Wpływ roślinności na rozkład substancji ropopochodnych

OchrOna ŚrOdOwiska i ZasObów naturalnych nr 50, 2011 r. 

Natalia Gmitrzuk* 

WPŁYW ROŚLINNOŚCI NA ROZKŁAD SUBSTANCJI 

ROPOPOCHODNYCH – POTENCJALNE MOŻLIWOŚCI 

W PODCZYSZCZANIU WóD OPADOWYCH 

CZĘŚć I. INTERAKCJE ZACHODZąCE W GLEBIE SKAŻONEJ 

SUBSTANCJAMI ROPOPOCHODNYMI 

PLANTS IMPACT TO DEGRADATION PETROLEUM SUBSTANCES – 

POTENTIAL OPPORTUNITIES TO CLEANING RAINWATERS 

PART I. THE INTERACTIONS OCCURRING IN SOIL CONTAMINATED 

WITH PETROLEUM SUBSTANCES 

Słowa kluczowe: substancje ropopochodne, biodegradacja, ryzosfera, mikroorganizmy. 

Key words: petroleum substances, biodegradation, rhizosphere, microorganisms. 

Streszczenie 

Tematem artykułu jest wpływ roślinności na rozkład substancji ropopochodnych przez ży- 

jące wśród jej korzeni mikroorganizmy. 

W artykule zaprezentowano kilka prac badawczych wykonanych przez zagranicznych naukowców 

dotyczących tematu niniejszego artykułu. Cytowane badania były prowadzone 

w różnych warunkach i przy zastosowaniu różnych roślin, jednak otrzymane wyniki przedstawiają 

dość znaczący wpływ ryzosfery na żyjące w niej mikroorganizmy. 

Artykuł jest też studium do prowadzonych w warunkach półtechnicznych na terenie Instytutu 

Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego badań, które są próbą 

wyselekcjonowania właściwej do wspomagania rozkładu substancji ropopochodnych 

roślinności. Roślinność ta mogłaby być użyta na poboczach oraz przydrożnych rowach 

i zbiornikach retencjonujących spływy z dróg i autostrad. 

* Mgr inż. Natalia Gmitrzuk – Zakład Systemów Ochrony Wód, Instytut Ochrony Środowiska - 

Państwowy Instytut Badawczy, ul. Kolektorska 4, 01-692 Warszawa; tel.: 22 833 42 41 w. 30; 

e-mail: n.gmitrzuk@ios.edu.pl 

193

194 

Natalia Gmitrzuk 

Summary 

The subject of this article is the impact of vegetation on the distribution of petroleum sub- 

stances by microorganisms which living among the roots. 

The article presents some researches done by foreign scientists on the topic of this article. 

Cited studies were carried out in different conditions and using various plants, but the results 

show a quite significant impact on the living rhizosphere microorganisms in it. 

The article is a study to being carried out researches in semi-technical conditions in Institute 

of the Environment - National Research Institute, which are an attempt to assist the 

selection of the appropriate hydrocarbon degradation of vegetation. This vegetation would 

be used at the roadside, and roadside ditches and reservoirs collecting drains with roads 

and highways. 

1. WPROWADZENIE 

Zanieczyszczenia odprowadzane z wodami deszczowymi z dróg i autostrad to przede 

wszystkim zawiesiny, jednak wraz z nimi z nawierzchni spływają do gleb i wód również 

węglowodory, metale ciężkie, a w okresie roztopów dochodzą jeszcze chlorki. Aby zapobiec 

przedostawaniu się tych zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych, 

podejmowane są liczne przedsięwzięcia mające na celu ich zatrzymanie lub ograniczenie 

przez podczyszczanie. Jednym z takich przedsięwzięć może być zastosowanie roślin 

tworzących darń. Zagospodarowanie roślinnością trawiastą obiektów odwadniających infrastrukturę 

drogową, jest uzasadnione ograniczeniem ilości zanieczyszczeń w ściekach 

opadowych. 

W procesach pobierania przez tkanki roślinne metali ciężkich zmniejsza się ich zawartość 

w glebie, wodzie i powietrzu, przy zanieczyszczeniach ropopochodnych natomiast roślinność 

bierze pośrednio udział w ich rozkładzie. Redukcja substancji ropopochodnych 

w środowisku jest jednak bardziej złożona niż pobieranie pierwiastków przez rośliny, w trakcie 

redukcji zachodzą bowiem liczne procesy biochemiczne z udziałem różnych mikroorganizmów. 

Na podstawie informacji prezentowanych w niniejszym oraz w kolejnym numerze czasopisma 

„Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych”, przedstawiony zostanie wpływ roślinności 

na mikroorganizmy rozkładające substancje ropopochodne, zamieszkujące przestrzenie 

miedzykorzeniowe, tak zwaną ryzosferę. 

W warstwie powierzchniowej gruntu do 30 cm głębokości, która jest uważana za najlepiej 

natlenioną i najliczniej zasiedloną przez mikroorganizmy, następuje redukcja zanieczyszczeń. 

W zależności od pory roku odnotowano w niej redukcję ścieków opadowych, 

zawierających m.in. zawiesinę, której redukcja wynosiła od 41 do 94%, ołów – redukcja na 

poziomie od 30 do 100% oraz WWA – od 19 do 98% [Sawicka-Siarkiewicz 2004].

Wpływ roślinności na rozkład substancji ropopochodnych – potencjalne możliwości... 

Możliwości oczyszczania warstwy gleby przerośniętej korzeniami (a tym samym wody 

przez nią filtrowanej) oraz żyjące w niej mikroorganizmy i ich wpływ na rozkład zanieczysz- 

czeń ropopochodnych są przedmiotem badań, których wyniki są prezentowane w czaso- 

pismach krajowych i zagranicznych np. Inżynieria Ekologiczna [Garbas i in. 2003] czy Pe- 

troleum Science [Wang i in. 2008]. 

W niniejszym artykule przedstawiono krótką charakterystykę interakcji zachodzących 

w skażonej glebie, optymalne warunki rozkładu związków ropopochodnych, jak również in- 

formacje dotyczące potencjalnych związków wydzielanych przez rośliny, mogących zna- 

cząco wpływać na rozkład substancji ropopochodnych przez mikroorganizmy. 

2. CHARAKTERYSTYKA PROBLEMU 

Substancje ropopochodne mające właściwości toksyczne i kancerogenne stanowią za- 

grożenie dla środowiska, a przede wszystkim dla zdrowia i życia człowieka. Aby dokładnie 

je scharakteryzować, należy wyjaśnić poszczególne nazwy i pojęcia użyte w niniejszym ar- 

tykule. Będą tu bowiem występować zamiennie określenia substancje ropopochodne oraz 

węglowodory ropopochodne. 

W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie 

należy spełniać przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji 

szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. 2006, nr 137, poz. 984) 

używa się sformułowania „węglowodory ropopochodne”, które zastąpiło wyrażenie „substancje 

ropopochodne”, stosowane w poprzedniej wersji rozporządzenia z dnia 29 listopada 

2002 r. 

W literaturze krajowej występują również inne nazwy określające tę samą materię, 

a mianowicie „związki ropopochodne” oraz „zanieczyszczenia ropopochodne”. W literaturze 

zagranicznej natomiast funkcjonują: TPH (total petroleum hydrocarbons) oraz PHC 

(petroleum hydrocarbon contamination), w skład których wchodzą WWA – wielopierścieniowe 

węglowodory aromatyczne, inaczej zwane PAH (petroleum aromatic hydrocarbons). 

Zanieczyszczenia ropopochodne to przede wszystkim węglowodory, w skład których 

wchodzą alkany (zwane parafinami), alkeny (olefiny) oraz cykloalkany i węglowodory aromatyczne. 

Te ostatnie dzielą się na jednopierścieniowe węglowodory aromatyczne oraz 

wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Wszystkie one należą do niepolarnych i bardzo 

słabo rozpuszczalnych w wodzie związków, tworzących cienką warstwę na jej powierzchni 

[Zanieczyszczenia naftowe… 2000]. 

Powodem obecności węglowodorów na powierzchniach utwardzonych np. na parkingach, 

na stacjach paliw oraz na jezdniach i poboczach są przede wszystkim wycieki olejów, 

smarów z samochodów oraz pozostałości po startej nawierzchni bitumicznej i produkty 

niecałkowitego spalania, wydobywające się z rur wydechowych samochodów. Te dwa 

ostatnie zanieczyszczenia najczęściej wchodzą w skład zawiesin. 

195

196 


W zależności od udziału atomów węgla budujących łańcuchy danych substancji roz- 

różnia się benzyny, o przeciętnej zawartości od 5 do 12 atomów węgla w cząsteczce, oraz 

oleje (np. napędowe, zawierające do 25 atomów węgla), które podlegają licznym podzia- 

łom skupiającym się na dwóch zasadniczych cechach, tj. ich zastosowaniu oraz pocho- 

dzeniu [Nechay, Szyprowska 2009; www.vestoil.com.pl/index.html]. Rozróżnia się także 

oleje silnikowe i przekładniowe, jak również smary – półpłynne produkty pochodzenia ropopochodnego. 

Do produktów, które mogą wydostawać się z pojazdów do środowiska zaliczyć należy 

również płyny hamulcowe i chłodnicowe, nie są to jednak zwykłe paliwa i oleje. 

Te powszechnie stosowane produkty składają się właśnie z substancji, w skład których 

wchodzą węglowodory ropopochodne, dostające się często do środowiska w sposób 

niekontrolowany. 

3. INTERAKCJE SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH I ŚRODOWISKA 

GLEBOWEGO 

Odporność gleby na degradację, spowodowaną węglowodorami, metalami ciężkimi, jak 

również innymi substancjami, zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest tzw. sorpcja glebowa, 

polegająca na zatrzymywaniu przez fazę stałą różnych jonów oraz cząsteczek wody 

i gazów. W zależności od pojemności sorpcyjnej gleb i minerałów różna jest ich odporność 

na degradację. Przykładowo pojemność sorpcyjna próchnicy wynosi 200 cmol/kg s.m., minerału 

ilastego (montmorylonitu) – 80 cmol/kg s.m., natomiast gleby bielicowej wytworzonej 

z piasku jedynie 1,08 do 2,22 cmol/kg s.m. Wynika stąd, że najszybciej oczyszczanymi 

w procesach biologicznych glebami będą zbudowane w przeważającej części z materiałów 

mineralnych gleby lekkie, o niewielkiej ilości próchnicy, od której w dużym stopniu zależy pojemność 

sorpcyjna (czyli wiązanie zanieczyszczeń i detoksykacja środowiska) [Fotyma, Mercik 

1995; Gleboznawstwo... 1998; Zanieczyszczenia naftowe… 2000]. Efekt zanieczyszczenia, 

a tym samym możliwość biodegradacji, mogą być różne w zależności od rodzaju gleby. 

Zarówno metale ciężkie, jak i węglowodory łatwiej da się usunąć ze środowiska, jeżeli 

nie są zaabsorbowane, jak ma to miejsce w glebach o dużej zawartości próchnicy lub minerałów 

ilastych. Mogą być wtedy łatwiej rozkładane, przetwarzane oraz pobierane przez 

różne organizmy. Ważne staje się więc określenie wyżej opisanej sorpcji gleby oraz składu 

granulometrycznego odpowiadającego w głównej mierze za jej pojemność wodną i powietrzną. 

Z tego powodu np. piaski jako gleby o dużej średnicy ziaren frakcji granulometrycznej 

są bardziej przewietrzone, co wpływa na wzrost aktywności i ilości znajdujących 

się w nich mikroorganizmów. Przekłada się to na zwiększenie możliwości usuwania węglowodorów 

ropopochodnych, natomiast w glebach żyznych lub gliniastych potencjał biodegradacji 

może być już znacznie mniejszy [Podstawy i skutki… 1999; Gleboznawstwo.... 

1998; Zanieczyszczenia naftowe.... 2000].


Charakteryzując glebę pod kątem jej właściwości mogących wpłynąć na rozkład wę- 

glowodorów, za ważny czynnik należy uważać tlen, którego obecność zależy m.in. od 

wspomnianej frakcji glebowej. Jest on potrzebny do rozkładu zanieczyszczeń, który zachodzi 

przy udziale mikroorganizmów. Problemem są jednak same substancje ropopochodne, 

które mogą ograniczać ilość tlenu w glebie przez zatykanie glebowych porów i przestrzeni 

między gruzełkami gleby, co odbija się również na jej pojemności wodnej. Często powstające 

w ten sposób warunki beztlenowe mogą zmieniać środowisko glebowe. 

Oprócz warunków glebowych ważny jest również klimat, w którym dana gleba występuje. 

Jest on głównym czynnikiem wpływającym na jej właściwości, a więc i na reakcje 

w niej zachodzące, tym samym na rozkład substancji ropopochodnych. 

W klimacie gorącym występuje wzmożona biodegradacja, natomiast w zimnym rozkład 

następuje bardzo wolno, a substancje w dużym stopniu rozprzestrzeniają się z wodą lub 

wsiąkają w głąb profilu glebowego. Przekłada się to także na pory roku w klimacie umiarkowanym, 

w jakim znajduje się Polska np. przy wysokich temperaturach – latem, zachodzi 

parowanie substancji lekkich oraz wsiąkanie reszty związków. 

Humifikacja i mineralizacja to kolejne etapy redukcji substancji ropopochodnych, przy 

czym stopień humifikacji w wysokich temperaturach dochodzi do 40%, natomiast w klimacie 

chłodnym i wilgotnym jest o połowę mniejszy. 

Ropopochodne niszczą również inne właściwości fizykochemiczne gleby, do których 

należą układy koloidalne. Obecność substancji ropopochodnych ogranicza wymianę jonową 

oraz pochłanianie i oddawanie wody przez koloidy glebowe, co z kolei negatywnie 

wpływa na pojemność sorpcyjną. Także odczyn gleby ulega zmianie w kierunku odczynu 

kwaśnego (pH od 5,4 do 6,0), co może uaktywniać metale ciężkie. Spotyka się również 

doniesienia o możliwości alkalizowania środowiska w trakcie degradacji ropopochodnych 

(może to być spowodowane sezonowym rozkładem materii organicznej, gdzie pierwszy 

etap charakteryzuje zwiększona produkcja amoniaku) [Siuta 2003; Steliga i in. 2003; Zanieczyszczenia 

naftowe... 2000]. 

Problem wzajemnego oddziaływania na siebie gleby oraz substancji ropopochodnych 

jest więc bardzo złożony. Wymaga uwzględnienia wielu czynników i odpowiedniego ich 

połączenia. Opisane wyżej właściwości gleby warunkują rozkład węglowodorów, ale też 

charakteryzują warunki i zjawiska tam zachodzące. Stają się więc wskaźnikami pośrednio 

odzwierciedlającymi życie roślin i mikroorganizmów w danym skażonym środowisku. 

4. MOŻLIWOŚCI UDZIAŁU ROŚLIN W OCZYSZCZANIU ŚRODOWISKA 

Z SUBSTANCJI ROPOPOCHODNYCH 

Możliwości udziału roślin w usuwaniu związków ropopochodnych są praktycznie znikome, 

jednak wydzielane do środowiska glebowego substancje korzeniowe nadają im duże 

znaczenie. 

197


Poniżej zaprezentowano potencjał tkwiący we współzależnościach pomiędzy opisy- 

wanymi dwoma królestwami: roślinami i mikroorganizmami rozkładającymi substancje ro- 

popochodne. Dzięki nim, przy właściwym doborze roślin, możliwe byłoby poprawienie ja- 

kości naszego środowiska. 

Substancje wydzielane przez korzenie są dla bakterii źródłem składników nieosiągal- 

nych w glebie bez roślinności. Zdarza się, że ich budowa jest zbliżona do zanieczyszczeń 

organicznych np. węglowodorów aromatycznych, tak więc mikroorganizmy żyjące w takiej 

ryzosferze w pewien sposób mogą być przystosowane lub uodpornione na toksyczne dzia- 

łanie ropopochodnych. Do przykładowych substancji wydzielanych przez rośliny, należą 

m.in. kumaryny oraz flawonoidy (rys. 1) [Escalante-Espinosa i in. 2005; Wang i in. 2008]. 

a) b) c) d) 

Rys. rys. 1. 1. Rodzaje Rodzaje związków wydzielanych przez przez rośliny: a) a) kumaryna, b) b) flawon flawon oraz oraz budowa wy- wybranych WWa: 

c) naftalen, branych d) fenantren. WWA: c) naftalen, d) fenantren 

Fig. 1. the The types of compounds exuding by plants: a) coumarin, b) the flavone and the construction construc- of selected 

Pahs: c) tion naphthalene, of selected d) PAHs: phenanthrene. c) naphthalene, d) phenanthrene 

Usuwanie węglowodorów z gruntu, a dokładnie ich rozkład przez mikroorganizmy, 

Usuwanie węglowodorów z gruntu, a dokładnie ich rozkład przez mikroorganizmy, może 

mieć również duży związek z cyklem życiowym samych roślin, czyli z okresem ich 

wegetacji. Może się to wiązać z różnym wydzielaniem substancji korzeniowych, a przez to 

z różną Ryzosfera aktywnością jest obszarem bakterii. zapewniającym Potwierdzają właściwą to autorzy wilgotność prac, (polepszenie które zaprezentowane wilgotności będą w II 

części tego artykułu, w kolejnym numerze „Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych”. 

Ryzosfera jest obszarem zapewniającym właściwą wilgotność (polepszenie wilgotności 

nawet do 5% w stosunku do gleb bez darni) oraz składniki odżywcze [escalante-espinosa i in 

2005; Phillips 2009]. Wzrost korzeni oraz ich śmierć powoduje również poprawę warunków 

tlenowych, przyczyniając się do zwiększenia ilości mikroorganizmów, a tym samym do 

zwiększenia rozkładu węglowodorów ropopochodnych. Mikroorganizmy wytwarzają różne 

substancje, Innymi ważnymi które ułatwiają substancjami, im rozkład które świadczą omawianych o aktywności związków. mikroorganizmów W przebadanych są en- glebach 

oznaczano np. biosurfaktanty – substancje powierzchniowo czynne, zmniejszające napięcie 

może mieć również duży związek z cyklem życiowym samych roślin, czyli z okresem ich 

wegetacji. Może się to wiązać z różnym wydzielaniem substancji korzeniowych, a przez to 

z różną aktywnością bakterii. Potwierdzają to autorzy prac, które zaprezentowane będą w II 

części tego artykułu, w kolejnym numerze „Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych”. 

nawet do 5% w stosunku do gleb bez darni) oraz składniki odżywcze [Escalante-Espinosa 

i in. 2005; Phillips 2009]. Wzrost korzeni oraz ich śmierć powoduje również poprawę warun- 

ków tlenowych, przyczyniając się do zwiększenia ilości mikroorganizmów, a tym samym do 

zwiększenia rozkładu węglowodorów ropopochodnych. Mikroorganizmy wytwarzają różne 

substancje, które ułatwiają im rozkład omawianych związków. W przebadanych glebach 

oznaczano np. biosurfaktanty – substancje powierzchniowo czynne, zmniejszające napięcie 

międzyfazowe. Są to związki, które jako pierwsze działają na substancje ropopochodne, 

emulgując je, a tym samym ułatwiając dostęp kolejnym mikroorganizmom do rozkładu 

łańcuchów węglowych [Grabas i in. 2003; Papciak, Zamorska 2001]. 

zymy. Potwierdzono, że na stanowiskach skażonych substancjami ropopochodnymi obsa- 

międzyfazowe. Są to związki, które jako pierwsze działają na substancje ropopochodne, 

198 

emulgując je, a tym samym ułatwiając dostęp kolejnym mikroorganizmom do rozkładu 

łańcuchów węglowych [grabas i in. 2003; Papciak, zamorska 2001.].


dzonymi roślinnością wzrost dehydrogenaz był od 1,61 do 2,20 razy większy niż na glebie 

bez roślin, natomiast wzrost katalaz do 0,93 razy [Wang i in. 2008]. 

Mikroorganizmy wydzielają, oprócz wyżej wymienionych czynników, również swoiste 

związki chroniące rośliny przed stresem spowodowanym zanieczyszczeniami. Będą to np. 

antybiotyki, mogące zabezpieczać osłabione zanieczyszczeniami rośliny przed różnymi 

patogenami. 

Wspólne tolerowanie zanieczyszczeń, a w konsekwencji umiejętne ich wykorzystanie, 

umożliwiły pewną formę symbiozy między mikroorganizmami i roślinami, zwanymi czasem 

naftofitami. Rośliny te tolerują duże stężenia ropopochodnych, a ich rozrastające się 

w gruncie korzenie zapewniają miejsce do życia mikroorganizmom (w tzw. ryzosferze). Mikroorganizmy 

konsekwentnie pozbywają się skażenia w trakcie różnych procesów biochemicznych, 

tym samym oczyszczają środowisko oraz poprawiają miejsce bytowania innych 

organizmów wyższych. 

Ilość mikroorganizmów w jednym gramie gleby z pozbawionego roślinności obszaru, 

a więc i bez ryzosfery, jest od 10 do 100 razy mniejsza niż z obszaru zajętego przez rośliny 

[Gerhardt Karen i in. 2009]. W glebie zawierającej dużo korzeni populacja bakterii może 

osiągnąć miano 1012 komórek/g gleby. 

Do najczęściej oznaczanych mikroorganizmów odnajdowanych w środowiskach zanieczyszczonych 

ropopochodnymi należą m.in. bakterie z rodzaju: Pseudomonas, Acetobacter, 

Corynebacterium oraz grzyby, np. z rodzaju: Candida i Aspergillus [Kołoczek, Kaszycki 

2004; Mohsenzadeh 2010; Nowak 2008; Papciak, Zamorska 2001, 2004; Zanieczyszczenia 

naftowe... 2000], przy czym bakterie najskuteczniej rozkładają ropopochodne. Nowak [2008] 

podaje, że najliczniejszymi szczepami z przebadanych zaolejonych próbek okazały się być 

bakterie z rodzaju Arthrobacter, natomiast najbardziej aktywne w biodegradacji węglowodorów 

ropopochodnych okazały się być bakterie m.in. z rodzaju Pseudomonas i Arthrobacter. 

Optymalne pH dla mikroorganizmów rozkładających ropopochodne mieści się od 5,5 

do 8. Wszystkie wyżej wymienione mikroorganizmy są tlenowe lub fakultatywne (obligatoryjnie 

beztlenowe). Mikroorganizmy beztlenowe również potrafią rozkładać węglowodory, 

jednak odbywa się to 4 razy wolniej niż w środowisku tlenowym. Rozkładane w środowisku 

beztlenowym substancje to głównie benzen, toluen, etylobenzen, ksylen (BTEX) oraz heksadekan 

i naftalen [Kołoczek, Kaszycki 2004; Nowak 2008]. 

Substancje, jakie wydzielają rośliny do gruntu, oraz odpowiednie natlenienie i wilgotność 

w glebie przerośniętej korzeniami stwarzają lepsze środowisko do bytowania mikroorganizmów 

mogących rozkładać więcej substancji ropopochodnych niż w miejscach bez 

roślinności. Informacje te w przyszłości mogą umożliwić wyłonienie roślin, które wydzielają 

do środowiska substancje (np. kumaryny), podobne w budowie np. do WWA, bądź też roślin 

mające dużą masę korzeniową lub predyspozycje do porastania terenów z ograniczoną ilością 

tlenu. Jak wynika z prezentowanego artykułu, degradacja związków ropopochodnych 

zachodzi w ryzosferze roślin i zależy od wielu czynników. 

199

200 


5. PODSUMOWANIE 

Usuwanie węglowodorów ze środowiska za pośrednictwem roślin i mikroorganizmów 

warte jest rozpatrzenia, ponieważ wykorzystanie najprostszych rozwiązań, jakie podsu- 

wa nam przyroda, może w przyszłości przynieść wymierne korzyści. Udział roślin w pod- 

czyszczaniu ścieków sprawdził się już m.in. w hydrofitowych oczyszczalniach ścieków 

bytowych. 

Niewiele jest w polskiej literaturze publikacji dotyczących zagadnień związanych z fi- 

toremediacją substancji ropopochodnych. Jeszcze mniej jest publikacji prezentujących ba- 

dania zgłębiające wiedzę na ten temat, a te które są przedstawiają głównie wyniki z prac 

zagranicznych. Może więc warto zwrócić uwagę na potencjał roślin w stymulowaniu mikro- 

organizmów rozkładających substancje ropopochodne i podjąć działania mające na celu 

ich wdrożenie np. do podczyszczania spływów powierzchniowych z dróg i autostrad. 

PIŚMIENNICTWO 

ESCALANTE-ESPINOSA E., GALLEGOS-MARTINEZ M.E., FAVELA-TORRES E., GUTI- 

ERREZ-ROJAS M. 2005. Improvement of the hydrocarbon phytoremediation rate by 

Cyperus laxus Lam. inoculated with a microbial consortium in a model system. Che- 

mosphere Vol. 59, Issue 3: 405–413. 

FOTYMA M., MERCIK S. 1995. Chemia rolna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 

GERHARDT KAREN E., HUANG XIAO-DONG, GLICK BERNARD R., GREENBERG 

BRUCE M. 2009. Phytoremediation and rhizoremediation of organic soil contaminants: 

Potential and challenges, Plant Science Vol. 176, Issue 1: 20–30. 

Gleboznawstwo. 1998. (Red. R. TURSKI) Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, 

Lublin. 

GRABAS K., KOŁWZAN B., ŚLIWKA E. 2003. Zastosowanie surfaktantów do stymulacji 

biodegradacji produktów naftowych. Inżynieria Ekologiczna nr 8 „Technologie odoleja- 

nia gruntów, odpadów, ścieków”. Warszawa. 

KOŁOCZEK H. KASZYCKI P. 2004. Biologiczne mechanizmy oczyszczania skażeń orga- 

nicznych w glebie: 28–40, Akademia Rolnicza, Kraków. 

MOHSENZADEH F., NASSERI S., MESDAGHINIA A., NABIZADEH R., ZAFARI D, KHO- 

DAKARAMIAN G., CHEHREGANI A. 2010. Phytoremediation of petroleum-polluted- 

soils: Application of Polygonum aviculare and itsroot-associated (penetrated) fungal 

strains for bioremediation of petroleum-pollutedsoils. Ecotoxicology and Environmental 

Safety. Vol. 73, Issue 4: 613 – 619. 

NOWAK J. 2008. Bioremediacja gleb z ropy i jej produktów. Biotechnologia 1 (80): 97–108. 

NECHAY A., SZYPROWSKA E. 2009. Badanie osadów powstających w procesie oczyszczania 

ścieków opadowych. Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa; maszynopis.


PAPCIAK D., ZAMORSKA J. 2004. Możliwość zastosowania biopreparatu DBC-Plus 

do wspomagania procesów biodegradacji substancji ropopochodnych. Zeszyty nauko- 

we Politechniki Rzeszowskiej nr 218. Rzeszów. 

PAPCIAK D., ZAMORSKA J. 2001. Wybrane zagadnienia biotechnologii środowiskowej. 

Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów. 

PHILLIPS L.A., GREER C.W., FARRELL R.E., GERMIDA J.J. 2009. Field-scale assess- 

ment of weathered hydrocarbon degradation by mixed and single plant treatments. Ap- 

plied Soil Ecology Volume 42, Issue 1: 9–17. 

Podstawy i skutki chemizacji agroekosystemów. 1999. Red. Filipek Wydawnictwo Aka- 

demii Rolniczej w Lublinie. Lublin. 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, 

jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi, oraz w spra- 

wie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. nr 137, 

poz. 984 z póź. zm.). 

SAWICKA-SIARKIEWICZ H. 2004. Ograniczenie zanieczyszczeń w spływach powierzch- 

niowych z dróg. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa. 

SIUTA J. 2003. Ekologiczne, technologiczne i prawne aspekty rekultywacji gruntów zanie- 

czyszczonych produktami ropy naftowej. „Technologie odolejania gruntów, odpadów, 

ścieków”. Inżynieria Ekologiczna nr 8, Warszawa. 

STELIGA T., KAPUSTA P., ŻAK H. 2003. Biodegradacja substancji ropopochodnych w odpadach 

kopalnianych z zastosowaniem bakterii autochtonicznych. Inżynieria Ekologiczna 

nr 8, Warszawa. 

WANG JING, ZHANG ZHONGZHI, SU YOUMING, HE WEI, HE FENG AND SONG HONG- 

GUANG. 2008. Phytoremediation of petroleum polluted soil. Petroleum Science Vol. 

5, Issue 2: 167–171. 

Zanieczyszczenia naftowe w gruncie. 2000. Red. J. Surygała. Oficyna Wydawnicza Politechniki 

Wrocławskiej, Wrocław. 

http://www.vestoil.com.pl/index.html 

201

Wpływ roślinności na rozkład substancji ropopochodnych

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template ?