie sygnały

sterujące zdefiniowane przez normę PN-EN 61851. W celu

ułatwienia diagnostyki na jedno z gniazd EVSE-01 wyprowadzono

również sygnał modulacji szerokości impulsu (PWM).

Rys. 3

Miernik wielofunkcyjny MPI-540.

Wykonanie pomiarów stacji ładowania może być zrealizowane

w połączeniu z każdym miernikiem z rodziny przyrządów

wielofunkcyjnych MPI (z uwzględnieniem możliwości i parametrów

technicznych danego modelu). Na ich tle wyróżnia się

jednak flagowy MPI-540. Zaprogramowano w nim sekwencje

pomiarów automatycznych, dedykowanych do stacji

ładowania. Jest to funkcjonalność, dzięki której wykonamy

pomiary najszybciej i najsprawniej. Z kolei pełna obsługa stacji

trójfazowych sprawia, że unikniemy zbędnego przepinania

przewodów przy pomiarze kolejnych faz obwodu.

W połączeniu z ergonomią i łatwością obsługi, powyższe funkcjonalności

sprawiają, iż adapter EVSE-01 jest doceniony i pożądany

wśród pomiarowców.

REKLAMA

Fachowy Elektryk

61

oznakowanie

przewodów

promocja

Mobilne drukarki etykiet mogą

znacznie usprawnić pracę elektryków

W codziennej pracy elektrycy oraz elektroinstalatorzy mierzą się z wieloma wyzwaniami.

Jednym z nich jest konieczność odpowiedniego oznakowania gniazd napięciowych,

rozdzielni prądu czy przewodów.

Umieszczenie nieodpowiedniej etykiety

na urządzeniu może wpłynąć na bezpieczeństwo

personelu firmy oraz efektywność

ich pracy. Dlatego tak kluczowe jest wybranie

zarówno dopasowanych do warunków

oznaczeń, jak i samej drukarki etykiet,

która umożliwi elektrykowi bezpieczną

oraz swobodną pracę nawet w najbardziej

wymagających środowiskach. Ze względu

na złożoność obowiązków w tej branży i poziom

wymaganej zgodności przy etykietowaniu

sprzętów elektrycznych, oznaczenia

muszą spełniać długą listę wymagań oraz

być wystarczająco wytrzymałe. Dlatego tak

istotne jest dobranie odpowiednich rozwiązań

już na początku ścieżki zakupowej, aby

urządzenia, którymi dysponują specjaliści,

umożliwiały im elastyczność w pracy.

Urządzenie dopasowane do

indywidualnych potrzeb specjalisty

Na rynku dostępna jest szeroka pula drukarek

etykiet, jednak wybierając tego typu

urządzenie, należy położyć szczególny nacisk

na wybór rozwiązania, które pozwoli

sprostać oczekiwaniom konkretnej branży.

W przypadku elektryków oraz elektroinstalatorów

istotna jest mobilność oraz konieczność

wytwarzania konkretnych – zgodnych

z przepisami – oznaczeń. Przenośne modele

drukujące powinny posiadać wytrzymałą

baterię, która pozwoli na wykonywanie

służbowych obowiązków. Aby ułatwić specjalistom

pracę polecam drukarki etykiet,

które posiadają wbudowany wyświetlacz

LCD oraz dedykowane klawisze do intuicyjnego

tworzenia oznaczeń na kable, panele

krosownicze i płyty czołowe, co bywa

bardzo pomocne w codziennej pracy. Przykładem

może być tutaj urządzenie Brother

PT-E550WVP, które zostało dodatkowo

wyposażone w funkcję drukowania kodów

kreskowych oraz szeregowania. Przy wyborze

drukarki etykiet należy zwrócić szczególną

uwagę na trwałość samego urządzenia

w tym odporność na upadki i czynniki

zewnętrzne takie jak wilgotność czy poziom

zapylenia. PT-E550WVP zostało wyposażone

w mocną automatyczną gilotynę z funkcją

nacinania oraz możliwością ustawienia

pożądanej długości etykiet, co umożliwia

tworzenie różnych rodzajów oznaczeń w zależności

od konkretnego zapotrzebowania.

Dodatkowo ta mobilna drukarka etykiet

umożliwia zapisanie często używanych

62 Fachowy Elektryk

oznakowanie

przewodów

oznaczeń w pamięci, co umożliwia szybki wydruk, gdy są

one potrzebne. Wybierając takie urządzenie, warto również

zwrócić uwagę, czy umożliwia ono kompleksowe

projektowanie zindywidualizowanych etykiet – użytkownicy

mają możliwość dodawania logotypów oraz symboli

przemysłowych. Istotna jest też kwestia pobierania oraz

przechowywania etykiet oraz baz danych, w związku

z czym nie ma konieczności tworzenia oznaczeń za każdym

razem przed wydrukiem. Taka drukarka powinna

być w pełni kompatybilna z systemami Windows i macOS

z poziomu komputera, jak i z Android i iOS za pomocą

smartfona. Dzięki temu specjalista będzie mógł samodzielnie

tworzyć oraz drukować odpowiednie oznaczenia

w dogodnym dla siebie miejscu i czasie.

Dobór taśm – klucz do sukcesu

długotrwałych oznaczeń

Nie ulega wątpliwości, że oznaczenia stanowią istotny

element środowiska pracy elektryków, dlatego szczególnie

ważna jest ich trwałość i odporność na działanie czynników

zewnętrznych. Należy zadbać, aby etykiety używane

przez elektryków do druku oznaczeń ostrzegawczych,

etykietowania urządzeń sterujących i przełączników, listew,

kabli oraz przewodów elektrycznych były również

odporne na działanie środków chemicznych i wysoką

wilgotność. W przypadku znakowania oświetlenia, paneli

słonecznych, punktów ładowania samochodów elektrycznych,

gniazdek elektrycznych i testów PAT warto zwrócić

uwagę, aby naklejki z informacjami były odporne na różnice

temperatur oraz działanie promieni słonecznych.

Priorytetem specjalisty jest zadbanie, aby oznaczenia

pozostały przez możliwie najdłuższy czas w stanie nienaruszonym

– zarówno na gładkich, jak i chropowatych,

powlekanych proszkowo powierzchniach.

Dobierając odpowiednią formę profesjonalnej etykiety

warto również zwrócić uwagę na jej rodzaj. Na rynku

dostępne są np. elastyczne, laminowane taśmy identyfikacyjne

Flexi ID stworzone do owijania i oznaczania

przewodów, rurki termokurczliwe ze specjalnej nieprzylepnej

taśmy, która po obkurczeniu przylega do kabla, czy

samolaminujące taśmy umożliwiające trwałe oznakowanie

przewodów i kabli o większej średnicy (kat. 6A). To

szczególnie istotne, aby rodzaj etykiety został precyzyjnie

dobrany do oznaczanej powierzchni, a taśmy identyfikacyjne

oraz te samolaminujące posiadały odpowiedni klej,

który zagwarantuje długi czas żywotności.

Codzienna praca instalatorów, elektryków oraz monterów

sieci teleinformatycznych, telekomunikacyjnych, systemów

audio/wideo i bezpieczeństwa wymaga dedykowanych

urządzeń. Odpowiednio dobrane rozwiązanie dopasowane

do indywidualnych potrzeb specjalisty, może nie

tylko podnieść jakość i wydajność jego pracy, ale również

przyczynić się do zapewnienia odpowiedniego poziomu

bezpieczeństwa w całej organizacji.

www.brother.pl

Fachowy Elektryk

63

oznakowanie

przewodów

Drukarki do etykiet –

czym się kierować przy ich wyborze?

Poprawne oznakowanie elementów instalacji elektrycznej to klucz do jej szybkiej

identyfikacji, sprawnej weryfikacji i bezproblemowej modernizacji. Nowoczesne instalacje,

nierzadko bardzo skomplikowane i rozbudowane, wymagają jasnego i czytelnego opisu już

na etapie tworzenia.

Na rynku dostępne są różne systemy oznakowania.

Jedną z najbardziej uniwersalnych

i jednocześnie wygodnych metod jest etykietowanie

– tworzone przy pomocy przenośnych

drukarek. Te urządzenia pozwalają

w szybki sposób przygotować oznaczenia

zarówno na okablowanie jak i na aparaturę

w rozdzielni.

Choć przenośnie drukarki etykiet to nic

nowego, to nadal decyzja o wyborze konkretnego

modelu może sprawiać problemy.

W grę nie wchodzi bowiem nie tylko samo

urządzenie i standard jego obsługi ale również,

co jest równie ważne, jakość i wytrzymałość

nadruku i samych etykiet czyli dedykowanych

do każdego modelu materiałów

eksploatacyjnych.

Najważniejsze parametry drukarki, na jakie

powinien zwrócić uwagę instalator to:

• szerokość obsługiwanej taśmy – podstawowe

drukarki obsługują 6, 9 oraz 12 mm.

Wyższe modele 18, 24, 36 a nawet 54 mm.

pozwala na trzymanie wszystkich akcesorium

i kilka sztuk taśm w jednym miejscu

• zasilanie – drukarka może być zasilana

bateriami (akumulator lub paluszki AA/

AAA) oraz z zasilacza. Warto wybrać

FOT: adobeStock©ETAJOE

Drukarki etykiet można podzielić w pierwszej

kolejności na zastosowanie. Wyróżniamy

serię domową, biurową oraz przemysłową.

Wybór wydaje się banalny, jednak

wiele firm korzysta z drukarek serii domowej

czy biurowej. Powoduje to kilka problemów:

1) taśmy do drukarki nie są przeznaczone

do przemysłu. Materiał oraz klej jest

niewystarczający do warunków panujących

w instalacjach przemysłowych

2) drukarka nie ma w bibliotece symboli

i oznaczeń elektrycznych i technicznych.

3) nie ma możliwości lub są trudności stosowania

rurek termokurczliwych

4) nie ma predefiniowanych modułów

do oznaczania kabli/paneli/krosownic

5) jakość obudowy nie zabezpiecza wystarczająco

drukarki przed warunkami

panującymi na budowie i wynikającymi

z tego możliwościami jej uszkodzenia.

Rys. 1

Wybierając drukarkę etykiet instalator powinien odpowiedzieć sobie na pytanie

- co i w jakich warunkach będę znakował - istnieje bowiem wiele typów taśm

w zależności od zastosowania - standardowe, z mocnym klejem, elastyczne, rurki

termokurczliwe, plombowe, czyszczące i wiele innych.

• mobilność – najlepsza drukarka do pracy

w terenie to taka w solidnej walizce. Zabezpiecza

sprzęt przez zniszczeniem oraz

wariant drukarki, który ma w zestawie

jednocześnie i zasilacz i akumulator.

Warto wziąć pod uwagę, że zakup

64 Fachowy Elektryk

oznakowanie

przewodów

od razu całego zestawu wraz z drukarką

jest docelowo dużo tańszy niż późniejsze

dokupywaniu akcesorium osobno.

• oszczędności – to aspekt, na który

firmy drukujące duże ilości opisów

zwrócą szczególną uwagę. Można się

spotkać z opinią (a nawet zarzutem),

że drukarka wysuwa i marnuje taśmę

poprzez wysuwanie marginesu przy

każdym wydruku. To funkcja zakodowana

w drukarce i nie można jej wyłączyć.

Jest na to jednak świetny sposób

• druk łańcuchowy. Pozwala na drukowanie

opisu za opisem, drukarka nie

odcina taśmy, jedynie ją nacina. Podkład

nie zostaje przecięty. Stosowanie

tej metody przecinania (nacinania)

oszczędza nawet połowę długości taśmy!

Margines będzie tylko na początku

wydruku, na którym może się znaleźć

5, 10 a nawet 100 różnych opisów.

• łączność (USB, WiFi, BT) – ręczne wpisywanie

długich nazw i znaków z klawiatury

drukarki może być trudne i posiadać

błędy. Mając do wykonania dużą

ilość skomplikowanych opisów, warto

wykonać to wcześniej poprzez import

danych z arkusza XLS. Drukarka sama

zmieni treść każdej etykiety oraz sama

ją przytnie (również z drukiem łańcuchowym).

• dedykowana aplikacja – dla wielu użytkowników

dostępność aplikacji Android/iOS

to największa zaleta. Daje możliwość

zapisania, podglądu i wizualizacji

etykiety przed wydrukiem

• materiały eksploatacyjne - należy zapoznać

się ile kolorów oraz rodzajów taśm

jest dostępnych dla drukarki. Występuje

wiele typów taśm w zależności od zastosowania

(standardowe, z mocnym klejem,

elastyczne, rurki termokurczliwe,

plombowe, czyszczące i wiele innych).

wypatrzone NA RYNKU


Zestaw przenośna drukarka etykiet Brother P-touch PT-E550WSP z 4 taśmami

180 DPI. Drukarka etykiet klasy przemysłowej. Model ten charakteryzuje

się wysoką prędkością druku, możliwością podłączenia do komputera oraz

komunikacją bezprzewodową. Szerokość obsługiwanych taśm: 6, 9, 12, 18

i 24 mm, zasilanie bateryjne/zasilacz, materiały eksploatacyjne TZe, HSe.

Cena: 579 zł

Źródło: www.strefadrukarek.pl

Podsumowując – drukarka to narzędzie,

które pozwoli utrzymać oczekiwane przez

inwestora standardy pracy i całej instalacji.

Warunki, w jakich będzie użytkowana determinują

jakość i wytrzymałość obudowy.

Przy wyborze konkretnego modelu należy

wziąć pod uwagę jej funkcjonalności oraz

koszty nie tylko samego urządzenia ale

również materiałów eksploatacyjnych.

Marek Bielesz

Przenośna drukarka etykiet DYMO Rhino 5200 zestaw walizkowy S0841400.

Szczególnie polecana profesjonalistom, którzy wprowadzają dane ręcznie

na urządzeniu. Szybkie przyciski dla paneli, bloków czy przewodów są czytelne

dla użytkowania. Szerokość obsługiwanych taśm: 6, 9, 12, 19 mm, zasilanie

bateryjne/zasilacz, materiały eksploatacyjne D1, Rhino.

Cena: 670 zł

Źródło: www.strefadrukarek.pl

Fachowy Elektryk

65

warsztat

elektryka

Profesjonalne systemy rhino

dla energetyki i kolejnictwa

promocja

Transport drabin, drążków elektroizolacyjnych, rurek tworzywowych i miedzianych oraz

wszelakich długich materiałów instalacyjnych od zawsze sprawiał trudność i zabierał

instalatorom dużo cennego czasu. Problemy te jednak zostały rozwiązane dzięki

wprowadzeniu do oferty ENERGOTYTAN najnowszej serii produktów firmy RHINO, która

jest liderem europejskiego rynku w produkcji niezawodnych systemów transportowych

przeznaczonych dla samochodów osobowych i dostawczych. Produkty te nie tylko poprawiają

wygląd samochodu na którym się znajdują ale również gwarantują bezpieczeństwo podczas

ich użytkowania. Poniżej po krótce przedstawimy poszczególne elementy systemu.

Najnowsze rozwiązanie modułowe

PipeTube ® PRO

System do transportowania

długich przedmiotów

PipeTube Pro ® to nowa odsłona wiodącego

w Europie akcesorium do bezpiecznego

transportu rurek miedzianych, rurek z tworzywa

sztucznego i innych długich materiałów.

Połączenie nowego, stylowego designu

i funkcjonalności starszego modelu sprawia,

że tuba transportowa PipeTube Pro jest doskonałym

produktem wybieranym przez

profesjonalnych użytkowników samochodów

dostawczych.

Innowacyjna tuba Dachowa serii PRO łączy

w sobie wytrzymałość, styl i bezpieczeństwo.

Nowoczesna konstrukcja i wysokiej

jakości materiały sprawiły, iż tuba ta z powodzeniem

przeszła szereg rygorystycznych

testów, takich jak TUV oraz test zderzeniowy

20g. Pozwala na przewoź do 50

rurek lub podobnych materiałów o średnicy

do 15 mm. Wykonana jest z aluminium.

Pokrywki wykonane zostały z plastiku

z osłoną ze stali nierdzewnej, w celu zwiększenia

aerodynamiki. Dostępne długości:

3-4-5 metry. Dodatkowe zabezpieczenia

na kluczyk po obu stronach. Tuba mocowana

bocznie, przeznaczona jest wyłącznie dla

bagażników modułowych.

SafeStow4 ®

System do transportu drabin

SafeStow4 ® jest idealnym narzędziem

do bezpiecznego podnoszenia i opuszczania

drabin, z poziomu gruntu, przy minimalnym

nakładzie siły. Pozwala na bezpieczny za-

Rys. 1 Najnowsze rozwiązanie modułowe PipeTube ® PRO - system do transportowania

długich przedmiotów.

66 Fachowy Elektryk

warsztat

elektryka

SafeClamp ®

System do mocowania drabin

Klamry do drabin SafeClamp, to wytrzymały,

łatwy w montażu i stylowy produkt, który

dodatkowo zabezpiecza drabinę podczas

transportu. Wykonane z bardzo wytrzymałych

kompozytów wraz z hakami ze stali nierdzewnej,

gwarantują długą żywotność oraz

odporność na korozję. Innowacyjny system

mocowania, który jest 5 razy szybszy, aniżeli

tradycyjne metody dostępne na rynku. Wyprodukowane

z bardzo wytrzymałych materiałów

kompozytowych. Pozytywne wyniki

testów zderzeniowych (ECE17.07). Przystosowane

nawet do drabin czteroelementowych.

Przetestowane w cyklu żywotności (UKAS

IS017025). Zatwierdzone certyfikatem TÜV.

Rys. 2

SafeStow4 ® - system do transportu drabin

Ze względu na dostępność wielu różnych

typów wymiennych produktów oraz innych

dodatkowych akcesoriów paleta zastosowań

jest bardzo szeroka. Jak zwykle zapraszamy

do kontaktu z naszym działem handlowym

biuro@energotytan.pl, tel. 33/8427538,

który pomoże dobrać najbardziej odpowiedni

system do posiadanego pojazdu.

Adrian Zając

www.energotytan.com

ładunek i wyładunek drabin z tyłu pojazdu,

oraz jest lżejszy od poprzedniej wersji o 3 kg.

Zastosowane nowe zaczepy pasów mocujących

oraz łączenia antywibracyjne podnoszą

bezpieczeństwo transportowanej drabiny.

System dostępny jest w czterech wariantach:

pojedynczy, podwójny, szeroki i specjalnego

zastosowania. Dostępna jest także wersja

do przewozu drabin z włókna szklanego,

a każde urządzenie posiada system wyposażony

w siłowniki gazowe, wspomagające

podnoszenie i opuszczanie. Całość wykonana

jest z bardzo wytrzymałego stopu aluminium,

a komponenty wykonane ze stali nierdzewnej.

Dzięki nowym połączeniom antywibracyjnym,

ulepszonym pasom mocowania oraz

szerszym wkładkom gumowym na belkach

poprzecznych, mamy gwarancję, że przewożona

drabina jest zupełnie bezpieczna i nie

ulega uszkodzeniom. SafeStow4 dostępny

jest w dwóch wariantach długości 2,2 m oraz

3,1 m. System posiada certyfikat TUV oraz

przeszedł pozytywnie wyniki testów zderzeniowych

20g.

Rys. 3 SafeClamp ® - system do mocowania drabin

Fachowy Elektryk

67

warsztat

elektryka

Bezpieczeństwo elektryków przede wszystkim

Firma Beha-Amprobe wprowadza na polski

rynek nowe urządzenie - tester napięcia

BEHA-AMPROBE 2100-Delta True-RMS

z funkcją pomiaru prądu do 200 amper

(AC) poprzez nasunięcie otwartych cęgów

na przewód bez konieczności przerywania

obwodu.

Dzięki kategorii bezpieczeństwa do CAT III

1000 V / CAT IV 600 V model 2100-Delta

jest idealnym przyrządem do wyszukiwania

i usuwania awarii w instalacjach przemysłowych

oraz budowlanych komercyjnych

i mieszkalnych. Umożliwia on sprawdzanie

napięcia, prądu, rezystancji, ciągłości i częstotliwości

przy użyciu jednego narzędzia.

Możliwość podłączenia sond pomiarowych

do górnej części obudowy przyrządu podczas

testowania napięcia ułatwia wykonywanie

pomia-rów i obsługę jedną ręką. Tester

2100-Delta umożliwia proste pomiary

prądu do 200 A AC poprzez nasunięcie otwartych

cęgów na przewód bez konieczności

przerywania obwodu.

Model 2100-Delta, podobnie jak wcześniejsze

modele tej linii (czyli: 2100-Alpha,

2100-Beta i 2100-Gamma), jest wyposażony

we wzmocnione elementy zapewniające

niezawodną pracę. Ma on stopień ochrony

IP 64, jest zbudowany zgodnie z normą

EN 61243-3:2014 dla testerów napięcia

i jest zatwierdzony przez GS.

Źródło: Beha-Amprobe

MATERIAŁY PRASOWE FIRM

Nowa generacja

kluczy udarowych

Pracując w ograniczonej przestrzeni każdy milimetr jest na wagę

złota. Dlatego nowa generacja kluczy M18 FUEL ma tylko

152 mm długości, o 18 mm mniej niż poprzedni model, umożliwiając

dostęp do miejsc, do których nie jesteśmy w stanie dotrzeć innymi

urządzeniami. Co więcej - klucze łącznie z akumulatorem 5.0 Ah

ważą jedynie 2,3 kg, a bez niego - 1,6 k, czyli mniej niż urządzenia

o wysokim momencie obrotowym.

Nowe klucze od MILWAUKEE® zapewniają wiodące w branży

osiągi: moment zrywający rzędu 881 Nm i moment dokręcania

745 Nm. To o 135 Nm i o 22% wyższy moment w porównaniu

do poprzedniej generacji.

Moc przekłada się także na szybkość pracy. Klucze M18 FUEL

pozwalają na usunięcie śruby do 2 razy szybciej przy 2575 obr./min.

Klucze posiadają 4 tryby DRIVE CONTROL, które umożlwiają

przełączanie pomiędzy czterema różnymi ustawieniami prędkości

i momentu obrotowego.

Dodatkowa funkcja regulacji wykręcania śruby zapewnia pełny moment

obrotowy na początku czynności, a następnie zmniejsza obroty

po poluzowaniu śruby, aby zapobiec jej wypadnięciu. Klucze zostały

wyposażone w trzy lampy LED ułatwiające pracę w zaciemnionych

przestrzeniach, a także chowany hak do zawieszenia na pasku.

Źródło: MILWAUKEE ®

Ochronne obuwie robocze -

ważny element garderoby

Obie ludzkie stopy składają się w sumie z 52 kości, co stanowi aż

1/4 kości w całym ciele. Gdy dodamy do tego ponad 200 mięśni

o łącznej długości przekraczającej 11 m oraz ponad 3 km nerwów,

nikt nie powinien mieć wątpliwości, jak ważna jest ochrona

tych części ciała. Dlatego w Europie wprowadzona została norma

EN ISO 20345, określająca podstawowe oraz dodatkowe wymagania

dla bezpiecznego obuwia roboczego.

Projektanci stosują wiele sposobów, by odpowiednio zabezpieczyć

przed urazami użytkowników. Do najpowszechniejszych należą

noski wykonane z aluminium czy stali, chroniące palce stóp przed

przygnieceniem.

W przypadku podeszwy istotna jest także jej odpowiednia rzeźba,

zapewniająca pewną przyczepność. Będzie ona inna w przypadku

butów do pracy na betonowych posadzkach w hali czy butów

przeznaczonych do prac na luźnym, kamienistym gruncie. W wielu

miejscach pracy kluczowa jest również antystatyczność podeszwy,

czyli ESD (Electro Static Discharge).

Wpływ na bezpieczeństwo użytkownika mają również takie właściwości

i detale jak antypoślizgowość podeszwy, usztywnienia pięty

i kostki, odblaskowe elementy na powierzchni buta oraz jej odporność

na działanie niektórych chemikaliów. Nie można jednak zapominać,

że o bezpieczeństwie decyduje również komfort i wygoda

użytkowania obuwia. Stąd warto zwracać uwagę na nieprzemakalność

konstrukcji czy system zapinania.

Źródło: Blaklader

68 Fachowy Elektryk

promocja

ENERGOTYTAN - PROMOCJE RHINO 2021

SafeStow4® | System do transportu drabin

• Wyprodukowane z bardzo wytrzymałych materiałów kompozytowych

• 5 razy szybsze niż tradycyjne zaciski

• Pozytywne wyniki testów zderzeniowych (ECE17.07)

• Przystosowane nawet do drain cztero elementowych

• Doskonała odporność na korozję

• Przetestowane w cyklu żywotności (UKAS IS017025)

• Zatwierdozne certyfikatem TÜV

259 zł netto

TubePipe PRO | Nowoczesne modułowe tuby transportowe

• Wykonana z aluminium

• Dodatkowe zabezpieczenia na kluczyk po obu stronach

• Pokrywki wykonane z plastiku z osłoną ze stali nierdzewnej

• Zwiększenia aerodynamiki

• Dostępne długości: 2 - 3 - 4 - 5 metrów

999 zł netto - 2m

1199 zł netto - 3m

1399 zł netto - 4m

1599 zł netto - 5m

WARSZTAT warsztat

elektryka

Fachowego Elektryka

promocja

SafeStow4® | System do transportu drabin

• Pozwala na bezpieczny ładunek i wyładunek drabin z tyłu pojazdu

• System wyposażony jest w siłowniki gazowe, wspomagające podnoszenie i opuszczanie

• Posiada certyfikat TUV oraz pozytywne wyniki testów zderzeniowych 20g

• Lżejszy od poprzedniej wersji (SafeStow3®) o 3kg

• Nowe zaczepy pasów mocujących oraz łączenia antywibracyjne

• Dostępna wersja do przewozu drabin z włókna szklanego

• Wykonany z bardzo wytrzymałego stopu aluminium

• Komponenty wykonane ze stali nierdzewnej

• Dostępny w dwóch wariantach długości 2.2m oraz 3.1m

• Wyposażony w dodatkowe elementy zabezpieczenia drabin

4399 zł netto

www.energotytan.com

Fachowy

Fachowy

Elektryk

Elektryk

1 • 2016

79 69

POZYTYWNA ENERGIA :-)

Plan na 2021

- zasilanie w każdym domu

Wczesną wiosną Kowalski zaczął

rzekopywać sad. Po jakimś czasie

zaciekawiony sąsiad pyta:

- Panie Kowalski, czemu Pan tak kopiesz?

- Poprzedni właściciel sadu powiedział,

że wsadził w niego 5 tysięcy!

suchary dobre

nie tylko na diecie

Mama zajęczyca mówi do małego zajączka:

- Synku zatkaj uszy.

- Ale dlaczego mamo?

- Za tamtym drzewem stoi myśliwy i celuje w nas.

- Boisz się, że strzał mnie ogłuszy?

- Nie, po prostu nie chcę, żebyś słyszał co powie kiedy spudłuje.

Siedzi ślimak pod

drzewem i wali z całej

siły głową w pień.

Wali, wali, aż w końcu

stracił przytomność,

po chwili ocknął się

i znowu zaczyna walić

głową w pień. Z góry

przygląda się całemu

zajściu pan dzięcioł

i po chwili zwraca się

do swojej małżonki:

„Kochanie chyba już

nadeszła odpowiednia

pora, aby powiedzieć

naszemu synkowi, że

został adoptowany...”

Kuzyn z miasta odwiedza wiosną

zaniedbane gospodarstwo Antka.

– Nic na tej ziemi nie wyrośnie?

– A no nic – wzdycha Antek.

– A jakby tak zasiać kukurydzę?

– Aaa… jakby zasiać, to by urosła.

FOT: AdobeStock

/ Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging

NOWA APLIKACJA SOLAR.SOS

JEST JUŻ DOSTĘPNA!

OFERUJEMY OBSŁUGĘ SERWISOWĄ 24H/7D

A TY JAKIE MASZ WYZWANIA W FOTOWOLTAICE?

Narzędzie internetowe Solar Online Support umożliwia instalatorowi rozpoczęcie

procesu serwisowego bezpośrednio w oknie przeglądarki internetowej lub

z wygodnej aplikacji – od zawsze w języku polskim.

Pobierz już teraz zupełnie nową aplikację Solar.SOS!

Wystarczy kilka kliknięć, aby w każdej chwili uzyskać informacje o falowniku,

objaśnienie kodów błędów, zgłosić wymianę urządzenia lub komponentów

i sprawdzić status swojej sprawy serwisowej.

SZYBKO - zainicjowanie wymiany lub naprawy falownika na miejscu instalacji

OPTYMALNIE - narzędzie wspomagające samodzielne rozwiązywanie problemów

SPRAWNIE - dostępność 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu

sos.fronius.com

Fachowy Elektryk 1/2021

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?