WiT 7_2024 (106) promo

POLSKIE ABRAMSY M1A1 W KOMPLECIE ❙ PREMIERA ŚMIGŁOWCA AW249 ❙ UKRAIŃSKA KORWETA WYSZŁA W MORZE
Wojsko
i Technika
7/2024
Lipiec
CENA 22,00 zł
w tym 8% VAT
INDEKS 407445
ISSN 2450-1301
WWW.ZBIAM.PL
BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ
„Pancerne” Eurosatory 2024
zwiastunem nowej ery?
Tegoroczny paryski salon uzbrojenia
Eurosatory 2024 odbył się pod znakiem
broni pancernej. Najważniejsza wystawa
tego typu na Zachodzie stanowi papierek
lakmusowy pozwalający odgadnąć zapytania,
o jakie kategorie nowego uzbrojenia i sprzętu
producenci otrzymują od potencjalnych
klientów, a koniunktura na jakie już przeminęła
albo jeszcze nie nadeszła.
str. 10 str. 70
Fregaty F126 – przyszłość
Deutsche Marine
3 czerwca w stoczni NVL Group Peene-werft
w Wolgaście położono stępkę fregaty Niedersachsen
nowego typu F126. Droga do rozpoczęcia
fazy produkcyjnej tego programu była
długa i zawiła. Zainicjowana przed ponad dekadą
planem budowy korwety, ziści się pod postacią
fregat o wyporności ponad 10 000 ton.
Będą to największe jednostki bojowe zbudowane
w Republice Federalnej Niemiec.

N O W A P R E N U M E R A T A 2 0 2 4
Z A M Ó W P R E N U M E R A T Ę P A P I E R O W Ą I U Z Y S K A J
D O S T Ę P D O E - W Y D A Ń A R C H I W A L N Y C H
Wojsko i Technika
Prenumerata roczna: 264,00 zł | 12 numerów
Obejmuje numery od 1/2024 do numeru 12/2024.
Lotnictwo Aviation International
Prenumerata roczna: 258,00 zł | 12 numerów
Obejmuje numery od 1/2024 do numeru 12/2024.
Wojsko i Technika Historia
+ numery specjalne (6+6)
Prenumerata roczna: 300 zł | 12 numerów
Obejmuje 6 numerów regularnych i 6 numerów
specjalnych wydawanych w 2024 roku.
Prenumeratę zamów najpóźniej do końca lutego 2024 r. na naszej stronie internetowej www.zbiam.pl
lub dokonaj wpłaty na konto bankowe nr 70 1240 6159 1111 0010 6393 2976

Tegoroczny paryski salon uzbrojenia
Eurosatory 2024 odbył się pod znakiem
broni pancernej. Najważniejsza wystawa
tego typu na Zachodzie stanowi papierek
lakmusowy pozwalający odgadnąć zapytania,
o jakie kategorie nowego uzbrojenia i sprzętu
producenci otrzymują od potencjalnych
klientów, a koniunktura na jakie już przeminęła
albo jeszcze nie nadeszła.
w tym 8% VAT
INDEKS 407445
ISSN 2450-1301
3 czerwca w stoczni NVL Group Peene-werft
w Wolgaście położono stępkę fregaty Niedersachsen
nowego typu F126. Droga do rozpoczęcia
fazy produkcyjnej tego programu była
długa i zawiła. Zainicjowana przed ponad dekadą
planem budowy korwety, ziści się pod postacią
fregat o wyporności ponad 10 000 ton.
Będą to największe jednostki bojowe zbudowane
w Republice Federalnej Niemiec.
20
24
Vol. X, nr 7 (106)
LIPIEC 2024, NR 7.
Nakład: 14 990 egzemplarzy
Spis treści
Wojsko
i Technika
7/2024
Lipiec
CENA 22,00 zł
WWW.ZBIAM.PL
BEZPIECZEŃSTWO•UZBROJENIE•PRZEMYSŁ
POLSKIE ABRAMSY M1A1 W KOMPLECIE ❙ PREMIERA ŚMIGŁOWCA AW249 ❙ UKRAIŃSKA KORWETA WYSZŁA W MORZE
Spis treści WiT Lipiec 2024
Nowości z kraju i ze świata
Tomasz Grotnik, Andrzej Kiński, Bartłomiej Kucharski,
Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski str. 4
„Pancerne” Eurosatory 2024 zwiastunem nowej ery?
Bartłomiej Kucharski, współpraca Andrzej Kiński str. 10
Druga umowa na dostawę Rosomaków
z systemem wieżowym ZSSW-30
Andrzej Kiński str. 20
Polskie M1A1 FEP Abrams w komplecie
Bartłomiej Kucharski str. 24
Czołg podstawowy Ardźun Cz. 2 Opis wozu w wersji Mk I
Paweł Przeździecki str. 30
Ukraińskie wojenne modyfikacje sprzętu wojskowego
Cz. 1 Wozy bojowe i artyleria samobieżna
Tomasz Szulc str. 40
„Tarcza Wschód” Cz. 2 Ocena koncepcji
Stefan Fuglewicz str. 46
Komputer Panasonic Toughbook 40 Tactical
– nowość Eurosatory 2024
Łukasz Pacholski str. 51
66
Jelcz 442.32 Automatic
Jarosław Kończak str. 52
Wojna rosyjsko-ukraińska Cz. 26
Marcin Gawęda str. 56
Premiera Leonardo AW249 Fenice
Łukasz Pacholski, współpraca Andrzej Kiński str. 62
AIM-174B – nowy długi szpon lotnictwa morskiego
Stanów Zjednoczonych
Łukasz Pacholski str. 66
Fregaty F126 – przyszłość Deutsche Marine
Tomasz Grotnik str. 70
Pierwsza ukraińska korweta wyszła w morze
Tomasz Grotnik str. 78
78
„Pancerne” Eurosatory 2024
zwiastunem nowej ery?
str. 10 str. 70
Fregaty F126 – przyszłość
Deutsche Marine
Na okładce: Drugi egzemplarz do prób w locie
AC1 śmigłowca bojowego Leonardo AW249 Fenice.
Fot. Leonardo.
Redakcja
Andrzej Kiński – redaktor naczelny
andrzej.kinski@zbiam.pl
Adam M. Maciejewski
adam.maciejewski@zbiam.pl
Tomasz Grotnik
tomasz.grotnik@zbiam.pl
Marcin Wiącek
marcin.wiacek@zbiam.pl
Korekta
Monika Gutowska, zespół redakcyjny
Redakcja techniczna
Wiktor Grzeszczyk
Stali współprawcownicy
Piotr Abraszek, Jarosław Brach, Marcin Chała,
Robert Czulda, Miroslav Gyűrösi, Jerzy Gruszczyński,
Przemysław Juraszek, Bartłomiej Kucharski,
Hubert Królikowski, Marek Łaz, Krzysztof Nicpoń,
Andrzej Nitka, Łukasz Pacholski, Łukasz Prus,
Paweł Przeździecki, Tomasz Szulc,
Tomasz Wachowski, Michal Zdobinsky, Gabor Zord
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
ul. Anieli Krzywoń 2/155, 01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
ul. Bagatela 10 lok. 17, 00-585 Warszawa,
tel. 22 119 48 47
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2024
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie opiniami
sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść zamieszczonych ogłoszeń i reklam.
Więcej informacji znajdziesz na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
www.facebook.com/wojskoitechnika
www.zbiam.pl Lipiec 2024 • Wojsko i Technika 3

Wozy bojowe
Jedną z najważniejszych czołgowych premier Eurosatory 2024 był wóz KF51U z wieżą bezzałogową CUT. Rheinmetall AG zademonstrował w ten sposób zdolność do budowy
zaawansowanych czołgów, mogących stanowić rozwiązanie pomostowe zanim dostępny będzie MGCS.
„Pancerne” Eurosatory 2024
Bartłomiej Kucharski,
współpraca Andrzej Kiński
Podczas czerwcowego salonu
uzbrojenia Eurosatory 2024 w Paryżu
zaprezentowano wyjątkowo dużo
nowych, a w niektórych przypadkach
wręcz nowatorskich czołgów, jako
prototypy, demonstratory technologii
czy makiety. Czy to zwiastun pancernej
rewolucji w siłach zbrojnych państw
Europy i świata?
Fotografie w artykule: Andrzej Kiński,
Bartłomiej Kucharski.
zwiastunem nowej ery?
Tegoroczny paryski salon uzbrojenia Eurosatory
2024 (17–24 czerwca br.) odbył się pod
znakiem broni pancernej. Bodaj najważniejsza
światowa wystawa tego typu na Zachodzie
stanowi swego rodzaju papierek lakmusowy pozwalający
odgadnąć, czy producenci otrzymują
od potencjalnych klientów zapytania o coraz to
nowsze generacje konkretnych kategorii uzbrojenia
i sprzętu, a koniunktura na inne już przeminęła
albo jeszcze nie nadeszła. Można powiedzieć, że
„czołgi obrodziły w tym roku wyjątkowo dobrze”,
nie tylko podstawowe (main battle tank, MBT)
zresztą, bowiem w ekspozycjach producentów
Leopard 2A8 to najnowsza wersja produkcyjna nie najmłodszego niemieckiego czołgu. Kolejne państwa zamawiają te
wozy dzięki potencjałowi modernizacyjnemu konstrukcji i umiejętnemu marketingowi producenta.
znalazło się także kilka wozów, które dziś należy
zaliczyć do kategorii średnich biorąc pod uwagę
kryterium masy, a do lekkich, jeśli wziąć pod uwagę
miejsce na współczesnym polu walki (tym zostanie
poświęcony kolejny materiał, omawiający
także inne kołowe i gąsienicowe wozy bojowe
oraz transportery opancerzone).
❚ Seryjne czołgi podstawowe
W tej kategorii sprzętu pancernego, spośród premier
Eurosatory 2024, z perspektywy krótkoterminowej,
za najważniejsze uznać należy niemieckiego
Leoparda 2A8 i francuskiego Leclerca XLR. Ten
pierwszy, produkowany przez KNDS Deutschland
GmbH & Co. KG (do marca br. Krauss-Maffei Wegmann),
stanowi najnowszą produkowaną seryjnie
wersję nie najmłodszego już Leoparda 2. Wywodzi
się konstrukcyjnie z węgierskiego Leoparda 2A7HU
i niemieckiego Leoparda 2A7A1, a wśród licznych
udoskonaleń znalazły się m.in. aktywny system
ochrony pojazdu EuroTrophy, odmiana silnika o mocy
zwiększonej do 1177–1214 kW/1600–1650 KM, pomocniczy
agregat prądotwórczy o mocy 20 kW,
dodatkowe opancerzenie stropu wieży, system
ostrzegania przed opromieniowaniem laserem
czy zdalnie sterowane stanowisko uzbrojenia.
Odmiany tego czołgu zostały już zamówione
przez Niemcy i Norwegię (pierwotnie jako Leopard
2A7NO) oraz wybrane jako nowy czołg podstawowy
przez Czechy i Litwę, a w kolejce czekają
podobno kolejni nabywcy. Nieco nieoczekiwaną
wyrwą w paśmie sukcesów nowej wersji Leo 2
było zerwanie negocjacji przemysłowych między
10 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Wozy bojowe
Druga umowa na dostawę Rosomaków
z systemem wieżowym ZSSW-30
Andrzej Kiński
8 lipca br. Agencja Uzbrojenia zawarła
z konsorcjum polskich firm
zbrojeniowych drugą umowę
wykonawczą na dostawę kołowych
transporterów opancerzonych
Rosomak ze zdalnie sterowanymi
systemami wieżowymi ZSSW-30.
Tym razem przedmiotem zamówienia
jest 58 pojazdów, a więc liczba
wystarczająca do uzbrojenia
jednego batalionu.
Fotografie w artykule: 21. Brygada Strzelców
Podhalańskich, Dowództwo Generalne Rodzajów
Sił Zbrojnych, Sztab Generalny Wojska Polskiego,
Rosomak S.A., Andrzej Kiński.
Niemal dokładnie dwa lata wcześniej – 5 lipca
2022 r. – resort obrony narodowej zawarł
z konsorcjum w składzie: Huta Stalowa
Wola S.A. (lider), Polska Grupa Zbrojeniowa
S.A., WB Electronics S.A. i Rosomak S.A. pierwszą
umowę wykonawczą, dotyczącą produkcji i dostawy
w latach 2024–2027 70 wież oraz ich integracji
z podwoziami bazowych KTO Rosomak
8×8. Wartość umowy wyniosła 1,7 mld PLN
brutto i nie obejmowała zakupu pojazdów, które
pochodzić miały z zasobów Sił Zbrojnych RP
(wyprodukowane zostały na mocy umowy z ówczesnymi
Wojskowymi Zakładami Mechanicznymi
S.A. z 24 października 2013 r., dotyczącej dostawy
307 wozów w latach 2014–2019), a jedynie
dostosowanie ich do montażu nowej wieży. Poza
tym jej przedmiotem były pakiety, logistyczny
i szkoleniowy. Umowa dostawy była konsekwencją
umowy ramowej na dostawę 341 systemów
wieżowych ZSSW-30 wraz z ich integracją z nośniikami
na bazie kołowego transportera opancerzonego
(KTO) Rosomak.
Warto na chwilę zatrzymać się przy pojeździe
bazowym, który różni się od zastosowanego w kołowym
transporterze opancerzonym (zgodnie
z międzynarodową klasyfikacją – bojowym wozie
piechoty) z wieżą HITFIST-30P. W toku negocjacji
pierwszej umowy wykonawczej ustalono, że poza
Pierwszych pięć KTO Rosomak ZSSW-30 przekazano w grudniu ub.r. 1. batalionowi strzelców podhalańskich
z Rzeszowa, należącemu do 21. BSP.
Trwają dostawy do pododdziałów 21. Brygady Strzelców Podhalańskich KTO Rosomak ze zdalnie sterowanym
systemem wieżowym ZSSW-30 (faktycznie kołowych bojowych wozów piechoty), a wkrótce także
innych związków taktycznych. Na mocy dwóch kolejnych umów wykonawczych Ministerstwo Obrony Narodowej
zamówiło ich 128, docelowo będzie ponad 300 egzemplarzy.
stosownymi pracami dostosowawczymi i doposażeniowymi,
z pojazdów zostaną zdemontowane
elementy układu pływania. Chociaż prototypowy
pojazd pomyślnie przeszedł podczas badań kwalifikacyjnych,
w latach 2020–2021, wszystkie założone
metodyką testy związane z samodzielnym
pokonywaniem przeszkód wodnych pływaniem
i strzelania z uzbrojenia wieży podczas pływania,
uznano, że w przypadku ewentualnych modyfikacji
pojazdów w przyszłości, skutkujących wzrostem
masy, istnieje realne ryzyko pogorszenia charakterystyk
podczas pływania i to nie tylko
w kontekście uzyskiwanych prędkości, ale także
stateczności (Rosomak z ZSSW-30 ma m.in. przesunięty
środek ciężkości podczas pływania w stosunku
do wozu z wieżą HITFIST-30P). Zakłady Rosomak
S.A. nie otrzymały w ramach realizacji tego
projektu zlecenia na modyfikację układu pływania
wynikającej ze wzrostu masy, nie mogły zatem zagwarantować
zachowania w takim przypadku
niezmienionych charakterystyk podczas pokonywania
przeszkód wodnych pływaniem. Wobec
tego wybrano rozwiązanie proste i radykalne, ale
skutkujące zmianą charakterystyk technicznych
nowych wozów bojowych.
Poza demontażem wyposażenia związanego
z pokonywaniem przeszkód wodnych, pojazdy
przechodzą także proces dostosowania i doposażenia.
W jego ramach podwozia otrzymają m.in:
system przeciwpożarowy i przeciwwybuchowy
Kidde Deugra w konfiguracji dla KTO bojowego
(różniącą się od zastosowanej w „bazówkach”),
zmodyfikowaną instalację elektryczną ze skrzynią
20 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Wozy bojowe
26 czerwca do Polski dotarła ostatnia, licząca 47 wozów, partia spośród 116 zamówionych w styczniu 2023 r. czołgów M1A1 FEP z zasobów Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych.
Wozy te wzmocnią, wchodzące w skład 18. Dywizji Zmechanizowanej, 1. Warszawską Brygadę Pancerną i 19. Lubelską Brygadę Zmechanizowaną.
Polskie M1A1 FEP Abrams w komplecie
Bartłomiej Kucharski
26
czerwca do Polski dotarła drogą morską
niemal połowa z kupionych czoł-
i inne pojazdy ok. 1,2 mld USD, czyli wg kursu
podatnik zapłacił za 116 używanych czołgów
W czerwcu dotarły do Polski ostatnie
gów, bo aż 47 ze 116 zamówionych. z dnia zawarcia umowy ok. 5,3 mld PLN netto
czołgi M1A1 FEP Abrams zamówione
Oprócz nich do Polski trafiło 26 pojazdów warsztatowych
NG SECM (Next Generation Shop Equip-
1. batalionu czołgów z Wesołej 1. Warszawskiej
(ok. 6,5 mld PLN brutto). Wozy trafiły najpierw do
w ramach umowy zawartej
4 stycznia 2023 r. Dzięki interwencyjnemu
ment Contact Maintenance) na podwoziu lekkiego
Brygady Pancernej z dowództwem w Wesołej,
zakupowi używanych czołgów
z nadwyżek sprzętowych
amerykańskich sił zbrojnych,
pojazdu terenowego M1152A1 HMMWV oraz
niesprecyzowany bliżej „zapas materiałów eksploatacyjnych”.
Tym samym w Polsce znalazł się
a w następnej kolejności przezbrojony w nie zostanie
1. batalion czołgów z Żurawicy 19. Brygady
Zmechanizowanej z dowództwem w Lublinie.
komplet 116 czołgów M1A1 FEP Abrams wraz Obydwie brygady wchodzą w skład 18. Dywizji
możliwe będzie przywrócenie
z pierwszymi pojazdami towarzyszącymi. Oprócz Zmechanizowanej z dowództwem w Siedlcach.
gotowości dwóch batalionów czołgów,
wspomnianych wozów bojowych, na mocy umowy
LOA (Letter of Offer and Acceptance) zawartej ❚ M1A1 dla Polski – zagmatwana historia
których wozy T-72M1R i PT-91 zostały
wcześniej przekazane w ramach przez polskie władze z administracją Stanów Zjednoczonych
4 stycznia 2023 r. Wojska Pancerne nych nie był początkowo planowany. Decyzja
Zakup używanych czołgów w Stanach Zjednoczo-
pomocy wojskowej Siłom
Zbrojnym Ukrainy. i Zmechanizowane Wojsk Lądowych otrzymają o ich interwencyjnym pozyskaniu była odpowiedzią
Fotografie w artykule: 1. WBPanc/szer. Aneta
również 12 wozów zabezpieczenia technicznego
M88A2 HERCULES, osiem mostów towarzyszących
M1074 JAB, sześć wozów dowodzenia
M577A3 na podwoziu transportera opancerzonego
M113, wsparcie logistyczne oraz usługi szkoleniowe.
Pozostałe elementy umowy zostaną zrealizowane
w najbliższych miesiącach, a w każdym
razie do końca roku. Wartość kontraktu wynosiła
ok. 1,4 mld USD netto, przy czym ok. 200 mln USD
na konieczność częściowej odbudowy stanu
Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych zdemolowanych
decyzją o przekazaniu Siłom Zbrojnym
Ukrainy ok. 300 czołgów T-72M1/M1R/PT-91
w 2022 r., a w późniejszym terminie przekazano
Kijowowi jeszcze kilkadziesiąt dalszych wozów,
w tym 14 Leopardów 2A4, a więc wyposażenie
sześciu polskich batalionów, a 12 ukraińskich (co
prawda część wozów pochodziła ze składnic
Wigłasz, 18. DZ/sierż. Aleksander Perz/st. szer. spec.
pokryły Stany Zjednoczone Ameryki w ramach sprzętu). Jak wielką wyrwę w stanach polskich pododdziałów
pancernych uczyniła ta donacja
Damian Łubkowski/st. szer. Sławomir Kozioł, Tomasz
Grotnik, Polska Grupa Zbrojeniowa. pomocy wojskowej dla Polski. Tym samym polski
niech
24 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Technika wojskowa
Wieża 120 mm haubicomoździerza Nona na nośniku PRP-3, czyli wersji rozpoznania artyleryjskiego BMP-1.
Jeden z prawie dwustu T-72M1R przekazanych przez Polskę wiosną 2022 r. Czołg został dopancerzony za pomocą
modułów pancerza reaktywnego Kontakt-1.
Brytyjski czołg Challenger 2 z ekranami burtowymi i dachem z siatki.
mają stanowić wozy w wersji PB, a więc z wieżą
BPU-1. Problemem jest, że niemal wszystkie, po
długotrwałym składowaniu, są niesprawne,
a w szczególności generalnego remontu wymaga
ich układ napędowy. W kwietniu br. zaprezentowano
pierwszy wóz wyremontowany
i zmodernizowany na Ukrainie. Zamiast pary gaźnikowych
silników GAZ-40P o mocy po
66,2 kW/90 KM, otrzymał dwa wysokoprężne
Deutz BF4M2012 o mocy 76 kW/103 KM każdy.
Wzmocniono opancerzenie instalując zewnętrzne
ekrany ze stali pancernej (wskutek wzrostu
masy pojazd utracił zdolność pływania). Między
drugą a trzecią osią w burtach wycięto spore
drzwi, podobne do stosowanych w BTR-80 i zmodernizowanych
bułgarskich BTR-60PB-MD1 (te
ostatnie mają także znacznie podwyższony przedział
napędowy). Górne skrzydła drzwi odchylają
się do przodu, a dolne w dół, tworząc stopień,
ułatwiający korzystanie z nich, gdy pojazd jest
w ruchu. Kierowca otrzymał dwie kamery systemu
obserwacji SPO-MBT, przednia zapewnia
identyfikację przeszkód z odległości 600 m, tylna
– 25 m. Pojazd wyposażono w aparaturę nawigacyjną
CH-215 i cyfrowy radiotelefon Libid K-2RB
(licencyjna Motorola DM4600). Co ciekawe, nie zmieniono
uzbrojenia, a jedynie dodano nocny celownik
w pojemniku doczepionym do lufy wkm KPWT.
Udanym rozwiązaniem jest natomiast mariaż
wieży 120 mm haubicomoździerza samobieżnego
2S9 Nona z nośnikiem BMP-1 (oryginalnie
BTR-D), a dokładniej jego wersji do pojazdów
rozpoznawczych BMR-1 i PRP-3. Podobno na
jednym z ukraińskich składowisk zalegały Nony
z niesprawnymi układami napędowymi, a na
innym – wozy rozpoznawcze, których wyposażenie,
nie dość, że niesprawne, było też z dzisiejszego
punktu widzenia zupełnie przestarzałe.
Okazało się, że średnica pierścieni
oporowych wież pojazdów obydwu typów
jest taka sama i stworzenie hybrydy wymagało
po prostu zdjęcia z BMR-1/PRP-3 wież i zastąpienia
ich wieżami od 2S9. Co ciekawe, taki
pomysł analizowano jeszcze w czasach ZSRR,
a dokładniej na początku lat 70., gdy rozważano
zastosowanie wersji 2S9 w jednostkach lekkiej
piechoty (górskich, piechoty morskiej itp.).
Jako nośniki rozpatrywano ciągniki MT-LB, bojowe
wozy piechoty BMP-1 i transportery
opancerzone BTR-70. Ostatecznie wybrano
ten ostatni i po wielu latach „zmaterializował
się” on jako 2S23 Nona-SWK, na bazie BTR-80,
przyjęty do uzbrojenia w 1991 r. Co ciekawe,
Nona na BMP-1 otrzymała w czasach ZSRR
oznaczenie 2S17-2. Na Ukrainie przebudowano
w ten sposób co najmniej kilka pojazdów.
Zagraniczne czołgi są zwykle modernizowane
przez Ukraińców w celu wzmocnienia ich opancerzenia.
W przypadku wozów rodziny T-72, pochodzących
z Maroka bądź kupionych w krajach
trzecich ze środków Stanów Zjednoczonych
i Królestwa Niderlandów, prace te są przeprowadzane
za granicą, głównie w zakładach Excalibur
Army w Šternberku w Republice Czeskiej, gdzie
montuje się na nich m.in. moduły reaktywnego
opancerzenia 4S20 Kontakt-1 (standard taki
określany jest jako T-72EA). Jest to o tyle ciekawe,
że Kontaktów nigdy nie używano w Czechach,
a tym bardziej ich tam nie wytwarzano.
Albo więc produkcję uruchomiono na potrzeby
wojenne, albo moduły dostarczano z Ukrainy,
gdzie powstają w przedsiębiorstwie Ukrajinśki
peredowi mikrotechnołohiji imeni W. O. Chytryka.
Do dziś tak zmodyfikowanych pojazdów dostarczono
z Czech ponad setkę.
Także T-72M1/M1R z polskich dostaw dopancerzono
w podobny sposób, ale w ich przypadku
prace przeprowadzono na Ukrainie.
42 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Pojazdy wojskowe
Jarosław Kończak
Pewnego wczesnowiosennego dnia
2016 r. nowy Jelcz 442.32 spotkał się
na terenie Wojskowego Instytutu
Techniki Pancernej i Samochodowej
w Sulejówku z czołgiem Leopard 2A4,
który rozpoczynał serię testów, aby
możliwe było sfinalizowanie
modernizacji tych wozów do standardu
Leopard 2PL. Wykonano wówczas
ad hoc próby funkcjonalne
współdziałania „małego” Jelcza
z Leopardem 2. Okazało się, że jadący
przed Jelczem Leopard 2A4 pozostawia
nieobciążoną (bez ładunku) ciężarówkę
z tyłu. Szybko sprawdzono parametry
wskaźnika mocy jednostkowej,
wyrażonej w kilowatach mocy silnika
przypadających na tonę masy
obydwu pojazdów. Okazało się,
że tylko całkowicie załadowany
Jelcz ustępuje czołgowi.
Fotografie w artykule: WITPiS/Łukasz Halczak,
Jarosław Kończak.
Artykuł poświęcono pamięci jednego
z inicjatorów projektu, entuzjasty motoryzacji
wojskowej i automatycznych skrzyń biegów
– śp. Krzysztofa Kiewela, byłego pracownika
firmy Technika Zastosowań Napędów
Tezana Sp. z o.o.
Podczas realizacji zadań transportowych
amunicji czołgowej na ogół nie wykorzystuje
się pełnej ładowności (kryterium masy)
ciężarówki. Specjaliści z Wojskowego Instytutu
Techniki Pancernej i Samochodowej zadali sobie
proste pytanie – z czego wynika taki stan rzeczy. Po
wykonaniu wielu prób z udziałem kilkunastu kierowców
uzyskano odpowiedź – dynamika Jelcza
Jelcz 442.32 Automatic
zależy od wyszkolenia i umiejętności kierowcy.
Okazało się, że kierowcom trudności sprawia
operowanie dźwignią zmiany biegów i sterowanie
skrzynią biegów, tak aby optymalnie wykorzystać
będącą do dyspozycji moc silnika oraz
rozpiętość przełożeń dopasowaną do masy pojazdu.
„Małymi” Jelczami jeżdżą kierowcy pamiętający
erę Stara 660 i jego legendarnego następcy
Stara 266. Cztery biegi kontra osiem
(pominięto tzw. biegi wydzielone do jazdy na
wprost), czy to stanowi jakiś problem? Na tak
postawione pytanie należy odpowiedzieć – od
wyszkolenia kierowcy zależą osiągi i ekonomia
wykorzystania pojazdu. W praktyce na szkolenie
zazwyczaj brakuje czasu, przy ograniczonych
obsadach personalnych oraz mnogości zadań
transportowych w jednostkach wojskowych.
Testowany Jelcz podczas próby wjazdu na wzniesienia o kącie nachylenia 25°. Samochód z powodzeniem pokonuje
także wzniesienie o kącie nachylenia 31°, w tle widoczny inny pojazd na podwoziu marki Jelcz – pięcioosiowym
P112.57 – oraz droga techniczna prowadząca na sztuczne wzniesienie do testowania pojazdów.
Jelcz 442.32 z automatyczną skrzynią biegów Allison 3000SP podczas pokonywania odcinka testowego – sinusoidy
naprzemiennej, elementu toru testowego Centrum Badawczo-Testowego pojazdów systemu Wisła na terenie
Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku.
❚ Koncepcja przedsięwzięcia
Specjaliści z WITPiS rozpoczęli poszukiwania rozwiązania
wskazanego powyżej problemu. Analizując
napęd Jelcza 442.32 i Leoparda 2A4 pod
kątem występowania tzw. głównych zespołów,
widać podobieństwa. Obydwa pojazdy napędzane
są silnikami pochodzącymi od jednego producenta,
niemieckiej firmy MTU. Dostrzeżono
istotną różnicę: w Leopardzie 2 zastosowano automatyczną
skrzynię biegów, natomiast w „małym”
Jelczu kierowca dysponuje skrzynią biegów
sterowną ręcznie. Postanowiono zastosować
w Jelczu 442.32 hydromechaniczną planetarną
automatyczną skrzynię biegów.
Opracowano koncepcję modyfikacji układu
napędowego w ciężarówce taktycznej. Celem
pracy realizowanej w WITPiS wspólnie z firmą
Technika Zastosowań Napędów Tezana Sp.
z o.o. z Babic koło Warszawy było podjęcie działań
zmierzających do poprawy zdolności trakcyjnych
terenowej ciężarówki taktycznej średniej
ładowności Jelcz 442.32 oraz uproszczenie
procesu sterowania i kierowalności pojazdem.
Obszarem działania były: ochrona i przetrwanie
na polu walki z uwypukleniem nowoczesnych
technologii szybkich napraw sprzętu wojskowego
oraz bezinwazyjnego monitorowania
parametrów eksploatacyjnych w trybie ciągłym
z tzw. niskim priorytetem, zgodnie z dokumentem
wydanym przez Ministerstwo Obrony Narodowej,
pt.: „Priorytetowe kierunki badań w resorcie
Obrony Narodowej na lata 2013-2022”.
Wykonano analizę modyfikacji układu napędowego
w samochodzie średniej ładowności
wysokiej mobilności. Dokonano analizy zmian
konstrukcyjnych, możliwości wykonania i oszacowano
koszty przedsięwzięcia. Przeprowadzono
52 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Konflikty
Wojna rosyjsko-ukraińska cz. 26
Marcin Gawęda
Siły rosyjskie nacierają na całej długości
frontu, ponosząc ogromne straty,
ale też zdobywając kolejne miejscowości.
O ile na kierunku charkowskim,
pokrowskim czy zaporoskim front
jest stabilny, o tyle w rejonie Torecka
zarysował się, być może chwilowo,
kryzys taktyczny. Aby zatrzymać
dwustronne włamanie w okolicy
miasta, Ukraińcy przerzucili
w ten rejon siły ściągnięte z innych
odcinków frontu, m.in. elementy
32. Brygady Zmechanizowanej.
Fotografie w artykule: Sztab Generalny Sił Zbrojnych
Ukrainy, Siły Powietrzne SZU, Ministerstwo Obrony
Federacji Rosyjskiej, Internet.
Priorytetem ukraińskiego dowództwa nadal
pozostaje rozbudowa rezerw operacyjnych,
przy czym wciąż jeszcze nie widać
pozytywnych efektów mobilizacji, są
również duże opóźnienia w przekazywaniu
przez sojuszników obiecanej broni i amunicji.
Frustrację z takiego stanu rzeczy wyraził Wołodymyr
Zełeński, który stwierdził, że aż 14 ukraińskich
brygad jest niedoposażonych z powodu
zbyt małych ilości przekazywanego uzbrojenia
i sprzętu oraz znaczących opóźnień w ich transferze.
Nie wiadomo, jakie konkretnie związki
taktyczne miał na myśli prezydent Ukrainy,
być może nowo formowane brygady: 150., 151.,
152., 153. i 154., które – przynajmniej w teorii –
mają być zmechanizowane (przy czym 153. BZ
nawet przez chwilę z nazwy była brygadą piechoty).
Notabene już wcześniej formowano brygady
piechoty, a kolejnych pięć nowych takich
brygad, 155.–159. to już oficjalnie piechota.
Kontynuowany jest kontrowersyjny proces
formowania kolejnych nowych brygad, zamiast
uzupełniania ludźmi i sprzętem „starych”. Wielu
analityków uważa, że jest to błędne podejście
ilościowej, a nie jakościowej rozbudowy wojska,
i podkreśla, że niedokompletowane, ale doświadczone
w boju brygady mają większą wartość
bojową niż nowe. Rozwijane są również
wojska specjalne, np. formowane wcześniej nieistniejące
w SZU pułki rangers.
Kolejną kluczową kwestią jest wzmocnienie
obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej,
zwłaszcza kolejnymi systemami Patriot. 5 lipca
Sekwencja uderzenia lotniczego pocisku manewrującego Ch-101 w kijowski szpital Ohmatdyt. Pocisk atakował
z przewyższenia, pikując pod ostrym kątem (ok. 60°), w typowym manewrze „górka”; nie widać żadnej reakcji obrony
przeciwlotniczej. Z jednej strony świadczy to o tym, że przedarł się przez, uznawaną za szczelną, OPL Kijowa, z drugiej,
że atak na budynek szpitala nie był wynikiem zejścia z kursu, np. w wyniku uderzenia pocisku przeciwlotniczego, ale
bezpośredniego uderzenia w zaprogramowany cel. Na kadrze z monitoringu widać wyraźnie, że nie jest to pocisk
AMRAAM z systemu NASAMS, jak dezinformowali Rosjanie, ale Ch-101.
Cmentarzysko rosyjskich motocykli (zaznaczone czerwoną obwódką, dziewięć maszyn) używanych do działań zaczepnych
na odcinku odpowiedzialności 72. BZ SZU pod Wuhłedarem w obwodzie donieckim.
ambasador Republiki Federalnej Niemiec na
Ukrainie Martin Jaeger poinformował, że trzecia
z kolei bateria (jednostka ogniowa) Patriot
przekazana z zasobów OPL Luftwaffe trafiła
w ręce ukraińskich żołnierzy przeszkolonych
wcześniej w Niemczech.
Nowy impuls dla inicjatywy wzmocnienia ukraińskiej
OPL miał miejsce 9 lipca na szczycie NATO
w Waszyngtonie, zapewne pod wpływem zmasowanego
ataku rakietowego na Kijów dzień wcześniej,
o którym obszernie piszemy niżej. Kilka
państw NATO, pod przewodnictwem Stanów
Zjednoczonych Ameryki, podpisało deklarację
wzmocnienia Ukrainy kolejnymi systemami przeciwlotniczymi.
Obiecano transfer czterech baterii
(jednostek ogniowych) systemu Patriot (niemieckiej,
amerykańskiej, rumuńskiej i międzynarodowej
pod egidą Niderlandów), dodatkowego systemu
SAMP-T (włoskiego) oraz nowych baterii NASAMS,
HAWK, IRIS T-SLM, IRIS T-SLS i zestawów samobieżnych
Gepard. Trzeba jednak zaznaczyć, że poza
włączeniem do programu baterii amerykańskich
Patriotów, co było pewnym novum, przekazanie
czterech pozostałych (trzech Patriot i jednej SAMP-T),
zostało już wcześniej Kijowowi obiecane.
Gigantyczne straty w ludziach i sprzęcie wyczerpują
siły Federacji Rosyjskiej. Problemy Rosjan
z uzbrojeniem i wyposażeniem są coraz
bardziej wyraźnie. OSINT wskazuje na stopniowe
wyczerpywanie się zapasów sprzętu pancernego.
Przykładowo analityk Jompy zwrócił uwagę
na fakt, iż na podstawie zdjęć satelitarnych
można dojść do wniosku, że zapasy nadających
się do rozkonserwowania ciągników MT-LB są
na wyczerpaniu, z miejsc przechowywania ściągane
są do remontu transportery opancerzone
starszych typów, jak np. BTR-60 i BTR-70.
Wiele do życzenia pozostawia jakość dowodzenia
w rosyjskich jednostkach liniowych, gdy stawia
się nierealne do wykonania zadania, skutkujące
56 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Wiropłaty wojskowe
Dotychczas oblatano dwa egzemplarze AW249 – prototyp AC3 (piaskowy, na drugim planie) i jeden z egzemplarzy partii przedseryjnej AC1, który ma być zbliżony do konfiguracji
docelowej. Kolejne dwa śmigłowce oczekują na obloty – AC2 i AC4.
Premiera Leonardo AW249 Fenice
Prezentacja przedseryjnego AW249 Fenice
(pol. feniks), najprawdopodobniej AC4,
w Paryżu to ważne wydarzenie tego stosunkowo
młodego programu. Przypomnijmy,
koncern Leonardo zawarł w styczniu 2017 r.
z Ministerstwem Obrony Republiki Włoskiej
umowę na rozwój i próby następcy śmigłowca
AW129 Mangusta – określanego jako NEES (Nuovo
Elicottero da Esplorazione e Scorta, nowy
śmigłowiec rozpoznawczo-eskortowy). Umowa
miała wartość 487 mln EUR i obejmowała m.in.
budowę prototypu, trzech egzemplarzy przedseryjnych
(w konfiguracji seryjnej) oraz jednego
śmigłowca seryjnego na poziomie wstępnej gotowości
operacyjnej. Całkowity koszt programu,
przy zakupie 48 seryjnych wiropłatów, szacowano
na 3 mld EUR, w tej kwocie miał znaleźć się
podstawowy pakiet wsparcia logistycznego
i szkoleniowy. Ze względu na zapisy umowy,
producent nie może samodzielnie informować
o postępach programu, co było widoczne
szczególnie na przestrzeni ostatnich dwóch lat.
Pierwszy prototyp AC3, noszący rejestrację
CSX 82069, został oblatany 12 sierpnia 2022 r.
Drugi egzemplarz AC1 (CSX 82097, nr seryjny
24001) oblatano 19 marca 2023 r. Jak informuje
Leonardo, gotowe są dwie kolejne maszyny –
AC2 i AC4, które mają dołączyć do prób w locie
Fotografie w artykule: Leonardo,
w ciągu najbliższych tygodni, a najwyżej miesięcy.
Dotąd dwie wspomniane maszyny Łukasz Pacholski, Andrzej Kiński.
wylatały
Łukasz Pacholski,
współpraca Andrzej Kiński
Jedną z największych lotniczych
ciekawostek paryskiego salonu
uzbrojenia Eurosatory 2024, który odbył
się w stolicy Francji pomiędzy
17 a 21 czerwca, była premierowa
prezentacja włoskiego śmigłowca
bojowego Leonardo AW249 Fenice.
Ta konstrukcja, rozwijana bez większego
rozgłosu na zamówienie Esercito
Italiano, jest pierwszym przedstawicielem
maszyn tej klasy, która została
zaprojektowana w Europie
od ponad trzech dekad.
kilkaset godzin, a cały program prób w locie ma
objąć 4000 godzin. Dostawy seryjnych AW249
Fenice do lotnictwa Esercito Italiano mają rozpocząć
się w 2027 r., kiedy siedem maszyn ma trafić
do Centro addestrativo aviazione dell’Esercito
w Viterbo. Nadal deklarowane jest zamówienie
48 seryjnych śmigłowców tego typu, które wejść
mają do uzbrojenia 5° Reggimento Aviazione
dell’Esercito Rigel z Casarsy i 7° Reggimento Aviazione
dell’Esercito Vega z Rimini.
Zgodnie z informacjami producenta, AW249
ma charakteryzować się maksymalną masą startową
8300 kg i masą użyteczną 2800 kg. Długotrwałość
lotu jest szacowana na 245 minut, a zasięg
(paliwo w zbiornikach wewnętrznych) ma
wynosić do 800 km. Maksymalna prędkość
przelotowa to 287 km/h.
❚ Na początku była Mangusta
Włoskie doświadczenia w projektowaniu i budowie
śmigłowców bojowych sięgają drugiej
połowy lat 70., kiedy ówczesna firma Agusta
rozpoczęła prace nad wyspecjalizowanym wiropłatem
przeciwpancernym zdolnym do zwalczania
czołgów i innych wozów bojowych
państw Układu Warszawskiego. Pierwszy prototyp
śmigłowca A129 Mangusta został oblatany
11 września 1983 r. Ostatecznie, pomimo wysiłków
marketingowców firmy usiłujących znaleźć
odbiorców zagranicznych tych maszyn, produkcja
62 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Uzbrojenie lotnicze
AIM-174B – nowy długi szpon lotnictwa
morskiego Stanów Zjednoczonych
Wykonane w kwietniu br. zdjęcie wielozadaniowego samolotu bojowego Boeing F/A-18F Super Hornet startującego z bazy China Lake w Kalifornii. Uwagę zwraca makieta gabarytowo-masowa
NAIM-174B podwieszona pod skrzydłem.
Łukasz Pacholski
Jedną z największych sensacji
tegorocznych lipcowych ćwiczeń
RIMPAC 2024, które odbywają się
na wodach Oceanu Spokojnego
z udziałem Sił Zbrojnych Stanów
Zjednoczonych i ich sojuszników, było
ujawnienie przez Departament Obrony
oraz dowództwo lotnictwa morskiego
faktu zakończenia integracji
wielozadaniowych samolotów bojowych
Boeing F/A-18E/F Super Hornet z nową
bronią – pociskami „powietrzepowietrze”
dalekiego zasięgu
RTX AIM-174B.
Fotografie w artykule: US Navy,
Instagram/@un_a_valeable/X,
John Ridge, platforma X.
Od 2004 r., kiedy US Navy wycofała z eksploatacji
pociski „powietrze-powietrze”
Hughes AIM-54 Phoenix, przenoszone
przez samoloty Grumman F-14 Tomcat, główną
bronią „powietrze-powietrze” samolotów lotnictwa
morskiego (podobnie zresztą jak i US Air
Force) były kolejne odmiany rakiet RTX AIM-120
AMRAAM. Miały zapewnić przewagę nad potencjalnymi
przeciwnikami, ale i europejskimi rywalami
przemysłowymi, przez najbliższe lata. Jak
się okazało, konkurencja nie spała i szybko to
Amerykanie pozostali w tyle – nie tylko zresztą za
Europą Zachodnią, ale również za Rosją. To, a także
rosnące zagrożenie wybuchu konfliktu pomiędzy
Stanami Zjednoczonymi a Chińską Republiką
Ludową zaowocowało awaryjnym uruchomieniem
nowych programów, które mają na celu
szybkie zwiększenie potencjału lotnictwa morskiego.
To właśnie na barkach grup lotniczych
lotniskowców może spoczywać spora część zadań
w razie ewentualnego konfliktu.
Jak poinformował wydział prasowy US Navy
w odpowiedzi na pytania przesłane przez media
specjalistyczne w czerwcu br., pociski
AIM-174B osiągnęły gotowość operacyjną
i znajdują się w jednostkach. Lakoniczny komunikat
de facto nie przyniósł wielu informacji,
ale wszystko wskazuje na to, że pierwsze
pociski trafiły do dywizjonów grupy lotniczej
lotniskowca USS Carl Vinson (CVN 70), który
wówczas brał udział w ćwiczeniach RIMPAC
2024. Oznacza to jednocześnie, że prowadzony
– notabene niejawnie – od kilku lat program
wzmocnienia uzbrojenia „powietrze-powietrze”
samolotów wielozadaniowych F/A-18E/F
Super Hornet został pomyślnie zakończony.
Podczas początkowej fazy ćwiczeń RIMPAC
2024 makiety gabarytowo-masowe pocisku
oznaczonego NAIM-174B (N oznacza doświadczalny
status broni, która została dostosowana
do nowych zadań poprzez konwersję oryginalnej),
podwieszone pod F/A-18E/F, zostały sfotografowane
przez amerykańskich spotterów na
terenie bazy lotniczej Pearl Harbor–Hickam na
Hawajach. Zostały także publicznie zaprezentowane
w hangarze lotniskowca USS Carl Vinson
podczas dnia otwartego w bazie na Hawajach.
Co ciekawe, Super Hornet miał jednocześnie podwieszone
makiety gabarytowo-masowe innych,
standardowych, typów pocisków „powietrze-powietrze”
– AIM-9X Sidewinder i AIM-120 AMRAAM.
Są to obecnie najlepsze jakościowo zdjęcia nowej
broni. Wcześniej, w mediach społecznościowych,
pojawiały się pojedyncze fotografie makiet
gabarytowo-masowych AIM-174B podwieszonych
pod F/A-18E/F w pobliżu bazy lotniczej
China Lake w Kalifornii – jest to znany ośrodek
doświadczalny lotnictwa morskiego w zachodniej
części Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadzi
się m.in. próby uzbrojenia. Z kolei pierwsze
zdjęcia – także w mediach społecznościowych
i grupach dyskusyjnych zrzeszających spotterów
– pojawiły się jeszcze latem 2018 r. Oznacza to, że
projekt jest realizowany od wielu lat i obecnie
osiągnął dojrzałość, czego skutkiem jest lipcowy
komunikat US Navy. Niestety, nie informował on,
czy podczas ćwiczeń planowane były bojowe
odpalenia nowych pocisków.
❚ Z okrętów na samoloty
RTX AIM-174B to rzadki przykład adaptacji okrętowego
pocisku przeciwlotniczego do nowej
roli, czyli uzbrojenia klasy „powietrze-powietrze”.
Stąd też formalne oznaczenie, gdyż dotychczasowa,
produkowana seryjnie, bazowa odmiana
nosi wojskowe oznaczenie RIM-174 Standard
SM-6 ERAM (Extended Range Active Missile).
Pierwsze egzemplarze trafiły na pokłady amerykańskich
okrętów – krążowników typu Ticonderoga
i niszczycieli rakietowych typu Arleigh Burke
– w 2013 r. Ich producentem, a także podmiotem
odpowiedzialnym za rozwój jest obecnie
66 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Okręty wojenne
Wizualizacja przedstawiająca pierwszą czwórkę fregat F126 Niedersachsen w morzu. Do 2034 r. powstać ma łącznie sześć tych dużych okrętów wielozadaniowych, które będą
stanowić awangardę Deutsche Marine przez kolejne trzy dekady.
Fregaty F126 – przyszłość Deutsche Marine
Tomasz Grotnik
3 czerwca w stoczni NVL Group
Peene-werft w Wolgaście, w obecności
m.in. federalnego ministra obrony
Borisa Pistoriusa, położono stępkę
fregaty Niedersachsen. To pierwsza
jednostka nowego typu F126,
budowanego dla Deutsche Marine.
Droga do rozpoczęcia fazy produkcyjnej
tego programu była długa i zawiła.
Zainicjowana przed ponad dekadą
planem budowy okrętów wielkości
korwety, zostanie przekuta w metal
pod postacią fregat o wyporności
ok. 10 000 ton i długości 166 m,
a więc w praktyce odpowiadających
niszczycielom. Będą to największe
jednostki bojowe zbudowane
w Republice Federalnej Niemiec.
Ilustracje w artykule: Damen Naval, thyssenkrupp
Marine Systems/Peter Neumann,
MTG Marinetechnik, Bundeswehr/Stefan Ramroth,
Bundeswehr/Hofmann, Bundeswehr/Sebastian
Moldt, Rheinmetall, Leonardo, Atlas Elektronik.
Deutsche Marine zupełnie niedawno
przyjęła do eksploatacji cztery duże fregaty
typu F125 Baden-Württemberg
(2019–2022), może zatem zastanawiać kolejna
miliardowa inwestycja w okręty tej samej klasy.
W istocie będą to różne jednostki. F125 powstały
z myślą o misjach stabilizacyjnych w rejonach
odległych od macierzystych baz. Z kolei najnowsze
okręty mają być odpowiedzią na różnorodne,
znane dziś, jak też nieprzewidywalne
obecnie, przyszłe scenariusze operacyjne. Bowiem
w ostatnim czasie misje i zadania Bundeswehry
wymagają szerokiego zakresu zdolności
bojowych, które można elastycznie dostosowywać
do konkretnych wymagań. Ponadto politycy
w Berlinie oczekują zapewnienia możliwie
największej liczby zróżnicowanych i skalowalnych
opcji działania. To właśnie konieczność stawienia
czoła tym żądaniom doprowadziła do
wzrostu zakresu wymagań wobec fregat F126,
a to przełożyło się na ich konstrukcję, koncepcję
użycia i w konsekwencji wielkość.
Budowa fregat typu F126 ma ogromne znaczenie
nie tylko dla Sił Zbrojnych Republiki Federalnej
Niemiec, ale również dla tamtejszego przemysłu.
Choć – wyprzedzając fakty – na czele
konsorcjum wykonawczego programu stoi firma
zagraniczna, ok. 70% wartości dodanej umowy
ma przypaść ponad 65 podmiotom lokalnym.
Przy tym kontrakt zakłada, że z tej kwoty ok. 30%
zarobią spółki małej i średniej wielkości.
❚ Od korwety do niszczyciela
Początek rozważań o perspektywicznym nawodnym
okręcie bojowym średniej wyporności
MÜKE (Mittlere Überwasserkampfeinheit) przypada
jeszcze na rok 2009. Wówczas w Federalnym
Biurze Techniki Wojskowej i Zakupów
Obronnych (Bundesamt für Wehrtechnik und
Beschaffung, BWB; w 2012 r., po połączeniu
z Bundesamt für Informationsmanagement und
Informationstechnik, czyli Federalnym Urzędem
ds. Zarządzania Informacją i Technologii Informacyjnych,
powstał Bundesamt für Ausrüstung,
Informationstechnik und Nutzung der Bundeswehr
– Federalny Urząd ds. Sprzętu, Technologii
Informacyjnych i Wsparcia Bundeswehry,
dalej BAAINBw) sformułowano „Wymagania
operacyjne K131” (Operative Forderungen
K131). Były to wstępne wytyczne do projektowania
serii jednostek, mających towarzyszyć
korwetom typu K130 Braunschweig, przeznaczonym
do zastąpienia wycofywanych ścigaczy rakietowych
typu 143 Albatros. Oczekiwano, że
K131 pojawią się najwcześniej dekadę później
i wypełnią lukę operacyjną, wynikającą z ograniczeń,
jakie niesie system walki korwet K130 oraz
zastąpią drugą serię Schnellbootów typu 143A
Gepard. Zakładano przy tym, że będą eksploatowane
do połowy stulecia, a więc w chwili opracowania
wymagań operacyjnych horyzont czasowy
był ogromny. W takich realiach trudno
jednoznacznie przewidzieć, z jakimi zagrożeniami
i scenariuszami misji przyjdzie się zmierzyć
perspektywicznym okrętom. To właśnie z tego
powodu przyjęto co do zasady, że poza bazową,
„sztywną” częścią systemu walki, pewne zdolności
pojawią się wraz z zastosowaniem modułów
zadaniowych. Idea ta nie była nowa, ale skala jej
zastosowania na okręcie niemieckim już tak.
Modułowość jest też efektem ograniczenia liczebności
floty i personelu pływającego.
70 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl

Okręty wojenne
Korweta Hetʹman Iwan Mazepa rozpoczęła próby morskie. Do jej przekazania WMS ZSU potrzeba jeszcze trochę czasu. Nie jest przy tym oczywiste, czy warto się z tym spieszyć
w obliczu obecnej sytuacji wojskowo-politycznej w regionie Morza Czarnego.
Pierwsza ukraińska korweta wyszła w morze
Analiza filmu wskazuje, że na przyszłym metodą stopniowego wzmacniania jej potencjału,
którą kijowskie Ministerstwo Obrony reali-
okręcie flagowym WMS ZSU zainstalowano
niemal kompletny system walki. zuje w ramach Państwowego Programu Rozwoju
Uzbrojenia i Techniki Wojskowej do 2021,
Wyjątek stanowią kierowane pociski przeciwokrętowe.
Pozostałe sensory oraz efektory można a potem do 2035 r.
już zidentyfikować i porzucić snute do niedawna Ze względu na możliwości finansowe i ograniczenia
techniczne oraz technologiczne tam-
domysły. Korweta wymaga jeszcze zapewne licznych
prac związanych z końcowym wyposażaniem
(z zewnątrz widać brak powłok antypoślitegię
„floty drobnoustrojów”, ponieważ uznano,
tejszych zakładów stoczniowych, wybrano strazgowych
na pokładach i lądowisku). Do tej pory że małe i zwrotne kutry artyleryjskie mogą skutecznie
walczyć z większymi okrętami oraz być
nie podano też do publicznej wiadomości informacji
o kontraktach dotyczących amunicji do trudnym celem. Nie podejmowano prób produkcji
większych jednostek, choć ich projekty
systemów uzbrojenia. Znacznie więcej czasu niż
dokończenie okrętu zajmą państwowe próby były prezentowane w trakcie różnych konferencji
i wystaw uzbrojenia. Natomiast rozpoczęta
zdawczo-odbiorcze i osiągniecie przez załogę
oraz jednostkę gotowości bojowej. W listopadzie w maju 2011 r. budowa korwety Wołodymyr Wełykyj
rodzimego proj. 58250 zakończyła się po-
2021 r. pierwsi marynarze ukraińscy przeszli szkolenie
wstępne na tureckiej korwecie TCG Kınalıada
(F514) typu Ada, a w drugiej połowie 2022 r. w stoczni-bankrucie PAT Czornomorśkyj sudnorażką,
a bloki jej kadłuba niszczeją od lat
zaczęto formowanie załogi prototypu.
budiwnyj zawod w Mikołajowie.
Zdaniem pierwszego dowódcy okrętu, kmdr. W latach 2016–2023 pod banderę z tryzubem
trafiło osiem małych artyleryjskich kutrów
por. Wołodymyra Uhlinśkiego, jednostka jest
gotowa w około 70–80% i – mimo zeszłorocznych
zapowiedzi głównodowodzącego WMS WiT 4/2015) i dwa opancerzone kutry desanto-
opancerzonych proj. 58155 Gjurza-M (szerzej
ZSU wadm. Ołeksija Nejiżpapy – do jej przekazania
niemal na pewno nie dojdzie do końca tego 10/2018), których większość zniszczyli lub przewo-szturmowe
proj. 58503 Kentawr-ŁK (WiT
roku. Nawiasem mówiąc, w obecnej sytuacji polityczno-militarnej
trudno orzec, czy fakt ten bęnie
z tą strategią miał także powstać system
jęli Rosjanie w trakcie działań wojennych. Zgoddzie
miał korzystne skutki dla Sił Zbrojnych dozoru wybrzeża i wykrywania celów. Ponadto
Ukrainy (SZU), czy też stanie się ich problemem. w ramach I etapu przewidziano stworzenie mobilnego
rakietowego systemu obrony wybrzeża
❚ Na drodze odbudowy WMS ZSU
RK-360MTC Neptun. Jednak w trakcie eksploatacji
ujawniono szereg niedociągnięć tej koncep-
Zdziesiątkowana stratami poniesionymi w wyniku
rosyjskiej aneksji Krymu, a wcześniej wieloma
latami niedofinansowania, flota wojenna skiego przemysłu zbrojeniowego. W związku
cji, jak też problemy z jakością wyrobów ukraiń-
Fotografie w artykule: Siły Morskie Sił Zbrojnych
Ukrainy, Biuro Prasowe Prezydenta Ukrainy. naszego wschodniego sąsiada jest odmładzana z tym zdecydowano nie rozwijać własnych
Tomasz Grotnik
Prototypowa korweta, pierwsza z dwóch
budowanych w Republice Turcji dla
Wijśkowo-morśkich sył Zbrojnych sył
Ukrajiny (WMS ZSU), rozpoczęła próby
morskie. Choć pierwsza informacja
o tym fakcie pojawiła się już 29 maja br.,
wszystko wskazuje na to, że była
przedwczesna i chodziło wówczas
o zmianę położenia okrętu w basenach
stoczniowych lub pierwszy, krótki rejs
„rozruchowy”. Natomiast 5 lipca
Dowództwo WMS ZSU opublikowało
film nagrany na Morzu Marmara,
stanowiący formalne potwierdzenie
faktu zainicjowania testów zakładowych
prototypu. Budowa okrętu wchodzi
w ostatnią fazę.
78 Wojsko i Technika • Lipiec 2024
www.zbiam.pl