Gazeta Chełmińska 137

More documents

Recommendations

Info

2 DZIEŃ DOBRYCzas zadumyi refleksjiPIOTR DRĄŻEKRadny Miasta ToruniaListopadowe chłody, mgły i cichewieczory przypominają namo zbliżającym się Święcie WszystkichZmarłych – dniu, który pozwalazatrzymać się w codziennymbiegu i spojrzeć na życie z perspektywyprzemijania. Cmentarze,zwykle opustoszałe i ciche, rozświetlająsię tysiącami zniczy, a zapachświeżych chryzantem tworzyniepowtarzalną atmosferę. Ludzieprzychodzą całymi rodzinami, byuczcić pamięć tych, którzy odeszli.To czas, w którym każdy krokmiędzy grobami przypomina namo kruchości życia, a blask zniczysymbolizuje zarówno pamięć, jaki nadzieję, że śmierć nie jest końcem.Święto Zmarłych jest głębokozakorzenione w polskiej tradycji.W naszej kulturze szacunek dlazmarłych jest niezwykle istotny,a ten dzień staje się momentemszczególnej refleksji nad życiemi przemijaniem. Wspominamynie tylko najbliższych członkówrodziny, ale także dawnych przyjaciół,sąsiadów oraz osoby, którepozostawiły ślad w naszej codzienności.Spacerując po cmentarzach,widzimy, jak wiele osób pielęgnujepamięć o swoich zmarłych, przynosząckwiaty, zapalając lampkii porządkując groby. To gesty, którepokazują, że pamięć nie zna granicczasu ani przestrzeni.W czasach kulturowych zmianoraz wzrostu popularności zachodnichtradycji, takich jak Halloween,Święto Zmarłych zachowujeswój głęboko intymny charakter.Mimo że młodsze pokolenia corazchętniej świętują Halloween, 1listopada pozostaje dniem pełnymduchowej refleksji i szacunku. Toczas wyciszenia i wdzięczności –za wspomnienia i chwile spędzonez bliskimi, które nas ukształtowały.W ten wyjątkowy dzień wartozatrzymać się i uświadomić sobie,że choć śmierć jest częścią życia,pamięć o tych, którzy odeszli, pozostajewiecznie żywa w naszychsercach.stopka redakcyjnaRedakcja „Gazety Chełmińskiej”Złotoria, ul. 8 marca 28redakcja@gazetachelminska.plWydawcaFundacja MediumRedaktor naczelnyRadosław RzeszotekZastępczyni redaktora naczelnegoKinga Baranowska (tel. 796 302 471)Redaktor wydaniaKinga BaranowskaZdecyduje FiladelfiaRADOSŁAW RZESZOTEKRedaktor naczelny Tylko ToruńMało kto by się spodziewał, żeod mieszkańców partnerskiegomiasta Torunia w Stanach Zjednoczonychzależeć będzie bezpieczeństwojego mieszkańców.Filadelfia, bo o nim mowa, to największemiasto stanu Pensylwania,który według sondaży będzie jednymz najważniejszych podczaswtorkowego głosowania w wyborachprezydenta USA. Pensylwaniaokreślana jest mianem „swingstate”, czyli „stan wahający się”.Skomplikowany system głosowaniaw amerykańskich wyborachprezydenckich premiuje zwycięzców– kto wygra w wybranymstanie choćby jednym głosem, tenbierze całą stanową pulę głosówelektorskich. Pensylwania ma ichaż dziewiętnastu. Zdaniem komentatorówamerykańskiej scenypolitycznej to właśnie głosy wyborcówz Pensylwanii zdecydują,czy prezydentem zostanie KamalaHarris, czy Donald Trump.Dlaczego wybór prezydentanaszego najpotężniejszego sojusznikajest dla naszego bezpieczeństwaważny, nikomu tłumaczyćnie trzeba. Kandydat Republikanówwielokrotnie wypowiadał sięna temat Władimira Putina i jegodziałań z wielką atencją i podziwem.Jednym z jego najważniejszychpostulatów jest wstrzymaniewsparcia dla Ukrainy. Jawniewyraża też niechęć wobec NATO,a jego ewentualny zastępca, JamesDavid Vance, mówi o koniecznościwycofania amerykańskich wojskz Europy. Wszystko to składa sięna ponury obraz przyszłości Europy,którą Donald Trump gotów jestporzucić i oddać pod wpływ Rosji.Tymczasem z Kremla raz po razsłychać głosy, że kiedy armia rosyjska„skończy z Ukrainą”, przyjdzieczas „zająć się Polską i krajami bałtyckimi”.Choć sondaże wskazują, żewśród wyborców Pensylwanii minimalniewiększą popularnościącieszy się Trump, to jednak wierzę,że okażą się one błędne. A myw Toruniu będziemy mogli cieszyćsię z tego, że Bulwar Filadelfijskibędzie wciąż kojarzył nam się wyłączniedobrze.Dział informacjiPiotr GajdowskiMagdalena Witt - RatowskaArkadiusz WłodarskiKorektaPiotr GajdowskiREKLAMAKinga Baranowska(GSM 796 302 471)reklama@pozatorun.plSkładStudio Gazeta ChełmińskaDrukWakacjeILONA TERMIŃSKAprezes KS Apator ToruńZakończył się sezon żużlowy,ale brak meczy nie oznacza dlanas spokojnego okresu. Podsumowaniesezonu za nami, brązowymedal wraz z pucharem na honorowymmiejscu, a przed namipodsumowania finansowe i zakończenieroku obrachunkowego. Wydajesię, że udało nam się stworzyćponownie „modę na żużel”, kibicechętniej zapełniali trybuny Motoarenyi wspaniale dopingowali naszychzawodników. Pierwsza częśćsezonu była nerwowa i nieprzewidywalna,dla niektórych ekspertówdrużyna już była kandydatemdo spadku. Udało się te trudnościprzejść i sportowo pozytywniezamknąć sezon. Ale zawsze najtrudniejszesą sprawy finansowe.Zmiany zapowiadane przed wyboramiw finansowaniu działalnościsportowej nas jeszcze nie objęły,bo wszelkie umowy zawieramyprzed rozpoczęciem rozgrywek,a w naszym przypadku to na przełomieroku. W sezonie musieliśmyradzić sobie sami, bazując na długoletniejwspółpracy z firmami,jednocześnie poszukując nowychsponsorów i licząc na frekwencjęna Motoarenie. A poszukiwaniesponsorów w trudnej rzeczywistościrynkowej nie jest proste.Osoby decyzyjne „muszą chcieć”zaangażować się w tego rodzajupromocję, kochać sport i widziećkorzyści płynące ze sponsoringu.Zazwyczaj są to lokalni biznesmeni,dla których najważniejszyjest aspekt lokalizacji klubu – że toNASZ, toruński, z którym związanisą od wielu lat. Wynik sportowyjest również niezwykle istotnyi pomaga w negocjacjach. O wieletrudniej jest znaleźć sponsora tytularnego,bo oczekiwania są jużbardzo wysokie, zwykle po jedneji drugiej stronie. Przedstawiamyoferty współpracy, ale jeszcze niemamy odzewu. Duże spółki z regionudo tej pory nie wykazywałyzainteresowania, ale liczymy, żeto się zmieni. Bo inwestowaniew sport to nie tylko zwroty marketingowe,ale zaangażowanie w lokalną,sportową społeczność.Express Media Sp. z o.o.ISSN 4008-3456Redakcja nie odpowiada za treśćogłoszeń.***Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawyz dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskimi prawach pokrewnych FundacjaMEDIUM zastrzega, że dalsze rozpowszechnianiemateriałówopublikowanych w “GazecieChełmińskiej” jest zabronione bez zgodyNastępnynumer już4 grudniawydawcy.Szukaj nas w sklepach i urzędach oraz na www.pozatorun.plGazeta Chełmińska . 6 listopada 2024
Zadanie realizowane w ramach IV etapu operacji pn. „Król Jesiotr – Wielki powrót Króla Polskich rzek na europejskie stoły.” Współfinansowane z Funduszy Europejskich dla Rybactwa na lata 2021 - 2027Prawdziwie królewska rybaStarsza niż dinozaury, o długości rekina i wadze żubra. Jeszcze 100 lat temu w polskichrzekach pływała taka ryba. Poznajcie jesiotra, króla Wisły i OdryKinga Baranowska | fot. Organizacja Producentów Ryb Jesiotrowatych / Kaiser CaviarPrzeżył T-Rexa, pojawiał sięna stołach królewskich i cesarskichi dożywał nawet 140lat. Niepodzielnie panował w Wiślei obok łososia był najbardziej cenionymgatunkiem ryby w Polsce.Jesiotr. Dziś objęty ścisłą ochronągatunkową i od 2001 r. posiadającystatus zanikłego na terenie Polski.Jak to się stało, że jesiotr – takpopularny w kuchni staropolskiej –zniknął z naszych stołów?Maksymalna długość ciała jesiotrówbałtyckich dochodziła do 5metrów, a waga do 600 kilogramów.Mogły one dożyć nawet 140 lat.Wykluwały się w górnych odcinkachrzek, a następnie spływały domorza, gdzie czekały na osiągnięciedojrzałości płciowej, czyli nawet dowieku 16-18 lat. Po tym czasie wracaływ miejsce, w którym wyklułysię z ikry – tak, doskonale je pamiętały.Jesiotry odżywiają się głównielarwami owadów, skorupiakamiczy mięczakami, a w późniejszymokresie także małymi rybami.W rzekach spędzają do 4 lat, większośćczasu bytując jednak w morzu.Ich cechą charakterystyczną sąpłytki kostne, ułożone wzdłuż ciałai tworzące zewnętrzny pancerz.– Jesiotry nie mają łusek, tylkopłytki kostne. Tak jak wyglądajądziś, ukształtowały się 200 mlnlat temu. Nie ma na świecie ryby,która byłaby podobna do jesiotra.To gatunki długowieczne, mogąceosiągać ogromne rozmiary i wagękilkuset kilogramów, a nawet kilkuton – mówi dr Andrzej Kapustaz Instytutu Rybactwa Śródlądowegow Olsztynie.Ryby jesiotrokształtne pojawiłysię na Ziemi około 300 mlnlat temu. Współczesne wyglądająniemal dokładnie tak samo jak te,które żyły 200 mln lat temu, dlategoczęsto mówi się o nich „żyweskamieliny”. Jesiotry bałtyckie przetrwaływymieranie dinozaurów –pokonał je człowiek i jego ekspansywnagospodarka. Dziś naturalniewystępują tylko wzdłuż atlantyckiegowybrzeża Ameryki Północnej.Nie zawsze tak jednak było. Mięsojesiotra już w czasach starożytnychuchodziło za przysmak; w Chinachzłowione jesiotry oddawane byłyna dwór cesarski, a we Francji, Anglii,Niemczech i Rosji stanowiływyłączną własność królów i książąt.Od wczesnego średniowieczajednymi z najważniejszych rzekw Europie dla jesiotrów były Wisłai Odra. Archeolodzy odkryli,że już w X wieku rybacy z okolicdzisiejszego Gdańska poławiali jesiotry– w olbrzymich ilościach. OdXVI do XVIII wieku jesiotry trafiałygłównie na stoły magnackie,a potrawy z ich mięsa należały donajwykwintniejszych. Kawior pozyskiwanyz jesiotrów sprzedawanybył m.in. na dwór carski w Petersburgu.Jesiotrzyna, czyli mięsoz jesiotra, powszechnie występowaław kuchni staropolskiej. Legendymówią, że w pewnej wsi przy ujściuDrwęcy łapano tyle jesiotrów, żeich ikrą karmiono świnie [za: MagdalenaKasprzyk-Chevriaux, „O zapomnianymdostatku jesiotrów”].W Polsce ostatniego jesiotra złowionow 1965 r. pod Chełmnem.Okaz mierzył 281 cm i ważył 135kg. Gatunek w 1970 r. uznano zacałkowicie wymarły.– Przyczyn wyginięcia jesiotrabyło kilka. Zaliczamy do nichprzede wszystkim przełowienie.W XIX wieku nastąpił gwałtownyskok cywilizacyjny, przyrost ludności,rozwój miast i przemysłu. Siłąrzeczy wpłynęło to na zanieczyszczeniarzek, które spowodowały, żeefektywność tarła jesiotrów gwałtowniespadła. Istotne w wyginięciujesiotrów było też przekształcanieich siedlisk i tworzenie zabudowyhydrotechnicznej. Zaczęliśmy kanalizowaćrzeki i przekształcać rzekimeandrujące w kanały. Jesiotryutraciły przez to większość siedlisk.W 1936 r. wprowadzono całkowitąochronę jesiotrów, ale na niewielesię to zdało, bo po wojnie dalejodbywały się przyłowy. Rzeki przezwiele dziesiątków lat były w bardzozłym stanie chemicznym, dopierow latach 90. zaczęto podejmowaćdziałania w związku z zanieczyszczeniemwód – tłumaczy dr AndrzejKapusta.Zła jakość wód nie jest jednaknajwiększą przeszkodą dla jesiotrów.– W przypadku Wisły głównymproblemem dla jesiotrów jest zaporawe Włocławku, której nie sąw stanie pokonać. One nie lubią takichbudowli, nie potrafią pokonywaćspiętrzeń – dodaje dr AndrzejKapusta. – Sprawdziliśmy jednak,że nawet poniżej Włocławka sąfragmenty Wisły, które spełniająkryteria miejsc rozrodu jesiotrów,np. Dolna Drwęca. Liczymy, że jesiotrytam znajdą sobie miejsce dorozrodu.Od kilku dekad w Polsce podejmowanesą próby odtworzeniapopulacji dzikiego jesiotra, m.in.na Warmii i Mazurach, PojezierzuBrodnickim i w Wielkopolsce.Pierwsze próby podjęto już w 1996r. w ramach Konwencji o OchronieMorza Bałtyckiego HELCOM. Od2005 r. prowadzone są eksperymentalnezarybienia jesiotrem ostronosym.Prace koordynuje Instytut RybactwaŚródlądowego w Olsztyniewe współpracy z Instytutem EkologiiWód i Rybactwa Śródlądowegow Berlinie oraz OrganizacjaProducentów Ryb Jesiotrowatychw Toruniu. W latach 2021-2022Instytut Rybactwa Śródlądowegowraz z WWF wypuścił do polskichrzek ok. 100 tys. kilkumiesięcznychjesiotrów.– W Polsce w trzech ośrodkachmamy ryby dojrzewające: w Olsztynie,Rutkach i Grzmięcy. Wypuszczamyte ryby i śledzimy trasyich migracji dzięki specjalnymnadajnikom. Prowadzimy działaniamające na celu ograniczenienieintencjonalnych połowów tychryb, organizujemy także szkoleniana temat hodowli jesiotrów. Programodtworzenia jesiotrów zatemdziała, ale bardzo ciężko jest pozyskiwaćśrodki na nasze działania.Jesteśmy jednak dobrej myśli, bopierwsze efekty już widać. Mamyinformacje o pierwszych osobnikach,które wracały do Odry –mówi dr Andrzej Kapusta.Przywrócenie jesiotra jest działaniemczasochłonnym, ponieważtrzeba czekać, aż ryby osiągnądojrzałość płciową, by mogły sięrozmnażać. Podobnie niełatwymzadaniem jest hodowla gatunkówkonsumpcyjnych.– Hodowla jesiotra nie jest łatwymzadaniem. Trzeba pogodzićze sobą dwa sprzeczne parametrywody. Musi być ona relatywnie ciepła,a jednocześnie dobrze natleniona– opowiada Ryszard Szczepaniakz Gospodarstwa Rybackiego„Sugajno”. – Najpierw trzeba wyhodowaćrodziców, potem od nich pozyskaćto, co zostanie zapłodnionei stanie się maleńkimi jesiotrami.Od narodzin do „talerza” upływaod 3 do 4 lat. Trzeba być cierpliwym.Można więc powiedzieć, żejesiotr to taki slow food.O ile jednak jesiotrów hodowlanychnie zabraknie, o tyle na świeciedzikich jesiotrów ubywa.– Musimy je chronić, jeśli chcemyzachować tę rybę w naszychwodach. Mamy przykłady krajów,gdzie restytucja jesiotra się powiodła,np. we Włoszech w rzece Padjesiotr zaczął się już rozmnażać.Napawa nas to optymizmem i dajenadzieję, że i u nas jesiotra uda sięprzywrócić. Musimy być jednakcierpliwi, aby zobaczyć efekty –podsumowuje dr Andrzej Kapusta.Jesiotra kupić możecieu Ryszarda Szczepaniakaw Gospodarstwie Rybackimw miejscowości Sugajnokoło Brodnicy
Page 1: BEZPŁATNA GAZETA CHEŁMIŃSKA | NR
Page 6 and 7: 6 TEMAT NUMERUFaktury widmoKlienci
Page 8: 8 GMINYParalotniarz na drzewieNieco
Page 11 and 12: POWIAT11Nagrodzono nauczycieliZ oka
Page 13 and 14: Drogowe działaniaInwestycje drogow
Page 15: LUDZIE15Prezenty zamiast bombJeżd

Gazeta Chełmińska 137

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template ?