Wojsko i Technika 12/2021 promo

Samoloty bojowe
Marek Łaz
Rok 2021 można zaliczyć do szczególnie
udanych dla francuskiej firmy Dassault
Aviation. Na przestrzeni zaledwie
sześciu lat sztandarowy produkt firmy,
wielozadaniowy (omnirôle) samolot
bojowy Rafale, stał się przedmiotem
ośmiu kontraktów eksportowych, w tym
pięciu zawartych w bieżącym roku!
Ofensywa eksportowa, rozpoczęta
w 2015 r. zawarciem pierwszego
kontraktu z Egiptem, zaowocowała
podpisaniem kolejnych umów zarówno
w Europie, jak i na Bliskim Wschodzie
oraz w Azji Południowej.
Fotografie w artykule: Dassault Aviation/ERIDIA
Studio/A. Paringaux/V. Almansa/A. Bonfort/
/A. Pecchi/C. Cosmao, Ministerstwo Obrony
Republiki Chorwacji, Emirates News Agency,
AAE/EC 1/7 Provence, US Air Force/
/Tech. Sgt. Nathan Lipscomb.
Bieżący rok przyniósł podpisanie pierwszego
kontraktu z Grecją, drugiej umowy z Egiptem,
drugiej z Grecją, kontraktu z Chorwacją
i wreszcie historycznego – największego z dotychczasowych
pod względem liczby zamówionych
samolotów, a zatem i wartości – zawartego 3 grudnia
ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi.
❚ Chorwacja – kolejny europejski
użytkownik Rafale
Chorwacja, podobnie jak pozostałe państwa Europy
Centralnej i Wschodniej, od końca ubiegłego wieku
zaczęła planować radykalną modernizację swojego
lotnictwa wojskowego, polegającą na wdrożeniu
do eksploatacji współczesnych samolotów wielozadaniowych
zachodniej produkcji. W miejsce dotąd
użytkowanych maszyn MiG-21bis/UM zamierzała
zakupić nowoczesne maszyny spełniające wymagania
pola walki XXI w. Od tego czasu w kręgach decyzyjnych
w Zagrzebiu toczyła się dyskusja na temat
modernizacji Hrvatsko ratno zrakoplovstvo (HRZ),
przede wszystkim zdobycia środków na ten cel.
W sferze zainteresowania chorwackich władz były
25 listopada 2021 r. – podpisanie kontraktu na dostawę Rafale dla Hrvatsko ratno zrakoplovstvo. Uroczystość odbyła
się w obecności Prezydenta Republiki Francuskiej Emmanuela Macrona i premiera Chorwacji Andreja Plenkovića. Umowę
podpisali ministrowie obrony obydwu państw – ze strony francuskiej Florence Parly, z chorwackiej Mario Banožić.
Chorwacja i Zjednoczone Emiraty
Arabskie – kolejni nabywcy Rafale
W przeddzień podpisania chorwacko-francuskiej umowy międzyrządowej na zakup Rafale, nad Zagrzebiem przeleciały
dwie francuskie maszyny tego typu.
nowoczesne amerykańskie, szwedzkie i francuskie
samoloty naddźwiękowe generacji 4/4+.
Pomimo zwiększenia znaczenia tego projektu
po wstąpieniu Republiki Chorwacji do NATO
w 2009 r., kolejne etapy analiz i negocjacji na ten
temat, prowadzone w latach 2008–2019, nie przyniosły
żadnych definitywnych rozstrzygnięć. Na
początku 2019 r. międzyresortowa komisja ds. zakupu
wielozadaniowego samolotu bojowego wysłała
zapytania o informację (Request for Information)
do rządów 26 państw, które mogłyby stać się
potencjalnymi dostawcami samolotów. Kolejne
działania w tej sferze miały miejsce 20 stycznia
2020 r., kiedy to ponownie zapytania ofertowe wysłano
do rządów m.in.: Stanów Zjednoczonych (fabrycznie
nowe Lockheed Martin F-16 Block 70/72),
Szwecji (fabrycznie nowe Saab JAS-39C/D Gripen
MS20), Francji (używane Dassault Rafale) i Włoch
(używane Eurofighter F-2000 Typhoon Tranche 1).
Czas nadsyłania odpowiedzi wyznaczono początkowo
na 7 maja, a następnie wydłużono do sierpnia
2020 r. Jednak okoliczności związane z pandemią
COVID-19 i problemami finansowymi, wreszcie wyborami
parlamentarnymi w lipcu 2020 r., ponownie
opóźniły działania w tym obszarze. Ostatecznie do
rywalizacji przystąpiły cztery państwa: Stany Zjednoczone,
Szwecja, Francja i Izrael. Termin nadsyłania
ofert ostatecznych wydłużono do 9 września 2020 r.
O ile faworytem wydawała się być amerykańska
konstrukcja, to od 2020 r. trwała intensywna francuska
ofensywa dyplomatyczna mająca na celu wsparcie
maszyny Dassault Aviation. W październiku
2020 r. w swoim raporcie na temat Przemysłowej
i Technologicznej Bazy Obrony (Base industrielle et
technologique de Défense, BITD) deputowani do
Zgromadzenia Narodowego Benjamin Griveaux
i Jean-Louis Thiériot poinformowali, że Francja zamierza
zaproponować Chorwacji 12 używanych samolotów
Rafale. Podczas przesłuchania w Senacie
14 października 2020 r. ówczesny szef Sztabu Sił
Zbrojnych Republiki Franuskiej CEMA (Chef d’état-
-major des armées) gen. armii François Lecointre
potwierdził, że taka oferta została złożona już we
wrześniu 2020 r. Miesiąc później, podczas spotkania
w Zagrzebiu 23 listopada, minister sił zbrojnych Republiki
Francuskiej Florence Parly rozmawiała na temat
sprzedaży Rafale z Mario Banožićem, swoim
chorwackim odpowiednikiem. Według protokołu
ogłoszonego po ich spotkaniu przez Ministerstwo
Obrony Republiki Chorwacji, Banožić określił Francję
mianem „cennego sojusznika”, z którym Chorwacja
„od lat rozwija dobre, oparte na zaufaniu relacje”. Ze
swojej strony pani Parly podkreśliła, iż dobre relacje
są owocem rozwijającej się dwustronnej współpracy
obronnej między Francją i Chorwacją. Zasugerowała
jednocześnie pragnienie Paryża, by pójść jeszcze
dalej w tych relacjach, zwłaszcza w obszarze
przemysłu zbrojeniowego. Nawiązała w ten sposób
do podpisanego w 2013 r. porozumienia o współpracy
obronnej obydwu państw. Współpraca ta jest
każdego roku wzbogacana o wspólne ćwiczenia
i wizyty okrętów francuskiej Marine nationale
w chorwackich portach.
58 Wojsko i Technika • Grudzień 2021
www.zbiam.pl