ASTRA - IO3_PL

rolę w projektowaniu polityki rozwojowej Polski. To zjawisko to jest
Region górniczy - Regionem zmian
Wprowadzenie
Rewitalizacja to problem, który od lat nie został prawnie uregulowany.
Oczywistym było, że państwa, które spotkały się w przeszłościem ze
stanem kryzysowym potrzebują przebudowy i wsparcia rządowego, aby
móc wesprzeć lokalnych mieszkańców. Wiele miejsc zostało
zdegradowanych i opuszczonych, jednak to właśnie mieszkańcy
najbardziej ucierpieli na ówczesnych zmianach. Pozostawieni bez
nadziei na przyszłość natychmiast zapadli się w kryzysie.
Nieuregulowane procesy rewitalizacyjne były głównymi przeszkodami w
działaniach odnowy polskich miast. Od 7 lipca 1994 r. w związku z
ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym pojawiła się kwestia
terenów problemowych, a także terenów wymagających transformacji i
rekonstrukcji istniejącej zabudowy (Grupa Ekspercka, 2020). Po wielu
latach nowelizacji początkowej ustawy, 9 czerwca 2010 r. powstała
ustawa końcowa, której głównym celem jest zapewnienie skuteczności
i uniwersalności działań rewitalizacyjnych oraz ich kompleksowości i
wykorzystania mechanizmów koordynacyjnych, które pozwolą na
wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego.
Rewitalizacja zdegradowanych obszarów Polski odgrywa znaczącą
spowodowane największymi trudnościami obserwowanymi od połowy
1990 r. związanymi z problemami społeczno-gospodarczymi i
przestrzennymi, takimi jak kryzys tradycyjnych obszarów
przemysłowych, degradacja śródmieścia i towarzysząca jej
suburbanizacja, czyli stopniowego „kurczenie się” miast, wzrost tak
zwanej luki remontowej (Ciesiółka, 2017).
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Zgodnie z powyższym obszarami pilnie wymagającymi rewitalizacji są
staromiejskie tereny zabudowy zabytkowej, kamienice z XIX i początku
XX wieku, osiedla fabryczne z tego samego okresu, osiedla z lat 50. i
60. XX wieku, tereny poprzemysłowe, zdegradowane tereny
magazynowo-składowe, tereny nieużytkowane i obiekty
pokomunikacyjne, zdegradowane tereny portowe i nabrzeża rzeczne,
tereny powojskowe, tereny najniższej klasy osiedli mieszkaniowych,
inne tereny zabudowy nieprzystosowane do miejsca i struktury
wewnętrznej miasta. W tej pracy skupimy się na procesie rewitalizacji
terenów poprzemysłowych, a konkretnie na terenach pogórniczych
(Parysek, 2015). Na wstępie warto wspomnieć, że w ostatnich latach
rewitalizacja została włączona do legalizacji kształtującej rozwój
społeczno-gospodarczy i przestrzenny kraju. Zawdzięczamy to polityce
Unii Europejskiej, w ramach której projekty ukierunkowane na cele
społeczne, gospodarcze i odnowy przestrzennej w regionach obszarów
zdegradowanych są dofinansowane z budżetu UE.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Historia górnictwa w Europie
W pierwszym rozdziale zajmiemy się wprowadzeniem do początków
górnictwa w Europie, zwracając szczególną uwagę na przykłady z
Polski, Włoch i Hiszpnii. Górnictwo jest najstarszym przemysłem na
świecie, zaraz po rolnictwie. jego początki sięgają do czasu sprzed
800 lat. W tamtych czasach w Europie Wschodniej oraz w Hiszpanii
prowadzono wydobycie złota i miedzi. W czasach Cesarstwa
Rzymskiego były one najważniejszymi surowcami dla Hiszpanii, Cypru i
Europy Wschodniej. W miarę upływu czasu i rozwoju przemysłu Europa
stworzyła miejsce dla jednych z pierwszych geologów ekonomicznych.
Nie byłoby to możliwe, gdyby Europa nie była jednym z najstarszych
okręgów górniczych na świecie. Już w 1556 roku ukazała się pierwsza
książka z zakresu nauk o geologii ekonomicznej. „De Re Metallica”
został napisany przez Georgiusa Agricola, który oparł swoją wiedzę na
doświadczeniach ze złóż mineralnych w Saksonii (D. Blundell, N. Arndt,
i inni). Połowa XVIII wieku była przełomowa dla polskiego górnictwa
węglowego. Wraz z dynamicznym rozwojem przemysłu górniczego, w
1919 r. powstała w Krakowie akademia górnicza w celu kształcenia
nowych inżynierów (apcom.info, 2019). Już po 70 latach, między 1989 a
2016 w okresie transformacji zamknięto 42 z 70 kopalń (GSI, 2018). We
Włoszech, ze względu to, że półwysep włoski jest geologicznie młodą
krainą, posiada niewiele zasobów mineralnych. W konsekwencji Włochy
stanęły w obliczu powolnego przejścia z gospodarki rolnej do
przemysłowej, która rozpoczęła się dopiero pod koniec XIX wieku
(Wickham, 2021). Ze względu na niską koncentrację minerałów i
wysokie koszty produkcji kopalnie żelaza i węgla zostały zamknięte.
Większość kopalń, które aktywnie przetrwały na początku XX wieku,
została zamknięta (eniscuola.net, 2021).
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

W przeciwieństwie do Włoch, Hiszpania, pod swoim zróżnicowanym
terenem geologicznym, posiada szeroką gamę zasobów mineralnych.
Posiada największe na świecie eksploatowane złoża rtęci od czasów
starożytnych.
W 2017 roku Hiszpania znalazła się między drugim a trzecim
producentem miedzi, pierwszym producentem gipsu i wyłącznym
producentem sepiolitu w Unii Europejskiej
(uk.practicallaw.thomsonreuters.com, 2021). Obecnie górnictwo w
Europie to najnowocześniejszy i najbardziej innowacyjny sektor
przemysłu na kontynencie.
Po wprowadzeniu do historii przemysłu wydobywczego każdego z
krajów partnerskich, chciałabym krótko przedstawić przedląd ich
obecnych zasobów produkcji energii pierwotnej. Tylko w 2020 r.
Polska opierała 47% produkcji energii pierwotnej na węglu kamiennym
(trade.gov, 2021). W 2017 roku produkcja energii elektrycznej we
Włoszech w 67% pochodzi z paliw kopalnych, Hiszpania wytworzyła
prawie 40% energii elektrycznej kraju z paliw kopalnych, głównie gazu
ziemnego i węgla (eia.gov, 2017).
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Zdegradowane tereny pogórnicze
W tym rozdziale przedstawię charakterystykę i przykłady
zdegradowanych terenów pogórniczych w Polsce, Włoszech i Hiszpanii
przed rozpoczeciem procesu rewitalizacji. Przed samym
uruchomieniem funckjonowania kopalń rozpoczyna się niełatwy proces
degradacji terenu. Cały proces zaczyna się od masowego niszczenia
ziemi, naturalnych siedlisk dzikich zwierząt i środowiska naturanego.
Podczas owego procesu eksploatacji kopalni może dojść do katastrof
ekologicznych, która chociażby miała miejsce w Doñana w Andaluzji w
południowej Hiszpanii. Katastrofa przemysłowa została spowodowana
przez pęknięcie tamy w kopalni Los Frailes w pobliżu Aznalcóllar w
prowincji Sewilla, uwalniając tym samym 4–5 milionów metrów
sześciennych odpadów kopalnianych, powodując nieodwracalne
zniszczenia i uruchamiając łańcuch poważnych problemów
środowiskowych w regionie Andaluzji. Prawie 2000 ptaków, piskląt, jaj
i gniazd zostało zabitych lub zniszczonych. Konsekwentnie zebrano
ponad 25 000 kilogramów martwych ryb. W latach eksploatacji kopalń
ziemia uległą erozji i degradacji, nie sprzyjało to utrzymaniu dobrej
jakości kopalń. We Włoszech w regionie Lercara, położone na Sycylii
miasto Friddi kwestionowało stan, w jakim pracowali górnicy
(mężczyźni, kobiety i małoletni), podkreślając słabą jakość kopalń,
które zagrażają życiu pracowników. Mogą minąć lata, a nawet dekady,
aż wszystkie złoża kopalń zostaną wyeksploatowane, wtedy dobrobyt
obszaru odkrywkowego dobiegnie końca. Chyba, że inna sytuacja
wpłynie za zatrzymanie się przemysłu, tak jak w Lercara Friddi we
Włoszech, kiedy siarka straciła na wartości i zapoczatkowała kryzys w
tym regionie. Mimo kryzysu i licznych strajków, strat ludzkich oraz
zubożenia społecznego i ekologicznego kopalnia była eksploatowana
jeszcze do trzeciej ćwierci XX wieku.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Inny przypadek zamknięcia kopalni miał miejsce w Almaden w
Hiszpanii, gdzie wydobycie rtęci i cynobru trwało do 2001 r. bez
względu na problemy zdrowotne górników oraz niską rentowność. W
Polsce po zamknięciu kopalń największy wpływ miał brak głównego
„ludzkiego” źródła zasilania - deficyt siły roboczej. Świat wywrócił się
do góry nogami dla mieszkańców regionów odkrywkowych. Stracili
główne żródło dochodów, plany rozwoju infrastruktury zostały
wstrzymane, lokalna społeczność popadła w depresje, co wpłynęło na
rozwój przestępczości. Główne punkty zainteresowania w naszym
badaniu (pogórnicze tereny) stanęły i nadal stoją przed licznymi
wyzwaniami związanymi z skutkami eksploatacji ziemi.
W oparciu o „Inicjatywę na rzecz regionów węglowych w okresie
transformacji” stworzonej przez Komisję Europejską skupiającą się na
regionie Śląska w Polsce, istnieje wiele wyzwań związanych z
transformacją region, między innymi jakość powietrza, degradacja
środowiskowa gruntów, zmiany demograficzne, wąska struktura
przemysłowa, modernizacja przemysłu, tworzenie miejsc pracy,
przekwalifikowanie, infrastruktura transportowa i mobilność, spójność
społeczna oraz równie ważne rozwijanie przedsiębiorstw w tym
zakładanie firm i spółek. W odniesieniu do wyżej wymienionych
wyzwań ocenimy każde studium przypadku z Polski, Włoch i Hiszpanii
przed i po (jeśli dotyczy) procesie rewitalizacji.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Aż 145 górników zginęło, a setki
Rewitalizacja i jej przypadki z Włoch, Polski i Hiszpanii
Przypadki Polski
Kopalnia Węgla Kamiennego “Rozbark”
Kopalnia
Rozbark
znajduje się w polskim
regionie
Górnego
Śląska. Założona w
1870 r. zapewniła
pracę ponad 50 000
osób. W 1923 roku 31
stycznia doszło do
wielkiej katastrofy w
dziejach bytomskiego górnictwa.
zostało rannych. Do dziś w parafii św. Jacka Różańcowej co roku w
rocznicę katastrofy górnicy modlą się za ofiary. Po ponad 130 latach
wydobycia czarnego złota, ostatni wagon opuścił kopalnię Rozbark w
lipcu 2004 roku. W 2007 roku kopalnia Rozbark została oficjalnie
wpisana do polskiego rejestru zabytków, a w 2011 roku uzyskała
dofinansowanie unijne na częściowe koszty jej rewitalizacji.Wraz z
możliwością dofinansowania z UE pojawiło się wiele planów na
rewitalizację przestrzenną starej kopalni, jednym z nich był projekt
ogrodów miejskich i osiedla mieszkalnego. Pomimo wielu starań
zewnętrznych inwestorów i pomysłodawców gmina przyznała, że to
taniec i szkoła tańca jest wizytówką regionu i jest bliska lokalnej
społeczności. W Bytomiu od lat działa szkoła baletowa i Śląski Teatr
Tańca, a w ostatnim czasie uczniowie uczą się zawodu aktora teatru
tańca. W związku z powyższym w 2014 roku na terenie byłej kopalni
powstał Ośrodek Teatru Tańca i Ruchu Rozbark.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Co więcej, dawna
Rozbark
Kopalnia
się dużą
cieszy
popularnością
wśród
filmowców.
Reżyser Kazimierz
Kutz nakręcił w tej
lokalizacji
film
„Perła w koronie”, a
nakręcił
reżyser
Maciej
Pieprzyca
„Barbórkę”.
zdjęcia
Poniższe
przedstawiają
wygląd
kopalni
przed rewitalizacją.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Kopalnia Węgla Brunatnego „Konin”
Kopalnia Węgla Brunatnego „Konin”
znajduje się w Wielkopolsce. Jest to
jedyna w Polsce odkrywka węgla
brunatnego działająca po wejściu
do Unii Europejskiej i nadal
działająca (zepak.com, 2021). W
okresie międzywojennym zbadano i
udokumentowano złoża węgla
brunatnego w rejonie Konina. W
okresie okupacji Niemcy jako pierwsi
rozpoczęli eksploatację surowca. Po
wojnie w 1945 roku kopalnia została
oficjalnie powołana do życia jako
„KWB Konin” (Kopalnia Węgla
Brunatnego Konin).
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Szyb „Maciej” w Zabrzu
Szyb Maciej to zespół obiektów
i wyposażenia dawnej Kopalni
Concordia zlokalizowanej na
Górnym Śląsku w Polsce.
Pierwsza prywatna kopalnia
węgla kamiennego w Zabrzu,
która rozpoczęła wydobycie w
1843 r. W 1992 r. zlikwidowano
rejon Szybu Maciej z powodu
wyczerpania złóż węgla (jej-Polska, 2021 r.).
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

produkcję osiągnęła w 1885 roku. W latach 30-tych jej funkcja
Kopalnia Guido, Sztolnia Królowej Luizy w Zabrzu
Znajdująca się na Górnym Śląsku kopalnia została założona w 1855
roku przez Guido Henckela von Donnersmarcka. Swoją maksymalną
zmalała, a w 1960 roku została zlikwidowana.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

maksymalną głębokość 443 metrów. Kopalnia zbankrutowała w 1990
“Stara Kopalnia” Centrum Nauki i Sztuki w Wałbrzychu
Kopalnia węgla na Górnym Śląsku
powstała w 1770 roku. W 1867 r.
podjęto decyzję o pogłębieniu
szybu „Julius” do głębokości 611
m. Następnie dwa lata później w
odległości 55 metrów od
szybu odwiercono
pierwszego
szyb „Ida”. W 1946 osiągnął
drugi
roku, a ostateczną likwidację zakończono do 1998 roku.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

należał do Kopalni Wieczorek. W 1995 r. zamknięto szyb Wilson.
Galeria Szyb Wilson w Katowicach
Galeria Szyb Wilson znajduje się w mieście Katowice w regionie
Dolnego Śląska. Budynki zaprojektowali kuzyni Emil i Georg
Zillmannowie w 1826 roku. Zostały przemianowane na „Wilson” na
cześć prezydenta Stanów Zjednoczonych w 1935 roku. Po wojnie teren
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Przypadki Włoch
Casteltermini, Agrigento, Włochy
Zolfara Cozzo Disi to kopalnia siarki położona w prowincji Agrigento,
w pobliżu gminy Casteltermini. Kopalnia została założona przed 1839
rokiem. Stała się jedną z najważniejszych włoskich kopalni siarki i
ostatnią zamkniętą w 1988 roku. Kopalnia była utrzymywana do 1993
roku, po czym powoli przekształciła się w muzeum. Pomimo Ustawy
Regionalnej nr. 17 wytycznych sprzyjających przekształceniu kopalni w
muzeum archeologiczne, proces rewitalizacji wciąż trwa. Kopalnia
Cozzo Disi jest uznawana za kluczowe dziedzictwo kulturowe Sycylii, a
część jej pierwotnego krajobrazu, wraz z kilkoma wytworzonymi
towarami i archiwami, jest do dyspozycji szerszej publiczności.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Comitini oraz Casteltermini
Comitini to małe miasteczko w prowincji Agrigento na Sycylii. Dzięki
swojej starożytnej historii i położeniu wzdłuż ważnej drogi handlowej,
miasto słynie z licznych dzieł literackich Pirandello. Mimo cennej
starożytnej historii, Comitini i jego okolice w znaczący sposób
charakteryzuje kultura górnicza. W XIX wieku odkryto i uruchomiono 70
kopalń siarki, zatrudniających ponad 10 000 osób.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Lercara Friddi, Sycylia
Lercara Friddi to miasteczko położone niedaleko miasta Palermo.
Historycznie był to ważny ośrodek górniczy, jedyny dochodzący do
Palermo, przez który wydobywano siarkę. Miasto przeżyło znaczny
rozwój w pierwszej połowie XIX wieku. Gospodarcze znaczenie
regionu doceniło wielu zagranicznych przedsiębiorców. Wydobyta i
przetworzona siarka została wysyłana do Palermo (sieć kolejowa
zbudowana ad hoc ok. 1870 r., eksploatowana do ok. 2015-17). Na
początku XX wieku wydobycie siarki przeszło kryzys i przestało mieć
znaczenie, ponieważ jego głównym celem było wytwarzanie prochu
strzelniczego używanego do końca XIX wieku. Wydobycie trwało do
późnych lat 90, do czasu kiedy liczne strajki wreszcie zostały
nagłośnione w mediach, ujawniając ogólne zubożenie społeczne i
środowiskowe.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Ekomuzeum Kopalń i Val Germanasca
Ekomuzeum Kopalń i Val Germanasca znajduje się w gminie Prali,
około 70 km od Turynu. Obszar ten był pierwotnie kopalnią talku,
składającą się z dwóch głównych złóż, w sumie około 4 km tuneli.
Ekomuzeum jest przykładem skutecznej, organicznej, trwałej
rewitalizacji pogórniczej ukierunkowanej na wzbogacanie dziedzictwa
kulturowego i przyrodniczego. Niestety, jest to również wyraźny
przykład podziału północ-południe we Włoszech, którego jeszcze
daleko do pokonania
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

przetrwać tylko mikroorganizmy.
Przypadki Hiszpanii
Kopalnie Río Tinto, Minas de Riotinto, Huelva, Andaluzja, Hiszpania
W 1873 r. Hiszpania sprzedała
tereny górnicze firmie Río Tinto
Company Limited (firmie brytyjskiej),
która masowo eksploatowała swoje
zasoby, takie jak siarka, miedź,
żelazo i inne, aż do 1954 r. Kiedy w
1954 r. spadła rentowność
wydobycia, własność kopalni
wróciła do Hiszpanii. Czerwony
kolor ziemi i rzeki Rio Tinto jest
spowodowany koncentracją miedzi i
żelaza. W takich warunkach mogą
Naukowcy NASA zbadali ekosystem i
doszli do wniosku, że Riotinto i Mars
mają podobne środowiska.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

tę prawdopodobnie odkryli Fenicjanie i Kartagińczycy, ale jej
Park górniczy Almadén
Kopalnie Almaden to największe kopalnie rtęci na świecie,
wydobywające trzecią część światowej produkcji rtęci. Eksploatację
dokumentacja rozpoczęła się w IV wieku p.n.e. wraz z najazdem
rzymskim na Półwysep Iberyjski. Była używana jako barwnik. W czasie
okupacji muzułmańskiej miejsce to otrzymało swoją obecną nazwę:
Almadén. Od XII wieku Korona
Hiszpańska była właścicielem
kopalń i wszystkich jej zasobów.
Obecnie problemy zdrowotne
związane z kumulacją rtęci oraz
obecna niska rentowność
sprawiły, że kopalnie Almadén
zaprzestały działalności. Niemniej jednak kopalnie stały się atrakcją
turystyczną, która oferuje prawdziwe atrakcje górnicze.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Kopalnie Aznalcollar
Kopalnie Aznalcollar znajdują się w Parku Narodowym i Przyrodniczym
Doñana w Andaluzji. Słyną z klęski żywiołowej, która miała tu miejsce.
Katastrofa Doñana, znana również jako Katastrofa Aznalcollar lub
Katastrofa Guadiamar, była awarią przemysłową w Andaluzji w
południowej Hiszpanii. W dniu 25 kwietnia 1998 r. pękła tama
zatrzymująca w kopalni Los Frailes, niedaleko Aznalcóllar w prowincji
Sewilla, uwalniając 4–5 milionów metrów sześciennych odpadów
kopalnianych. Kwaśne odpady poflotacyjne, które zawierały
niebezpieczne poziomy kilku metali ciężkich, szybko dotarły do
pobliskiej rzeki Agrio, a następnie do jej dostatniej rzeki Guadiamar,
pokonując około 40 kilometrów wzdłuż tych dróg wodnych, zanim
udało się je zatrzymać. Guadiamar jest głównym źródłem wody dla
Parku Narodowego Doñana, wpisanego na Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO i jednego z największych parków narodowych w
Europie. Operacja oczyszczania trwała trzy lata, a jej koszt
szacowany był na 240 mln EUR.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

Kopalnia Barruecopardo
Barruecopardo to wieś i gmina w prowincji Salamanka, w zachodniej
Hiszpanii, należąca do wspólnoty autonomicznej Kastylia-Leon. Ma
populację 504 osób i leży 730 metrów (2400 stóp) nad poziomem
morza. Posiadając 30-letnią koncesję na wydobycie, flagowym
aktywem produkcyjnym firmy
jest kopalnia Barruecopardo, w
której firma wydobywa,
modernizuje i czyści na
sprzedaż dalszym użytkownikom
wysokiej jakości koncentrat
minerałów wolframowych.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

społeczną dając miejsce na spędzanie
Ewaluacja przed procesem rewitalizacji
Zgodnie z powyższą charakterystyką
miejsc pogórniczych, które wymagają
rewitalizacji, każda kopalnia ma inną
historię industrializacji i rozbudowy
kopalni. Społeczeństwo lokalne pragnie
upamiętnić i pielęgnować szacunek dla
infrastruktury, a przede wszystkim dla
górników. Wiele z tych miejsc daje
przemysłowi turystycznemu nadzieję na
przywrócenie do życia swojego kawałka
historii. Część z nich może służyć lokalnym
społecznościom i budować spójność
czasu wolnego i miejsce na rozwijanie nowych umiejętności. Niestety
nie wszystkie z nich będą miały taką możliwość rozwoju przestrzeni.
Kopalnie Aznacollar i okolice zostały zniszczone, a grunt nadal
zawiera metale ciężkie, które mogą wpływać na plany rozwoju
florystycznego lub infrastrukturalnego. Największą różnicą jest to, że
włoskie kopalnie były już dawno zamknięte i od tamtego czasu nikt nie
zadbał o ich infrastrukturę, podczas gdy kopalnie w Polsce zamknięto
stosunkowo niedawno, bo w latach dziewięćdziesiątych. Polska
stanęła w obliczu nagłego kryzysu, ale była w stanie działać szybciej
niż Włochy i utrzymać regiony pogórnicze. Nie byłoby to możliwe bez
programów Unii Europejskiej i wsparcia regionów pogórniczych w
stanie kryzysowym.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

się na holistycznym podejściu
Obecna polityka jest ściśle
oparta na motywacji Unii
Europejskiej do pozostania
pierwszym regionem wolnym
od energii węglowej. W
kolejnym rozdziale przyjrzymy
się bliżej rewitalizacji
kompleksów poprzemysłowych
związanych z rozwojem branży
kreatywnej.
Skoncentrujemy
do rozwoju, wykorzystaniu
potencjału
przemysłów
kreatywnych i przywróceniu
harmonii w gospodarce, kulturze, społeczności i miejscach, budując
nową drogę do zrównoważonego rozwoju.
With the support of the Erasmus+ program of the European Union. This document and its
contents reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.

With
With
the
the
support
support
of the
of
Erasmus+
the Erasmus+
program
program
of the
of
European
the European
Union. This
Union.
document
This document
and its contents
and its
reflect
contents
the views
reflect
only
the
of
views
the authors,
only of the
and
authors,
the Commission
and the Commission
cannot be held
cannot
responsible
be held
for
responsible
any use
which
for any
may
use
be
which
made of
may
the
be
information
made of the
contained
information
therein.
contained therein.