Fachowy Elektryk 2021-3

fachowy

L

TEMAT NUMERU

Kable i przewody

3/2021

czerwiec 2021

ISSN 1643-7209

Interface design: schmitz Visuelle Kommunikation hgschmitz.de

Gira X1.

Serce inteligentnego domu.

Nowe urządzenie Gira X1 umożliwia sterowanie oświetleniem, żaluzjami i temperaturą. Dzięki instalacji KNX automatyzacja i

wizualizacja domu jednorodzinnego jeszcze nigdy nie była tak łatwa, wygodna i ekonomiczna. Zdalne sterowanie wszystkimi

funkcjami z poziomu aplikacji na smartfony i tablety zapewnia komfort i łatwości obsługi całej instalacji. Dodatkowo

urządzenie wyposażone jest w standardy zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa w zakresie transmisji danych.

www.gira.com/pl

TEMA 2 Sp. z o.o.

ul. Boryny 7;

02-257 Warszawa

Tel. +48 22 878 03 55

www.tema.pl

Światło,

kiedy go potrzebujesz,

bez strat energii

TEMAT NUMERU

Kable i przewody

do różnych zastosowań

czytaj od str. 18

Spis treści

Nowy zegar

astronomiczny

Typ 12.A4.8.230.0010

8 Aktualności

12 WKE LIFELINE – puszki Spelsberg z podtrzymaniem

funkcji elektrycznych w czasie pożaru e30/e60/e90, ip66

14 Puszki łączeniowe do zastosowań zewnętrznych

18 Przewody ekranowane – rodzaje i zastosowanie

20 Puszki łączeniowe do montażu w dociepleniu

zewnętrznym

22 Kable do różnych zastosowań

24 Właściwości i znaczenie przewodów

HELUCONTROL® JZ-520-HMH LS0H GREY

i HELUCONTROL® JZ-520-HMH-C LS0H GREY

26 Oznaczone - zidentyfikowane. Drukarki oznaczników

28 Etykiety Brother z serii Pro z samolaminującą taśmą

dedykowane profesjonalistom

30 Waga odpowiednich oznaczeń w zawodzie elektryka

i elektroinstalatora

32 Proste, wydajne i przyjazne dla środowiska znakowanie.

Wysokowydajna drukarka atramentowa PrintJet

CONNECT od Weidmüller.

36 Bezpieczeństwo systemów fotowoltaicznych – wszystko

zależy od połączeń wtykowych DC

40 Bezpieczny dom z ampio smart Home

44 Czy opalarka do farby może pomóc w regulacji

temperatury w pomieszczeniu?

46 EXPERT RADZI: Poprawa jakości energii i eliminacja

zaburzeń elektroenergetycznych

48 Zasilanie gwarantowane w serwerowni

52 Praktyczna diagnostyka termowizyjna

56 PRZEGLĄD – kamery termowizyjne

58 Drabina dla elektryka

60 Naprawdę niezły wóz(ek), czyli kilka słów o mobilności

i narzędziach dla profesjonalnego mechanika

62 Energotytan – zaciskarki do tulejek

64 Warsztat elektryka

66 Pozytywna energia :)

Toolbox NFC

FINDER Polska Sp. z o.o.

ul. Logistyczna 27, 62-080 Sady

finder.pl@findernet.com

Do sterowania oświetleniem witryn

sklepowych, billboardów reklamowych

itp., z uwzględnieniem czasu wschodu i

zachodu słońca.

Kompatybilny z zasilaczami /

statecznikami z wejściami 0-10 V lub PWM.

Programowanie za pomocą smartfona

Android i Apple - z technologią NFC

i aplikacją Finder Toolbox NFC.

Program tygodniowy.

findernet.com

oszczędności, komfort i bezpieczeństwo to priorytetowe wartości, jakie wskazali

respondenci badania przeprowadzonego przez jedną z firm dostarczających

rozwiązania inteligentnego domu. automatyka budynkowa może realnie

wesprzeć działania związane z optymalizacją zużycia energii, a co za tym idzie

– oszczędnościami. może też poprawić bezpieczeństwo mieszkańców, nie tylko

związane z szeroko pojętą ochrona mienia, ale również zdrowia monitorując

np. jakość powietrza w pomieszczeniach. o komforcie korzystania z domowych

instalacji dzięki centralnemu sterowaniu nie muszę już wspominać, bo

to wydaje się być oczywiste. Nic więc dziwnego, że rynek tych rozwiązań dynamicznie

rośnie przekonując do siebie kolejnych inwestorów. Jednak same instalacje

i aplikacje nie wprowadzą korzystnych zmian. Konieczne jest jeszcze

ich właściwe zaprojektowanie – zgodne z potrzebami i stylem życia domowników

oraz właściwe przeszkolenie użytkowników. Bo co nam da najnowocześniejszy

i najlepszy system, jeśli nie będziemy potrafili z niego skorzystać?

małgorzata Dobień

redaktor naczelna

www.fachowyelektryk.pl

Wydawca:

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30

32-590 Libiąż

Biuro w Warszawie:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel. +48 22 635 05 82

tel./faks +48 22 635 41 08

Redaktor naczelna:

Małgorzata Dobień

malgorzata.dobien@targetpress.pl

Dyrektor marketingu i reklamy:

Robert Madejak

tel. kom. 512 043 800

robert.madejak@targetpress.pl

Dział promocji i reklamy:

Andrzej Kalbarczyk

tel. kom. 531 370 279

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl

Dyrektor zarządzający:

Robert Karwowski

tel. kom. 502 255 774

robert.karwowski@targetpress.pl

Adres działu promocji i reklamy:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel./faks +48 22 635 41 08

Prenumerata:

prenumerata@fachowyinstalator.pl

Druk:

Moduss

inne nasze tytuły:

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania oraz skracania.

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.

Reklamy znajdują się na stronach: 1, 2, 3, 5, 7, 9, 11, 17, 21, 27, 29, 35, 43, 47, 49, 51, 53, 65, 67, 68.

Spelsberg to markowy producent materiałów elektroinstalacyjnych posiadający w ofercie m.in.:

Puszki odgałęźne puste lub z zaciskami od IP20

do IP68

Puszki z podtrzymaniem funkcji w czasie pożaru

od E30 do E90 oraz IP66

Puszki oraz obudowy oświetleniowe dla instalacji

w betonie IP30

Obudowy aluminiowe, malowane IP66

Obudowy z zaciskami szeregowymi 4 mm 2 do IP66

Obudowy do zastosowań przemysłowych do IP66/67

Tel.: +48 512 090 745

e-mail: robert.marzec@spelsberg.pl

www.spelsberg.pl

Obudowy oraz szafki do ekstremalnych

zastosowań zewnętrznych IP66/IP67

Skrzynki rozdzielcze 63 A dla aparatury modułowej

od IP55 do IP65

Akcesoria uniwersalne np. dławnice kablowe,

elementy wentylacyjne

NOWOŚĆ: stacje do ładowania rowerów

elektrycznych

Oferujemy także dodatkowe usługi przystosowujące nasze obudowy do specyficznych, powtarzalnych potrzeb

danej aplikacji np. obróbka mechaniczna CNC, kolory, montaż akcesoriów oraz inne – szczegóły na zapytanie.

AKTUALNOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

AKTUALNOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Nowoczesna ewakuacja –

jak technologia zapewnia podróżnym

bezpieczeństwo?

W 2025 roku polskie lotniska mają obsłużyć

nawet 65 mln pasażerów. Ruch turystyczny

znów zaczyna ożywać, ale większa

liczba podróżnych stanowi wyzwanie związane

z zapewnieniem im bezpieczeństwa.

Koronawirus może nie być tu największym

zagrożeniem – ważne jest też zadbanie

o należyty poziom ochrony w przypadku

pożaru, ataków terrorystycznych czy

innych przestępstw. W wielu budynkach

wdrożone są jedynie standardowe systemy

ewakuacji, które mogą zaprowadzić ludzi

w pułapkę, np. wprost na ogień. Potrzebne

są zaawansowane rozwiązania, które inteligentnie

dopasują drogę wyjścia do liczby

osób objętych ewakuacją czy miejsca wystąpienia

zagrożenia.

Lotniska czy dworce są pełne osób, które

nie znają ich rozkładu, procedur czy miejsc

ewakuacji. W obliczu zagrożenia często pojawia

się panika, która utrudnia znalezienie

bezpiecznego wyjścia. Według badań, w kryzysowej

sytuacji tylko 38% osób zauważa

tradycyjne znaki wyjścia ewakuacyjnego

w nieznanym miejscu. Sztywno ustalone

drogi ewakuacji mogą powodować tłoczenie

się ludzi, a nawet kierować ich w stronę niebezpieczeństwa.

Taka sytuacja miała miejsce

podczas pożaru na lotnisku w Düsseldorfie

w 1996 roku, w którym zginęło 17 osób.

Technologia

znajdzie bezpieczne wyjście

Wiele obiektów do dziś korzysta ze standardowych

znaków prowadzących do wyjścia

ewakuacyjnego. Zaprojektowane odgórnie

drogi ucieczki nie są dopasowywane do sytuacji

i mogą się stać pułapką, jeśli zostaną

zablokowane np. przez rozprzestrzeniający

się pożar. Budynki, w których przebywa

dużo osób, powinny być wyposażone w systemy

wykrywające zagrożenia, alarmujące

o nich i dostosowujące scenariusz ewakuacji

do okoliczności, np. poprzez zmianę dróg

ewakuacyjnych, w zależności od tego, gdzie

jest niebezpieczeństwo.

– W momencie zagrożenia łatwo popełnić

błąd lub wpaść w panikę. Ludzie często

mają problem z właściwą oceną sytuacji

i znalezieniem drogi wyjścia. Mogą za nich

to robić systemy adaptacyjne, które wskażą

najbezpieczniejszą w danym momencie

drogę i dostosują instrukcje wydawane

pasażerom. Gdy jedna z dróg zostanie zablokowana,

system natychmiast zareaguje

na zmieniającą się sytuację i skieruje ludzi

w inną stronę na podstawie informacji z kamer

CCTV, detektorów pożaru oraz czujników

ciepła i dymu – opowiada Mariusz

Skotnicki, Product Manager w firmie Eaton.

System oceni sytuację

i dopasuje do niej scenariusz

Adaptacyjne systemy oświetlenia ewakuacyjnego

dostosowują wyświetlane kierunki

ucieczki do rodzaju zagrożenia, zmian jego

nasilenia i kierunku rozprzestrzeniania się.

Działają w połączeniu z systemem sygnalizacji

pożarowej (powiadamiania głosowego

i dźwiękowego). Wyprowadzają ludzi

najbezpieczniejszą – co nie zawsze znaczy,

że najkrótszą – drogą do wyjścia. System

może automatycznie wybrać najlepszy scenariusz

spośród zaprogramowanych wcześniej

opcji, dopasowanych do specyfiki budynku,

jego lokalizacji i potencjalnej liczby

przebywających w nim osób.

– Samo przestrzeganie norm i przepisów

prawnych nie zawsze wystarcza do zapewnienia

najwyższego poziomu bezpieczeństwa.

Prawo nie określa jeszcze żadnych

formalnie sprecyzowanych wymogów dotyczących

adaptacyjnych systemów ewakuacji.

Doświadczenia pokazują jednak,

że standardowe systemy mogą przyczyniać

się do tragedii. Nowoczesne technologie są

powszechnie stosowane do analizowania

ruchu podróżnych czy szukania zostawionych

bagaży. Tym bardziej powinny więc

być używane do zapewniania pasażerom

bezpieczeństwa – podsumowuje Mariusz

Skotnicki.

Źródło:

Strategia Zrównoważonego

Rozwoju Transportu do 2030 roku.

materiały prasowe firm

ROBYG wprowadza

ładowarki do samochodów

elektrycznych

Grupa ROBYG wprowadziła na swoich osiedlach ładowarki

do samochodów elektrycznych – infrastruktura przyłączy

będzie dostępna w garażach w większości budynków. Ponadto

wybrane inwestycje będą posiadały miejsca zewnętrzne

do ładowania – ogólnodostępne dla mieszkańców. To kolejne

udogodnienie dla klientów – obok licznych, ekologicznych

rozwiązań technologicznych oraz systemu Smart House firmy

Keemple w standardzie każdego mieszkania. Wszystkie

osiedla ROBYG posiadają także instalację fotowoltaiczną,

która wytwarza energię elektryczną zużywaną na potrzeby

stref wspólnych budynku – czyli oświetlenia między innymi

korytarzy, klatek schodowych, lobby czy stref fitness i miejsc

zabaw dla dzieci.

Niemal 97% respondentów, którzy wzięli udział w badaniu

na potrzeby raportu pt. „Barometr Nowej Mobilności

2020\2021” chciałoby mieć możliwość ładowania swojego samochodu

elektrycznego w miejscu zamieszkania. Dwie pierwsze

stacje ładowania o mocy 22 KW w Zajezdni Wrzeszcz –

gdańskiej inwestycji ROBYG – zamontuje i obsługiwać będzie

Grupa GPEC, która zadba też o ich prawidłowe oznakowanie.

Przeznaczone do ładowania miejsca usytuowane będą przy

wjeździe na osiedle tuż obok stacji paliw, co dodatkowo ułatwi

użytkownikom korzystanie z nowego udogodnienia.

PSPA w swoim raporcie „Polish EV Outlook 2020”, prognozuje,

że w roku 2025 ilość samochodów całkowicie elektrycznych

oraz z napędem hybrydowym typu plug-in będzie wynosić

w Polsce odpowiednio 280 i 160 tysięcy. Deweloperzy,

którzy już dziś postawią na elektromobilność, w krótkim czasie

zyskają dużą przewagę na rynku.

Źródło: ROBYG

REKLAMA

Bezpieczniki SIBA

do systemów

fotowoltaicznych

• charakterystyka czasowo-prądowa wkładek

topikowych optymalnie dostosowana do

zabezpieczania paneli fotowoltaicznych

• wkładki topikowe cylindryczne od 6,3x32 mm

do 20x127 mm, różne wielkości wkładek

topikowych nożowych NH

• napięcie znamionowe DC od 400 V do 1500 V

• różne warianty montażu: wkładki

bezpiecznikowe firmy SIBA mogą być

lutowane bezpośrednio na płytce montażowej,

umieszczane w zaciskach lutowniczych lub

montowane w podstawach

• małe gabaryty bezpieczników na wyższe

napięcia.

SIBA Polska Sp. z o.o.

ul. Warszawska 300D, 05-082 Stare Babice

tel. 22 832 14 77, 601 241 236, 603 567 198

siba@siba-bezpieczniki.pl, www.siba-bezpieczniki.pl

8 Fachowy Elektryk Fachowy Elektryk

9

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Oszczędności i komfort –

tego oczekują Polacy od inteligentnego domu

Ponad 50% Polaków deklaruje, że bardziej niż

jeszcze rok temu zwraca uwagę na oszczędności

na rachunkach – wynika z badania

przeprowadzonego przez SW Research dla

Netatmo. Potrzeba oszczędności jest najczęstszą

zachętą do zakupu urządzeń smart home.

Polacy kupują też inteligentne rozwiązania

aby ułatwić sobie życie, co ma szczególne

znaczenie teraz, gdy więcej czasu spędzamy

w domu. W ciągu ostatniego roku urządzenie

smart home kupił już co dziesiąty z nas.

Oszczędność energii

i zrównoważony dom

Pandemia i wynikający z niej kryzys ekonomiczny

oraz systematyczny wzrost cen energii

sprawił, że Polacy zaczęli szukać rozwiązań,

które pozwoliłyby im na oszczędności na rachunkach.

Aż 65% respondentów odpowiedziało,

że bardziej niż dawniej zależy im na mniejszym

zużyciu energii i zrównoważonym domu.

Potrzeba oszczędności jest także najważniejszym

czynnikiem zachęcającym do zakupu inteligentnych

rozwiązań. Co drugi badany wskazał

ten argument jako najbardziej przekonujący

do zainwestowania w smart home.

Codzienny komfort

Polakom niezmiennie zależy na komforcie

i znajduje to odzwierciedlenie

w badaniu Netatmo – blisko 65% respondentów

zadeklarowało, że chciałoby

ulepszyć swój dom lub mieszkanie

w celu poprawy jego komfortu. To drugi

pod względem ważności powód jaki

mógłby skłonić osoby nie posiadające

rozwiązań inteligentnego domu do inwestycji

w nie. Jednocześnie użytkownicy,

którzy posiadają co najmniej jedno

urządzenie smart home potwierdzają,

że ich główną zaletą jest większy komfort

domu lub mieszkania.

Jakość powietrza

i zdrowe warunki w domu

Zła jakość powietrza w pomieszczeniu,

a w szczególności wysokie stężenie

dwutlenku węgla może niekorzystnie

wpływać na samopoczucie i zdolność

do koncentracji. Z kolei nadmierna wilgotność

sprzyja powstawaniu pleśni

i może przyczynić się do reakcji alergicznych.

Powszechność nauki oraz pracy

Mikroinwertery i systemy magazynowania

w ofercie IBC SOLAR

IBC SOLAR, hurtownik i dostawca rozwiązań dla systemów PV i energetycznych,

nawiązał porozumienie z Enphase Energy w zakresie dystrybucji

mikroinwerterów oraz systemów magazynowania energii marki. Dzięki tej

współpracy, klienci IBC SOLAR otrzymują dostęp do jeszcze szerszego

wachlarza wysokiej jakości produktów umożliwiających proste i szybkie

planowanie oraz instalację przydomowych elektrowni słonecznych.

W przeciwieństwie do klasycznych systemów, w przypadku mikroinwerterów

każdy moduł słoneczny otrzymuje własny falownik, który można

łatwo połączyć ze sobą na poziomie 230 V za pomocą wstępnie zmontowanego

kabla. Wraz z dodaniem produktów solarnych i magazynowych

Enphase, portfolio IBC SOLAR rozszerza się o kolejny ważny segment.

Od lata 2021, w ofercie IBC SOLAR oprócz mikroinwerterów pojawi

się również nowy system magazynowania Enphase Encharge. Instalatorzy

będą mogli z niego korzystać zarówno przy nowych instalacjach, jak

i w systemach zmodernizowanych.

IBC SOLAR Polska

zdalnej sprawiła, że 60% badanych przyznało,

że zdrowe warunki w domu, w tym

odpowiednia jakość powietrza, są dla nich

bardziej istotne niż przed pandemią. Jeden

na trzech posiadaczy urządzeń smart home

ma w swoim domu inteligentne rozwiązanie

dbające o powietrze w pomieszczeniach.

Troska o bezpieczeństwo

Wśród całej gamy rozwiązań smart home

dużą popularnością (korzysta z nich aż 47%

użytkowników) cieszą się alarmy i czujniki

bezpieczeństwa. Niemal co czwarta osoba,

która nie posiada urządzenia inteligentnego

domu, mogłaby się zdecydować na zakup

z zamiarem zapewnienia bezpieczeństwa

domu bądź mieszkania i ich mieszkańców.

Jednocześnie aż 52% badanych zgodziło się,

że w trakcie pandemii ta kwestia stała się

ważniejsza niż przedtem. Przeprowadzone

badanie wykazało, że pandemia silnie wpłynęła

na popularność rozwiązań smart home.

Źródło: Netatmo

Przedstawione dane pochodzą z badania ankietowego

przeprowadzonego w Polsce w maju 2021 roku przez firmę

SW Research dla Netatmo, metodą CAWI

na reprezentatywnej próbie 1053 osób.

materiały prasowe firm

Produkty Philips Hue

zgodne z protokołem Matter

Signify ogłosił, że wszystkie urządzania w portfolio oraz nowe

inteligentne lampy i akcesoria Philips Hue będą kompatybilne

z protokołem Matter dzięki aktualizacji oprogramowania

mostka Hue Bridge. Matter (wcześniej znany jako Project

CHIP – Connected Home over IP), to nowy standard jednoczący

branżę, który umożliwia bezproblemową współpracę inteligentnych

urządzeń. Użytkownicy Philips Hue będą więc mogli

korzystać z jeszcze lepszej współpracy między urządzaniami,

dzięki czemu organizacja innowacyjnego inteligentnego domu

będzie łatwiejsza niż kiedykolwiek wcześniej.

Philips Hue oferuje wszechstronne inteligentne oświetlenie

z możliwością personalizacji na zaawansowanym poziomie.

Sercem systemu, który łączy i steruje wszystkimi produktami

Philips Hue – od oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego,

po funkcje rozrywkowe, inteligentne akcesoria i inne – jest

mostek Hue Bridge. Aby zintegrować system z innymi dostępnymi

na rynku urządzeniami smart home oprogramowanie

mostka Hue Bridge zostanie automatycznie zaktualizowane

o Matter. Dzięki aktualizacji użytkownicy Philips Hue będą

mogli korzystać z uproszczonej łączności podczas integracji

z innymi sprzętami. Jedocześnie wszystkie poprzednie ustawienia

i wybrane, zapisane rozwiązania systemu Philips Hue

zostaną zachowane, dzięki czemu po aktualizacji Hue Bridge

o Matter, użytkownicy będą mogli nadal korzystać z szerokiej

gamy funkcji umożliwiających personalizację ich domów za

pomocą inteligentnego oświetlenia, w tym scen świetlnych,

zautomatyzowanych harmonogramów czy zaawansowanych

możliwości urozmaicenia rozrywki.

Protokół Matter ma zostać wprowadzony przez Connectivity

Standards Alliance w ostatnim kwartale 2021 roku. Aktualizacja

oprogramowania mostka Hue będzie dostępna na całym

świecie wkrótce po wprowadzeniu protokołu.

Źródło: Signify

reKLama


11

osprzęt

elektroinstalacyjny

osprzęt

elektroinstalacyjny

WKE LIFELINE – puszki Spelsberg

z podtrzymaniem funkcji elektrycznych

w czasie pożaru e30/e60/e90, ip66

promocja

Fot. 4.

LIFELINE - WKE 2

podtrzymanie funkcji to kwestia niezwykle istotna we współczesnych instalacjach. tylko

całkowicie niezawodne produkty, w razie pożaru, nie dopuszczą do rozprzestrzenienia

się ognia i zagwarantują bezpieczne funkcjonowanie istotnych dla ewakuacji urządzeń

elektrycznych – w budynkach i tunelach – takich jak oświetlenie awaryjne, czy urządzenia

oddymiające na drodze ewakuacyjnej.

LIFELINE jest to kolejna generacja popularnych

od wielu lat puszek WKE. Jej

typoszereg obejmuje następujące typy oraz

wymiary:

• WKE 2 (100x100x70 mm)

• WKE 4 (150x150x85 mm)

• WKE 6 (250x200x120 mm)

WKE LIFELINE są bezhalogenowe, posiadają

II klasę ochronności i jako puszki

łączeniowe lub rozgałęźne dla napięć

450 V AC / 450 V DC mogą współpracować

z przewodami od 0,5 do 16 mm 2 . Dostępne

są także wersje DUO, gdzie zaciski umożliwiają

podpięcie na biegun nawet dwukrotnej

liczby przewodów w stosunku do puszek

standardowych.

Fot. 3.

LIFELINE - WKE 6

Montaż do ściany ułatwiają zewnętrzne metalowe

uchwyty (z możliwością obracania

o 90°), a ceramiczna śrubowa listwa zaciskowa

jest pozycjonowana co 45° za pomocą

tylko jednej śruby, co znacząco wpływa

na łatwość i swobodę kablowania. Fot. 1.

Puszki LIFELINE gwarantują podtrzymanie funkcji instalacji w czasie pożaru.

Fot. 5.

LIFELINE - wnętrze puszki

Puszki te można plombować bez żadnych

dodatkowych akcesoriów, mają na ścianach

bocznych i tylnej fabryczne przetłoczenia

dla dławnic metrycznych (do wybijania),

a standardowym wyposażeniem są tzw.

zawiesia pokrywy, elastyczne podwójne

wpusty membranowe oraz metalowe wkręty

do montażu na ścianie.

Puszki rozgałęźne do kabli i skrzynki łączeniowe

są badane zgodnie z DIN 4102 część

12 i certyfikowane zgodnie z VDE i UL EU.

WKE LIFELINE są odporne na energię

uderzenia IK08, a stopień ochrony IP66 potwierdza

całkowitą szczelność na kurz oraz

odporność na silne strumienie wody. Można

je także stosować na zewnątrz.

Wymienione powyżej cechy sprawiają,

że puszki rozgałęźne i rozdzielcze WKE

LIFELINE technicznie są produktem wyjątkowo

dopracowanym oraz przyjaznym

instalatorowi i ich stosowanie gwarantuje,

że istotne systemy bezpieczeństwa zadziałają

bez przerwy nawet w najtrudniejszych

warunkach.

Fot. 2.

LIFELINE – pozycjonowanie listwy.

Kształt pokrywy został specjalnie zaprojektowany

w taki sposób, aby zapewnić

dodatkowe miejsca na indywidualne etykietowanie.

Etykieta może być naniesiona

w górnej części pokrywy za pomocą

pasków samoprzylepnych lub wodoodpornego

długopisu.

Podstawowe zalety tego produktu to bezpieczeństwo,

elastyczność, szybkość i łatwość

montażu oraz wysoka wytrzymałość na udary

mechaniczne – cała linia LIFELINE jest

dostępna tylko z wysoce wydajnego poliwęglanu,

który ponadto nie przewodzi podczas

pożaru nie powodując zwarcia.

Więcej informacji na www.spelsberg.pl

Robert Marzec

Spelsberg


13

osprzęt

elektroinstalacyjny

osprzęt

elektroinstalacyjny

Puszki łączeniowe

do zastosowań zewnętrznych

Puszki zewnętrzne – jak sama nazwa wskazuje – znajdują zastosowanie w budowie

instalacji elektrycznej na zewnątrz budynków. Ze względu na panujące tam warunki,

muszą być wykonane z materiałów odpornych na wilgoć, wysokie zakresy temperatur

oraz promieniowanie UV. Z tego względu muszą być również hermetyczne. Na rynku

znaleźć można puszki przeznaczone do umieszczania w ziemi lub do instalowania na

ścianach budynków.

Puszki do instalowania na ścianach

W instalacjach natynkowych na zewnątrz

budynków stosowane są puszki hermetyczne.

Charakteryzują się one większym

stopniem ochrony niż ma to miejsce w standardowych

puszkach natynkowych. Puszki

tego rodzaju różnią się między sobą wymiarem,

typem konstrukcji a także ilością

i miejscem otworów.

Puszki hermetyczne oznaczane są zwykle

skrótem PH. Na rynku znaleźć można puszki

z elastycznymi dławikami, z osłabieniami

na dławiki lub bez osłabień.

Ze względu na wysoki stopień szczelności

i mocną konstrukcję, puszki PH posiadają

wysoką ochronę IP przed wodą i kurzem.

FOT: spelsberg

Fot. 1

a

FOT: spelsberg

Fot. 2

Puszki i obudowy do zastosowań zewnętrznych powinny być odporne na wiele

czynników: promieniowanie UV, promieniowanie cieplne, związki chemiczne, parę

wodną, deszcz, śnieg, wodę stojącą i mróz.

W puszkach hermetychnych zainstalowanych w miejscach dużych wahań

temperatury może gromadzić się para wodna. Z uwagi na szczelność puszki, nie

ma ona możliwości wydostania się na zewnątrz. W takiej sytuacji warto zastosować

elementy wentylacyjne (Fot. 1 a) lub tzw. wyrównywacze ciśnienia (Fot. 1 b).

b

FOT: spelsberg

Puszki hermetyczne

do instalowania w ziemi

Podobnie jak puszki montowane na ścianach,

również te umieszczane wewnątrz

ziemi muszą się charakteryzować odpowiednio

wysokim IP, chroniącym przed

wilgocią, zanieczyszczeniami i temperaturami.

Jeśli połączenie może być nierozbieralne

i w najbliższej przyszłości nie będzie

konieczności dokonywania w nim zmian,

warto zalać je specjalną mieszkanką żywicy

epoksydowej. Należy jednak pamiętać

o tym, żeby połączenia oparte były na dobrych

podzespołach. Niektóre łączniki wykonane

ze słabej jakości materiałów nie wytrzymują

próby czasu, a usuwanie usterek

w puszkach zalewanych żywicą może się

okazać sporym wyzwaniem.

Mufy kablowe

Do wykonania trwałych instalacji elektrycznych

pod powierzchnią ziemi użyte być

mogą także mufy kablowe, które chronią

połączenia przed wnikaniem wilgoci, pyłów

i innych zanieczyszczeń. Warto przy tym

pamiętać, że zadaniem muf jest trwałe połączenie

dwóch odcinków kabli tak, aby ich

wytrzymałość elektryczna i mechaniczna

w miejscu połączenia nie była mniejsza niż

kabla. Na rynku znaleźć można także mufy,

za pomocą których wykonuje się odgałęzienia

od żył kabli.

Konstrukcje muf są różne i zależą od rodzaju

kabla, przekroju i ilości żył, napięcia

znamionowego, oraz technologii w jakiej

zostały wykonane. Dostępne są następujące

rodzaje muf:

• Mufy żywiczne – należą do najbardziej

popularnych łączników tego typu, szczególnie

popularnych w branżach energetycznej,

przemysłowej oraz handlowej,

gdzie wykorzystywane są do wykonywania

trwałych instalacji kablowych pod

powierzchnią ziemi. Zazwyczaj tego rodzaju

mufa składa się z dwuczęściowej

formy, którą wypełnia się żywicą poliuretanową,

powstałą ze zmieszania dwóch

składników – żywicy w formie płynnej

i utwardzonej. Mieszanka, która powstaje

w ten sposób, wypełnia mufę, pełniąc

jednocześnie rolę izolacji, uszczelnienia

i zabezpieczając łącze.

• Mufy taśmowe – znajdują zastosowanie

w przypadku naprawy awarii jednego

przewodu. W tym przypadku izolację

kabla tworzy się ze specjalnej taśmy samospajalnej,

a ekrany na żyle roboczej

i izolacji buduje się z samospajalnej taśmy

przewodzącej. W niektórych rozwiązaniach

jako powłokę zewnętrzną stosuje

się rurę termokurczliwą z klejem.

• Mufy taśmowo-żywiczne – najczęściej

stosowane są do trójżyłowych kabli energetycznych

z izolacją papierową przesyconą

syciwem nieściekającym i powłoką

ołowianą na napięcie 8,7/15 kV i 12/20

kV. W przypadku muf taśmowo-żywicznych

izolację żył odtwarza się za pomocą

taśmy izolacyjnej z papieru impregnowanego,

a ekrany na żyłach i izolacje dowinięte

są odtwarzane taśmą półprzewodzącą

z papierem impregnowanym syciwem.

Powłoki i pancerze kabli są łączone rękawem

plecionki.

• Mufy zimnokurczliwe – dobierane są

pod kątem konkretnego kabla. Mufy tego

rodzaju są bardzo elastyczne i odporne

na działanie wilgoci, zapewniają trwazdaniem

EKSPERTA

Robert Marzec

SPELSBERG

Jakie cechy powinna posiadać wysokiej jakości puszka łączeniowa

do zastosowań zewnętrznych?

Puszki i obudowy do zastosowań zewnętrznych, ze względu na pracę w ekstremalnych

warunkach, powinny posiadać ponadprzeciętne parametry, ponieważ są narażone

na następujące czynniki:

• promieniowanie UV

• promieniowanie cieplne

• wpływy chemiczne

• para wodna

• deszcz, śnieg

• woda stojąca, mróz.

Ochrona przed promieniowaniem UV – światło UV może powodować uszkodzenia

strukturalne, a nawet zniszczenie tworzyw. Dlatego wiele produktów z tworzyw

sztucznych nie może być używane na zewnątrz. Dla takiego zastosowania Spelsberg

opracował produkty serii iQ (jakość przemysłowa), gdzie wykorzystywane są

tylko materiały o wysokiej odporności na promienie UV (np. poliwęglan).

Ochrona przed wysokimi temperaturami – komponenty elektryczne zabudowane

wewnątrz puszki podczas pracy generują straty mocy więc ważne jest, aby obudowa

była zaprojektowana dla maksymalnej jej utraty. Ponadto promieniowanie słoneczne

lub inne źródła ciepła mogą dodatkowo podnosić temperaturę wewnętrzną

i dlatego należy ich unikać. Uwzględniając temperaturę otoczenia i rodzaj instalacji

w katalogach Spelsberg znajdują się szczegółowe tabele z danymi na ten temat,

aby analizując dostępne parametry oszacować czy dana obudowa będzie w stanie

wypromieniować wytworzone ciepło.

Ochrona przed wpływem czynników chemicznych – w przypadku instalacji puszki /

obudowy w obszarach o podwyższonym poziomie zanieczyszczeń w środowisku, jej

przydatność może być odpowiednio ograniczona. Informacje techniczne na temat

wpływów czynników chemicznych na daną grupę produktową Spelsberg, można

znaleźć w tabeli w części technicznej katalogu. Produkty oznaczane u nas znakiem

iQ są odporne na oleje mineralne, tłuszcze roślinne i zwierzęce.

Ochrona przed parą wodną – w sytuacji gęstego rozmieszczenia puszek w miejscach

dużych wahań temperatur, należy liczyć się z powstawaniem pary wodnej.

Dodatkowo efekt ten jest wzmacniany przez straty mocy generowane przez elementy

zabudowy. Wahania temperatur powodują również różnice w warunkach ciśnienia,

co prowadzi do zasysania powietrza przez obudowę. Przy następnym wzroście

temperatury wilgoć z powietrza osiada jako woda na zimnej powierzchni ściany

wewnętrznej. Paradoksalnie im wyższy stopień ochrony IP, tym mniej zgromadzonej

wody będzie w stanie wydostać się na zewnątrz. Zgodnie z normą DIN VDE 0100-

520 należy przewidzieć środki zaradcze w zakresie odpływu wody, dlatego puszki

Spelsberg mają na tylnych powierzchniach wyłamywane otwory do odprowadzania

wody kondensacyjnej. Jako akcesoria zapobiegawcze dostępne są także elementy

wentylacyjne lub tzw. wyrównywacze ciśnienia.

Ochrona przed roślinami i/lub tworzeniem się pleśni – tworzywa sztuczne stosowane

w instalacji elektrycznej są materiałami organicznymi i dlatego należy brać

pod uwagę ryzyko ich uszkodzenia przez rośliny, algi lub pleśń. Zgodnie z normą,

jeśli doświadczenie pokazało, że wyżej wymienione czynniki mogą spowodować

uszkodzenia, należy odpowiednio dobrać systemy kablowe i przewodowe lub przewidzieć

specjalne środki ochronne. Także sama metoda układania powinna umożliwiać

usuwanie takiej roślinności.

Często informacje na temat IP i odporności na UV są uważane za jedyny wymóg

dotyczący instalacji zewnętrznych. Warto jednak zauważyć złożoność tego zagadnienia

oraz fakt, że testy wykonywane w związku z konkretną normą nie mogą odwzorować

wszelkich wpływów każdych warunków atmosferycznych.


15

osprzęt

elektroinstalacyjny

Aktualności Technologie Produkty Oświetlenie Warsztat Normy i przepisy Systemy i programy Forum

Dowiedz się więcej:

www.fachowyelektryk.pl

FOT: JANEX-ELEKTRO

Fot. 3

łość połączenia nawet w stałych wysokich

temperaturach (stałej do 90 stopni

Celsjusza, krótkotrwałej do 130 stopni).

Połączenie żył powrotnych tworzy się

z ocynowanego rękawa miedzianego oraz

sprężyn o stałej sile docisku. Powłoka zewnętrzna

kabla odtwarzana jest rurą zimnokurczliwą.

• Mufy termokurczliwe – zazwyczaj wykorzystuje

się w nich rury wykonane

z usieciowanych poliolefin, po wewnętrznej

stronie pokryte warstwą termoplastycznego

kleju. Rura kurczy się

pod wpływem wysokiej temperatury. Do

kabli tworzywowych, ekranowych i zbrojonych

dedykowane są specjalne mufy

termokurczliwe. Wybór tego rodzaju

FOT: JANEX-ELEKTRO

Fot. 4

Puszki montażowe o stopniu

ochrony IP 68 umożliwiają

połączenie przewodów różnego

rodzaju.

Fot. 5

połączenia powinien uwzględniać także

przekrój kabla oraz warunki, w jakich

będzie się znajdować. Na rynku znaleźć

można również mufy, w których ekrany

poszczególnych żył odtwarza się za pomocą

termokurczliwych rur podwójnych,

a przewodzenie wysokich prądów zwarciowych

i równomierne odprowadzanie

ciepła ze złącza możliwe jest dzięki użyciu

siatki miedzianej i dwóch plecionek

uziemiających. Osłonę odtwarza się rurą

grubościenną z klejem. Ochronę przed

wilgocią mufy zapewnia specjalna masa

uszczelniająca.

Mufy żelowe przelotowo-rozgałęźne można zamocować na masztach lub umieścić

w gruncie.

Mufy rozgałęźne JLZR oparte są na technologii żywicznej. Montaż odbywa się bez

użycia źródła ciepła, nie są również wymagane specjalistyczne narzędzia.

W mufach kablowych przelotowych i przejściowych 0,6/1 kV żyły kabli można łączyć

standardowymi złączkami do zaprasowania, złączkami wg normy DIN lub złączkami

śrubowymi.

FOT: RADPOL

• Mufy telekomunikacyjne – to specjalistyczne

łączenia, których zadaniem jest

ochrona złączy w telefonicznych sieciach

bezciśnieniowych kabli napowietrznych,

ziemnych lub kanałowych przez warunkami

atmosferycznymi oraz uszkodzeniami

mechanicznymi.

Masa uszczelniająca – istotny dodatek

Jeśli nastąpi konieczność dodatkowego

uszczelnienia puszek, należy do tego celu

zastosować specjalne masy (nie zaleca

się silikonu). Wykazują się one wysokim

stopniem ochrony, oznaczanym jako

IP 67 lub IP 68, a także napięciem znamionowym

osiągającym 400 V. Są też bardzo

wytrzymałe na przebicia elektryczne oraz

temperaturę w zakresie od -40 do 90 stopni

Celsjusza. Warto wzmocnić uszczelnienie

puszki zwłaszcza w miejscach narażonych

na działanie wody (np. w sąsiedztwie przepompowni

wody), wstrząsów oraz wibracji,

bowiem zwiększy to bezpieczeństwo

połączenia elektrycznego.

Masa uszczelniająca może być zaaplikowana

za pomocą zwykłego pistoletu budowlanego.

Ma miękką i elastyczną konsystencję.

Damian Żabicki

PORADY

PRODUKTY

AKTUALNOŚCI

16 Fachowy Elektryk

Aktualności Technologie Produkty Oświetlenie Warsztat Normy i przepisy Systemy i programy Forum

kable

i przewody

kable

i przewody

Przewody ekranowane –

rodzaje i zastosowanie

aby zapobiec powstawaniu zakłóceń elektrycznych stosuje się w przewodach ekrany, będące

w praktyce metalową osłoną zewnętrzną. eliminują one zakłócenia, poprzez separację od zakłóceń

zewnętrznych, przewodu sygnałowego umieszczonego w tunelu, uziemionego na obu

swoich końcach. o tym, czy ekranowanie będzie skuteczne, decyduje m.in. gęstość krycia, grubość

oraz przewodność materiału.

Przewody ekranowane stosuje się zwykle

w zaawansowanych systemach sterowania

i sygnalizacji, a także w miejscach połączenia

ze sobą kilku urządzeń pomiarowych

oraz transmisyjnych. Dużą popularność zyskały

także w branży IT, gdzie stosowane są

do połączenia w jedną instalację poszczególnych

części systemu komputerowego.

Najczęściej powłoka ochronno-izolacyjna

przewodów ekranowanych wykonana jest

z polwinitu oponowego. Jest to materiał

charakteryzujący się bardzo dobrymi właściwościami

użytkowymi. Żyły tego typu

przewodów powstają poprzez skręcanie drutów

miedzianych (lub miedzianych cynowanych).

Dzięki temu możliwe jest utrzymanie

na dobrym poziomie kompatybilności elektromagnetycznej

oraz efektywne sterowanie

rozkładem pola magnetycznego.

Bez wątpienia tego typu przewody mają szereg

zalet, w związku z czym znajdują szerokie

zastosowanie m.in. w instalacjach szpitalnych,

FOT: TECHNOKABEL

Fot. 1.

Przewód współosiowy o ekranie

złożonym.

na stacjach benzynowych czy na halach przemysłowych.

Ich wadą jest cena wyższa od tej,

którą należy zapłacić za podobną instalację

nieekranowaną. Szacuje się przy tym, że przy

zastosowaniu przewodów ekranowanych

koszt inwestycji wzrasta aż o 50%.

Funkcje ekranu

w przewodach elektrycznych

Przewód ochronny, stosowany wraz z ekranem,

ma za zadanie spełnić określone funkcje,

w tym:

• Zwiększyć bezpieczeństwo użytkowania.

Spełnienie tego zadania osiąga się poprzez

wykorzystanie ekranu uziemionego. Aby

jeszcze bardziej zwiększyć bezpieczeństwo,

można zastosować ekranowanie pojedynczych

żył w kablach sterowniczych i zasilających,

co pozwala ustrzec się od groźnych

zwarć międzyfazowych i przeskoków napięcia

do uziemionych części znajdujących

się w sąsiedztwie przewodu. Ma to znaczenie

szczególnie w takich miejscach, w których

istnieje ryzyko wybuchu.

• Ochronić przed zakłóceniami elektromagnetycznymi.

To jedna z podstawowych

Fot. 2.

Fot. 3.

Uniepalnione kable ekranowane o budowie symetrycznej TECHNOFLEX 3Plus

2XSLCYn-J i TECHNOFLEX 3Plus 2XSLCYnK-J przeznaczone są do łączenia silników

z falownikami (przekształtnikami częstotliwości) w urządzeniach przemysłowych,

w liniach produkcyjnych, urządzeniach klimatyzacji i innych pracujących w suchych

i wilgotnych pomieszczeniach. Wspólny ekran o specjalnej konstrukcji i bardzo dużej

efektywności zapobiega emisji zakłóceń elektromagnetycznych do otoczenia i chroni

kabel przed wpływem zewnętrznych zakłóceń.

Telekomunikacyjny kabel stacyjny YnTKSXekw, o żyłach miedzianych jednodrutowych,

o izolacji polwinitowej i w powłoce polwinitowej uniepalnionej, o wspólnym

ekranie na ośrodku. Kable przeznaczone są do połączeń urządzeń stacyjnych

telefonicznych, telegraficznych, teletransmisyjnych i przesyłu danych, pracujących

w pomieszczeniach w klimacie umiarkowanym oraz transmisji danych za pomocą

sygnałów analogowych i cyfrowych w przeciwpożarowych instalacjach wewnętrznych

sterowania i sygnalizacji narażonych na zakłócenia elektromagnetyczne.

funkcji ekranów. Ekranowanie pozwala

na płynną, niezakłócaną czynnikami zewnętrznymi

pracę różnego rodzaju urządzeń

zasilanych tego typu przewodami.

FOT: TECHNOKABEL

FOT: ELPAR

Co więcej, ekrany mogą także zmniejszyć

powstawanie zakłóceń w urządzeniach

znajdujących się w pobliżu tego, który

zasilany jest przewodem ekranowanym.

zdaniem EKSPERTA

Imię i nazwisko

TECHNOKABEL

Czy rodzaj materiału, z którego wykonany jest ekran ma

wpływ na jakość ekranowania kabli?

Tak, zdecydowanie tak. Jednak odpowiednio dobrany materiał

nie wystarcza. To jest tylko jeden z warunków koniecznych

dla zapewnienia dobrego ekranowania.

Celem ekranowania kabli jest zapewnienie kompatybilności

elektromagnetycznej (EMC). Oznacza to, że przesyłany

kablem sygnał nie może być zakłócany przez zewnętrzne

zaburzenia elektromagnetyczne, oraz sam nie może zakłócać

pracy innych urządzeń. Cel ten osiągamy poprzez spełnienie

dwu koniecznych wzajemnie zależnych warunków:

• odpowiednio dobrany materiał do ekranowania

• grubość ekranu i jego gęstość determinowane konstrukcją

kabla i wymogami jego giętkości.

Materiał do ekranowania powinien być przewodzący, a gotowy

ekran powinien posiadać możliwie małą rezystancję

zarówno dla prądu stałego jak i przemiennego, a w tym dla

prądu wielkich częstotliwości (w.cz.).

Pod względem efektywności ekranowania tak można uszeregować

stosowane w kablownictwie materiały:

1. druty srebrne i srebrzone (stosowane tylko dla wysokiej jakości

specjalistycznych przewodów koncentrycznych i audio-

-video)

2. druty i taśmy miedziane, w tym ocynowane

3. taśmy i druty aluminiowe, w tym taśmy aluminiowe laminowane

4. druty i taśmy stalowe, w tym taśmy stalowe ocynkowane stosowane

na pancerze kabli.

Idealny ekran elektromagnetyczny

- przewód współosiowy

o jednolitej żyle zewnętrznej

Od dawna znany jest idealny ekran elektromagnetyczny. Jest

nim jednolita rurka z dobrze przewodzącego materiału (np.

miedzi, mosiądzu) o odpowiedniej grubości ścianki.

W praktyce przewody z jednolitym ekranem w postaci metalowej

rurki nie znajdują zastosowana (poza nielicznymi wyjątkami),

ponieważ nie są giętkie, co uniemożliwia ich instalację

i eksploatację. Ponadto wytwarzanie takich przewodów jest

technologicznie trudne, a w konsekwencji bardzo drogie.

Rachunek ekonomiczny procesu wytwarzania kabli, wymagania

środowiskowe, specyfika montażu kabli stanowią przesłanki

dla różnorodnych wariantów konstrukcji ekranów w zależności

od zastosowań kabli. Podstawowym założeniem dla konstruktora

ekranowanego kabla o dobrych właściwościach ekranujących

jest, żeby ekran był możliwie szczelny, gdyż szczeliny i

prześwity powierzchni ekranującej stanowią drogę przenikania

zakłóceń elektromagnetycznych.

Powszechnie stosowane ekrany to:

obwoje jednostronne i dwustronne z drutów Cu (np. kable głośnikowe)

– dla kabli m.cz. – ekrany mało efektywne dla w.cz.

• oploty z drutów Cu

• ekrany złożone oplot+taśma

• ekrany taśmowe.

Te ekrany są najczęściej stosowane w różnorodnych kablach

sygnałowych. Używane są taśmy aluminiowe o różnych grubościach

i szerokościach nakładane wzdłużnie bądź w postaci obwojów

na ośrodki i/lub wiązki transmisyjne kabli. Dla zapewnienia

dobrego ekranowania często stosuje się wielowarstwowe

obwoje taśmami, wówczas kierunki nawijania taśm są przeciwne.

Taśmy aluminiowe dla zapewnienia im odpowiedniej wytrzymałości

mechanicznej są laminowane tworzywami sztucznymi,

co zapewnia odpowiednie właściwości technologiczne.

Taśmy i druty stalowe są stosowane do kabli wyższych napięć,

zazwyczaj grubych kabli, pracujących w trudnych warunkach

środowiskowych. Wówczas te taśmy lub druty są stosunkowo

grube i pełnią równocześnie funkcję pancerza stanowiącego

ochronę kabla przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas

układania i późniejszej eksploatacji. Efektywność ekranowania

stalowych pancerzy zależy w szczególności od rodzaju

stali, z której są wykonane taśmy lub druty. Stal o większym

współczynniku przenikalności magnetycznej zapewnia lepsze

ekranowanie. W każdym przypadku jednak pancerz nie

należy do najbardziej efektywnych ekranów, gdyż rolą podstawową

pancerza jest ochrona mechaniczna kabla. Dlatego

też tam gdzie niezbędne jest silne ekranowanie kabli energetycznych,

stosowany jest dodatkowo ekran z grubych taśm

miedzianych na ośrodkach tych kabli.

Konkluzja

Tylko odpowiednio ekranowane kable sygnałowe umożliwiają

przesyłanie czystego sygnału bez zakłóceń.


19

kable

i przewody

• Uregulować rozkład pola magnetycznego.

Ekrany półprzewodzące umieszczone

na izolacji przewodu umożliwiają kontrolowanie

rozkładu pola elektrycznego.

Dzięki przewodowi ochronnemu średnica

kabla się zmniejsza, przez co zmniejsza

się też jego waga. Co więcej, wzrasta jego

trwałość oraz elastyczność, co w efekcie

powoduje, że izolacja jeszcze lepiej spełnia

swoje zadanie.

Warto wiedzieć, że na wstępnym etapie projektowania

instalacji określenie oczekiwanych

właściwości ekranów może być dość

trudne. Instalatorzy zalecają zatem, żeby dokonując

wyboru decydować się na wyższe

od zakładanych parametry, co da gwarancję,

że przewód ekranowany będzie mógł dobrze

spełniać swoją funkcję.

Nie należy także zapominać, że ekrany występują

w różnych formach: jako oploty z drutów

miedzianych bądź miedzianych ocynkowanych,

a także w postaci folii metalizowanej.

Przewody w oplotach bez wątpienia są bardzo

wytrzymałe oraz giętkie, folia natomiast jest

cieńsza, a przy tym doskonale sprawdza się

jako materiał eliminujący zakłócenia.

W tym zakresie wybór ekranu zależy od rodzaju

przewodu oraz zadania, jakie spełnia.

Rodzaje przewodów ekranowanych

Ekranowanie znajduje zastosowanie w przewodach

do zasilania, sterowania i przesyłania

sygnałów, a także w skrętkach. Skrętki, jak

Fot. 4.

Fot. 5.

Fot. 6.

Fot. 7.

Fot. 8.

Kable iskrobezpieczne TECHNOKONTROL IB-YSL(St)Y PIMF o wspólnym ekranie

i z wiązkami parowymi ekranowanymi indywidualnie przeznaczone są do pracy

w obwodach iskrobezpiecznych i strefach zagrożonych wybuchem na napięcie pracy

300/500 V. Zastosowanie wiązek parowych indywidualnie ekranowanych w bardzo

dużym stopniu zmniejsza wzajemne oddziaływanie pomiędzy sygnałami przesyłanymi

w kablu. Wspólny ekran statyczny chroni tory kabla przed zakłóceniami indukowanymi

przez zewnętrzne pola elektryczne.

Kabel TECHNODATA TWIN-120 1x2x0,5 mm 2 przeznaczony jest do pracy w sieciach

przemysłowych i innych sieciach dedykowanych, wrażliwych na wpływ zakłóceń

elektromagnetycznych. Wzdłużnie ułożona na ośrodku taśma aluminiowa,

laminowana tworzywem, zgrzana z zewnętrzną powłoką polietylenową (PE), stanowi

barierę przeciwwilgociową oraz ekran kabla.

Giętkie kable ekranowane YSLCY przeznaczone są do pracy w energetycznych

systemach kontrolnych, zabezpieczeniowych, sterowniczych i do zasilania w energię

elektryczną, a także w instalacjach przemysłowych, takich jak linie produkcyjne,

urządzenia klimatyzacji i inne. Wspólny ekran chroni kabel przed wpływem

zewnętrznych zakłóceń elektromagnetycznych i zapobiega emisji zakłóceń na

zewnątrz kabla.

określa norma ISO/IEC 11801, mogą być

pojedynczo ekranowane (U/FTP), całościowo

ekranowane (F/UTP, S/UTP, SF/UTP)

a także podwójnie ekranowane - pojedynczo

i całościowo (F/FTP, S/FTP, SF/FTP).

W praktyce najbardziej popularnymi skrętka-

Kabel elektroenergetyczny HDGsekwf(żo) PH90 300/500 V o żyłach miedzianych

jednodrutowych, izolacji z gumy silikonowej i powłoce z tworzywa bezhalogenowego

z żyłą ochronną zielono-żółtą, w ekranie wspólnym z folii aluminiowej.

Telekomunikacyjny kabel stacyjny HTKSHekw mika FE180/PH90 odporny na działanie

ognia, o żyłach miedzianych jednodrutowych, izolacji z taśmy mikowej i z tworzywa

bezhalogenowego oraz o powłoce z tworzywa bezhalogenowego oraz o wspólnym

ekranie na ośrodku.

FOT: ELPAR

FOT: ELPAR

mi ekranowymi są F/UTP (FTP) wyposażone

w folię aluminiową oplatającą w całości cztery

pary przewodów oraz S/FTP z folią aluminiową

umieszczoną na każdej pojedynczej

parze przewodów i dodatkowo z ekranem

miedzianym oplatającym w całości cztery

pary przewodów. Tego typu przewody stosowane

są w okablowaniu kategorii 7.

Aby instalacja z przewodami ekranowanymi

została wykonana prawidłowo, wykonawca

musi posiadać wiedzę oraz doświadczenie

w zakresie zasad ekranowania oraz elektrycznych

połączeń wyrównawczych budynku.

Jedną z najważniejszych zasad jest

wykonanie uziemienia ekranu na obu końcach

przewodu. Jeśli uziemienie zostanie

wykonane tylko z jednej strony, ekran może

zadziałać jak antena odbierająca i wysyłająca

zakłócenia, co znacznie pogorszy parametry

sygnału. Niewłaściwe wykonanie

sieci może także doprowadzić do powstania

pętli uziemienia, co w najlepszym przypadku

znacznie pogorszy parametry transmisji,

a w najgorszym – może spowodować porażenie

prądem elektrycznym.

Damian Żabicki

FOT: TECHNOKABEL FOT: TECHNOKABEL FOT: TECHNOKABEL

20 Fachowy Elektryk

kable

i przewody

kable

i przewody

Kable do różnych zastosowań

stosowane w przemyśle i budownictwie rozwiązania techniczne wymagają, aby użyte w nich

urządzenia były niezawodne, bezpieczne oraz spełniały najwyższe standardy jakościowe.

Dla wyrobów przeznaczonych na rynek europejski wymagania bezpieczeństwa zawarte są

w stosownych dyrektywach parlamentu europejskiego i rady.

W przypadku kabli produkowanych przez

Technokabel SA wiąże się to ze spełnieniem

wymagań dyrektywy niskonapięciowej

(LVD), kompatybilności elektromagnetycznej

(EMC) oraz rozporządzenia o wyrobach

budowlanych (CPR).

Rozporządzenie o wyrobach budowlanych

wymusza na producentach klasyfikowanie

wyrobów pod kątem bezpieczeństwa

pożarowego. Analizując zachowanie kabli

w pożarze, a w szczególności ich reakcję

na działanie ognia, w przypadku instalacji

wewnątrz budynków, w których przebywa

duża liczba osób i ich ewakuacja jest

utrudniona rekomendujemy stosowanie

kabli o wyższych klasach reakcji na ogień

(B2ca, Cca i Dca). Natomiast w instalacjach

zewnętrznych lub przemysłowych, gdzie

przebywa mała liczba osób i ich ewakuacja

jest ułatwiona, używanie kabli o niższej lub

nieokreślonej klasie reakcji na ogień (Eca

i Fca). Należy zaznaczyć, że wymagania

wyższych klas reakcji na ogień spełniają

kable, do których wykonania zastosowano

materiały bezhalogenowe.

Do przesyłania energii elektrycznej oraz

do pracy w energetycznych urządzeniach

kontrolnych, zabezpieczeniowych i sterowniczych

oferujemy instalowane na zewnątrz

budynków kable o izolacji i powłoce polwinitowej,

typu YKY i YKSY, na napięcie

pracy 0,6/1 kV. Jeżeli podczas eksploatacji

kabli mogą wystąpić zagrożenia mechaniczne,

proponujemy stosować kable pancerzone

taśmą stalową, typu YKYFty i YKSYFty,

albo drutami stalowymi, typu YKYFoy

i YKSYFoy. Alternatywę stanowią kable

w izolacji z polietylenu usieciowanego, typu

YKXS, YKSXS i odpowiednio YKXSFty,

YKXSFoy, YKSXSFty oraz YKSXSFoy.

Zastąpienie izolacji polwinitowej w tych

kablach usieciowanym polietylenem pozwoliło

zwiększyć dopuszczalną temperaturę

pracy żył z 70 do 90°C, a przy zwarciach

z 160 do 250°C. W instalacjach wewnętrznych

budynków, w których może znajdować

się bardzo duża liczba osób stosuje się kable

bezhalogenowe N2XH-J 0,6/1 kV o klasie

reakcji na ogień B2ca.

W przypadku gdy zachodzi potrzeba stosowania

małych promieni gięcia oraz wymagana

jest większa elastyczność i giętkość

zalecamy wykorzystanie kabli z wielodrutowymi

żyłami miedzianymi, typu YSLY-

-JZ (-OZ, -JB, -OB), na napięcie pracy

300/500 V (wewnątrz budynków) i 0,6/1 kV

(wewnątrz i na zewnątrz budynków). Są one

wykonywane jako kable wielożyłowe, wieloparowe

lub wielotrójkowe. Dla zabezpieczenia

przed indukowaniem przez zewnętrzne

pola elektryczne zakłóceń w torach kabli

YSL(St)Y-JZ (-OZ, -JB, -OB), jak również

w celu ograniczenia emisji zakłóceń z kabla

do otoczenia, stosuje się ekranowanie w postaci

taśmy aluminiowej z ułożoną pod nią

żyłą uziemiającą. W przypadku zakłóceń

elektromagnetycznych i gdy wymagana jest

większa elastyczność, w kablach YSLCY-

-JZ (-OZ, JB, -OB) stosuje się ekran w po-

promocja

staci oplotu. W ofercie firmy Technokabel

znajdują się również wykonania bezhalogenowe

wymienionych kabli: HSLH-JZ,

HSL(St)H-JZ oraz HSLCH-JZ - o wyższych

klasach reakcji na ogień.

Szczególną uwagę należy zwrócić na łączenie

silników prądu przemiennego z falownikami.

Połączenia takie muszą być

realizowane specjalnymi kablami charakteryzującymi

się niską pojemnością żył izolowanych

i wysoką skutecznością ekranowania.

W takich uwarunkowaniach najlepiej

sprawdzają się kable 2XSLCY-J i 3Plus

2XSLCY-J oraz ich wersje bezhalogenowe

2XSLCH-J i 3Plus 2XSLCH-J (Fot. 1).

Wspólny ekran o specjalnej konstrukcji i bardzo

dużej efektywności zapobiega emisji zakłóceń

elektromagnetycznych do otoczenia.

Oddzielną grupę stanowią wieloparowe

kable ekranowane typu RD-Y(St)Y Bd(RD-

-H(St)H Bd (Fot. 2) - wersja bezhalogenowa)

o konstrukcji pęczkowej. Służą one

do transmisji danych za pośrednictwem sygnałów

analogowych lub cyfrowych o częstotliwości

do 10 kHz. Dzięki specjalnej konstrukcji

(odpowiednie skoki par, konstrukcja

pęczkowa) osiągnięto bardzo niski poziom

wzajemnego zakłócania się torów kabla.

Wersje z dodatkową powłoką RD-Y(St)YY

Bd lub ze wzmocnioną powłoką zewnętrzną

RD-Y(St)Yv Bd mogą być instalowane na zewnątrz

lub układane bezpośrednio w ziemi.

Zastosowanie polietylenu na izolację kabli

do transmisji cyfrowej pozwala uzyskać

mniejszą pojemność torów parowych kabla

i mniejsze straty przesyłanych sygnałów.

Osiągnięto to w produkowanych przez

Technokabel SA kablach typu RE-2Y(St)Yv

oraz RE-2Y(St)Yv PiMF (Fot. 3) z ekranowanymi

parami. W obu przytoczonych

typach konstrukcja kabli jest wieloparowa

z ekranem wspólnym z taśmy i wzmocnioną

powłoką zewnętrzną, dzięki której kable

mogą być instalowane na zewnątrz budynków

i bezpośrednio w ziemi.

Sygnały kontrolne i pomiarowe mogą

być przesyłane za pomocą giętkich kabli

wielożyłowych typu LiYY i ekranowanych

giętkich kabli wielożyłowych typu

LiYCY. Oferowane są również kable o konstrukcji

parowej typu LiYY-P i LiYCY-P.

Kable ekranowane wyposażone są w oplot

z drutów miedzianych ocynowanych, który

chroni kabel przed wpływem zewnętrznych

zakłóceń elektromagnetycznych. Taka budowa

ekranu pozwala uzyskać dobrą elastyczność

kabla. Kable nadają się do instalowania

wewnątrz budynków i dostępne są

również w wersji bezhalogenowej LiHH

(-P) oraz LiHCH (-P).

Większą ilość informacji w jednostce czasu

można przesłać w przemysłowych układach

automatyki za pomocą kabli do przemysłowych

sieci BUS, typu 02YS(St)CY (Fot. 4).

Transmisja sygnałów w tego typu kablach

odbywa się z prędkością do 16 Mb/s.

W budynkach inteligentnych opartych na standardach

Europejskiej Magistrali Instalacyjnej

(EIB -European Installation Bus) stosowane są

kable EIB BUS i EIB BUS-H (Fot. 5) oraz

EIB BUS-H2 o klasie reakcji na ogień B2ca.

Często w komputerowych sieciach przemysłowych

i innych sieciach dedykowanych

stawia się kablom wymaganie odporności

na wpływ zakłóceń elektromagnetycznych

jak również odporności na wpływ warunków

atmosferycznych (kable instalowane

na zewnątrz i bezpośrednio w ziemi).

W takim wypadku polecamy stosowanie

kabli do transmisji danych z serii LAN-T1

do LAN-T15, które odpowiednio ekranowane

i wyposażone w barierę przeciwwilgociową

doskonale sprawdzają się w tego

rodzaju zastosowaniach.

Przedstawione powyżej kable stanowią jedynie

drobną część bogatej oferty TECH-

NOKABLA, w której znajduje się ponad

15 tys. pozycji. Jako producent kabli na specjalne

zamówienie możemy poszczycić się

wieloma oryginalnymi konstrukcjami. Nasze

wyroby znajdują klientów w wielu branżach

na terenie Polski, Europy oraz całego świata.

mgr inż. Dariusz Ziółkowski

Technokabel SA

Fot. 3

Kabel RE-2Y(St)Yv PiMF z ekranowanymi parami charakteryzują się mniejszą pojemnością torów parowych kabla i mniejszymi stratami

przesyłanych sygnałów.

Fot. 1

Kabel 2XSLCY-J charakteryzuje się niską pojemnością żył izolowanych i wysoką skutecznością ekranowania.

Fot. 4

Transmisja sygnałów w kablu 02YS(St)CY odbywa się z prędkością do 16 Mb/s.

Fot. 2

Wieloparowe kable ekranowane typu RD-Y(St)Y Bd charakteryzuje bardzo niski poziom wzajemnego zakłócania się torów kabla.

Fot. 5

Kable EIB BUS-H przeznaczone są do instalacji w budynkach inteligentnych opartych na standardzie EIB.


23

kable

i przewody

Właściwości i znaczenie przewodów

HELUCONTROL ® JZ-520-HMH LS0H GREY

i HELUCONTROL ® JZ-520-HMH-C LS0H GREY

Podczas pożaru ogień w budynku może rozprzestrzeniać się bardzo szybko, między innymi poprzez

instalację elektryczną. Ogromne znaczenie ma wtedy to, jak w takiej sytuacji zachowają się kable

i przewody w instalacjach w budynku, jak również w urządzeniach sterowniczych.

Rys. 1

Przewody HELUCONTROL ® są odpowiednie do stosowania w obiektach użyteczności publicznej.

Przewody HELUCONTROL ® JZ-520-

HMH LS0H GREY i HELUCONTROL ®

JZ-520-HMH-C LS0H GREY są przeznaczone

w szczególności do stosowania

w miejscach oraz budynkach skupiających

dużą ilość osób, czyli w budynkach o charakterze

Zagrożenia Ludzi (ZL), w których

należy zapewnić bezpieczeństwo pożarowe

na bardzo wysokim poziomie. Do takich

budynków zaliczamy m.in.: biurowce,

wieżowce, szpitale, instytucje oświaty oraz

kultury, lotniska, dworce, metro. Przeznaczone

są również do realizacji układów pomiarowych,

monitorujących i sterujących

w obrabiarkach, systemach przenośników

taśmowych, liniach produkcyjnych, instalacjach

przemysłowych i klimatyzacji. Odpowiednie

do stosowania w stałych i elastycznych

aplikacjach z niewielkim lub średnim

obciążeniem mechanicznym, okazjonalnym

swobodnym ruchem i brakiem obciążenia

rozciągającego. Przewody nadają się do stosowania

nie tylko w suchych, ale także wilgotnych

lub nawet mokrych miejscach oraz

do mocowania/prowadzenia na powierzchni

ściany. Są również olejoodporne.

Rys. 2

Przewody HELUCONTROL ® występują

w dwóch szeregach wymiarowych – nieekranowane

i ekranowane (wersja „C”), zgodne

z wymaganiami dyrektywy kompatybilności

elektromagnetycznej (EMC, 2014/30/

EU). Z racji wzrastającego nasycenia systemów

zasilania i sterowania urządzeniami

elektronicznymi, znaczna część naszych

produktów występuje obecnie w wersjach

ekranowanych. Dzięki temu projektanci

i użytkownicy mogą stosować się do wymagań

dla realizacji instalacji stacjonarnych,

korzystając z naszych badań i doświadczenia

jako ich pierwotnego producenta (w sensie

normy PN-EN 61439).

Właściwości przewodu, z punktu widzenia

użytkownika i/lub podmiotu instalującego

możemy podzielić na dwie grupy: elektromechaniczne

(użytkowe w warunkach normalnej

eksploatacji) i pożarowe (czyli awaryjne,

istotne zwłaszcza przy stosowaniu w budynkach,

gdzie właśnie kable i przewody muszą

spełniać wymagania rozporządzenia CPR).

Pod względem elektrycznych właściwości

użytkowych, przewody tej rodziny legitymują

się następującymi cechami:

Przewody HELUCONTROL ® – nieekranowane i ekranowane (wersja „C”)

promocja

Ze względu na optymalizację do zapotrzebowania rynku dostępne są następujące liczby żył dla

danych przekrojów:

Przekrój żyły [mm 2 ]

Liczba żył kabli

nieekranowanych

Liczba żył kabli

ekranowanych

0,5 2 - 25 2 - 25

0,75 2 - 25 2 - 25

1,0 2 - 25 2 - 25

1,5 2 - 25 2 - 25

2,5 2 - 12 2 - 12

4,0 2 – 7 2 - 7

6,0 2 - 7 2 - 7

10,0 2 - 7 2 - 7

Niektóre liczby żył są dostępne bez żyły ochronnej.

Znamionowe napięcie pracy U 0 /U =

300/500 V AC, co jest absolutnie wystarczające

dla obwodów sygnałowych, jednofazowych,

czy trójfazowych na napięcie

nominalne 400 V, przy czym, napięcie testu

wynosi 2 kV.

Przewód posiada żyły wielodrutowe giętkie

kl. 5, co pozwala użytkować je nie tylko

do połączeń stacjonarnych, ale też w większości

rodzajów połączeń ruchomych. Minimalny

promień zginania przewodów dla

ułożenia na stałe i połączeń elastycznych

(ruchomych) wynosi odpowiednio 4ø i 12,5ø

przewodu. Przewody te zostały tak skonstruowane,

aby w obu wersjach ekranowanej

i nieekranowanej mieć taki sam promień zginania,

co nie jest zbyt często spotykane.

Przewód w zależności od potrzeb, jest dostępny

w wersji z żyłą ochronną lub bez.

Żyły są oznaczone numerami.

Pod względem właściwości pożarowych

przewód posiada klasę CPR:

B2ca, gdzie „B2” – oznacza klasę palności,

a „ca” – jest skrótem od słowa „cable”, stosowany

w celu rozróżnienia od innych wyrobów

budowlanych.

Przypomnijmy, że wyrób przynależny

do euro klasy B2ca i musi spełniać następujące

warunki wg PN-EN 50399:

• Rozprzestrzenianie się płomienia (zasięg

szkód) FS ≤ 1,5 m,

• Całkowita ilość wydzielonego ciepła

podczas badania w czasie 1200 s

THR 1200s ≤ 15 MJ,

• Tempo uwalniania się energii cieplnej

(uśrednione dla okresu 30 sek.)

HRR ≤ 30 kW,

• Tempo rozprzestrzeniania się ognia

FIGRA ≤ 150 Ws -1 ,

• Rozprzestrzenianie się płomienia według

PN-EN 60332-1-2 a po zakończonym

badaniu obszar zwęglenia nie może być

większy niż H ≤ 425 mm,

s1a - wydzielanie dymu: TSP 1200s < 50 m 2

i max. SPR < 0,25 m 2 /s i transmitancja

światła według PN-EN 61034-2 > 80%.

Pamiętajmy, że aż dwie trzecie śmiertelnych

ofiar pożarów spowodowane jest nie

przez ogień, tylko przez dym!

d0 - brak płonących kropli,

a1 - konduktywność < 2,5μS/mm i pH > 4,3

(do stosowania w budynkach, w których

przebywają duże grupy ludzi).

Posiada zatem najwyższą, możliwą w tej chwili

technologicznie do uzyskania klasyfikację dla

kabli i przewodów skonstruowanych w oparciu

o termoplastyczne materiały izolacyjne.

Przewody jak wyżej, aby uzyskać potwierdzenie

ich właściwości użytkowych muszą

Product type:

Manufacturer:

Intended use:

Systems of assesment and 1+

verification of constancy of

performance (AVCP):

Harmonised standard:

Certification body: NB 2728

Declared performance:

Reaction to fire

Hazardous substances

kable

i przewody

być poddane badaniu systemu oceny zgodności

typu „1+” (certyfikat poniżej), czyli:

• ocenie właściwości użytkowych wyrobu

(budowlanego) na podstawie badań

(w tym pobrania próbek),

• wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego

i zakładowej kontroli produkcji

• stałego nadzoru, oceny i ewaluacji zakładowej

kontroli produkcji

• kontrolnego pobierania próbek pobranych

przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu.

Poniżej proponujemy zapoznać się z fragmentem

certyfikatu dla danych przewodów:

Certyfikat musi posiadać oznaczenie

identyfikujące firmę (Certification body)

uprawnioną do jego wydania po wykonaniu

stosownych badań. Badanie certyfikujące

wykonywane jest na terenie Unii Europejskiej

raz, niezależnie od kraju, z którego

pochodzą podmiot zlecający badania i firma

notyfikowana.

Zapis NPD oznacza:

„właściwości nie określono”; zapis stosowany

do znormalizowanego opisania niektórych

właściwości materiału. Opcja NPD

może mieć zastosowanie w takich przypadkach

i na takich obszarach, gdzie dla danego

zakresu zastosowania, wyrób nie podlega

wymaganiom zawartym w odpowiednich

przepisach. Opcja NPD może nie mieć praktycznego

zastosowania w przypadku, gdy

dana właściwość określana jest za pomocą

poziomu granicznego.

helukabel.pl

HELUKABEL ® HELUCONTROL ® JZ-520 HMH-C

LSOH GREY

Constructions: from 2x0,5 to 7x10

HELUKABEL GmbH

Dieselstr. 8-12

71282 Hemmingen

Cables and wires for the transmission of electricity and electronic

signals (data) in buildings

EN 50575:2014+A1:2016

Performance

B2ca s1a, d0,a1

NPD


25

Rodzaje drukarek

Drukowanie etykiet jest najbardziej dostępną

i przez to powszechną metodą znakowania.

Sprawdza się zarówno w przemyśle

spożywczym, jak i do znakowania

kabli, przewodów i urządzeń. Jest efektywna

zwłaszcza w przypadku powtarzalnych

opisów. Oczywiście, mamy w tym temacie

dość duży wybór a to, na jaką drukarkę

się zdecydujemy, zależy przede wszystkim

od miejsca jej pracy i oczekiwań względem

jakości druku, a także od budżetu, jaki jest

przeznaczony na jej zakup. Na rynku znaleźć

można następujące typy drukarek:

• drukarki atramentowe ink-jet. To jedno

z najprostszych urządzeń, które stosooznakowanie

przewodów

oznakowanie

przewodów

Oznaczone - zidentyfikowane.

Drukarki oznaczników

Dla zapewnienia bezpieczeństwa, a także dla ułatwienia identyfikacji i usunięcia usterki, w przemyśle,

w tym w automatyce konieczne jest zastosowanie oznaczeń na przewodach i urządzeniach.

Co więcej, oznaczniki te muszą być czytelne i trwałe, a do tego proste w montażu. wszędzie

tam, gdzie wymagane są tego typu oznaczenia, sprawdzają się drukarki dedykowane do

takiego rodzaju druku.

Warto zauważyć, że wszelkie podzespoły

i przewody, które powinny podlegać oznakowaniu,

są zróżnicowane pod względem

kształtu i wielkości. Zadrukowanie niektórych

z nich może zatem generować problemy.

Dlatego na rynku znaleźć można specjalne

drukarki przemysłowe – pracujące

stacjonarnie lub przenośne, które umożliwiają

naniesienie oznaczeń, szczególnie

w ważnych procesach produkcyjnych.

Wykonane za ich pośrednictwem oznaczenia

mogą być czasowe lub trwałe. Szeroka

gama produktów do ich wykonania oferowana

przez producentów, pozwala na odnalezienie

takiego urządzenia, za pomocą

którego można zadrukować nawet najbardziej

kłopotliwe miejsce.

Oznaczanie maszyn, przewodów elektrycznych

i optycznych w rozdzielnicach czy

szafach sterowniczych jest istotne m.in. dla

utrzymania ruchu. Prawidłowo wykonane

skraca czas wyłączeń koniecznych dla usunięcia

usterek bądź przeprowadzenia przeglądów,

a także ułatwia zarządzanie stanami

magazynowymi.

Kryteria wyboru technik znakowania

Wybór techniki znakowania uzależniony

jest m.in. od wymogów prawnych dotyczących

oznaczeń konkretnego elementu. To,

jak ma wyglądać oznakowanie może wynikać

także z wewnętrznych przepisów firmy

bądź wymagań kontrahentów, do których

trafią oznakowane produkty. Ważna jest

również jego oczekiwana trwałość oraz to,

w jakich warunkach będzie się znajdować

(czy powinno być odporne na działanie wilgoci,

temperatur bądź ścieranie).

Do datowania i oznaczania numerów serii,

można użyć drukarki ink-jet. Jeśli jednak

chcemy uzyskać możliwość automatycznego

odczytania informacji z kodu kreskowego,

niezbędne mogą być lasery bądź

drukarki termiczne. W niektórych przypadkach

system może współpracować ze skanerami

zintegrowanymi z bazą danych, co

pozwoli na przeprowadzanie działań kontrolnych,

śledzenie łańcucha dostaw i tworzenie

analiz.

wane jest tam, gdzie oznaczenie składa się z małych znaków

alfanumerycznych, kodów kreskowych bądź logo. Najczęściej

możliwy jest wydruk tylko w jednym kolorze (do wyboru jest

jednak szeroka gama barw atramentów, włącznie z ultrafioletowym).

Tusz w drukarce atramentowej niejako „wypluwany”

jest na znakowany materiał i nie wymaga bezpośredniego kontaktu

z jego podłożem. Zadruk możliwy jest na papierze, metalu,

szkle bądź plastiku. Szerokie zastosowanie znajduje m.in.

w przemyśle spożywczym. Technologia ta pozwala na bezpośrednie

znakowanie produktów, np. jaj.

• termiczne drukarki atramentowe (drukujące w technice TIJ).

W tym przypadku wypłynięcie atramentu generowane jest przez

jego podgrzanie, po którym zamienia się w parę i uchodzi przez

dyszę. Drukując w technice TIJ możemy uzyskać nadruk w kilku

kolorach, dwustronny, w rozdzielczości nawet 600 x 600 dpi

i do tego bezdotykowy. W ten sposób znakować można nawet

kable, a także butelki plastikowe i inne wypukłe podłoża.

• drukarki termotransferowe, stosowane są do druku etykiet.

Osiągają rozdzielczość od 200 do 600 dpi. Przenoszą podgrzany

barwnik ze specjalnej taśmy termotransferowej na znakowany

przedmiot. Taśmy te są odporne na działanie skrajnych temperatur,

rozpuszczalników a także na ścieranie. W przemyśle

znakowane są nimi maszyny i narzędzia (np. dla celów ewidencyjnych).

Używane są także na magazynach, dla efektywnego

zarządzania łańcuchem dostaw. W automatyce służą do oznaczania

rozdzielni i szaf elektrycznych. O wyboru są urządzenia

z jedną taśmą kolorystyczną, bądź w dwóch lub czterech kolorach.

W przeciwieństwie do drukarek ink-jet i TIJ, wymagają

bezpośredniego kontaktu z zadrukowywanym podłożem.

• lasery. Ich działanie inicjowane jest przez wiązkę lasera,

a efekt znakowania tą techniką jest nieusuwalny. Znakowanie

odbywa się w sposób bezkontaktowy, a sam nadruk ma bardzo

wysoką jakość. Znaki alfanumeryczne, kody i grafiki nanoszone

mogą być na papierze, plastiku, szkle, malowanym metalu,

drewnie, gumie czy skórze. Ta technika stosowana jest m.in.

do oznaczania maszyn i narzędzi w celu ich ewidencji. Jednym

z rodzajów laserów jest laser nadfioletowy, za pomocą którego

znakować można nawet bardzo cienkie przewody.

Drukarka jako część systemu

Wychodząc naprzeciw potrzebom, producenci wyposażają

drukarki w inteligentne funkcje, dzięki którym urządzenia te

stają się częścią większego systemu rozwiązań dedykowanego

stanowiskom roboczym. Wynika to m.in. ze świadomości,

że znakowanie jest istotnym zadaniem w łańcuchu procesów

produkcyjnych, znacznie poprawiającym jego sprawność,

m.in. ze względu na ułatwienia dla serwisu, konserwacji i napraw.

W skład kompleksowego systemu wchodzą oznaczniki,

drukarki i oprogramowanie, a najbardziej zaawansowane

technicznie drukarki pracują w sieci LAN lub bezprzewodowo

poprzez WiFi. Oprogramowanie i sieć dają możliwość

łatwego dostępu do już istniejących danych (np. w Excelu).

Pliki do druku można także wgrać za pomocą nośnika pamięci

poprzez łącze USB.

Damian Żabicki

reKLama


27

oznakowanie

przewodów

Etykiety Brother z serii Pro

z samolaminującą taśmą

dedykowane profesjonalistom

MATERIAŁ PRASOWY FIRMY

Brother posiada w swoim portfolio linię etykiet Pro, która jes dedykowana elektrykom,

inżynierom infrastruktury sieciowej i osobom pracującym w branży przemysłowej.

Etykiety z serii Pro powstały z wytrzymałych

i trwałych materiałów oraz profesjonalnych

klejów, co zapewnia niezawodne

rozwiązanie do etykietowania nawet

w najbardziej wymagających środowiskach.

Asortyment linii Pro Tape obejmuje siedem

typów taśm w różnych szerokościach i kombinacjach

kolorystycznych:

• taśma samolaminująca umożliwia zabezpieczenie

zadrukowanych etykiet

i trwałą ochronę dzięki warstwie laminatu;

idealna do przewodów, w tym CAT6A

• mocno klejąca taśma laminowana przeznaczona

do gładkich, chropowatych lub

malowanych proszkowo powierzchni,

• elastyczna, laminowana taśma identyfikacyjna

Flexi ID stworzona do owijania

i oznaczania przewodów

• rurka termokurczliwa ze specjalnej nieprzylepnej

taśmy, która po obkurczeniu

przylega do kabla

• laminowana taśma zabezpieczająca

(plomba) dla dodatkowej ochrony, wyraźnie

wskazująca czy etykieta została

naruszona i uniemożliwiająca jej ponowne

naklejenie

• taśma kalkowa dedykowana branży

przemysłowej, posiada termoczułą warstwę,

która maskuje tusz lub specjalne

płyny do bezpośredniego znakowania

części.

Etykiety serii Pro przeszły serie testów, które

potwierdziły, że oznaczenia są trwałe i nawet

pod wpływem ścierania, działania środków

chemicznych czy skrajnych temperatur

pozostają czytelne.

Źródło: Brother


oznakowanie

przewodów

oznakowanie

przewodów

Waga odpowiednich oznaczeń

w zawodzie elektryka

i elektroinstalatora

promocja

Rys. 2

Struktura taśmy laminowanej – 6 warstw.

Warto zauważyć, że w przeciwieństwie

do zwykłych oznaczeń te laminowane zapewniają

zdecydowanie dłuższą trwałość,

ponieważ tekst zostaje umieszczony popowłoka

ochronna (PET) 38µm

klej (akryl)

warstwa barwna folii podstawowej

klej akrylowy

papier podklejkowy

warstwa wydruku

Codzienna praca elektryków i elektroinstalatorów związana jest z dużym ryzykiem

i odpowiedzialnością. Oprócz montażu, instalacji i naprawy sieci elektrycznej oraz urządzeń

muszą oni również zadbać o odpowiednie oznaczenie przewodów, gniazd napięciowych,

rur i kanałów elektroinstalacyjnych, czy rozdzielni prądu w różnych obiektach – nawet

w najbardziej wymagających środowiskach.

Elektrycy wykonują swoje służbowe obowiązki

nie tylko w serwisie, ale również w zakładach

pracy, halach produkcyjnych, warsztatach

naprawczych lub w terenie np. podczas pracy

w pogotowiu energetycznym oraz na budowie.

Część oznaczeń musi być umieszczona

na dworze (np. w przypadku paneli słonecznych

czy stacji ładowania samochodów elektrycznych),

dlatego muszą być one odporne

na działanie czynników zewnętrznych.

Rys. 1

Przy wyborze etykiet warto postawić na te,

które są wytrzymałe, odporne na działanie

promieni słonecznych, środków chemicznych,

tarcie, wilgotność czy zmiany temperatur

– a do tego umożliwiają zapewnienie

zgodności z wymaganiami na temat oznaczeń

zawartymi w przepisach dotyczących

etykietowania urządzeń elektrycznych.

Taśmy TZe (Pro) pozwalają na produkcję

naklejek zgodnych z europejskimi regulacjami

dotyczącymi okablowania – można

je wykorzystywać przy ogólnych oznaczeniach

i komunikatach, znakowaniu instalacji

elektrycznych i urządzeń ochronnych, oraz

literowym lub cyfrowym etykietowaniu

przewodów.

Specyfika pracy w branży elektrycznej wymaga

odpowiednich etykiet, które umożliwią

trwałe oznaczenie wszystkich newral-

Etykiety powinny być wytrzymałe, odporne na działanie promieni słonecznych, środków chemicznych, tarcie, wilgotność

oraz zmiany temperatur.

gicznych miejsc. W trudnych warunkach

sprawdzą się taśmy laminowane TZe (Pro),

które charakteryzują się wysokim poziomem

odporności na czynniki zewnętrzne

oraz mocnym klejem. Ten rodzaj taśmy jest

dostępny w kilku wersjach – największą

popularnością cieszą się oznaczenia laminowane,

ponieważ mają najszersze zastosowanie.

Składają się one z dwóch warstw

– podkładu, na którym nadrukowywana jest

treść lub grafika oraz warstwy zabezpieczającej

odpowiedzialnej za ochronę komunikatu

zawartego na etykiecie. Dzięki tej powłoce

oznaczenie jest w stanie wytrzymać

nawet najbardziej ekstremalne warunki,

takie jak różnice temperatur. Wyniki testów

potwierdzają, że laminowane etykiety

Brother wytrzymują temperatury od -80°C

do +150°C. Oznaczenia zostały naklejone

na płytki ze stali nierdzewnej w temperaturze

pokojowej, a następnie były podgrzewane

i chłodzone przez określony czas. Po

72 godzinach w temperaturze -80°C nie

zauważono żadnych zmian w przyczepności

czy kolorze etykiet. Po 2 godzinach

poddawania oznaczenia działaniu temperatury

+150°C nadruk pozostał nienaruszony

pomimo lekkiej zmiany koloryzacji taśmy.

Etykiety z serii TZe (Pro) są również odporne

na tarcie – laminowane oznaczenia

Brother i nielaminowane etykiety konkurencji

zostały wielokrotnie poddane działaniu

urządzenia z powierzchnią ścierną o masie 1

kg. Po 50 przesunięciach urządzenia w obie

strony okazało się, że taśmy TZe Pro pozostały

bez zmian, a laminat był tylko lekko

zarysowany. Tymczasem druk na zwykłych

etykietach konkurencji znacznie ucierpiał

na jakości.

Rys. 3

Taśmy Flexi-ID sprawdzają się przy identyfikacji i oklejaniu kabli, przewodów lub

nierównych giętkich powierzchni.

między przeźroczystą warstwą folii polietylenowej

a wytrzymałą powłoką podkładową.

W efekcie czego powstaje praktycznie

niezniszczalna etykieta odporna nie tylko

na tarcie i działanie temperatur, ale również

wpływ chemikaliów, wilgotności czy światła

promieni słonecznych.

Wśród produktów do oznaczeń w branży

elektrycznej warto wyróżnić taśmy Flexi-

-ID oraz samolaminujące. Oba rodzaje

sprawdzają się przy identyfikacji i oklejaniu

kabli, przewodów lub nierównych

giętkich powierzchni. Na uwagę zasługują

również rurki termokurczliwe, które są

przeznaczone do solidnego i trwałego znakowania

kabli. W celu łatwiejszej aplikacji

wszystkie etykiety mają od spodu nacięcie

umożliwiające zdjęcie warstwy podkładu

przed naklejeniem. Taśmy w kasetach są

w różnych kolorach podłoża i nadruku. Dostępne

są następujące rozmiary: 3, 6, 9, 12,

18, 24 i 36 mm szerokości. Długość zależy

od rodzaju – w większości jest to 8 m,

a w przypadku rurek to 1,5 m.

Drukowanie trwałych, wytrzymałych i spersonalizowanych

oznaczeń w dowolnym

miejscu i czasie pozwala na zachowanie

pełnego profesjonalizmu, gwarantując przy

tym zgodność z rygorystycznymi standardami

branżowymi. Dlatego tak istotny jest

dobór odpowiedniej drukarki etykiet – seria

P-touch od Brother, to niezawodne narzędzia

do profesjonalnego druku. Kompatybilne

z komputerem oraz urządzeniami mobilnymi,

posiadają fizyczną klawiaturę – dzięki

czemu możliwe jest intuicyjne stworzenie

właściwej etykiety w krótkim czasie. W tej

branży trwałe oznaczenia są najlepszą wizytówką

profesjonalisty, dlatego warto wybrać

rozwiązanie, które ułatwi specjaliście

codzienną pracę.

Viktor Arsenovych

Bussines Developement Manager


31

oznakowanie

przewodów

oznakowanie

przewodów

Proste, wydajne i przyjazne

dla środowiska znakowanie.

Wysokowydajna drukarka atramentowa

PrintJet CONNECT od Weidmüller.

promocja

W nowoczesnej produkcji, procesy znakowania powinny być tak szybkie, niezawodne,

wydajne i elastyczne, jak to tylko możliwe. Producenci oczekują również perfekcyjnych

pod każdym względem efektów drukowania. I tu właśnie z pomocą przychodzi nowa,

atramentowa drukarka oznaczników PrintJet CONNECT firmy Weidmüller. Wyposażona

w wysokiej jakości przemysłową głowicę drukującą, wysoce wydajna PrintJet CONNECT do

dużych nakładów, jest najnowszym modelem ze sprawdzonej serii PrintJet. Zaprojektowana

by sprostać zmieniającym się potrzebom przemysłu, w szczególności produkcji szaf

elektrycznych, łączy maksymalną sprawność procesu i opłacalność z inteligentną pracą

w sieci i pełną spójnością danych. Zalety naszej drukarki doceniła Niemiecka Rada ds.

Wzornictwa, która w maju 2021 przyznała firmie Weidmüller za PrintJet CONNECT nagrodę:

German Innovation Award 2021.

PrintJet CONNECT, jest odpowiednia do zastosowań

przemysłowych i łatwo integruje

się ze specyficznymi dla nich sekwencjami

funkcjonalnymi. Umożliwia drukowanie

na oznacznikach z tworzyw sztucznych lub

metalu i wyznacza nowe standardy użytkowania

i obsługi, jakości wydruku obrazów,

w tym symboli ostrzegawczych lub kodów

Data-Matrix, szybkości i trwałości oznaczeń

oraz dobrego stosunku jakości do ceny.

Wysoka wydajność

Dzięki swojej prędkości, umożliwia drukowanie

dużych ilości oznaczników. Przykładowo,

w ciągu godziny można wydrukować

do 26.000 oznaczników na przewody

DEK 5/5, 10.000 oznaczników na przewody

TM-I lub 5.000 oznaczników urządzeń

ESG. Wysoka wydajność pozwala na standaryzację

i optymalizację procesów, a cały

proces drukowania może bazować na jednej

drukarce, co pozwala oszczędzać zasoby.

Łatwość obsługi

Drukarka charakteryzuje się intuicyjną obsługą

za pomocą obracanego o 90°, 7-calowego

wyświetlacza dotykowego. Użytkownika

wspomagają zainstalowane grafiki,

filmy, kody QR i linki do informacji w sieci.

Fot. 1. PrintJet CONNECT łączy maksymalną wydajność procesu i opłacalność z inteligentną

pracą w sieci i pełną spójnością wykorzystywanych danych.

Wszystkie informacje można łatwo wybierać

i wywoływać, dlatego nawet pracownicy,

którzy rzadko korzystają z drukarki,

mogą szybko nauczyć się jej obsługi. Dzięki

zasobnikom zlokalizowanym z przodu,

obracanemu wyświetlaczowi i dużej klapie

serwisowej zapewniony jest łatwy dostęp

do drukarki w celu obsługi i konserwacji.

Fot. 2. Wysoce wydajna drukarka sieciowa do efektywnego i wysokiej jakości zadruku dużej ilości oznaczników w zastosowaniach

przemysłowych, jak np. prefabrykacja szaf elektrycznych.

Drukarka jako element systemu

rozwiązań dla stanowisk roboczych

Ta piątej generacji drukarka, jest częścią

kompleksowego systemu rozwiązań

w zakresie wyposażenia warsztatowego

stanowisk roboczych. W jego ramach oferujemy

rozwiązania dla zakładów, dzięki

którym każdy etap pracy doskonale łączy

się z kolejnym, co pozwala na przyspieszenie

procesów o 80% przy zachowaniu

100% niezawodności planowania. Ważnym

elementem łańcucha procesów produkcyjnych

jest tworzenie oznaczeń, ponieważ

są one podstawowym wymogiem

dla serwisu, konserwacji i skutecznego

usuwania usterek. Żaden system ani szafa

elektryczna nie powinny być dostarczone

bez prawidłowych i kompletnych opisów.

Weidmüller oferuje kompleksowy system

opisowy obejmujący oznaczniki, drukarki

jak i oprogramowanie do tworzenia opisów,

z interfejsami CEA.

Elastyczne możliwości podłączania

i inteligentna praca w sieci

PrintJet CONNECT może być podłączana

do sieci w sposób tradycyjny, poprzez sieć

LAN lub bezprzewodowo poprzez WiFi.

Ta druga opcja jest realizowana za pomocą

dostarczanego w zestawie urządzenia WiFi

stick. Dzięki oprogramowaniu do przygotowywania

opisów M-Print® PRO od Weidmüller,

działającemu z systemem Windows

i wyposażonemu w interfejsy CAE, można

łatwo uzyskać dostęp do już istniejących

danych, np. z ePLAN, WS-CAD, Zuken e3

lub Microsoft Excel. Pliki do druku można

wgrać nawet bez komputera i połączenia

z siecią, bezpośrednio przez USB.

Optymalne bezpieczeństwo IT

i zdalna konserwacja

Dzięki możliwości pracy w sieci, PrintJet

CONNECT oferuje szeroki zakres dodatkowych

korzyści. Dla przykładu, Wei-

dmüller regularnie dostarcza aktualizacje

i łatki dotyczące bezpieczeństwa, które

można instalować w drukarce zgodnie

z wymaganiami IT Twojej firmy. Zintegrowany

komputer drukarki działa w oparciu

o sprawdzony system operacyjny WIN 10

IoT, który umożliwia instalację aktualizacji

zabezpieczeń. Monitorowanie stanu drukarki

może odbywać się nie tylko na samej

drukarce, ale również zdalnie. Parametry

pracy jak zasilanie, zużycie atramentu, żywotność,

wilgotność lub temperatura pomieszczenia,

są rejestrowane w urządzeniu

i dostępne dla użytkownika w celach konserwacji

predykcyjnej. Serwisanci mogą

zapewnić ukierunkowane wsparcie online

poprzez zdalny dostęp, co pozwala uniknąć

awarii sprzętu, jak również napraw wykonywanych

na miejscu czy w serwisie. Na

wyświetlaczu pojawiają się odpowiednie

komunikaty wyświetlane za pomocą oprogramowania

M-Print® PRO.


33

oznakowanie

przewodów

oznakowanie

przewodów

Fot. 3.

Oprogramowanie do przygotowywania opisów M-Print® PRO od Weidmüller, wyposażone w interfejsy CAE, pozwala łatwo wykorzystać

do druku już istniejące dane, np. z systemów EPLAN, WS-CAD, Zuken e3 lub Microsoft Excel.

ność na rozmazywanie i zarysowania oraz

drukowanie w unikalnych kolorach. Ten

ostatni punkt jest istotny, ponieważ norma

DIN EN 60204-1:2006 „Bezpieczeństwo

maszyn - Wyposażenie elektryczne maszyn

- Część 1: Wymagania ogólne”, zaleca

stosowanie kodowania kolorami w celu

uzyskania jak najlepszej przejrzystości.

Zastosowanie kartrydży z kolorami CMYK

oznacza, że można drukować zarówno

w głębokiej czerni, jak i w całej palecie

kolorów Windows. Możliwe jest drukowanie

grafik lub zadruk na całej powierzchni.

PrintJet CONNECT drukuje na wszystkich

oznacznikach z tworzyw sztucznych

lub metalowych z rodziny MultiCard lub

MetalliCard. Osiąga wyjątkowo trwałe,

doskonałe rezultaty drukowania na wszystkich

nośnikach. Rozdziela i zadrukowuje

karty MultiCard oraz utwardza atrament

w całkowicie zautomatyzowanej sekwencji

operacyjnej. Wysoka prędkość jest osiągana

dzięki równoległemu wykonywaniu

takich czynności jak transport, drukowanie

i utrwalanie. Zintegrowane podgrzewanie

Fot. 5. PrintJet CONNECT podłącza się do sieci w sposób tradycyjny poprzez sieć LAN lub

bezprzewodowo poprzez WiFi.

markerów optymalizuje kontrolę przepływu

atramentu, co prowadzi do dalszej

poprawy jakości druku. Dzięki zastosowaniu

wieloetapowego systemu utrwalania,

składającego się z emitera podczerwieni,

wentylacji, separacji termicznej i zaawansowanego

systemu odprowadzania ciepła,

PrintJet CONNECT nadaje się świetnie

do drukowania dużych ilości oznaczników.

Oznaczniki są gotowe do użytku od razu.

Jest to jeden ze sposobów, w jaki to prawdziwie

uniwersalne urządzenie zwiększa

elastyczność zadań znakowania, poszerzając

jednocześnie swój zakres zastosowań.

weidmuller.pl

Niezawodność nawet

po długim okresie przestoju

Głowica drukująca PrintJet CONNECT

może zostać szybko przygotowana do ponownego

użycia, nawet po długim okresie

przestoju. W tym celu kartridże atramentowe

należy wymienić na kartridże z płynem

konserwującym na czas przestoju, co chroni

głowicę drukującą przed wyschnięciem.

Idealnie wyśrodkowane wydruki

bez ręcznej kalibracji

Drukarka automatycznie dostosowuje się

do tolerancji wielkości nośników druku,

dzięki czemu wydruki są idealnie wyśrodkowane

na każdym oznaczniku. Wilgotność

sprawia, że materiał oznaczników może

zmieniać swoje rozmiary. PrintJet CON-

NECT kompensuje ten problem. Zintegrowany

czujnik określa dokładny rozmiar

karty i odpowiednio dostosowuje wartości

ciśnienia. Jest to doskonałe rozwiązanie zapewniające

stałą jakość druku.

REKLAMA

Fot. 4.

Obszerne informacje, takie jak grafiki, filmy, kody QR i linki internetowe można łatwo

wybierać i wywoływać za pomocą wyświetlacza dotykowego.

Przetwarzanie różnych oznaczników

w jednym zadaniu drukowania

PrintJet CONNECT gwarantuje niezmiennie

wysoką jakość druku. Może przetwarzać

różne formaty kart MultiCard w jednym

zadaniu drukowania. Oznacza to, że nie ma

potrzeby zmiany nośników wydruku nawet

przy różnych oznacznikach w jednym cyklu.

Podajnik może pomieścić do 50 różnych

kart MultiCard, podobnie jak zasobnik

wyjściowy. Dzięki przemyślanej konstrukcji

drukarki, może ona drukować również

na połówkach kart MultiCard, co pozwala

na ekonomiczny druk nawet małych nakładów

czy korekt.

Wysoka jakość druku

Technologia atramentowa zapewnia ostrą

jak brzytwa jakość druku, wysoką odpor-

Drukarka oznaczników PrintJet CONNECT

Komunikacja. Wydajność. Jakość


35

instalacje

fotowoltaiczne

instalacje

fotowoltaiczne

Bezpieczeństwo systemów

fotowoltaicznych – wszystko zależy

od połączeń wtykowych DC

fotowoltaika to bardzo bezpieczna technologia. Zostało to już wyjaśnione w poprzednich

artykułach i potwierdzone wynikami międzynarodowych badań. podstawą tego

zabezpieczenia jest profesjonalny projekt systemu i profesjonalna instalacja – szczegółowo

omówiliśmy to w drugim artykule. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej połączeniom wtykowym DC

i obwodom po stronie DC, ponieważ oba są ważne dla bezpieczeństwa systemów pV.

Błędy montażowe na połączeniach wtykowych

DC mogą spowodować powstanie

łuku, które w najgorszym przypadku może

doprowadzić do pożaru. W przypadku systemów

skupiających się na prewencyjnej

ochronie przeciwpożarowej zasada „mniej

znaczy więcej” byłaby zatem oczywista. Im

mniej połączeń wtykowych DC, tym mniej

możliwości błędów instalacji i większe bezpieczeństwo.

Jest to również najbezpieczniejsze

dla strażaków: brak ognia = brak

gaszenia pożaru! Na tym tle rozważamy

instalację dodatkowych optymalizatorów

prądu stałego lub tak zwanego „wyłącznika

straży pożarnej”.

Od prądu stałego do przemiennego

Systemy fotowoltaiczne przetwarzają promieniowanie

Słońca na energię elektryczną.

Płynie ona do falownika jako prąd stały

(DC). Tam jest przetwarzana na prąd przemienny

(AC), który jest potrzebny odbiornikom,

takim jak lampy, komputery i pralki.

Instalacja po stronie prądu stałego jest wyjątkowa,

ponieważ części te są pod napięciem,

gdy tylko promieniowanie słoneczne

dotrze do modułów fotowoltaicznych.

Jednak połączenia DC są niezbędne

do zbudowania systemu PV. Służą

do podłączenia modułów fotowoltaicznych

do falownika. Są trudne podczas

montażu, a także stanowią potencjalne

źródło błędów, dlatego muszą być profesjonalnie

zamontowane i trwale zabezpieczone

przed uszkodzeniem, aby przeciwdziałać

powstawaniu łuków.

promocja

ŹRÓDŁO: FRONIUS INTERNATIONAL GMBH

Rys. 1 Obwód DC / AC systemu fotowoltaicznego.

1. Moduły PV; 2. Zabezpieczenia strony DC; 3. Rozdzielnica elektryczna; 4. Falownik;

5. Bojler na ciepłą wodę (opcjonalnie); 6. Gniazdka i różne urządzenia elektryczne;

7. Główny wyłącznik budynku, licznik energii OSD; 8. Przyłączenie do sieci

elektroenergetycznej.

Złącza DC:

więcej nie zawsze znaczy lepiej

W zależności od tego, jak planowany jest

system fotowoltaiczny, połączenia wtykowe

DC można ograniczyć do wymaganego

minimum lub ich liczbę można nawet potroić

w interesie rzekomego bezpieczeństwa.

Rzekome bezpieczeństwo, ponieważ

z jednej strony błędy instalacyjne, tj. błąd

ludzki, a z drugiej strony niedopasowanie

połączeń wtykowych prądu stałego pochodzących

od różnych producentów, są

postrzegane jako główne przyczyny pożarów

w systemach PV w kilku międzynarodowych

badaniach 1 . Oczywisty wniosek

jest taki: im więcej połączeń wtykowych,

tym więcej potencjalnych źródeł błędów.

Najczęstsze typy błędów instalacji po stronie

prądu stałego obejmują niecałkowicie

włożone złącza lub słabe zaciskane złącza

na kablach podczas montażu. Przyczyną

tego jest na przykład presja czasu lub użycie

kombinerek do zaciskania złączy zamiast

użycia specjalnego narzędzia. Stosowanie

niecertyfikowanych systemów

złączy jest również możliwym źródłem

błędów. W najgorszym przypadku takie

wady mogą doprowadzić do stopienia złącza,

a nawet pożaru.

Oto, co jest ważne w przypadku połączeń

wtykowych DC:

Prawidłowo wykonane

połączenia zaciskane

Zagniatanie tworzy jednorodne, trudne do rozłączenia

połączenie między przewodem a elementem

łączącym. Jeżeli nie jest możliwe ułożenie

konfekcjonowanego kabla z wtyczką,

to kabel doprowadzany jest do miejsca docelowego

i tam ustanawiane jest połączenie

pomiędzy kablem a wtyczką. Zaciskanie to

ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa elektrycznego

i mechanicznego, dlatego ogólne

wymagania i uwagi dotyczące zastosowań są

określone w normie DIN EN 60352-2: 2006

Część 2: Połączenia zaciskane.

Profesjonalne połączenia zaciskane charakteryzują

się brakiem dostępu powietrza

do żyły przewodu, odpornością na korozję

i rozciąganie oraz nienaruszoną izolacją.

Nieprawidłowe zaciskanie prowadzi

do połączeń o większej rezystancji styku,

co zwiększa ryzyko powstania łuku elektrycznego.

Przyczyną błędów jest niewystarczające

przeszkolenie personelu montażowego,

brak precyzji podczas montażu

spowodowany presją czasu lub niekorzystnymi

warunkami, a także użycie gorszych

lub nieprawidłowych narzędzi do zaciskania,

takich jak kombinerki. Źródło: Stäubli

Connecters, 2013, wykład PV fire safety,

Dr. M. Berginski.

Rys. 2a Profesjonalne szczypce do zaciskania i prawidłowo wykonane zaciskanie: zapewnia

długowieczność, brak dostępu powietrza do żyły przewodu, wytrzymuje siłę

rozciągającą 454 N.

Rys. 2b Nieodpowiednie szczypce do zaciskania, źle wykonane zaciskanie: dostęp powietrza

do żyły przewodu, możliwa korozja, mogą wytrzymać siłę rozciągającą tylko 94 N.

Ryzyko powstania łuku elektrycznego, porażenia prądem lub pożaru.

36 Fachowy Elektryk

Fachowy Elektryk

37

instalacje

fotowoltaiczne

instalacje

fotowoltaiczne

Certyfikowane złącza

Zarówno instytuty badawcze TÜV, jak i UL

odradzają łączenie złączy różnych producentów.

Tylko konsekwentne stosowanie systemów

złączy jednego producenta zapewnia

utrzymanie certyfikatów.

Należy również zauważyć, że nazwy producentów,

takie jak „kompatybilny z MC4”, są

mylące. W tym kontekście kompatybilność

nie oznacza, że złącza są bezpieczne lub certyfikowane.

Nawet jeśli wtyczki pozornie

pasują do siebie, korozja, interakcje między

różnymi materiałami, zanieczyszczenia lub

naprężenia rozciągające mogą w dłuższej

perspektywie uszkodzić połączenie. Obecnie

nie ma międzynarodowego standardu

testowania zgodności złącza. Sekcja 712-

5256.1 normy IEC 60364-7-712 stwierdza,

że połączone ze sobą złącza męskie i żeńskie

muszą być tego samego typu i producenta.

Rys. 3

Spalona, niezgodna para złączy.

Rozwiązania problemu,

który nie istnieje?

Klasyczne systemy falowników łańcuchowych

są tworzone od dziesięcioleci i każdego

dnia udowadniają swoją funkcjonalność

na całym świecie. Są teraz również częścią

rozszerzonego podstawowego szkolenia dla

strażaków, ponieważ systemy fotowoltaiczne

muszą być brane pod uwagę podczas

operacji na coraz większej liczbie budynków.

Wcześniejsze szczegółowe rozważenie

połączeń wtykowych DC w systemach PV

będzie teraz pomocne w ocenie tak zwanych

dodatkowych instalacji bezpieczeństwa

w celu ochrony personelu ratunkowego.

Wszystkie systemy niskonapięciowe, w tym

również systemy fotowoltaiczne, wymagają

specjalnego podejścia od strażaków. Odpowiednie

procedury i wytyczne dotyczące

usuwania są stosowane w praktyce od około

30 lat i zostały wystarczająco przetestowane.

Niemniej jednak regularne szkolenia powinny

oczywiście zapewniać zapoznanie się

ze wszystkimi krokami na wypadek sytuacji

awaryjnej.

Wraz z optymalizatorami mocy prądu stałego

i tak zwanymi „wyłącznikami straży

pożarnej” – odłączniki prądu stałego

umieszczane w pobliżu dachu, oferowane

są dodatkowe elementy chroniące służby

ratownicze przed napięciem elektrycznym

w przypadku pożaru. Choć brzmi to obiecująco,

zasadniczo bezpieczny system PV staje

się złożony i podatny na błędy. Niezawodna

funkcjonalność w przypadku pożaru nie

została jeszcze potwierdzona w przypadku

optymalizatorów mocy prądu stałego. Raczej

istnieje ryzyko, że służby ratownicze

będą narażać się na niebezpieczeństwa wynikające

z zakładanej ochrony.

Rys. 4

A

B

Optymalizator mocy prądu stałego –

potencjalnie niebezpieczne

urządzenie zabezpieczające?

Optymalizatory prądu stałego (elektronika

mocy na poziomie modułu, ang. Module

Level Power Electronics, MLPE) zostały

zaprojektowane w celu zmniejszenia strat

wydajności, gdy występuje cień. W tym

celu optymalizatory DC są przymocowane

z tyłu każdego pojedynczego modułu PV

i połączone dwoma dodatkowymi złączami

wtykowymi DC. Oznacza to, że liczba

punktów przyłączenia prądu stałego na dachu

potroi się, a jak na rys. 2 jest to problematyczne

z kilku powodów. Oprócz

wyższych kosztów zakupu i konserwacji

zwiększa to również ryzyko błędów montażowych

(potencjalne źródła łuku) oraz

ryzyko niekompatybilności z parami złączy

DC innych producentów. Duża liczba punktów

kontaktowych DC do zainstalowania

nie przyczynia się do prewencyjnej ochrony

przeciwpożarowej: im bardziej złożony system

fotowoltaiczny, tym bardziej staje się

również podatny na błędy.

Producenci optymalizatorów prądu stałego

twierdzą również, że systemy z optymalizatorami

są bezpieczniejsze w przypadku

pożaru, ponieważ każdy moduł fotowoltaiczny

można wyłączyć. Podobnie jak

falowniki łańcuchowe, optymalizatory

prądu stałego są certyfikowane zgodnie

z IEC 62109-1 i -2. Gwarantuje to bezpieczeństwo

użytkowania na zewnątrz

w temperaturze otoczenia od -20 do +50

stopni Celsjusza. Jednak temperatura pożaru

na dachu znacznie przekracza + 50°C

(nawet kilkunastokrotnie), dlatego te normy

bezpieczeństwa nie są reprezentatywne

dla warunków panujących za modułem

PV, w którym znajdują się optymalizatory

mocy. Strażacy nie powinni polegać

Porównanie systemu fotowoltaicznego o mocy 6 kWp z 20 modułami pod względem

liczby połączeń wtykowych DC: a) system z optymalizatorami 61 połączeń, b) system

z tradycyjnym falownikiem łańcuchowym: 21 połączeń

na elektronice mocy optymalizatora prądu

stałego faktycznie działającej niezawodnie

na dachu w przypadku pożaru oraz na tym,

że system PV powinien być traktowany jak

każdy inny system pod napięciem.

Rozłącznik DC – bezpieczeństwo

na wypadek pożaru?

To samo można założyć dla rozłączników

DC, tzw. „wyłączników strażaka”. Powinny

one oddzielać obwód prądu stałego

w pobliżu modułów - zwykle za pomocą

zdalnego sterowania. Ich funkcjonalność

jest certyfikowana zgodnie z normą IEC

60947, normą dotyczącą rozdzielnic niskiego

napięcia IEC do +40°C na zewnątrz.

To, że produkt jest certyfikowany zgodnie

z tą normą, nie oznacza, że można go używać

w przypadku pożaru w znacznie wyższych

temperaturach. Dlatego zaleca się,

jako środek ostrożności, przyjąć, że system

nadal działa.

Podsumowując, wyłączenie na poziomie

modułu i odłączniki DC wydają się być

rozwiązaniem problemu bezpieczeństwa,

który nie istniał w praktyce straży pożarnej.

Zamiast tego, według TÜV Rheinland

i Fraunhofer ISE, wiąże się to z większym

prawdopodobieństwem błędów instalacji

i ryzykiem niedopasowania złącza. Niezawodna

funkcjonalność w przypadku pożaru

nie została jeszcze udowodniona.

Ochrona przeciwpożarowa

i ochrona służb ratowniczych

Bezsprzecznie duże znaczenie ma zarówno

prewencyjna ochrona przeciwpożarowa,

jak i ochrona służb ratowniczych. Przede

wszystkim należy zwrócić uwagę na unikanie

i zapobieganie pożarom, ponieważ jeśli

w ogóle nie ma pożaru, służby ratownicze

nie muszą interweniować. To najlepszy sposób

na ochronę ludzi i mienia.

Bernhard KOSSAK

www.fronius.pl

1

Sepanski et al. 2015, BRE 2017, S. 10, ECN TNO, 2019,

Corpo Nazionale die Vigili del Fuoco, 2015

2

Sepanski et al. 2015, p. 204

Literatura

1. Berginski M., Multi-Contact, 2013, Bezpieczne połączenia wtykowe: parowanie produktów innych firm / zaciskanie w terenie, 2. warsztat Bezpieczeństwo

przeciwpożarowe PV: http://www.pv-brandsicherheit.de/fileadmin/WS_24-01 -13/09_Berginki_Sichere_Steckverbindungen.pdf, Freiburg

2. BRE National Solar Center, 2017a, Fire and Solar PV Systems - Investigations and Evidence. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/

attachment_data/file/630639/fire-solar-pv-systems-investigations-evidence.pdf, Cornwall

3. Corpo Nazionale dei Vigili del Fuoco, 2015, Relazione tecnica sugli incendi coinvolgenti impianti fotovoltaici 1a cura del NUCLEO INVESTIGATIVO

ANTINCENDI, Rzym

4. ECN TNO, 2019, Incydenty pożarowe systemów fotowoltaicznych (PV) w Holandii - Een Inventarisatie, www.tno.nl, Petten

5. Fronius International, 2020, Bezpieczeństwo systemów PV, spostrzeżenia i zalecenia; Biała księga.

6. Sepanski i in., 2015, Ocena ryzyka pożaru w macierzach PV i opracowanie koncepcji bezpieczeństwa w celu minimalizacji ryzyka. TÜV Rheinland

Energy and Environment GmbH, Kolonia


39

automatyka

i sterowanie

automatyka

i sterowanie

Bezpieczny dom

z ampio smart Home

Bezpieczeństwo jest jedną z podstawowych cech, dzięki której domy inteligentne coraz

bardziej zyskują na popularności. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ bezpieczeństwo od

wieków jest wartością najbardziej cenioną przez ludzkość, to w końcu druga w hierarchii

potrzeba egzystencjalna człowieka. Najczęściej bezpieczeństwo rozumiane jest jako stan

wolny od zagrożeń, niepokoju, dający poczucie pewności i gwarancję jego zachowania,

a także szansę na doskonalenie. aby dostarczyć tak rozumiane bezpieczeństwo w twoim

domu trzeba do tematu podchodzić kompleksowo i wielopłaszczyznowo, dlatego też

stale poszerzamy możliwości integracyjne, których efekty bezpośrednio wpływają na

bezpieczeństwo. w ampio koncentrujemy się przede wszystkim na 3 głównych aspektach

bezpieczeństwa: eliminacja zagrożenia, powiadamianie o zagrożeniu, reagowanie na

zaistniałe zagrożenie.

Fot. 1.

Aplikacja AMPIO UNI.

Kompleksowe bezpieczeństwo w Instalacjach

Inteligentnych można osiągnąć

na wiele sposobów. Klasycznym rozwiązaniem

jest tworzenie niezależnego

systemu alarmowego, który należy zintegrować

z systemem typu Smart Home.

Ampio umożliwia integracje protokólarne

(np. moduł MCON232, MCON485), dzięki

którym nie tracimy funkcjonalności ani

poziomu bezpieczeństwa. Drugim podejściem,

które umożliwia obecnie nam Ampio

jest stworzenie wydajnego systemu

alarmowego przy zachowaniu optymalnej

ilości okablowania. Jest to możliwe dzięki

wykorzystaniu potencjału architektury

systemu Ampio oraz jego niezawodności

i szybkości działania. Z uwagi na fakt,

że Ampio jest rozproszone możemy obec-

nie dołączać elementy systemu alarmowego

bezpośrednio do modułu alarmu

lub magistrali komunikacyjnej systemu.

Nowy moduł Alarm Ampio, pozwala

na stworzenie rozbudowanej instalacji

alarmowej, której elementy bezpieczeństwa

uzupełnią specyfikę pozostałych

funkcjonalności systemu Smart przy wykorzystaniu

jednej infrastruktury.

promocja

Bardzo istotnym aspektem obu rozwiązań

jest to, że wszystkie informacje są w jednej

aplikacji. Nieważne czy alarm jest osobną

instalacją zintegrowaną z Ampio czy korzystamy

z Ampio Alarmu, wszystkie informacje

oraz dostęp do systemu alarmowego

są dostępne w aplikacji AMPIO UNI. Możemy

w niej sterować stanem danej strefy,

obejrzeć podgląd z kamer czy uruchomić

dowolne urządzenie wpięte do systemu.

Aplikacja zbierze informacje z czujników,

zachowa je w logbookach, a w razie

konieczności wyświetli na wizualizacji

stan czujników ruchu czy kontaktronów

lub uruchomi określną sekwencję zdarzeń

w przypadku alarmu czujek zalania czy

pożaru. Standardowo powiadomi nas pushup-em

w urządzeniu mobilnym czy niezależnym

SMS-em lub emailem. Integracja

Ampio po API czy MQTT z zewnętrznymi

systemami czy urządzeniami pozwoli dodatkowo

np. wyświetlić informacje na TV

w trakcie jego oglądania lub odegra określony

plik w danej strefie audio informując

osoby w niej przebywające o zagrożeniu.

Elementy systemu bezpieczeństwa,

w które warto wyposażyć dom

Czujnik ruchu/obecności w alarmie zintegrowanym

lub w Alarmie Ampio zyskują

dodatkowe funkcjonalności, umożliwiają

wykorzystanie ich do dodatkowych zadań.

Możliwość sterowania oświetleniem, muzyką,

ogrzewaniem, klimatyzacją, czy wywoływanie

określonych scen lub zdarzeń

otwiera przed nami nowe perspektywy dla

instalacji nisko i wysoko prądowych. Wchodząc

do pomieszczenia, czujnik przekazuje

sygnał do Ampio i inicjuje zadane parametry.

Podobnie z brakiem ruchu - parametry

zmieniają się wg pożądanych ustawień.

Dzięki takiemu wykorzystaniu czy integracji

zwykła czujka ruchu będzie potrafiła

odwzorować obecność zgodnie z ustalonym

interwałem czasowym naruszenia danej

czujki. To bardzo dobre podejście dla

wszystkich ceniących sobie optymalnie

kosztowo rozwiązania w takich przestrzeniach

jak łazienki, korytarze, schody czy

inne pomieszczenia techniczne.

Kontaktrony poza standardowym zachowaniem

pomogą w sterowaniu ogrzewaniem

czy klimatyzacją, rekuperacją. Dodatkowo

ułatwią zapewnienie odpowiedniego

Fot. 2.

Powiadomienie w Aplikacji - ALARM!

sterowania w zależności od stanu w jakim

znajduje się dom (tryb ECO, tryb PARTY,

tryb NOC). Zabezpieczą nasze żaluzje lub

zasłony, kiedy ruch mechanizmu przy otwartym

oknie może doprowadzić do ich

uszkodzenia. Innym razem spełnią swoją

role w trakcie wizyty przyjaciół i miłego

czasu spędzonego na tarasie przy grillu blokując

podlewanie trawnika, przekierowując

powiadomienie z domofonu na strefę głośników

zewnętrznych, a dodatkowo wyzwolony

tryb nie pozwoli kosiarce w danej chwili

na pracę. Kontaktrony są bardzo pomocne

w sytuacjach nagłych zmian pogodowych.

Poinformują właściciela o otartych oknach

w sytuacji zbliżającej się burzy, a nawet

wywołają tryb ich zamknięcia. W przypadku

przekroczenia normy smogu uruchomią

odpowiednie filtry powietrza.

Czujniki dymu, gazu, tlenku węgla, uśpienia

lepiej, aby nie miały co robić w naszym

domu, ale w sytuacji krytycznej pozwolą

na uruchomienie odpowiednich scenariuszy

i powiadomienie o zagrożeniu ustalonych

osób i służb. Pomogą w odcięciu dopływu

gazu – w połączeniu ze zintegrowanym

zaworem, wyłączą lub włączą rekuperację,

domkną lub uchylą okna (w zależności

od wykrytego zagrożenia i ustawionego scenariusza)

dzięki zintegrowanym mechanizmom.

Dodatkowo uruchomią sceny z ciągiem

intensywnych zdarzeń np. włączenie

oświetlenia, odsłonięcie rolet, uruchomienie

systemu audio, wszystko po to, by zasygnalizować

domownikom zaistniałe zagrożenie.

Czujnik zalania – tutaj sytuacja będzie adekwatna

do powyższej. W razie problemów

z pojawiającą się wodą uruchomione zostaną

odpowiednie scenariusze oraz powiadomienia.

Zakręcony zostanie główny zawór

wody, wymagane osoby zostaną powiadomione

i otrzymają raport, ze szczegółowymi

informacjami o tym, które czujniki odnotowały

zagrożenie.

Dedykowane elementy kontroli dostępu

(takie jak czytniki kart, czytniki linii papilarnych,

czytniki RFID) zintegrowane lub

stworzone bezpośrednio w oparciu o Ampio

to kolejne elementy bezpieczeństwa, którymi

można zarządzać bezpośrednio z poziomu

systemu.

Zintegrowany Elektrozamek będzie uzupełnieniem

całości o element spinający

główny dostęp do obiektu. Dzięki takiemu

rozwiązaniu otrzymamy nie tylko pełną

informację, ale zyskamy możliwość zdalnego

sterowania dostępem do drzwi wejściowych.

Już zawsze będziemy wiedzieli

czy nasze drzwi są zamknięte, zyskamy

możliwość zdalnego ich otwierania oraz

zamykania, będziemy mogli zapomnieć

o problemie przekazywania kluczy czy

obawie ich zgubienia.

System monitoringu umożliwia nam aktualny

podgląd widoku z kamer w jednej

aplikacji. AMPIO UNI lub jej wersja przeglądarkowa

da nam szybki i bezpieczny dostęp

do tych informacji redukując czas oraz

konieczność używania odrębnych aplikacji

czy zestawiania dedykowanych połączeń.

Dodatkowo przechwycony obraz w krytycznym

momencie zostanie połączony z informacjami

z odpowiednich czujników oraz

elementów automatyki budynkowej i zostanie

przesłany niezależnym kanałem po to

aby informacja została dostarczona jak najszybciej

i zarchiwizowana w niezależnym

miejscu od zagrożonej infrastruktury.

Przypomnę, że Ampio obecnie oferuje stworzenie

zaawansowanego systemu alarmowego

w oparciu o strukturę całego systemu

automatyki budynkowej. Wyposażenie instalacji

w dodatkowy moduł Ampio Alarmu

pozwala zwiększyć poziom bezpieczeństwa.


41

automatyka

i sterowanie

Bardzo ważnym aspektem, poza możliwością

sterowania systemem za pomocą idealnie

działającej aplikacji mobilnej, jest także

sterowanie za pomocą paneli dotykowych.

W chwili obecnej uruchamiamy do sprzedaży

nowy panel MDOT-M18, który wspiera

obsługę alarmu.

Funkcjonalności nowego MDOT-M18

6 złącz do podłączenia czujników temperatury

w tym możliwość osadzania czujników

w posadzkach.

lizować oraz przetwarzać. Ampio może prezentować

dane w postaci logbooka czy wykresów,

może także zapisywać dane do bazy

INFLUX DB oraz prezentować je w rozwiązaniu

Grafana, która ma nieograniczone

możliwości konfiguracji i idealnie nadaje

się do współpracy. Rozwiązania Ampio

świetnie sprawdzają się do zbierania danych

w pomieszczeniach technicznych np. serwerowniach

czy innych obiektach takich jak

biura, hotele czy sklepy pomagając chronić

dobytek właścicieli, nie tylko w domach czy

mieszkaniach.

MIĘDZYNARODOWE

ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE

BIELSKO-BIAŁA INTERNATIONAL

POWER INDUSTRY FAIR

14-16.09.2021

18 pól sensorowych, z czego 12 dolnych może

być odzwierciedleniem numerycznej centralki

alarmowej. Użytkownik decyduje o rodzaju

wygrawerowanych ikon w 2 wariantach, albo

wszystkie ikony (18) będą indywidualne, albo

w połączeniu z klawiaturą numeryczną (12

dolnych pól) + 6 pól górnych uniwersalnych.

Każde pole może być odmiennie skonfigurowane

dla krótkiego/długiego przytrzymania

lub wielokrotnego klikania.

Ekran LCD i możliwość skonfigurowania

do 12 przewijanych ekranów -a zatem 48

możliwych funkcji do oprogramowania w ramach

przewijanych ekranów

Czujnik zbliżenia, który w momencie zbliżenia

ręki rozjaśnia podświetlenie panela

do zadanej wartości.

Funkcja minutnika - umożliwi odmierzanie

czasu np. podczas gotowania.

Funkcja klawiatury do alarmu - pokazuje, które

strefy są uzbrojone/rozbrojone, a po wpisaniu

PINu alarmowego np. włączy się światło

W dzisiejszych czasach bezpieczeństwo to

nie tylko fizyczny stan naszych systemów.

To także adekwatne środowisko w jakim

przebywamy. Odpowiednie warunki mają

wpływ na nasz sen, wypoczynek, naszą

codzienną wydajność lub inne ważne parametry.

Właściwie zaprojektowany system

może nas wspierać także na tym polu. Eliminacja

działania negatywnych czynników

takich jak np. elektrosmog (o którym coraz

częściej słyszymy), czy zorganizowanie stosownych

warunków do snu (temperatura,

wilgotność, poziom CO 2 , odpowiednie zaciemnienie)

pozwoli na takie przygotowanie

domu, aby w trybie np. „Noc” nasz sen

był jak najbardziej wydajny i korzystny dla

naszego organizmu. Przejście w tryb nocny

odbędzie się przy zachowaniu zasad cyklu

dobowego i tylko podczas obecności domowników

by optymalizować także koszty

utrzymania domu. W sytuacjach kiedy wyruszamy

na weekendowe wyjazdy lub dłuższe

wojaże system Ampio zadba o to aby

symulacja obecności sprawiła że nasz dom

będzie sprawiał wrażenie cały czas zamieszkałego,

co utrudni działania potencjalnym

intruzom, a przy okazji zadba o nasze rośliny

oraz ogród.

Buzzer, czyli generator dźwięku, może sygnalizować

naciśnięcie pola sensorowego,

tak by użytkownik słyszał i miał pewność,

że właściwie kliknął w pole. Dodatkowo

umożliwi w prosty sposób zaprogramowanie

różnego rodzaju powiadomienia dźwiękowego

(kilka powtórzeń jednego tonu

na przemian z drugim).

42 Fachowy Elektryk

Fot. 3.

Panel MDOT-M18.

Wszystkie wymienione urządzenia oraz

inne wejścia/wyjścia na bieżąco zbierają

dane, które możemy w dowolny sposób ana-

Kończąc nasze rozważania o bezpieczeństwie

zwracam uwagę, że nie bez znaczenia

w temacie jest wybór rodzaju rozwiązania.

Systemy inteligentnego domu przewodowe

i rozproszone takie jak Ampio zawsze będą

działały sprawniej, szybciej oraz o wiele

bardziej niezawodnie, niż ich odpowiedniki

bezprzewodowe lub systemy centralne. Poczuj

się bezpiecznie z AMPIO Smart Home.

Po więcej szczegółów odsyłam na stronę

ampio.pl

ENERGETAB R

www.energetab.pl

automatyka

i sterowanie

automatyka

i sterowanie

Czy opalarka do farby może pomóc

w regulacji temperatury

w pomieszczeniu?

Koszty energii związanej z eksploatacją naszych mieszkań czy domów w przeważającej

większości wiążą się z ogrzewaniem, cóż – taki mamy klimat. Dlatego każda racjonalizacja

sposobu zarządzania energią cieplną powinna przynieść wymierną korzyść finansową.

Chcemy również ograniczać zużycie energii, by pośrednio chronić środowisko naturalne.

połączenie motywacji ekonomicznych z ekologicznymi idealnie zachęci większość z nas do

działania.

Tab. 1.

Rodzaj pomieszczenia

Pokój dzienny / salon

Sypialnia

Fot. 1.

Krótkie poszukiwanie metod oszczędności

w przeglądarce Internetowej daje w rezultacie

kilkupunktową listę prostych zaleceń,

które w zależności od poniesionych nakładów

mogą przynieść zróżnicowane rezultaty.

Najprościej zmienić swoje przyzwyczajenia.

W czasie krótkiego i intensywnego

wietrzenia wyłączać ogrzewanie; obniżyć

temperaturę przed dłuższą nieobecnością

w domu; różnicować ogrzewanie w zależności

od typu pomieszczenia i od tego

jak często w nim przebywamy; nie chować

źródła ciepła za ciężkimi zasłonami lub

meblami oraz nie zapominać, że słońce

jest darmowym źródłem ciepła. Nakłady

finansowe w tym etapie nie będą wielkie,

zakładając, że poprzedni lokator nie zamalował

zaworów wielokrotną warstwą farby

olejnej – w tym właśnie przypadku będziemy

potrzebowali opalarki, by przywrócić

funkcjonalność układu.

Podchodząc do tematu z pełnym zaangażowaniem,

możemy zaplanować totalną

rewolucję systemu ogrzewania, który w połączeniu

z odpowiednią termomodernizacją

struktury budynku powinien przynieść duże

oszczędności. Musimy się jednak liczyć ze

znacznymi wydatkami na starcie i długotrwałym

zwrotem poniesionych nakładów.

Rekomendowane temperatury

20-21°C

17-18°C

Łazienka ~ 24°C

Rekomendowane temperatury dla wybranych pomieszczeń w domu.

Opakowanie handlowe Bliss2 + Gateway2.

Rozsądny zakres regulacji dzień/noc to poziom ~ 3°C, po większym wyziębieniu

ponowne podgrzanie będzie wymagało dostarczenia większej ilości energii.

Metodą pośrednią, która będzie wymagała

od nas średniej wielkości inwestycji jest

częściowa przebudowa układu sterującego

ogrzewaniem. Termostat z możliwością

ustawienia harmonogramu wymaganych

temperatur, system regulacji pracą

grzejników oraz zmiana przyzwyczajeń

wspomnianych wyżej dadzą zadowalające

rezultaty.

Termostat pokojowy

BLISS 2 + Gateway 2 =

wygodne sterowanie

Finder oddaje w wasze ręce zestaw: termostat

z bramką WiFi, który pozwala w prosty

sposób zarządzać temperaturą. Podobnie

jak w przypadku innych produktów dedykowanych

dla zastosowań mieszkaniowych

promocja

– zależało nam na zwiększeniu komfortu

użytkowników przy zachowaniu dbałości

o estetykę wykonania. Projektanci biura

Fossati/ Minelli opracowali minimalistyczną

formę, która pasuje do większości stylów

dekoracyjnych.

BLISS 2 nie jest zwykłym termostatem,

ponieważ dzięki podłączeniu za pośrednictwem

Gateway do chmury otrzymujemy

możliwość współpracy z Asystentem

Google lub Amazon Alexa. Zatem

poprzez utworzenie scen/rutyn możemy

zintegrować go z innymi systemami smarthome,

w tym YESLY. Przy braku dostępu

do WiFi, lokalne połączenie za pomocą

protokołu Bluetooth umożliwi pełną funkcjonalność

systemu.

Przejrzyste i intuicyjne menu panelu dotykowego

pozwala na łatwy dostęp do niezbędnych

funkcji i ustawień. Ekran jest aktywowany

dotykiem, co zmniejsza pobór energii

zapewnia pracę urządzenia nawet do 18 miesięcy

bez potrzeby wymiany baterii.

Zdalny dostęp do termostatu uzyskujemy

dzięki aplikacji BLISS dostępnej dla

Android i iOS. W intuicyjny sposób zaplanujemy

tygodniowy program regulacji

temperatury, dopasowany do naszych potrzeb.

Możemy również zapisać w pamięci

programy dla różnych pór roku – kiedy

przyjdzie jesień, zmienimy parametry kilkoma

kliknięciami. Łatwo podzielimy się

dostępem do urządzenia, tak by użytkownicy

innych smartfonów mogli zmieniać

ustawienia. Aplikacja pozwala na niezależną

obsługę wielu termostatów, co będzie

bardzo wygodne, kiedy postanowimy niezależnie

sterować temperaturą w różnych

pomieszczeniach. Taka funkcjonalność

Tab. 2.

Dane techniczne.

Dane techniczne

ucieszy również zarządzających domkami

wakacyjnymi, apartamentami lub podobnymi

zdalnie zarządzanymi lokalami.

Warto zwrócić uwagę na dwie niezwykle

użyteczne funkcje, pozwalające nam

oszczędzać energię. Zazwyczaj podczas

małej imprezki zorganizowanej w naszym

mieszkaniu, często otwierane drzwi bal-

Gabaryty W/S/G [mm] 92/124/20

Zakres temperatur

Dokładność nastawy

Kolor

Zasilanie

Styk roboczy

Fot. 2.

Ideowy schemat instalacji.

+5…+37°C

0,1°C

Biały

3x1,5 V AAA

1P – 5A/230 V AC

konowe powodują nagły napływ zimnego

powietrza i reakcję systemu grzewczego

próbującego kompensować spadek temperatury.

BLISS 2 pozwala nam czasowo

zmienić ustawienia przez wymuszenie

sterowania ręcznego. Ustawienie czasu

obowiązywania tego trybu samoczynnie

przełączy system ponownie w tryb automatyczny.

Druga opcja to możliwość

automatycznej zmiany temperatury, kiedy

oddalimy się od domu na określoną odległość.

Termostat korzystając z lokalizacji

Google zauważy naszą nieobecność i obniży

temperaturę do wcześniej ustawionego

przez nas poziomu.

Krzysztof Chmieliński

findernet.com


45

zasilanie

gwarantowane

EXPERT RADZI:

Poprawa jakości energii i eliminacja

zaburzeń elektroenergetycznych

we wszelkich obszarach działalności człowieka wykorzystywane są powszechnie urządzenia

elektryczne. Dla zapewnienia ich prawidłowej pracy niezbędne jest dostarczenie im energii

elektrycznej o ściśle określonych parametrach. podstawowymi parametrami określającymi

jakość energii elektrycznej są: wartość i częstotliwość napięcia, odkształcenia przebiegu

napięcia (odkształcenia od przebiegu sinusoidalnego) oraz ciągłość zasilania. Jakoś

energii elektrycznej bezpośrednio wpływa na: bezpieczeństwo, niezawodność i poprawność

funkcjonowania zasilanych urządzeń jak też ciągłość realizacji procesów produkcyjnych.

promocja

Do najczęściej występujących zaburzeń

w sieciach elektroenergetycznych należą: zaniki

napięcia (krótkotrwałe bądź długotrwałe),

wahania wartości napięcia (wzrosty lub

zapady napięcia), przepięcia (krótkotrwałe

impulsy wysokonapięciowe), wahania

częstotliwości napięcia oraz odkształcenia

przebiegu napięcia (wyższe harmoniczne).

Wraz z rozwojem osprzętu elektrycznego,

elektronicznego i informatycznego wzrasta

niebezpieczeństwo powstawania i oddziaływania

zaburzeń. Typ oraz charakter powstających

i oddziałujących zaburzeń zależy

od wykorzystywanych urządzeń. Układy,

w których zachodzą częste stany łączeniowe

elementów biernych (cewek i kondensatorów)

mogą mieć tendencje do generowania

przepięć (powstających w stanach przejściowych)

szczególnie groźnych dla pracy

podzespołów elektronicznych (półprzewodnikowych).

Występujące w układach elementy o silnych

nieliniowościach sprzyjają powstawaniu

odkształceń sygnałów napięciowych

i prądowych (generowaniu wyższych harmonicznych).

Odkształcenia przebiegu

napięciowego niekorzystnie wpływają

na pracę urządzeń. Mogą powodować

powstawanie dodatkowych strat mocy,

przegrzewanie się podzespołów oraz przewodów

neutralnych oraz przedwczesne starzenie

się urządzeń.

Pewność i jakość dostarczanej do odbiorników

energii można zwiększyć za pomocą

Fot. 1. UPS EVER POWERLINE GREEN 33

PRO dzięki możliwości podwójnego

przetwarzania energii (separacji

energetycznej) umożliwia

generowanie na wyjściu jednostki

napięcia o najwyższej jakości

parametrach VFI-SS-111.

różnych środków technicznych. Jednym ze

sposobów poprawy jakości i pewności zasilania

elektrycznego jest wykorzystanie

systemów zasilania gwarantowanego z podwójnym

przetwarzaniem energii (UPS on-

-line) na przykład UPS EVER POWERLINE

GREEN 33 PRO. Dzięki zastosowaniu takiego

rozwiązania osiąga się:

• poprawę wartości, częstotliwości i kształtu

napięcia dostarczanego do zabezpieczanych

odbiorników, co korzystnie wpływa

na ich warunki funkcjonowania,

• wyeliminowanie oddziaływania przenoszonych

przez przewodzenie zaburzeń

sieciowych (powstających w wyniku

podłączenia do wspólnej sieci przez innych

odbiorców obciążeń nieliniowych,

niesymetrycznych bądź wielokrotnie

przełączanych),

• wzrost pewności, niezawodności dostarczania

do odbiorników energii elektrycznej

o określonej jakości (również w przypadkach

zaników zasilania sieciowego).

Wszystkie te elementy wpływają bezpośrednio

na poprawę jakości i niezawodności

zasilania elektrycznego zabezpieczanych

odbiorników, a zatem na poprawę bezpieczeństwa.

Ważne jest również to, że energia

dostarczana w czasie normalnej pracy (sieciowej)

przez UPS (on-line) do odbiorników

jest o lepszej jakości niż energia sieciowa,

a zatem systemy zasilania gwarantowanego

poprawiają warunki pracy zasilanych urządzeń,

a dodatkowo ograniczają ich negatywne

oddziaływanie na sieć zasilającą.

Michał Przybylski

Inżynier Wsparcia Technicznego

EVER Sp. z o.o.

46 Fachowy Elektryk

zasilanie

gwarantowane

Zasilanie gwarantowane

w serwerowni

Do zasilania serwerowni stosowane są zwykle zasilacze trójfazowe o mocy od 10 kVA

do 500 kVA, a nawet 1,6 MW, lub zasilacze w układzie faz 3/1. Najczęściej mają budowę

modułową i są przystosowane do współpracy z systemami zasilania i dystrybucji mocy.

Głównym zadaniem zasilacza UPS jest

utrzymanie zasilania pozostałych elementów

sieci w sytuacji wystąpienia awarii

głównego źródła zasilania, a także zapewnienie

bezpieczeństwa urządzeniom, poprzez

ochronę ich przed skutkami nagłych

skoków napięcia czy przepięć. Urządzenia

UPS w serwerowni są niezbędne dla prawidłowego

działania tak wymagających

urządzeń, jakimi są profesjonalne, cechujące

się bardzo wysoką wydajnością serwery,

które do prawidłowej pracy potrzebują stałego

dopływu dużych ilości mocy. Zasilacze

minimalizują ryzyko utraty istotnych danych

w wyniku zakłóceń w sieci.

Współczesne modele zasilaczy mają budowę

modułową, w której uwzględnione są moduły

kompletnych zasilaczy w systemie panelowym.

Każdy taki moduł zawiera własne

układy z procesorem CPU (ang. Central Processing

Unit), prostownikiem, falownikiem,

ładowarkami baterii, bateriami, a także by-

-passami serwisowymi oraz panelu kontroli

i sterowania. Dzięki temu wyeliminowane są

pojedyncze punkty awarii (ang. Single Point

of Failure – SPOF), ułatwione są czynności

serwisowe, a uszkodzony moduł zamieniany

jest na sprawne urządzenie.

Jak pokazuje praktyka, najnowsze zasilacze

cechują się niskim poziomem zawartości

harmonicznych w prądzie wejściowym

(25–100% obciążenia poniżej 3,5%).

Z kolei wejściowy współczynnik mocy jest

bliski 1 w całym zakresie obciążenia (25–

100% obciążenia poniżej 0,92–0,99).

Jeśli zachodzi potrzeba wymiany lub zainstalowania

nowych modułów, nie ma

konieczności wykonania połączeń kablowych,

a prace serwisowe mogą zostać

przeprowadzone nawet przy włączonym

urządzeniu. Zazwyczaj nie przewiduje się

modułów pełniących funkcje urządzenia

nadrzędnego (tzw. Mastera), bowiem każdy

z modułów jest w stanie spełniać zadania

jednostki nadrzędnej i zarazem sterującej

pracą całego systemu. Jeśli nastąpi usterka

któregoś z modułów, następny może przejąć

jego funkcję po automatycznym przejściu

w tryb pracy Master.

Zasilacze on-line w serwerowni

W serwerowniach najlepiej sprawdzą się

zasilacze typu online, które cechują się

dwukrotnym przetworzeniem prądu. Napięcie

sieciowe (przemienne) jest najpierw

przetwarzane na napięcie stałe za pośrednictwem

układu prostowników, a następnie

Fot. 1.

napięcie stałe przetworzone zostaje w układzie

falownikowym na napięcie sieciowe.

To dwukrotne przetworzenie powoduje,

że system jest stabilny, a prąd dopływa

do odbiorników w sposób nieprzerwany.

Dzięki temu zapewniona jest odporność

na zakłócenia napięcia wejściowego, a także

eliminowane są przerwy w dostawie

prądu, które mogłyby skutkować utratą

danych.

Wadami tego typu zasilaczy jest cena, rozmiar

i waga. Niestety, są to także dość głośne

urządzenia, a do tego generują znaczne

straty energii. Na razie jednak to nadal najbardziej

korzystne rozwiązanie dla dużych

serwerowni.

Zasilacze UPS przeznaczone do serwerowni mają budowę modułową. Każdy moduł

zawiera własne układy z procesorem CPU, prostownikiem, falownikiem, ładowarkami

baterii, bateriami, a także by-passami serwisowymi oraz panelu kontroli i sterowania.

FOT: FOT: ADOBE adobe sTOCK stock

48 Fachowy Elektryk

zasilanie

gwarantowane

zdaniem EKSPERTA

Zasilanie w centrach danych i serwerowniach

powinno być modułowe

Szacuje się, że do końca tego roku światowy ruch IP w centrach danych osiągnie

20,6 zettabajtów (w 2016 roku było to 6,8 zettabajtów). Wzrost ilości przetwarzanych

informacji powoduje m.in. zwiększenie zapotrzebowania serwerowni na

energię elektryczną. W ciągu czterech lat centra danych mogą zużywać nawet 1/5

światowej energii. Ważna jest więc elastyczna rozbudowa infrastruktury zasilania

wraz z rosnącą skalą. Coraz bardziej popularne stają się rozwiązania modułowe,

które pozwalają dopasowywać zasilanie do zmian zapotrzebowania.

Elastyczną i modułową infrastrukturę zasilania należy zaplanować z dużym wyprzedzeniem

i odpowiednio rozwijać na różnych etapach zapotrzebowania na moc.

Zmiany i dostosowywanie systemu do potrzeb powinny być możliwe z zachowaniem

bezpieczeństwa i ciągłości działania sprzętu IT czy usług kolokacyjnych − bez

konieczności zatrzymywania działających układów zasilających i urządzeń.

− Dla centrów danych najistotniejsza jest moc określana na starcie projektu.

W wielu przypadkach firmy mają jednak problem z oszacowaniem mocy docelowej,

która będzie potrzebna. Nie chcą też na start ponosić dużej inwestycji, z której nie

będą potem korzystały. Modułowa i elastyczna infrastruktura UPS umożliwia korzystanie

z jakościowych i prostych w utrzymaniu urządzeń, które nie nadwyrężają

budżetów − wskazuje Robert Jackowski, właściciel dcserwis.eu rozbudowującej

infrastrukturę centrów danych. − Wiele razy dostarczaliśmy niestandardowe rozwiązania,

bazując na UPS-ach Eaton 93PM: pojedyncze zestawy z nadmiarowością

N+1 w modułach, instalacjach pracujących w układzie czterech niezależnych modułów

z oddzielnymi stringami bateryjnymi, ale też w instalacjach w których UPS-y

łączone były równolegle i rozbudowywane o moduły mocy. Dokładanie kolejnych

urządzeń odbywało się bez przerw czy awarii działającej już infrastruktury, zarówno

podczas instalacji, jak i użytkowania – dodaje Jackowski.

Na rynku dostępne są rozwiązania modułowych centrów danych, UPS-ów czy listew

PDU. Różnią się one możliwościami zmiany konfiguracji przy zastosowaniu

modułowej budowy, ale też poziomem elastyczności zarządzania infrastrukturą

i minimalizowania ryzyka czy unifikacją kosztów Capex i Opex. Niektóre firmy

instalują UPS-y dużych mocy w różnych odstępach czasu, w ramach etapowego

planu rozbudowy, tak aby docelowo łączyć je w kompletną infrastrukturę zasilania

gwarantowanego.

– Duża część instalacji kablowej i rozdział zasilania w INEA Data Center zostały

wykonane na wczesnym etapie powstawania centrum. Serwerownię zaplanowaliśmy

tak, aby móc rozbudować UPS-y bez konieczności wyłączania zasilania,

generatorów czy klimatyzacji. Dzięki temu w każdym momencie mogliśmy dodać

lub usunąć dowolny element zasilaczy. Dołączanie kolejnych urządzeń do układu

zasilania odbyło się bez zatrzymywania istniejących systemów zasilających i przy

zachowaniu pełnej operacyjności. Osiągnęliśmy odpowiednio wysoką moc dzięki

modułowemu podejściu i wysokiej jakości urządzeń UPS z oferty firmy Eaton.

Mogliśmy jednocześnie zagwarantować niezawodne i stabilne usługi dla klientów,

którzy budują na tym swój biznes – mówi Filip Olachowski, Network Operations

Center Manager w INEA Data Center.

Rola zaplecza technicznego i centrów danych rośnie. Rozbudowywanie ich infrastruktury

zasilania bez konieczności zatrzymywania systemów jest kluczowe dla

stabilności i dostępności usług czy aplikacji, ale też bezpieczeństwa danych firm

i klientów. Awarie związane z dostępnością cyfrowych usług tylko w sektorze bankowym

mogą generować koszty nawet 9,3 mln dolarów za godzinę.

Źródło: Eaton

Parametry zasilacza do serwerowni

Dokonując wyboru zasilacza UPS do serwerowni,

należy wziąć pod uwagę kilka

istotnych kwestii:

Po pierwsze – moc znamionowa. Odgrywa

ona istotną rolę w ocenie potrzeb urządzeń

podłączonych do sieci. Należy przy tym

pamiętać, że moc znamionowa nie jest tożsama

z mocą pozorną. Ta druga zazwyczaj

bywa wyższa i przekracza 1500 VA.

Po drugie – czas, w jakim zostaną podtrzymane

akumulatory. Powinien on wynosić ok.

10 minut, a dokładniej tyle, ile jest konieczne

dla zakończenia pracy i zapisania danych.

Po trzecie – czas przełączania. Od niego

zależy bowiem czas, jaki potrzebuje zasilacz

na reakcję na zmianę napięcia. Oczywiście,

powinien być jak najkrótszy.

Po czwarte – napięcie wyjściowe w kształcę

sinusoidy. Ten parametr zaświadcza

o funkcjonalności UPS-u.

Po piąte – liczba gniazd. Należy pamiętać,

że do zasilacza będą podłączone listwy,

dlatego liczba gniazd musi być zadowalająca.

Warto także, aby zasilacz wyposażony

był w gniazdo filtrujące, do którego można

podłączyć urządzenia takie jak drukarka.

Pozostałe kryteria wyboru

Prawidłowa praca UPS-a wymaga także

odpowiedniego systemu monitorującego.

Awaria w sieci może być sygnalizowana za

pośrednictwem diody, sygnału dźwiękowego,

portu komunikacyjnego z oprogramowaniem

lub wyświetlacza LCD. Czym bardziej

zaawansowany system, tym większa

szansa na szybką reakcję administratora.

Kolejnym wartym uwagi elementem systemu

zasilania awaryjnego, jest dedykowane

oprogramowanie. Należy sprawdzić, czy

działa ono w systemie operacyjnym stosowanym

w sieci firmowej danej firmy.

Oczywiście, istotną rolę w każdym zasilaczu

odgrywa akumulator, a ponieważ w dużej

serwerowni UPS może być intensywnie

używany, trzeba zwrócić uwagę, w ile baterii

i jakiej jakości wyposażony jest wybrany

model.

Zasilacz powinien być także wyposażony

w filtry oraz inną ochronę przeciwprzepięciową.

UPS-y wyposażone w filtr linii

telefonicznej oraz LAN-u, mogą ochraniać

także karty sieciowe i modemy.

Damian Żabicki


badania

i pomiary

badania

i pomiary

Praktyczna diagnostyka termowizyjna

Kamery termowizyjne bardzo często stanowią wiodące narzędzia przy diagnostyce maszyn

i urządzeń elektrycznych. Niektóre z nich to urządzenia, które wielkością są zbliżone do

smartfonów. Niewielkie wymiary nie wpływają jednak na utratę funkcjonalności kamer.

Nowoczesne technologie zapewniają coraz

to większe rozdzielczości kamer termowizyjnych.

Oprócz tego warto zwrócić uwagę

na oprogramowanie wewnętrzne urządzenia

wykorzystujące obrazy, które powstają

w kamerze w efekcie naturalnych ruchów

ręki podtrzymującej kamerę. Urządzenie

przez 0,5 s rejestruje równocześnie 5 zdjęć

ze standardową rozdzielczością, wykorzystując

przy tym odpowiedni logarytm zdjęcia

i zapis w podwyższonej rozdzielczości.

Specjalne funkcje pozwalają na ocenę wad

konstrukcyjnych budynków oraz mostków

termicznych. Urządzenie jest w stanie samoczynnie

ustawić odpowiednią skalę dla obrazu

termowizyjnego uwzględniając warunki

panujące zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz

budynku. W przypadku wystąpienia

skrajnych wartości temperatur w postaci tła,

kamera je filtruje i usuwa z obrazu termowizyjnego.

Wartości te mogą być widoczne

tylko gdy faktycznie wystąpią w danym

obiekcie. Tym sposobem można porównać

obrazy przy zmianie warunków otoczenia,

co jest szczególnie przydatne przy analizowaniu

obrazów z różnych stanów.

W nowoczesnych kamerach chcąc ustawić

emisyjność mierzonego materiału i temperatury

odbitej wystarczy nakleić na obiekcie

pomiarowym dostarczony z kamerą jeden

z markerów. Wykorzystując zintegrowany

aparat cyfrowy kamera rozpozna naklejony

marker i samoczynnie ustawi określoną

emisyjność i temperaturę odbitą.

Niektóre modele kamer są w stanie bezprzewodowo

współpracować z innymi przyrządami

pomiarowymi wykorzystując technologię

Bluetooth.

Typowe funkcje kamer termowizyjnych

Podczas prac związanych z oceną procesów

termicznych z pewnością przyda się technologia

poprawy jakości obrazu o jedną klasę.

Z kolei dzięki wysokiej rozdzielczości zyska

się uwidocznienie nawet najdrobniejszych

różnic temperatury. Nie mniej ważne

FOT: SONEL

Fot. 1.

Duży wyświetlacz kamery KT-200,

wraz z innowacyjną elektroniką

przetwarzającą dane, został

umieszczony w kompaktowej

obudowie co zapewnia równowagę

między dużą wydajnością,

a niewielkimi rozmiarami idealnymi

do codziennej pracy.

jest szerokie pole widzenia, które pozwala

na rejestrowanie sekcji obrazu o większych

rozmiarach. Kluczową rolę odgrywa przy

tym szybkie rejestrowanie dużych sekcji

obrazu oraz błyskawiczne rozpoznawanie

temperatury obiektu pomiarowego. W niektórych

wersjach kamer przewiduje się tzw.

asystenta obrazu panoramicznego. Tym sposobem

w przypadku dużych obiektów pomiarowych

asystent ujęcia panoramicznego

zapewnia analizę i dokumentację całkowitego

obrazu, skompilowanego z szeregu obrazów

indywidualnych. Nie ma więc potrzeby

zarządzania, podglądania i porównywania

kilku obrazów. Oczywiście przydatny jest

szeroki zakres badanych temperatur.

W czasie prac obejmujących ocenę procesów

termicznych warto zadbać o kamery

o wysokim stopniu IP, a co za tym idzie,

dużej odporności na działanie wody i kurzu.

W efekcie zyskuje się możliwość pracy

niemal w każdych warunkach pogodowych.

Przydatne rozwiązanie stanowi funkcja

stabilizacji pracy kamery w temperaturze

mieszczącej się pomiędzy -40°C a 50°C.

Przebieg badania termowizyjnego

Czynności diagnostyczne wykonywane

z użyciem kamer termowizyjnych, należy

dobrze zaplanować. Odpowiednio trzeba

dobrać zespół prowadzący badanie. Bardzo

często w skład takiego zespołu wchodzą

osoby prowadzące badanie oraz znające

budowę urządzenia lub maszyny. Podczas

badania uwzględnia się analizę komparatystyczną,

stąd też jest porównywana praca

przynajmniej dwóch urządzeń, które pracują

w zbliżonych warunkach i podobnej wartości

obciążenia. Na termografie są zaznaczane

miejsca o podwyższonej temperaturze.

Tym sposobem zyskuje się dane wejściowe

do oceny stanu technicznego maszyny, a co

najważniejsze, do podjęcia działań korygujących

lub zapobiegawczych. Podwyższone

temperatury elementów powinny być odpowiednio

sklasyfikowane z uwzględnieniem

rangi ważności. Kluczową rolę odgrywają

również badania powykonawcze.

Kamery miniaturowe

Na rynku oferowane są małe kamery o wielkości

zbliżonej do telefonu komórkowego,

które zazwyczaj znajdują zastosowanie

w diagnostyce mobilnej, zwłaszcza w branży

budowlanej.

Jako ogólne cechy kamer tego typu należy

wymienić przede wszystkim lekką i płaską

obudowę. Oprócz tego trzeba wspomnieć

o szeregu funkcji ułatwiających diagnostykę

– np. odczytywanie liczb, etykiet i innych

elementów. Pomimo niewielkich wymiarów

urządzenia zapewniono wysoki poziom czułości

i szerokie pole widzenia.

„Kieszonkowe” kamery termowizyjne w wykonaniu

standardowym mierzą temperatury

z dokładnością ±2°C (w temperaturze nomi-

nalnej 25°C) lub 2°C odczytu (w zależności

od tego, która wartość jest większa).

Podczas analizy termogramu jest możliwe

włączenie/wyłączenie punktu pomiarowego.

Z kolei korekcja emisyjności może być

matowa, półmatowa lub błyszcząca łącznie

z możliwością wprowadzenia indywidualnych

ustawień użytkownika. Nie mniej ważna

jest korekcja pomiaru w zakresie pozornej

temperatury odbitej oraz emisyjności. Obrazy

są zapisywane w standardowych formatach,

przeważnie .jpg z 14-bitowymi danymi pomiarowymi.

Niektóre modele mają również

możliwość nagrywania filmów z informacją

o temperwturze. Do dyspozycji użytkownika

jest szereg ustawień w zakresie palety kolorów

obejmujących skalę szarości, żelazo, tęczę

oraz tęczę wysoki kontrast.

reKLama

Kamery termowizyjne

idealne dla elektryka

Sonel KT-200 / KT-400

• wysoka czułość matryc oraz szeroki zakres temperaturowy

• rozbudowane narzędzia analizy obrazów

• intuicyjny interfejs użytkownika

• rejestracja filmów IR

• wbudowany moduł raportów

• kilka trybów obrazowania: IR, wizualny, PIP, MIF

• wbudowana kamera zdjęć widzialnych: 5 Mpix

• wbudowane: latarka LED, wskaźnik laserowy

• interfejsy: Micro USB2.0 , Wi-Fi, Mini HDMI, slot microSD

Smartfon z kamerą termowizyjną

Ciekawe rozwiązanie stanowią smartfony

z wbudowaną kamerą termowizyjną, przy

czym niektóre urządzenia tego typu mają

certyfikat militarny MIL-STD-810G, potwierdzający

odporność na działanie niskiego

ciśnienia, wilgotności, promieni

słonecznych oraz środowiska kwasowego.

O wytrzymałości urządzenia decyduje zastosowanie

specjalnego szkła. Niektóre

smartfony z kamerą termowizyjną wytrzymują

upadek na beton z wysokości 5 m.

Za pomocą dźwigni przesuwają się osłony

uszczelniające otwory w obudowie.

Multimetry termiczne

Na rynku oferowane są tzw. multimetry

termiczne, które łączą w sobie funkcjonalność

multimetru i kamer termowizyjnych.

Typowe urządzenie tego typu realizuje 15

elektrycznych funkcji pomiarowych mierząc

napięcie prądu przemiennego i stałego,

rezystancję, pojemność, wartości minimalne

i maksymalne, częstotliwość, a także

wykonuje ciągłość obwodu oraz test diod.

Przydatne rozwiązanie stanowi możliwość

wymiany danych z innymi przyrządami

pomiarowymi. Wykorzystać można również

specjalne oprogramowanie działające

w chmurze, które odpowiada za gromadzenie

wyników pomiarów. Ważna jest przy

tym możliwość rejestrowania i udostępniania

obrazów termicznych i pomiarów elektrycznych

w czasie rzeczywistym za pomocą

smartfona lub tabletu oraz automatyczne

przesyłanie informacji do chmury. Bezpośrednio

w miejscu pracy mogą być tworzone

raporty i przesyłane pocztą elektroniczną.

Oprogramowanie

Funkcjonalność kamer termowizyjnych

znacznie rozszerza odpowiednie oprogramowanie

komputerowe. To właśnie dzięki

niemu są tworzone raporty z przeprowadzonych

badań. Wiele aplikacji komputerowych

ma możliwość dostosowania raportu

do indywidualnych potrzeb użytkownika.

Można więc stworzyć optymalny formularz

raportu, łącznie z logo firmy, przy czym

wiele programów współpracuje z edytorami

tekstów umożliwiając również wykonanie

automatycznych obliczeń.

Oprogramowanie komputerowe przezna-

sonel.pl


53

badania

i pomiary

badania

i pomiary

FOT: testo

Fot. 2.

Kamera termowizyjna testo 865 łączy wszystkie

najważniejsze cechy wymagane do wysokiej jakości

pomiaru termowizyjnego – dokładność, wytrzymałość,

szybkość i niezawodność. Zapewnia wysokiej jakości

obraz termowizyjny i może pracować nawet w trudnych

warunkach otoczenia.

czone do obróbki danych pozwala wyszczególnić dowolną ilość

punktów na zapisanym zdjęciu. Jest możliwe również wykonanie

histogramu i linii profilu. Przydatne rozwiązanie stanowi funkcja

nakładania obrazu termowizyjnego na obraz rzeczywisty. Warto

zwrócić uwagę na możliwość wprowadzenia emisyjności i odbić

dla całego zdjęcia, wybranej powierzchni i punktu.

Coraz częściej wykorzystuje się bezpłatne aplikacje instalowane

na urządzeniach mobilnych z systemem iOS i Android. Programy

tego typu pozwalają np. na przygotowanie i wysyłanie e-mailem

raportów pomiarowych. Ponadto zyskuje się szereg narzędzi przeznaczonych

do analizowania w miejscu pomiaru. Można zatem m.

in. wstawić dodatkowe punkty pomiarowe, określić liniowy profil

temperatury czy dodać komentarze do zdjęć termowizyjnych. Jest

również możliwy bezpośredni przesył obrazów z kamery do urządzenia

mobilnego, lub drukarki.

Podsumowanie

W nowoczesnych urządzeniach pomiarowych, w tym w kamerach

termowizyjnych, uwzględnia się szerokie możliwości w zakresie

wymiany danych z urządzeniami zewnętrznymi. Standard Bluetooth

pozwala na przesył informacji do komputera osobistego czy też

urządzeń takich jak iPhon lub iPad. Przyda się także komunikacja

w standardzie Wi-Fi. Interesujące rozwiązanie stanowi możliwość

przesyłania do kamer danych, które są uzyskane z innych przyrządów

pomiarowych. Stąd też parametry takie jak wilgotność powierzchniowa,

temperatura powietrza a nawet wielkości elektryczne

mogą być zapisywane bezpośrednio na obrazie termowizyjnym.

Damian Żabicki

Nowe

ciekawe funkcje

i rozwiązania

w kamerach

termowizyjnych

Termowizja wkracza w coraz to nowe

dziedziny życia, znajdując zastosowanie

w medycynie, usprawniając pracę służb

bezpieczeństwa czy instalatorów. Szerokie

zainteresowanie tą technologią zauważyć

można także w przemyśle spożywczym

oraz w automotive. Wciąż poszukiwane

są nowe zadania dla urządzeń

termowizyjnych. Ciekawe możliwości

otwierają się m.in. dzięki połączeniu

kamer termowizyjnych z systemami

analizującymi treść obrazu i wywołującymi

reakcję.

Obecnie kamery termowizyjne najczęściej pełnią następujące

funkcje:

• Termografia w powietrzu. W zakres tego zadania wchodzi

wykrywanie ludzi i obiektów w polu detekcji, a także inspekcja

geograficzna. Do tego zadania wykorzystywane są

drony oraz płatowce.

• Termografia w budynkach, a w szczególności kontrola

szczelności budynków i wycieków CO.

• Termografia aktywna w przemyśle. Jej zadaniem jest nieinwazyjne

i bezkontaktowe przeprowadzanie testów materiałów.

• Monitoring parametrów technicznych i instalacji elektrycznych.

Dotyczy m.in. prac związanych z klejeniem, uszczelnianiem

i kontrolą poprawności wykonania instalacji.

Sprawdza się zwłaszcza w niebezpiecznych warunkach.

• Inspekcja urządzeń mechanicznych. Polega na wykrywaniu

zmian w temperaturze elementów urządzeń.

• Szybka termografia. Związana jest z działaniami w obszarze

obserwacji i kontroli procesów chemicznych.

• Bezpieczeństwo. W zakres tego zadania wchodzą wszelkie

działania mające na celu ochronę granic oraz infrastruktury

krytycznej.

Poniżej szerzej omówię kilka wybranych

funkcji kamer termowizyjnych.

Termowizory

w pandemicznej rzeczywistości

Zagrożenie, jakim jest pandemia, koronawirusa

SARS CoV-2 poszerzyła i tak

obszerny już katalog zastosowań kamer

termowizyjnych. Dzięki tej technologii

możliwe jest wczesne wykrywanie zarażonych

osób, zwłaszcza tych, które poruszają

się w miejscach publicznych, w obiektach

użyteczności publicznej, takich jak dworce

czy galerie handlowe, a także w szpitalach.

Rzecz jasna, za pomocą kamery termowizyjnej

nie można wykryć patogenu,

ale możliwe jest znalezienie osoby nawet

w tłumie bądź w gąszczu obiektów, która

ma podwyższoną temperaturę, co może

być symptomem choroby COVID-19. Do

takiego zadania przeznaczone są zarówno

ręczne kamery termowizyjne dedykowane

do selektywnego mierzenia temperatury

i wykorzystywane przez służby porządkowe,

jak i kamery, które mogą dokonać

błyskawicznego i dokładnego odczytu temperatury

wielu osób jednocześnie. Dzięki

temu każda osoba, która jest w polu detekcji

kamery i u której temperatura ciała

przekracza 37,3 stopni Celsjusza jest typowana

i może zostać poddana izolacji.

FOT: sdobe stock

Fot. 2.

Drony wyposażane w kamery termowizyjne wykorzystywane są między innymi

w energetyce do monitorowania odległej infrastruktury.

Nowatorskie oprogramowania

Coraz częściej zastosowanie znajdują programy

pozwalające na automatyczną analizę

obrazu. Algorytmy stosowane w oprogramowaniu

kamer sięgają do rozwiązań

stosowanych w uczeniu maszynowym. Nie

tylko wychwytują obraz, ale też poddają go

analizie, gromadzą i przesyłają informacje

o zdarzeniach. Przydatną funkcję stanowi

także możliwość tworzenia statystyk i raportów,

przydatnych dla analityków. Warte

uwagi są również funkcje uzyskane dzięki

zmodyfikowaniu algorytmów do czytania

tekstu (np. OCR, ACR). Dzięki nim kamera

termowizyjna, niezależnie od pory dnia

i warunków atmosferycznych, jest w stanie

nawet z dużej odległości odczytać i poddać

analizie m.in. zapisy alfanumeryczne i piktogramy.

Warto także w tym miejscu zwrócić uwagę

na drony i roboty, które obecnie bywają wyposażane

w kamery termowizyjne. Pracują

one zarówno w przemyśle, jak i w służbach

ratowniczych czy Policji. Ich zadaniem

jest najczęściej docieranie do trudno dostępnych

przestrzeni lub miejsc, w których

istnieje zagrożenie dla życia człowieka.

Wykorzystywane są do odnajdywania ofiar

katastrof, a także do prowadzenia monitoringu

podległych im obszarów.

Innowacje dzięki procesorom

Nowe rozwiązania w kamerach termowizyjnych

możliwe są m.in. dzięki zastosowaniu

najnowszych procesorów, które

łączą w sobie funkcje procesorów graficznych

z procesorami DSP i RISC (Reduced

Instruction Set Computing). Są to procesory

wielordzeniowe, które wraz z pamięcią

podręczną tworzą wysoko wydajny zestaw,

przy niskim poborze mocy. Jest to bardzo

korzystne, bowiem kamery IP najczęściej

zasilane są za pomocą PoE, a trzeba pamiętać,

że w klasie 3. występują ograniczenia

do 15,4 W.

Dzięki innowacyjnym procesorom kamery

termowizyjne mogą pracować w systemach

deep learning (uczenia głębokiego). Ta

funkcja ma największe znaczenie w termowizji

wzbogaconej o analizę obrazu. Deep

learning poprawia detekcję wcześniej zdefiniowanych

wzorców, ale też, co istotne,

pomaga kamerom wraz z upływem czasu

„nauczyć” się nowych wzorców. Oczywiście,

tak zaawansowane funkcje wymagają

spożytkowania dużych mocy obliczeniowych.

I choćby z tej właśnie przyczyny

duża wydajność, zapewniana przez najnowsze

procesory, jest tak bardzo istotna.

Ważne jest także to, że współczesne procesory

wyposażone są w dużą pamięć RAM,

dzięki czemu możliwe jest przechowywanie

tymczasowych danych, zebranych

w trakcie uczenia głębokiego sieci neuronowych.

Warto zwrócić w tym miejscu uwagę

na jedną z ciekawszych funkcji przy analizie

obrazu, jaką jest umiejętność budowania

modeli 3D. Oprogramowanie sczytuje ruch

obiektów, analizuje głębię i – z pomocą dodatkowych

czujników – pozwala kamerze

na zbudowanie modelu oglądanej scenerii.

To z kolei pozwala na odczytanie zależności

pomiędzy wielkością obiektu i miejsca,

w jakim się znajduje. Dzięki temu możliwe

jest śledzenie obiektów nawet wtedy, gdy

znajdują się w bardzo złożonych scenach.

Damian Żabicki


55

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Przegląd kamer termowizyjnych

Przegląd kamer termowizyjnych

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

producent/dystrybutor SONEL S.A. SONEL S.A.

model / seria KT-200 KT-650

producent/dystrybutor TESTO Sp. z o.o. TESTO Sp. z o.o.

model / seria testo 865 testo 872

Zastosowanie

Zakres pomiarowy temperatury

energetyka, budownictwo, r&D, kontrola jakości, służby utrzymania

ruchu (działania zapobiegawczo konserwujące, wykrywanie usterek)

Zakres 1: -20°C...150°C;

Zakres 2: 150°C...650°C

opcja: do 1500°C

temperatury eksploatacji od -10°C do +50°C od -15°C do +50°C

Dokładność pomiarów ±2°C lub 2% odczytu ±2°C lub 2% odczytu

minimalna/maksymalna odległość

pomiaru

Kompensacja odbitej

temperatury tła na

wyświetlaczu

0,5 m do ∞ 0,3 m do ∞

taK

typ detektora 192 x 144, Vox, 7.5~14 μm 640 x 480, Vox, 7.5~14 μm

Częstotliwość odświeżania 25 Hz 30 Hz

rozdzielczość przestrzenna

obiektywu podczerwieni

Kąt widzenia

3,45 mrad 0,68 mrad

37,8° x 28,8°/7 mm

opcja: 14,4° x 10,8°/19 mm

sposób regulacji ostrości ręczny ręczny, automatyczny

energetyka, budownictwo, r&D, kontrola jakości, służby utrzymania

ruchu (działania zapobiegawczo konserwujące, wykrywanie usterek)

Zakres 1: -20°C...150°C

Zakres 2: 150°C...800°C

opcja: do 2000°C

taK

24,6° x 18,5°/25 mm

opcje: 45,4° x 34,9°/13 mm, 11,3° x 8,5°/55 mm, 7,3° x 5,5°/85 mm

rodzaj i wielkość wyświetlacza 4”, dotykowy LCD wysokiej jasności 5”, dotykowy LCD wysokiej jakości

rozdzielczość wyświetlacza 480 x 800 pikseli 1280 x 720 pikseli

rodzaj akumulatora

i czas jego pracy

Nośniki danych i możliwości

eksportu do innych urządzeń

Bateria Li-ion (czas pracy >4 godzin), wbudowana ładowarka, zasilacz

aC 110-230 V (50/60 Hz) / 12 V

Karta microsD, microHDmi, microUsB 2.0, wi-fi

Bateria Li-ion (czas pracy >4 godzin), wbudowana ładowarka,

zasilacz aC 110-230 V, 50/60 Hz

Karta sD, LaN 1 Gb/s, mini HDmi, microUsB 2.0, wi-fi

formaty zapisywanych plików Zdjęcia: JpG (z informacją o temp.), filmy: aVi, irV (z informacją o temp.) Zdjęcia: JpG (z informacją o temp.), filmy: aVi, irV (z informacją o temp.)

oprogramowanie sonel thermoanalysis 2 (w języku polskim) sonel thermoanalysis 2 (w języku polskim)

waga z akumulatorem ok. 0,84 kg ok. 1,3 kg

szczelność obudowy ip 54 ip 54

Długość gwarancji 24 miesiące 24 miesiące

menu w języku polskim taK taK

Częstotliwość kalibracji 12 miesięcy 12 miesięcy

Cechy charakterystyczne

Wyposażenie opcjonalne

tryby prezentacji obrazu: ir / wizualny / mieszane: infrafusion mif/pip;

kamera zdjęć wizualnych 5 mpix; 8 palet barw; zoom: 1x…4x; możliwość

analizy obrazów w kamerze; notatki do zdjęć: głosowe, tekstowe,

graficzne; możliwość generowania raportu pDf w kamerze; możliwość

drukowania raportów bezpośrednio z kamery przez wi-fi; latarka LeD;

wskaźnik laserowy; mikrofon; głośnik

Zewnętrzna ładowarka akumulatorów, filtr wysokotemperaturowy (do

1500°C), obiektyw szerokokątny, teleobiektyw, futerał miękki, twarda

walizka

cena katalogowa netto 9 840,00 zł 44 500,00 zł

tryby prezentacji obrazu: ir / wizualny / mieszane: infrafusion mif/pip;

kamera zdjęć wizualnych 5 mpix; 8 palet barw; zoom: 1x…4x; wizjer 1280

x 960 LCos; możliwość analizy obrazów w kamerze; notatki do zdjęć:

głosowe, tekstowe, graficzne; możliwość generowania raportu pDf

w kamerze; możliwość drukowania raportów bezpośrednio z kamery

przez wi-fi; Gps; latarka LeD; wskaźnik laserowy; mikrofon; głośnik;

cyfrowy kompas; czujnik oświetlenia

Zewnętrzna ładowarka akumulatorów, konwerter HDmi na rCa, filtr

wysokotemperaturowy (do 2000°C), obiektyw szerokokątny, teleobiektyw,

futerał

Zastosowanie

wykrywanie wycieków, identyfikacja przegrzanych połączeń

elektrycznych, wykrywanie mostków cieplnych lub wad strukturalnych.

Jest idealnym rozwiązaniem do prac instalacyjnych i w przemyśle.

Zakres pomiarowy temperatury od -20 do +280°C od -30 do +650°C

temperatury eksploatacji od -15 do +50°C od -15 do +50°C

Dokładność pomiarów ±2 °C, ±2 % mierzonej wartości ±2 °C, ±2 % mierzonej wartości

minimalna/maksymalna odległość

pomiaru

Kompensacja odbitej

temperatury tła na

wyświetlaczu

< 0,5 m < 0,5 m

taK

typ detektora 160 x 120 pikseli 320 x 240 pikseli

Częstotliwość odświeżania 9 Hz 9 Hz

rozdzielczość przestrzenna

obiektywu podczerwieni

3,4 mrad 2,3 mrad

Kąt widzenia 31° x 23° 42° x 30°

sposób regulacji ostrości automatyczny automatyczny

rodzaj i wielkość wyświetlacza 8,9 cm (3.5”) tft, QVGa 8,9 cm (3,5”) tft, QVGa

rozdzielczość wyświetlacza 320 x 240 pikseli 320 x 240 pikseli

rodzaj akumulatora

i czas jego pracy

Nośniki danych i możliwości

eksportu do innych urządzeń

Li-ion, 4 godziny

wbudowana pamięć, eksport danych poprzez UsB

wykrywanie przegrzań połączeń elektrycznych, identyfikacja wad

konstrukcyjnych, wykrywanie mostków cieplnych i miejsc zagrożonych

występowaniem pleśni.

taK

Li-ion, 4 godziny

wbudowana pamięć, eksport danych poprzez UsB, wi-fi +

aplikacja mobilna

formaty zapisywanych plików .bmt i .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls .bmt and .jpg; możliwość eksportu do .bmp, .jpg, .png, .csv, .xls

oprogramowanie taK taK

waga z akumulatorem 0,51 kg 0,51 kg

szczelność obudowy ip 54 ip 54

Długość gwarancji 24 miesiące 24 miesiące

menu w języku polskim taK taK

Częstotliwość kalibracji - -

Cechy charakterystyczne

Wyposażenie opcjonalne

funkcja superresolution – rozdzielczość 320 x 240 pikseli; asystent

scaleassist – automatyczne dopasowanie skali obrazu termograficznego

do panujących warunków otoczenia; asystent ifoV-warner – obrazuje

rzeczywistą wielkość plamki pomiarowej na ekranie, pozwala na

uniknięcie błędów pomiarowych związanych z pomiarem zbyt małego

obiektu; funkcja Delta t – pomiar różnicowy dla dowolnych punktów

pomiarowych.

Dodatkowy akumulator Li-ion, szybka ładowarka do akumulatora, taśma

samoprzylepna o określonej emisyjności

funkcja superresolution – rozdzielczość 640 x 480 pikseli;

asystent scaleassist – automatyczne dopasowanie skali obrazu

termograficznego do panujących warunków otoczenia; asystent

ifoV-warner – obrazuje rzeczywistą wielkość plamki pomiarowej na

ekranie i pozwala na uniknięcie błędów pomiarowych związanych

z pomiarem zbyt małego obiektu; delta t - pomiar różnicowy dla

dowolnych punktów pomiarowych; asystent ε-assist – automatycznie

określa emisyjność badanego obiektu oraz wartość temperatury odbitej

rtC; bezprzewodowa komunikacja wLaN ze smartfonem lub tabletem

z zainstalowaną aplikacją „testo thermography app”.

Dodatkowy akumulator litowo-jonowy, szybka ładowarka do

akumulatora, taśma samoprzylepna o określonej emisyjności

cena katalogowa netto 3.800 zł - cena promocyjna obowiązuje do 31.08.2021 10.500 zł - cena promocyjna obowiązuje do 31.08.2021


57

warsztat

elektryka

warsztat

elektryka

Drabina dla elektryka.

Jaki model powinien wybrać fachowiec?

Praca elektryka i elektromontera należy do grupy zadań szczególnie niebezpiecznych.

Zagrożeniem jest przede wszystkim ciągły kontakt z urządzeniami funkcjonującymi pod

napięciem, ale także upadek z wysokości – wiele prac prowadzonych jest przez fachowców

wysoko nad podłożem. Dbając o swoje bezpieczeństwo elektrycy muszą zatem bardzo

starannie dobierać narzędzia pracy, w tym modele drabin. Jakie sprawdzą się najlepiej?

Drabina jest nieodłącznym elementem wyposażenia

warsztatu ekip budowlanych. Fachowcy

z różnych specjalizacji mają swoje

ulubione rodzaje – instalatorzy wybierają

aluminiowe drabiny wielofunkcyjne albo

przegubowe 4x3 szczeble, które mogą służyć

jako wygodny pomost roboczy, wśród

malarzy ciągle popularne są drabiny drewniane,

a elektrycy… nie mają zbyt dużego

wyboru i muszą stawiać na modele wykonane

z materiałów nieprzewodzących prądu.

FOT: KRAUZE

Fot. 3.

Funkcjonalna zawieszana półka, to

jedno z wielu dostępnych rozwiązań

ułatwiających pracę na wysokości.

Bez napięcia na dużą wysokość –

drabiny dielektryczne

Praca elektryka, montera instalacji elektrycznych

oraz wielu innych osób, które mają

do czynienia z urządzeniami funkcjonującymi

pod napięciem, to prace wysokiego

ryzyka – dosłownie i w przenośni. Często

zdarza się bowiem, że skrzynki lub generatory

prądu umieszczone są na dużej wysokości,

zatem dostęp do nich musi być zapewniony

przez profesjonalną drabinę. Podobnie jest

w przypadku montażu instalacji elektrycznej

w pomieszczeniach, która prowadzona jest

po suficie. Na co zwracać uwagę podczas zakupu

drabiny? – Zdecydowanie na materiał,

z jakiego została wykonana. Najlepiej sprawdzą

się dedykowane tej grupie zawodowej

drabiny dielektryczne, w których podłużnice

wykonane są z tworzywa sztucznego wzmacnianego

włóknem szklanym. Nie tylko gwarantują

pełne bezpieczeństwo prac pod napięciem

– są też lekkie, a do tego oferują różne

wysokości robocze oraz funkcjonalności –

rekomenduje Marek Banach, ekspert firmy

Fot. 1. Wolnostojąca drabina dielektryczna Fot. 1.

ze szczeblami.

KRAUSE. Warto także sprawdzać, czy drabina

została wyprodukowana zgodnie z obowiązującą

ogólną normą dla drabin PN EN

131 oraz w oparciu o normę EN 61478:2002.

Oferta markowych producentów obejmuje

kilka rodzajów produktów. Są to proste

i najtańsze jednoelementowe modele przystawne,

których ceny zaczynają się od ok.

1,5 tys. złotych, jak i przystawne modele

dwuelementowe wykorzystywane w dużych

Wolnostojąca drabina dielektryczna

ze stopniami.

rozdzielniach prądu – dla wygody i bezpieczeństwa

użytkowników ciekawym rozwiązaniem

są te rozsuwane linką. Z kolei

elektrycy korzystający z drabin wewnątrz

pomieszczeń, mogą wybierać spośród modeli

wolnostojących – z wejściem z jednej

strony lub dwustronnych. Do tego mogą

zdecydować, czy wolą drabiny wyposażone

w szczeble czy bardziej komfortowo będą

czuć się na tych z wygodnymi antypoślizgowymi

stopniami. Ceny takich drabin zaczy-

Fot. 4.

Drabina drewniana ze szczeblami.

nają się od ok. 2 tys. złotych, ale najwyższe

modele gwarantujące wysokość roboczą

na poziomie 4,5 metra to już wydatek rzędu

7-9 tysięcy.

Drabiny drewniane –

dobre rozwiązanie dla elektryka

Kiedyś spotykane niemal na każdej budowie,

dziś mocno wyparte przez lżejsze

i bardziej funkcjonalne urządzenia wykonane

z aluminium. Drabiny drewniane, bo

Fot. 5.

Drabiny dla elektryków powinny spełniać wymogi bezpieczeństwa. Najlepiej sprawdzą

się modele dielektryczne, w których podłużnice wykonane są z tworzywa sztucznego

wzmacnianego włóknem szklanym. Gwarantują pełne bezpieczeństwo prac pod

napięciem oraz są lekkie i praktyczne.

o nich mowa, nie odeszły jednak całkiem

do lamusa. A to za sprawą zawodu malarza

oraz elektryka właśnie. Są tańszą – ceny

najniższych modeli dostępnych na rynku

zaczynają się od ok. 200 złotych, ale dobrą

alternatywą dla drabin wykonanych z tworzywa

sztucznego wzmacnianego włóknem

szklanym. Do ich wykonania powinno się

wykorzystywać wysokiej jakości, specjalnie

wyselekcjonowane drewno bez sęków, które

mogą zmniejszać wytrzymałość materiału.

Drewno nie powinno być nasączane środkami

chemicznymi, a elementy okucia – zawiasy,

wzmocnienia czy łańcuch – powinny

być wykonane ze stali ocynkowanej. Wymagania

te spełniają oferowane przez nas

modele wolnostojące – jeden ze szczeblami,

drugi ze stopniami o głębokości 8 cm (dwa

najwyższe tworzą funkcjonalną półkę) oraz

trzeci, w którym połączyliśmy szczeble ze

stopniami. Stalowe zawiasy są mocowane

śrubami, a drabinę przed nadmiernym rozłożeniem

zabezpieczają łańcuchy (w wersji

ze szczeblami) oraz pasy (w wersji ze stopniami)

– mówi ekspert firmy KRAUSE.

Wybierając drabinę warto sprawdzać czy

wyposażona została w zawleczki usprawniające

transport oraz haki np. do zawieszenia

wiadra. Dla wygody użytkowania można

zaopatrzyć się w poręczną torbę zawieszaną

na najwyższych szczeblach, która pozwoli

na łatwy dostęp do narzędzi i akcesoriów.

Trzeba zdawać sobie jednak sprawę z wad,

jakie mają drabiny drewniane – to ich duża

waga oraz niska odporność na trudne warunki

atmosferyczne, dlatego rekomendowane

są przede wszystkim do prac wykonywanych

wewnątrz. •


59

warsztat

elektryka

warsztat

elektryka

Naprawdę niezły wóz(ek), czyli kilka słów

o mobilności i narzędziach

dla profesjonalnego mechanika

Choć XXI wiek nie przywitał nas latającymi deskorolkami, branża motoryzacyjna wcale nie

stoi w miejscu, a auta już w niczym nie przypominają swoich poprzedników sprzed kilku

lat. Pojazdy elektryczne oraz hybrydowe, a niedługo, być może, autonomiczne wymagają od

mechaników nieustannego podnoszenia kwalifikacji i pracy z odpowiednimi, bezpiecznymi,

certyfikowanymi narzędziami. Jeden błąd może kosztować naprawdę wiele, dlatego lepiej

zapobiegać niż leczyć i zawczasu wyposażyć swój warsztat w rozwiązania najwyższej klasy.

Tu z pomocą przychodzą najnowsze, innowacyjne i funkcjonalne propozycje marki WIHA –

walizka narzędziowa XL oraz wózek warsztatowy eMobility. Oba zestawy, oprócz szerokiego

wyboru wysokiej jakości narzędzi ręcznych, ofertują cały pakiet wartości dodanych

związanych z funkcjonalnością, ergonomią i mobilnością. Co dokładnie kryją „pod maską”?

Bezpieczeństwo to kwestia zaufania

Choć może to brzmieć jak truizm, w profesjonalnej

pracy najważniejsze jest bezpieczeństwo

– zarówno wykonawcy, jak

i powierzonego mu mienia. Naprawa współczesnych,

zaawansowanych technologicznie

podzespołów samochodowych wymaga

więc od fachowców nie tylko ogromnego

zasobu wiedzy, ale i zaawansowanych narzędzi.

– Z uwagi na rozwój branży proponujemy

specjalistom nie tylko wysokiej

jakości narzędzia dedykowane autom klasycznym

czy hybrydowym, ale również szerokie

spektrum rozwiązań przeznaczonych

do naprawy aut elektrycznych – podkreśla

Maja Sikorska, Marketing Manager Wiha. –

Wszystkie narzędzia w każdym z zestawów

posiadają certyfikat VDE, są izolowane

i przetestowane przy 10 000 V AC oraz dopuszczone

do użycia pod napięciem 1000 V

AC – dodaje Maja Sikorska.

eMobility. Mobilność, jakość,

funkcjonalność – troje do pary!

Oprócz nowych wyzwań natury technicznej

zmienia się też całościowe podejście do pracy

nowoczesnego mechanika, które staje się

bardziej zorientowane na pracownika i traktuje

jego zdrowie oraz komfort pracy jako

priorytet. Elastyczność, wielozadaniowość

i jakość narzędzi grają tu kluczowe role i to

właśnie te trzy cechy przyświecały specjalistom

Wiha podczas projektowania rozwiązań

eMobility.

promocja

Wszystkie narzędzia w wózku są podzielone

na pięć szuflad i w uporządkowany sposób

ułożone w dopasowanych przegródkach

piankowych. Szuflady można całkowicie

wyjąć, uzyskując nieograniczony i szybki

dostęp do ich zawartości. Dzięki dodatkowej

półce i wbudowanemu poczwórnemu

gniazdku wózek można wyposażyć także

w narzędzia elektryczne.

Dzięki płozom kółek wózek można ładować

mobilnie do 150 kg i wygodnie przemieszczać

na terenie warsztatu. Niezawodne hamulce

zapewniają zaś absolutną stabilność

i nieruchome ustawienie, dzięki czemu wózek

można stosować również jako stabilny

stół warsztatowy lub półkę do odkładania

przedmiotów. Do istotnych elementów wyposażenia

zaliczają się m.in. wkrętak elektryczny

speedE®II electric, izolowane narzędzia

dynamometryczne, nasadki kluczy,

wkrętaki, szczypce, klucze płaskie, wielofunkcyjna

latarka z oświetleniem LED, laserem

i światłem UV. Znajdziemy tu także

próbnik napięcia, klucze dynamometryczne,

rękawice ochronne, a nawet znaki ostrzegawcze!

Dzięki w pełni wyposażonemu

wózkowi warsztatowemu użytkownik zawsze

ma pod ręką odpowiednie narzędzie

Wiha i jest chroniony podczas pracy.

Skrzynka narzędziowa XL eMobility –

łatwa praca niezależnie od warunków

Niezależnie od tego, czy jest używana stacjonarnie

w warsztacie samochodowym, czy

„w ternie”, np. podczas instalacji stacji ładowania,

wytrzymała skrzynka narzędziowa XL

eMobility stanie się niezastąpionym pomocnikiem

każdego mechanika. Jej konstrukcja zadba

bowiem o porządek na stanowisku pracy,

pozwoli na łatwe przemieszczanie i pomieści

wszystko, co każdy profesjonalista powinien

mieć zawsze przy sobie.

Przegródki zostały skonstruowane z myślą

o efektywnej pracy, dlatego wszystkie narzędzia

można wyjmować szybko i łatwo,

a dodatkowe miejsce ukryte na dnie zwiększa

przestrzeń przechowywania. Walizka

została wyposażona w amortyzatory gazowe,

utrzymujące pokrywę w różnych pozycjach

i zapobiegające jej niekontrolowanemu zatrzaśnięciu,

więc w ferworze pracy nie będzie

mowy o kontuzji czy przycięciu dłoni.

Oprócz izolowanego zestawu narzędzi dynamometrycznych,

nasadek klucza, śrubokrętów

i szczypiec wyposażenie walizki

obejmuje takie elementy jak próbnik napięcia,

rękawice ochronne i znak ostrzegawczy.

Walizka jest ponadto optymalnie przygotowana

do zastosowań mobilnych. Za wygodny

transport odpowiada ergonomiczny,

dwuelementowy uchwyt.

Dodatkowo zawartość skrzynki można zabezpieczyć

przed kradzieżą, zawieszając w przystosowanych

do tego celu uchwytach kłódki.

Więcej szczegółów na temat zestawu

eMobility Wiha i innych rozwiązań

systemowych można znaleźć na stronie

www.wiha.com/showtime

60 Fachowy Elektryk

Fachowy Elektryk 61

warsztat

elektryka

warsztat

elektryka

Energotytan –

promocja

zaciskarki do tulejek

prawidłowe zakańczanie przewodów oraz łączenie ich w rozdzielnicach, przyłączach

i puszkach instalacyjnych jest istotnym elementem układów pewnego i bezpiecznego

przesyłu, rozdziału i użytkowania energii elektrycznej.

Fot. 5.

Zaciskarka mechaniczna Z-10SA do zaprasowywania

tulejek na przewodach

Fot. 6.

Zaciskarka mechaniczna EK303 do zaprasowywania tulejek

na przewodach

Łączenie i zakańczanie przewodów poprzez

zaprasowywanie jest o wiele szybsze i pewniejsze

od lutowania końcówek. Podczas

lutowania, miejsce styku ulega utlenianiu,

co prowadzi do przegrzewania się. Może to

w konsekwencji powodować uszkodzenie

przewodów oraz aparatury, a często także

prowadzi do powstawania pożarów. Praski

ENERGOTYTAN dzięki swej zwartej konstrukcji

i możliwości swobodnej obsługi jedną

ręką zapewniają doskonałe efekty pracy

nawet w trudnodostępnych miejscach. System

matryc użytych w narzędziach zapewnia

maksymalną efektywność, łatwość dobierania

odpowiednich gniazd zaciskowych oraz

powtarzalność wykonanych zacisków.

Fot. 7 i 8.

Zaciskarki Z-10SA i EK303 w standardzie wyposażone są w automatyczne matryce zaciskające umieszczone w głowicy urządzenia.

Najprostszą zaciskarką wprowadzoną na rynek

z myślą o instalatorach oraz użytkownikach

prywatnych jest Z16 [rys 1]. To

mechaniczna zaciskarka nożycowa służąca

do zaprasowywania końcówek tulejkowych

nieizolowanych oraz izolowanych, o przekrojach

od 0,5 do 16 mm². Urządzenie cechuje

bardzo prosta budowa, łatwość użytkowania,

oraz minimalne gabaryty.

Fot. 4.

Matryca zaciskająca na trapez.

Fot. 1. Mechaniczna zaciskarka nożycowa Z16.

Fot. 2 i 3. Zaciskarki z matrycami prasującymi na trapez.

Fot. 9.

Stołowa zaciskarka pneumatyczna E-AC ze sterowaniem nożnym.

Kolejną grupą są zaciskarki z matrycami

prasującymi na trapez [rys. 2, 3] przeznaczona

do zaprasowywania tulejek izolowanych,

nieizolowanych. Każde urządzenie

wyposażone jest standardowo w jedną

matrycę zaciskającą [rys. 4]. Zaletą serii

EXPERT E01416T i MPM jest powtarzalna,

dostosowana do standardów, wysoka

jakość zagniatania, która została osiągnięta

poprzez bardzo precyzyjne wykonanie matryc

oraz kalibrację fabryczną urządzenia.

Konstruktorzy zadbali również o zabezpieczenie

przed niedociśnięciem stosując mechanizm

pozwalający na otwarcie matryc

tylko wtedy, gdy złącze zostało już w pełni

zaciśnięte. Seria ta została stworzona z myślą

o intensywnych pracach monterskich.

Zakres pracy zaciskarek to 10-50 mm².

Zaciskarki mechaniczne Z-10SA i EK303 to

kolejna grupa narzędzi służących do szybkiego

i pewnego zaprasowywania tulejek

na przewodach [rys.5, 6]. Praski w standardzie

wyposażone są w automatyczne matryce

zaciskające umieszczone w głowicy

urządzenia [rys. 7, 8]. Podczas zaciskania

matryca samoczynnie dopasowuje się do zaciskanej

tulejki. Zakres pracy zaciskarek to

0,08-16 mm².

Fot. 10. Zaciskarka mechaniczna ze sterowaniem ręcznym.

Wymagania stawiane przez instalatorów

i montażystów szaf rozdzielczych dotyczące

szybkości i ilości zaciskanych tulejek

doprowadziły do wprowadzenia na rynek

modeli zaciskarek pneumatycznych E-AC.

Urządzenia występują w dwóch wersjach.

Pierwsza to stołowa ze sterowaniem nożnym

[rys. 9], druga ręczna ze sterowaniem

ręcznym [rys. 10]. Każde z urządzeń obsługuje

zakresy tulejek 0,25-10 mm².

Jak zwykle zachęcamy Państwa do kontaktu

z naszym Działem Handlowym: biuro@

energotytan.pl, tel. 50 55 68 776, gdzie można

uzyskać informację na temat aktualnej

oferty oraz pomoc techniczną.

Adrian Zając

www.energotytan.com


63

warsztat

elektryka

WARSZTAT

warsztat

elektryka

Fachowego Elektryka

Chroń kolana podczas pracy

Staw kolanowy jest największym stawem

w organizmie człowieka i jednocześnie jedną

z najbardziej skomplikowanych struktur

kostno-mięśniowych. Ochrona kolan, którą

może zapewniać strój roboczy, dotyczy

generalnie trzech obszarów: zapobiegania

uszkodzeniom mechanicznym, ochrony termicznej

oraz przeciwwilgociowej.

Podstawową ochronę mechaniczną w spodniach

zapewniają wzmocnione materiały

w strefie kolanowej. Najlepiej wybierać te

zawierające wstawki na przykład z bardzo

wytrzymałej Cordury.

Gdy praca na kolanach nie jest wyjątkiem,

ale stanowi codzienność – obowiązkowym

elementem stroju muszą być nakolanniki.

Prosta w obsłudze

kamera termowizyjna

Kamera TiS75+ przeznaczona jest w szczególności

dla rynku budowlanego. Została

wyposażona w funkcję obliczania punktu

rosy. Wszystkie obiekty widoczne na wyświetlaczu

kamery, które mają temperaturę

punktu rosy lub niższą, będą przedstawiane

w postaci obrazu termicznego. Wszystkie

obiekty o wyższej temperaturze będą wyświetlane

w postaci obrazu w paśmie światła

widzialnego. Dzięki temu można zobaczyć

m.in., gdzie na obrazie występuje kondensacja,

a także sprawdzić, w jakim stopniu

temperatura poszczególnych obiektów jest

niższa od punktu rosy.

Przy dużej liczbie inspekcji, może być

trudno zapamiętać, co i gdzie się widziało,

dlatego kamery TiS75+ mają funkcję

Jeśli zależy nam na lekkości i okazjonalnie

pracujemy na kolanach, sprawdzą się modele

piankowe. Jeśli jednak potrzebujemy

ochrony do częstej i intensywnej pracy,

warto wybrać grube, żelowe ochraniacze,

zapewniające nie tylko podwyższoną

ochronę przed naciskiem podłoża, ale również

bardzo stabilne i wygodne oparcie kolana

przez wiele godzin.

Klękając często na zimnym, wilgotnym

lub wręcz mokrym podłożu izolacja termiczna

i przeciwwilgociowa są równie

ważne, jak ochrona mechaniczna. Tu

pomogą gumowane powierzchnie kolan

i żelowe nakolanniki.

Źródło: Blaklader Workwear

asystenta, pomagającego technikom

wykonującym prace konserwacyjne

na porządkowanie pracy. Asystent

pozwala m.in. na: notatki głosowe,

notatki fotograficzne IR-PhotoNotes,

oznaczanie zasobów.

Ostrość jest jedną z najważniejszych

cech obrazu termowizyjnego, dlatego

firma Fluke wyposażyła swoje kamery

w następujące opcje:

• Ręczne ustawianie ostrości aby dostosować

obraz w zależności od odległości

danego celu.

• Stała ogniskowa w celu wykonywania

szybkich skanów, a także dla

osób mniej doświadczonych

Źródło: Fluke

Klej do ciepłej

podłogi

Ogrzewanie podłogowe – również elektryczne

– jest efektywnym i energooszczędnym

rozwiązaniem, które coraz

częściej można spotkać w polskich domach.

Warto pamiętać, że system ten

wymaga zastosowania odpowiednich

klejów do montażu materiałów posadzkowych.

Do klejenia każdego rodzaju

drewna (w tym egzotycznego) do wszelkich

podłoży budowlanych przeznaczony

jest klej MS-30 Plus firmy Soudal. Klej

ten charakteryzuje się trwałą elastycznością

i bardzo wysoką siłą spajania. Jest

łatwy w aplikacji i całkowicie bezpieczne

dla środowiska naturalnego.

Źródło: Soudal

maTErIaŁY praSoWE FIrm

64 Fachowy Elektryk Fachowy Fachowy Elektryk Elektryk 1 • 2016

promocja

ENERGOTYTAN - LETNIE PROMOCJE

CW 800E | Wciągarka elektryczna do kabli i przewodów

• Idealne rozwiązanie przy poziomym wciąganiu jednego lub kilku kabli

energetycznych. Obsługiwana przez jednego operatora urządzenie

CW800 pozwala wygenerować siłę kilku osób, i pracować z prędkością

4 m/min przy obciążeniu maks. 800 kg lub 8 m/min przy obciążeniu

maks. 400 kg. Wciągarka może zostać przytwierdzona do podłoża

poprzez otwory montażowe, lub przypięta do większych obiektów

za pomocą dołączonego pasa. Wózek stalowy może być montowany

na haku przyczepy w samochodzie lub mocowany do podłoża w

poziomie i w pionie. Zawartość zestawu: wciągarka elektryczna, wózek

transportowy, pas montażowy, instrukcja obsługi.

7999 zł netto*

Tuby dachowe RHINO PipeTube 3m, 2m

• Wyprodukowana z bardzo wytrzymałego aluminium

• Pokrywki wykonane z plastiku z osłoną ze stali

• Dodatkowe zabezpieczenia na kluczyk

• Zatwierdzona certyfikatem TÜV

• Testowana podczas zderzeń z przeciążeniem 20G

999 zł netto*

PRO530 Profesjonalny rozwijak do kabli i przewodów

• Rozwijak 10134 to uniwersalne urządzenie do obsługi kabli i

przewodów na bębnach o wadze do 215 kg.

• Zapewnia wydajną i bezobsługową pracę.

• PRO 530 obsługuje większość bębnów do szerokości 530 mm

699 zł netto*

Uchwyty do montażu drabin RHINO

• zawiera wycinaki 2 uchwyty wraz z osprzętem

259 zł netto*

* oferta ważna do 30/08/2021 lub do wyczerpania zapasów magazynowych www.energotytan.com

6579

promocja

POZYTYWNA ENERGIA :-)

Jaka praca,

takie wakacje!

Dzwoni Fąfara do radia:

- Znalazłam portfel, w którym jest 10 000 zł.

Portfel należy do Jana Kowalskiego

zamieszkałego przy ul. Wiosennej 20

w Warszawie. Chciałbym teraz zadedykować

panu Janowi jakąś fajną piosenkę.

Dwaj górale kłócą się kto jest

silniejszy i podniesie większy

ciężar:

- Ja 300 kg

- Ja400 kg

- Ja 500 kg

Jeden wpadł do potoku i krzyczy:

- Ja tonę!

- A ja dwie!

FOT: AdobeStock

suchary dobre

nie tylko na diecie

Podczas górskiej wycieczki, na wąskiej ścieżce nad

przepaścią, Kowalski pyta przewodnika:

- Dlaczego w tak niebezpiecznym miejscu nie ma barierki?

- Była, ale została zdjęta, ponieważ turyści się przez nią

za bardzo wychylali i spadali w przepaść.

Jestem tak dobry w spaniu,

że mogę to robić nawet

z zamkniętymi oczami.

/ Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging

STRAŻACY NIE MUSZĄ GASIĆ POŻARÓW

GDY TWOJA INSTALACJA JEST BEZPIECZNA

Firma Fronius przykłada bardzo dużą wagę do bezpieczeństwa instalacji PV.

Podejmujemy szereg działań w tym zakresie, które są naturalną konsekwencją

25-letniego doświadczenia firmy w branży fotowoltaicznej.

/ Podstawą bezpiecznej instalacji jest jej poprawne zaprojektowanie i wykonanie.

Dlatego stale szkolimy instalatorów, aby byli jeszcze lepsi w tym, co robią

/ Zgodność ze standardami to podstawa, ale zwykle przekraczamy ich wymagania,

stawiając na najwyższą jakość w projektowaniu i produkcji falowników

/ Dobry monitoring jest aniołem stróżem systemu fotowoltaicznego. Oferujemy

falowniki wyposażone w wiele funkcji ciągłego monitorowania stanu instalacji

/ Klasyczne falowniki wymagają minimalnej ilości połączeń po stronie DC, co zmniejsza

ryzyko powstania pożaru

www.fronius.pl/solar

Fachowy Elektryk 2021-3

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template ?