14.01.2013 Views

dÿ gö lÿø öz rÿ mil li ko man - İdman

dÿ gö lÿø öz rÿ mil li ko man - İdman

dÿ gö lÿø öz rÿ mil li ko man - İdman

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Азярбайъан­Республикасынын<br />

Эянъляр­вя­Идман­Назирлийи<br />

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­Айлыг­идман­няшри­­­­­­­­­­­­­­­­№ 03(03), may 2009<br />

Сящ. 5<br />

­A­zяr­bay­can­Pre­zi­den­tiqa­<strong>li</strong>b­lяr­lя­gю­rцш­dц<br />

Сящ. 10<br />

­Bal­tik­sa­hi­<strong>li</strong>n­dяta­ri­xi­zя­fяr


Эянъляр вя Идман<br />

Назирлийинин<br />

айлыг няшри<br />

Редаксийа щейяти:<br />

Азад рящимов<br />

Исмайыл Исмайылов<br />

Миркамил рящимов<br />

Искяндяр Шякински<br />

Габил Мещдийев<br />

Ирадя рцстямзадя<br />

Айдын Мяммядов<br />

ъябрайыл Щясянов<br />

ниъат Щясянов<br />

Мцталиб Щясянов<br />

нцвяр Хасыйев<br />

Бурахылышын редактору:<br />

Габил Мещдийев<br />

Мцхбирляр:<br />

бяхтийар Мяммядов<br />

вцгар Мяммядов<br />

Яли Фяряъов<br />

камран Щаъы<br />

Фидан Ялийева<br />

Фотограф:<br />

дилавяр няъяфов<br />

Дизайнер:<br />

вяфадар Ялийев<br />

Корректор:<br />

Ариф Мяммядов<br />

Оператор:<br />

Айсел Азадова<br />

Телефон: 434-57-32, 510-53-10<br />

Факс: 510-53-10<br />

Емаил: идман32@маил.ру<br />

идман32@bakinter.net<br />

Бу сайымызда...<br />

Øÿõñèééÿò âÿ çàìàí ­................................................................................. 1<br />

­A­zяr­bay­can­Pre­zi­den­ti­qa­<strong>li</strong>b­lяr­lя­gю­rцш­dц­................................................ 5<br />

­A­zad­Rя­hi­mov:­­“Qa­zan­cы­mыz­яha­<strong>li</strong>­nin­fi­zi­ki­saь­lam­lы­ьы­dыr”­...................... 6<br />

A­zяr­bay­can­Pre­zi­den­tiнин­сярянъамы­иля­тялтиф­едилянляр­­......................... 9<br />

Gяnc­lяr­vя­id­<strong>man</strong>­na­zi­ri­Azad­Rя­hi­mo­vun­Иran­sя­fя­ri­­............................. 9<br />

­Bal­tik­sa­hi­<strong>li</strong>n­dя­ta­ri­xi­zя­fяr­..................................................................... 10<br />

S­ta­tis­ti­ka:­Kim­lяr­рекорда­йахындыр?­­...................................................... 11<br />

5­il­<strong>li</strong>k­til­si­mi­du­nay­sa­hi­<strong>li</strong>n­dя­qыr­dы­lar­­.................................................... 12<br />

Cц­do­чu­la­rы­mыz­яnя­nя­ni­da­vam­et­di­rir­­.................................................... 13<br />

A­zяr­bay­can­Res­rub­<strong>li</strong>­ka­sы­nыn­Вa­hid­Иd­<strong>man</strong>­Тяs­ni­fa­tы­­............................. 14<br />

­O­tцs­tц­hok­ke­yi­mi­zin­40­i<strong>li</strong>­­...................................................................... 15<br />

Av­ro­pa­da­id­<strong>man</strong>­dя­yяr­lя­ri­ne­cя­hя­ya­ta­ke­чi­ri­<strong>li</strong>r?­­................................. 16<br />

Юtяn­ayыn­яsas­ha­di­sя­lя­ri­­....................................................................... 17<br />

May­ayы­nыn­Иd­<strong>man</strong>­tяq­vИm­­....................................................................... 18<br />

Иd­<strong>man</strong>­kцt­lя­vi­цn­siy­yяt­vя­tяb­<strong>li</strong>­ьat­va­si­tя­si­ki­m­.................................... 19<br />

Faiq­Qa­ra­yev:­“A­zяr­reyl”­-­bir­mar­ka­dыr”­­............................................... 20<br />

Çàìàí,­ñÿáð­âÿ­èíàì...­­........................................................................... 22<br />

Azяr­bay­can­id­ma­nы­Мil­<strong>li</strong>­Еn­sik­lo­pe­di­ya­da­­............................................. 23<br />

A­zяr­bay­can­Gц­lяш­Fe­de­ra­si­ya­sы­­............................................................. 24<br />

­Ba­kы­шящяр­tibbи­Bя­dяn­tяr­bi­yя­si­dis­pan­se­ri­­....................................... 25<br />

­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­O<strong>li</strong>m­pi­ya­Eh­ti­yat­la­rы­Иx­ti­sas­laш­dы­rыl­mыш<br />

Uшaq-­Gяnc­lяr­ve­lo­si­ped­Mяk­tя­bi­­........................................................... 26<br />

“­tяh­sil”­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­Иd­<strong>man</strong>­Mяr­kя­zi­­....................................................... 27<br />

­dцn­ya­An­ti­do­pinq­Ko­dek­si­­..................................................................... 28<br />

“И­pяk­yo­lu”n­da­7­qы­zыl­me­dal!­­................................................................. 30<br />

Иd­<strong>man</strong>­mяk­tяb­lя­ri­nin­ыы­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­Oyun­la­rы­­......................................... 31<br />

­A­t­le­ti­kaмызын­ta­ri­xi­nя­гыса­bir­nя­zяr­­..................................................... 32<br />

Mil­<strong>li</strong>­id­<strong>man</strong>­oyun­la­rы­mыz­-­Чювкан­­­.......................................................... 33


Éàçû óëó þíäÿð, ñàüëûüûíäà Àçÿðáàéúàí èäìàíûíûí ÿí áþéöê ùèìàéÿäàðû<br />

îëìóø Ùåéäÿð ßëèéåâèí àíàäàí îëìàñûíûí 86-úû èëäþíöìöíÿ ùÿñð îëóíóð<br />

Leo nid Brej ne vin vя fat et mя si ilя<br />

ta lon- nюv bя <strong>ko</strong>m mu niz mi nя qя dяm<br />

qoy muш So vet Иt ti fa qыn da bю yцk dя yiшik<br />

<strong>li</strong>k lя rin nя fя si ye ni cя hiss olun ma ьa<br />

baш la mыш dы. Elя bu dюvr dя Azяr bay can<br />

Kom mu nist Par ti ya sы Mяr kя zi Ko mi tяsi<br />

nin bi rin ci ka ti bi Hey dяr Я<strong>li</strong> yev ye ni<br />

юl kя rяh bя ri Yu ri And ro po vun tя ki di<br />

ilя Mosk va ya yo la dцш dц. Onun la fяxr<br />

edir dik sя, in di qц rur la nыr dыq. Чцn ki<br />

SS RИ Na zir lяr So ve ti sяd ri nin bi rin ci<br />

mцa vi ni ki mi yцk sяk, la kin ey ni za <strong>man</strong>da<br />

mя su <strong>li</strong>y yя ti bi rя- beш ar tыq vя zi fя ni<br />

azяr bay can lы da шы ya caq dы. Am ma tяk<br />

bu na gю rя yox. Biz dяrk et mя sяk, чo xunu<br />

bil mя sяk dя, юl kя dя “<strong>ko</strong>m mu nizm<br />

цfцq lя ri” nin яsl hя qi qяt lя ri ni bi zя ba шa<br />

sal ma ьa чa lы шan bю yцk lя ri miz ne чя- neчя<br />

sя bяb sa yыr dы lar. Hяr gцn mяr kя zi<br />

May, 2009<br />

te le vi zi ya ilя ya yыm la nan “V rem ya” nы<br />

ona gю rя gюz lя yir dik ki, onun gюr dц yц<br />

iш lяr, de yя cя yi sюz lяr lя fяxr edяk. Axы,<br />

bun la ra Azяr bay can da юy rяn cя <strong>li</strong> ol muшduq:<br />

o, res pub <strong>li</strong> ka da hяr bir iшin яsas<br />

il ham ve ri ci qцv vя si, tяш ki lat чы sы, bir<br />

sюz lя, яsl rяh bяr idi.<br />

Hey dяr Я<strong>li</strong> ye vin юl kя tя sяr rц fa tыn da<br />

яn aьыr sa hя lя rя mя su <strong>li</strong>y yяt da шы dы ьы nы<br />

Azяr bay can da kim da nыш mыr dы vя “qurtar<br />

sa, o qur ta ra caq” de yяn lяr dя var<br />

idi. Bu sa hя lяr ara sыn da elя dя bю yцk<br />

gю rцn mя yя ni yя qin id <strong>man</strong> idi. An caq<br />

bu da шяr ti dir. Mosk va o<strong>li</strong>mpia da sыn dan,<br />

“a yы ba la sы” nыn gюz yaш la rы nы gю rяn dяn<br />

son ra id ma na bi ga nя qal maq mцm kцn<br />

dя de yil di. Bir dя, so vet hя ya tыn da<br />

id <strong>man</strong> vя яdя biy yat dan sa va yы, kю nцl<br />

ox шa ya caq elя bir шey qal ma mыш dы da.<br />

Øÿõñèééÿò<br />

âÿ<br />

çàìàí<br />

Ta rix bþ yök lÿ ri ni qa nu nauy üun luq lar la<br />

se чir. Am ma on la rûn dö чar ol du üu sû naqlar<br />

hÿr <strong>dÿ</strong>n “ni yÿ?” sual lû eti raz lar do üurur.<br />

Di gÿr yan dan ba xan da, baø qa cör <strong>dÿ</strong><br />

ola bil mÿz: se чil miø lÿr od -a lov, mÿh ru miyyÿt<br />

lÿr sû na üûn dan <strong>öz</strong>öaü чûx ma lû dûr lar ki,<br />

bþ yök lök ÿsil ol sun. Hey <strong>dÿ</strong>r ß<strong>li</strong> yev Azÿrbay<br />

ca na za ma nûn da vÿ ÿn mö <strong>rÿ</strong>k kÿb an larûn<br />

da ye tiø di. San ki prob lem lÿ <strong>rÿ</strong> qat laømaq<br />

onun alûn ya zû sû idi. Am ma hÿr øey<br />

ona gþ <strong>rÿ</strong> yax øû dûr ki, so nu, ÿn gþ zÿl na üûllar<br />

da ol du üu ki mi, yax øû lûq la bi tir vÿ bir<br />

<strong>gö</strong>n qÿ dir bi lÿn xalq lar onun öчön чûr pû nan<br />

ö<strong>rÿ</strong>k lÿ ri unut mur.<br />

­O­<strong>li</strong>m­pi­ya­zir­vя­sin­dяngя­lяn­sяs­lя<br />

Sюz yox ki, o<strong>li</strong>m pi ya oyun la rы bя шяriy<br />

yяt ta ri xi nin bю yцk kяшf lя ri sы ra sыn da<br />

yer alыr. Hяr bir id <strong>man</strong> чы hя ya tы bo yu bu<br />

bю yцk tяn tя nя nin iш ti rak чы sы ol maq is tяyir.<br />

Dцn ya ya hюkm et mяk is tя yяn lя rin<br />

bu bay ra mы da si ya si alя tя чe vir mя si<br />

tя bii idi.<br />

Ю tяn яs rin 80- ci il lя ri nin яv vя <strong>li</strong>n dя<br />

bey nяl xalq alяm яn bю yцk id <strong>man</strong> ka tak<strong>li</strong>z<br />

mi ilя цz -ц zя qal mыш dы. Ame ri ka lы larыn<br />

Mosk va О<strong>li</strong>mpia da sы nы boy <strong>ko</strong>t et mяsi<br />

iz siz юtцш mя yя cяk di. SS RИ- dя Иs pa niya<br />

nыn sя fi ri vя zi fя si ni Bey nяl xalq<br />

O<strong>li</strong>m pi ya Ko mi tя si nin pre zi dent <strong>li</strong> yi nя<br />

йениъя dя yiш miш Xuan An to nio Sa maran<br />

чыn ilk iшi so nu gю rцn mя yяn bu bюhran<br />

dan чыx maq idi. Ye ni sta tus da Mosk-<br />

1


va ya ilk sя fя ri za ma nы o, bц tцn dip loma<br />

tik ba ca rы ьы nы iшя sa lыb hяll yo lu<br />

ax tar ma lыy dы. 1984- cц il o<strong>li</strong>mpia da sы nыn<br />

Los An ce le sя ve ril mя si az imiш ki mi,<br />

bun dan son ra kы nыn pay tax tы - SS RИ sяrhяd<br />

lя ri hяn dя vя rin dя olan da ha bir sяrt<br />

ka pi ta <strong>li</strong>st юl kя si nin - Ko re ya nыn mяr kяzi<br />

шя hя ri Seul ol ma lыy dы. Sa ma ranч, heч<br />

ol ma sa, son ra kы O<strong>li</strong>mpia da цчцn vя ziyyя<br />

ti yum шalt ma lыy dы. Onun so sia <strong>li</strong>z min<br />

baш iqa mяt ga hыn dan яn sяrt ca vab la<br />

qa yы da ca ьы da ha inan dы rы cы gю rц nцr dц -<br />

so vet dip lo ma ti ya sы nыn яbя di kur su<br />

be lяy di.<br />

М осквада BOK rяh bяr <strong>li</strong> yi ni яn yцksяk<br />

vя zi fя <strong>li</strong> шяxs ki mi Hey dяr Я<strong>li</strong> yev<br />

qar шы la dы. Sюh bяt яs na sыn da id ma nыn<br />

si ya sяt dяn kя nar qal ma sы na tя rяf dar<br />

ol du ьu nu de yяn Hey dяr Я<strong>li</strong> yev ame rika<br />

lы la rыn boy <strong>ko</strong>t ad dы mы na aш kar mяn fi<br />

reak si ya sы nы nц ma yiш et dir sя dя, so vet<br />

dюv lя tin dя fяrq <strong>li</strong> ya naш ma ol du ьu nu<br />

bil dir di. O, dip lo ma ti ya nыn mяш hur<br />

praq ma tiz mi nя xas ol ma yan tяrz dя,<br />

aш kar vя sя mi mi sюh bяt lя, hяm sюh bя tini<br />

de yi lяn lяr lя ba rыш ma ьa mяc bur et di.<br />

Hey dяr Я<strong>li</strong> yev so vet id <strong>man</strong> чы la rы nыn Los<br />

An ce le sя yol lan ma sы nыn bir чox sя bяblяr<br />

dяn asы lы ol du ьu nu vur ьu la ya raq, bu<br />

mя sя lя lя rin hяl <strong>li</strong>n dя BOK -un da rol<br />

oy na ya bi lя cя yi ni vя юl kя rяh bяr <strong>li</strong>y nin<br />

da nы шыq la ra ha zыr ol du ьu nu sюy lя di.<br />

Bu nun la hяm Sa ma ran чa “yox” de yilmя<br />

di, hяm so vet lя rin sцlh pяr vяr <strong>li</strong> yi<br />

nц ma yiш et di ril di, hяm dя ABШ hю kumя<br />

ti ye ni di lem ma qar шы sыn da qo yul du.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Tя bii ki, nя ABШ la zы mi tя mi nat la rы verdi,<br />

nя dя SS RИ okea nыn o ta yыn da kы<br />

Oyun la ra qa tыl dы. La kin ay dыn idi ки,<br />

SS RИ- dя “aь ter ro ra qыr mы zы ter ror” timsal<br />

lы si ya sяt ol ma ya caq. Si ya si cяb hяlяш<br />

mя dя id <strong>man</strong> ami <strong>li</strong>n dяn яl чя kil mя si<br />

isя hяt ta Seul O<strong>li</strong>mpia da sы яrя fя sin dя<br />

ya ran mыш bю yцk bey nяl xalq si ya si bюhra<br />

nыn ara dan qalx ma sыn da bю yцk rol<br />

oy na dы. Bu nun la SS RИ- dя baш ve rяn<br />

si ya si ye ni lяш mя ilя дяйишиклийя baш lamыш<br />

dцn ya da ba rыt qo xu su nu gцc lяn di rя<br />

bi lя cяk da ha bir sя bяb ara dan qalx mыш<br />

ol du.<br />

O nun id <strong>man</strong> da gюr dц yц iш lя rin miqya<br />

sы bu dur sa, gюr, da ha aьыr vя mя su <strong>li</strong>yyяt<br />

<strong>li</strong> sa yы lan di gяr sa hя lяr dя fяa <strong>li</strong>y yя ti-<br />

nin han sы mя qam la rы olub.<br />

Fя­da­kar­lыq­яmяl­dяgю­rцn­mя­<strong>li</strong>­dir<br />

Hey dяr Я<strong>li</strong> ye vi bu yюn dяn tяq dim<br />

et mя yi miz onun port ret ciz gi lя rin dя ki<br />

bю yцk lц yцn heч dя adi sюz lя rя sюy kяnmя<br />

di yi ni gюs tяr mяk dir. Be lя mi sal larыn<br />

sa yы ki fa yяt qя dяr dir. Иd <strong>man</strong> юz<br />

pro fi <strong>li</strong> vя ma hiy yяt yц kц ilя fяrq lя nir;<br />

bu na gю rя dя heч bir in san fяa <strong>li</strong>y yяt<br />

sa hя si ilя nя tяk rar la nыr, nя dя ta mamla<br />

nыr. Bu na gю rя dя onun юz tя mяl<br />

prin sip lя ri olur. Hey dяr Я<strong>li</strong> ye vin kursun<br />

da isя bu, mцs tя qil xяt dir vя yц kц<br />

dar чяr чi vя lяr lя mяh dud laш mыr. Bu nu<br />

gюr mяk цчцn, onun bя dяn tяr bi yя si nя<br />

ver di yi юnя mя diq qяt ye ti rib, So vet<br />

Azяr bay ca nы na rяh bяr <strong>li</strong>k et di yi dюv rя<br />

qay tы maq la zыm dыr.<br />

O, res pub <strong>li</strong> ka rяh bяr <strong>li</strong> yi nя gяl di yi<br />

dюvr dя Od lar yur du nun id <strong>man</strong> hя ya tы<br />

gur vaxt la rы nы ge ri dя qo yub, dur ьun luьa<br />

yu var lan maq яrя fя sin dяy di. Mц hari<br />

bя dяn son ra kы il lяr dя san ki ila hi vergi<br />

ilя hяr bir sa hя dя sыч ra yыш la in ki шaf<br />

edяn id ma nыn is ti qa mя ti dя yiш di ril mя<strong>li</strong>,<br />

bu rit mi qo ru yub in ki шaf et di rя cяk<br />

xц su si qя rar lar ve ril mя <strong>li</strong>, st ra te ji яsaslar<br />

hя ya ta ke чi ril mя <strong>li</strong>y di. 1971- ci il dя<br />

bu mя sя lя ni ple nu ma чы xa ran Hey dяr<br />

Я<strong>li</strong> yev Bя dяn Tяr bi yя si vя Иd <strong>man</strong><br />

Ko mi tя si nin qar шы sыn da bю yцk vя zi fяlяr<br />

qoy du. “Bя dяn tяr bi yя si nin kцt lяvi<br />

<strong>li</strong> yi nя nail ol ma lы, юl kя vя dцn ya da<br />

юn mюv qe yя чыx maq da qa baq cыl bя dяn<br />

tяr bi yя чi lя ri nя vя id <strong>man</strong> чы la ra kю mяk<br />

et mя <strong>li</strong> yik. Bu, id <strong>man</strong> cя miy yяt lя ri nin,<br />

hяm kar lar tяш ki lat la rы nыn, <strong>ko</strong>m so molun<br />

шя rяf iшi ol ma lы dыr” sюz lя ri bц tцn<br />

bюl gя lяr dя tя шяb bцs kar lыq tяk <strong>li</strong>f lя rinin,<br />

kцt lя vi <strong>li</strong> yin art ma sы nыn sя bяb ka rы<br />

ol du. Dюv rцn tя lя bi ilя ilk яv vяl stimul<br />

laш dы rыl mыш ar dы cыl ad dыm la rыn atыlma<br />

sы tя min edil di. Onun son ra dan parti<br />

ya yы ьыn ca ьыn da de di yi sюz lя rя diq qяt<br />

edяk: “Kцt lя vi id <strong>man</strong> iшi nin in ki шa fы na<br />

rяh bяr <strong>li</strong>k bю yцk si ya si яhя miy yя ti olan<br />

bir iш dir... Bu na gю rя, bя dяn tяr bi yя si<br />

vя id <strong>man</strong> ilk par ti ya юzяk lя rin dяn tutmuш<br />

ra yon, шя hяr vя vi la yяt tяш ki lat larы<br />

na dяk bц tцn par ti ya tяш ki lat la rы nыn<br />

diq qяt mяr kя zin dя ol ma lы dыr” - miq yas<br />

be lя bю yц dц. 1974- cц il dя “Res pub <strong>li</strong>ka<br />

da bя dяn tяr bi yя si vя id ma nыn vя ziyyя<br />

ti vя onu da ha da in ki шaf et dir mяk<br />

2 May, 2009


tяd bir lя ri haq qыn da” ve ril miш qя rar tez<strong>li</strong>k<br />

lя ye ni uьur la rыn tя mя <strong>li</strong> ni qoy du.<br />

Azяr bay can id <strong>man</strong> чы la rы nыn son ra kы<br />

res pub <strong>li</strong> ka, юl kя, qi tя vя dцn ya miqyas<br />

lы ya rыш lar da, o<strong>li</strong>m pi ya oyun la rыn da<br />

uьur la rы bu nun яya ni gюs tя ri ci si ol du.<br />

Azяr bay can da 600- dяn чox <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da<br />

oyu nu mey dan la rы is ti fa dя yя ve ril di.<br />

Чa tыш ma yan da elя bu idi. Za <strong>man</strong>,<br />

яmяk шя rai ti, hя ya tыn tя lяb lя ri, cя miyyяt<br />

dя yiш dik cя, kцt lя vi <strong>li</strong>k <strong>ko</strong>r tя bii <strong>li</strong>kdяn<br />

чы xa rыl ma lы vя ni zam lan ma lыy dы.<br />

Pe шя kar lыq la hя vяs kar lы ьa olan ba xыш larыn,<br />

on la rыn in ki шaf is ti qa mяt lя ri nin<br />

dя yiш mя si ye ni <strong>li</strong>k чi qя rar lar tя lяb edirdi.<br />

50-60- cы il lя rin kцt lя vi <strong>li</strong> yi nin azalma<br />

sы nыn qar шы sы nы al maq цчцn Azяr bay-<br />

ca nыn coь ra fi vя ilk nюv bя dя, <strong>mil</strong> <strong>li</strong>-<br />

mя nя vi xц su siy yяt lя ri nя zя rя alыnmaq<br />

la, sis tem <strong>li</strong> ad dыm lar atыl ma lыy dы.<br />

Mяhz Hey dяr Я<strong>li</strong> yev rяh bяr <strong>li</strong> yя gяldik<br />

dяn son ra uшaq- gяnc lяr id <strong>man</strong> mяktяb<br />

lя ri nin sa yы 60 -ы юt dц. Bu da gя lяcяk<br />

dя id ma nыn ye ni in ki шaf temp lя rindя<br />

is te dad la rыn sя mя rя <strong>li</strong> vя ge niш<br />

чe шid dя se чil mя si nя, qa lan la rыn isя<br />

saь lam bю yц mя si nя шя rait ya rat dы.<br />

Ki min bun dan ne cя fay da lan ma sы isя<br />

baш qa mюv zu dur.<br />

Qя rar lar tяk bu nun la bit mя di. Mюvcud<br />

olan sta dion lar ara sыn da in di ki<br />

To fiq Bяh ra mov adы na are na qal mыш dыsa,<br />

tez <strong>li</strong>k lя ra yon lar da ye ni qur ьu lar<br />

is ti fa dя yя ve ril di. Bu zov na da in шa olunan<br />

“Gяnc <strong>li</strong>k” sta dio nu tip <strong>li</strong> mey dan lar<br />

яk sяr ra yon lar da da ti kil di. Su ra xa nы da<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

ge niш <strong>ko</strong>mp leks <strong>li</strong> id <strong>man</strong>- saь la mыq mяrkя<br />

zi, o vaxt “Neft чi” fut bol <strong>ko</strong> <strong>man</strong> dasы<br />

nыn ba za sы ki mi ta nы nan vя SS RИ- dя<br />

sa yы lыb- se чi lяn mяr kя zя чev ri lяn O<strong>li</strong>mpi<br />

ya yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы nыn tя <strong>li</strong>m- mяшq<br />

ba za sы, in di ki “Gяnc <strong>li</strong>k” bey nяl xalq<br />

tu rizm mяr kя zi ye ni <strong>li</strong>k чi pers pek tiv lяr<br />

idi. Иd ma nыn di gяr nюv lя ri nя xц su si<br />

tя kan ve rяn mo tod rom, ve lot rek, Ba kы<br />

Иd <strong>man</strong> Sa ra yы (o vaxt Яl Oyun la rы Sa rayы),<br />

SS RИ- dя яhя miy yяt <strong>li</strong> ha di sя olан<br />

вя So vet yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da sы nыn ba za sы<br />

ki mi dя is ti fa dя olu nan Min gя чe vir<br />

avar чяk mя mяr kя zin dяn da nыш maq<br />

olar. Mцx tя <strong>li</strong>f re gion lar da fяa <strong>li</strong>y yя tя<br />

baш la yan on lar la шah mat mяk tяb lя ri ni,<br />

цz gц чц lцk ho vuz la rы nы sa da la maq da<br />

мцмкцндцр. Иd <strong>man</strong> mяr kяz lя ri ara sыnda<br />

bu gцn цmum <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>li</strong> de rin adы nы<br />

da шы yan vя ge niш im kan la ra ma <strong>li</strong>k<br />

id <strong>man</strong>- <strong>ko</strong>n sert <strong>ko</strong>mp lek si ni xц su si<br />

qeyd edя bi lя rik.<br />

­O­qa­yыt­dы,qay­tar­dы­vя­qa­zan­dыr­dы<br />

A zad lыq nя qя dяr шi rin ol sa da, onun<br />

sы naq la rы na da dюz mяk la zыm dыr. Kim sя<br />

fi kir lя шib ki, azad lыq aьa cы qan la su varыl<br />

ma lы dыr. Bu nu юzц nя qa nun edяn lяrin<br />

sev da sы Azяr bay ca nы fit nя- fя sad larla<br />

цz -ц zя qoy du. Mцs tя qil <strong>li</strong>k qa zan mыш<br />

dюv lя tin <strong>mil</strong> <strong>li</strong> -in q la bi coш ьun luq dal ьasы<br />

цzя rin dя ha ki miy yя tя gяl miш rяhbяr<br />

<strong>li</strong> yin dя sя riш tя vя ba ca rы ьыn чa tышma<br />

ma sы vя ziy yя ti da ha da kяs kin lяшdir<br />

di. Vaxt- vя dя ye tiш di vя o qa yыt dы.<br />

Hяr чяnd is tя sяy di, elя bu vax ta qя dяr<br />

qa zan dы ьы ad- sa nыn шюh rя ti ilя юm rц<br />

sa kit ba шa vu ra bi lяr di. Am ma o za <strong>man</strong><br />

o, da hi ol maz dы. Hey dяr Я<strong>li</strong> yev ye nя<br />

яn чя tin mя qam da heч nя dяn чя kinmя<br />

dяn si nя si ni qa ba ьa ve rib, de di yi<br />

ki mi dя et di: юm rц nцn qa lan his sя si ni<br />

dя xal qы na ba ьыш la dы.<br />

O nun юl kя rяh bя ri ki mi pay tax tыn<br />

hя ya tы ilя ilk ta nыш lы ьы, yя qin, yad daшlar<br />

da in di dя qa lыr. Иf <strong>li</strong>c ol muш шя hяr dя<br />

hяrc- mяrc <strong>li</strong> yi hiss et mяk цчцn tяk cя<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong>- mя dя ni vя id <strong>man</strong> qur ьu la rы nы<br />

gюr mяk ye tяr <strong>li</strong>y di. Bi ri alыш- ve riш, o<br />

bi ri чay чы- ka bab чы, baш qa bi ri si isя шяxsi<br />

mяq sяd lяr ob yek ti nя чev ril miш di.<br />

Яgяr mad di- tex ni ki ba za nыn юzц lц<br />

be lя dir sя, gюr, bu юl kя yя шюh rяt gя tirmя<br />

<strong>li</strong>, pre zi den ti ilя ya na шы onun bay raьы<br />

nы ucalt ma lы olan id <strong>man</strong> чы la rыn, on suz<br />

da sa yы elя dя чox ol ma yan mц tя xяssis<br />

lя rin vя ziy yя ti ne cя idi. Иq ti sa di<br />

bюh ran, kяs kin ic ti mai- si ya si ab- ha va<br />

шя rai tin dя bя dяn tяr bi yя si, id <strong>man</strong> vя<br />

saь lam lыq son pla na ke чяn dя in san lar,<br />

яnя nя lяr, ta rix unu dul ma ьa baш la yыr.<br />

Hey dяr Я<strong>li</strong> ye vin qя rar la rы nы, ad dыm larы<br />

nы чox gюz lя mяk la zыm gяl mя di. Tez<strong>li</strong>k<br />

lя Sa ma ranч la da ha bir gю rцш ol du.<br />

So vet dюv rцn dя bu, fi nal gю rц шц idi sя,<br />

in di, яk si nя, hяr шe yin baш lan ьы cыy dы.<br />

Gю rцш 1994- cц il ap re <strong>li</strong>n 19- da ol du.<br />

Azяr bay can da id ma nыn ye ri, bя dяn tяrbi<br />

yя si nin яhя miy yя ti vя dюv lя tin bu<br />

sa hя dя gюr dц yц vя gю rя cя yi iш lяr ba rяdя<br />

mя lu mat ve rяn ar tыq mцs tя qil юl kя-<br />

3


nin pre zi den ti BOK pre zi den ti nin diqqя<br />

ti ni er mя ni tя ca vц zц vя iш ьal al tыn da<br />

olan яra zi lяr dя ki qur ьu la ra чяk di. Юzц<br />

dя o vaxt hя lя neft st ra te gi ya sыn da hяlle<br />

di ci ad dыm atыl ma mыш dы, er mя ni tя cavц<br />

zц isя bi tib- tц kяn mir di. Bu nun la<br />

be lя, qo na ьa Azяr bay can da id ma nыn<br />

in ki шaf et di ril mя si nin dюv lя tin prio ri tet<br />

mя sя lя si ola ca ьы nы sюy lя di. Чцn ki xalqыn<br />

gя lя cя yi nя, saь lam mц hi tя яn qы sa<br />

yol mяhz bun dan ke чir.<br />

Gяnc dюv lяt цчцn qя tiy yяt <strong>li</strong> ad dыmla<br />

ra eh ti yac var dы. Цs tя <strong>li</strong>k, ye ni hц qu qi<br />

ba za ya, ye ni prin sip <strong>li</strong> tя sяr rц fat me xanizm<br />

lя ri nя eh ti yac kяs kin du yu lur du.<br />

Hяr шey dяn яv vяl, xal qыn sяr vя ti olan<br />

bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> ocaq la rы nы яsl<br />

sa hib lя ri nя qay tar maq la zыm idi. 1994-<br />

cц il iyu lun 26- da ve ri lяn fяr <strong>man</strong> la<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin ya ra dыlma<br />

sы hяm dя sis tem <strong>li</strong> ad dыm la rыn atыlma<br />

sы nы, hц qu qi- nor ma tiv ba za nыn qu rulma<br />

sы nы mяr kяz lяш di rib sц rяt lяn dir di.<br />

A zяr bay can id ma nы nыn dю nцш anы isя<br />

1995- ci il mar tыn 5-i ol du. Bя dяn tяr biyя<br />

si vя id <strong>man</strong> ic ti maiy yя ti nin apa rы cы<br />

nц ma yяn dя lя ri ilя Ba kы Яl Oyun la rы<br />

Sa ra yыn da (in di ki Ba kы Иd <strong>man</strong> Sa ra yы)<br />

gю rцш dя sяs lя nяn “Bя dяn tяr bi yя si vя<br />

id ma nы цmum xalq hя rя ka tы na чe virmя<br />

<strong>li</strong> yik” sюz lя ri 1971- ci i<strong>li</strong> ne cя dя<br />

xa tыr la dыr. De mяk, hяr шe yi ye ni dяn<br />

baш la maq la zыm dыr. Am ma dюv ran da<br />

dя yi шib, tя lяb lяr dя. Цs tя <strong>li</strong>k, bu dя fя<br />

Azяr bay can bey nяl xalq alя mя mцs tяqil<br />

dюv lяt ola raq чы xыb, sю zц nц de mя<strong>li</strong>y<br />

di. Bu an яn va ci bi xal qы nыn Hey dяr<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Я<strong>li</strong> ye vя ina nыb - gц vяn mя si, de di yi hяr<br />

sю zя яmяl et mя siy di. “Иd ma na qay ьы nы<br />

юz цzя ri mя gю tц rц rяm” ifa dя si dя bu<br />

sя bяb dяn qa nun ki mi qя bul olun du.<br />

Elя hя min gцn “Шюh rяt” or de ni vя<br />

“Tя rяq qi” me da lы na la yiq gю rц lяn<br />

id <strong>man</strong> чы vя mяшq чi lя rin si ma sыn da<br />

id <strong>man</strong> ic ti maiy yя ti keч miш яnя nя lя rin<br />

qa yы da ca ьы nы hiss et di. Иd <strong>man</strong> Fon dunun<br />

ya ra dыl ma sы vя onun he sa bы na Prezi<br />

dent Fon dun dan 2 <strong>mil</strong> yard ma nat<br />

ay rыl ma sы ye ni era nыn baш lan ьы cыy dы.<br />

1995- ci il dя юzц lц qo yul muш bя dяn tяrbi<br />

yя si vя id <strong>man</strong> юn cцl lя ri ilя il <strong>li</strong>k gю rцш<br />

яnя nя si isя bu gцn dя da vam edir.<br />

Mцs tя qil <strong>li</strong>k fяrq <strong>li</strong> im kan lar aчыr.<br />

Saь lam ruh prin sip lя ri яsas mяq sяd<br />

ol sa da, bey nяl xalq are na da on suz da<br />

dяrd lя ri ba шыn dan aшan bir юl kя nin tяk<br />

pre zi den ti nin adы vя imi ci ilя ta nыn ma sы<br />

az idi. “Иn di dцn ya da юl kя ni, xal qы<br />

id <strong>man</strong> qя dяr baш qa heч nя ta nы da bilmir”<br />

sюz lя ri za ma nыn nяb zi ni mцяyyяn<br />

edir. Яla vя qцv vя lя rin юnцn dя<br />

mяhz id <strong>man</strong> gя <strong>li</strong>r, яn qы sa yol isя o<strong>li</strong>mpi<br />

ya oyun la rы vя o<strong>li</strong>m pi ya hя rя ka tыndan<br />

ke чir. Bu, hяm dя <strong>mil</strong> <strong>li</strong>- mя nя vi<br />

dя yяr lя rin dцn ya ya tя mas nюq tя si dir.<br />

1996- cы i<strong>li</strong>n O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rы яya ni<br />

gюs tяr di ki, Azяr bay can da bu aьыr yц kц<br />

an caq bю yцk tяш ki lat чы lыq ba ca rы ьы olan<br />

чiy ni nя gю tц rя bi lяr. Mil <strong>li</strong> O<strong>li</strong>m pi ya<br />

Ko mi tя si isя юl kя id ma nы nыn bir lяш di ri ci,<br />

tя yi ne di ci, yю nяl di ci qцv vя si ki mi tяk<br />

ic ti mai- so sial tяш ki lat funk si ya sыn dan<br />

чыx ma lы dыr. Onun rяh bя ri hяm ic ti mai,<br />

hяm dя dюv lяt xa di mi ol ma lы, dip lo ma-<br />

tik iш gюr mя <strong>li</strong>, bц tцn qцv vя lя rin inan dы ьы<br />

vя qeyd- шяrt siz qя bul edib bir lя шя cя yi<br />

mяr kя zя чev ril mя <strong>li</strong> dir. Bu na gю rя dя<br />

id <strong>man</strong> ic ti maiy yя ti nin ye ga nя na mi zя di<br />

Иl ham Я<strong>li</strong> yev idi. Be lя <strong>li</strong>k lя, Azяr bay can<br />

яn ye ni id <strong>man</strong> ta ri xi nin sя hi fя si ni<br />

йазмаьа baш la dы. Иl ham Я<strong>li</strong> ye vin mцяyyяn<br />

et di yi prio ri tet lяr qы sa mцd dяt dя<br />

bяh rя si ni ver di. Яn va ci bi, Azяr bay canda<br />

bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> dцn ya sы<br />

va hid, iш gц zar qцv vя yя чev ril mяk lя zirvя<br />

lя rя yol al dы. Иd ma nы mы zы qu rub чiynin<br />

dя da шы yan lar, onu ya шa dan lar юl kя yя<br />

qay ta rыl dы, qu ru cu luq, ti kin ti iш lя ri nя<br />

start ve ril di. Azяr bay can da bey nяl xalq<br />

ya rыш la rыn tяш ki lat чы lы ьыn da kы uьur la rыn<br />

tя mя <strong>li</strong> qo yul du. Иlk яv vяl bu elя dя asan<br />

ba шa gяl mя di. Axы, Azяr bay can mц ha ribя<br />

шя rai tin dя idi, цs tя <strong>li</strong>k, iq ti sa diy ya tы<br />

hя lя dir чяl mя miш di. Юtяn il lя rin qa rы шыq<br />

mяn zя rя si vя aчы ьы, Av ro pa ya yad <strong>mil</strong> <strong>li</strong>di<br />

ni sta tus bun da hяl le di ci rol oy na yыr dы.<br />

Иl ham Я<strong>li</strong> yev xa ri ci alяm lя tя ma sы,<br />

gю rцш lя ri sыx et mяk mяc bu ri йyя tin dя<br />

qal dы. Иlk nюv bя dя Azяr bay ca nыn mя dяni-<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong> in ki шa fы ba rя dя yan lыш in for ma siya<br />

la ra, tяb <strong>li</strong> ьa ta qar шы apar dы ьы iш, dip loma<br />

tik ba ca rы ьы vя as ta -as ta ar tan id <strong>man</strong><br />

uьur la rыn da kы zяh mя ti sю zц nц de di. Юl kя<br />

baш чы sы nыn hяr dя fя gя lяn qo naq la rы<br />

qя bul edя rяk, Azяr bay can dюv lя ti nin<br />

tя mi na tы nы rяs mяn elan et mя si bu gцn<br />

юl kя nin bю yцk id <strong>man</strong> ya rы шы mey da nы na<br />

чev ril mя si nin tя mя <strong>li</strong> ni qoy du.<br />

1995- ci il dяn bu ya na bey nяl xalq<br />

are na lar da ar tan me dal sa yы, nюv lя rin<br />

uьur чe шi di Azяr bay ca nыn ye ni imi cinin<br />

for ma laш ma sыn da яvяz siz rol oy nadы,<br />

юl kя da xi <strong>li</strong>n dя isя ye ni nяs <strong>li</strong>n tяr biyя<br />

sin dя яhя miy yяt <strong>li</strong> tя sir va si tя si nя<br />

чev ril di. Onun tяk <strong>li</strong> fi ilя ke чi ri lяn da ha<br />

bir ya rыш - Ye ni yet mя lя rin Res pub <strong>li</strong> ka<br />

Oyun la rы bu gцn bюl gя lяr dя in ki шaf<br />

edяn ye ni xяt ti ilя bir mяk tя bя чev ri<strong>li</strong>b.<br />

Bяr pa olu nan spar ta ki da lar, mцx tя<strong>li</strong>f<br />

чe шid <strong>li</strong> ya rыш lar isя ye ni po tensial<br />

qцv vя nin цzя чыx ma sыn da tя sir <strong>li</strong> rol<br />

oйna yыr.<br />

Bu gцn Hey dяr Я<strong>li</strong> yev щяйатда ol masa<br />

da, onun яmяl lя ri ya шa yыr, qo yub<br />

get di yi irs isя unu dul maz dыr. Чцn ki<br />

Hey dяr Я<strong>li</strong> yev юzцn dяn son ra Azяr bayca<br />

na яn bю yцk чы raq qo yub vя onun<br />

iшы ьы цmid lя rin il ham mяn bя yi dir.<br />

BA TЫ YAR<br />

4 May, 2009


- ßziz dost lar, mÿn si zin ha mû nû zû<br />

ö<strong>rÿ</strong>k <strong>dÿ</strong>n sa lam la yû ram vÿ ha mû nû zû bu<br />

bþ yök ta ri xi qÿ lÿ bÿ mö na si bÿ ti lÿ<br />

ö<strong>rÿ</strong>k <strong>dÿ</strong>n tÿb rik et mÿk is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m. Bu,<br />

doü ru dan da ta ri xi qÿ lÿ bÿ dir. Иlk <strong>dÿ</strong> fÿ<br />

ola raq Azÿr bay can id <strong>man</strong> чû la rû,<br />

Azÿr bay can <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> чi lÿ ri Av ro pa<br />

чempio na tûn da be lÿ bþ yök qÿ lÿ bÿ<br />

qa za nûr lar. 5 qû zûl me dal, 2 <strong>gö</strong> möø<br />

me dal, 2 bö rönc me dal - doü ru dan<br />

da bþ yök qÿ lÿ bÿ dir, bþ yök zÿ fÿr dir.<br />

Siz bö tön Azÿr bay can xal qû nû se vindir<br />

mi si niz. Bu gþ zÿl qÿ lÿ bÿ ilÿ ha mûmû<br />

zû ruh lan dûr mû sû nûz. Bir da ha sö but<br />

et mi si niz ki, Azÿr bay ca nûn id <strong>man</strong><br />

øþh <strong>rÿ</strong> ti чox yök sÿk zir vÿ <strong>dÿ</strong> dir. Azÿrbay<br />

can sþ zön ÿsl mÿ na sûn da id <strong>man</strong><br />

dþv lÿ ti dir. Юl kÿ miz <strong>dÿ</strong> id ma nûn in kiøa<br />

fû nûn чox gþ zÿl nÿ ti cÿ lÿ ri var dûr.<br />

Onu da qeyd et mÿk is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m ki,<br />

Av ro pa чempio na tûn dan bir qÿ <strong>dÿ</strong>r<br />

ÿv vÿl Иran da ke чi ril miø Dön ya ku boku<br />

ya rû øûn da da Azÿr bay can <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> чilÿ<br />

ri ta ri xi qÿ lÿ bÿ qa zan mûø lar. Dön ya<br />

ku bo ku nun sa hi bi ol muø lar, чox gÿrgin<br />

mö ba ri zÿ <strong>dÿ</strong>, чox чÿ tin øÿ rait <strong>dÿ</strong> þz<br />

mÿ ha <strong>rÿ</strong>t lÿ ri ni gþs tÿr miø lÿr. Av ro pa<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­A­zяr­bay­can­Pre­zi­den­ti­qa­<strong>li</strong>b­lяr­lя­gю­rцш­dц<br />

A zÿr<br />

bay can Рåñпóáëèêàñûíûí Pre zi den ti Иl ham<br />

ß<strong>li</strong> yev ap re <strong>li</strong>n 7- <strong>dÿ</strong> <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> <strong>öz</strong> <strong>rÿ</strong> <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong>da<br />

ìûçûn <strong>öz</strong>v lÿ ri ni vÿ mÿøq чi lÿ ri ni qÿ bul e diá.<br />

Дþâëÿтèìèçèí áàøчûñû id <strong>man</strong> чû la ra mö ra ciÿt lÿ de éiá:<br />

чempio na tûn da ÿl <strong>dÿ</strong> edil miø qÿ lÿ bÿ vÿ<br />

ye nÿ <strong>dÿ</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bûn da bi rin ci<br />

ye ri tut ma sû onu gþs tÿ rir ki, Dön ya<br />

ku bo kun da kû qÿ lÿ bÿ heч <strong>dÿ</strong> tÿ sa dö fi<br />

xa rak ter da øû mûr dû. Bu, Azÿr bay canda<br />

id ma nûn <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> nþ vön <strong>dÿ</strong> son il lÿr<br />

ÿr zin <strong>dÿ</strong> gþ rö lÿn bþ yök iø lÿ rin prak tik<br />

nÿ ti cÿ si dir.<br />

Mÿn xö su si lÿ эö <strong>lÿø</strong> фe de ra si ya sû nûn<br />

fÿa <strong>li</strong>y yÿ ti ni qeyd et mÿk is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m.<br />

He sab edi <strong>rÿ</strong>m ki, qû sa möd <strong>dÿ</strong>t ÿr zin <strong>dÿ</strong><br />

bu id <strong>man</strong> nþ vön <strong>dÿ</strong> чox bþ yök vÿ<br />

ömid ve ri ci <strong>dÿ</strong> yi øik <strong>li</strong>k lÿr baø ver miødir.<br />

Bu <strong>gö</strong>n biz bþ yök qö rur his si ilÿ<br />

de yÿ bi lÿ rik ki, sÿr bÿst <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> <strong>öz</strong> <strong>rÿ</strong><br />

Azÿr bay can dön ya miq ya sûn da bi rinci<br />

þl kÿ dir.<br />

Mÿn mÿøq чi lÿ rin fÿa <strong>li</strong>y yÿ ti ni xö susi<br />

vur üu la maq is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m. Gö <strong>lÿø</strong> фe dera<br />

si ya sû nûn iøi nin tÿk <strong>mil</strong> <strong>lÿø</strong> mÿ sin <strong>dÿ</strong>,<br />

ÿl bÿt tÿ ki, mÿøq чi lÿ rin ro lu nu xö su silÿ<br />

qeyd edi <strong>rÿ</strong>m vÿ on la ra þz min nÿtdar<br />

lû üû mû bil dir mÿk is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m. ßl bÿttÿ<br />

ki, ilk nþv bÿ <strong>dÿ</strong>, bu qÿ lÿ bÿ id <strong>man</strong> чûla<br />

rûn qÿ lÿ bÿ si dir. Иd <strong>man</strong> чû lar þz zÿhmÿ<br />

ti, þz pe øÿ kar lû üû ilÿ bu bþ yök<br />

qÿ lÿ bÿ ni qa zan mûø lar. Bir <strong>dÿ</strong> de mÿk<br />

is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m ki, bö tön Azÿr bay can xal qûnû<br />

se vin dir miø lÿr. Ke чÿn il yay O<strong>li</strong>mpi<br />

ya oyun la rûn da bi zim yu nan- Ro ma<br />

<strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> чi lÿ ri miz da ha da bþ yök nÿ ti cÿlÿr<br />

gþs tÿr miø di lÿr. Bu <strong>dÿ</strong> fÿ sÿr bÿst<br />

<strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> <strong>öz</strong> <strong>rÿ</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da da ha <strong>gö</strong>c lö чû xûø<br />

et miø dir. Bu da yÿ qin ki, tÿ bii dir.<br />

Чön ki hÿr dþv rön þz hþk mö var.<br />

An caq bu onu gþs tÿ rir ki, hÿr iki<br />

<strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> <strong>dÿ</strong> Azÿr bay ca nûn po tensia lû чox<br />

bþ yök dör vÿ biz bu qÿ lÿ bÿ ru hu nu<br />

Azÿr bay can da da ha da ge niø tÿb <strong>li</strong>ü<br />

et mÿ <strong>li</strong> yik. Bu, ey ni za <strong>man</strong> da, gÿnc<br />

nÿs <strong>li</strong>n vÿ tÿn pÿr vÿr <strong>li</strong>k ru hun da tÿr bi yÿ<br />

olun ma sûn da da чox bþ yök a<strong>mil</strong> dir.<br />

Lit va da beø <strong>dÿ</strong> fÿ Azÿr bay ca nûn dþv lÿt<br />

him ni sÿs lÿn miø, Azÿr bay ca nûn dþv lÿt<br />

bay ra üû qal dû rûl mûø dûr. Bu ya rûø la rû<br />

iz lÿ yÿn hÿr bir Azÿr bay can vÿ tÿn da øû<br />

haq lû ola raq qö rur his si ke чi rir di.<br />

Dюv lя ti mi zin baш чы sы bir da ha<br />

Av ro pa чempio na tыn da qa za nы lan<br />

qя lя bя nin юлкямизин id <strong>man</strong> ta ri xin dя<br />

bяn zя ri ol ma dы ьы nы, bu uьu run Av ropa<br />

nыn vя Azяr bay ca nыn id <strong>man</strong> ta ri xinя<br />

hя mi шя <strong>li</strong>k da xil ol du ьu nu bil dir di.<br />

Pre zi dent Иl ham Я<strong>li</strong> yev gц lяш чi lя rimi<br />

zin hяr bi ri nin чы xы шы nы id <strong>man</strong> qяhrя<br />

<strong>man</strong> lы ьы ad lan dыr dы, юl kя miz dя<br />

id ma na kцt lя vi ma ra ьыn ol du ьu nu<br />

vur ьu la dы.<br />

Gц lяш фe de ra si ya sыn da apa rы lan<br />

iш lя ri vя mяшq чi lя rin fяa <strong>li</strong>y yя ti ni bir<br />

da ha yцk sяk qiy mяt lяn di rяn dюv lя ti-<br />

5


mi zin baш чы sы билдирди ки, id <strong>man</strong> чы la rы mы za da, mяшq чilя<br />

ri mi zя dя ina nырды vя Lit va da qa za nы lan qя lя bя bu<br />

ina mыn яsas lы ol du ьu nu gюs tяr di.<br />

P re zi dent Иl ham Я<strong>li</strong> yev гейд етди ки, юl kя miz ki mi,<br />

id ma nы mыz da чox <strong>mil</strong> lяt <strong>li</strong> dir. Biz юl kя miz dя bir чox<br />

<strong>mil</strong> lяt lя rя mяn sub in san la rыn bir ai lя ki mi, dost luq vя<br />

qar daш lыq шя rai tin dя ya шa ma sы ilя fяxr edi rik vя uьurla<br />

rы mыz da bu ami <strong>li</strong>n dя bю yцk яhя miy yя ti var dыr.<br />

Son ra sяr bяst gц lяш цz rя <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn bю yцk<br />

mяшq чi si Fir dov si Umu dov gю rцш dя чы xыш edя rяk<br />

de di:<br />

- Cÿ nab Pre zi dent, Si zÿ þz adû mûz dan, mÿøq чi lÿr<br />

<strong>ko</strong>r pu su adûn dan, id <strong>man</strong> чû la rû mûz adûn dan þz min nÿtdar<br />

lû üû mû zû bil di ri rik. Biz hÿ mi øÿ - is tÿr Dön ya ku boku<br />

ya rûø la rûn da, is tÿr sÿ <strong>dÿ</strong> Av ro pa чempio na tûn da<br />

Si zin diq qÿt vÿ qay üû nû zû hiss et mi øik.<br />

Doü ru dan da, son il lÿr Azÿr bay can id ma nû, Azÿrbay<br />

can <strong>gö</strong> lÿ øi þz yök sÿ <strong>li</strong>ø dþv rö nö ya øa yûr. Bu da<br />

hÿ qi qÿ tÿn Si zin bi zÿ gþs tÿr di yi niz diq qÿt vÿ qay üû nûn<br />

nÿ ti cÿ si dir. Gö <strong>lÿø</strong> чi lÿ ri miz <strong>dÿ</strong> hÿ mi øÿ dþ øÿk <strong>öz</strong>ÿ ri nÿ,<br />

xal чa <strong>öz</strong>ÿ ri nÿ чû xan da Si zin bi zÿ olan is ti mö na si bÿ tini<br />

zi xa tûr la yûr lar. Doü ru dan da, son il lÿr Gö <strong>lÿø</strong> Fe dera<br />

si ya sû nûn, Gÿnc lÿr vÿ Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin, Mil <strong>li</strong><br />

O<strong>li</strong>m pi ya Ko mi tÿ si nin bir gÿ sÿy lÿ ri nÿ ti cÿ sin <strong>dÿ</strong> is tÿr<br />

tÿ <strong>li</strong>m- mÿøq top la nûø la rû nûn ke чi ril mÿ si, is tÿr ba za la rûmû<br />

zûn ol ma sû ba xû mûn dan heч bir prob le mi miz yox dur.<br />

1991-92- ci il lÿr <strong>dÿ</strong> bun la rû, bu <strong>gö</strong>n kö nÿ ti cÿ lÿ ri mi zi<br />

yal nûz xÿ ya lû mûz da tÿ sÿv vör e<strong>dÿ</strong> bi lÿr dik. Иn di bu<br />

xÿ yal lar ger чÿk lÿ øib dir. Чa lû øa ca üûq ki, qa za nû lan<br />

nÿ ti cÿ lÿ ri qo ru yub sax la yaq. Bi zim hÿ <strong>dÿ</strong> fi miz Lon don<br />

O<strong>li</strong>m pi ya Оyun la rû dûr.<br />

Mil <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mы zыn ka pi ta nы Xe taq Qaz yu mov<br />

qa za nыl mыш qя lя bя lяr dя dюv lяt baш чы sы nыn dяs tя yi ni<br />

hяl le di ci a<strong>mil</strong> ki mi qiy mяt lяn dir di:<br />

- Cÿ nab Pre zi dent, Azÿr bay can da id ma nûn, o cömlÿ<br />

<strong>dÿ</strong>n <strong>gö</strong> lÿ øin in ki øa fû na ver di yi niz tþh fÿ lÿ <strong>rÿ</strong> gþ <strong>rÿ</strong><br />

Gö <strong>lÿø</strong> Fe de ra si ya sû vÿ <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> чi lÿr adûn dan Si zÿ minnÿt<br />

dar lû üû mû zû bil di ri rik. Heч bir dþv lÿt baø чû sû id <strong>man</strong>ûn<br />

in ki øa fû na Si zin qÿ <strong>dÿ</strong>r diq qÿt ye tir mir. Biz bu nu<br />

yök sÿk qiy mÿt lÿn di rir vÿ Si zÿ son suz tÿ øÿk kö rö mö zö<br />

bil di ri rik.<br />

“ Bu qÿ lÿ bÿ gÿ lÿ cÿk uüur la rû mûz öчön ba za ola caq”<br />

- de yяn Pre zi dent Иl ham Я<strong>li</strong> yev id ma na bun dan son ra<br />

da qay ьы gюs tя ri lя cя yi ni, bu nun Azяr bay can da dюv lяt<br />

si ya sя ti nin яsas is ti qa mяt lя rin dяn bi ri ol du ьu nu de di.<br />

Dюv lя ti mi zin baш чы sы <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn цzv lя ri olan qыz larыn<br />

qя lя bя si ni xц su si vur ьu la dы. Bil dir di ki, bu, яs <strong>li</strong>ndя,<br />

эц lяш фe de ra si ya sы nыn fяa <strong>li</strong>y yя tin dя ye ni, hяm dя<br />

uьur lu ele ment dir. Яl dя olu nan uьur lar, ilk nюv bя dя,<br />

юl kя miz dя ge dяn in ki шa fыn nя ti cя si dir. Pre zi dent Иl ham<br />

Я<strong>li</strong> yev id <strong>man</strong> чы la rыn ha mы mы zыn fяx ri ol du ьu nu vur ьula<br />

dы vя on la ra ye ni qя lя bя lяr ar zu la dы.<br />

Gю rцш iш ti rak чы la rы Pre zi dent сa ra yы nыn qar шы sыn da<br />

dюv lя ti mi zin baш чы sы Иl ham Я<strong>li</strong> yev lя xa ti rя шяk <strong>li</strong> чяkdir<br />

di lяr.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­A­zad­Rя­hi­mov:­<br />

“Qa­zan­cы­mыz­яha­<strong>li</strong>­ninfi­zi­ki­saь­lam­lы­ьы­dыr”<br />

2009- ci i<strong>li</strong>n 4 ayû ar tûq ge ri <strong>dÿ</strong> qa lûb. Bu möd <strong>dÿ</strong> ti<br />

hÿm Av ro pa vÿ dön ya miq yas lû ya rûø lar da qa za nû lan<br />

ugur lar, hÿm <strong>dÿ</strong> bey nÿl xalq ya rûø la rûn þl kÿ miz <strong>dÿ</strong><br />

ke чi ril mÿ si ba xû mûn dan uüur lu say maq olar. Bundan<br />

baø qa, Gÿnc lÿr vÿ Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi gÿ lÿ cÿk<br />

il lÿr <strong>dÿ</strong> þl kÿ miz <strong>dÿ</strong> bÿ <strong>dÿ</strong>n tÿr bi yÿ si vÿ id ma nûn in ki øafû<br />

nû tÿ min e<strong>dÿ</strong> cÿk iki ÿsas sÿ nÿ din - <strong>mil</strong> <strong>li</strong> st ra te gi yanûn<br />

vÿ id <strong>man</strong> haq qûn da qa nu nun ye ni <strong>dÿ</strong>n iø lÿn mÿ sinÿ<br />

nail olub. Azÿr bay can Res pub <strong>li</strong> ka sû nûn gÿnc lÿr<br />

vÿ id <strong>man</strong> na zi ri Azad Rÿ hi mo vun böl le te ni mi zÿ<br />

mö sa hi bÿ sin <strong>dÿ</strong> <strong>dÿ</strong> ÿsa sÿn bu mÿ sÿ lÿ lÿ <strong>rÿ</strong> vÿ þtÿn i<strong>li</strong>n<br />

id <strong>man</strong> ye kun la rû na nÿ zÿr sa lû nûb.<br />

- Cя nab na zir, 2008- ci i<strong>li</strong>n id <strong>man</strong> ye kun la rы Si zi<br />

qa ne et di mi?<br />

- Tя bii ki, юtяn i<strong>li</strong>n яn bю yцk uьu ru XXыX Pe kin Yay<br />

O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыn da Azяr bay can id <strong>man</strong> чы la rы nыn qa zandы<br />

ьы qя lя bя ol du. Mцs tя qil <strong>li</strong>k ta ri xi miz dя id <strong>man</strong> чы la rы mыz<br />

4- cц dя fя dцn ya nыn яn a<strong>li</strong> tяd bi ri olan O<strong>li</strong>m pi ya Oyun larыn<br />

da iш ti rak et di lяr.<br />

Pe kin dя ke чi ril miш XXыX Yay O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыn da<br />

Azяr bay can 11 id <strong>man</strong> nю vцn dя 44 id <strong>man</strong> чы ilя tяm sil<br />

olun du. Иlk dя fя ola raq, юl kя miz bu mю tя bяr tяd bir dя<br />

at чы lыq id ma nы vя bя dii gim nas ti ka nыn qrup hя rя kяt lя rindя<br />

ya rыш dы. O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыn da Azяr bay can id <strong>man</strong> чы larы<br />

uьur la чы xыш edя rяk 1 qы zыl, 2 gц mцш vя 4 bц rцnc me dal<br />

qa za nыb 204 iш ti rak чы dюv lяt ara sыn da me dal la rыn sa yы na<br />

gю rя 27- ci, key fiy yя ti nя gю rя isя 39- cu ye ri tu ta bil di lяr.<br />

Av ro pa юl kя lя ri цz rя isя on lar kя miy yя tя gю rя 15- ci,<br />

key fiy yя tя gю rя 20- ci ol du lar.<br />

2008- ci i<strong>li</strong>n яn mц hцm id <strong>man</strong> ha di sя lя rin dяn bi ri dя<br />

Xыыы Pe kin Yay Pa ra <strong>li</strong>m pi ya Oyun la rы olub. Azяr bay can<br />

bu ya rыш lar da dцn ya nыn 147 юl kя si nin cяr gя si nя qa tы lыb vя<br />

18 id <strong>man</strong> чы ilя tяm sil olu nub. Bu ya rыш lar da mis <strong>li</strong> gю rцnmя<br />

miш qя lя bя lяr яl dя edяn id <strong>man</strong> чы la rы mыz 2 qы zыl, 3<br />

gц mцш vя 5 bц rцnc me dal la 148 iш ti rak чы dюv lяt ara sыn da<br />

me dal la rыn sa yы na gю rя 32- ci, key fiy yя ti nя gю rя 38- ci<br />

ye rя la yiq gю rц lцb lяr.<br />

Ю tяn il id <strong>man</strong> чы la rы mыz o<strong>li</strong>m pi ya vя qey ri -o <strong>li</strong>m pi ya<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя rяs mi bey nяl xalq ya rыш lar dan Vя tя nя<br />

550 mцx tя <strong>li</strong>f яyar lы me dal la dю nцb lяr. Bun lar dan 137- si<br />

o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> nюv lя ri nin, 413 -ц isя qey ri -o <strong>li</strong>m pi ya<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri nin pa yы na dц шцb. Be lя ki, o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong><br />

6 May, 2009


nюv lя ri цz rя rяs mi bey nяl xalq ya rышlar<br />

da 38 qы zыl, 34 gц mцш, 65 bц rцnc,<br />

qey ri -o <strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя<br />

isя 167 qы zыl, 107 gц mцш, 139 bц rцnc<br />

me dal яl dя edi <strong>li</strong>b.<br />

Am ma bu nя ti cя lяr heч dя bi zi<br />

tam qa ne et mir. Чun ki id <strong>man</strong> daim<br />

in ki шaf, ye ni <strong>li</strong>k vя da ha bю yцk uьur<br />

tя lяb edяn sa hя dir.<br />

- Azad mцяl <strong>li</strong>m, bяs hц qu qi<br />

ba za nыn mюh kяm lяn di ril mя si<br />

yo lun da han sы ye ni <strong>li</strong>k lяr gюz lя ni<strong>li</strong>r?<br />

- Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin<br />

bu il hя ya ta ke чir di yi яn mц hцm<br />

la yi hя lяr dяn bi ri 2009- cu il dя<br />

“Bя dяn Tяr bi yя si vя Иd <strong>man</strong> haq qыnda<br />

Qa nun ”un ye ni dяn ha zыr lan ma sыdыr.<br />

1998- cu i<strong>li</strong>n de kabr ayыn da tяsdiq<br />

olun muш qa nu nun bu gц nцn<br />

tя lяb lя ri nя ca vab ver mя si цчцn,<br />

tя bii ki, o ye ni lяn mя <strong>li</strong> dir. Чцнки щяr<br />

bir sa hя ki mi, id <strong>man</strong> da daim in ki шaf<br />

vя yцk sя <strong>li</strong>ш dя dir. йени Qa nun<br />

лайищяси Azяr bay can Res pub <strong>li</strong> ka sыnda<br />

bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> sa hяsin<br />

dя fяa <strong>li</strong>y yя tin tяш ki la ti- hц qu qi,<br />

so sial -iq ti sa di яsas la rы nы vя dюv lяt<br />

si ya sя ti nin яsas prin sip lя ri ni mцяyyяn<br />

edir, bu sa hя dя ya ra nan mц nasi<br />

bяt lя ri tяn zim lя yir, hяr kя sin<br />

bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> la mяш ьul<br />

ol maq hц qu qu na tя mi nat ve rir.<br />

Tя bii ki, Гa nun vя она da xil<br />

olan hяr bir bю lmя haq da ge niш<br />

da nыш maq olar. Bir sюz lя, ye ni Qa nun<br />

la yi hя si qя bul olun duq dan son ra,<br />

dюv rцn tя lяb lя ri nя tam ca vab ve rяcяk.<br />

- Qa nun da han sы ye ni <strong>li</strong>k lяr<br />

var?<br />

- Иlk ola raq nя zя ri ni zя чat dы rыm<br />

ki, tяq dim edil miш “Я <strong>li</strong>l lяr haq da”<br />

vя “U шaq vя ye ni yet mя lя rin bя dяn<br />

tяr bi yя si vя id ma nы haq da” qa nunлар<br />

йени Qa nu n лайищясиня da xil edi <strong>li</strong>b.<br />

Bun dan baш qa, bя dяn tяr bi yя si<br />

vя id <strong>man</strong> sa hя sin dя dюv lяt si ya sя tinin<br />

яsas prin sip lя ri, bu sa hя dя dюvlя<br />

tin vя zi fя lя ri, Мil <strong>li</strong> Pa ra <strong>li</strong>m pi ya<br />

Щя rя ka tы, Мil <strong>li</strong> Xц su si О<strong>li</strong>mpiзм,<br />

тяh sil mцяs si sя lя rin dя bя dяn tяr biyя<br />

si vя id <strong>man</strong>, saь lam lыq im kan la rы<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

mяh dud olan шяxs lя rin vя я<strong>li</strong>l lя rin<br />

adap tiv bя dяn tяr bi yя si, fi zi ki rea bi<strong>li</strong><br />

ta si ya sы, uшaq- gяnc lяr id ma nы,<br />

id <strong>man</strong> eh ti yat qцv vя si nin ha zыr lanma<br />

sы vя bu nun цчцn mad di- tex ni ki<br />

ba za vя шя rait ya ra dыl ma sы, id <strong>man</strong> da<br />

do pinq va si tя lя rin dяn is ti fa dя yя<br />

qar шы мцбаризя, pe шя kar id <strong>man</strong> sa hяsin<br />

dя mц na si bяt lя rin hц qu qi tяnzim<br />

lяn mя si, id <strong>man</strong> ar bit ra jы nыn<br />

funk si ya sы, id <strong>man</strong> dя rя cя lя ri, id <strong>man</strong>чы<br />

la rыn hц quq vя vя zi fя lя ri, tib bi<br />

tя mi nat, id <strong>man</strong> sa hя sin dя spon sorluq<br />

fяa <strong>li</strong>y yя ti, bя dяn tяr bi yя si vя<br />

id <strong>man</strong> sa hя sin dя чa lы шan la rыn dюv lяt<br />

tя rя fin dяn so sial tя mi nat la rы vя baшqa<br />

mц hцm mad dя lяr bu qa nu na<br />

ye ni <strong>li</strong>k ola raq da xil edi <strong>li</strong>b.<br />

- Bu il цчцn han sы bю yцk id <strong>man</strong><br />

ya rыш la rы nя zяr dя tu tu lub?<br />

- 2008- ci il res pub <strong>li</strong> ka mыz da bir<br />

sы ra bey nяl xalq ya rыш la rыn ke чi ril mяsi<br />

ilя яla mяt dar ol muш du. Vo ley bol,<br />

otцs tц hok key, cц do, boks, шah mat,<br />

sяr bяst gц lяш, uni ver sal dю yцш, avarчяk<br />

mя, ka ra te- do, kik bok sinq, ay kido,<br />

uшu, bil yard вя диэяр идман<br />

нювляри цзря гитя вя дцнйа<br />

чемпионатлары, еляъя дя диэяр<br />

мцхтялиф мигйаслы бейнялхалг<br />

йарышлар, яn yцk sяk tяш ki lat чы lыq<br />

sя viy yя sin dя ke чi ri <strong>li</strong>b vя bey nяlxalq<br />

fe de ra si ya la rыn rяs mi lя ri tя rяfin<br />

dяn yцk sяk qiy mяt alыb. Яmin<strong>li</strong>k<br />

lя de yя bi lя rяm ki, ke чi ri lяn beynяl<br />

xalq rяs mi ya rыш lar id <strong>man</strong> nюv lяri<br />

nin Azяr bay can da tяb <strong>li</strong>ь olun ma sы<br />

vя in ki шaf et di ril mя si is ti qa mя tin dя<br />

mц hцm rol oy na yыb.<br />

Bu il dя юl kя miz bя dii gim nas tika,<br />

taek von do, boks, gц lяш, ka ra te,<br />

su po lo su, avar чяk mя vя baш qa<br />

id <strong>man</strong> nюv lя rin dя 20- dяn ar tыq beynяl<br />

xalq tur ni rин ev sa hibiдир. Qeyd<br />

edяk ki, яgяr юtяn il юl kя miz dя 25<br />

bey nяl xalq ya rыш ke чi ril miш di sя, bu<br />

il on la rыn 60- dan чox ola ca ьы gюz lяni<br />

<strong>li</strong>r.<br />

- Иd <strong>man</strong> sa hя si nя ma <strong>li</strong>y yя<br />

vя sai ti nin xяrc lяn mя sin dя ne cя,<br />

dя yi шik <strong>li</strong>k ola caq mы?<br />

- Si zя 2008- ci il dя ян чох вясаит<br />

хярълянян id <strong>man</strong> nюv lя ri haq da qы saca<br />

mя lu mat ver mяk is tяr dim. Mя sяlяn,<br />

ютян ил boksа 323 min, cц doйа<br />

541 min, aьыr at le ti kaйа 177 min,<br />

at le ti kaйа 181 min, фut bolа 247 min,<br />

sяr bяst gц lяшя 463 min ma nat,<br />

yu nan- Ro ma gц lя шiня 268 min<br />

ma nat xяrc lя nib.<br />

Qey ri -o <strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> nюv lя rindяn<br />

ka ra te нювляриня 360 min ma nat<br />

7


xяrc lя nib. Kцt lя vi bя dяn tяr bi yя sinя<br />

409 min ma nat, id <strong>man</strong> ava dan lыьы<br />

nыn alыn ma sы na 600 min ma nat<br />

ay rыl mыш dы. 2008- ci il dя id <strong>man</strong> sa hяsi<br />

nя цmu mi <strong>li</strong>k dя 9 <strong>mil</strong> yon 233 min<br />

ma nat pul xяrc lя nib. Bu il dя id <strong>man</strong>ыn<br />

in ki шa fы цчцn ey ni mяb lяь dя<br />

ma <strong>li</strong>y yя vя sai ti ay rы lыb.<br />

- O<strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя ri nin<br />

fяa <strong>li</strong>y yя ti Si zi qa ne edirми?<br />

- Mя lum dur ki, id <strong>man</strong> чы la rыn<br />

ya rыш lar da uьur lu чы xыш et mя lя ri<br />

цчцn, ilk nюv bя dя, on la rыn mяшq<br />

шя rai ti nin yцk sяk sя viy yя dя ol ma sы<br />

va cib dir. Bu ba xыm dan res pub <strong>li</strong> ka da<br />

mad di- tex ni ki ba za la rыn mюh kяmlяn<br />

di ril mя si mя sя lя si daim diq qяt<br />

mяr kя zin dя sax la nыl ыr. Ba kы шя hяrin<br />

dя vя юl kя mi zin di gяr шя hяr vя<br />

ra yon la rыn da is ti fa dя yя ve ril miш,<br />

еляъя дя ti kil mяk dя olan mцa sir<br />

o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> <strong>ko</strong>mp leks lя ri<br />

mц hцm яhя miy yяt kяsb edir. Azяrbay<br />

can da id ma nыn mad di- tex ni ki<br />

ba za sы nыn in ki шaf et di ril mя si sa hяsin<br />

dя son il lяr dя bю yцk nai <strong>li</strong>y yяt lяr<br />

яl dя edil iб. Be lя ki, bu gц nя ki mi<br />

19 o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> <strong>ko</strong>mp lek si is ti fadя<br />

yя ve ri<strong>li</strong>б. Ya xыn il lяr dя isя da ha<br />

17 <strong>ko</strong>mp leks ti ki lя rяk is tis ma ra<br />

ve ri lя cяk.<br />

Ю tяn il Kцr dя mir, Oьuz, Sa bi rabad<br />

vя Bi lя su var da o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong><br />

<strong>ko</strong>mp leks lя ri, elя cя dя, Nar da ran<br />

vя Pi ral la hы qя sя bя lя rin dя id <strong>man</strong><br />

zal la rы is ti fa dя yя ve ri <strong>li</strong>b. Bu il dя bu<br />

sяp ki <strong>li</strong> iш lяr da vam edя cяk. Pir шa ьa<br />

vя Kцr dя xa nы da ye ni id <strong>man</strong> zal la rы,<br />

Hюv san vя Шa ьan qя sя bя lя rin dя,<br />

Иs ma yыl lы, Gюy чay vя Aь daш da ye ni<br />

o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> <strong>ko</strong>mp leks lя ri щазыр<br />

олаъаг. Bu nun la bя ra bяr, Yev lax da<br />

uшaq - gяnc lяr id <strong>man</strong> mяr kя zi nin<br />

ye ni dяn qu rul ma sы, Bi nя qя sя bя sindя<br />

id <strong>man</strong> za lы nыn, Ba la xa nы da id <strong>man</strong><br />

mяr kя zi nin, Ba la kяn dя Gяnc lяr<br />

evi nin ti kin ti si, To fiq Bяh ra mov<br />

adы na Res pub <strong>li</strong> ka Sta dio nu nun tя miri<br />

vя onun qa чыш za lы nыn ye ni dяn<br />

qu rul ma sы, Шц vя lan qя sя bя sin dя ki<br />

“Cыrt dan” dц шяr gя si nin tя mi ri, Mцшvi<br />

qa bad qя sя bя sin dя id <strong>man</strong>- saьlam<br />

lыq mяr kя zi ya ra dыl ma sы 2009- cu<br />

il dя hя ya ta ke чi ri lя cяk plan lar sы ra-<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

sыn da dыr.<br />

Tя bii ki, fяa <strong>li</strong>y yя ti bi zi qa ne<br />

et mя yяn o<strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя ri var.<br />

Bu sa hя dя dя nюq san la rыn ara dan<br />

qal dы rыl ma sы daim diq qя ti miz dя dir.<br />

- Иd <strong>man</strong> biz ne si nin qu rul ma sы,<br />

o<strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя rin dяn эялир<br />

ялдя едилмяси сявиййяси Si zi qa ne<br />

edir mi?<br />

- Bi <strong>li</strong>r si niz, xa ri ci юl kя lяr dя iш<br />

adam la rы id ma na чox bю yцk pul lar<br />

ya tы rыr lar. Mяn юzцm dя fя lяr lя<br />

xa ric dя ol du ьum za <strong>man</strong> bu nun шa hidi<br />

ol mu шam. Dяs tяk lя dik lя ri <strong>ko</strong> <strong>man</strong>da<br />

vя ya id <strong>man</strong> чы nыn qя lя bя si on la ra<br />

se vinc gя tir di yi ki mi, ma <strong>li</strong>y yя vя saiti<br />

dя gя tir miш olur.<br />

Яf sus lar ol sun ki, Azяr bay can da<br />

iш adam la rы id ma na ma <strong>li</strong>y yя qoymaq<br />

da bir o qя dяr dя ma raq lы de yillяr.<br />

Bu na on la rы mяc bur et mяk dя<br />

mцm kцn de yil. Am ma ha zыr da bir<br />

чox na zir lя rin, iш adam la rы nыn id <strong>man</strong><br />

fe de ra si ya la rы na pre zi dent сечилмяляри,<br />

tя bii ki, tяq di rя la yiq hal dыr.<br />

Bu ra da ma <strong>li</strong>y yя ilя ya na шы rя qa bяt,<br />

qa <strong>li</strong> biy yяt vя Azяr bay can adы nыn<br />

ta nы dыl ma sы uь run da mц ba ri zя dя<br />

юzц nц яya ni шя kil dя gюs tяr miш<br />

olur.<br />

O <strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя ri nin gя <strong>li</strong>r<strong>li</strong><br />

<strong>li</strong> yi mя sя lя si nя gяl dik dя, dюv lя tin<br />

qar шы sыn da du ran яsas mяq sяd lяr dяn<br />

bi ri bu gцn saь lam vя gяnc nя sil<br />

ye tiш dir mяk dir. Иs ti fa dя yя ve ri lяn<br />

o<strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя ri nin 90-95% -i<br />

dюv lяt dяn ma <strong>li</strong>y yя lя шir. De mяk,<br />

gя <strong>li</strong>r dяn sюz ge dя bil mяz. Bu ra da<br />

bi zim яsas qa zan cы mыz яha <strong>li</strong> nin fi ziki<br />

saь lam lы ьы dыr.<br />

- Lon don O<strong>li</strong>m pi ya oyun la rы na<br />

ha zыr lыq iш lя ri ne cя ge dir?<br />

- Lon don O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rы<br />

Tяш ki lat Ko mi tя si nin (LO COG)<br />

Bey nяl xalq O<strong>li</strong>mp ya Ko mi tя si nin<br />

Sin qa pur ses si ya sыn da ve ril di yi<br />

vя di ni ye ri nя ye tir mяk цчun “Beynяl<br />

xalq Иd <strong>man</strong> Hя yя ca nы” pi lot<br />

proq ra mы tяr tib edi <strong>li</strong>b. Proq ram dцnya<br />

nыn mцx tя <strong>li</strong>f, xц su sяn dя, in ki шaf<br />

et mяk dя olan юl kя lя rin dя ya шa yan<br />

az tя mi nat lы ai lя lяr dяn olan <strong>mil</strong> yonlar<br />

la uшaq vя gяn cin hя ya tы nы id <strong>man</strong><br />

va si tя si lя in ki шaf et dir mяk mяq sя di<br />

da шы yыr. Azяr bay can da bu proq ra ma<br />

qo шu lub.<br />

Щямин програма уйьун олараг,<br />

2012- ci il Lon don O<strong>li</strong>m pi ya Оyunla<br />

rы na ha zыr lыq la яla qя dar st ra te gi ya<br />

ar tыq iш lя nib ha zыr la nыb. Onun ha zыrlan<br />

ma sыn da Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong>, Tяhsil<br />

na zir <strong>li</strong>k lя ri ilя ya na шы, bц tцn<br />

mц va fiq fe de ra si ya lar vя ai diy ya tы<br />

qu rum lar da fяal iш ti rak edir. Mil <strong>li</strong><br />

st ra te gi ya 2020- ci ilя dяk id ma nы<br />

юl kя dя vя юl kя ni id <strong>man</strong> da <strong>li</strong> der<br />

et mя yi qar шы ya a<strong>li</strong> mяq sяd ki mi<br />

qo yub.<br />

Bя dяn tяr bi yя si vя id ma nыn in kiшa<br />

fы цz rя <strong>mil</strong> <strong>li</strong> st ra te gi ya 3 o<strong>li</strong>m pi ya<br />

dюv rц nц - 2009-2012, 2013-2016 vя<br />

2017-2020- ci il lя ri яha tя edir . 12 i<strong>li</strong><br />

яha tя edяn bu sя nяd 3 mяr hя lя dя<br />

hя ya ta ke чi ri lя cяk. Bi rin ci mяr hяlя<br />

dя bя dяn tяr bi yя si vя id ma nыn<br />

kцt lя vi in ki шa fы na, bu sa hя nin ge niш<br />

tяb <strong>li</strong> ьi nя baш lan ma sы, tяh sil mцяs sisя<br />

lя rin dя ki id <strong>man</strong> ob yekt lя ri nin<br />

qey diy yat dan ke чi ril mя si, bю yцk<br />

id ma nыn in ki шa fы na xid mяt edяn qurьu<br />

vя ba za la rыn бярпа sы, tя lя ba ta<br />

uy ьun ola raq ye ni lя ri nin in шa sы,<br />

ikin ci mяr hя lя dя bя dяn tяr bi yя si<br />

vя id ma nыn kцt lя vi <strong>li</strong> yi nя diq qя tin<br />

ar tы rыl ma sы, gяnc lяr ara sыn da bя dяn<br />

tяr bi yя si vя id ma na ma ra ьы ar tыrmaq<br />

цчцn bir sы ra tяd bir lя rin hя ya ta<br />

ke чi ril mя si nя zяr dя tu tu lub. Nя hayяt,<br />

цчцn cц mяr hя lя dя bя dяn tяr biyя<br />

si vя id ma nыn kцt lя vi in ki шa fы na<br />

nail olun ma sы - tяh sil mцяs si sя lяrin<br />

dя id <strong>man</strong> ob yekt lя riнин in шa sы<br />

proq ra mы nыn ba шa чat dы rыl ma sы, eh tiyat<br />

qцv vя ha zыr lы ьы nыn tя min edilmя<br />

si mяq sя di ilя шя hяr vя ra yon larda<br />

O<strong>li</strong>m pi ya ha zыr lы ьы mяr kяz lя ri nin<br />

ya ra dыl ma sы iш lя ri nin ba шa чat dы rыlma<br />

sы, юl kя dя bя dяn tяr bi yя si vя<br />

id <strong>man</strong> la mяш ьul olan la rыn цmu mi<br />

sa yы nыn 25-30 fai zя, qыz lar vя qa dыnla<br />

rыn isя 15-20 fai zя чat dы rыl ma sы<br />

ki mi ma raq lы vя юnяm <strong>li</strong> tяd bir lя rin<br />

ic ra sы nя zяr dя tu tu lur.<br />

Bir fak tы da qeyd edim ki, ha zыrda,<br />

юl kя dя 2009-2013- cц il lя ri яhatя<br />

edя cяk “Bя dяn tяr bi yя si vя<br />

id ma nыn in ki шa fы цz rя Dюv lяt Proqra<br />

mы” ha zыr la nыr.<br />

8 May, 2009


“Ямякдар бядян тярбийяси<br />

вя идман хадими” фяхри ады иля<br />

1. Ялийев вагиф ъяфяр оьлу - 25 йанвар 2006-ъы ил<br />

2. Щцсейнов Яшряф рза оьлу - 25 йанвар 2006-ъы ил<br />

3. Гулийев дилгям Гасым оьлу - 25 йанвар 2006-ъы ил<br />

4. Мирмяммядов Ариф бяхтийар оьлу - 25 йанвар 2006-ъы ил<br />

5. рящимов Миркамил пиряли оьлу - 25 йанвар 2006-ъы ил<br />

6. Мясимов Гийас Мяммядрза оьлу - 3 август 2006-ъы ил<br />

7. Щцмбятов ъяфяр Ислам оьлу - 3 октйабр 2006-ъы ил<br />

8. Гулийев нифтяли Танрыверди оьлу - 3 октйабр 2006-ъы ил<br />

9. сцлейманов сцлейман Мещди оьлу - 3 октйабр 2006-ъы ил<br />

10. Щаъыйев рафиг солтан оьлу - 30 ийун 2006-ъы ил<br />

11. Аббасов Адил сейфулла оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

12. Абдул-Гядиров Исмайыл Гафар оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

13. бабанлы Тофиг Ханлар оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

14. дярвишов Яли Иса оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

15. еминбяйли йавуз Ибращим оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

16. Ящмядов Фикрят еййуб оцлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

17. Ясэяров Ядалят Ясэяр оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

18. Щаъыящмядов Щаъыаьа сямяд оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

19. Щцсейнов Ханкиши Мишан оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

20. Щцсейнов Огтай Гулам оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

21. кяримов султан Ябдцлщямид оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

22. Гафаров Ариф Мухтар оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

23. Гасымов камран Мяммяд оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

24. Гурбанов Ханлар казым оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

25. лексутов Игор павлович - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

26. Мещдийев Айдын Иса оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

27. Мурсагулов саридан рамиз оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

Gяnc lяr vя id <strong>man</strong> na zi ri<br />

Azad Rя hi mo vun rяh bяr <strong>li</strong>k<br />

et di yi nц ma yяn dя he yя ti Иranыn<br />

vit se-p re zi den ti, <strong>mil</strong> <strong>li</strong><br />

gяnc lяr tяш ki la tы nыn sяd ri<br />

Mя hяm mяd ca vad Ha cы Я<strong>li</strong><br />

Яk bя ri nin dя vя ti ilя ap re <strong>li</strong>n<br />

21- dяn 24- dяk bu юl kя dя<br />

sя fяr dя olub. Sя fя r чяr чi vяsin<br />

dя na zir bir sы ra rяs mi<br />

gю rцш lяr ke чi rib, Иmam<br />

Xo mey ni nin ev mu ze yi vя<br />

Bor na xя bяr agent <strong>li</strong> yi nin mяrkя<br />

zi ofi si ilя ta nыш olub.<br />

Na zir Azad Rя hi mo vun Иranыn<br />

bi rin ci vit se-p re zi den ti Pяrviz<br />

Da vu di, Иran Иs lam Шu ra sы<br />

Mяc <strong>li</strong> si sяd ri nin bi rin ci mцa vi ni<br />

Mя hяm mяd Abu tu ra bi, vit sepre<br />

zi dent Я<strong>li</strong> Яk bя ri vя Иранын<br />

милли бядян тярбийяси вя идман<br />

тяшкилатынын рящбяри Mя hяm mяd<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Азярбайъан­Республикасы­Президентинин­<br />

Сярянъамы­иля­тялтиф­едилянляр<br />

28. нязяров ващид Ялиш оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

29. Юмяров Фирдовси камал оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

30. Шубина лйудмила йегоровна - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

31. Цсейнов Мяммяд Мир баьыр оьлу - 25 декабр 2006-ъы ил<br />

32. Ялийев надир лятиф оьлу - 18 апрел 2007-ъи ил<br />

33. Ялийев вагиф Мяммяд оьлу - 18 апрел 2007-ъи ил<br />

34. Щадыбяйов Фазил Мяммядяли оьлу - 18 апрел 2007-ъи ил<br />

35. Искяндяров Аьакиши Бахшы оьлу - 18 апрел 2007-ъи ил<br />

36. бещбудов рафиг Гямбяр оьлу - 25 октйабр 2007-ъи ил<br />

37. Исайев Хязяр Аьяли оьлу - 25 октйабр 2007-ъи ил<br />

38. Гулийев Чинэиз Микайыл оьлу - 25 октйабр 2007-ъи ил<br />

39. новрузов суъахан Мцсейиб оьлу - 25 октйабр 2007-ъи ил<br />

40. кяримов зийадхан Ящмядхан оьлу - 5 феврал 2008-ъи ил<br />

41. сцлейманов Афиг Мяммяд оьлу - 5 феврал 2008-ъи ил<br />

42. Аьайев Адил Щябиб оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

43. Аьайев елхан Аьабала оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

44. бяширов йашар еййуб оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

45. ъащанэирбяйов елдар Ханларович - 5 март 2008-ъи ил<br />

46. ъяфяров елчин лянкяран оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

47. ъяфяров Щафиз йусиф оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

48. Ялийев Мяммядъяфяр Муса оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

49. Ямирялийев Акиф Ясэяряли оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

50. Щаъыйев рамиз Мяммядкярим оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

51. Щясянов рафиг биннят оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

52. Ибращимов Мяммяд сцлейман оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

53. Ибращимов сийавуш Ибращим оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

54. Гулийев Цлви защид оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

55. Гурбанов ъаваншир казым оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

56. Мядятов Якрям Ялиабас оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

Gяnc­lяr­vя­id­<strong>man</strong>­na­zi­ri­Azad­Rя­hi­mo­vun­Иran­sя­fя­ri<br />

Я<strong>li</strong>a ba di ilя ke чi ri lяn gю rцш lяrdя<br />

Azяr bay can vя Иran gяnc lя ri<br />

ara sыn da яmяk daш lыq яla qя lя rinin<br />

qu rul ma sы nыn яhя miy yя tindяn<br />

bяhs edi <strong>li</strong>b.<br />

Teh ran da Azяr bay can vя<br />

Иran gяnc lя ri ara sыn da яmяk daшlыq<br />

яla qя lя ri nin qu rul ma sы na<br />

dair An laш ma Me mo ran du mu<br />

im za la nыb. сяняди Azяr bay can<br />

tя rяf dяn Azad Rя hi mov, Иran<br />

tя rяf dяn isя bu юl kя nin vit sepre<br />

zi den ti, <strong>mil</strong> <strong>li</strong> gяnc lяr tяш ki latы<br />

nыn sяd ri Я<strong>li</strong> Яk bя ri im za layыb<br />

lar. Beш mad dя dяn iba rяt<br />

sя nяd dя gюs tя ri <strong>li</strong>r ki, tя rяf lяr<br />

gяnc lя rя aid sta tis ti ka, qa nun vя<br />

qя rar lar ba rя dя bir- bir lя ri ni<br />

mя lu mat lan dы ra caq, in for ma si ya<br />

vя tяc rц bя lя rя dair fi kir mц badi<br />

lя si apa ra caq, bey nяl xalq tяшki<br />

lat lar чяr чi vя sin dя яmяk daш lы-<br />

ьы da ha da gцc lяn di rя cяk lяr.<br />

Me mo ran dum da яks olu nan<br />

mцddяa la rыn fяal hя ya ta ke чi rilmя<br />

si цчцn ya ra dыl ma sы nя zяr dя<br />

tu tu lan mцш tя rяk <strong>ko</strong> mi tя hяr il<br />

Ba kы da vя Teh ran da top la шa raq,<br />

57. Мусайев Фцзули Иса оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

58. няриманов елшад Ящмяд оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

59. сямядов Чинэиз Оруъ оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

60. Шабанов Щидайят Микайыл оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

61. Таьыйев рамиз ъащанэир оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

62. Ялийев натиг Авил оьлу - 25 декабр 2008-ъи ил<br />

63. Ясядуллайев Тофиг сейфи оьлу - 25 декабр 2008-ъи ил<br />

64. Исмайылов Акиф Аллащйар оьлу - 25 декабр 2008-ъи ил<br />

65. садыгов садыг Асяф оьлу - 25 декабр 2008-ъи ил<br />

66. зейналов елчин Щидайят оьлу - 25 декабр 2008-ъи ил<br />

«Дювлят гуллуьунда<br />

фярглянмяйя эюря» медалы иля<br />

1. Щясянов ъябрайыл Микайыл оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

2. костйунина Олга Михайловна - 5 март 2008-ъи ил<br />

3. нябийев назим Ибращим оьлу - 5 март 2008-ъи ил<br />

4. Ялийев Ярчя Фяррух оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

5. Ялийев рамиз салман оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

6. Щясянов Мцталиб Мирзя оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

7. Гулийев Асиф йусиф оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

8. рзайев Яфган савалан оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

9. рзайев рафиг Яли-Щейдяр оьлу - 4 март 2009-ъу ил<br />

“Азярбайъан Республикасы Президентинин<br />

Фяхри диплому” иля<br />

1. Абдуллайев няриман садых оьлу - 29 август 2008-ъи ил<br />

2. Ахундзадя Аьайар Ябдцлязим оьлу - 29 август 2008-ъи ил<br />

3. Ялиъанов назим нязир оьлу - 29 август 2008-ъи ил<br />

4. Щаъыящмядов Щаъыаьа сямяд оьлу - 29 август 2008-ъи ил<br />

gю rц lяn iш lя ri vя pers pek tiv<br />

plan la rы mц za ki rя edя cяk.<br />

A zяr bay can nц ma yяn dя<br />

he yя ti sя fяr чяr чi vя sin dя Иs fahan<br />

шя hя rin dя dя bir sы ra gю rцшlяr<br />

ke чi rib.<br />

9


Lit va pay tax tыn da ke чi ril miш (31<br />

mart ­ 5 ap rel) gц lяш цz rя Av ro pa<br />

чempio na tы nыn Azяr bay can pяh lяvan<br />

la rы цчцn ye ni шan lы sя hi fя aч dыьы<br />

nы sюy lя mяk olar. Чцn ki яn nik bin<br />

azar ke шя be lя, nя vaxt sa sяr bяst<br />

gц lяш чi lя ri mi zin <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bыnda<br />

1­ ci ye ri tut ma sы xя yal ki mi gю rцnяr<br />

dц. Bax ma ya raq ki, gц lяш юl kя<br />

id ma nы nыn юn cцl sa hя si sa yы lыr.<br />

Bir yan dan da, ba ha dur la rы mы zыn<br />

Vil nцs dя zя fяr чa la ca ьы gюz lя ni lяn<br />

idi. Bu na mart da Иran da tяш kil edilmiш<br />

dцn ya ku bo kun da yыь ma mы zыn<br />

ikin ci dя fя (ilk dя fя - 2004- cц il dя<br />

qa za nы lыb) baш mц ka fa ta sa hib чыx masы<br />

яsas ver miш di. Tя bii, uьu run tя sadц<br />

fi ol ma dы ьы nы sц but et mяk la zыm<br />

gя <strong>li</strong>r di. Qя lя bя coш qu su ilя alы шыb<br />

ya шa yan pяh lя van la rы mыz яbяs ye rя<br />

ya rы шыn fa vo ri ti sa yыl ma dыq la rы nы 4<br />

qы zыl, 1 gц mцш vя 1 bц rцnc me dal la<br />

is bat la dы lar. Zя <strong>li</strong>m xan Hц sey nov (60<br />

kq), Чam sul va ra Чam sul va ra yev (74<br />

kq), Xe taq Qaz yu mov la (96 kq) Я<strong>li</strong><br />

Иsa ye vin (120 kq) mц qa vi mя ti ni<br />

qы ran ta pыl ma dы. Cяb ra yыl Hя sя nov<br />

(66 kq) yal nыz fi nal da uduz du. Novruz<br />

Tem re zov (84 kq) bu dя fя dя<br />

цчцn cц ye ri tut du. Ya шar Я<strong>li</strong> yev (55<br />

kq) isя fяx ri kцr sц nцn bir ad dыm lыьыn<br />

da bцd rя di.<br />

Gц lяш чi lя ri mi zin keч di yi bu zя fяr<br />

yo lu nu bir- bir iшыq lan dыr ma ьa sя hi fяlя<br />

riмиз yet mяz. Ona gю rя, tяk cя Я<strong>li</strong><br />

Иsa ye vin fi nal gю rц шц nя to xun maq<br />

is tя yi rik. Bu da sя bяb siz de yil. Hяlle<br />

di ci qar шы laш ma da o, Er mя nis ta nы<br />

tяm sil edяn Rus lan Ba ti yev lя gю rцшцr<br />

dц. Ma raq lы dыr ki, sю zц ge dяn<br />

mц ba ri zя 31 mar ta tя sa dцf et miш di.<br />

Hя min gцn xal qы mы zыn qan yad da шыnda<br />

soy qы rыm gц nц ki mi qa lыb. Bi zim<br />

qя dяr, rя qi bin dя bu qar шы laш ma dan<br />

qa <strong>li</strong>b ay rыl maq is tя yi ni mц ba ri zя nin<br />

gяr gin <strong>li</strong> yi, dra ma tik <strong>li</strong> yi gюs tя rir di.<br />

Иlk his sя ni цs tцn ba шa vu ran Rus la na,<br />

nюv bя ti bюl mя dя pцшk yar dыm чы ol du.<br />

Be lя vя ziy yяt lяr dя, adя tяn, шans lы<br />

tя rяf qa <strong>li</strong>b gя <strong>li</strong>r. Gюz lя nil mяz яks-<br />

fяnd lя his sя lяr he sa bы nы bя ra bяr lяшdi<br />

rяn Я<strong>li</strong>, psi xo lo ji цs tцn lц yц ilя<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­Bal­tik­sa­hi­<strong>li</strong>n­dя­ta­ri­xi­zя­fяr<br />

ye kun da ta ri xi qя lя bя yя im za at dы.<br />

Шan lы qa <strong>li</strong> biy yяt son ra sы hя min an la rы<br />

sюz lя ifa dя et mяk mцm kцn de yil di.<br />

Bя <strong>li</strong>, o, hя qi qя tяn bю yцk mя su <strong>li</strong>y yяt<br />

mц qa bi <strong>li</strong>n dя qяh rя <strong>man</strong> lыq et miш di.<br />

Ц mu miy yяt lя, son 2 il dя sяr bяst<br />

gц lяш yыь ma sыn da sa bit he yяt for mala<br />

шыb. Bu, ye ni uьur la ra yol aчыr. Elя<br />

bu nun nя ti cя si dir ki, 2002- ci il dя<br />

Ba kы da яsa sы qo yu lan Av ro pa чempiona<br />

tы uьu ru nun ar dы -a ra sы kя sil mir.<br />

Bю yцk zя fя rin da va mы nы qa dыn pяhlя<br />

van lar la “k las sik lяr ”i miz dя gя tir dilяr.<br />

Bц tцn tя rяf- mц qa bil lя ri ni mяь lub<br />

edяn Ma ri ya Stad nik (48 kq) ye nя<br />

Av ro pa nыn яn gцc lц sц ol du. Zцm rцd<br />

Qur ban ha cы ye va (67 kq) qы zыl me da lыn<br />

bir ad dыm lы ьыn da da yan dы. Yu nan- Roma<br />

gц lяш чi miz Шal va Qa da baz de (84<br />

kq) “bц rцnc” lя ki fa yяt lяn di.<br />

Kam ran<br />

10 May, 2009


Бу mюv sцm sяr bяst gц lяш чi lяr цчцn<br />

mяh sul dar ke чir. Иl ya rы ol ma mыш pяh lяvan<br />

la rы mыz ar tыq 2 bю yцk uьu ra im za<br />

atыb lar. Pe kin Yay O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыnda,<br />

ilk “sяk kiz <strong>li</strong>y ”я da xil ol maq la, дцn ya<br />

ku bo kun da iш ti rak hц qu qu na yi yя lя nяn<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mыz, bu ra da iш ti rak xa ti rinя<br />

ya rыш ma dы ьы nы sц but et di.<br />

Ma raq lы dыr ki, sяr bяst gц lяш yыь ma mыz<br />

ta ri xin dя 2 dя fя bu mю tя bяr tur nir dя mц bari<br />

zя apar maq im ka nы яl dя edib. Vя hяr ikisin<br />

dя ona baш mц ka fa tы qa zan ыб. кубок<br />

zя fя riни bay ram edя -e dя Av ro pa чempio natы<br />

na ha zыr la шan ba ha dur la rы mы zыn ye nя iddiasы<br />

bю yцk idi. Яl bяt tя, gц lяш чi lя ri mi zin<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bыn da 1- ci ye ri tu ta ca ьы яn<br />

nik bin azar ke шin be lя, aь lы na gяl mir di.<br />

Am ma ar zu lar ger чяk lяш di: 4 qы zыl, 1 gц mцш,<br />

1 bц rцnc me dal la <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bыn da bi rinci<br />

yer!<br />

“Иd <strong>man</strong>” qя ze ti nin sta tis tik araш dыr ma sыna<br />

gю rя, Vиl nцs dя tяш kil edi lяn qi tя чempiona<br />

tыn da id <strong>man</strong> чы la rы mыz ye ni re <strong>ko</strong>rd mцяy-<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

S­ta­tis­ti­ka:­Kim­lяr­рекорда­йахындыр?<br />

Ñярбяст эцляш<br />

Ил Шящяр Чяки Идманчы йер<br />

1966 карлсруе (Алм) 57 Айдын Ибращимов I<br />

1970 берлин (Алм) 48 рафиг Щаъыйев I<br />

1973 лозанна (Ис-ря) 48 рафиг Щаъыйев II<br />

1974 Мадрид (Исп) 52 Телман пашайев II<br />

68 Мяммяд Ибращимов II<br />

1978 софийа (блг) 52 Телман пашайев II<br />

1984 норчюпинг (Ис-ч) 52 рящим новрузов III<br />

1986 салоники (йун) 62 Хязяр Исайев I<br />

1987 в.-Трново (йуг) 62 Хязяр Исайев I<br />

1991 Штутгарт (Алм) 48 вцгар Оруъов * ыыы<br />

1992 капошвар (Маъ) 48 вцгар Оруъов * ыы<br />

1993 Истанбул (Тцр) 62 Илщам Аббасов II<br />

1994 рома (Ита) 52 намиг Абдуллайев I<br />

1995 лозанна (Ис-ря) 48 вцгар Оруъов * ы<br />

52 намиг Абдуллайев I<br />

82 Мящяммяд Ибращимов I<br />

57 Ариф Абдуллайев III<br />

1996 будапешт (Маъ) 82 Мящяммяд Ибращимов I<br />

48 вцгар Оруъов * ыыы<br />

52 намиг Абдуллайев III<br />

57 Ариф Абдуллайев III<br />

1997 варшава (пол) 54 намиг Абдуллайев II<br />

2002 бакы (Азя) 55 назим Ялиъанов I<br />

66 елман Ясэяров II<br />

60 Ариф Абдуллайев III<br />

2003 рига (лат) 55 намиг Абдуллайев I<br />

2004 Анкара (Тцр) 96 рцстям Аьайев III<br />

2005 варна (блг) 66 елман Ясэяров II<br />

2006 Москва (рус) 55 намиг Абдуллайев II<br />

2007 софийа (блг) 74 Чамсулвара Чамсулварайев III<br />

2008 Тампере (Фин) 66 емин Язизов III<br />

74 Чамсулвара Чамсулварайев III<br />

84 новруз Темрезов III<br />

120 Яли Исайев III<br />

2009 вилнцс (лит) 60 зялимхан Щцсейнов I<br />

yяn lяш di rib lяr. Be lя ki, юtяn il яl dя edil miш<br />

4 bц rцnc mц ka fat gц lяш sal na mя mi zя ye ni<br />

sя hi fя aч mыш dы sa, adы чя ki lяn tur ni rin 6<br />

me da lы hя min uьu ru ar xa da qoy du. Цs tя <strong>li</strong>k,<br />

2002- ci il dя nюv bя ti, bu dя fя Ba kы da tя mя <strong>li</strong><br />

qo yu lan uьur zo la ьы nыn юm rц bir qя dяr dя<br />

uzan dы. Иш on da dыr ki, SS RИ dю nя mi nin чя tin<strong>li</strong>k<br />

lя ri mц qa bi <strong>li</strong>n dя, “sяr bяst lяr ”in ilk шan lы<br />

yo lu (1993-1997) da mцs tя qil <strong>li</strong>k il lя ri ni<br />

яha tя edir. Mцa sir Azяr bay can gц lя шi nin<br />

bay raq da rы nыn zя fяr yц rц шц nцn bi rin ci mяrhя<br />

lя dюv rц elя o vaxt baш ve rib. Ar dы cыl 4<br />

dя fя fяx ri kцr sц yя чыx mыш (1994-97) Na miq<br />

Ab dul la ye vin re <strong>ko</strong>r du nu hя lя dя tяk rar layan<br />

yox dur. Onu dal ba dal 3 dя fя fяx ri kцrsц<br />

yя чы xan Чam sul va ra Чam sul va ra yev (1<br />

qы zыl, 2 bц rцnc) haq la ya bi lяr. Am ma Na miqin<br />

qa zan dы ьы me dal la rыn яya rы nыn (2 qы zыl, 1<br />

gц mцш, 1 bц rцnc) ki fa yяt qя dяr aьыr ol ma sы,<br />

ona яla vя цs tцn lцk ve rir. Цmu mяn, Ab dulla<br />

yev qi tя чempio nat la rыn da 6 mц ka fa ta<br />

la yiq yer (3 qы zыl, 2 gц mцш, 1 bц rцnc) tu tub<br />

vя чя tin ki, kim sя bun dan son ra ti tul lu pяh-<br />

Пящляванларымызын Авропа чемпионаты уьурлары:<br />

lя va na чa ta.<br />

Шal va Qa da bad ze nin 3- cц pil lя ni tut ma sы<br />

da yu nan- Ro ma gц lяш чi lя ri mi zin uьur zo laьы<br />

nыn qы rыl ma ma sы ilя nя ti cя lя nib. Bir az<br />

яv vя lя qa yыt saq, 2005- ci il dя Vi ta <strong>li</strong> Rя himo<br />

vun qы zыl me dal qa zan ma sы dц шяr <strong>li</strong> olub.<br />

O vaxt dan bя ri “k las sik lяr ”i miz sю zц ge dяn<br />

ya rыш dan qя lя bяy lя qa yы dыr lar. Pяh lя van la rыmыz<br />

ara sыn da яn yax шы gюs tя ri ci Rюv шяn<br />

Bay ra mo va mяx sus dur. Яgяr gяnc at let bu<br />

чempio nat da da fяrq lяn sяy di (2 qы zыl, 1<br />

bц rцnc), on da ar dы cыl 4 dя fя mц ka fa ta sa hib<br />

чыx maq la, hяm ka rы Na mi qя чa ta caq dы.<br />

Qa dыn gц lяш чi lя ri mi zin юtяn mюv sцm kц<br />

de bцt dя uьu ru nun da va mы ye nя gя <strong>li</strong>b. Nя ticя<br />

dя hя min dir - 1 qы zыl, 1 gц mцш. Ma raq lы sы<br />

odur ki, Av ro pa da юz чя ki sin dя fa vo ri tя<br />

чev ri lяn Ma ri ya Stad nik gя lяn ил bu na <strong>li</strong>y yяti<br />

ni (ar dы cыl 2 qы zыl) tяk rar la ya ca ьы hal da,<br />

gц lяш <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы mыz ara sыn da dal ba dal 3<br />

dя fя fяx ri kцr sц nцn яn yцk sяk pil lя si nя<br />

qalx mыш ilk id <strong>man</strong> чы ola caq.<br />

74 Чамсулвара Чамсулварайев I<br />

96 Хетаг Газйумов I<br />

120 Яли Исайев I<br />

66 ъябрайыл Щясянов II<br />

84 новруз Темрезов III<br />

Éунан-Рома эцляши<br />

1966 ессен (Алм) 63 серэей Аьамов I<br />

57 Маис сайадов II<br />

1967 Минск (блр) 63 серэей Аьамов II<br />

1984 ййончйопинэ (Исч) 48 Мящйяддин Аллащвердийев I<br />

62 камандар Мяъидов* I<br />

1985 лейпсиг (Алм) 62 камандар Мяъидов* I<br />

1991 Асчаффенбург (Алм) 68 камандар Мяъидов* I<br />

1992 копенщаэен (дан) 48 зяфяр Гулийев* III<br />

1993 Истанбул (Тцр) 48 зяфяр Гулийев* I<br />

54 натиг ейвазов I<br />

68 камандар Мяъидов* III<br />

74 Азад Ялийев II<br />

1994 Афина (йун) 48 зяфяр Гулийев* I<br />

1995 безансон (Фра) 48 зяфяр Гулийев* II<br />

1996 будапешт (Маъ) 48 зяфяр Гулийев* I<br />

1998 Минск (блр) 54 натиг ейвазов II<br />

1999 софийа (блг) 54 натиг ейвазов III<br />

2005 варна (блг) 60 витали рящимов I<br />

2006 Москва (рус) 55 рювшян байрамов III<br />

60 Фуад Ялийев III<br />

2007 софийа (блг) 55 рювшян байрамов I<br />

55 вцгар рящимов* ыыы<br />

2008 Тампере (Фин) 55 рювшян байрамов I<br />

2009 вилнцс (лит) 84 Шалва Гадабазде III<br />

Ãадын эцляши<br />

2008 Тампере (Фин) 48 Марийа стадник I<br />

59 елвира Мцрсялова II<br />

2009 вилнцс (лит) 48 Марийа стадник I<br />

67 зцмрцд Гурбанщаъыйева II<br />

Ãåéä: * èшàðяñè Àçяðáàéúàí ýцëяш ìяêòяáè éåòèðìяëяðèíèí<br />

áàшãà юëêяíèí éыьìà êîìàíäàñыíäà ôяðãëяíìяñèíя èшàðяäèð.<br />

11


A ьыr lыq qal dы ran la rы mыz 5 il da -<br />

vam edяn sus qun lu ьa, nя ha yяt,<br />

Bu xa rest dя ke чi ril miш Av ro pa<br />

чempio na tыn da son qoy du lar. Qi tя<br />

чempio nu ti tu lu uь run da mц ba rizя<br />

yя id <strong>man</strong> чы la rы mыz dan Zцl fц qar<br />

Sц ley ma nov (62 kq), Яf qan Bay ramov<br />

vя Sяr dar Hя sя nov (69 kq),<br />

Na miq Cя <strong>li</strong> lov (77 kq), Иn ti qam<br />

Zai rov (85 kq), Rюv шяn Fя tul la yev<br />

vя Я<strong>li</strong> bяy Sя mя dov (94 kq) qa tыlmыш<br />

dы lar.<br />

Gяr gin mц ba ri zя dя iki tяm sil чimiz<br />

tur ni rin gц mцш mц ka fa tы na sa hib<br />

чыx dы. 62 kq чя ki dя mц ba ri zя apa ran<br />

Zцl fц qar Sц ley ma nov bir dяn qal dыrma<br />

da 125 kq, tя kan la 160 kq -ыn юh dяsin<br />

dяn gя lя rяk, iki hя rя kя tin cя mindя<br />

(285 kq) 17 iш ti rak чы ara sыn da 2- ci<br />

ye ri tut du. O, ilk proq ram da bц rцnc,<br />

tя kan la qal dыr ma da isя gц mцш mц kafa<br />

ta sa hib чыx dы.<br />

Иn ti qam Zai rov (85 kq) bi rin ci<br />

hя rя kяt dя 168 kq nя ti cя ilя ki чik<br />

qы zыl me da la la yiq gю rцl dц. Tя kan la<br />

qal dыr ma da юl kя чempio nu 200 kq -ы<br />

ram et di. Цmu mi <strong>li</strong>k dя 368 kq- la tяmsil<br />

чi miz 27 id <strong>man</strong> чы ara sыn da yal nыz<br />

чempion Alek sey Yur kin dяn ge ri<br />

qal dы.<br />

“Иd <strong>man</strong>” qя ze ti nin sta tis tik he sabla<br />

ma la rы na gю rя, bu nя ti cя ni mц vяffя<br />

qiy yяt say maq olar: yu xa rы da qeyd<br />

et di yi miz ki mi, aьыr lыq qal dы ran la rыmыz<br />

5 il fa si lя dяn son ra uьu ra ye tiшib<br />

lяr; <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong>l lek tiv hя min nai <strong>li</strong>yyя<br />

tя <strong>li</strong> der lяr siz im za atыb. Slo ve ni ya<br />

zя fя rin dяn (T ren чin шя hя rin dя yыьma<br />

mыz bir dяst me dal qa zan mыш dы)<br />

son ra, bir ya rыш da 2 me dal ilk be lя<br />

nai <strong>li</strong>y yяt dir.<br />

Qeyd edяk ki, Яf qan Bay ra mov<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

5 il <strong>li</strong>k til si mi<br />

Du nay sa hi <strong>li</strong>n dя qыr dы lar<br />

(69 kq; 147+182), Na miq Cя mi lov<br />

(77 kq; 151+186) vя Rюv шяn Fя tulla<br />

ye vin (94 kq; 161+205) fяx ri kцrsц<br />

nцn bir ad dыm lы ьыn da da yan ma sы<br />

da mц tя xяs siс lя rin diq qя tin dяn yan<br />

keч mя yib. On la rыn fik rin cя, bu nя ti-<br />

cя lяr уьур ki mi dя yяr lяn di ril mя <strong>li</strong>dir.<br />

Чцn ki son za <strong>man</strong> lar aьыr lыq qaldыr<br />

ma da rя qa bяt da ha da gяr gin lя шib<br />

vя sю zц ge dяn gюs tя ri ci lяr lя 2-3 il<br />

юn cя, ana lo ji ya rыш da qa <strong>li</strong>b gяl mяk<br />

olur du.<br />

A ьыr lыq qal dы ran la rы mы zыn Av ro pa чempio na tы uьur la rы<br />

1989 A fi na ( Yun) 56 Ha fiz Sц ley ma nov I<br />

1991 V ladшs lo vo ( Pol) 56 Ha fiz Sц ley ma nov* I<br />

1993 So fi ya ( Bol) 59 Ha fiz Sц ley ma nov* II<br />

1995 Var шa va ( Pol) 59 Ha fiz Sц ley ma nov* III<br />

1997 Rie ka ( Xor) 64 Ha fiz Sц ley ma nov* I<br />

2001 T ren чin (S lov) 94 Ni za mi Pa шa yev I<br />

62 El xan Sц ley ma nov II<br />

69 Tu ran Mir zя yev III<br />

2002 An tal ya ( Tцr) 94 Ni za mi Pa шa yev III<br />

2003 Laut ra ki ( Yun) 69 Tu ran Mir zя yev II<br />

2004 Ki yev (Ukr) 62 A sif Mя <strong>li</strong> <strong>ko</strong>v III<br />

2009 Bu xa rest ( Rum) 62 Zцl fц qar Sц ley ma nov II<br />

85 Иn ti qam Zai rov II<br />

* iøa <strong>rÿ</strong> si Ha fiz Sö ley ma no vun Tör ki yÿ <strong>mil</strong> <strong>li</strong> si nin he yÿ tin <strong>dÿ</strong> qa zan dû üû nai <strong>li</strong>y yÿt lÿ ri gþs tÿ rir.<br />

12 May, 2009


Ap re <strong>li</strong>n 24-дян 26-дяк Gцr cцstan<br />

pay tax tыn da ke чi ri lяn cц do<br />

цz rя qi tя чempio na tыn da 90 kq- da<br />

mц ba ri zя apa ran El xan Mяm mяdov<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mы zыn ye ga nя me da lыnы<br />

(bц rцnc) qa zan maq la, cц do чu larы<br />

mы zыn uьur se ri ya sы nы da vam et dirib.<br />

Qeyd edяk ki, yыь ma <strong>ko</strong> ma damыz<br />

bu ya rы шa <strong>li</strong> der lяr siz yol lan mышdы.<br />

Mяшq чi lя rin яsas mяq sя di Tbi <strong>li</strong>si<br />

dя “i kin ci nюm rя lяr ”i sы naq dan<br />

чы xar maq idi.<br />

Ц mu miy yяt lя, Aьa yar Axund za dяnin<br />

rяh bяr <strong>li</strong>k et di yi <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da sю zц<br />

ge dяn mц vяf fя qiy yяt yo lu nun яsa sы nы<br />

2004- cц il dя qo yub. Bu xa rest dя tяш kil<br />

edil miш ana lo ji ya rыш da El чin Иs ma yыlov<br />

(66 kq) ikin ci ye ri tut muш du.<br />

Ma raq lы dыr ki, onun qi tя чempio nat larda<br />

kы nai <strong>li</strong>y yя ti in di yя dяk яl чat maz<br />

ola raq qa lыr: 3 qы zыl, 2 gц mцш me dal.<br />

Юtяn il bц rцnc me dal qa zan maq la ar dыcыl<br />

3- cц dя fя fяx ri kцr sц yя qalx mыш<br />

Ki fa yяt Qa sы mo va (57 kq), bu mюvsцm<br />

re <strong>ko</strong>rd et mяk lя hяm kar la rы -<br />

Na zim Hц sey nov (60 kq; 1992-94),<br />

El чin Иs ma yы lov (2000-2002) vя Rя sul<br />

Sя <strong>li</strong> mo vu (90 kq; 1999-2001) ke чяcяk<br />

di. Am ma tяяs sцf, zя dя si onun bu<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Cц do чu la rы mыz яnя nя ni da vam et di rir<br />

is tя yi ni ger чяk lяш dir mя si nя im kan<br />

ver mя di.<br />

бунадяк уьур золаьы ися беш<br />

мювсцм (1998-2002) чякиб. Мещман<br />

Язизовун (81 кг) о вахткы эцмцш<br />

медалынын “айаь”ы йцнэцл олмушду.<br />

йцксялишли бир дюнямдя - 2003-ъц илдя<br />

Алманийанын дцсселдорф шящяриндя<br />

командамызын фярглянмямяси мцтяхяс<br />

сисляримиздя тяяъъцб доьурмушду.<br />

Cц do чu la rы mы zыn Av ro pa чempio na tы uьur la rы<br />

Иl Шя hяr Чя ki Иd <strong>man</strong> чы Yer<br />

1992 Pa ris (F ran sa) 60 Na zim Hц sey nov ы<br />

1993 A fi na (Yu na nыs tan) 60 Na zim Hц sey nov ы<br />

71 Tяr lan Po la dov ыы<br />

1994 Q dansk (Pol шa) 66 Na zim Hц sey nov ыы<br />

1998 Ov ye do (Иs pa ni ya) 81 Meh <strong>man</strong> Яzi zov ыы<br />

1999 B ra tis la va (S lo ve ni ya) 90 Rя sul Sя <strong>li</strong> mov ыыы<br />

2000 V ros lav (Pol шa) 60 El чin Иs ma yы lov ы<br />

90 Rя sul Sя <strong>li</strong> mov ыыы<br />

2001 Pa ris (F ran sa) 60 El чin Иs ma yы lov ы<br />

90 Rя sul Sя <strong>li</strong> mov ыы<br />

2002 Ma ri bor (S lo ve ni ya) 60 El чin Иs ma yы lov ыы<br />

2004 Bu xa rest (Ru mы ni ya) 66 El чin Иs ma yы lov ыы<br />

2005 Rot ter dam ( Ni der land) 66 El чin Иs ma yы lov ы<br />

2006 Tam pe re ( Fin lan di ya) 73 El nur Mяm mяd <strong>li</strong> ы<br />

57 Ki fa yяt Qa sы mo va ыы<br />

2007 Belq rad ( Ser bi ya) 57 Ki fa yяt Qa sы mo va ыыы<br />

2008 Lis sa bon ( Por tu qa <strong>li</strong> ya) 90 El xan Mяm mя dov ыы<br />

57 Ki fa yяt Qa sы mo va ыыы<br />

2009 Tбилиси ( Gцr cцs tan) 90 El xan Mяmmяdov ыыы<br />

13


Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi 2009-<br />

2012- ci il lяr цчцn Azяr bay can Res пub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Вa hid Иd <strong>man</strong> Тяs ni fa tы nы tяs diq<br />

edя rяk nяшr et di rib. Ye ni tяs ni fa tыn яsas<br />

vя zi fя lя ri юl kя яha <strong>li</strong> si nin bя dяn tяr bi yя si<br />

vя id <strong>man</strong> la mцn tя zяm vя fяal mяш ьul<br />

ol ma ьa cяlb edil mя si nя, gяnc lя rin id <strong>man</strong>a<br />

olan ma ra ьы nыn ge niш lяn mя si nя,<br />

id <strong>man</strong> la mяш ьul olan la rыn fi zi ki ha zыr lы ьыnыn<br />

ar tы rыl ma sы na yar dыm gюs tяr mяk;<br />

id <strong>man</strong> dя rя cя lя ri nin nor ma vя tя lяb lя rini,<br />

on la rыn юdя nil mя шяrt lя ri ni vя qay dala<br />

rы nы mцяy yяn et mяkdir.<br />

Sя nяd dя 30 o<strong>li</strong>m pi ya, 26 qey ri -o <strong>li</strong>m piya<br />

id <strong>man</strong> nюv ц, elя cя dя pa ra <strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong>ы<br />

nыn юl kя miz dя mюv cud 4 nю vц цz rя ad lar<br />

vя dя rя cя lя ri al maq цчцn qo yu lan tя lяb lяr<br />

юz яk si ni ta pыb. Va hid Иd <strong>man</strong> Тяs ni fa tы na<br />

яsa sяn id <strong>man</strong> чы la ra Azяr bay can Resпub <strong>li</strong>ka<br />

sыn da in ki шaf et di ri lяn id <strong>man</strong> nюv lя ri<br />

цz rя aшa ьы da kы ad lar vя dя rя cя lяr ve ri <strong>li</strong>r:<br />

Ad lar - Azяr bay can Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn<br />

Яmяk dar Иd <strong>man</strong> Уs ta sы (A RЯИU), Azяrbay<br />

can Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn Яmяk dar Mяшq чisi<br />

(A RЯM), Azяr bay can Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn<br />

Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si<br />

(ARFBTИИ);<br />

Иd <strong>man</strong> dя rя cя lя ri - Иd <strong>man</strong> Уs ta sы (ИU),<br />

Иd <strong>man</strong> Уs ta lы ьы na Нa mi zяd (ИUN), Ы dя rяcя,<br />

ЫЫ dя rя cя, ЫЫЫ dя rя cя, ЫV dя rя cя.<br />

Mцx tя <strong>li</strong>f чя tin <strong>li</strong>k sя viy yя si olan id <strong>man</strong><br />

nai <strong>li</strong>y yяt lя ri nin gюs tя ri ci lя ri mцяy yяn<br />

olun muш шяrt lяr lя ye ri nя ye ti ri lяn tя lяb vя<br />

nor ma lar dan iba rяt dir. Dя rя cя nor ma la rы<br />

metr, vaxt, чя ki vя di gяr gюs tя ri ci lяr lя<br />

mцяy yяn olu nur.<br />

1. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы ilя aшa ьыda<br />

gюs tя ri lяn tя lяb lя ri ye ri nя<br />

ye ti rяn шяxs lяr tяl tif olu nur:<br />

- cя miy yя tin ic ti mai- si ya si<br />

hя ya tыn da fяal iш ti rak edяn,<br />

pe шя kar us ta lыq la rы nы daim ar tыran,<br />

bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong><br />

sa hя sin dя яn azы 25 il <strong>li</strong>k fa silя<br />

siz iш sta jы olan id <strong>man</strong> nюv lяri<br />

цz rя mяшq чi-mцяl <strong>li</strong>m lяr;<br />

- tяh sil mцяs si sя lя rin dя<br />

чa lы шan bя dяn tяr bi yя si mцяl<strong>li</strong>m<br />

lя ri;<br />

- bя dяn tяr bi yя si nin, uшaq-<br />

gяnc lяr id ma nы nыn vя id <strong>man</strong><br />

nюv lя ri nin in ki шa fыn da bю yцk<br />

xid mяt lя ri ol muш ida rя, mцяs-<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­A­zяr­bay­can­Res­rub­<strong>li</strong>­ka­sы­nыn­Вa­hid­Иd­<strong>man</strong>­Тяs­ni­fa­tы<br />

2009-2012- ci il lяr цчцn<br />

Иd <strong>man</strong> ad la rы vя dя rя cя lя ri id <strong>man</strong> чы la ra<br />

tяs ni fa tыn mцяy yяn et di yi yaш lar da (ki чik<br />

yaш lы ye ni yet mя lяr, ye ni yet mя lяr, gяnc lяr<br />

vя yaш lы lar) dя rя cя tя lяb lя ri ni vя nor ma larы<br />

nы ye ri nя ye tir dik dя ve ri <strong>li</strong>r. йaш hяd di hяr<br />

id <strong>man</strong> nю vцn dя, onun xц su siy yяt lя rin dяn<br />

asы lы ola raq mцяy yяn olu nur.<br />

Иd <strong>man</strong> ad la rы vя dя rя cя lя ri tя lяb olu nan<br />

nor ma la rы ye ri nя ye tir miш Azяr bay can<br />

vя tяn daш la rы na ve ri <strong>li</strong>r. “A zяr bay can Resпub<br />

<strong>li</strong> ka sы nыn id <strong>man</strong> us ta sы” dя rя cя si id <strong>man</strong><br />

nюv lя ri цz rя юl kя чemпio na tы vя bi rin ci <strong>li</strong>yin<br />

dя bey nяl xalq ya rыш lar da qa za nыl mыш<br />

nя ti cя lя rя, id <strong>man</strong> us ta lы ьы na na mi zяd vя ы<br />

id <strong>man</strong> dя rя cя si isя чemпio nat vя bi rin ci <strong>li</strong>klяr<br />

dя gюs tя ril miш nя ti cя lя rя яsa sяn ve ri <strong>li</strong>r.<br />

Иd <strong>man</strong> us ta sы dя rя cя si ni id <strong>man</strong> чы nыn tяmsil<br />

et di yi tяш ki la tыn mцяy yяn olun muш qayda<br />

da tяq di ma tы яsa sыn da Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong><br />

Na zir <strong>li</strong> yi; id <strong>man</strong> us ta lы ьы na na mi zяd dя rяcя<br />

si ni Ba kы шя hя ri Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Baш<br />

Иda rя si; id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя bi rin ci id <strong>man</strong><br />

dя rя cя si ni id <strong>man</strong> cя miy yяt lя ri, bя dяn tяrbi<br />

yя si vя id ma nыn yer <strong>li</strong> ida rяet mя or qan larы;<br />

kцt lя vi dя rя cя lя ri id <strong>man</strong> mяk tяb lя ri,<br />

bя dяn tяr bi yя si <strong>ko</strong>l lek tiv lя ri, id <strong>man</strong> cя miyyяt<br />

lя ri, id <strong>man</strong> klub la rы ve rir lяr. Nax чы van<br />

MR Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi id <strong>man</strong><br />

us ta lы ьы na na mi zяd id <strong>man</strong> dя rя cя si ni, st ruktu<br />

ru na da xil olan ra yon (шя hяr) gяnc lяr vя<br />

id <strong>man</strong> ida rя lя ri ы, ыы, ыыы, ыV id <strong>man</strong> dя rя cяlя<br />

ri ni - Nax чы van Mux tar Res пub <strong>li</strong> ka sы<br />

чemпio nat, bi rin ci <strong>li</strong>k vя tur nir lя ri nя gю rя -<br />

ver mя sя la hiy yя ti nя ma <strong>li</strong>k dir lяr.<br />

Иd <strong>man</strong> us ta sы dя rя cя si dai mi, us ta lы ьa<br />

na mi zяd dя rя cя si iki il mцd dя ti nя ve ri <strong>li</strong>r.<br />

si sя vя tяш ki lat lar da kы bя dяn<br />

tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> mц tя xяssis<br />

lя ri;<br />

- yцk sяk mя nя vi key fiy yяtlя<br />

rя ma <strong>li</strong>k in san la rыn tяr bi yяsi<br />

nя yю nяl dil miш tяш ki lat чы lыq,<br />

el mi- me to di ki vя di gяr sa hяlяr<br />

dя яmяk sяrf et miш bя dяn<br />

tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> mц tя xяssis<br />

lя ri.<br />

2. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы Azяr baycan<br />

Res pub <strong>li</strong> ka sы Gяnc lяr vя<br />

Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin кol le gi yasы<br />

tя rя fin dяn, fяx ri ad lar ve rilmя<br />

si цz rя <strong>ko</strong> mis si ya nыn qя rarы<br />

na яsa sяn ve ri <strong>li</strong>r.<br />

“A zяr bay can Res pub <strong>li</strong> ka sы-<br />

nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si vя<br />

Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы цz rя tяq dimat<br />

lar la gяnc lяr vя id <strong>man</strong> idarя<br />

lя ri, id <strong>man</strong> yю nцm lц tяш kilat<br />

lar, id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя<br />

fe de ra si ya lar Azяr bay can Respub<br />

<strong>li</strong> ka sы nыn Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong><br />

Na zir <strong>li</strong> yi nя mц ra ciяt edя bi lяrlяr.<br />

3. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы ilя tяl tif<br />

edil mяk цчцn aшa ьы da kы sя nяdlя<br />

ri tяq dim et mяk la zыm dыr:<br />

- tяq di mat;<br />

- шяx si vя rя qя;<br />

- 3x4 sm. юl чц dя iki fo to шяkil;<br />

- mц ra ciяt edяn tяш ki la tыn<br />

Иd <strong>man</strong> dя rя cя lя ri al mыш id <strong>man</strong> чы lar цz vц<br />

ol duq la rы id <strong>man</strong> yю nцm lц tяш ki la tыn adыn dan<br />

mцx tя <strong>li</strong>f ad lы vя sя viy yя <strong>li</strong> ya rыш lar da iш ti rak<br />

et mя <strong>li</strong>; daim юzц nцn mя dя ni, яx la qi sя viyyя<br />

si ni, fi zi ki ha zыr lы ьы nы vя id <strong>man</strong> us ta lы ьы nы<br />

ar tыr ma lы; tяh sil al dы ьы vя iш lя di yi yer dя, ic timai<br />

yer lяr dя, ya rыш lar da юzц nц яx laq nor mala<br />

rы na, id <strong>man</strong> eti ka sы na, Azяr bay can xal qы nыn<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong> яx laq nor ma la rы na uy ьun aпar ma lы;<br />

id <strong>man</strong> re ji mi nя vя gi gi ye na qay da la rы na<br />

яmяl et mя <strong>li</strong>, saь lam lы ьы nы mюh kяm lяn dirmя<br />

<strong>li</strong>; Azяr bay can Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn дюv lяt<br />

bay ra ьы na vя him ni nя hюr mяt et mя <strong>li</strong> vя<br />

on la rыn to xu nul maz lы ьы nы qo ru ma lы; bey nяlxalq<br />

ya rыш lar da юl kя si nin id <strong>man</strong> шя rя fi ni yцksяk<br />

lя rя qal dыr ma lы; daim vя tя nin mц da fiя sinя<br />

ha zыr ol ma lы dыr. Иd <strong>man</strong> dя rя cя si al mыш<br />

id <strong>man</strong> чы seч di yi id <strong>man</strong> nю vц ilя mяш ьul<br />

ol maq, цz vц ol du ьu id <strong>man</strong> tяш ki la tы, oxu duьu<br />

mяk tяb vя ya xud iш lя di yi ida rя, mцяs si sя<br />

vя tяш ki lat adыn dan ya rыш lar da iш ti rak et mяk;<br />

dя rя cя ni шa nы nы gяz dir mяk; Gяnc lяr vя<br />

Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin, id <strong>man</strong> nю vц цz rя resпub<br />

<strong>li</strong> ka fe de ra si ya sы nыn qя ra rы vя tяm sil et diyi<br />

id <strong>man</strong> yю nцm lц tяш ki la tыn ra zы lы ьы ilя baшqa<br />

tяш ki la ta keч mяk, mц qa vi lя baь la maq<br />

yo lu ilя xa ri ci klub la ra keч mяk hц qu qu na<br />

ma <strong>li</strong>k dir. Иd <strong>man</strong> чы id <strong>man</strong> re ji mi vя eti ka sы nы<br />

пoz duq da, яx la qa zidd hя rя kяt et dik dя<br />

id <strong>man</strong> dя rя cя sin dяn mяh rum edi lя bi lяr.<br />

Bцl le te ni mi zin bu sa yыn da “A zяr bay can<br />

Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si vя<br />

Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы haq qыn da яsas na mя ni tяqdim<br />

edi rik. Di gяr ad vя dя rя cя lя rin qay dala<br />

rы ilя nюv bя ti say la rы mыz da ta nыш ola bi lяrsi<br />

niz.<br />

“A zяr bay can Res пub <strong>li</strong> ka sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы haq qыn da<br />

Я S A S N A M Я<br />

qя ra rы;<br />

- яmяk ki tab чa sы nыn su rя ti.<br />

4. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы na la yiq<br />

gю rц lяn шяxs lя rя dюш ni шa nы vя<br />

vя si qя tяq dim edi <strong>li</strong>r.<br />

5. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы ilя tяl tif<br />

edil mя haq qыn da qя rar “Иd <strong>man</strong>”<br />

qя ze tin dя dяrc edi <strong>li</strong>r.<br />

6. “A zяr bay can Res pub <strong>li</strong>ka<br />

sы nыn Fяx ri Bя dяn Tяr bi yя si<br />

vя Иd <strong>man</strong> Иш чi si” adы Azяr baycan<br />

Res pub <strong>li</strong> ka sы Gяnc lяr vя<br />

Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin <strong>ko</strong>l le gi ya sы<br />

tя rя fin dяn lяьv edi lя bi lяr.<br />

14 May, 2009


O tцs tц hok key Azяr bay ca na 40 il<br />

bun dan юn cя gя <strong>li</strong>b. Bu il lяr яr zin dя<br />

hok ke yi mi zin uьur lu an la rы da olub,<br />

eniш <strong>li</strong> gцn lя ri dя. Ap re <strong>li</strong>n 18- dя Ba kы<br />

Otцs tц Hok key Komp lek si nя top la шanlar<br />

isя юtяn 40 i<strong>li</strong>n sя hi fя lя ri ni yad daшla<br />

rыn da fя rяh lя can lan dыr dы lar.<br />

Bu id <strong>man</strong> nю vц цz rя юl kя чempio na tыnыn<br />

aчы lыш mя ra si mi ey ni za <strong>man</strong> da yu bi ley<br />

tяd bi ri nя чev ril di. Mя ra sim dя чы xыш edяn<br />

gяnc lяr vя id <strong>man</strong> na zi ri nin mцa vi ni Иs mayыl<br />

Иs ma yы lov, Azяr bay can Otцs tц Hokkey<br />

Fe de ra si ya sы nыn pre zi den ti Fa zil<br />

Mяm mя dov vя юl kя miz dя bu id <strong>man</strong><br />

nю vц nцn ya ra dы cы la rыn dan olan Иsa Qa sыmov<br />

bц tцn hok key чi lя ri vя hok key se vяrlя<br />

ri yu bi ley mц na si bя ti ilя tяb rik et di lяr.<br />

Bun dan son ra hok key ve te ran la rы nыn iш tira<br />

kы ilя oyun ke чi ril di. Mat чыn iш ti rak чы larы<br />

ara sыn da 40 il юn cя bu id <strong>man</strong> nю vц nцn<br />

pio ner lя ri olan lar da var idi.<br />

A zяr bay can da otцs tц hok ke yin ya ranma<br />

ta ri xi 1969- cu ilя ge dib чы xыr. Hя min<br />

il Mosk va da otцs tц hok ke yin in ki шa fы ilя<br />

яla qя dar tяш kil olu nan se mi nar da res pub<strong>li</strong><br />

ka mы zы tяm sil et miш fut bol mяшq чi si Иsa<br />

Qa sы mov vя ADB TИ- nin fut bol ka fed ra sыnыn<br />

mц di ri Bo ris Za yons top lan tы dan qa yыdan<br />

ki mi, bi rin ci Sum qa yыt da, ikin ci isя<br />

Ba kы da hok key bюl mя si ya raт dы lar. Ba kыda<br />

ADB TИ nяz din dя ki id <strong>man</strong> klu bun da<br />

(B TИ ИK), Sum qa yыt da isя “S par tak” ИC-<br />

nin ey ni ad lы <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da sы ya ra dыl dы. O<br />

il dяn klub la rы mыz SS RИ bi rin ci <strong>li</strong> yi nin zo na<br />

ya rыш la rы na qa tыl dы lar vя 1975- ci il dя 1- ci<br />

dяs tя nin qa <strong>li</strong> bi olan BTИ ИK gцc lц lяr dяstя<br />

si nя vя si qя яl dя et di. Bu uьu ra gю rя<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn цzv lя rin dяn Ka mal Mяmmя<br />

dov, Шa dil Я<strong>li</strong> yev, Яh mяd Al lah ver diyev,<br />

Ta hir Zey na lov, Va qif vя Gen na di<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­O­tцs­tц­hok­ke­yi­mi­zin­40­i<strong>li</strong><br />

Mяm mя dov lar, Va si <strong>li</strong> Nist ra tov, And rey<br />

Ya zovs ki vя baш qa la rы Azяr bay can hokke<br />

yin dя ilk dя fя SS RИ id <strong>man</strong> us ta sы adы na<br />

la yiq gю rцl dц lяr. Son ra lar “Bu re vest nik”<br />

vя “A zяr bay can Neft vя Kim ya Иns ti tu tu”<br />

ad lan dы rы lan bu klub 1979 vя 1980- ci<br />

il lяr dя gцc lц lяr dяs tя sin dя SS RИ чempiona<br />

tы nыn bц rцnc me dal la rы nы qa zan dы. Klub<br />

1980- ci il dя юz юl kя lя ri nin bц rцnc me dalla<br />

rы nы qa zan mыш <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rыn Av ro pa<br />

ku bo ku ya rыш la rы nыn fi na lы na dяk yцk sяl di.<br />

1979- cu il dя SS RИ xalq la rы nыn Vыы spar takia<br />

da sыn da ki шi hok key чi lяr dяn iba rяt<br />

res pub <strong>li</strong> ka yыь ma sы bц rцnc me dal qa zandы.<br />

Sum qa yы tыn “Иnшaat чы” klu bu 1981- ci<br />

il dя SS RИ чempio na tыn da bi rin ci <strong>li</strong> qa nыn<br />

qa <strong>li</strong> bi ki mi gцc lц lяr dяs tя si nя yol aч dы.<br />

Qa dыn hok ke yi Azяr bay can da юz baшlan<br />

ьы cы nы 1977- ci il dяn gю tц rцb. 1978- ci<br />

il dя SS RИ чempio na tы nыn e<strong>li</strong> ta sы na vя si qя<br />

qa za nan BTИ ИK юl kя nin ilk чempio na tыnda<br />

6- cы ol du. 1980- ci il dя klub “Ra bi tя чi”<br />

adы ilя 5- ci ye rя чыx dы, 2 il son ra isя<br />

“bц rцnc” qa zan dы. 1983- cц il dя hя min nai<strong>li</strong>y<br />

yяt SS RИ xalq la rы nыn Vыы spar ta kia da-<br />

sыn da yыь ma sя viy yя sin dя tяk rar lan dы.<br />

Hok key чi lя ri miz dяn Tat ya na Шvi qa no va<br />

SS RИ yыь ma sы nыn tяr ki bin dя 1980- ci il dя<br />

O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rы nыn, bir il son ra isя<br />

dцn ya чempio na tы nыn bц rцnc me da lы nы<br />

qa zan dы. Sum qa yыt hok key mяk tя bi nin<br />

ye tir mя si Zey nяb Nu ri ye va isя 1990- cы<br />

il dя Av ro pa чempio na tы nыn “bц rцnc ”ц nя<br />

sa hib чыx dы.<br />

Mцs tя qil <strong>li</strong> yin ilk il lя rin dя hok ke yi miz<br />

bir mцd dяt fяa <strong>li</strong>y yяt siz ol sa da, 1993- cц<br />

i<strong>li</strong>n av qus tun da Otцs tц Hok key Fe de ra siya<br />

sы nыn ya ra dыl ma sыn dan son ra bu sa hя dя<br />

iш lяr bяr pa edi l di. 1996- cы il dя qa dыn hokkey<br />

yыь ma mыz Pa kis tan da Иs lam Юl kя lя ri-<br />

nin Oyun la rыn da 3- cц ye ri tut du.<br />

Mцs tя qil hok ke yi mi zin яsas uьur la rы<br />

isя 2001- ci il dя fe de ra si ya rяh bяr <strong>li</strong> yin dя<br />

baш ve rяn dя yi шik <strong>li</strong>k dяn son ra baш lan dы.<br />

Hok key bюl mя lя ri tяk Ba kы vя Sum qa yыtda<br />

de yil, elя cя dя bюl gя lяr dя - Qu sar da,<br />

Xaч maz da, As ta ra da, Lяn kя ran da, Cя <strong>li</strong>la<br />

bad da, Ma sal lы da, Min gя чe vir dя, Gяncя<br />

dя, Шя ki dя ya ra dыl dы.<br />

O tцs tц hok ke yimi zin яn bю yцk uьur larы<br />

qa dыn lar dan iba rяt “A tas port” klu bu nun<br />

adыy la baь lы dыr. Ko <strong>man</strong> da mыz 2005- ci il dя<br />

Av ro pa Чempion lar Ku bo ku nun fi na lы nadяk<br />

irя <strong>li</strong> lя yя rяk 2- ci ol du. Son ra kы 3 il dя<br />

“A tas port” bir qay da ola raq qi tя 4- cц sц<br />

olur. 2008- ci il dя юl kя mi zin qa dыn yыьma<br />

sы Pe kin O<strong>li</strong>mpia da sы na vя si qя nin bir<br />

ad dыm lы ьыn da idi. La kin Ba kы da ke чi ri lяn<br />

<strong>li</strong> sen zi ya ya rы шы nыn hяl le di ci fi nal mat чыnda<br />

sub yek tiv a<strong>mil</strong> lяr sя bя bin dяn is pan lara<br />

2:3 mяь lub olan <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mыz bu шan sы<br />

яl dяn ver di. Иn di isя qar шы da kы 2012- ci il<br />

Lon don O<strong>li</strong>mpia da sы na <strong>li</strong> sen zi ya hя dя fя<br />

alы nыb.<br />

Vц qar Mяm mяd <strong>li</strong><br />

15


Av ro pa da id <strong>man</strong><br />

dя­yяr­lя­ri­ne­cя­<br />

- Иl ham mцяl <strong>li</strong>m, Нa zir <strong>li</strong> yin beynяl<br />

xalq tяш ki lat lar la vя xa ri ci юl kяlяr<br />

lя яla qя lя rin dя prio ri tet is ti qamяt<br />

lяr han sы lar dыr?<br />

- Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin<br />

bey nяl xalq яla qя lя rin dя яsas xяtt<br />

ola raq dюv lя ti mi zin mцяy yяn lяш dirdi<br />

yi xa ri ci si ya sяt kur su nun is ti qamяt<br />

lя ri ni da ha yax шы яha tя et mяk, bu<br />

iшя юz tюh fя si ni ver mяk dir. Bu cя hяtdяn<br />

biz iш lя ri mi zi bey nяl xalq, re gional<br />

tяш ki lat lar la яla qя lяr, iki tя rяf <strong>li</strong><br />

mц na si bяt lя rin qu rul ma sы <strong>ko</strong>n teks tindя<br />

apa rы rыq. Bu mяq sяd lя hяr i<strong>li</strong>n<br />

яv vя <strong>li</strong>n dя iшi mi zi plan laш dы rar kяn<br />

mяhz hя min is ti qa mя ti яsas gю tц rцrцk.<br />

Na zir Azad Rя hi mov, нa zir <strong>li</strong> yin<br />

di gяr mя sul яmяk daш la rы xa ric dя tяшkil<br />

olu nan bir sы ra mц hцm bey nяl xalq<br />

tяд bir lяr dя fяal iш ti rak edir lяr. Bundan<br />

baш qa, юl kя mi zя dя mцx tя <strong>li</strong>f<br />

sя viy yя <strong>li</strong> nц ma yяn dя he yяt lя ri,<br />

qo naq lar gя <strong>li</strong>r vя bu ra da mцx tя <strong>li</strong>f<br />

sя viy yя <strong>li</strong> id <strong>man</strong> tяd bir lя ri ke чi ri <strong>li</strong>r ki,<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

hя­ya­ta­ke­чi­ri­<strong>li</strong>r?<br />

Bu mя sя lя Ba kы da mц za ki rя olu na caq<br />

Bu gцn in ki шaf da olan Azяr bay can id ma nы nыn uьur la rы nыn<br />

яsa sы nыn qo yul ma sыn da bey nяl xalq яla qя lя rin dцz gцn is ti qamяt<br />

dя vя mюh kяm tя mяl цzя rin dя qu rul ma sы nыn bю yцk ro lu<br />

var. Юl kя miz tяk id <strong>man</strong> чы la rыn uьur la rы ilя de yil, hяm dя<br />

bey nяl xalq miq yas da tяш ki lat чы lыq iшin dя sя mя rя <strong>li</strong> fяa <strong>li</strong>y yя ti nя ti cя sin dя юzц nц dцn ya ya ta nы dыb.<br />

Bir чox mю tя bяr id <strong>man</strong> ya rыш la rы nыn mя ka nы ol muш pay tax tы mыz da pla ne tin bir sы ra nц fuz lu id <strong>man</strong><br />

qu rum la rы nыn яhя miy yяt <strong>li</strong> tяd bir lя ri nin, top lan tы la rы nыn ke чi ril mя si dя bu sa hя dя iшin dцz gцn<br />

qu rul ma sы nыn gюs tя ri ci si dir. Elя Av ro pa Шu ra sы nыn Иd <strong>man</strong> щaq qыn da эe niш lяn di ril miш hц dud lu sa ziшin<br />

Иda rяet mя Шu ra sы nыn ic la sы nыn Ba kы ya tя yin edil mя si dя bu na яya ni bir sц but dur. 26-27 may da<br />

шя hя ri miz dя ke чi ri lя cяk bu tяd bir vя цmu miy yяt lя, Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin bu i<strong>li</strong>n ilk 4<br />

ayы яr zin dя bey nяl xalq яla qя lяr sa hя sin dя gюr dц yц iш lяr ba rя dя mя lu mat яl dя et mяk цчцn нa zir<strong>li</strong><br />

yin Bey nяl xalq яla qя lяr шю bя si nin mц di ri Иl ham Mя dя to va mц ra ciяt et dik:<br />

bu sa hя dя dя шю bя miz mц va fiq iш lяr<br />

gю rцr.<br />

- Bu i<strong>li</strong>n юtяn 4 ayы Нa zir <strong>li</strong> yin<br />

bey nяl xalq tяш ki lat lar la яla qя si<br />

ba xы mыn dan zяn gin olub. Bu dюvrdя<br />

hя min sa hя dя gю rцl mцш яsas<br />

iш lяr ba rя dя nя de yя bi lяr si niz?<br />

- Hя lя yan va rыn 16-17- dя na zir<br />

Azad Rя hi mov Al ma ni ya da tяh sil<br />

alan azяr bay can lы gяnc tя lя bя vя<br />

a<strong>li</strong>m lя rin fo ru mun da iш ti rak edib. Son<br />

2-3 il яr zin dя biz Bel чi ka da, Yu nanыs<br />

tan da, Иn gil tя rя dя, Fran sa da vя bir<br />

чox baш qa Av ro pa юl kя lя rin dя be lя<br />

fo rum lar ke чir mi шik. Bun dan baш qa,<br />

na zir A. Rя hi mov ap re <strong>li</strong>n 4-5- dя Иs lam<br />

Konf ran sы Tяш ki la tы nыn, BMT- nin<br />

Si vi <strong>li</strong> za si ya la ra ra sы Al yan sы nыn Иs tanbul<br />

шя hя rin dя ke чi ri lяn 2- ci fo ru mu<br />

юn cя si Dia loq vя Яmяk daш lыq sa hяsin<br />

dя Gяnc lя rin Konf ran sыn da iш ti rak<br />

edib.<br />

Mяn isя Av ro pa Шu ra sы Иd <strong>man</strong> haqqыn<br />

da ge niш lяn di ril miш hц dud lu sa zi-<br />

шin Иda rяet mя Шu ra sы nыn ic la sыn da iш tirak<br />

et mi шяm. Mяn bu шu ra nыn bц ro<br />

цz vц yяm.<br />

И ki tя rяf <strong>li</strong> яla qя lяr lя baь lы gю rц lяn<br />

iш lяr dяn cя nab Azad Rя hi mo vun<br />

ap re <strong>li</strong>n 24-27- dя Иra na sя fя ri ni qeyd<br />

edя bi lя rяm. Na zir bu qon шu юl kя yя<br />

Иs lam Res pub <strong>li</strong> ka sы nыn vit se-p re zi denti,<br />

Mil <strong>li</strong> Gяnc lяr Tяш ki la tы nыn sяd ri<br />

Mя hяm mяdъa vad Hacы Я<strong>li</strong> Яk bя rinin<br />

dя vя ti ilя sя fяr edib. Sя fяr za <strong>man</strong>ы<br />

Иra nыn Милли Bя dяn Tяr bi yя si vя<br />

Иd <strong>man</strong> Tяш ki la tы nыn rяh bяr i<br />

Мящяммяд Ялиабади ilя dя gю rцш<br />

olub. Gю rцш lяr dя Azяr bay can la Иran<br />

ara sыn da bu sa hя dя im za lan mыш sa ziшin<br />

ye ri nя ye ti ril mя si vя ziy yя ti mц zaki<br />

rя edi <strong>li</strong>b.<br />

- Bu ayыn so nun da Ba kы da Av ropa<br />

Шu ra sы Иd <strong>man</strong> haq qыn da ge niшlяn<br />

di ril miш hц dud lu sa zi шin ida rяetmя<br />

шu ra sы nыn ic la sы ke чi ri lя cяk.<br />

Hя min tяd bir dя ne чя юl kя nin<br />

nц ma yяn dя si iш ti rak edя cяk?<br />

16 May, 2009


- Tяd bir dя 33 Av ro pa юl kя si nin<br />

id <strong>man</strong> rяs mi lя ri nin iш ti ra kы gюz lя ni<strong>li</strong>r.<br />

Bu gц nя dяk Av ro pa Шu ra sы nыn<br />

Иd <strong>man</strong> haq qыn da ge niш lяn di ril miш<br />

hц dud lu sa zi шi ni 31 dюv lяt im za la yыb.<br />

Da ha iki dюv lя tin ic las baш la ya na<br />

qя dяr onu im za la ma sы gюz lя ni <strong>li</strong>r.<br />

Ba kы ya gя lяn lяr sы ra sыn da Av ro pa<br />

Шu ra sыn Иd <strong>man</strong> vя Эяnc lяr дe par tamen<br />

ti nin di rek to ru, hяm чi nin Av ro pa<br />

Шu ra sы nыn Elm, Тяh sil, Мя dя niy yяt,<br />

Эяnc lяr, Иd <strong>man</strong> vя Мя dя ni Иrs бaш<br />

Иda rя si nin rяh bя ri dя ola caq. Bun dan<br />

baш qa, Av ro pa Шu ra sы nыn id ma na<br />

mя sul ida rя si nin 5 nц ma yяn dя si, elяcя<br />

dя Av ro pa da bu sa zi шя qo шul maq<br />

is tя yяn da ha 6 qey ri- hю ku mяt id <strong>man</strong><br />

tяш ki la tы nыn rяh bяr lя ri tяd bir dя iш tirak<br />

et mя <strong>li</strong> dir. Иda rяet mя шu ra sы nыn<br />

ic la sы ma yыn 26-27- dя ola caq. Ma yыn<br />

25- dя isя hя min шu ra nыn bц ro su nun<br />

31 март - 5 апрел – литва<br />

пайтахтында кечирилмиш Авропа<br />

чемпионатында сярбяст эцляшчиляримиз<br />

4 гызыл, 1 эцмцш вя 1 бцрцнъ медал<br />

газанараг, илк дяфя команда щесабында<br />

биринъи олдулар. Чемпионатла ейни<br />

вахтда вилнцсдя кечирилян Авропа<br />

Эцляш Федерасийалары Ассосиасийасынын<br />

(ъелА) баш Ассамблейасында 2010ъу<br />

ил (12-17 апрел) гитя чемпионатынын<br />

бакыда кечирилмяси щаггында гярар<br />

гябул едилди.<br />

1 апрел - бокс цзря “Ипяк йолу”<br />

яняняви бейнялхалг турнириня йекун<br />

вурулду. Азярбайъан идманчылары<br />

турнирдя 7 гызыл, 5 эцмцш медалла<br />

цмуми щесабда биринъи олдулар.<br />

3-13 апрел – Аьырлыггалдыранларымыз<br />

бухарестдя кечирилян гитя чемпионатындан<br />

вятяня 2 эцмцш медалла<br />

дюндцляр. зцлфцгар сцлейманов (62<br />

кг) 285 кг (125+160), Интигам заиров<br />

ися (85 кг) 368 кг (168+200) чякини<br />

рам едяряк, щям дя Азярбайъан<br />

рекордларыны тязялядиляр.<br />

7 апрел – Азярбайъан президенти<br />

Илщам Ялийев Авропа чемпионатында<br />

уьурла чыхыш етмиш сярбяст эцляш цзря<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

ic la sы ke чi ri lя cяk. Hяm чi nin mяs lяhяt<br />

шu ra sы na da xil olan qey ri- hю kumяt<br />

tяш ki lat la rы rяh bяr lя ri nin iш ti ra kы<br />

ilя bir ic las ola caq.<br />

- Tяd bir dя han sы mя sя lя lяr<br />

mц za ki rя olu na caq?<br />

- Bu gцn цчцn hя lя <strong>li</strong>k gцn dя <strong>li</strong>k<br />

tяs diq olun ma yыb. Цmu miy yяt lя, tяdbir<br />

dя Av ro pa Шu ra sы nыn id <strong>man</strong> sa hяsin<br />

dя dя yяr lя ri nin юl kя lяr dя ne cя<br />

hя ya ta ke чi ril mя si mя sя lя lя ri mц zaki<br />

rя edi lя cяk. Юtяn il Afi na da ke чi rilmiш<br />

Av ro pa Иd <strong>man</strong> Na zir lя ri Konfran<br />

sыn da id <strong>man</strong> da eti ka vя mцs tя qil<strong>li</strong>k<br />

mя sя lя lя ri mц za ki rя olun muш du.<br />

Konf ran sыn hя min sa hя lяr цz rя qя bul<br />

et di yi qяt na mя lя rin hя ya ta ke чi rilmя<br />

si nюv bя ti iki il dя id <strong>man</strong> tяш ki latla<br />

rы nыn qar шы sыn da du ran яsas vя zi fяlяr<br />

dir. Ba kы da ida rяet mя шu ra sы nыn<br />

ic la sыn da da hя min qяt na mя lя rin ic ra<br />

Юtяn ayыn яsas ha di sя lя ri<br />

йыьма коман дамызын цзвлярини вя<br />

мяшгчилярини гябул едяряк, тябрик етди,<br />

онлара уьурлар арзулады.<br />

9-10 апрел – Чапарымыз ъамал<br />

рящимов белчикада кечирилян гран-при<br />

йарышында мясафяни 2 дяфя сящвсиз<br />

кечяряк, АбШ-ын кентукки штатынын<br />

луисвилл шящяриндя ке чириляъяк дцнйа<br />

чемпионатына вясигя газанды.<br />

14-15 апрел – данимаркада<br />

кечирилян Ашищара кайкан карате цзря<br />

дцнйа чем пионатында идманчыларымыз<br />

1 гызыл, 1 эцмцш вя 2 бцрцнъ медал<br />

газандылар.<br />

14-18 апрел - Эцляш цзря йыьманын<br />

ещтийат гцввяси дашкянддя кечирилян<br />

гран-при йарышы мярщялясини баша<br />

вурдулар. йунан-рома пящляванлары<br />

турнири 1 дяст медалла йекунлашдырдылар.<br />

сярбяст эцляш усталарымыз ися бир<br />

бцрцнъ медал га зандылар.<br />

17-18 апрел – португалийада<br />

кечирилян дцнйа кубоку мярщяля<br />

йарышында бядии эимнастымыз Алийя<br />

Гарайева ипля щяря кятлярдя бцрцнъ<br />

медал газанды.<br />

23-25 апрел – ригада кечирилян<br />

панкратион цзря гитя чемпионатында<br />

vя ziy yя ti mц za ki rя olu na caq.<br />

- Ba kы da bun dan baш qa han sы<br />

yцk sяk sя viy yя <strong>li</strong> bey nяl xalq tяd birlя<br />

rin ke чirl mя si plan laш dы rы lыr?<br />

- Yя qin ki, bi <strong>li</strong>r si niz, bu il pay taxtы<br />

mыz da Яda lяt <strong>li</strong> Oyun lar Ko mi tя sinin<br />

ic la sы ke чi ri lя cяk. O ic la sa ha zыrlыq<br />

la baь lы nц ma yяn dя lяr Ba kы da<br />

olub lar. Biz on lar la gю rцш mц шцk. Tяdbi<br />

rin bu i<strong>li</strong>n pa yыz ay la rыn da ke чi rilmя<br />

si gюz lя ni <strong>li</strong>r. May ayыn da onun<br />

ha zыr lыq ic la sы ke чi ri lя cяk.<br />

O nu da qeyd edim ki, 2010- cu il dя<br />

Av ro pa Шu ra sы id <strong>man</strong> na zir lя ri nin<br />

nюv bя ti <strong>ko</strong>nf ran sы Ba kы da ke чirilя cяk.<br />

Bu топланты 2 il dяn bir тяшкил едилир.<br />

MDB dюv lяt lя rin dя be lя <strong>ko</strong>nf rans<br />

yal nыz bir dя fя Mosk va da olub.<br />

Ñющбятляшди:<br />

Vц qar MЯM MЯD LИ<br />

тямсилчиляримиз 2 гызыл, 2 эцмцш вя 2<br />

бцрцнъ газандылар.<br />

24-26 апрел – Тбилисидя ъцдочуларын<br />

Ав ропа чемпионатында елхан<br />

Мяммядов (90 кг) бцрцнъ медал<br />

газанды.<br />

25-28 апрел – Азярбайъан Эцляш<br />

Феде расийасынын кубоку уьрунда<br />

бейнялхалг турнир кечирилди. йунанрома<br />

нювцндя дюшяк усталарынын<br />

мцбаризяси 4 гызыл, 3 эцмцш вя 5<br />

бцрцнъ медал газанмыш йенийетмяляримизин<br />

вя 3 гызыл, 2 эцмцш вя<br />

2 бцрцнъ медал ялдя етмиш эянъляримизин<br />

команда щесабында гялябяси<br />

иля баша чатды. сярбяст эцляшчиляримиз<br />

дя команда щесабында биринъи олдулар.<br />

йенийетмяляр турнирдя 2 гызыл, 5 эцмцш<br />

вя 8 бцрцнъ, эянъляр ися 1 гызыл, 2<br />

эцмцш вя 3 бцрцнъ медал газандылар.<br />

27-28 апрел – сцрятли 64-ханалы<br />

дама цзря гитя шяхси-команда<br />

чемпионатынын илк эцнцндя 1997-ъи ил<br />

вя даща йухары тявяллцдлц оьланларын<br />

илдырым сцрятли йарыш програмында<br />

Фамил камилли чемпион адыны газанды.<br />

ертяси эцн о, сцрятли дама йары шында да<br />

бцтцн щямйашыдларыны эеридя гойду.<br />

17


Цмуммилли­лидер­Щейдяр­Ялийевинхатирясиня­щяср­олунмуш­йарышлар<br />

1-5 май – бокс цзря «Щейдяр Ялийев кубоку»<br />

уьрунда бейнялхалг турнир.<br />

1-10 май – университет тялябяляри арасында II<br />

республика чемпионаты.<br />

4-6 май – Губада су полосу турнири.<br />

4-31 май – Али тящсил мцяссисяляринин ишчиляри арасында<br />

республика спартакиадасы.<br />

5-10 май – йенийетмя вя эянъ теннисчилярин<br />

бейнялхалг турнири.<br />

5-11 май – бакы - лянкяран маршруту цзря,<br />

в.Гурбановун узунмцддятли марафон<br />

йцрцшц.<br />

5-12 май – Цзэцчцлярин бейнялхалг турнири.<br />

6-10 май – Гусарда универсал дюйцш турнири.<br />

6-12 май – Алпинистлярин «Щейдяр» зирвясиня йцрцшц.<br />

7-9 май – Шащматчыларын «президент кубоку» йарышы.<br />

8-10 май – Атчылыг идманы цзря дцнйа кубокунун<br />

мярщяля йарышы.<br />

22-24 май – Мащачгалада бейнялхалг эцляш турнири.<br />

Азярбайъанда­кечириляъяктядбирляр,­бейнялхалг­йарышлар<br />

5 май – бакыда Теннис Академийасынын ачылышы.<br />

9-10 май – Щязи Аслановун хатирясиня щяср олунмуш<br />

32-ъи бейнялхалг турнир<br />

15-17 май – бядии эимнастларын Авропа чемпионаты.<br />

15-17 май – Губада гадын волейболчуларын дцнйа<br />

чемпионатынын икинъи тяснифат йарышы.<br />

18-24 май – Теннисчилярин ачыг юлкя биринъилийи.<br />

23-24 май – бакыда саблйачыларын «сателлит»<br />

категорийалы бейнялхалг турнири.<br />

17 май – Милли карате цзря «каназава турнири».<br />

30-31 май – Щапкидо турнири.<br />

май – кикбоксинг цзря «Гызыл ялъяк» турнири.<br />

май – Айкидо цзря бейнялхалг семинар.<br />

Дцнйа­вя­Авропа­чемпионатлары,кубок­йарышлары<br />

1-10 май – Гащирядя эцлля вя стенд атыъылыьы цзря<br />

дцнйа кубокунун мярщяля йарышы.<br />

8-10 май – бядии эимнастларын дцнйа кубоку йарышы.<br />

12-24 май – Мцнщендя эцлля вя стенд атыъылыьы цзря<br />

дцнйа кубоку мярщяляси.<br />

13-18 май – дюйцш самбосу цзря Авропа чемпионаты.<br />

14-17 май – универсал дюйцш цзря дцнйа биринъилийи.<br />

14-17 май – Идман эимнастикасы цзря дцнйа<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

MAy­Ayы­nыn­Иd­MAn­tяQ­vИMИ<br />

кубокунун мярщяля йарышы.<br />

29-31 май – бядии эимнастика цзря гран-при йарышы.<br />

21-24 май – Чимярлик футболу цзря Авропа кубоку<br />

йарышы.<br />

21-25 май – Идман эимнастларынын дцнйа кубоку<br />

мярщяля йарышы.<br />

22-24 май – каное-кайак цзря дцнйа кубоку йарышы.<br />

22-31 май – киши волейболчуларын дцнйа чемпионатынын<br />

икинъи тяснифат йарышы.<br />

22 май-2 ийун - Академик гайыгларда аварчякмя цзря<br />

дцнйа кубоку йарышы.<br />

25-31 май – Отцстц щоккей цзря гадынларын Авропа<br />

чемпионлар кубоку.<br />

25-31 май – Отцстц щоккей цзря кишилярин Авропа<br />

чемпионлар кубоку.<br />

май – столцстц теннисчилярин дцнйа чемпионаты.<br />

май – кикбоксингчилярин дцнйа чемпионаты.<br />

май – контакт карате цзря дцнйа кубоку.<br />

май – кунг-фу цзря дцнйа чемпионаты.<br />

май – койкушинкайкан карате цзря Авропа<br />

чемпионаты.<br />

май – бодибилдинг вя классик бодибилдинг цзря Авропа<br />

чемпионаты.<br />

Юлкя­чемпионатывя­кубок­йарышлары<br />

6 май – Ашищара кайкан каратечилярин ачыг зона<br />

чемпионаты<br />

6-7 май – Окинава гоъу-рйу цзря Азярбайъан кубоку<br />

йарышы.<br />

6-10 май – Аьырлыггалдырма цзря федерасийа кубоку.<br />

6-12 май – Идман тяшкилатлары арасында волейбол цзря<br />

юлкя чемпионатынын финал мярщяляси.<br />

(Минэячевир шящяриндя)<br />

7-11 май – Академик гайыгларда аварчякмя цзря юлкя<br />

чемпионаты.<br />

8-10 май – каное-кайакчыларын Азярбайъан<br />

чемпионаты.<br />

9-11 май – Акробатика цзря юлкя чемпионаты.<br />

15-21 май – бадминтон цзря эянълярин юлкя<br />

чемпионаты.<br />

23 май – Футбол цзря юлкя кубоку уьрунда финал матчы.<br />

28-31 май – йелкянли гайыгсцрянлярин юлкя чемпионаты.<br />

29-30 май – Атлетика цзря Азярбайъан кубоку.<br />

30 май-2 ийун – Эянъ велотрекчилярин юлкя чемпионаты.<br />

май – косики карате цзря ачыг Азярбайъан чемпионаты.<br />

май – волейбол цзря юлкя чемпионатынын Финал мярщяляси.<br />

май – бодибилдинг, классик бодибилдинг вя фитнес цзря<br />

Азярбайъан чемпионаты.<br />

май – Тамблингчилярин Азярбайъан чемпионаты.<br />

18 May, 2009


A zяr bay can gяnc dюv lяt dir.<br />

Zяn gin tя bii, mad di vя mя nя vi sяrvяt<br />

lя rя ma <strong>li</strong>k olan bu Шяrq юl kя sinin<br />

bц tцn dцn ya da ta nы nыb tяb <strong>li</strong>ь<br />

olun ma sы na bю yцk eh ti yac var. Biz<br />

юz dюv lяt mцs tя qil <strong>li</strong> yi mi zi elan<br />

edяn dя qar шы mы za si vil dцn ya nыn<br />

bir par чa sы na чev ril mяk mяq sя di ni<br />

qoy muш duq. Bu nun цчцn юzц mцzц,<br />

ilk nюv bя dя, dцn ya ya ta nыt ma lы,<br />

dцn ya ya ol du ьu muz ki mi tяq dim<br />

et mя <strong>li</strong> yik. Azяr bay can xal qы is tedad<br />

lы vя mя nя viy yat ca gцc lц xalqdыr.<br />

Bi zim mad di sяr vяt lя ri miz чox<br />

bю yцk dцr. Яn bю yцk vя яn zяn gin<br />

sяr vяt lя ri miz isя, шцb hя siz ki,<br />

mя nя vi sяr vяt lя ri miz dir, ma <strong>li</strong>k<br />

ol du ьu muz nя hяng in tel lektual<br />

po tensia lы mыz dыr.<br />

Bя шя riy yяt in ki шaf et dik cя, dцn ya<br />

юl kя lя ri vя xalq la rы, ay rы -ay rы si vi <strong>li</strong> zasi<br />

ya lar bir- bi ri ilя ya xыn laш ma ьa, bir-<br />

bi ri ni ta nы ma ьa vя bir- bi rin dяn bяhrя<br />

lяn mя yя kяs kin eh ti yac duy duq ca,<br />

mя dя niy yяt lя ra ra sы <strong>ko</strong>m mu ni ka si yanыn<br />

ye ni- ye ni for ma la rы nы dц шц nцb -<br />

tap ma ьa baш la mыш lar. Иl kin dюvr dя bu<br />

funk si ya nы da ha чox яdя biy yat, mя dяniy<br />

yяt vя in cя sя nяt ye ri nя ye tir miшdir.<br />

Da ha son ra isя dцn ya da baш ve rяn<br />

gцc lц mad di- tex ni ki in ki шaf, юl kя lяr<br />

vя xalq la ra ra sы tя mas la rыn in ten sivlяш<br />

mя si ye ni- ye ni <strong>ko</strong>m mu ni ka si ya vя<br />

qar шы lыq lы bяh rя lяn mя цsul la rы na yol<br />

aч dы. XX яs rin яv vяl lя rin dяn baш laya<br />

raq, da ha bir va si tя - яn po pul yar<br />

olan id <strong>man</strong> юl kя lяr vя xalq lar ara sыnda<br />

яmяk daш lы ьыn mюh kяm lяn mя si<br />

funk si ya sы nы ye ri nя ye tir mяk юh dя <strong>li</strong>yi<br />

ni юz цzя ri nя gю tц rцb.<br />

Иd <strong>man</strong> ha zыr da bц tцn dцn ya da яn<br />

se vi lяn mяш ьu <strong>li</strong>y yяt vя xob bi dir.<br />

Иd <strong>man</strong> ya rыш la rы bir anыn iчя ri sin dя on<br />

<strong>mil</strong> yon lar la, bя zяn hяt ta da ha чox<br />

in san la rы bir ye rя top la yыr. Vя bu nunla<br />

da in san la rы mя nя vi cя hяt dяn bi r-<br />

bi ri ilя sыx baь la yыr. Bu isя la zы mi<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Иd <strong>man</strong> köt lÿ vi ön siy yÿt<br />

vÿ tÿb <strong>li</strong> üat va si tÿ si ki mi<br />

tяb <strong>li</strong> ьat цчцn яn mцn bit au di to ri yadыr.<br />

Nц fuz lu vя gяr gin ya rыш lar da<br />

qя lя bя qa za nan id <strong>man</strong> чы nыn adы, onun<br />

tяm sil et di yi юl kя vя xalq bir anыn<br />

iчin dя <strong>mil</strong> yon lar la ta ma шa чы nыn di <strong>li</strong>ndя<br />

sяs lя nir, him ni qяlb lя ri fяth edir,<br />

bay ra ьы bay raq lar iчя ri sin dя uca lыr.<br />

Ta rix bя dяn tяr bi yя si vя id ma nыn<br />

mey da na gяl mя si vя qя dim dюvr dяn<br />

bi zim gцn lя rя dяk in ki шaf tя ka mц lцnц<br />

iz lя yir. O, bя шяr cя miy yя ti nin<br />

mцx tя <strong>li</strong>f dюvr lя rin dя mюv cud olan<br />

fi zi ki tяr bi yя vя id ma nыn nя zя riy yя<br />

vя sis tem lя ri nin dцn ya da ya yыl mыш<br />

ide ya, for ma vя me tod la rы nыn mяn шяyi<br />

ilя son ra kы nя sil lя ri ta nыш edir.<br />

Dюv rц mцz dя id <strong>man</strong> kцt lя vi <strong>li</strong>k,<br />

po pul yar lыq, bю yцk tяb <strong>li</strong> ьat, nя ha yяt,<br />

hu ma nizm vя xe yir xah lыq de mяk dir.<br />

Bu gцn o, xalq dip lo ma ti ya sы nыn aparы<br />

cы xяt lя rin dяn bi ri dir. Иd <strong>man</strong> bю yцk<br />

ic ti mai- si ya si an lam kяsb edir. Иd <strong>man</strong><br />

si ya si lяш di ri lя bil mяz, la kin onun<br />

bю yцk si ya si tя sir gц cц var dыr. Bu<br />

ba xыm dan id ma nыn dцn ya xalq la rы nыn,<br />

dюv lяt lя ri nin bir- bi ri ilя цn siy yяt<br />

baь la ma sы, bir- bi ri nя la yi qin cя ta nыdыl<br />

ma sы vя tяb <strong>li</strong>ь olun ma sыn da яvяzsiz<br />

ro lu var dыr.<br />

Cя miy yяt dя bя dяn tяr bi yя si nin,<br />

id ma nыn vя ziy yя ti nя vя in ki шa fы na<br />

in san la rыn is teh sal mц na si bяt lя ri,<br />

iq ti sa di, si ya si, ideo lo ji mц ba ri zя forma<br />

la rы, fяl sя fi, es te tik, di ni gю rцш lя ri,<br />

elm lя rin nai <strong>li</strong>y yяt lя ri gцc lц tя sir gюstя<br />

rir. Ey ni za <strong>man</strong> da, bя dяn tяr bi yя si<br />

vя id <strong>man</strong> da cя miy yя tin bir чox<br />

sa hя lя ri nя: tib bя, pe da qo gi ka ya, hяrbi<br />

sa hя yя tя sir gюs tя rir. Bя dяn tяr biyя<br />

si vя id <strong>man</strong> ic ti mai in ki шaf ta ri xindя,<br />

bя шяr nяs <strong>li</strong> nin fi zi ki vя psi xi<br />

key fiy yяt lя ri nin for ma laш ma sыn da<br />

mц hцm rol oy na yыr. O, шяx siy yя tin<br />

fi zi ki, яq <strong>li</strong> vя psi xi ahяng dar lы ьы nыn<br />

tяr bi yя si nя mцs bяt tя sir gюs tя rir.<br />

Юl kя miz dя id ma nыn ta ri xi bю yцkdцr.<br />

Azяr bay can, tцrk dцn ya sы nыn bir<br />

par чa sы ola raq, bir чox id <strong>man</strong> nюv lя rinin<br />

in ki шa fыn da mцs tяs na rol oy na yыb.<br />

Bi zim hяt ta юz <strong>mil</strong> <strong>li</strong> id <strong>man</strong> nюv lя rimiz<br />

ya ra nыb, bю yцk ta ri xi in ki шaf yo lu<br />

ke чib vя bц gц nц mц zя gя <strong>li</strong>b чa tыb.<br />

Na ьыl la rы mыz da, das tan vя rя va yяt lяrdя<br />

qo lu zor lu pяh lя van lar, gц lяш чi lяr,<br />

ox чu lar, qы lыn coy na dan lar яsas per sonaj<br />

lar dan dыr. Qur шaq tut ma, чюv kяn,<br />

kяn dir baz lыq, at чap ma vя s. bu ki mi<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong> id <strong>man</strong> nюv lя ri miz mцa sir dцnya<br />

mыz da чox mяш hur olan ay rы -ay rы<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri nin in ki шa fыn da mц hцm<br />

ba za ro lu nu oy na yыb. Or ta яsr lяr dя<br />

Azяr bay can da id <strong>man</strong> tяk cя pe шя karla<br />

rыn vя hяrb sя nя ti ilя baь lы olan larыn<br />

mяш ьul ol du ьu sя nяt de yil di. O<br />

za <strong>man</strong> lar id <strong>man</strong> hяm dя xalq ta ma шala<br />

rы nыn tяш ki <strong>li</strong> nin яsa sыn da da ya nыr dы<br />

vя po pul yar lыq qa zan mыш dы.<br />

Hяr bir xal qыn, <strong>mil</strong> lя tin var lы ьы,<br />

mя nя vi sяr vя ti onun gяnc lя ri nin fi ziki<br />

vя mя nя vi cя hяt dяn saь lam tяr biyя<br />

olun ma sы ilя mцяy yяn edi <strong>li</strong>r. Hяr<br />

bir юl kя, bя шяr ta ri xin dя юzц nцn<br />

la yiq <strong>li</strong> ye ri ni tut maq is tя yir sя, ilk<br />

nюv bя dя gяnc nяs <strong>li</strong>n saь lam ruh da<br />

in ki шa fы na fi kir ver mя <strong>li</strong> dir.<br />

Qeyd et dik lя ri mi onun la цmu <strong>mil</strong>яш<br />

dir mяk is tяr dim ki, bя dяn tяr biyя<br />

si vя id ma nыn in ki шaf et di ri <strong>li</strong>b<br />

ge niш lяn di ril mя si bi zя fi zi ki vя<br />

mя nя vi cя hяt dяn saь lam nя sil ye tiшmя<br />

si, <strong>mil</strong> <strong>li</strong>- vя tяn pяr vяr <strong>li</strong>k hiss lя rinin<br />

gцc lяn mя si, Azяr bay ca nыn dцnya<br />

da da ha yax шы tяb <strong>li</strong>ь olu nub ta nыdыl<br />

ma sы, azяr bay can lы la rыn bir xalq<br />

ola raq юzц nц tяs di qi, юl kя mi zin beynяl<br />

xalq alяm dя nц fu zu nun ar tы rыl masы<br />

nюq te yi- nя zя rin dяn чox va cib dir.<br />

Bu nu юl kя mi zin hя ya ti mя na fe lя ri<br />

vя dюv lя ti mi zin gю tцr dц yц kurs tя lяb<br />

edir.<br />

Sev da BAY RA MO VA<br />

Gÿnc lÿr vÿ Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin<br />

Иd <strong>man</strong> Шþ bÿ si nin mÿs lÿ hÿt чi si<br />

19


Faiq­Qa­ra­yev:<br />

- Bu na nail ol maq asan de yil di.<br />

Ni yя? Bil di yi niz ki mi, biz dя oyun чu<br />

qыt lы ьы var dы. Fe de ra si ya isя чы xыш<br />

yo lu nu Azяr bay can da чox xa ri ci<br />

vo ley bol чu nun чы xыш et mя sin dя gюrmцr.<br />

Am ma bir iшi gюr mяk цчцn sistem<br />

ol ma lы dыr vя biz bu nun ya ran masы<br />

na чa lы шы rыq. Bu tяc rц bя dяn яk sяr<br />

юl kя lяr ke чib lяr. Mя sя lяn, Tцr ki yя,<br />

Иta <strong>li</strong> ya, Fran sa... Qeyd et di yim dюvlяt<br />

lяr dя elя klub lar var ki, ora da<br />

10-11 яc nя bi oy na yыr. Dцz dцr, Tцrki<br />

yядя yer <strong>li</strong> vo ley bol чu lar da чox dur.<br />

An caq da xi <strong>li</strong> чempio na tыn sя viy yя sini<br />

qal dыr maq цчцn le gio ner xid mя tinя<br />

eh ti yac ya ra nыr. Ona gю rя, biz dя<br />

hя lя <strong>li</strong>k bu yol la get mя <strong>li</strong> yik. Bu gцn<br />

“Ra bi tя”, “Nяq <strong>li</strong>y yat чы”, “Иq ti sad чы”<br />

vя “Lo <strong>ko</strong> mo tiv” klub la rыn da le gio ner<br />

oyun чu lar var. On la rыn цmu mi sa yы<br />

20- yя ya xыn dыr. “A zяr reyl ”in цzv lя rini<br />

dя hя min <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la ra pay la mышam.<br />

“Gяn cя” klu bu na spon sor ta pыlma<br />

sы is ti qa mя tin dя dя sяy lя ri miz<br />

da vam edir. Bя ra bяr rя qa bяt olan da,<br />

gю rцn nя ma raq lы mц ba ri zя ge dir.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

“A zяr reyl” - bir mar ka dыr”<br />

- Bu nun la, “A zяr reyl ”in eh ti yat<br />

oyun чu la rы da oy na maq шan sы qa zanы<br />

r...<br />

- Bя <strong>li</strong>. Hal bu ki яv vяl on la rыn ye tiшmя<br />

si цчцn elя bir шя rait yox idi. Ar tыq<br />

чя tin <strong>li</strong>k lяr ara dan gю tц rц lцr. Юl kя<br />

чempio na tы nыn re gion lar цz rя tяш ki <strong>li</strong><br />

bюl gя lяr dя can la ma ya ra dыr. Bun dan<br />

sa va yы, ora da in san lar vo ley bo lu canlы<br />

iz lя mяk im ka nы яl dя edir lяr vя bu<br />

on lar da xoш tяяs su rat ya ra dыr. Чцn ki<br />

vo ley bol Azяr bay can da se vi <strong>li</strong>r. Bu nu<br />

nя zяr dяn qa чыr maq ol maz. Fцr sяt dяn<br />

is ti fa dя edib, jur na lы nыz va si tя si lя,<br />

matч la rыn tяш ki <strong>li</strong>n dя kю mяk gюs tяrdik<br />

lя ri цчцn Gяn cя, Ma sal lы vя Qu ba<br />

o<strong>li</strong>m pi ya id <strong>man</strong> <strong>ko</strong>mp leks lя ri nin rяhbяr<br />

lя ri nя tя шяk kц rц mц bil di ri rяm.<br />

Top lan tы lar da hя mi шя de yi rяm: iшimi<br />

zi iki is ti qa mяt dя apar ma lы yыq.<br />

Bi rin ci si - <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da ya diq qяtdir.<br />

Иkin ci si - klub la rыn чo xal ma sы,<br />

on la rыn sя viy yя si nin qalx ma sы dыr.<br />

Bцd cя lя rin ar tы mы klub la rыn gцc lяnmя<br />

si nя xid mяt edя cяk. Bir ba xыn,<br />

яgяr яv vяl lяr an caq fut bol чu lar<br />

Ca ri mюv sцm qa dыn vo ley bol чu la rы cid di sы naq lar<br />

gюz lя yir. Юn cя qыz la rы mыz dцn ya чempio na tы nыn<br />

son 2 mяr hя lя sin dя ya rы шa caq lar. Pa yыz da isя<br />

Av ro pa чempio na tы nыn fi nal mяr hя lя si oy na nы lacaq.<br />

Tяc rц bя <strong>li</strong> mц tя xяs sis Faiq Qa ra ye vin rяhbяr<br />

<strong>li</strong>k et di yi <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da яv vяl ki ov qa tы ge ri qay tarmaq<br />

цчцn bu sяd lя ri ad la ma lы dыr. Aчы ьы, 2001- ci<br />

il dяn son ra vo ley bol da in ti ba hыn baш ver di yi bir<br />

шя rait dя Azяr bay ca nыn qы sa mцd dя tя keч di yi<br />

yo lu ib rя ta miz say maq olar. Bu id <strong>man</strong> nю vц nя<br />

ma ra ьыn hяd di ni gюs tяr mяk цчцn adi bir fak tы<br />

sюy lя mяk dя ye tяr: Ba kы da “A zяr reyl ”in vя seчmя<br />

<strong>ko</strong>l lek ti vin gю rцш lя ri tяш kil edi lяn za <strong>man</strong> sa tышa<br />

bi let чы xa rы lыr vя onu яl dя et mяk цчцn nюv bяlяr<br />

ya ra nыr dы. Ke чяn mюv sцm “i ki cяb hя” si ya sяtin<br />

dяn яl чя kяn Faiq mцяl <strong>li</strong>m, яsas diq qя ti <strong>mil</strong> <strong>li</strong>yя,<br />

da xi <strong>li</strong> rя qa bя tin gцc lяn mя si nя yю nяlt di.<br />

Ar tыq se vin mя yя sя bяb var. Uzun fa si lя dяn sonra<br />

vo ley bol se vяr lяr 6 <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn iш ti ra kы ilя<br />

gяr gin ya rы шa шa hid <strong>li</strong>k edir lяr.<br />

Onun la sюh bя ti elя юl kя чempio na tы ilя baш la dыq:<br />

mц qa vi lя baь la maq цчцn Azяr bay cana<br />

gя <strong>li</strong>r di lяr sя, in di qa dыn id <strong>man</strong> чы lar<br />

da bu ra da le gio ner hя ya tы ya шa ma ьa<br />

baш la yыb lar. Bu, bi zi se vin dir mя yя<br />

bil mяz. Mяq sя di miz odur ki, ya xыn<br />

gя lя cяk dя юl kя mi zя sя viy yя <strong>li</strong> vo leybol<br />

чu lar gяl sin lяr. Be lя dя, da xi <strong>li</strong><br />

rя qa bяt dя ar tar.<br />

- Hяr hal da, xey <strong>li</strong> gю tцr- qoy dan<br />

son ra, юtяn mюv sцm “i ki cяb hя” dя<br />

mц ba ri zя apar maq prin si pin dяn яl<br />

чя kib, яsas diq qя ti <strong>mil</strong> <strong>li</strong> yя yю nяltdi<br />

niz.<br />

- “A zяr reyl” - бир mar ka dыr. Onu<br />

Av ro pa da ta nы yыr, qя bul edir lяr.<br />

Gю rцn, bu il <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn he yя tin dя<br />

kim lяr “bю yц dц” - Ay nur Kя ri mo va,<br />

Na tя van Qa sы mo va, La lя Ba ьы ye va,<br />

Шя fяq Kя ri mo va, Po <strong>li</strong> na Rя hi mo va,<br />

Dяr ya Za ma no va. Mя gяr “A zяr reyl”<br />

xa ri ci oyun чu gя ti rя bil mяz di? Яl bяttя,<br />

gя ti rяr di. Am ma bu vo ley bol чu lar<br />

yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da nыn цzv lя ri dir. Bir<br />

oyun чu nu nor mal sя viy yя yя чat dыrmaq<br />

цчцn, azы, 4 il vaxt la zыm dыr. Axы,<br />

on lar da nя vaxt sa mц ba ri zя yя qo шul-<br />

20 May, 2009


ma lы idi lяr. Bu ra da psi xo lo ji tя rяf,<br />

oyun tяc rц bя si, Av ro pa vя dцn ya<br />

vo ley bo lu na чы xыш var. Aчы ьы, azarkeш<br />

lя ri miz qя lя bя lя rя tez alыш dы lar:<br />

pla ne tin яn gцc lц <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы, vo leybol<br />

чu la rы Azяr bay ca na gяl di. Bir- birin<br />

dяn ma raq lы, gяr gin oyun lar ol du.<br />

Al la Hя sя no va, Ye le na Шa bov ta,<br />

Иnes sa Qorx maz ki mi tяc rц bя <strong>li</strong> vo leybol<br />

чu la rы mы zы son ra dan Na tal ya<br />

Mяm mя do va, Va le ri ya Ko ro ten <strong>ko</strong>,<br />

Ok sa na Par xo men <strong>ko</strong> vя baш qa la rы<br />

la yi qin cя яvяz lя di lяr. Gя lя cя yi<br />

dц шц nцr dцk sя, biz bu na get mя <strong>li</strong> idik.<br />

Dц zц, adы nы чяk di yim son 3 id <strong>man</strong> чы<br />

юl kя чempio na tыn da qal say dы, on la rыn<br />

hяm mad di du ru mu, hяm dя oyun<br />

sя viy yя si aшa ьы dц шя cяk di. Sю zц<br />

ge dяn vo ley bol чu la rы mыz Tцr ki yя<br />

Su per <strong>li</strong> qa sыn da inam la чы xыш edir lяr<br />

vя yыь ma mы zыn цzv lя ri nin шя rя fi ni<br />

qo ru du ьu <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da lar fi nal mяr hя lяsi<br />

nя vя si qя qa za nыb. Buна йалныз<br />

севинмялийик.<br />

De yя cяk si niz, bяs “A zяr reyl ”i nя<br />

vaxt qi tя nin nц fuz lu tur ni rin dя gю rяcя<br />

yik? O da ola caq. Sa dя cя, vaxt<br />

la zыm dыr.<br />

- Ye ni mюv sцm dя 4 klu bu muz<br />

Av ro <strong>li</strong> qa da mц ba ri zя apa ra caq.<br />

Ar tыq on la rыn qar шы sыn da <strong>ko</strong>nk ret<br />

vя zi fя lяr qo yu lub mu?<br />

- Иlk nюv bя dя, <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da lar aшa ьы<br />

yaш qrur la rы na fi kir ver mя <strong>li</strong> dir lяr. Biz<br />

bu na чox diq qяt ye ti ri rik. Bun dan<br />

sa va yы, on la rыn юz id <strong>man</strong> zal la rы ol malыdыr:<br />

nor mal mяшq get mя yяn yer dя<br />

tя rяq qi dяn da nыш maq yer siz dir. Saьlam<br />

tя mяl qo yu lan dan son ra, ya vaш-<br />

ya vaш uьur da gя lя cяk.<br />

- Qar шы da vo ley bol чu la rы mы zы<br />

han sы mя sul ya rыш lar gюz lя yir?<br />

- Яn baш lы ca mяq sя di miz 15-17<br />

may da Qu ba da ke чi ri lя cяk dцn ya<br />

чempio na tы nыn ikin ci tяs ni fat mяr hяlя<br />

si ni aш maq dыr. Bu nun цчцn Иsrail,<br />

Be la rus vя Uk ray na <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rыndan<br />

цs tцn ol ma lы yыq. Яsas ha zыr lыq<br />

bu nun цzя rin dя qu ru lub. Юl kя<br />

чempio na tыn da чы xыш edяn <strong>mil</strong> <strong>li</strong> nin<br />

цzv lя ri ni iz lя yi rяm. Da xi <strong>li</strong> ya rыш lar<br />

ma yыn яv vя <strong>li</strong>n dя bи tя cяk. Gю rцш lя ri<br />

be lя vax ta sal mы шыq ki, sю zц ge dяn<br />

tur nir dя vo ley bol чu la rы mыz oyun tяcrц<br />

bя sin dяn <strong>ko</strong>r luq чяk mя sin lяr.<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

- Иc ti maiy yяt ara sыn da son<br />

za <strong>man</strong> lar vo ley bol da ge ri lя mя nin<br />

ol du ьu nu dц шц nяn lяr var. Siz isя<br />

sa kit cя iшi niz lя mяш ьul suz. Mц шa hidя<br />

lя ri miz de yir ki, Faiq Qa ra yev<br />

Lon don-2012- nin ha zыr lы ьы na hяt ta<br />

Pe kin o<strong>li</strong>mpia da sыn dan qa baq start<br />

ve rib.<br />

- Mяn bu na nor mal ba xы ram. O<br />

in san lar ki, bi zi iz lя yir lяr, on lar nя sя<br />

gюz lя yir lяr. Heч bir шey bir dяn qu rulmur.<br />

Ya dыm da dыr, 2001- ci il dя Иsrail<br />

yыь ma sы ilя matч da mey da na чы xarma<br />

ьa 6 oyun чu ta pa bil mir dik. Bu<br />

gцn isя юl kя чempio na tыn da 20- yя<br />

ya xыn яc nя bi чы xыш edir. Bun la rыn<br />

ha mы sы Mil <strong>li</strong> O<strong>li</strong>m pi ya Ko mi tя si,<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi vя fe dera<br />

si ya nыn bir gя iшi nin nя ti cя si dir.<br />

Dцz yol da ol du ьu mu zu sц but et mяk<br />

цчцn za ma na eh ti yac var.<br />

- Ya xыn lar da yыь ma mы zыn apa rы cы<br />

vo ley bol чu su Na tal ya Mяm mя do va<br />

Tцr ki yя mяtbua tы na mц sa hi bя<br />

ve rib. Hяm kar la rы mыz la sюh bяt dя,<br />

onun bir ifa dя si biz dя bir qя dяr<br />

hя yя can do ьu rub. “Tцrk Te le <strong>ko</strong>m”<br />

klu bu nun цz vц bil di rir ki, яn bю yцk<br />

hя dя fi o<strong>li</strong>mpia da da чы xыш et mяk dir.<br />

Am ma Azяr bay can <strong>mil</strong> <strong>li</strong> si nin he yяtin<br />

dя bu hя dя fя чa ta bi lя rяm- bilmя<br />

rяm, de mяk чя tin dir. Hяr halda,<br />

o<strong>li</strong>mpia da lar da oy na ma ьы чox<br />

is tя yi rяm.<br />

- Bu mц sa hi bя ilя mяn dя ta nы шam.<br />

Onun fik rin dя eh ti yat la na sы bir шey<br />

gюr mц rяm. Aчы ьы, Av ro pa dan O<strong>li</strong>mpi<br />

ya oyun la rы na dцш mяk чox чя tin dir.<br />

Чox gц <strong>man</strong>, o bu nu nя zя rя ala raq<br />

be lя de yib.<br />

Sюh bяt lяш di:<br />

Kam ran HA CЫ<br />

21


Áåðè Нîóåëñ: “Иíñàí ãàðøûñûíà ìÿãñÿä ãîéñà,<br />

èñтÿíèëÿí éàøäàí пåøÿêàð фóтáîëà áàøëàéà áèëÿð”<br />

Ю tяn ay Иn gil tя rя Prem yer Li qasы<br />

nыn uшaq fuт bo lu цz rя eks per ti<br />

Be ri Nouels юl kя miz dя ol du.<br />

Eks per tin res pub <strong>li</strong> ka mы za sя fя ri<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi ilя<br />

Bю yцk Bri ta ni ya Иd <strong>man</strong> Шu ra sы<br />

ara sыn da im za lan mыш аn laш ma<br />

me mo ran do mu ilя baь lы idi. Be ri<br />

Nouel sin sя fя ri ba rя dя яt raf lы<br />

mя lu mat яl dя et mяk цчцn Beynяl<br />

xalq Иd <strong>man</strong> Hя yя ca nы proq ramы<br />

nыn Azяr bay can цz rя яla qяlяn<br />

di ri ci si Meh <strong>man</strong> Kя ri mo vun<br />

kю mя yi ilя onun la Bri tish Counsиl<br />

da gю rцш dцk.<br />

- Azяr bay ca na gя <strong>li</strong> шi ni zin яsas mяqsя<br />

di ni юy rяn mяk olar mы?<br />

- Яsas mяq sяd Azяr bay can da uшaq<br />

fut bo lu ilя ta nыш lыq dыr. Hяm dя mя nя чox<br />

ma raq lы idi ki, bu ra da uшaq fut bo lu infrast<br />

ruk turу ne cя qu ru lub vя цmu mиy yяtlя,<br />

bu sis tem юzц ne cя iш lя yir? Иn gil tя rя<br />

Prem yer Li qa sы nыn aka de mi ya sis te mindяn<br />

ya rar la na raq, ora da kы tяc rц bя sis temi<br />

nin han sы sa mя qam la rы nы Azяr bay canda<br />

tят biq et mяk ya rar lы olar dы. Bun dan<br />

baш qa, fut bol чu nun ye tiш mя sin dя id <strong>man</strong><br />

mяk tяb lя ri nin ro lu nu nя zя rя ala raq,<br />

юl kя niz dя ki fut bol mяk tяb lя ri nin vя ziyyя<br />

ti vя mяшq чi lя rin ha zыr lыq sя viy yя si ilя<br />

ta nыш ol maq da sя fя ri min яsas mяq sяd lяrin<br />

dяn dir.<br />

- Юl kя miz dя ki id <strong>man</strong> mяk tяb lя rinin<br />

vя ziy yя ti ba rя dя nя de yя bi lяr siniz?<br />

- Sя fяr яrя fя sin dя bir ne чя id <strong>man</strong><br />

mяk tя bin dя ol duq vя цmu mяn gю tцrdцk<br />

dя, mцяy yяn bir tяc rц bя gюr dцk.<br />

Diq qяt чя kяn mя гамлардан bi ri dя tяшki<br />

la ti mя sя lя lяr ol du. Mя sя lяn, uшaq lar<br />

er kяn vaxt lar dan mцяy yяn ya шa qя dяr<br />

id <strong>man</strong> mяk tяb lя ri nя ne cя cяlb olu nurlar?<br />

Bu mяk tяb lяr dя mяшq чi lя rin ne cя<br />

iш lя mя lя ri иля дя марагландыг. Sя fя rimdя<br />

яsa sяn bun lar la ta nыш ol dum. Azяrbay<br />

can in ki шaf edяn bir юl kя dir, bu na<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Çàìàí,­ñÿáð­âÿ­èíàì...<br />

bax ma ya raq, gюr dцk lя ri mя яsa sяn de yя<br />

bi lя rяm ki, Av ro pa tяc rц bя sin dяn uшaq<br />

fut bo lu nun in ki шa fы цчцn ya rar lan maq<br />

olar. Sя fя rim za ma nы “Vя tяn” Res pub <strong>li</strong>ka<br />

Иx ti sas laш dы rыl mыш O<strong>li</strong>m pi ya Eh ti yat la rы<br />

Uшaq- Gяnc lяr Fut bol Mяk tя bi nя, Sumqa<br />

yыt Uшaq- Gяnc lяr Иd <strong>man</strong> Mяk tя bi vя<br />

Qя bя lя Uшaq- Gяnc lяr Иd <strong>man</strong> Mяk tя bi nя<br />

baш чяk dim vя bu ra da kы dяrs lя rin tяd ri si<br />

ilя ya xыn dan ma raq lan dыm. Zя нnim cя,<br />

bu id <strong>man</strong> mяk tяb lя rin dя ye ga nя problem<br />

inf rast ruk tur ka sad lы ьы ilя яla qя dardыr,<br />

xц su si lя ra yon id <strong>man</strong> mяk tяb lя rindя.<br />

Se vin di ri ci hal dыr ki, bц tцn bu mя sяlя<br />

lяr юz яk si ni “2005-2015- ci il lяr dя<br />

fut bo lun in ki шa fы ilя baь lы дюv lяt пroq ramыn<br />

da” ta pыb.<br />

Sя fяr et di yim mяk tяb lяr ara sыn da яn<br />

чox bя yяn di yim “Vя tяn” Res pub <strong>li</strong> ka<br />

Иx ti sas laш dы rыl mыш O<strong>li</strong>m pi ya Eh ti yat la rы<br />

Uшaq- Gяnc lяr Fut bol Mяk tя bi ol du.<br />

Mяk tяb uшaq fut bo lu nun in ki шa fы nюq teyi-<br />

nя zя rin dяn bir xey <strong>li</strong> irя <strong>li</strong> ge dib. Diqqя<br />

ti mi чя kяn яsas mя qam lar dan bi ri,<br />

mяk tя bin yцk sяk sя viy yя <strong>li</strong> id <strong>man</strong> avadan<br />

lыq la rы ilя tяc hiz olun ma sы vя bu ra da<br />

mяшq чi <strong>li</strong>k sis te mi nin ki fa yяt qя dяr yax шы<br />

qu rul ma sы ol du.<br />

- Юl kя niz dя fut bo lun yцk sяk in ki шafы<br />

nыn яsas sir ri, Siz cя, nя dir?<br />

- Tя bii ki, fut bol Иn gil tя rя dя bir nюmrя<br />

<strong>li</strong> id <strong>man</strong> nю vц dцr vя bu sa hя yя ki fa yяt<br />

qя dяr sяr ma yя qo yu lub. Bu sяr ma yя nin<br />

nя ti cя si ola raq fut bo lun inf rast ruk tu ru<br />

чox in ki шaf edib. Иn gil tя rя dя, de mяk olar<br />

ki, bц tцn sя viy yя lяr dя id <strong>man</strong> mey dan чala<br />

rы la zы mi stan dart la ra ca vab ve rir vя<br />

ki fa yяt qя dяr yax шы шя rait dя dir ki, ora da<br />

da xц su si lя uшaq lar, ye ni yet mя lяr kцt lя vi<br />

qay da da fut bol oy na ya bi <strong>li</strong>r lяr.<br />

Bi zim tяc rц bя dяn ikin ci mя qa mы<br />

mцяy yяn qя dяr Azяr bay can da da tяt biq<br />

et mяk olar. Bu, da ha kцt lя vi шя kil dя futbol<br />

ya rыш la rы nыn tяш ki <strong>li</strong> dir. Мян pe шя kar<br />

fut bol dan чox, hя vяs kar sя viy yя dя uшaq<br />

tur nir lя ri ni nя zяr dя tu tu ram. Bi zim юl kяdя<br />

шяn bя- ba zar gцn lя ri, de mяk olar ki,<br />

ha mы fut bol oy na yыr. Ke чi ri lяn bu oyunlar<br />

o qя dяr yцk sяk sя viy yя dя tяш kil olunur<br />

ki, bц tцn bu pro se sin hяt ta sta tis ti kasы<br />

apa rы lыr. Bun la rыn ha mы sы Иn gil tя rя dя<br />

ФА- nыn, yя ni fut bol as so sia si ya sы nыn bayra<br />

ьы al tыn da ke чi ri <strong>li</strong>r. Hя min gцn lяr dя<br />

ke чi ri lяn oyun lar da tяk cя oь lan lar yox,<br />

qыz lar da kцt lя vi шя kil dя iш ti rak edir lяr.<br />

Dцz dцr, siz dя чaш qыn lыq ola bi lяr, чцnki<br />

Иn gil tя rя dя hяm Prem yer Li qa sя viyyя<br />

si var, hяm adi fut bol sя viy yя si. Yя ni<br />

bun lar mцx tя <strong>li</strong>f qu rum lar dыr. Am ma<br />

цmu mi lяш dir sяk, Azяr bay can da da be lя<br />

bir sis te mi tяt biq et mяk, ki fa yяt qя dяr<br />

tяш ki lat lan mыш qay da da kцt lя vi fut bol<br />

oyun la rы ke чir mяk olar.<br />

- Siz cя, uшaq la rыn fut bol la han sы yaшdan<br />

mяш ьul ol ma la rы da ha mяq sя dяuyьun<br />

dur?<br />

- Fik rim cя, bu, yaш dan asы lы ol mur.<br />

Lap er kяn yaш lar dan, yя ni “a ya ьы top<br />

tu tan dan” uшaq lar fut bol oy na ya bi lяr.<br />

Mя sя lяn, Иn gil tя rя dя uшaq lar fut bol la<br />

5-6 yaш dan mяш ьul ol ma ьa baш la yыr lar.<br />

Am ma, tя bii ki, bu pe шя kar de yil, “яy lяncя<br />

fut bo lu” dur. Цmu miy yяt lя, in san qarшы<br />

sы na mяq sяd qoy sa, is tя ni lяn yaш dan<br />

pe шя kar fut bo la baш la ya bi lяr.<br />

Иn gil tя rя dя fut bol oy na maq цчцn bir<br />

ne чя яsas шяrt var. On lar dan bi rin ci si<br />

tяh lц kя siz <strong>li</strong>k dir. Ki fa yяt qя dяr tяh lц kяsiz<br />

vя mцяy yяn шя rait lя tяc hiz olun muш<br />

yer var sa, is tя ni lяn ya шыl lыq da ойна maq<br />

olar. Fik rim cя, qыz la rыn fut bol la mяш ьul<br />

ol ma ьы da чox yax шы hal dir. Mя nim<br />

юl kяm dя qыz lar fut bo la bю yцk hя vяs gюstя<br />

rir lяr vя ora da be lя bir sis tem mюv cuddur<br />

ki, yal nыz 8-11 yaш dan eti ba rяn qыz lar<br />

oь lan lar la bir gя rяs mi vя ya xud qey ri-<br />

rяs mi fut bol oy na ya bil mяz lяr. ABШ- da<br />

isя qa dыn fut bo lu цz rя чempio nat ki шi lяrin<br />

Prem yer Li qa sыn dan da ha юn dя dir.<br />

- Saь lam lыq im kan la rы mяh dud vя<br />

mad di im kan la rы aшa ьы ai lя lяr dяn olan<br />

uшaq la rыn fut bol la mяш ьul lu ьu цчцn nя<br />

ki mi шя rait ya ra dыl ma lы dыr?<br />

- Mяn bu haq da da ha чox Иn gil tя rя<br />

tяc rц bя sin dяn da nы шa bi lя rяm. Bu sя fяrim<br />

dя я<strong>li</strong>l fut bo lu ilя dя rin dяn ma raq lana<br />

bil mя dim. Bu mя sя lя Иn gil tя rя dя чox<br />

in ki шaf edib, xц su si lя gюz dяn я<strong>li</strong>l olan<br />

in san lar ara sыn da. Be lя in san la rыn fut bol<br />

oy na ma la rы цчцn xц su si me tod lar dan is tifa<br />

dя olu nur. Hяm чi nin vur ьu la ma lы yam<br />

ki, я<strong>li</strong>l fut bo lu цчцn tя lяb lяr xц su si dir,<br />

22 May, 2009


e lя id <strong>man</strong> mey dan чa la rы nы ha zыr la maq<br />

чя tin dir.<br />

Di gяr mя sя lя yя gяl dik dя, mad di<br />

vя ziy yя tin dяn asы lы ol ma ya raq, fut bo lu<br />

hяr kяs oy na ma lы dыr. Bu ba xыm dan Azяrbay<br />

can da vя ziy yяt da ha yax шы dыr. Bu ra da<br />

mц шa hi dя et dim ki, id <strong>man</strong> mяk tяb lя ri<br />

siz dя bю yцk bir kцt lя ni яha tя edir. Azяrbay<br />

ca nыn, de mяk olar ki, hяr ye rin dя,<br />

tя yi na tыn dan asы lы ol ma ya raq, id <strong>man</strong><br />

mяk tяb lя ri mюv cud dur. On la rыn da xi <strong>li</strong>ndя<br />

fut bol sek to rлары da var. Bu sek tor la ra<br />

da pul suz ya zыl maq vя fut bol la mяш ьul<br />

ol maq мцмкцндцр. Be lя bir шя rai tin<br />

ol ma sы se vin di ri ci hal dыr.<br />

Ц mu miy yяt lя, fut bo lu in ki шaf et dirmяk<br />

bir o qя dяr dя чя tin de yil. Чцn ki<br />

fut bol dцn ya шюh rяt <strong>li</strong> id <strong>man</strong> nю vц dцr.<br />

Uшaq dan- bю yц yя hяr kяs onu se vir.<br />

- Azяr bay can dan юl kя ni zя han sы<br />

tяяs sц rat lar la qa yы dыr sы nыz?<br />

- Qeyd et di yim ki mi, uшaq fut bo lu nu<br />

in ki шaf et dir mяk цчцn яn яsa sы gцc lц infrast<br />

ruk tur ol ma lы dыr. Uшaq fut bo lu nu da ha<br />

da in ki шaf et dиr mяk цчцn ai diy ya tы olan<br />

qu rum lar, yя ni Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir<strong>li</strong><br />

yi, Tяh sil Na zir <strong>li</strong> yi vя AF FA bu iшi bir<br />

чя tir al tыn da gюr mя <strong>li</strong> dir.<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Bir mя qa mы da vur ьu la maq is tяr dim<br />

ki, sя fяr чяr чi vя sin dя mяn “Ba kы” fut bol<br />

klu bu nun qo na ьы ol dum. Bu ra da uшaq<br />

fut bo lu ilя baь lы gю rц lяn iш lя rin vя planla<br />

rыn yцk sяk sя viy yя dя qu rul ma sы nыn<br />

шa hi di ol dum. Hяt ta de yяr dim ki, Иn gil tяrя<br />

ilя Azяr bay ca nы mц qa yi sя edяn dя,<br />

klub la rыn da xi <strong>li</strong>n dя ki uшaq fut bo lu nun<br />

in ki шa fы tяx mi nяn ey ni sя viy yя dя dir. Bu,<br />

sя fяr za ma nы mя nim яn uьur lu ta pыn tы la-<br />

rыm dan bi ri ol du.<br />

Azяr bay canda fut bol la baь lы mцяy yяn<br />

iш lяr gю rц lцr. Am ma qeyd et mя <strong>li</strong> yяm ki,<br />

яsas 3 шяrt var. Yя ni bu шяrt lя rin mюv cud<br />

ol du ьu yer dя fut bo lun in ki шa fы zя ma nяt<strong>li</strong><br />

dir. Bu шяrt lяr za <strong>man</strong>, sяbr vя inam dыr.<br />

Яgяr bun la rыn цчц dя var sa, fut bol mцtlяq<br />

юnя ge dя cяk.<br />

Sюh bяt lяш di:<br />

Fi dan ЯLИ YE VA<br />

Azяr­bay­can­Мil­<strong>li</strong>­Еn­sik­lo­pe­di­ya­сынda­id­ma­n<br />

Ye ni nяшr olu nan Azяr bay can Мil <strong>li</strong> Еn sik lope<br />

di ya sы nыn xц su si cil di hя ya tыn bц tцn sa hя lяri<br />

ni яha tя et di yi ki mi, sя hi fя lя rin dя юl kя<br />

id ma nы nыn яsas ha di sя lя ri ni dя яks et di rir.<br />

En sik lo pe di ya da “A zяr bay can da bя dяn tяrbi<br />

yя si vя id <strong>man</strong>” mя qa lя si ni ADBTИA- nыn<br />

pro rek to ru, pro fes sor Dil qяm Qu <strong>li</strong> yev<br />

ya zыb.<br />

Ya zы nыn gi riш mяt nin dя id ma nы mы zыn qя dim<br />

ta ri xin dяn, “A ves ta” da, шi fa hi xalq яdя bi yйatыn<br />

da, Ni za mi Gяn cя vi nin яsяr lя rin dя pяh lяvan<br />

lыq vя di gяr id <strong>man</strong> nюv lя ri ilя baь lы sюy lяni<br />

lяn lяr dяn bяhs edi <strong>li</strong>r. 19- cu яsr Azяr baycan<br />

id ma nы ilя baь lы bюl mя dя mцx tя <strong>li</strong>f <strong>mil</strong> <strong>li</strong><br />

id <strong>man</strong> oyun la rыn dan, ta nыn mыш pяh lя van lar dan sюz aчы lыr.<br />

1901-1917- ci il lяr id ma nы mыz ba rя dя his sя dяn hя min dюvr dя<br />

ya ra nan ilk fut bol <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы, o za ma nыn ta nыn mыш gц lяш чilя<br />

ri vя цz gц чц lя ri haq qыn da mя lu mat яl dя et mяk olar. Bu nun<br />

ar dыn dan 2- ci dцn ya mц ha ri bя si bi tяn ana qя dяr - 1945- ci<br />

ilя dяk Azяr bay can id ma nыn da baш ver miш яsas ha di sя lяr<br />

nя zя rя чat dы rы lыr. Bu ha di sя lя rin sы ra sыn da юtяn яs rin 20- ci<br />

il lя ri nin яv vяl lя rin dя “Av to mo tor”, “Vod nik”, “Reч nik” ki mi<br />

id <strong>man</strong> cя miy yяt lя ri nin, res pub <strong>li</strong> ka mы zыn A<strong>li</strong> Bя dяn Tяr bi yяsi<br />

Шu ra sы nыn ya ra dыl ma sы, Ba kы da bя дяn tяr bi yя si mцяl <strong>li</strong>m lя ri<br />

ha zыr la yan ilk mяk tя bin, bюl gя lяr dя mцx tя <strong>li</strong>f id <strong>man</strong> nюv lя ri<br />

цz rя bюl mя lя rin aчыl ma sы, ilk res pub <strong>li</strong> ka чempio nat la rы nыn<br />

ke чi ril mя si vя s. var. Da ha son ra 1930- cu il dя Ba kы da Za qaf-<br />

qa zi ya Bя dяn Tяr bi yя si Иns ti tu tu nun ya radыl<br />

ma sы vя 1936- cы il dя onun adы nыn Azяrbay<br />

can Dюv lяt Bя dяn Tяr bi yя si Иns ti tu nu na<br />

чev ril mя si, elя hя min il dя Azяr bay can SSR<br />

Xalq Ko mis sar la rы So ve ti ya nыn da bя dяn tяrbi<br />

yя si vя id <strong>man</strong> iш lя ri цz rя <strong>ko</strong> mi tя nin ya ra dыlma<br />

sы, elя cя dя id ma nы mы zыn hя min dюvr id <strong>man</strong><br />

hя ya tы nыn di gяr mц hцm ha di sя lя ri ba rя dя<br />

mя lu mat ve ri <strong>li</strong>r.<br />

En sik lo pe di ya da tяq dim olu nan mя lu mat da<br />

юl kя miz dя ki id <strong>man</strong> cя miy yяt lя rin dяn ay rы ca<br />

bяhs edi <strong>li</strong>r. Bu ra da hяm чi nin Azяr bay can<br />

id <strong>man</strong> чы la rы nыn spar ta kia da lar da vя mцx tя <strong>li</strong>f<br />

kцt lя vi ya rыш lar da iш ti ra kы na da nя zяr sa lы nыr.<br />

A zяr bay can da qa dыn id ma nы na xц su si bюl mя<br />

ay rы lыb. Bu bюl mя dяn uьur qa za nan ilk qa dыn id <strong>man</strong> чы la rы mыz<br />

vя цmu miy yяt lя, юtяn il lяr dя id <strong>man</strong> la mяш ьul olan зяриф ъинс<br />

нцмайяндяляринин sa yы ba rя dя mя lu mat al maq olar.<br />

A zяr bay can id ma nыn da mцs tя qil <strong>li</strong>k dюv rцn dя bю yцk uьurla<br />

r 1997- ci il dя Иl ham Я<strong>li</strong> yev Mil <strong>li</strong> O<strong>li</strong>m pi ya Ko mi tя si nin<br />

pre zi den ti se чil dik dяn son ra газанылыб. Bu il lяr dя id <strong>man</strong> чы larы<br />

mы zыn yay o<strong>li</strong>m pi ya oyun la rыn da vя pa ra <strong>li</strong>m pi ya oyun la rыnda<br />

яl dя et dik lя ri наилиййятляр, qыш o<strong>li</strong>mpia da la rыn da чы xыш la rы,<br />

dцn ya vя Av ro pa чempio nat la rыn da qa zan dыq la rы me dal lar,<br />

son dюvr dя юl kя miz dя in шa edi lяn o<strong>li</strong>m pi ya <strong>ko</strong>mp leks lя ri vя<br />

di gяr id <strong>man</strong> qur ьu la rы haq qыn da mя lu mat en sik lo pe di ya da<br />

tяq dim olu nan ya zы da яks olunub.<br />

23


Mцa sir<br />

Azяr baycan<br />

id <strong>man</strong>ыn<br />

da яl dя<br />

edi lяn bю yцk<br />

uьur la rыn zя mi ni<br />

<strong>mil</strong> <strong>li</strong> id <strong>man</strong> яnя nя lя ri mi zin sar sыl maz<br />

da yaq la rы цzя rin dя in ki шaf edяn gц lяшdir.<br />

Gц lяш ta ri xi mi zin sя hi fя lя ri pяh lяvan<br />

la rы mы zыn dцn ya miq yas lы qя lя bя lяri<br />

ilя zяn gin dir. Azяr bay can pяh lя vanla<br />

rы gц lя шin hяm sяr bяst, hяm dя<br />

yu nan- Ro ma nюv lя rin dя hяm keч miш<br />

SS RИ, hяm dя Av ro pa, dцn ya чempionat<br />

la rыn da vя O<strong>li</strong>mпi ya oyun la rыn da,<br />

elя cя dя di gяr nu fuz lu bey nяl xalq turnir<br />

lяr dя mц vяf fя qiy yяt lя чы xыш et miшlяr.<br />

Юtяn яs rin 50- ci il lя rin dяn baш laya<br />

raq, Mu sa Ba ba yev, Rя шid Mяmmяd<br />

bя yov, Иb ra him pa шa vя Mux tar<br />

Da da шov qar daш la rы, Ay dыn Иb ra hi mov,<br />

Rя him Иs ma yы lov, Mus ta fa Oru cov,<br />

Ra fiq Ha cы yev, Rя him Nov ru zov, Tel<strong>man</strong><br />

Pa шa yev, Vik tor Av dы шev, Arif<br />

Nif tul la yev, Xя zяr Иsa yev, Иl ham Umayev,<br />

Mя hi йyяd din Al lah ver di yev,<br />

Ka <strong>man</strong> dar Mя ci dov, mцs tя qil <strong>li</strong>k il lяrin<br />

dя Na miq vя Arif Ab dul la yev qardaш<br />

la rы, Na tiq Ey va zov, Na zim Я<strong>li</strong> canov,<br />

El <strong>man</strong> Яs gя rov ki mi id <strong>man</strong> чы larmы<br />

zыn uьur la rы nы bu gцn Fя rid Man surov,<br />

Rюv шяn Bay ra mov, Vi ta <strong>li</strong> Rя himov,<br />

Cяb ra yыl Hя sя nov ki mi id <strong>man</strong> чыlar<br />

da vam et di rir lяr.<br />

Bu ugur la rыn яl dя edil mя sin dя<br />

Azяr bay can Gц lяш Fe de ra si ya sы nыn<br />

(AGF) bю yuk пa yы var. Mцs tя qil юl kяmi<br />

zin gц lяш fe de ra si ya sы 1993- cц il dя<br />

ya ra dы lыb vя elя hя min il dяn Bey nяlxalq<br />

Gц lяш Fe de ra si ya la rы As so sia si yasы<br />

na (FИ LA) цzv qя bul olu nub.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Иd <strong>man</strong> fe de ra si ya la rû mûz<br />

­A­zяr­bay­can­Gц­lяш­Fe­de­ra­si­ya­sы<br />

Bu gцn AGF o<strong>li</strong>m pi ya oyun la rы nыn<br />

proq ra mы na da xil olan 3 id <strong>man</strong> nю vц nц<br />

- sяr bяst, yu nan- Ro ma vя qa dыn gц lяшi<br />

ni юzцn dя bir lяш di rir.<br />

Fe de ra si ya ya 2007- ci il yan va rыn<br />

29- dan Fa zil Mяm mя dov pre zi dent<br />

se чi <strong>li</strong>b. Na miq Я<strong>li</strong> yev bi rin ci vit sepre<br />

zi dent, yu nan- Ro ma gц lя шi цz rя<br />

El чin Cя fя rov, sяr bяst gц lяш цz rя<br />

Mя hяm mяd Я<strong>li</strong>ю mя rov, re gion lar цz rя<br />

Ca van шir Qur ba nov, bey nяl xalq яla qяlяr<br />

цz rя Ay dыn Ab ba sov vit se-p re zident<br />

dir lяr. Baш ka ti bin funk si ya la rы nы<br />

Ra min Qa sы mov ic ra edir.<br />

Sяr bяst gц lяш цz rя <strong>mil</strong> <strong>li</strong> <strong>ko</strong> <strong>man</strong> damы<br />

zыn baш mяшq чi si Mя hяm mяd xan<br />

Arat si lov, yu nan- Ro ma gц lя шi цz rя<br />

El чin Cя fя rov dur. Qa dыn <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mыz<br />

Orest S<strong>ko</strong> bels ki nin rяh bяr <strong>li</strong> yi al tыn da<br />

mяsq edir.<br />

AGF bey nяl xalq gц lяш alя min dя<br />

bю yцk nц fu za ma <strong>li</strong>k dir. Bu nц fuz, pяhlя<br />

van la rы mы zыn qi tя, dцn ya чempio natla<br />

rыn da, O<strong>li</strong>m pi ya oyun la rыn da par laq<br />

qя lя bя lя rinин nя ti cя si dir. Юl kя mi zin<br />

son il lяr qi tя vя dцn ya miq yas lы ya rышla<br />

ra mя kan ol ma sы da onun bey nяl xalq<br />

alяm dя nail ol du ьu uьur lar la izah olunur.<br />

Bu yar ыш lar tяш ki lat чы lыq sя viy yя si,<br />

ev sa hi bi nin qo naq pяr vяr <strong>li</strong> yi, tяd bir lяrin<br />

prob lem siz ke чi ril mя si цчцn gюstяr<br />

di yi sяy lя fяrq lя nib lяr. Bц tцn bunla<br />

rыn kю kцn dя fe de ra si ya nыn mяq sяdyюn<br />

lц fяa <strong>li</strong>y yя ti da ya nыr. Sяr bяst gц lяш<br />

цz rя Av ro pa чempio na tы (2002- ci il),<br />

Dцn ya ku bo ku (2004- cц il), sяr bяst,<br />

yu nan- Ro ma vя qa dыn gц lя шi цz rя<br />

<strong>li</strong> sen zi ya xa rak ter <strong>li</strong> dцn ya чempio na tы<br />

(2007- ci il), Qы zыl qran-p ri tur nir lя ri nin<br />

fi nal la rы dцn ya gц lяш ta ri xin dя dя rin<br />

iz lяr sal mыш ha di sя lяr dir.<br />

сиднейдя намиг<br />

Абдуллайевин, Афинада Фярид<br />

Мансуровун олимпийа<br />

чемпионлуьу, Pe kin o<strong>li</strong>mpiada<br />

sыn da yu nan- Ro ma gц lяш чilя<br />

ri miz Rюv шяn Bay ra mov (55<br />

kq) vя Vi ta <strong>li</strong> Rя hi mo vun<br />

gц mцш me dal la rы, sяr bяst<br />

gц lяш чi miz Xe taq Qaz yu movun<br />

“bц rцn cц” dя son il lяr fe dera<br />

si ya nыn st ruk tu run da, ha zыrlыq<br />

pla nыn da edi lяn dя yi шik <strong>li</strong>klя<br />

rin mцs bяt nя ti cя si ki mi qiymяt<br />

lяn di ri <strong>li</strong>r.<br />

Gц lяш чi lяr mi zin nя ti cя lя ri<br />

il dяn ilя yax шы laш maq da dыr. Bu il “sяrbяst”<br />

lя rin Иran da ke чi ri lяn dцn ya ku bokun<br />

da qa zan dыq la rы ta ri xi zя fяr, Lit va<br />

pay tax tы Vil nцs dя ki Av ro pa чempio natы<br />

nыn <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bыn da bi rin ci ol mala<br />

rы, bu ya rыш da qa za nы lan 4 qы zыl, 1<br />

gц mцш vя 1 bц rцnc me dal gц lяш ta ri ximiz<br />

dя gю rцn mя miш bir ha di sя idi.<br />

Mц qa yi sя цчцn qeyd edяk ki, юtяn i<strong>li</strong>n<br />

ap re <strong>li</strong>n dя Finlan di ya nыn Tam pe re<br />

шя hя rin dя ke чi ri lяn Av ro pa чempio natыn<br />

da sяr bясt gц lяш чi lя ri miz 3 bц rцnc<br />

vя 1 gц mцш me dal la цmu mi he sab da<br />

3- cц ol muш du lar. Qa dыn gц lяш чi lя ri miz<br />

юtя nil ki nai <strong>li</strong>y yя ti bu il dя tяk rar et dilяr.<br />

Ma ri ya Stad nik (48 kq) чempionluq<br />

ti tu lu nu qo ru yub sax la ya bi lдi,<br />

Tam pe re dя fяx ri kцr sц nцn 2- ci pil lя sinя<br />

qalx mыш El vi ra Mцr sя lo va nы (59 kq)<br />

Vиl nцs dя Zцm rцd Qur ban ha cыйe va (67<br />

kq) яvяz eтdi.<br />

Av ro pa чempio na tыn dan bю yцk<br />

qя lя bя ilя qa yы dan gц lяш чi lя ri mi zi vя<br />

on la rыn mяшq чi lя ri ni ap re <strong>li</strong>n 7- dя<br />

qя bul edяn Azяr bay can Pre zi den ti<br />

Иl ham Я<strong>li</strong> yev pяh lя van la rы mы zыn uьuru<br />

nu id <strong>man</strong> ta ri xi mi zin bю yцk zя fя ri<br />

ad lan dы rды. Dюv lяt baш чы sы qeyd eтdi ki,<br />

bu, Azяr bay can da id ma nыn gц lяш<br />

nю vцn dя son il lяr яr zin dя gю rц lяn<br />

bю yцk iш lя rin nя ti cя si dir. “Mÿn xö susi<br />

lÿ эö <strong>lÿø</strong> фe de ra si ya sû nûn fÿa <strong>li</strong>y yÿ ti ni<br />

qeyd et mÿk is tÿ yi <strong>rÿ</strong>m. He sab edi <strong>rÿ</strong>m<br />

ki, qû sa möd <strong>dÿ</strong>t ÿr zin <strong>dÿ</strong> bu id <strong>man</strong><br />

nþ vön <strong>dÿ</strong> чox bþ yök vÿ ömid ve ri ci <strong>dÿ</strong> yiøik<br />

lÿr baø ver miø dir. Bu <strong>gö</strong>n biz bþ yök<br />

qö rör his si ilÿ de yÿ bi lÿ rik ki, Azÿr baycan<br />

sÿr bÿst <strong>gö</strong> <strong>lÿø</strong> <strong>öz</strong> <strong>rÿ</strong> dön ya miq yasûn<br />

da bi rin ci þl kÿ dir”! - Pre zi dent<br />

gц lяш чi lя ri mi zin hц nя ri ni be lя dя yяrlяn<br />

di rib.<br />

24 May, 2009


May, 2009<br />

Иd <strong>man</strong> sÿ hiy yÿ miz<br />

­Ba­kы­шящяр­tibbи­Bя­dяn­tяr­bi­yя­si­dis­pan­se­ri<br />

Kцt lя vi bя dяn tяr bi yя si iшi nin tяш ki <strong>li</strong>ndя,<br />

elя cя dя pe шя kar id <strong>man</strong> чы la rыn ha zыr lыьыn<br />

da mя sя lя yя el mi ya naш ma prin si pi nin<br />

яsas la rыn dan bi ri tib bi nя za rяt, mцa <strong>li</strong> cя-pro<br />

fi lak ti ka pro se si nin dцz gцn tяш kil olunma<br />

sы dыr. Bu iшi ic ra edяn tib bi bя dяn tяr biyя<br />

si dis pan ser lя ri nin uzun mцd dяt sя hiyyя<br />

na zir <strong>li</strong>yи nin, шя hяr, ra yon sя hiy yя<br />

шю bя lя ri ni n ta beлi yin dя ol ma sы on la rыn<br />

fяa <strong>li</strong>y yя tin dяn sя mя rя <strong>li</strong> fay da lan maq da<br />

bя zi чя tin <strong>li</strong>k lяr ya ra dыr dы.<br />

Azяr bay can Res pub <strong>li</strong> ka sы Pre zi den ti nin<br />

2006- cы il 18 ap rel ta rix <strong>li</strong> Fяr ma nы ilя Respubl<br />

ka Tibb Иd <strong>man</strong> Mяr kя zi, Ba kы, Sumqa<br />

yыt, Gяn cя, Шir van, Шя ki, Lяn kя ran,<br />

Min gя чe vir шя hяr lя ri nin tibbи bя dяn tяrbi<br />

yя si dis pan ser lя ri Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong><br />

Na zir <strong>li</strong> yi nin st ruk tur va hi di nя чev ril miшlяr.<br />

Bu ye ni <strong>li</strong> yin юzц nц nя dя rя cя dя doьrult<br />

du ьu nяш ri mi zin юtяn sa yыn da Sum qayыt<br />

dis pan se ri nin fяa <strong>li</strong>y yя ti ba rя dя sюh bяti<br />

miz dяn ay dыn gю rцn dц. Bu dя fя isя paytaxt<br />

dis pan se ri nin iшin dяn sюh bяt aчы rыq.<br />

“8- ci ki lo metr” ya шa yыш sa hя sin dя yerlя<br />

шяn bu id <strong>man</strong>- tibb mцяs si sя si nin baш<br />

hя ki mi El <strong>man</strong> Qu <strong>li</strong> yev lя sюh bя ti mi zя bu<br />

gцn lяr dя ba шa чat mыш tя mir dяn baш la dыq.<br />

Vя zi fя yя bir ne чя ay яv vяl tя yin olun muш<br />

El <strong>man</strong> hя kim bil dir di ki, tя mi rя qя dяr<br />

bu ra nыn vя ziy yя ti ni gю rяn lяr in di onu<br />

чя tin ta nы yar lar. Beш mяr tя bя <strong>li</strong> bi na nыn<br />

bi rin ci mяr tя bя sin dя 201 kv. metr sa hя si<br />

olan mцa <strong>li</strong> cя-p ro fi lak ti ka mяr kя zi mяqsяd<br />

yюn lц tя yi na ti fяa <strong>li</strong>y yяt цчцn tam<br />

ya rar lы ha la gя ti ri <strong>li</strong>b. Dis pan ser dя zя ru ri<br />

mцa yi nя-mцa <strong>li</strong> cя ava dan lы ьы, ma saj sto lu<br />

ilя tяc hiz olun muш fi zio te ra pi ya ka bi ne ti,<br />

sto ma to lo ji, elekt ro kardioq ram mцa yi nя si<br />

apa rы lan funksio nal diaq nos ti ka ka bi net lяri,<br />

mцa <strong>li</strong> cя vi bя dяn tяr bi yя si ka bi ne ti,<br />

la bo ra to ri ya var.<br />

Baш hя kim id <strong>man</strong> tя ba bя ti nin яnя nя vi<br />

tя ba bяt dяn fяrq <strong>li</strong> ol du ьu fik ri ni яsas gя tirя<br />

rяk, tibbи bя dяn tяr bi yя si dis pan ser lя rinin<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi nin ta be <strong>li</strong>yi<br />

nя ve ril mя si ide ya sы nы al qыш la yыr.<br />

- Bi zim sa hя nin di gяr mцa <strong>li</strong> cя ob yektlя<br />

rin dяn fяr qi on da dыr ki, biz tяk cя xяs tя<br />

sa ьalt maq la mяш ьul ol mu ruq. Иlk nюv bяdя,<br />

saь lam or qa niz min dцz gцn in ki шa fы na,<br />

onun di na mi ka sы na nя za rяt edi rik. Иd <strong>man</strong>la<br />

mяш ьul olan la rыn, xц su sяn dя gяnc lя rin<br />

or qa niz min dя bir sы ra fi zio lo ji pro ses lяr<br />

ge dir. Bu pro ses lя rin dцz gцn mяc ra da<br />

in ki шa fы na nail ol maq, id <strong>man</strong> чы nыn ha zыr lыq<br />

pro se si nя el mi ya naш ma prin sip lя ri ni rяhbяr<br />

tut maq чox va cib mя sя lя dir, - de yir<br />

baш hя kim - Ona gю rя xid mяt pro se si nin<br />

qu rul ma sы za ma nы nя zя rя alыn ma lы dыr ki,<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

bizm pa sient lяr adi xяs tя lяr de yil, id <strong>man</strong>чы<br />

lar dыr vя bu na gю rя bu ra da mя sя lя yя<br />

spe si fik mц na si bяt tя lяb olu nur.<br />

Dis pan se rin baш hя ki mi nin sюz lя rin dяn<br />

be lя nя ti cя yя gяl mяk olur ki, sя hiy yя dя<br />

“id <strong>man</strong> tя ba bя ti” de yi lяn bir pro fil ya ranыb<br />

vя bu sa hя dя чa lы шan ha kim lя rin xц susi<br />

ha zыr lы ьы ol ma lы dыr. Hяr bi iш sa hя sin dя<br />

xц su si ha zыr lыq keч miш hяr bi hя kim lяr<br />

ol du ьu ki mi, id <strong>man</strong> цz rя dя ay rы ca tibb<br />

mц tя xяs sis lя ri nin ha zыr lы ьы ba rя dя dц шцnmя<br />

yin vax tы чa tыb. Иd <strong>man</strong> чы or qa niz mi adi<br />

in san or qa niz min dяn fяrq <strong>li</strong> in ki шaf edir.<br />

Bя dяn aьыr fi zi ki yцk lяn mя yя, emo sio nalp<br />

si xo lo ji gяr gin <strong>li</strong> yя mя ruz qa lыr. Bц tцn<br />

bun la rыn in ki шaf edяn or qa niz mя mяn fi<br />

tя si ri nin qar шы sы nы al maq цчцn mяшq- ha zыrlыq<br />

pro ses lя ri tib bi-bio lo ji ba xыm dan dцzgцn<br />

qu rul ma lы dыr. Tibb dis pаn se ri nin яsas<br />

vя zif я lя rin dяn bi ri dя bu pro ses lя ri nя zarяt<br />

al tыn da sax la maq, id <strong>man</strong> чы la rы zя dя lяrdяn<br />

qo ru maq, ya rыш vя mяшq pro ses lя rin dя<br />

baш ve rя bi lя cяk zя dя lяn mя hal la rы nыn<br />

qar шы sы nы al maq цчцn vax tыn da tяd bir gюrmяk<br />

vя zя dя lяn mя lяr za ma nы tя ci <strong>li</strong> tib bi<br />

yar dы mы tяш kil et mяk, mцa <strong>li</strong> cя pro se si ni<br />

dцz gцn qur maq dыr.<br />

Dis pan ser dя 26 hя kim, elя bir o qя dяr<br />

dя or ta tibb he yя ti чa lы шыr. 17 hя ki min bir<br />

qru pu bя dяn tяr bi yя si vя id <strong>man</strong> mяш ья lяlя<br />

ri ni vя ya rыш la rы nя za rяt al tыn da sax la yыr.<br />

4 hя kim mцa <strong>li</strong> cя- bя dяn tяr bi yя si pro se si<br />

ilя mяш ьul dur. Bun lar dan baш qa, dis pan serя<br />

mц ra ciяt edяn id <strong>man</strong> чы la ra nev ro pa toloq,<br />

sto ma to loq, kardio loq, trav ma to loq,<br />

hя kim- la bo rant xid mяt gюs tя rir.<br />

Dis pan se rin xid mяt dai rя si nя 21 uшaq-<br />

gяnc lяr id <strong>man</strong> mяk tя bi, Da xi <strong>li</strong> Иш lяr Na zir<strong>li</strong><br />

yi nin Иd <strong>man</strong> Cя miy yя ti, “S par tak”,<br />

“Ze nit” cя mi yйяt lя ri, “Neft чi” ИSM,<br />

“Mя шяl”, “Pяh lя van” id <strong>man</strong> klub la rы<br />

da xil dir. Bu ra da kы hя kim lяr saь lam lыq,<br />

цmu mi fiz ki ha zыr lыq qrup la rы na ix ti sas lы<br />

xid mяt gюs tя rir lяr. Юtяn i<strong>li</strong>n he sa bat<br />

gюstя ri ci lя ri nя gю rя, dis pan se rя mц ra ciяt<br />

edяn lя rin sa yы 8 min dяn чox olub. On lardan<br />

7522-si id <strong>man</strong> mяk tяb lя ri nin шa girdlя<br />

ri olub. Apa rы lan tib bi mцa yi nя lяr za <strong>man</strong>ы<br />

14 ya шa qя dяr olan uшaq lar ara sыn da 631<br />

xяs tя aш kar edi <strong>li</strong>b. Bu, яv vяl ki il lя mц qayi<br />

sя dя 10,2 faiz az dыr. Mцay иnя dяn ke чяn<br />

uшaq la rыn tяx mi nяn 30 fai zi nin fi zi ki in kiшaf<br />

sя viy yя si nin zяif ol du ьu aш kar edi <strong>li</strong>b.<br />

Aш kar olun muш xяs tя lяr dяn 123-ц dis panser<br />

qey diy ya tы na alы na raq, mцa <strong>li</strong> cя ke чib.<br />

Mцa sir dюvr dя pe шя kar id <strong>man</strong> чы ha zыr lыьы<br />

pro se sin dя tя ba bя tя чox bю yцk юnяm<br />

ve ri <strong>li</strong>r. Bu ba xыm dan, tibb- bя dяn tяr bi yя si<br />

mцяs si sя lя ri nin mя su <strong>li</strong>y yя ti son dя rя cя<br />

ar tыr. Ba kы шящяр Tibbи Bя dяn Tяr bi yя si<br />

Dis pan se ri nin iш чi lя ri bu mя su <strong>li</strong> yyя ti tam<br />

dяrk edir lяr.<br />

Я <strong>li</strong> FЯ RЯ COV<br />

25


Юl kя miz dя id ma nыn bir чox nю vц<br />

цz rя ix ti sas laш dы rыl mыш mяk tяb lяr<br />

fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rir. Pe шя kar ve lo siped<br />

чi lя rin ha zыr lan ma sы iшi isя Respub<br />

<strong>li</strong> ka O<strong>li</strong>m pi ya Eh ti yat la rы Иx tisas<br />

laш dы rыl mыш Uшaq- Gяnc lяr Ve lo siped<br />

Mяk tя bi nin цzя ri nя dц шцr.<br />

Mяhz bu mяk tяb dя ve lo si ped id <strong>man</strong>ы<br />

na ma raq gюs tя rяn uшaq lar vя<br />

gяnc lяr hяm бу sa hя dя bi <strong>li</strong>k lя rя<br />

yi yя lя nir, hяm dя yцk sяk sя viy yя dя<br />

ha zыr lыq ke чir lяr.<br />

Res pub <strong>li</strong> ka O<strong>li</strong>m pi ya Eh ti yat la rы<br />

Иx ti sas laш dы rыl mыш Uшaq- Gяnc lяr Ve losi<br />

ped Mяk tя bi 1984- cц il dя ya ra dы lыb.<br />

Mяk tяb Res pub <strong>li</strong> ka Ve lot re ki nin ba zasыn<br />

da fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rir. Шa gird lяr<br />

mяшq lя ri ve lot re kin aчыq mey da nы nыn<br />

cы ьы rыn da vя юr tц lц zal da ke чir lяr. Hяmчi<br />

nin шo se yц rцш lя ri dя тяшкил едилир.<br />

Mяk tя bin юzц nцn 6 in ven tar vя so yunub-<br />

ge yin mя ota ьы, hяm чi nin 2 in zi bati<br />

ota ьы var. Bu ra da uшaq vя gяnc lя rin<br />

ha zыr lы ьы ilя 12 mяшq чi mяш ьul olur ki,<br />

on lar dan 8-i tam шtat da, 4-ц isя saat<br />

he sa bы iш lя yir. Bu mяшq чi lяr ha zыr da 94<br />

id <strong>man</strong> чы nы ha zыr la yыr lar. On lar 21 qrupda<br />

fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rir lяr. Bun lar dan 1-i<br />

yцk sяk id <strong>man</strong> us ta lы ьы, 2- si id <strong>man</strong> us talы<br />

ьы nыn tяk <strong>mil</strong> lяш di ril mя si, 18 -i tя <strong>li</strong>m-<br />

mяшq qrup la rы dыr. Иd <strong>man</strong> us ta lы ьы qrupla<br />

rыn da gцn dя <strong>li</strong>k 3-4 saat lыq mяшq lяr<br />

ke чi <strong>li</strong>r. Иd <strong>man</strong> чы lar hяr gцn ve lo si ped lя<br />

azы 120 km mя sa fя qяt edir lяr. Tя <strong>li</strong>m-<br />

mяшq qrup la rыn da ilk il dя gцn dя <strong>li</strong>k 1,5<br />

saat mяшq apa rы lыr. Bu vaxt son ra kы<br />

il lяr dя tяd ri cяn 2,5 saa ta чat dы rы lыr.<br />

Mяk tя bin rяh bяr <strong>li</strong> yi nin vя яmяkdaш<br />

la rы nыn цzя ri nя tяш ki la ti, id <strong>man</strong>,<br />

tяr bi yя iш lя ri vя tib bi nя za rяt dц шцr.<br />

Hяr il tяs diq lяn miш tяq vim pla nы na<br />

яsa sяn, kцt lя vi id <strong>man</strong> tяd bir lя ri ke чiri<br />

<strong>li</strong>r. Ve lo si ped чi lя rin iш ti ra kы ilя яlamяt<br />

dar vя ta ri xi gцn lяr dя yц rцш lяr<br />

tяш kil edi <strong>li</strong>r.<br />

Tex ni ki- tak ti ki ha zыr lыq dan sa va yы,<br />

mяшq чi lяr id <strong>man</strong> чы la ra nя zя ri bi <strong>li</strong>k lя ri<br />

dя aшы la yыr lar. Шa gird lя rя yol hя rя kя ti<br />

tяh lц kя siz <strong>li</strong> yi, yц rцш qay da la rы юy rя di<strong>li</strong>r.<br />

Mяk tя bin mяшq чi lя rin dяn Vi ta <strong>li</strong><br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Иd <strong>man</strong> mÿk tÿb lÿ ri<br />

­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­O<strong>li</strong>m­pi­ya­Eh­ti­yat­la­rы­Иx­ti­sas­laш­dы­rыl­mыш­<br />

Uшaq-­Gяnc­lяr­ve­lo­si­ped­Mяk­tя­bi<br />

Qlad чen <strong>ko</strong> Azяr bay can yыь ma sы nыn<br />

baш mяшq чi si dir. El чin Qяh rя ma nov<br />

шo se цz rя yыь ma da, Fц zu <strong>li</strong> Иl ya sov trek<br />

цz rя yыь ma da baш mяшq чi dir.<br />

Ve lo si ped mяk tя bi nin ye tir mя lя ri<br />

юl kя yыь ma sы nыn яsa sы nы tяш kil edir lяr.<br />

Ha zыr da yыь ma nыn 12 цz vцn dяn 11 -i<br />

mяhz bu mяk tя bin ye tir mя si dir.<br />

Mяk tя bin ye tir mя lя ri nin uьur la rыndan<br />

sюz aчar kяn, ilk nюv bя dя, Oleq<br />

No ji nin 1997- ci il dя gяnc lя rin Иta <strong>li</strong> yada<br />

ke чi ril miш Av ro pa bi rin ci <strong>li</strong> yin dя<br />

sp rint dя qa zan dы ьы gц mцш vя vaxt<br />

цz rя fяr di yц rцш dя яl dя et di yi bц rцnc<br />

me da lы qeyd et mяk la zыm dыr. Elя<br />

hя min il mяk tя bin тямсилчиляри Tцr kiyя<br />

dя ye ni yet mя lяr ara sыn da ke чi ril miш<br />

bey nяl xalq чox gцn lцk yц rцш dя 3- cц<br />

ye ri tu tub lar.<br />

2001- ci il dя Чin dя dцn ya чempiona<br />

tыn da Oleq No jin trek dя 1 km- <strong>li</strong>k<br />

ya rыш da 7- ci, Иqor Dem yaш kin isя trekdя<br />

xal цz rя qrup yц rц шцn dя 9- cu,<br />

шo se dя qrup yц rц шцn dя 20- ci ye ri<br />

tu tub.<br />

2004- cц il dя Av ro pa чempio na tыnda<br />

Mя hяm mяd Яlяk bя rov 15- ci olub.<br />

Son ra kы il lяr dя o, Pe kin o<strong>li</strong>mpia da sы na<br />

<strong>li</strong> sen zi ya qa zan ma ьa чa lыш sa da, bu na<br />

mц vяf fяq ol ma yыb.<br />

2007- ci il dя Cя nu bi Af ri ka Respub<br />

<strong>li</strong> ka sы nыn Keyptaun шя hя rin dя<br />

ke чi ril miш dцn ya чempio na tыn da “B”<br />

qru pun da El na rя Mu sa ye va trek dя<br />

vaxt цz rя fяr di yц rцш dя 5- ci, шos se dя<br />

86 km- <strong>li</strong>k qrup yц rц шцn dя 24- cц, El чin<br />

Яsя dov шo se dя vaxt цz rя fяr di yц rцшdя<br />

21- ci olub lar.<br />

Mяk tя bin ye tir mя si Aq шin Иs ma yыlov<br />

2008- ci i<strong>li</strong>n ye ku nu na яsa sяn,<br />

mцt lяq юl kя чempio nu dur. Aq шin bu<br />

i<strong>li</strong>n mar tыn da ke чi ri lяn юлкя<br />

чемпионатынын ilk yц rц шцn dя trek dя<br />

1- ci olub. Hя min ya rыш da di gяr mц kafa<br />

ta la yiq yer lя ri dя mяk tя bin id <strong>man</strong>чы<br />

la rы Alek sandr Чe re di <strong>li</strong>n vя Ta hir<br />

Hey dя rov tu tub lar.<br />

Res pub <strong>li</strong> ka O<strong>li</strong>m pi ya Eh ti yat la rы<br />

Иx ti sas laш dы rыl mыш Uшaq- Gяnc lяr Ve losi<br />

ped Mяk tя bi nя 1996- cы il dяn ve loid<strong>man</strong><br />

цz rя id <strong>man</strong> us ta sы An na Qlad чen<strong>ko</strong><br />

rяh bяr <strong>li</strong>k edir. An na Qlad чen <strong>ko</strong><br />

Azяr bay can Ve lo si ped Иd ma nы Fe dera<br />

si ya sы nыn baш ka ti bi, 1997- ci il dяn<br />

Mil <strong>li</strong> O<strong>li</strong>m pi ya Ko mi tя si nin цz vц dцr.<br />

1986- cы il dя Цmu mit ti faq dя rя cя <strong>li</strong><br />

ha kim dя rя cя si alыb.<br />

Vц qar MЯM MЯ DOV<br />

26 May, 2009


“ Tяh sil” RИM -in Ba kы шя hя rin dя aшaьы<br />

da kы id <strong>man</strong> qur ьu la rы var: sяr bяst<br />

gц lяш za lы, yu nan- Ro ma gц lя шi za lы, stolцs<br />

tц ten nis za lы, cц do za lы, цz gц чц lцk<br />

ho vu zu, boks za lы vя шah mat ya rыш la rы<br />

ke чir mяk цчцn ya rыш za lы. Mяr kя zin<br />

Su ra xa nы ra yo nu nun Яmir can qя sя bяsin<br />

dя aьыr at le ti ka za lы da mюv cud dur.<br />

“ Tяh sil” RИM -in Gяn cя шя hя rin dя ki<br />

филиалынын aьыr at le ti ka, boks, sяr bяst<br />

gц lяш, yu nan- Ro ma gц lя шi, cц do, sto lцstц<br />

ten nis, taek vоn do zal la rы, цz gц чц lцk<br />

ho vu zu, bas ket bol, vo ley bol vя fut bol<br />

mey dan чa la rы var.<br />

Mяr kя zin ta be <strong>li</strong> yin dя Ba kы, Nax чыvan<br />

MR, Gяn cя, Sum qa yыt, Lяn kя ran<br />

fi <strong>li</strong>al la rы, 1 vя 2 say lы res pub <strong>li</strong> ka ix ti saslaш<br />

dы rыl mыш o<strong>li</strong>m pi ya eh ti yat la rы uшaq-<br />

gяnc lяr id <strong>man</strong> mяk tяb lя ri, res pub <strong>li</strong> ka<br />

ix ti sas laш dы rыl mыш o<strong>li</strong>m pi ya eh ti yat la rы<br />

uшaq- gяnc lяr шah mat mяk tя bi, Шir van<br />

шя hя rin dя uшaq- gяnc lяr id <strong>man</strong> mяk tя bi<br />

vя 2 tяd ris id <strong>man</strong> ba za sы (Ba kы, Za qulba)<br />

fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rir. Hя min id <strong>man</strong><br />

qur ьu la rыn da 20 id <strong>man</strong> nю vц (a ьыr at le tika,<br />

at le ti ka, bas ket bol, vo ley bol, fut bol,<br />

hяnd bol, otцs tц hok key, bad min ton,<br />

boks, cц do, sam bo, sяr bяst gц lяш, yu nan-<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Иd <strong>man</strong> cÿ miy yÿt lÿ ri miz<br />

“­tяh­sil”­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­<br />

Иd­<strong>man</strong>­Mяr­kя­zi<br />

Tяh sil Na zir <strong>li</strong> yi nin ta be <strong>li</strong> yin dя olan “Tяh sil” Res pub <strong>li</strong> ka Иd <strong>man</strong> Mяr kяzi<br />

ha zыr da юl kя mi zin яn bю yuk id <strong>man</strong> cя miy yяt lя rin dяn bi ri dir. Яv vяl lяr<br />

“Eh tiyat Яmяk Qцv vя lя ri” id <strong>man</strong> cя miy yя ti ki mi fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tяr miш<br />

tяш ki lat hя lя 1943­ cц il dяn SS RИ Яmяk Qцv vя lя ri Baш Иda rя si nin nяzdin<br />

dя ya ra dыl mыш dыr. Cя miy yяt in di ki adы al tыn da 1997­ ci il dяn ye ni dяn<br />

tяш kil edil mяk lя, Tяh sil Na zir <strong>li</strong> yi nin ta be <strong>li</strong> yin dя fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rir.<br />

Ro ma gц lя шi, taek von do, sto lцs tц ten nis,<br />

цz gц чц lцk, ak ro ba ti ka, id <strong>man</strong> gim nas tika<br />

sы, шah mat vя da ma) in ki шaf et di ri <strong>li</strong>r.<br />

57 id <strong>man</strong> bюl mя sin dя 1122 qrup da<br />

13.063 nя fяr id <strong>man</strong> la mяш ьul olur ki,<br />

on lar dan 1477- si qыz lar dыr. Mяшq чimцяl<br />

<strong>li</strong>m lя rin sa yы 552 nя fяr dir. On lardan<br />

492- si tam dяrs yц kц ilя iш lя yяn lяr,<br />

o cцm lя dяn, 465 -i ix ti sas lы kadr lar, 17-<br />

si yцk sяk, 106- sы ы, 15 -i isя ыы mяшq чi<br />

ka te qo ri ya sы olan lar dыr.<br />

Mяr kяz Тяh sil нa zir <strong>li</strong> yi sis te min dя<br />

fяa <strong>li</strong>y yяt gюs tя rяn 158 id <strong>man</strong> (66 шahmat<br />

vя 92 id <strong>man</strong> mяk tя bi nя) me to di ki<br />

kю mяk gюs tя rir, on lar ara sыn da mцn tяzяm<br />

ola raq id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя ya rыш lar<br />

tяш kil edir vя ke чi rir, <strong>mil</strong> <strong>li</strong> yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong>da<br />

la ra eh ti yat qцv vя lяr, o cцm lя dяn,<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя tяd ris proq ram la rы<br />

vя me to di ki tюv si yя lяr ha zыr la yыr.<br />

Mяr kя zin st ruk tur bюl mя lя rin dя чa lышan<br />

mяшq чi-mцяl <strong>li</strong>m lяr vя mц tя xяs sislяr<br />

яmяk fяa <strong>li</strong>y yяt lя ri dюv rцn dя gюs tяrdik<br />

lя ri nя ti cя lя rя gю rя dюv lяt sя viy yяsin<br />

dя mцx tя <strong>li</strong>f fяx ri ad la ra la yiq gю rцlцb<br />

lяr. Иn di yя dяk tяh sil id ma nы sis temin<br />

dя 3 nя fяr A<strong>li</strong> So ve tin fяx ri fяr <strong>man</strong>ы<br />

na, 13 nя fяr “Fяx ri bя dяn tяr bi yя si vя<br />

id <strong>man</strong> iш чi si”, 5 nя fяr “A zяr bay can Respub<br />

<strong>li</strong> ka sы nыn Яmяk dar бя dяn tяr bi yя si<br />

vя id <strong>man</strong> xa di mi”, 27 nя fяr Azяr bay can<br />

Res pub <strong>li</strong> ka sы nыn Яmяk dar mяшq чi si fяxri<br />

adы na la yiq gю rцl mцш dцr.<br />

Mяr kяz hяm Eh ti yat Яmяk Qцv vяlя<br />

ri adы ilя, hяm dя “Tяh sil” ki mi fяa <strong>li</strong>yyяt<br />

gюs tяr di yi il lяr dя mцx tя <strong>li</strong>f id <strong>man</strong><br />

nюv lя ri цz rя yцk sяk dя rя cя <strong>li</strong> id <strong>man</strong> чы lar<br />

ye tiш dir miш vя on lar юl kя mi zi bey nяlxalq<br />

alяm dя la yi qin cя tяm sil et miш lяr.<br />

Mяr kя zin шя rя fi ni la yi qin cя qo ru muш<br />

id <strong>man</strong> cы lar ara sыn da цz gц чц lцk цz rя<br />

8- qat SS RИ чempio nu Tat ya na Kur ni <strong>ko</strong>va,<br />

yu nan- Ro ma gц lя шi цz rя 3- qat dцnya<br />

чempio nu, 6 dя fя dцn ya ku bo ku nun<br />

sa hi bi ol muш Mяh yяd din Al lah ver di yev,<br />

boks цz rя Av ro pa чempio nu, dцn ya<br />

чempio na tы nыn bц rцnc mц ka fat чы sы Яdalяt<br />

Mяm mя dov, SS RИ чempio nu Ta hir<br />

Hц sey nov, Шah mat цz rя bey nяl xalq<br />

qross meys ter lяr Ay nur So fi ye va, Fi ru zя<br />

Vя <strong>li</strong> xan lы, Иla hя Qя di mo va, Cя <strong>mil</strong> Aьama<br />

lы yev, Anar Al lah ver di yev, Rя sul<br />

Иb ra hi mov, Fя rid Ab ba sov, Rя шad Ba bayev,<br />

Rauf Mяm mя dov, Av ro pa vя дцnya<br />

bi rin ci <strong>li</strong>k lя ri nin mц ka fat чы la rы - beynяl<br />

xalq qross meys ter lяr Шяh ri yar, Zeynяb<br />

vя Tцr kan Mяm mяd ya rov lar, stolцs<br />

tц ten nis цz rя SS RИ vя Av ro pa<br />

чempio nu Va len ti na Po po va, yu nan- Roma<br />

gц lя шi цz rя Av ro pa чempio nu Na tiq<br />

Ey va zov, sam bo цz rя gяnc lяr ara sыn da<br />

Av ro pa чempio nu vя dцn ya чempio nu<br />

Fi ru d in Mir zя yev, cц do цz rя dцn ya<br />

bi rin ci <strong>li</strong> yi nin qa <strong>li</strong> bi El шяn Ab dul la yev,<br />

ak ro ba ti ka цz rя gяnc lяr ara sыn da dцn ya<br />

чempion la rы El шяn Sey ful la yev, Aleksandr<br />

Lыч kin, Va le ri Lыч kin, El xan Шahbaz<br />

za dя nin ad la rы nы чяk mяk olar.<br />

Cя fяr HЦM BЯ TOV<br />

“ Tÿh sil” RИM -in di rek to ru,<br />

ßmÿk dar bÿ <strong>dÿ</strong>n<br />

tÿr bi yÿ si vÿ id <strong>man</strong> xa di mi<br />

27


GИ RИШ<br />

- 2009- cu il Ko dek si nin 4.2.2 maddя<br />

sin dя gюs tя ri <strong>li</strong>r:<br />

“10- cu mad dя nin (fi zi ki шяxs lя rя<br />

sank si ya la rыn tяt bi qi) tяt bi qi nя qa daьan<br />

olun muш subs tan si ya la rыn “ю zяl<br />

subs tan si ya lar” sin fi nя aid edil mя si яsas<br />

ve rir. Bu ra da ana bo <strong>li</strong>k agent lяr vя hormon<br />

lar sin fi nя aid edi lяn lяr, hяm чi nin<br />

qa da ьan olun muш subs tan si ya lar si yahы<br />

sыn da kы la ra uy ьun sa yы lan lar is tis nadыr<br />

lar. Qa da ьan olun muш me tod lar юzяl<br />

subs tan si ya lar sin fi nя aid edil mя mя <strong>li</strong>dir<br />

lяr”.<br />

Bu dя yi шik <strong>li</strong>k Ko deks dя bu ifa dяnin<br />

яla vя olun ma sы ilя яk si ni ta pыb:<br />

“ Bц tцn qa da ьan olun muш subs tan siya<br />

lar “ю zяl subs tan si ya lar” sa yы lыr lar.<br />

Иs tis na nы qa da ьan olun muш subs tan si yala<br />

rыn S1, S2, S4 vя S6, qa da ьan olunmuш<br />

me tod la rыn M1, M2 vя M3 si nif lяrin<br />

dя gюs tя ri lяn lяr tяш kil edir lяr”.<br />

BЦ TЦN DЮVR LЯR DЯ (hяm ya rыш,<br />

hяm dя qey ri- ya rыш dюvr lя rin dя)<br />

QA DA ЬAN OLUN MUШ SUBS-<br />

TAN SИ YA LAR VЯ ME TOD LAR<br />

S1. Ana bo <strong>li</strong>k agent lяr<br />

1 - Ana bo <strong>li</strong>k and ro gen ste roid lяr<br />

(AAS)<br />

- Pros ta na zol no menk la tu ra sы nыn<br />

17b- hid rok si-5a -and rost[3,2-c] pi ra zola<br />

dя yiш di ril mя si Bey nяl xalq Tяt bi qi<br />

Kim ya Bir <strong>li</strong> yi nin (ИU PAC) tя lяb lя ri nя<br />

tam uy ьun laш dы rыl ma sы mяq sя di ilя edi<strong>li</strong>b.<br />

- Epi tes tos te ron S5 (diu re tik lяr vя<br />

di gяr mas ka la yы cы agent lяr) bяn din dяn<br />

S1 bяn di nя (a na bo <strong>li</strong>k agent lяr vя en dogen<br />

ana bo <strong>li</strong>k and ro gen agent lяr) ke чi ri<strong>li</strong>b.<br />

Чцn ki bu subs tan si ya tes tos te ron<br />

izo me ri nя aid dir. Bu nun la epi tes tos teron<br />

юzяl <strong>li</strong> yi ol ma yan subs tan si ya sta tusu<br />

nu sax la ya caq vя sank si ya lar da bu na<br />

mц va fiq ve ri lя cяk.<br />

S2. Hor mon lar vя bяn zяr substan<br />

si ya lar<br />

- EPO- ya bяn zяr ye ni nюv lя ri nin<br />

in ki шaf pers pek ti vin dя he te ro gen mяnшя<br />

<strong>li</strong> ol du ьu nu gюs tяr mяk цчцn “e rit ropoe<br />

tin” ter mi ni “e rit ro poe zi sti mul laш dыran<br />

agent lяr” ifa dя si ilя яvяz olu nub.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­dцn­ya­An­ti­do­pinq­Ko­dek­si<br />

2009­ cu i<strong>li</strong>n qa da ьa lar si ya hы sы na яsas dя yi шik <strong>li</strong>k lяr vя izah la rыn qы sa xц la sя si<br />

Mяq sяd subs tan si ya la rыn is tя ni lяn ye ni<br />

чe шi di nin do pinq tю rя di ci ol du ьu nu gюstяr<br />

mяk dir.<br />

- Ki шi lяr dя qa da ьan olun muш Xo rionik<br />

Qo na dot ro pin (CG) vя lц ten lяш dirяn<br />

hor mon (LH) qя ti ola raq “qo na dotro<br />

pin” ki mi gюs tя ri <strong>li</strong>b.<br />

S3. Be ta -a qo nist lяr<br />

- 2009- cu il Ko dek si nin яsas na mя sinя<br />

uy ьun ola raq, TИ (Te ro pev tik Иs ti fadя)<br />

ab re via tu ra sы na is ti nad lar ara dan<br />

qal dы rы lыb.<br />

- Te ra pev tik is ti fa dя gц zяшt lя ri nin<br />

tяr tib olun ma sы na dair bey nяl xalq standart<br />

la rыn ye ni re dak si ya sы na uy ьun ola-<br />

raq, for ma te rol, sal bu ta mol, sal me te rol<br />

vя ter bu ta <strong>li</strong> nin in hal ya si ya for ma la rыndan<br />

is ti fa dя et mяk цчцn on la rыn te rapev<br />

tik is ti fa dя si ilя baь lы mц va fiq<br />

qu rum la ra mц ra ciяt olun ma lы dыr.<br />

- Si dik dя sal bu ta mol <strong>ko</strong>n sent ra si yasы<br />

1000 nq/ml hяd di ni aшar sa, tяh qi qatыn<br />

mяn fi nя ti cя si ki mi qiy mяt lяn di rilя<br />

cяk. La kin id <strong>man</strong> чы nя za rяt olu nan<br />

far ma <strong>ko</strong> ki ne tik tяd qi qa tыn kю mя yi ilя<br />

nor ma hяd lя ri nin aшыl ma sы nыn sal bu tamo<br />

lun in hal ya si ya for ma sы nыn te ra pevtik<br />

do za sы nыn qя bul edil mя si nя ti cя sindя<br />

baш ver di yi ni sц but edяr sя, bu,<br />

do pinq qя bul edil mя si fak tы ki mi qey dя<br />

alыn ma ya caq. Nя za rяt olu nan far ma <strong>ko</strong>ki<br />

ne tik tяd qi qat tib bi vя ziy yя tя dair<br />

mя lu mat la ra nя za rяt edяn sta sio nar vя<br />

pro fil tib bi mяr kяz dя hя ya ta ke чi rilmя<br />

<strong>li</strong> dir. Чцn ki yal nыz bu ra da tя yin<br />

olun muш do za ya nя za rяt olu na vя proses<br />

dя qiq sя nяd lяш di ri lя bi lяr.<br />

S5. Diu re tik lяr vя di gяr mas ka layы<br />

cы agent lяr<br />

- Al fa- re duk taz in hi bi tor la rы da ha<br />

qa da ьan olun muш subs tan si ya lar sin finя<br />

aid edil mir. Ste roid pro fi <strong>li</strong> nin dя rindяn<br />

tяd qiq olun ma sы on la rыn mas ka layы<br />

cы agent ki mi is ti fa dя si nin fay da sыz lыlы<br />

ьы nы sц but et di.<br />

- Plaz ma nыn hяc mi ni ar tы ran agentlяr<br />

- al bu min, dekst ran, hid roksie til lяшdi<br />

ril miш ni шas ta ilя baь lы bяnd lяr dя<br />

“Ve na da xi <strong>li</strong> is ti fa dя” ifa dя si ona gю rя<br />

iш lя di <strong>li</strong>b ki, bu subs tan si ya la rыn qeyd<br />

olu nan цsul la is ti fa dя si nin qa da ьan<br />

olun ma sы xц su si qeyd olun sun. Man nito<br />

lun da nц mu nя ki mi da xil edil mя sinin<br />

sя bя bi onun in hal ya si ya for ma sыnыn,<br />

uy ьun ica zя яsa sыn da, is ti fa dя si nя<br />

yol ve ril mя si ilя baь lы dыr (Mя sя lяn,<br />

ast ma hal la rыn da pro vo ka si ya (sц ni<br />

su rяt dя tю rяt mя) tes ti nin ke чi ril mя si<br />

za ma nы).<br />

- Kю mцr an hid ra zы in hi bi tor la rы -<br />

dor za lo mid vя brin zo la mi din yer <strong>li</strong> tяtbiq<br />

mяq sя di ilя gюz al ma cы ьы na tю kцlmя<br />

si qa da ьan olun ma yыb.<br />

Bu is tis na nыn mяn ti qi яsa sы var:<br />

qeyd olun muш pre pa rat lar yer <strong>li</strong> tяt biq<br />

ha lыn da diu re tik tя sir gц cц nя ma <strong>li</strong>k<br />

de yil.<br />

QA DA ЬAN OLUN MUШ<br />

ME TOD LAR<br />

M2. Kim yя vi vя fi zi ki ma ni pul yasi<br />

ya<br />

- Ve na da xi <strong>li</strong> in fu zi ya lar qa da ьan<br />

olu nub vя de mя <strong>li</strong>, onun tяt bi qi цчцn<br />

te ra pev tik is ti fa dя ica zя si alыn ma lы dыr.<br />

Иs tis na hal la rы bun lar dыr: cяr ra hi mц daxi<br />

lя, яla hid dя tib bi yar dыm gюs tя ril mяsi<br />

vя k<strong>li</strong> nik mцa yi nя apa rыl ma sы.<br />

Bu mad dя nin mяq sя di he mo dil yu siya,<br />

ar tыq hid ro ta si ya vя qa da ьan olun-<br />

28 May, 2009


muш subs tan si ya la rыn ve na da xi <strong>li</strong> in fu ziya<br />

va si tя si ilя tя yin olun ma sы nы qa daьan<br />

et mяk dir. Bu ra da ve na da xi <strong>li</strong> in fuzi<br />

ya iy nя vя ona bяn zяr va si tя lяr lя<br />

qa da ьan olun muш ma ye nin ve na ya<br />

da xil edil mя si ilя or qanz mя юtц rцl mя si<br />

ki mi qiy mяt lяn di ri <strong>li</strong>r. Ve na da xi <strong>li</strong> in fuzi<br />

ya nыn tib bi cя hяt dяn яsas lan dы rыl mыш<br />

vя ica zя ve ri lяn hal la rы bun lar dыr:<br />

1. Яla hid dя hal lar, rea ni ma si ya tяdbir<br />

lя ri dя da xil ol maq la;<br />

2. Qan kю чц rцl mя si - qan iti ril mя si<br />

nя ti cя sin dя ya ran mыш hal ki mi;<br />

3. Cяr ra hi mц da xi lя nin hя ya ta ke чiril<br />

mя si;<br />

4. Цmu mi qя bul edil miш tib bi prakti<br />

ka ya яsa sяn, dяr <strong>man</strong> pre pa rat la rы vя<br />

ma ye nin or qa niz mя baш qa da xi let mя<br />

yol la rы mцm kцn ol ma dыq da (mя sя lяn,<br />

kя sil mя yяn qus ma hal la rы), xц su si hallar<br />

da in du si ya de hid ra ta si ya sы.<br />

Я gяr da xil edi lяn subs tan si ya qa daьan<br />

olun ma yыb sa vя da xil edi lяn pre para<br />

tыn hяc mi 50 ml hяd di ni aш mыr sa, iy -<br />

nя nin adi шp ris lя vu rul ma sы na ica zя var.<br />

M3. Gen do pin qi<br />

- Gen do pin qi tя yi ni bя zi dя yi шik <strong>li</strong>klя<br />

rя mя ruz qa lыb. Bu, qeyd olu nan<br />

sa hя dя tex no lo ji imkan la rы tam яks<br />

et dir mяk mяq sя di ilя edi <strong>li</strong>b.<br />

- Яn ye ni el mi mя lu mat la rы nя zя rя<br />

ala raq, si ya hы ya Pe rok si som pro <strong>li</strong> fe ratlaш<br />

dы rы cы fяal laш dы rыl mыш del ta- re ceptor<br />

(P PARs) aqo nist lя ri vя AMP-fяal laшdы<br />

rыl mыш pro tein ki naz (AMPK) ak sis -aqo<br />

nits lяr da xil edi <strong>li</strong>b.<br />

YA RЫШ LAR ZA MA NЫ QA DA ЬAN<br />

OLUN MUШ SUBS TAN SИ YA LAR<br />

VЯ VA SИ TЯ LЯR<br />

S6. Sti mul ya tor lar<br />

- Ko dek sin ye ni re dak tя si nin 4.2.2<br />

mad dя si nя uy ьun ola raq, qa da ьa lar<br />

si ya hы sы nыn ni zam lan ma sы Ko mi tя si<br />

2008- ci i<strong>li</strong>n qa da ьa lar si ya hы sыn da qeyd<br />

olun muш bц tцn sti mul ya to la rы uy ьun-<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

laш dы ra raq, on la rы юzяl <strong>li</strong> yi olan vя ol mayan<br />

lar ka te qo ri ya sы na ke чi rib.<br />

Te ra pev tik is ti fa dя ica zя si ilя mц raciяt<br />

lя rin edil mя si fak tы bu vя ya di gяr<br />

dя rя cя dя nя zя rя alы nыb. Яsas diq qяt<br />

sti mul ya tor la rыn id <strong>man</strong> nя ti cя lя ri ni<br />

yцk sяlt mяk im ka nы ve rяn, la kin saьlam<br />

lы ьa xя lяl ye ti rяn far ma <strong>ko</strong> lo ji xц susiy<br />

yяt lя rя yю nяl di <strong>li</strong>b. Ey ni za <strong>man</strong> da,<br />

on la rыn sa tыш da olan dяr <strong>man</strong> pre pa rat larы<br />

nыn <strong>ko</strong>m po nent lя ri ol ma sы da ge niш<br />

is ti fa dя yя sюvq edяn fak tor dur. Va si tяlя<br />

rin le qal ti ca rяt dюv riy yя si, qey ri- qanu<br />

ni is ti fa dя, le qal/ nя za rяt olu nan statu<br />

su, id <strong>man</strong> prak ti ka sы nыn gюs tяr di yi<br />

ki mi, on dan sui -is ti fa dя olun ma sы,<br />

am fe ta min vя ya me ta fe ta min fa za sы na<br />

ke чid dя atыl mыш ad dы mыn doь ru lu ьu na<br />

яsas ve rir. Bц tцn юzяl <strong>li</strong> yi ol ma yan stimul<br />

ya tor lar S6 .a. bюl mя sin dя qeyd<br />

olu nub lar. Юzяl <strong>li</strong> yi olan sti mul ya tor lar<br />

isя S6.b. bюl mя sin dя gюs tя ri <strong>li</strong>b.<br />

- Psevdoe fed ri nin tяk ra rяn si ya hы ya<br />

sa lыn ma sы ilя baь lы qя rar ve ril mяz dяn<br />

юn cя mцяy yяn olu nub ki, bu subs tan siya<br />

nыn tя si ri ilя baь lы яla vя in for ma siya<br />

ya eh ti yac var. Bu mяq sяd lя el mi<br />

araш dыr ma apa rы lыb vя qя ra ra alы nыb ki,<br />

psevdoe fed rin Mo ni to rinq proq ra mыnda<br />

qal sыn.<br />

S9. Qlц <strong>ko</strong> <strong>ko</strong>r ti <strong>ko</strong>s te roid lяr<br />

- 2009- cu il Ko dek si nin яsas na mя sinя<br />

uy ьun ola raq, TИ (ter pev tik is ti fa dя)<br />

abb re via tu ra sы na is ti nad lar ara dan qaldы<br />

rы lыb.<br />

- Qa da ьan olun muш pre pa rat lar dan<br />

Te ra pev tik is ti fa dя ica zя si nin alыn masы<br />

na dair bey nяl xalq stan dart la ra uy ьun<br />

ola raq, id <strong>man</strong> чы qlц <strong>ko</strong> <strong>ko</strong>s te roid lяr dяn<br />

is ti fa dя yя gю rя dek la ra si ya dol dur malы<br />

dыr. Sя nяd dя va si tя nin or qa niz mя<br />

da xil edil mя si yol la rы - intraar ti kul yar,<br />

pe riar ti kul yar, pe riin ten dil yar, epi dural,<br />

int ra der mal vя in hal ya si ya цsul larыn<br />

dan tяt biq olu na nы gюs tя ril mя <strong>li</strong> dir.<br />

- Qlц <strong>ko</strong> <strong>ko</strong>s te roid lяr dяn yer <strong>li</strong> xa rak-<br />

ter <strong>li</strong> is ti fa dя yя gю rя TИ ica zя si nя eh tiyac<br />

yox dur.<br />

AY RЫ -AY RЫ ИD MAN<br />

NЮV LЯ RИN DЯ QA DA ЬAN<br />

OLUN MUШ SUBS TAN SИ YA LAR<br />

R1. Al <strong>ko</strong> hol<br />

- Bц tцn mц va fiq id <strong>man</strong> nюv lя rin dя<br />

bey nяl xalq fe de ra si ya la ra qan da vя ya<br />

nя fяs ver mя dя al <strong>ko</strong> ho lun do pinq dя rяcя<br />

si nin яn yu xa rы hяd di 0,1 q/ <strong>li</strong>tr ki mi<br />

qя bu lu tюv si yя olu nub.<br />

- 9- pin <strong>li</strong> bou <strong>li</strong>n q si ya hы ya Bey nяlxalq<br />

Bou <strong>li</strong>nq Fe de ra si ya sы nыn (FИQ)<br />

sor ьu su na яsa sяn sa lы nыb. WA DA- nыn<br />

mц va fiq <strong>ko</strong> mi tя si юz nюv bя sin dя 10-<br />

pin <strong>li</strong> bou <strong>li</strong>n qi dя bu ra яla vя edib.<br />

Sя bяb - bey nяl xalq fe de ra si ya onu da<br />

nюv чe шi di ki mi tяq dim edib.<br />

R2. Be ta-b lo ker lяr<br />

- Al <strong>ko</strong> hol (R 1.) bяn din dя bou <strong>li</strong>nq lя<br />

baь lы gюs tя ril miш qeyd lяr be ta-b lo kerlя<br />

rя dя aid dir.<br />

- Bey nяl xalq fe de ra si ya nыn tяq di matы<br />

ilя be ta-b lo ker lяr qolf id <strong>man</strong> nю vцndя<br />

dя qa da ьan olu nub.<br />

Ю ZЯL LИ YИ OLAN<br />

SUBS TAN SИ YA LAR<br />

- Bu bюl mя Ko dek sin ye ni re dak tя sinя<br />

sa lыn ma yыb. Sя bяb: sя nяd dя “ю zяl <strong>li</strong>yi<br />

olan subs tan si ya lar” ifa dя si nin mяzmun<br />

vя ma hiy yя ti dя yi шik <strong>li</strong>k lя rя mя ruz<br />

qa lыb. Юzяl <strong>li</strong> yi olan vя ol ma yan subs tansi<br />

ya lar ara sыn da bюl gц apa rы lыb vя bu na<br />

gю rя on lar gi riш bюl mя si nя sa lы nыb.<br />

2009- CU ИLИN MO NИ TO RИNQ<br />

PROQ RA MЫ *<br />

A шa ьы da qeyd olu nan subs tan si ya lar<br />

2009- cu i<strong>li</strong>n mo ni to rinq si yahы sыn da dыr:<br />

1. Yal nыz ya rыш dюv rц sti mul ya tor larы:<br />

bup ro pion, <strong>ko</strong> fein, fe ni lef rin, fe nilpro<br />

pa no la min, pip ra dol, psevdoe fed rin,<br />

si nef rin.<br />

2. Yal nыz ya rыш dюv rц nar <strong>ko</strong> tik lя ri -<br />

mor fin/ <strong>ko</strong> dein <strong>ko</strong>m bi na si ya sы.<br />

Qeyd: * Dön ya An ti do pinq Ko deksin<br />

<strong>dÿ</strong> (4.5- ci mad <strong>dÿ</strong>) gþs tÿ ri <strong>li</strong>r: “Sÿ nÿdi<br />

im za la yan tÿ <strong>rÿ</strong>f lÿr vÿ hþ ku mÿt lÿr lÿ<br />

ra zû lû üa ÿsa sÿn WA DA qeyd olu nan<br />

qu rum lar la Qa da üa lar Si ya hû sû na<br />

sa lûn ma mûø, la kin id <strong>man</strong> da là zûm sûz<br />

is ti fa <strong>dÿ</strong> olun ma sû tex no lo gi ya la rû nû<br />

iz lÿ mÿk öчön nÿ za <strong>rÿ</strong>t al tû na al dû üû substan<br />

si ya la rû þy <strong>rÿ</strong>n mÿk mÿq sÿ di ilÿ mo nito<br />

rinq proq ra mû ya ra dûr”.<br />

Tяr cц mя et di:<br />

BA TЫ YAR<br />

29


Mar tыn 28- dяn ap re <strong>li</strong>n<br />

1- dяk Ba kы Иd <strong>man</strong> Sa ra yыn da<br />

boks цz rя 2- ci bey nяl xalq<br />

“И pяk Yo lu” tur ni ri ke чi ri <strong>li</strong>b.<br />

Bir vaxt lar sa biq AИ BA pre ziden<br />

ti Я.Чoud ri nin шя rя fi nя<br />

ke чi ril miш bu tur nir in di ki<br />

adы nы 2007- ci il dя alыb. Ye ni<br />

ad al tыn da ilk tur nir dя 9 юl kяnin<br />

id <strong>man</strong> чы la rы iш ti rak edir disя,<br />

bu dя fя Ba kы rin qi nя onun<br />

sa hib lя rin dяn baш qa Ru si ya,<br />

Be la rus, Gцr cцs tan, Иran,<br />

Qa za xыs tan, Tцr ki yя, Bol qarыs<br />

tan vя Mi sir dяn gяl miш<br />

100- dяn чox id <strong>man</strong> чы чы xыb.<br />

Azяr bay can vя Ru si ya yыь ma<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы tur nir dя 3,<br />

Qa za xыs tan isя 2 <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da ilя<br />

tяm sil olu nub.<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

“И­pяk­yo­lu”n­da­<br />

7­qы­zыl­me­dal!<br />

Tur nir dя юl kя mi zin шя rя fini<br />

Sa mir Mяm mя dov, Rя him<br />

Nя cя fov (hяr iki si - 54 kq),<br />

Rus lan Qa sы mov, Sa diq Ey -<br />

nul la yev, Ra mal Ama nov<br />

(ha mы sы - 64 kq), E<strong>mil</strong> Mя hяrrя<br />

mov, As lan Bay ra mov (hяr<br />

iki si 69 kq), To fiq Яh mя dov,<br />

Ra hib Bяy lя rov (hяr iki si -<br />

75 kq), Ha fiq Иs gяn dя rov (81<br />

kq), El чin Я<strong>li</strong> za dя (91 kq),<br />

Ca vid Ta ьы yev, El чin Яh mяdov<br />

(hяr iki si - 91 kq+) ki mi<br />

ta nыn mыш boks чu lar qo ruyubлar.<br />

йa rы шыn ye ku nun da Azяrbay<br />

can id <strong>man</strong> чы la rы 7 qы zыl, 5<br />

gц mцш vя 6 bц rцnc me dal la<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da he sa bыn da bi rin ci<br />

olub lar.<br />

Цze yir<br />

Яlяs gяr oь lu<br />

Ab dul la yev<br />

A zяr bay can id <strong>man</strong><br />

ic ti maiy yя ti nя aьir<br />

it ki цz ve rib. Ta nыnmыш<br />

id <strong>man</strong> mц tя xяssi<br />

si Цze yir Ab dul layev<br />

ap re <strong>li</strong>n 20- dя,<br />

юm rц nцn 58- ci i<strong>li</strong>n dя<br />

vя fat edib.<br />

Ц ze yir Яlяs gяr oь lu Ab dul la yev 1951- ci il<br />

fev ra lыn 9- da Ba kы шя hя rin dя ana dan ol muшdu.<br />

1973- cц il dя Azяr bay can Dюv lяt Bя dяn<br />

Tяr bi yя si Иns ti tu tu nu bi tir dik dяn son ra<br />

яmяk fяa <strong>li</strong>y yя ti nя baш la yan Ц.Ab dul la ye vin<br />

юl kя miz dя bя dяn tяr bi yя si vя id ma nыn in kiшa<br />

fыn da юzц nя mяx sus xid mяt lя ri var. O, 38<br />

il idi ki, id <strong>man</strong> sa hя sin dя чa lы шыr dы vя bu<br />

sa hя dя юzц nц pe шя kar id <strong>man</strong> чы vя ba ca rыq lы<br />

mц tя xяs sis ki mi tяs diq lя miш di. Цze yir mцяl<strong>li</strong><br />

min da ma id <strong>man</strong> nю vцn dя яl dя et di yi шяx si<br />

nai <strong>li</strong>y yяt lяr юl kя mi zin id <strong>man</strong> sal na mя si nin<br />

zяn gin lяш mя sin dя bю yцk rol oy na yыb.<br />

Ц ze yir Ab dul la yev da ma цz rя 37 dя fя<br />

Azяr bay can, 2 dя fя Za qaf qa zi ya чempio nu,<br />

“S par tak” id <strong>man</strong> cя miy yя ti nin SS RИ цz rя<br />

Mяr kя zi Шu ra sы nыn 3- qat чempio nu, kяnd<br />

id <strong>man</strong> чы la rы ara sыn da SS RИ чempio nu, dя fяlяr<br />

lя bey nяl xalq ya rыш la rыn qa <strong>li</strong> bi olub. 1997ci<br />

il dя rus da ma sы цz rя, 2002- ci il dя isя<br />

sц rяt <strong>li</strong> da ma цz rя dцn ya чempio nu adы na<br />

la yiq gю rц lцb. 1996- cы il dя Bey nяl xalq us ta,<br />

1997- ci il dя Bey nяl xalq qross meys ter, 2002ci<br />

il dя Bey nяl xalq dя rя cя <strong>li</strong> ha kim, 2007- ci<br />

il dя Ru si ya Fe de ra si ya sы nыn Шah mat vя<br />

Da ma Aka de mi ya sы nыn aka de mi ki vя Azяrbay<br />

can Res pub <strong>li</strong> ka sы nыn Яmяk dar id <strong>man</strong><br />

us ta sы fяx ri ad la rы na la yiq gю rцl mцш dц.<br />

1994- cц il dяn юm rц nцn so nu na dяk Azяrbay<br />

can Res pub <strong>li</strong> ka sы Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong><br />

Na zir <strong>li</strong> yin dя apa rы cы mяs lя hяt чi vя zi fя sin dя<br />

чa lыш mыш Ц.Ab dul la yev, 33 ilя ya xыn bir dюvrdя<br />

Azяr bay can Da ma Fe de ra si ya sы Rя ya sяt<br />

He yя ti nin цz vц olub.<br />

Ц ze yir Ab dul la yev hяm pe шя kar id <strong>man</strong> чы,<br />

tяc rц bя <strong>li</strong> vя ba ca rыq lы bir mц tя xяs sis, hяm<br />

dя sя mi mi, meh ri ban vя qay ьы keш bir in san<br />

ki mi onu ta nы yan la rыn qяl bin dя daim ya шaya<br />

caq.<br />

Al lah rяh mяt elя sin!<br />

A zяr bay can Res pub <strong>li</strong> ka sы nыn<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Nazir<strong>li</strong>yi<br />

30 May, 2009


Bu i<strong>li</strong>n mart ayыn dan baш la ya raq,<br />

Иd <strong>man</strong> mяk tяb lя ri nin ыы Res pub <strong>li</strong> ka<br />

Oyun la rы na start ve ri <strong>li</strong>b. Ya rыш la rыn proqra<br />

mы na at le ti ka, aьыr at le ti ka, bas ket bol,<br />

cц do, sto lцs tц ten nis, yu nan- Ro ma gц lяшi,<br />

sяr bяst gц lяш, boks, vo ley bol, fut bol,<br />

hяnd bol id <strong>man</strong> nюv lя ri da xil dir.<br />

Ar tыq fut bol, bas ket bol, sяr bяst vя<br />

yu nan- Ro ma gц lя шi цz rя zo na ya rыш la rы<br />

ba шa чa tыb, fi nal mяr hя lя si nя ha zыr lыq<br />

iш lя ri ge dir.<br />

Fut bol цz rя 1997-1998- ci il tя vяl lцdlц<br />

id <strong>man</strong> чы lar ara sыn da 6 zo na цz rя ke чiril<br />

miш ya rыш la rыn nя ti cя lя ri nя яsa sяn,<br />

Ma sal lы, Lяn kя ran, Aь ъa bя di, Шir van,<br />

Yev lax, Шяm kir, Gяn cя, Min gя чe vir vя<br />

Sum qa yыt <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rы fi na la vя si qя<br />

qa za nыb lar. Ya rыш la rыn fi nal mяr hя lя si<br />

bu il ma yыn 26- dan 31- dяk Min gя чe vir<br />

шя hя rin dя ke чi ri lя cяk.<br />

1997-1998- ci il tя vяl lцd lц oь lan lar<br />

ara sыn da bas ket bol цz rя Ba kы vя Qa zax<br />

zo na la rыn da ke чi ril miш ya rыш lar da fi nal da<br />

qar шы la шa caq 6 <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mцяy yяn lя шib.<br />

Bun lar Ba kы шя hя ri Tяh sil Иda rя si цz rя<br />

17 vя 19 say lы UGИM- lя rin, “Tяh sil”<br />

Res pub <strong>li</strong> ka Иd <strong>man</strong> Mяr kя zi nin 2 say lы<br />

RИOEU GИM- nin, Mяr kя zin Lяn kя ran<br />

шя hяr Tяh sil шю bя si nяz din dя ki UGИM -<br />

in, Cя <strong>li</strong> la bad ra yon Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong><br />

Иda rя si nяz din dя ki UGИM -in <strong>ko</strong> <strong>man</strong> dala<br />

rы dыr.<br />

Ap re <strong>li</strong>n 10-12- dя Qa zax, Шяm kir,<br />

Ma sal lы, Qu ba ra yon la rыn da 1997-1998-<br />

ci il tя vяl lцd lц sяr bяst gц lяш чi lя rin zo na<br />

ya rыш la rы ke чi ri <strong>li</strong>b. Ma yыn 1-2- dя Gяn cя<br />

May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­Иd­<strong>man</strong>­mяk­tяb­lя­ri­nin­ыы­Res­pub­<strong>li</strong>­ka­Oyun­la­rы<br />

шя hя rin dя ke чi ri lя cяk ya rыш la rыn fi nal<br />

mяr hя lя sin dя 200 -я ya xыn gяnc pяh lяvan<br />

10 чя ki dя rя cя sin dя mц ba ri zя apara<br />

caq.<br />

Ca ri i<strong>li</strong>n 13-15 ap rel ta rix lя rin dя<br />

1997-1998- ci il tя vяl lцd lц pяh lя van lar<br />

Gяn cя, Qu ba vя Ma sal lы шя hяr vя ra yonla<br />

rыn da tяш kil olun muш yu nan- Ro ma<br />

gц lя шi цz rя zo na ya rыш la rыn da qцv vя lя rini<br />

sы na yыb lar. Ya rыш la rыn fi nal mяr hя lя sinя<br />

160 -a ya xыn id <strong>man</strong> чы vя si qя qa za nыb.<br />

Fi nal ya rыш la rы 5-7 may 2009- cu il ta rixdя<br />

Gяn cя шя hя rin dя ke чi ri lя cяk.<br />

Иd <strong>man</strong> mяk tяb lя ri nin ыы Res pub <strong>li</strong> ka<br />

Oyun la rы юl kя mi zin bц tцn bюl gя lя rin dя<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri nin in ki шaf et di ril mя si,<br />

uшaq la rыn id <strong>man</strong> us ta lы ьы nыn ar tы rыl ma sы,<br />

id <strong>man</strong> nюv lя ri цz rя yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la ra<br />

na mi zяd lя rin se чil mя si vя ha zыr lan masы<br />

nы qar шы ya mяq sяd qo yub. Яl bяt tя, bu<br />

ya rыш la rыn tяш ki <strong>li</strong> vя ke чi ril mя si eh ti yat<br />

qцv vя nin ha zыr lan ma sы na, id <strong>man</strong> mяktяb<br />

lя rin dя tя <strong>li</strong>m- tяd ris iшi nin gц nцn<br />

tя lяb lя ri nя uy ьun qu rul ma sы na, id <strong>man</strong><br />

nюv lя ri nin kцt lя vi lяш mя si vя in ki шaf<br />

et di ril mя si nя bi la va si tя tя kan ve rir.<br />

Bun dan baш qa, id <strong>man</strong> la mяш ьul olan<br />

uшaq la rыn sяh hя ti dя яn va cib mя sя lяlяr<br />

dяn bi ri dir. Be lя ki, ya rыш iш ti rak чы larы<br />

nыn qan ana <strong>li</strong> zi ver mя si mцt lяq dir.<br />

Qan ana <strong>li</strong> zi nя gю rя he moq lo bin, erit rosit<br />

lя rin, ley <strong>ko</strong> sit lя rin miq da rы vя erit rosit<br />

lя rin чюk mя sц rя ti mцяy yяn lяш di ri <strong>li</strong>r.<br />

Tяq dim olun muш qan ana <strong>li</strong>z lя ri nin nя ticя<br />

lя ri nя gю rя gяnc id <strong>man</strong> чы la rыn saьlam<br />

laш dы rыl ma sы is ti qa mя tin dя tяd bir lяr<br />

gю rц lя cяk.<br />

Иd <strong>man</strong> mяk tяb lя ri nin iшin dя юzц nц<br />

da ha qa ba rыq gюs tя rяn prob lem lяr dяn<br />

bi ri dя id <strong>man</strong> чы la rыn tя vяl lц dц nцn sax talaш<br />

dы rыl ma sы dыr. Mя lum dur ki, hяr han sы<br />

bir id <strong>man</strong> чы ya шы ki чil dil miш, la kin яs <strong>li</strong>ndя<br />

da ha yaш lы vя tяc rц bя <strong>li</strong> rя qi bя uduzan<br />

da psi xo lo ji sar sыn tы ke чi rir. Yaш<br />

dя rя cя lя ri nin sax ta laш dы rыl ma sы gяnc<br />

id <strong>man</strong> чы la rыn psi xo lo ji du ru mu na mяn fi<br />

tя sir gюs tя rяn яsas a<strong>mil</strong> lяr dяn bi ri dir.<br />

Bu nюq sa nыn ara dan qal dы rыl ma sы цчцn<br />

Gяnc lяr vя Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi tя rя fin dяn<br />

Oyun la rыn hяr bir iш ti rak чы sы na id <strong>man</strong> чы<br />

haq qыn da mя lu mat lar (so ya dы, adы, ata sыnыn<br />

adы, id <strong>man</strong> nю vц, do ьul du ьu ta rix,<br />

tяm sil et di yi id <strong>man</strong> cя miy yя ti, vя si qяnin<br />

ve ril mя ta ri xi) яks olun muш nюm rяlяn<br />

miш vя si qя ve ri <strong>li</strong>r. Vя si qя dя gюs tя rilяn<br />

mя lu mat lar Na zir <strong>li</strong> yin elekt ron<br />

ba za sы na da da xil edi <strong>li</strong>r. Ha zыr da bu<br />

ye ni <strong>li</strong>k yal nыz Oyun la rыn proq ra mы na<br />

da xil olan 11 id <strong>man</strong> nю vц nя tяt biq edi<strong>li</strong>b,<br />

gя lя cяk dя isя bц tцn di gяr nюv lя rя<br />

dя aid edi lя cяk. Onu da qeyd edяk ki,<br />

hя min vя si qя ilя id <strong>man</strong> чы bir ne чя il<br />

яr zin dя id <strong>man</strong> nю vц цz rя ke чi ri lя cяk<br />

ya rыш lar da iш ti rak et mяk hц qu qu na<br />

ma <strong>li</strong>k dir. Bu isя юz nюv bя sin dя, id <strong>man</strong>чы<br />

la rыn tя vяl lц dц nцn sax ta laш dы rыl ma sыnыn<br />

qar шы sы nы al maq цчцn gю rц lяn яmя <strong>li</strong><br />

tяd bir lяr dяn bi ri dir.<br />

Ay gцn ЯSЯ DO VA<br />

Gÿnc lÿr vÿ Иd <strong>man</strong> Na zir <strong>li</strong> yi<br />

Иd <strong>man</strong> Шþ bÿ si nin id <strong>man</strong> mÿk tÿb lÿ ri<br />

sek to ru nun baø mÿs lÿ hÿt чi si<br />

31


At le ti ka id <strong>man</strong> nю vц nцn in san la rыn<br />

fi zi ki ka <strong>mil</strong> <strong>li</strong> yi nя, saь lam lы ьы na mцs bяt<br />

tя si ri haq qыn da dцn ya fi lo sof la rы nыn,<br />

a<strong>li</strong>m lя ri nin mцx tя <strong>li</strong>f fi kir lя ri mюv cuddur.<br />

Or qa niz min saь lam lы ьы цчцn яn<br />

mц na sib id <strong>man</strong> nюv lя rin dяn bi ri at le tika<br />

dыr. At le ti ka, fi zi ki tяr bi yя nin mц hцm<br />

va si tя si ki mi, шяx siy yя tin hяr tя rяf <strong>li</strong><br />

in ki шa fы na mцs bяt tя sir gюs tя rir.<br />

Bu id <strong>man</strong> nю vц цmum tяh sil mяktяb<br />

lя ri nin bц tцn si nif lя rin dя tяd ris<br />

olu nur. Tяc rц bя gюs tя rir ki, id ma nыn<br />

ye riш, qa чыш, tul lan ma vя at ma nюv lя ri<br />

ilя mцn tя zяm mяш ьul olan lar da iш lяk<br />

яzя lя lяr yax шы in ki шaf edir, qцv vяt lяnir,<br />

or qa nizm mюh kяm lя nir.<br />

Bя dяn tяr bi yя si <strong>ko</strong>l lek tiv lя rin dя,<br />

kю nцl lц id <strong>man</strong> cя miy yяt lя rin dя, a<strong>li</strong>, or ta<br />

ix ti sas vя цmum tяh sil mяk tяb lя rin dя,<br />

di gяr tяш ki lat lar da at le ti ka bюl mя lя ri nin<br />

tяш ki <strong>li</strong>, яha <strong>li</strong> nin saь lam lы ьы nыn tя min<br />

olun ma sы va si tя si ki mi xц su si яhя miyyя<br />

tя ma <strong>li</strong>k dir. Tя sa dц fi de yil ki, bu<br />

nю vц id ma nыn “шah za dя” si ad lan dы rыr lar.<br />

At le ti ka цz rя ilk rяs mi ya rыш lar<br />

Bю yцk Bri ta ni ya da, Xыы яsr dя ke чi rilmiш<br />

dir. At le ti ka nыn яn bю yцk in ki шaf<br />

ta ri xi isя XыX яs rя aid dir.<br />

A zяr bay can da at le ti ka XX яs rin<br />

яv vяl lя rin dя mey da na gяl iб. Иlk il lяrdя<br />

onun mцx tя <strong>li</strong>f nюv lя ri ilя mяш ьul<br />

olan la rыn sa yы чox mяh dud idi.<br />

Ba kы da ilk at le ti ka ya rыш la rы 1922- ci<br />

il dя ke чi ril miш, Azяr bay can da At le ti ka<br />

Fe de ra si ya sы 1923- cц il dя ya ra dыl mышdыr.<br />

O vaxt bu funk si ya nы Bя dяn Tяr biyя<br />

si vя Иd <strong>man</strong> A<strong>li</strong> So ve ti ye ri nя ye tir-<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

­A­t­le­ti­kaмызын­ta­ri­xi­nягыса­bir­nя­zяr<br />

miш dir. 1992- ci il dяn Azяr bay can At leti<br />

ka Fe de ra si ya sы Bey nяl xalq Hя vяs kar<br />

At le ti ka Fe de ra si ya sы nыn цz vц dцr. La kin<br />

re gio nal bюl gц dя ИAAF Azяr bay ca nы<br />

Asi ya At le ti ka Fe de ra si ya sы na da xil<br />

et miш dir. Bu nun la яla qя dar sis tem <strong>li</strong> vя<br />

яsas lan dы rыl mыш mц ra ciяt dяn son ra, 20<br />

av qust 1999- cu il dя Иs pa ni ya nыn Se vi lya<br />

шя hя rin dя ke чi ri lяn <strong>ko</strong>nq res dя ИAAF<br />

Azяr bay ca nыn Av ro pa As so sia si ya sы na<br />

цz v lц yц nц tяs diq et di.<br />

At le ti ka nю vц nцn saь lam lыq tя si ri<br />

ilя ya na шы, mцx tя <strong>li</strong>f ya rыш lar da Azяrbay<br />

can id <strong>man</strong> чы la rы nыn чы xыш la rы nыn ta rixi<br />

dя ma raq do ьu rur. Be lя ki, mцx tя <strong>li</strong>f<br />

o<strong>li</strong>m pi ya oyun la rыn da - 1956- cы il dя<br />

Mel burn da ke чi ri lяn O<strong>li</strong>m pi ya Oyunla<br />

rыn da Yu ri Ko no va lov 4x100 m-я<br />

qa чыш da 39,8 sa ni yя nя ti cя ilя 2- ci, 200<br />

m-я qa чыш da 22 sa ni yя nя ti cя ilя 3- cц,<br />

1960- cы il dя Ro ma da ke чi ri lяn O<strong>li</strong>m piya<br />

Oyun la rыn da 4x100m -я qa чыш da<br />

40.1 sa ni yя nя ti cя ilя 2- ci ye ri; Aleksandr<br />

Kar nel yuk 1972- ci il dя Mцn hendя<br />

ke чi ri lяn O<strong>li</strong>mpia da da 4x100m -я<br />

qa чыш da 2- ci ye ri tut muш lar.<br />

Яf qan Sя fя rov 1944- cц il dя Moskva<br />

da ke чi ri lяn SS RИ чempio na tыn da<br />

800 вя 1500 mетр mя sa fяляря qa чыш da<br />

ye ni Azяr bay can re <strong>ko</strong>r du mцяy yяn<br />

et miш, Za qaf qa zi ya bi rin ci <strong>li</strong> yin dя isя<br />

ikin ci ye ri qa zan mыш dыr. Bir il dяn sonra<br />

o, 800 m. mя sa fя yя qaч maq da<br />

SS RИ- nin 10 яn gцc lц id <strong>man</strong> чы sы sы ra sыna<br />

чыx mыш, son ra isя Dnep ro pet rovsk da<br />

400 met rя qaч maq da ye ni Azяr bay can<br />

re <strong>ko</strong>r du mцяy yяn et miш dir. Я. Sя fя rov<br />

45 il <strong>li</strong>k mяшq чi <strong>li</strong>k fяa <strong>li</strong>y yя ti dюv rцn dя<br />

45- dяn чox SS RИ id <strong>man</strong> us ta sы ha zыr lamыш<br />

dыr. Onun ye tir mя lя ri 5 dцn ya, 7<br />

Av ro pa, 120 SS RИ vя 600 Azяr bay can<br />

re <strong>ko</strong>rd уна наил олмушлар.<br />

Xan da daш Mя dя tov 1952- ci il dя<br />

Hel sin ki dя XV Yay O<strong>li</strong>m pi ya Oyun larыn<br />

da SS RИ yыь ma <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da sы nыn tяr kibin<br />

dя iш ti rak et miш dir. O, fi nal mяr hяlя<br />

sin dя iш ti rak et mяk цчцn yox la ma<br />

ya rы шыn da tul lan ma lы ol du ьu 7 m 20<br />

sm -i asan lыq la dяf edib 16 fi nal чы dan<br />

bi ri ol muш dur.<br />

S ta nis lav Ne na шev 1951- ci il dя<br />

Ba kы da Azяr bay can, Za qaf qa zi ya vя<br />

SS RИ bi rin ci <strong>li</strong>k lя ri uь run da ke чi ri lяn<br />

ya rыш lar da bi rin ci ye ri tut muш dur. Onun<br />

id <strong>man</strong> nя ti cя lя ri be lя dir: 15-16 yaш lы<br />

gяnc lяr ara sыn da re <strong>ko</strong>r du 17 dя fя,<br />

17-18 yaш lы lar ara sыn da 19 dя fя vя<br />

SS RИ re <strong>ko</strong>r du nu 9 dя fя tя zя lя miш dir.<br />

Va le ri Se re da 1981- ci il dя SS RИ<br />

чempio na tыn da hцn dцr lц yя tul lan ma da<br />

ыыы ye ri, ye nя hя min il SS RИ- nin Qыш<br />

чempio na tыn da ы, Yay чempio na tыn da ыы<br />

vя SS RИ ku bo kun da ы ye ri tut muш dur. O,<br />

1981- ci il dя SS RИ -ADR dost luq gю rцшцn<br />

dя vя bir il son ra kы ey ni gю rцш dя ы<br />

ye rя la yiq gю rцl mцш, 1981- ci il dя Av ropa<br />

ku bo kun da qы zыl me dal qa zan mыш dыr.<br />

И say Pap <strong>ko</strong>v 1949- cu il dя 15 km -я<br />

id <strong>man</strong> ye ri шin dя Av ro pa re <strong>ko</strong>rd чu su<br />

ol muш dur. O, hяm чi nin SS RИ vя Azяrbay<br />

can re <strong>ko</strong>rd чu su ol muш dur.<br />

A zяr bay can at le ti ka sы nыn ta ri xi ni<br />

ya zan lar sы ra sыn da Zi ba Яlяk bя ro vanыn,<br />

To fiq Qa ra ye vin, Ab bas Яzi movun,<br />

Alek sandr An ti po vun da xid mяtlя<br />

ri ni qeyd et mяk la zыm dыr.<br />

Res pub <strong>li</strong> ka mыz mцs tя qil <strong>li</strong>k qa zandыq<br />

dan son ra Va sif Яsя dov, El vi ra<br />

Cab ba ro va, Alek sey Fat ya nov, Arif<br />

Axun dov 1996- cы i<strong>li</strong>n At lan ta O<strong>li</strong>m piya<br />

Oyun la rыn nы iш ti rak чы la rы ol muш lar.<br />

Ser gey Boч <strong>ko</strong>v, Faiq Ba ьы rov, Teymur<br />

Qa sы mov, Ai da Иsa ye va 2000- ci<br />

il dя Sid ney O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыn da,<br />

Ser gey Boч <strong>ko</strong>v, Я<strong>li</strong> bяy Шц kц rov, Teymur<br />

Qa sы mov, Da daш Иb ra hi mov, Ma rina<br />

La pi na 2004- cц il dя Afi na da ke чiril<br />

miш O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rыn da yыь ma<br />

<strong>ko</strong> <strong>man</strong> da mы zыn tяr ki bin dя чы xыш et miшlяr.<br />

Ra <strong>mil</strong> Qu <strong>li</strong> yev vя Rus lan Ab ba sov<br />

isя Pe kin O<strong>li</strong>m pi ya Oyun la rы nыn iш tirak<br />

чы la rы sы ra sы na qa tыl mыш lar.<br />

Bu id <strong>man</strong> nю vцn dя Azяr bay can<br />

id <strong>man</strong> чы la rы dцn ya vя Av ro pa re <strong>ko</strong>rd larы<br />

mцяy yяn edib lяr.<br />

Sev da BAY RA MO VA<br />

32 May, 2009


May, 2009<br />

АзЯрбАйъАн республИкАсынын<br />

ЭЯнълЯр вЯ ИдМАн нАзИрлИйИ<br />

Чюv kяn oyu nun dan bяhs edяn Иran mцяl <strong>li</strong>f lя ri bu<br />

oyu nun ilk dя fя Иran da mey da na gяl di yi ni qeyd edirlяr.<br />

Иn gi <strong>li</strong>s mцяl <strong>li</strong> fi S. Sayks qeyd edir ki, oyun haq qыnda<br />

ilk mя lu ma ta Яr de va nыn Sa sa ni sц la lя si nin ba ni si<br />

Яr dя шi rin чюv kяn oy na ma sы na ta ma шa et mя si haq qыnda<br />

ve ri lяn ta ri xi ya zы sыn da rast gя <strong>li</strong> nir. Bя zi mцяl <strong>li</strong>f lяr<br />

isя чюv kя ni tцrk lя rin ya rat dы ьы nы vя on lar dan Sa sa nilя<br />

rя keч di yi ni eh ti mal edir lяr. Aka de mik Krыms ki yя<br />

gю rя чюv kя ni яrяb lяr fars lar dan gю tцr mцш lяr sя dя,<br />

яs <strong>li</strong>n dя, onu sa sa ni lяr tцrk lяr dяn юy rяn miш lяr.<br />

Da hi Ni za mi ta ri xi sя nяd lяr яsa sыn da yaz dы ьы “Шя rяfna<br />

mя” яsя rin dя чюv kя nin hя lя Яhя mя ni lяr dюv rцn dяn<br />

mя lum ol du ьu nu gюs tя rir.<br />

Чюv kяn oyu nu nun Azяr bay can la baь lы ol ma sы fik ri<br />

tяk cя bu oyu nun azяr bay can lы lar ara sыn da ge niш ya yыlma<br />

sы ilя de yil, hяm dя “чюv kяn” sю zц nцn eti mo lo ji шяr hi<br />

ilя baь lы dыr. “Чюv kяn” vя ya xud “чo ьan” sю zц Azяr baycan<br />

da “a ьac cыq” ki mi iш lя dil miш dir. De yi lяn lяr dяn be lя<br />

bir nя ti cя yя gяl mяk olur ki, чюv kяn or ta яsr lяr dя Azяrbay<br />

can da ge niш ya yыl mыш oyun lar dan ol muш vя bu ra da<br />

onu hяt ta qa dыn lar da oy na yыr mыш. Di <strong>li</strong> mi zin ilk ya zы lы<br />

abi dя si sa yы lan “Dя dя Qor qud” das tan la rыn dan baш la yaraq,<br />

or ta яsr ta ri xi vя яdя bi mяn bя lя ri miz dя чюv kяn<br />

oyu nu haq qыn da яt raf lы mя lu ma ta rast gя <strong>li</strong> rik. Bu oyu nu<br />

mя ha rяt lя oy na yan lar bю yцk hюr mя tя ma <strong>li</strong>k idi lяr. Hя lя<br />

Sяl cuq lar dюv rцn dя чюv kяn mey da nыn dan bir sы naq ye ri<br />

ki mi is ti fa dя edi <strong>li</strong>r di. Hяr han sы bir dюv lя tin qцd rя tin dяn<br />

da nы шar kяn, hя min dюv lяt dя чюv kя nin nя dя rя cя dя in kiшaf<br />

et di yi ni nя zя rя alыr dы lar.<br />

Or ta яsr lяr dя чюv kяn oyu nu xц su si яhя miy yяt kяsb<br />

et di yin dяn, dюv lяt ida rя lя rin dя oyu nu ida rя edяn xц su si<br />

bюl mя lяr ya ra dыl mыш dы. Or ta яsr lяr dя dюv lяt ida rя lя rin dя<br />

qa ro vul rяi si, ca mя dar ba шы, mi ra xur vя чюv kяn oyu nu nu<br />

Mil <strong>li</strong> id <strong>man</strong> oyun la rû mûz<br />

ida rя edяn di gяr шяxs lяr hюr mя tя ma <strong>li</strong>k idi lяr. Dюv lяt<br />

ida rя lя ri nin rяis lя ri mяn sub ol duq la rы vя zi fя ni nя zя rя<br />

чarp dыr maq цчцn юz lя ri ilя xц su si яш ya - dяr vat dar<br />

(hюkm da rыn ka ti bi) kя mя ri nя baь lan mыш qя lяm dan, qa rovul<br />

rяi si чiy nin dя ka <strong>man</strong>, mi ra xur nal, sцf rя dar mяcmяiyя<br />

ox шar gir dя bir шey, чюv kяn oyu nu nun mя su lu isя<br />

чюv kяn gяz di rяr di. Son ra lar tяd ri cяn яl dя vя ya чi yin dя<br />

gяz di ri lяn bu яш ya la rыn шяk <strong>li</strong> rяis lя rin ya xa sы na vя ya<br />

dю шц nя ti ki <strong>li</strong>r di. Bu gцn kц hяr bi rцt bя lяr dя gюs tя ri lяn<br />

sim vol lar da on lar dan iq ti bas edil miш dir.<br />

Чюv kяn aьa cы nыn чя kic va rы vя чюm чя va rы ol ma sы haqqыn<br />

da mцx tя <strong>li</strong>f fi kir irя <strong>li</strong> sц rцl mцш dцr. Яl dя olu nan mяnbя<br />

lяr iчя ri sin dя чюv kя nin чя kic va rы ol ma sы haq qыn da bir<br />

fak ta be lя rast gяl mя mi шik. An caq onun чюm чя va ri ol masы<br />

ba rя dя шair lя rin iш lяt di yi bir чox tяш bih lя rя tя sa dцf<br />

edi rik. Чюv kя nin ya rыn qa шы na, hi lal aya, яy ri qы lыn ca<br />

Dя dя Qor qud das tan la rыn dan baш la ya raq, de mяk olar ki,<br />

bц tцn or ta яsr шair lя ri nin яsяr lя rin dя tя sa dцf edi <strong>li</strong>r.<br />

Чюv kяn oyu nun da mi ni lяn at da, oyu nun adы na uy ьun<br />

ola raq “чюv kя ni” ad lan dы rы lыr dы. Oyun da iчя ri si yun la doldu<br />

rul muш ten nis to pun dan bir qя dяr bю yцk olan dя ri topdan<br />

is ti fa dя olu nur du. Bя zi mцяl <strong>li</strong>f lяr bu to pun yцn gцl<br />

aьac dan da ha zыr lan dы ьы nы xя bяr ve rir lяr. Oyu nun ge di шi<br />

vя qay da la rы haq qыn da xц su si яsяr lяr ya zыl mыш, la kin tяяssцf<br />

ki, on lar bi zя gя <strong>li</strong>b чat ma mыш dыr. Dюv rц mц zя qя dяr<br />

gя <strong>li</strong>b чы xan mя lu mat lar dan bя zi qay da lar ba rя dя bil gi<br />

яl dя olu nur. Mя sя lяn, чюv kяn to pa dяy mя dik dя, oyun чu<br />

to pu я<strong>li</strong>n dя olan qam чы ilя vur ma lы dыr. Чюv kяn ye ri qazma<br />

ma lы dыr, atыn айаьы ya ra lan ma ma lы, xц su si lя toq quш malar<br />

za ma nы rя qi bя xя tяr ye ti ril mя mя <strong>li</strong> dir. Ko bud luq, bяdxah<br />

lыq vя sю yцш mey da nыn qay da la rы na ta ma mi lя zid dir.<br />

Yer siz ola raq to pu mey dan dan kя na ra vur maq oyu nun<br />

qay da sы nы poz maq dыr. Цmu miy yяt lя, чюv kяn lя vu ru lan<br />

top atыn boy nun dan yu xa rы qalx ma ma lы dыr. To pu vu rar kяn<br />

atы sax la maq ol maz. Top чa par hal da vu rul ma lы dыr.<br />

O yun mey da nы ge niш bir ye ri яha tя edir. Onun uzunlu<br />

ьu 90, eni 60 metr dяn bir qя dяr ar tыq dыr. La kin bu,<br />

цmu mi qa nun de yil dir. Mey dan da ta ma шa чы lar цчцn dя<br />

xц su si yer lяr ol ma sы nя zяr dя tu tu lur. Mey da nыn hяr iki<br />

qur ta ra ca ьыn da bir- bi ri nя ya xыn, 2,5 - 3 metr hцn dцr lцkdя<br />

qa pы sц tun la rы kяr pic dяn hю rц lцr mцш. Oyun чu la rыn<br />

ge yim lя ri nя diq qяt ye tir dik dя, <strong>ko</strong> <strong>man</strong> da la rыn mцx tя <strong>li</strong>f<br />

ge yim dя ol ma la rы, xц su si lя pal tar la rы nыn mцx tя <strong>li</strong>f for mada<br />

ol ma sы nя zя rя чar pыr. Be lя for ma mцx tя <strong>li</strong>f <strong>li</strong> yi qa pы lar<br />

ya nыn da da ya nыb, eh ti yat цчцn чюv kяn sax la yan la rыn<br />

ge yi min dяn da ha ay dыn gю rц nцr.<br />

O yun to pun mey da nыn or ta sы na atыl ma sы ilя baш la nыr.<br />

Oyun чu lar юz qa pы la rы ya nыn dan to pa doь ru hц cum edirlяr.<br />

Иш ti rak чы la rыn sa yы mцx tя <strong>li</strong>f olur. Bя zi mяn bя lяr dя<br />

on la rыn 8, bя zi lя rin dя 16 vя ya 20, “Шah na mя” dя isя 16<br />

nя fяr ol du ьu gюs tя ri <strong>li</strong>r. Kse no fonun mя lu ma tыn da oyunчu<br />

la rыn sa yы 15-20 nя fяr dir. Mu si qi ilя mц шa yiяt edi lяn<br />

oyun fa si lя ilя 2 saa ta qя dяr da vam edir di.<br />

Чюv kяn oyu nu, mцяy yяn fa si lя dяn son ra, son il lяr dя<br />

bя zi юl kя lяr dя, elя cя dя Азярбайъанда ye ni dяn id <strong>man</strong><br />

mey dan la rы na qя dяm qo yub.<br />

Dil qяm Qu <strong>li</strong> yev<br />

P ro fes sor<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!