E85203_nowy flipbook_podstawa i rozszerzenie

BIZNES
LICEUM I TECHNIKUM
1

BIZNES
1

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Warszawa 2023
Wydanie I
ISBN 978-83-02-21434-9
Autorzy: Ewa Kawczyńska-Kiełbasa; studium przypadku – Damian Dębski, Paweł Dębski
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: zespół WSiP
Konsultacja: Piotr Kur
Redakcja językowa: Anna Rossa
Korekta językowa: Hanna Kus
Redakcja techniczna: Elżbieta Walczak
Projekt okładki: Fabryka Wyobraźni
Projekt graficzny: Dominik Krajewski
Opracowanie graficzne: Dominik Krajewski
Fotoedycja: Agata Bażyńska-Khan
Skład i łamanie: Ledor
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96
KRS 0000595068
Infolinia: 801 220 555
www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłaś / nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegała / przestrzegał
praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście
znanym. Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie
zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.
Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki

1.
2.
3.
4.
5.
64
6.
7.
8.
9.
103
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
161
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
3

27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
PODSUMOWANIE.
business case study)
Przypadek
Przypadek
Przypadek
Przypadek
Przypadek
4

ER

13 Design thinking
Dowiesz się
co to jest design thinking
jak wykorzystać design thinking w projekcie
Design thinking (z ang. ‘myślenie projektowe’) to metoda kreatywnego rozwiązywania problemów.
Jej celem jest wdrażanie nowatorskich i zarazem optymalnych rozwiązań w postaci np.
produktów (towarów lub usług), technologii, procesów, modeli organizacyjnych, sposobów
komunikacji, strategii działania czy zagospodarowania przestrzeni. Design thinking jest możliwy
do zastosowania w każdej dziedzinie, zarówno w biznesie, edukacji, administracji, jak i w życiu
prywatnym.
Etapy design thinking
Poszczególne etapy metody design thinking
Etap 1. Empatia
Empatia jest punktem wyjścia do rozwiązania
każdego problemu metodą design thinking. Aby
zrozumieć użytkownika, należy rozpoznać jego
potrzeby, uczucia, problemy, motywacje i obawy,
które mają wpływ na wybory i zachowanie.
Pomogą w tym:
obserwacje potencjalnych użytkowników, których
zachowanie będzie inspiracją do stworzenia
projektu, np. podpatrzenie amatorskich
Analiza danych na etapie empatii metody
ulepszeń;
design thinking
analiza środowiska, np. listy reklamacji;
ankiety, wywiady, statystyka i analiza wyników dotyczące np. preferencji odbiorców;
bezpośrednie rozmowy – w przypadku mniejszych grup, do których jest kierowany projekt,
np. w czasie remontu mieszkania.
138

W odpowiedzi na te pytania może pomóc mapa empatii.
Schemat mapy empatii
Róża – kwiat, ciernie i pąk
Etap 2. Definiowanie problemu
Etap drugi to synteza zebranych informacji, opracowanie wyników i ich interpretacja oraz
zdefiniowanie problemu z punktu widzenia użytkownika.
W określeniu potrzeb odbiorcy może okazać się pomocna metoda rose thorn bud. Analizowane
są elementy produktu, które z punktu widzenia klienta:
działają dobrze, są sukcesem – rose (z ang. ‘róża’);
działają źle, są wyzwaniem – thorn (z ang. ‘cierń’);
wymagają poprawy, ale mają potencjał – bud (z ang. ‘pąk’).
Etap 3. Generowanie pomysłów
Etap trzeci polega na stworzeniu jak największej liczby rozwiązań dla określonego wcześniej
problemu, a następnie wybraniu spośród nich najlepszych pomysłów, które będą podstawą
tworzenia prototypów.
139

ROZSZERZENIE
W tym etapie najczęściej jest wykorzystywana metoda burzy mózgów (z ang. brainstorm). Można
również zastosować metodę myślenia lateralnego (obocznego). Przykładowo, aby rozwiązać
problem, zadaje się pytanie: „Co zrobić, żeby turyści byli niezadowoleni z organizacji wycieczki?”.
facilitator
Etap 4. Budowanie prototypów
Na tym etapie wyobraźnia zmienia się
w rzeczywistość. Wcześniej wybrane
pomysły są przekształcane w prototypy,
czyli modele o podobnych cechach do
cech produktu końcowego. Te modele
są prezentowane odbiorcom, by mogli
je ocenić. Prototypem może być również
wizualizacja, np. sekwencje filmowe,
schematy, rysunki. Prototypy bywają bardzo
podobne do produktu końcowego
(ang. high-fidelity) lub znacznie od niego
odbiegają (ang. low-fidelity). Zadaniem
prototypu jest uzyskanie informacji
zwrotnej od klienta (feedback), by wiedzieć,
czy proponowane rozwiązanie jest
tym, które usatysfakcjonuje odbiorcę.
Etap generowania pomysłów zawiera także
ich analizę i wybór najlepszych propozycji
Prototyp aplikacji na telefon komórkowy
w postaci rysunkowej
140

Etap 5. Testowanie
Na tym etapie następuje sprawdzanie
prototypów w praktyce – w środowisku
odbiorcy, w którym będzie on korzystał
z rozwiązania, np. z produktu, usługi, zorganizowanej
przestrzeni. Klienci powinni
brać aktywny udział w etapie testowania.
Ich opinie, uwagi i sugestie pomogą
wprowadzać dalsze ulepszenia. Wybrany
prototyp należy testować, aż uzyska on
akceptację klientów. Jeżeli etap testowania
zakończy się negatywnie, trzeba wrócić
do etapu definiowania problemu.
Przygotowywanie próbek kremu do testowania
przez odbiorców
Przydatną metodą może być test wyboru
A lub B. Odbiorca testuje dwie wersje
produktu i wskazuje lepszą z jego punktu
widzenia. Ten sposób testowania trzeba
założyć na etapie planowania prototypu.
Design thinking jest elastycznym procesem tworzenia rozwiązań.
Zalety stosowania metody design thinking to:
tworzenie rozwiązań odpowiadających potrzebom odbiorców;
sprzyjanie innowacyjności;
integracja kreatywności z racjonalnością;
łączenie różnych dyscyplin;
aktywizacja całego zespołu;
eliminacja błędów na wczesnych etapach prac;
zmniejszanie ryzyka niepowodzenia.
141

ROZSZERZENIE
Proces design thinking jest poprzedzony inicjacją, a kończy się implementacją.
Inicjacja to stworzenie zespołu i wybranie facylitatora.
Implementacja to wdrażanie wypracowanego rozwiązania.
Ostateczny produkt, który jest implementowany, powinien być:
satysfakcjonujący dla klienta;
wykonany z wykorzystaniem dostępnych zasobów;
opłacalny ekonomicznie lub społecznie.
1.
2.
3.
4.
142

w tych jednostkach
143

14
Kamienie milowe projektu.
Zarządzanie czasem w projekcie
Dowiesz się
czym są kamienie milowe w projekcie
jak wyznaczyć kamienie milowe
co to jest metoda Gantta
Kamienie milowe w projekcie (ang. milestones) to istotne zdarzenia w projekcie, które podsumowują
określony etap. Pełnią funkcję punktów kontrolnych i służą ocenie postępów w projekcie.
Są zamieszczane na osi czasu projektu. Zwykle dzielą projekt na etapy / fazy:
inicjacja,
planowanie,
wykonanie,
monitorowanie,
kontrola,
zakończenie.
Przykładowa lokalizacja kamieni milowych w projekcie na osi czasu
Przykłady rzymskich
kamieni milowych
144

Funkcje kamieni milowych
Ułatwiają pracę kierownikowi projektu, ponieważ umożliwiają:
– monitorowanie realizacji prac w projekcie,
– planowanie spotkań,
– rozpoznawanie ograniczeń,
– kontrolowanie wykonania budżetu,
– informowanie interesariuszy o statusie projektu.
Wyznaczają zespołowi drogę realizacji projektu, np.:
– daty rozpoczęcia i zakończenia projektu,
– daty realizacji kluczowych zadań,
– daty zakończenia jednego etapu i rozpoczęcia następnego,
– daty przeglądu projektu przez interesariuszy.
Dostarczają interesariuszom informacji o postępach realizacji projektu.
Funkcje i znaczenie kamieni milowych dla poszczególnych osób zaangażowanych w projekt
Jak zaplanować kamienie milowe w projekcie?
Kamienie milowe są uwzględniane w projekcie jako punkty w czasie. Umieszcza się je na osi
czasu projektu i wizualizuje różnokolorowymi symbolami, które cały zespół potrafi jednoznacznie
odczytać, np. strzałką, małymi figurami geometrycznymi.
145

ROZSZERZENIE
Etap montażu samochodów trwa
pewien czas – nie jest kamieniem
milowym
Zakończenie produkcji samochodów jest kamieniem milowym –
można je wyznaczyć na konkretny dzień
Aby kamienie milowe spełniały swoją funkcję, powinny być opracowane graficznie i dobrze
widoczne na osi czasu. Przy poszczególnych punktach osi czasu warto dopisać imiona i nazwiska
osób odpowiedzialnych za realizację zadania. Do stworzenia wykresu można użyć zwykłego arkusza
kalkulacyjnego lub szablonów, kreatorów, aplikacji o różnym stopniu zaawansowania. Większość
narzędzi do stworzenia wykresu osi czasu z uwzględnieniem kamieni milowych wymaga:
wprowadzenia kart zadań;
stworzenia listy zadań w porządku chronologicznym;
ustawienia zakresu dat dla poszczególnych zadań;
146

zidentyfikowania i oznaczenia w projekcie tych elementów, które dla projektu są kamieniami
milowymi, np. czy dany element jest ważny z punktu widzenia dotrzymania terminów, czy
jest wyznacznikiem postępu w projekcie;
wygenerowania osi czasu, która zilustruje wszystkie zależności w projekcie.
Początek projektu
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Tygodnie
kamienie milowe
Przykład wizualizacji kamieni milowych na horyzontalnej osi czasu projektu
Do wizualizacji przebiegu realizacji projektu, zarządzania
czasem i wyznaczenia kamieni milowych jest
często wykorzystywany wykres Gantta. Przedstawia
zadania projektu wykonywane kolejno po sobie oraz
zadania wykonywane równolegle z zaznaczonymi
punktami kamieni milowych. Wykres Gantta prezentuje
także realizację zadań w stosunku do czasu założonego
na daną czynność. Dzięki niemu można łatwo
zauważyć opóźnienia i zadania zakończone wcześniej.
Pokazuje także zależności między zadaniami.
Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj
czynność A
czynność B
czynność C
czynność D
czynność E
Przykład wizualizacji kamieni milowych z wykorzystaniem wykresu Gantta
147

ROZSZERZENIE
Na wykresach Gantta kamienie milowe najczęściej zaznacza się kółkami, kwadratami lub rombami.
Można też przedstawiać czas trwania czynności, wtedy za kamienie milowe przyjmuje się
moment rozpoczęcia i zakończenia czynności. Kolorystyka informuje o statusie zadania – czy
jest do wykonania, czy w trakcie wykonywania, czy zostało wykonane.
Instruktorzy domu kultury opracowali
projekt konkursu kulinarno-plastycznego
dla dzieci w wieku 7–9 lat pt. Pierniczkowa
magia. Na podstawie listy zadań stworzyli
oś czasu projektu z uwzględnieniem
kamieni milowych:
opracowanie regulaminu konkursu:
1.10–15.10 (Basia i Anna);
zatwierdzenie regulaminu konkursu przez
dyrektora DK: 15.10 (Witold);
pozyskanie sponsorów konkursu:
16.10–31.10 (Kornelia i Jacek);
przygotowanie zadania konkursowego:
1.11–10.11 (Basia i Anna);
ustalenie składu jury: 10.11 (Witold);
zatwierdzenie zadania konkursowego
przez dyrektora DK: 10.11. (Witold);
ogłoszenie konkursu w mediach społecznościowych:
12.11 (Jacek);
zebranie i ocena prac konkursowych: do
15.12 (Kornelia i Jacek);
wyłonienie zwycięzców przez jury konkursowe:
20.12 (Witold, Basia, Anna,
Kornelia);
zaproszenie autorów najlepszych prac:
20.12–31.12 (Jacek);
wręczenie nagród: 5.01 (Witold, Basia,
Anna);
przygotowanie relacji z wręczenia nagród
i zamieszczenie w mediach społecznościowych:
7.01 (Kornelia i Jacek).
Oś czasu projektu: Projekt konkursu kulinarno-plastycznego dla dzieci w wieku 7–9 lat
„Pierniczkowa magia”:
Opracowanie
regulaminu
1.10-15.10
Basia i Anna
Pozyskanie
sponsorów
16.10-31.10
Kornelia i Jacek
Ustalenie jury
10.11
Witold
Ogloszenie
konkursu
w mediach
społecznościowych
12.11
Jacek
Wyłonienie
zwycięzców
konkursu
20.12
Witold, Basia,
Anna, Kornelia
Wręczenie nagród
05.01
Witold, Basia,
Anna
Zatwierdzenie
regulaminu
15.10
Witold
Przygotowanie
zadania
konkursowego
01.11-10.11
Basia i Anna
Zatwierdzenie
zadania
konkursowego
10.11
Witold
Zebranie
i ocena prac
konkursowych
do 15.12
Kornelia i Jacek
Zaproszenie
autorów
najlepszych prac
20.12
Jacek
Przygotowanie relacji
z wręczenia nagród
i zamieszczenie
w mediach
Społecznosciowych
07.01
Kornelia i Jacek
Zarządzanie czasem projektu
Czas to taki zasób, który można pozyskać tylko przez efektywne gospodarowanie.
Zarządzanie czasem (ang. time management) jest ściśle związane z realizacją projektu. Projekt ma
określone ramy czasowe. Termin jego zakończenia określa się na początku, a następnie szacuje
się czas poszczególnych etapów realizacji oraz kamienie milowe projektu.
148

Zarządzanie czasem w projekcje obejmuje procesy:
identyfikacji działań;
ustalenia kolejności działań;
ustalenia czasu trwania działań;
oszacowania pozostałych zasobów do działań;
opracowania harmonogramu;
monitorowania i kontroli harmonogramu.
Etapy tworzenia harmonogramu, który jest podstawą zarządzania czasem w projekcie
Istnieje wiele technik zarządzania czasem projektu, zależnie od jego rozmiarów, specyfiki czy
sposobu realizacji. Najczęściej stosuje się wykres Gantta, metodę ścieżki krytycznej i metodę
PERT. Metody zarządzania czasem w projekcie zostały przedstawione w rozdziale o metodach
zarządzania projektem.
project evaluation
and review technique)
1.
2.
3.
149

ROZSZERZENIE
150

II ROZSZERZENIE
Wybrane metody zarządzania projektem
161

PODSUMOWANIE
Cechy dobrego członka zespołu projektowego
Rola socjalna w zespole Rola intelektualna w zespole Rola zadaniowa w zespole
Podział ról w zespole
162

II ROZSZERZENIE
Rozwiązywanie problemów metodą design thinking daje wiele możliwości
163

PODSUMOWANIE
Etapy design thinking
Przykładowe kamienie milowe projektu
164

II ROZSZERZENIE
Kamienie milowe – uzyskanie głównego rezultatu dwóch skrajnie różnych projektów – organizacji
prywatnego pikniku w parku i remontu stacji kolejowej. Różnorodność typów projektu uzasadnia
rozmaitość metod zarządzania, finansowania i ewaluacji projektów
venture capital
165

PODSUMOWANIE
Etapy procesu ewaluacji
Sprawdź swoje umiejętności
166

II ROZSZERZENIE
167

PODSUMOWANIE
168

374
Źródła ilustracji i fotografii

375

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że podjęły starania mające na celu dotarcie do właścicieli i dysponentów
praw autorskich zamieszczonych utworów. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, przytaczając w celach
dydaktycznych utwory lub fragmenty, postępują zgodnie z art. 27 1 ustawy o prawie autorskim. Jednocześnie Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że są jedynym podmiotem właściwym do kontaktu autorów tych utworów
lub innych podmiotów uprawnionych w wypadkach, w których twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.