Wojsko i technika Historia 6/2021 promo

More documents

Recommendations

Info

Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński Operacja „Market-Garden” Największa operacja z udziałem wojsk powietrzno-desantowych przeprowadzona przez aliantów we wrześniu 1944 r. na terytorium okupowanej Holandii miała na celu rozdzielenie wojsk niemieckich i obejście od północy niemieckich umocnień obronnych zwanych linią Zygfryda, co miało umożliwić wejście do Zagłębia Ruhry i tym samym przyspieszyć koniec wojny. Kluczowym zagadnieniem było uchwycenie mostów na Renie i innych rzekach zanim Niemcy zdążą je zniszczyć. Operacja zaplanowana została przez marszałka Montgomery’ego, który stojąc na czele 21. Grupy Armii, prowadził wyścig z dowódcą amerykańskiej 3. Armii generałem George’em Pattonem o to, kto pierwszy dotrze do terenów przemysłowych III Rzeszy. Montgomery przekonał do tej operacji generała Dwighta Eisenhowera mimo wielkiego ryzyka jej przeprowadzenia. Po klęsce w Normandii latem 1944 r. niemieckie wojska wycofywały się bezładnie z Francji, a alianckie wojska ścigały je ograniczone głównie trudnościami w dostawie paliwa i innego zaopatrzenia, które trzeba było wozić ze sztucznych portów w Normandii oraz stosunkowo mało przepustowych, zdobytych już portów w Cherbourgu i Le Havre. 2 września brytyjskie wojska wkroczyły do Belgii, a dwa dni później Dywizja Pancerna Gwardii wyzwoliła Brukselę posuwając się przez Belgię niemal bez walki. Równocześnie XXX Korpus brytyjski walczący dalej na północ 5 września 1944 r. zdobył Antwerpię, siłami idącej na jego czele 11. Dywizji Pancernej. Tymczasem polska 1. Aliancka Armia Powietrzno-Desantowa powstała latem 1944 r. składała się z pięciu dywizji w dwóch korpusach. W brytyjskim I Korpus Powietrzno-Desantowym była 1. DPD i 6. DPD oraz polska 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa, natomiast w amerykańskim XVIII Korpusie Powietrzno-Desantowym była 17. DPD, 82. DPD i 101. DPD. 4
BITWY I KAMPANIE 8 Churchill awansował Montgomerego do stopnia marszałka, przez co do grudnia 1944 r. był on starszy stopniem od swojego zwierzchnika Eisenhowera, kiedy i ten otrzymał piątą gwiazdkę. 1. Aliancka Armia Powietrzno- -Desantowa Nieco wcześniej, 2 sierpnia 1944 r. utworzono oddzielne dowództwo alianckich sił powietrzno-desantowych, które 16 sierpnia przekształcono w dowództwo 1 st Allied Airborne Army. Na jej czele stanęło dwóch, raczej mało popularnych oficerów. Na dowódcę mianowano gen. por. Lewisa H. Breretona (1890-1967), który dość nietypowo ukończył Akademię Marynarki Wojennej USA w Annapolis w 1911 r., ale trafił do US Army do Coast Artillery (artylerii nadbrzeżnej). Przeszedł on szkolenie lotnicze już w 1913 r., zostając pilotem wojskowym. W czasie I wojny światowej latał na samolotach Salmson A2, korygując ogień amerykańskiej artylerii. Co ciekawe, w 1918 r. był zaangażowany w planowanie zrzutu na spadochronach amerykańskiej 1. DP w rejonie Metz, co mogło się stać pierwszą w historii operacją powietrzno- -desantową, ale gen. Pershing nie wyraził na tę operację zgody. Po wojnie był pilotem lotnictwa bombowego. W 1927 r. jego kariera omal się nie załamała, kiedy padły podejrzenia, że jest nałogowym alkoholikiem. Jak się miało później okazać, podejrzenia były słuszne, ale mimo to Brereton, przykładający się do służby, zdołał nie tylko przetrwać, ale i awansować. Na początku wojny dowodził siłami lotniczymi na Filipinach, a po ewakuacji, został dowódcą amerykańskiej 10. Armii Lotniczej w Indiach (walczącej w Birmie), a później amerykańskiego komponentu lotniczego w operacji „Torch” w Afryce Północnej, ostatecznie został dowódcą 9. Armii Lotniczej, którą dowodził w czasie lądowania w Normandii. Nie zdołał jednak zachwycić gen. Bradleya, którego wojska 9. AL wspierała w czasie walk w czerwcu i lipcu 1944 r. Gdyby szczęśliwie nie wyznaczono go na stanowisko dowódcy 1. Alianckiej Armii Powietrzno-Desantowej, najprawdopodobniej Uszkodzony przy lądowaniu szybowiec GC-4A Waco, który mimo wszystko zdołał dostarczyć swój ładunek w rejonie Eindhoven, w tym widoczny na zdjęćiu samochód osobowo-terenowy Jeep. Wyładunek obserwują holenderscy cywile. Spadochroniarze z 501. Pułku Spadochronowego ze 101. Dywizji Powietrzno-Desantowej w Eindhoven. Na rękawach widoczne godło dywizyjne „screaming eagle” – krzyczący orzeł. na wniosek Bradleya, Brereton zostałby zdjęty ze stanowiska dowódcy 9. AL. Co prawda działania armii w istocie bardzo silnie osłabiły Niemców, to jednak Bradley, nie do końca w sumie słusznie, obwiniał Breretona za przypadki ataków na własne wojska, choć większość tych ataków przeprowadziły bombowce ciężkie 8. AL, a nie bombowce średnie 9. AL, choć i im się to przytrafiało. Od ataków własnego lotnictwa w operacji „Cobra” zginęło 111 amerykańskich żołnierzy, a 490 było rannych. Zastępcą gen. Breretona w 1. Alianckiej Armii Powietrzno-Desantowej został brytyjski gen. por. Frederick A. M. Browning (1896- 1965). Skończył on Eton College, po którym dostał się do Royal Military College w Sandhurst. Choć nie zdał egzaminów wstępnych, to jednak dostał się do akademii dzięki rekomendacji rektora Eton College. Ponieważ właśnie wybuchła I wojna światowa, Browning ukończył przyśpieszony program, zostając oficerem po roku, w 1915 r. Po akademii dostał się do elitarnej Gwardii, stając się dowódcą plutonu w 4 th Battalion, Grenadier Guards. Po wojnie, którą skończył jako kapitan, był m.in. wykładowcą w Sandhurst, służąc tu razem z Richardem O’Connorem, Milesem Dempseyem i Eric Dorman-Smithem, z którymi się zaprzyjaźnił. Czynnie uprawiał sport, w tym baseball i żeglarstwo, dwukrotnie biorąc udział w olimpiadzie zimowej (w 1924 i 1928 r.) startując w brytyjskim zespole bobslejowym. W kampanii francuskiej 1940 r. dowodził 128. Brygadą Piechoty „Hampshire” (BP) z 43. DP „Wessex”, przeżył ewakuację z Dunkierki. Później dowodził 24. Brygadą Gwardii, a następnie w listopadzie został dowódcą nowo sformowanej 1. Dywizji Powietrzno- -Desantowej (DPD). Co ciekawe, na tym stanowisku ukończył szkolenie jako pilot lotnictwa współpracy z armią na samolotach Auster. Później w 1943 r. został dowódcą brytyjskich wojsk powietrzno-desantowych, a następnie I Korpusu Powietrzno-Desantowego (KPD), złożonego z brytyjskich 1. DPD i nowo sformowanej 6. DPD. Mimo, że Browning był dobrym dowódcą, który niewątpliwie potrafił dobrze wyszkolić podległe mu wojska oraz właściwie zaplanować działania powietrzno-desantowe, to jednak konfliktował się z każdym, kto miał odmienne zdanie od niego. Nie był za bardzo lubiany przez dowódcę amerykańskiego XVIII KPD, gen. mjr. Matthew B. Ridgwaya (1895-1993), który uważał go za zarozumialca i sprytnego manipulatora. To właśnie gen. por. Browning był głównym planistą operacji „Market-Garden”. W grudniu 1944 r. Browning został szefem sztabu South East Asia Command na Cejlonie, ściągnięty tu przez adm. Lorda Mountbattena, którego Browning był protegowanym. Po wojnie był Sekretarzem <strong>Wojsko</strong>wym
Page 1 and 2: www.zbiam.pl Market-Garden 6/2021 L
Page 3: 1 Rozwój czołgów lekkich w Stana
Page 7 and 8: Jacek Fiszer, Jerzy Gruszczyński C
Page 9 and 10: Tadeusz Wróbel 56 Hongkong 1941 Na
Page 11 and 12: Jędrzej Korbal Motoryzacja II RP 3

Wojsko i technika Historia 6/2021 promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?