Revista do Colexio de Veterinarios da Coruña A ... - Transmedia 2009

Maio - Xuño 2009 Número 12
Colvetcor
Revista do Colexio de Veterinarios da Coruña
A ASESORÍA XURÍDICA, UN SERVIZO CADA
VEZ MÁIS DEMANDADO POLOS COLEXIADOS
UXÍO REY, ACADÉMICO DE HONRA DA ACADEMIA DE CIENCIAS VETERINARIAS DE GALICIA
INVESTIGACIÓN: LEMBRANDO A MISIÓN
DE DESENVOLVEMENTO AGRÍCOLA DO
BANCO MUNDIAL
CONVENIO: A FUNDACIÓN ACIVEGA
E O SLG PROMOVERÁN INICIATIVAS EN
COMÚN

EDITORIAL SUMARIO
CANDO AS BARBAS...
O día 30 de xuño, os veterinarios franceses de Sanidade Animal e Saúde Pública (en
Francia dependen todos eles do mesmo departamento) foron á folga. A súa consigna
era: “Os veterinarios franceses están agarrotados: a vosa alimentación está en perigo”.
Os colegas franceses demandan o desenvolvemento dun estatuto específico e dunha
carreira profesional na que se establezan dunha forma clara a maneira de ingresar e a
creación das prazas suficientes, xa que actualmente se estaban deixando de cubrir vacantes,
con grave risco para a saúde alimentaria, o control das zoonoses, a prevención
das enfermidades emerxentes (os veterinarios franceses citan expresamente a EBB, a
febre aftosa ou a Lingua Azul) e o benestar animal.
Piden tamén o reagrupamento dos servizos e a súa coordinación, para lograr unha
mellor eficacia nos mesmos, e que o Estado recoñeza como prioritarios o control das
enfermidades animais e o control sanitario da cadea alimentaria. Os nosos colegas sinalan
a lexislación europea e as súas derivas estatais a partir do 2006 como o inicio da
entrada en recesión da seguridade alimentaria.
Escudándose na crise, moitos estados rebaixan as cotas de seguridade que permiten
aos cidadáns estar certos de que o que consumen é saudable, deixando ao azar o que
tiña que ser unha seguridade. “Sabemos quen elaborou ou produciu tal alimento, e teñen
guías de boa praxe”, dinnos, pero esquecen que no animal vivo, na granxa, poden
xurdir enfermidades perigosas para os humanos que só serán detectadas se existe un
inspector veterinario. Que se pode elaborar con moito agarimo e coa técnica adecuada,
pero que quedariamos máis tranquilos se tivesemos a alguén que nos avisase ou
nos corrixise cando estamos a cometer un erro que vicia o proceso. Non se trata de
esterilizalo todo para que quedemos contentos, senón de poñer en función tódolos coñecementos
dos que dispoñemos para dar garantías ao que facemos, dende o sinxelo
ao complicado.
Edita: Colexio Oficial de Veterinarios da Coruña
Polígono Matogrande.
R/ María Puga Cerdido, s/n, 1º.
15009 A Coruña.
Teléfono: 981.13.91.71
Fax: 981.13.91.72
Email: colegio@colvetcor.org
Web: www.colvetcor.org
PRESIDENTE José Eugenio Rey Fernández
VICEPRESIDENTE Xuan Manuel Álvarez Llana
SECRETARIO Xoán Ramón Díaz Saavedra
VOCAIS Ana María Aranda González, Eugenio Leira
Nogales, Jesús García Rodríguez
Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa
DIRECTOR EDITORIAL Manuel Darriba
DIRECTOR COMERCIAL José Manuel Gegúndez
DESEÑO GRÁFICO/MAQUETACIÓN
Marcos Sánchez, Alba Gómez
Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, entreplanta A.
27002. Lugo.
Teléfonos:
982 22.12.78, 636.95.28.93, 610.21.53.66
Email: transmedia@ctransmedia.com
Web: www.transmedia.es
Imprime: Gráficas Rigel
Tirada: 2.500 exemplares
Depósito legal: As-5.956-06
O Colexio de Veterinarios da Coruña non se responsabiliza
do contido dos artigos e colaboracións asinados.
Os veterinarios franceses estannos dicindo, e estanlle a dicir ao seu Goberno, que non
se abarata a cesta da compra eliminando os inspectores e as garantías sanitarias que
estes dan. Claro que, ao mellor, certos administradores son coma un vello taberneiro
que hai moitos anos tiña un colmado alá no Vicedo, na parroquia de Riobarba, e que,
dándolle a un mozo unha tapa con non moi bo aspecto, e ao ver que a rexeitaba, dicíalle:
“Come, rapaz, come, que o que non mata alimenta”.
SUMARIO
XOSÉ UXÍO REY FERNÁNDEZ
Presidente do Colexio Oficial de Veterinarios da Coruña
4 LEXISLACIÓN
6
ASESORÍA XURÍDICA
7 TABOLEIRO
8
12
16
NOVOS INGRESOS NA ACADEMICA
DE CIENCIAS VETERINARIAS
CONVENIO FUNDACIÓN ACIVEGA-SLG
O PROXECTO DE DESENVOLVEMENTO
DA INVESTIGACIÓN AGRARIA DE 1971
21 NANOTECNOLOXÍA
Colvetcor Número 12
3

LEXISLACIÓN
LEXISLACIón
ABRIL / MAIO 2009
ABRIL
D.O.G., 28/04/09- Corrección de erros.-
Orde conxunta do 14 de abril de 2009, das
consellerías do Medio Rural e de Sanidade,
pola que se regula a formación das persoas
que realizan actividades relacionadas coa
manipulación e aplicación de produtos
fitosanitarios na Comunidade Autónoma
de Galicia e se crea a Comisión Técnica de
Produtos Fitosanitarios.
D.O.G., 30/04/09- Orde do 22 de abril de
2009 pola que se modifica a Orde do 29 de
xaneiro de 2009 pola que se regula a aplicación
dos pagamentos directos á agricultura
e á gandaría e da indemnización
compensatoria, e se convocan as axudas
previstas no contrato de explotación sustentable
no ano 2009.
MAIO
D.O.G., 04/05/09- Corrección de erros.-
Orde do 29 de xaneiro de 2009 pola que se
regula a aplicación dos pagamentos directos
á agricultura e á gandaría e da indemnización
compensatoria, e se convocan
as axudas previstas no contrato de explotación
sustentable no ano 2009.
D.O.G., 04/05/09- Corrección de erros.-
Resolución do 13 de febreiro de 2009 pola
que se ordena a publicación do acordo do
Consello da Xunta de Galicia do 12 de febreiro
de 2009 polo que se aproba a relación
de postos de traballo da Consellería do
Medio Rural.
D.O.G., 06/05/09- Orde do 29 de abril de
2009 pola que se establecen as bases reguladoras
das subvencións ás organizacións
profesionais agrarias para actividades de
interese agrario e se procede á súa convocatoria
para o ano 2009.
D.O.G., 12/05/09- Orde do 5 de maio de
2009 pola que se prorroga a homologación
do contrato-tipo para a compravenda
de leite cru de vaca.
D.O.G., 13/05/09- Resolución do 6 de
mairo de 2009 pola que se anuncia a contratación,
polo procedemento aberto e trámite
ordinario, da subministración de 87.500 tiras
de produtos para prevención e control da
varroase nas abellas. (Expediente 20/09).
4
Colvetcor Número 12

LEXISLACIÓN
LEXISLACIón
XUÑO / XULLO 2009
XUÑO
D.O.G., 01/06/09- Orde do 29 de maio de
2009 pola que se regulan e se convocan as
axudas á bonificación de custos financeiros
de préstamos formalizados para a disposición
dos importes dos pagamentos de axudas
ás explotacións leiteiras galegas.
D.O.G., 02/06/09- Orde do 28 de maio de
2009 pola que se establecen as bases reguladoras
das axudas para agricultores membros
de agrupacións de defensa fitosanitaria
e se convocan para o ano 2009.
D.O.G., 10/06/09- Orde do 4 de xuño de
2009 pola que se establecen as bases reguladoras
das axudas destinadas ás explotacións
gandeiras, industrias agroalimentarias
e establecementos de xestión de subprodutos
para a mellora da capacidade técnica de
xestión de subprodutos de orixe animal
non destinados ao consumo humano, e
se convocan para o ano 2009.
D.O.G., 10/06/09- Orde do 4 de xuño de
2009 pola que se modifican as bases reguladoras
da Orde do 17 de decembro pola que
se establecen as bases reguladoras das axudas
para a mellora da eficacia e sustentabilidade
das explotacións agrarias e
para a incorporación de novos activos agrarios,
e se convocan para o ano 2009.
D.O.G., 11/06/09- Resolución do 20 de
maio de 2009, da Dirección Xeral de Saúde
Pública e Planificación, pola que se fai pública
a celebración dun curso homologado de
nivel cualificado para a obtención do carné
de aplicador/manipulador de biocidas.
D.O.G., 15/06/09- Orde do 10 de xuño de
2009 pola que se amplía o prazo de presentación
de solicitudes das axudas previstas na
Orde do 20 de marzo de 2009 pola que se
convocan para o exercicio orzamentario de
2009 as axudas para fomentar a produción
de produtos agroalimentarios de calidade
de orixe animal.
D.O.G., 16/06/09- Lei 1/2009, do 15 de
xuño, de modificación da Lei 11/2008, do 3
de decembro, de pesca de Galicia.
D.O.G., 17/06/09- Corrección de erros.-
Orde do 4 de xuño de 2009 pola que se
establecen as bases reguladoras das axudas
destinadas ás explotacións gandeiras,
industrias agroalimentarias e establecementos
de xestión de subprodutos para a mellora
da capacidade técnica de xestión de
subprodutos de orixe animal non destinados
a consumo humano, e se convocan
para o ano 2009 (Diario Oficial de Galicia
número 112, do 10 de xuño).
D.O.G., 23/06/09- Orde do 19 de xuño de
2009 pola que se establecen as bases reguladoras
de axudas destinadas a determinados
proxectos de mellora da xestión ambiental
das explotacións porcinas en Galicia e se
convocan para o ano 2009.
D.O.G., 30/06/09- Decreto 339/2009,
do 11 de xuño, sobre ordenación sanitaria
e zootécnica das explotacións
apícolas na Comunidade Autónoma de
Galicia.
XULLO
D.O.G., 01/07/09- Orde do 12 de xuño
de 2009 pola que se modifica a Orde do 15
de novembro de 1992, pola que se regulan
os tamaños mínimos de extracción e
comercialización de diversas especies de
peixes, moluscos, crustáceos e equinodermos.
D.O.G., 02/07/09- Corrección de erros.-
Decreto 339/2009, do 11 de xuño, sobre
ordenación sanitaria e zootécnica das
explotacións apícolas na Comunidade
Autónoma de Galicia.
Colvetcor Número 12 5

TABOLEIRO
CURSOS,
XORNADAS E
PREMIOS
CURSO DE FORMACIÓN PARA DIRIXIR INSTALACIÓNS DE
RADIODIAGNÓSTICO. ESPECIALIDADE: RADIODIAGNÓSTICO
VETERINARIO. Lugo, 21-28 de setembro. Matrícula: 300€. Información:
www.usc.es/cptf, 982.25.23.03, exts. 22610/22712.
MÁSTER OFICIAL UNIVERSITARIO EN BIOLOXÍA E TECNO-
LOXÍA DA REPRODUCIÓN EN MAMÍFEROS. Universidade de
Murcia, outubro de 2009-xuño de 2010. Información: 868.88.39.05,
mlnt@um.es, www.um.es
XXIII CURSO NACIONAL E XIX INTERNACIONAL DE ENDOS-
COPIA. Cáceres, 25-27 de setembro. Inscrición: 885€. Información:
927.18.10.32, idelgado@ccmijesususon.com
IV CURSO DE TÉCNICAS BÁSICAS DE CIRURXÍA TORACICOAB-
DOMINAL EN ANIMAIS DE COMPAÑÍA. Madrid, setembro-outubro
de 2009. Cota de inscrición: 2.200€. Información: 91.394.37.92/38.08,
sdlmuela@vet.ucm.es, garciap@vet.ucm.es
IV MÁSTER EN CIENCIA E TECNOLOXÍA DA CARNE. Título
oficial de postgrao (60 créditos). Cáceres, outubro de 2009-setembro
de 2010. Matrícula: 1.500€. Información: 927.25.71.01, ext.
51386, infovet@unex.es, http://veterinaria.unex.es
IX CURSO PRÁCTICO DE ANESTESIOLOXÍA PARA VETERI-
NARIOS. Cáceres, 5-6 de novembro. Inscrición: 600€. Información:
927.18.10.32, jrlma@ccmijesususon.com
ACREDITACIÓN DE VETERINARIOS CERTIFICADORES DE
PROBAS DE SOCIABILIDADE EN ANIMAIS DE COMPAÑÍA. Valencia,
18-20 de setembro. Inscrición: 90€. Información: 96.399.03.30,
valencia@colvet.es
III CURSO DE MICROCIRURXÍA PARA VETERINARIOS. Cáceres,
5-7 de novembro. Inscrición: 650€. Información: eabellan@
ccmijesususon.com, ccmi@ccmijesususon.com
LXVI SYMPOSIUM CIENTÍFICO DE AVICULTURA. Zaragoza, 30
de setembro-2 de outubro. Información: 902.10.34.96, www.wpsaaeca.com
6
Colvetcor Número 12

ASESORAMENTO XURÍDICO
RECENSIÓN DO SERVIZO COLEXIAL
DE ASESORÍA XURÍDICA
Desde a implantación do servizo de asesoramento xurídico no Colexio de Veterinarios
da Coruña, hai máis de dous anos, veñen sendo cada vez máis os colexiados que consultan
as dúbidas xurdidas na actividade profesional diaria. A loita contra o intrusismo,
adaptacións normativas, temas xurídico-laborais e litixios constitúen os supostos máis
frecuentes.
Ademais do asesoramento á Xunta de Goberno
do Colexio, derivado tanto da vida interna
e do funcionamento da institución como das
súas relacións con e fronte a outras institucións
públicas (principalmente as Administracións)
e privadas no exercicio da defensa
das nosas competencias e das funcións de
ordenación profesional e deontolóxicas que
nos corresponden como Corporación Profesional,
dentro das posibilidades e capacidade
de resposta, son moitos os compañeiros que
solicitan unha orientación nun marco xurídico
de actuación cada vez máis cambiante e
complexo onde a actualización e renovación
de normas non poucas veces dificulta o noso
labor facultativo. Neste sentido, as problemáticas
que se suscitan no noso colectivo
presentan un gran paralelismo con aquelas
innovacións legais.
Atopámonos cada vez
máis nun contexto social
onde o facultativo é
obxecto de reclamacións
de todo tipo, tanto na
clínica de pequenos animais
coma no sector da
gandería
Así, destacaremos as seguintes:
_Loita contra o intrusismo. Son numerosas
as queixas e denuncias que trasladan os
colexiados respecto das actividades desenvolvidas
por terceiras persoas, tanto no ámbito
dos grandes animais como no relativo
a prácticas sanitarias propias da clínica de
pequenos animais, que requiren unha constante
vixilancia. Esta valiosa e imprescindible
colaboración de moitos compañeiros está a
permitir a presentación de denuncias que, en
colaboración coas forzas e corpos de seguridade,
nomeadamente o Seprona, propician
a persecución e sanción de moitas destas
prácticas ilegais e tamén doutro tipo de irregularidades
que a través do Colexio intentamos
frear e perseguir.
_Adaptacións normativas. Destacaremos
polo seu elevado volume de consultas, sobre
todo no ano 2008, a repercusión que está a
ter a entrada en vigor e adaptación das empresas
de moitos colexiados á Lei de Sociedades
Profesionais, que motivou un esforzo
importante tanto por parte do Colexio como
por moitos colexiados que desempeñan o
seu labor a través dalgunha forma societaria.
Igualmente, segue a afectar con moita intensidade
a última normativa e Decreto autonómico
polo que se implantou o novo modelo
de pasaporte e cartilla sanitaria, que debido
á súa máis que criticable redacción provocou
mesmo a convocatoria dunha xornada de debate
con moitos dos compañeiros afectados
da que saíron propostas de mellora, que se
trasladaron á Administración coa finalidade
de solventar as dificultades creadas, ademais
de perseguir as conductas protagonizadas
por estraños á Veterinaria que se amparan
nestes déficits normativos.
_Noutra orde de consideracións, queremos
salientar o apoio dado a moitos colexiados
que comezan a súa andaina profesional. Estamos
a referirnos a aqueles que asinan os
seus primeiros contratos laborais, ou ben que
necesitan informarse dos vieiros de constitución
dunha sociedade ou dos trámites de
apertura dunha clínica, ou ben das condicións
e compatibilidades do exercicio da profesión,
ao igual que os consellos sempre necesarios
de actuación para a reclamación dos honorarios,
redacción de contratos, etc...
_Tampouco se poden obviar as continxencias
máis desagradables do noso exercicio,
sobre todo o que se desenvolve con carácter
libre. Así, atopámonos cada vez máis nun
contexto social onde o facultativo é obxecto
de reclamacións de todo tipo, tanto na clínica
de pequenos animais, onde as inevitables
desgracias inherentes á nosa ciencia levan
a moitos clientes á resposta máis irracional,
coma no sector da gandería, onde as actividades
de inspección da autoridade sitúan
os profesionais ante un elevado número de
expedientes e de trámites diante da Administración,
en ocasións con graves consecuencias
das que cómpre ser conscientes e estar
ben informados.
_Capítulo aparte merece a situación de elevada
litixiosidade que padecen os colexiados
que exercen a profesión desde a Función
Pública durante o último lustro. Neste
sentido, os últimos procesos de acceso e de
selección de funcionario de carreira, como a
daqueles que prestan servizos para a Administración
Autonómica con carácter interino,
teñen xerado unha problemática específica
da que se ten intentado orientar desde a imparcialidade
pola asesoría xurídica colexial.
Igualmente, a posibilidade de instauración
dunha carreira profesional, ou otros extremos
máis concretos, como traslados, modificacións
das condicións laborais, asesoramento
a colectivos específicos, etc... que
tamén teñen ocupado unha gran parte da
dedicación da asesoría.
Porén, desde a asesoría xurídica e desde a
Xunta de Goberno reiteramos o noso interese
e predisposición a seguir colaborando
e interactuando con todos os colexiados co
obxecto de lograr un colectivo máis informado
e preparado para o desempeño profesional,
agradecendo encarecidamente de antemán
esa colaboración por parte de todos e
todas.
A adaptación á Lei de
Sociedades Profesionais
motivou un elevado número
de consultas no 2008
Colvetcor Número 12 7

NOVAS
A ACADEMIA GALEGA DE CIENCIAS
VETERINARIAS RECIBIU SETE NOVOS
MEMBROS NO PRIMEIRO SEMESTRE
DO 2009
A Academia de Ciencias Veterinarias de Galicia acolleu sete novos membros no primeiro
semestre deste ano, dous académicos de honra e cinco académicos correspondentes.
A institución presentaba o pasado 18 de xuño os seus Anales do 2008 no salón
de plenos da Deputación Provincial de Ourense.
Acto de recepción de Xosé Uxío Rey Fernández
Acto de recepción de Felipe Prieto Montaña
Xosé Uxío Rey Fernández, presidente do
Colexio de Veterinarios da Coruña e do Consello
Galego de Colexios Veterinarios, tomou
posesión como académico de honra da Academia
de Ciencias Veterinarias de Galicia o
pasado 25 de xuño, nunha sesión solemne celebrada
no Pazo de Juana de Vega de Oleiros
(A Coruña). A presentación correu a cargo do
académico Pedro Vilas, que glosou a dilatada
traxectoria do novo membro da institución.
Poucos días antes, o 19 de xuño, ingresaba
como académico de honra o profesor da
Universidade de León (ULE) Felipe Prieto
Montaña, nun acto que se desenvolveu na
Facultade de Veterinaria de Lugo. A laudatio
do académico entrante foille encomendada
ao académico de número e vicepresidente da
corporación Pablo Díez Baños, que fixo unha
exposición sobre a longa e frutífera traxectoria
de Felipe Prieto. Numerosos amigos e
compañeiros arrouparon o novo académico,
moitos deles procedentes de León e Murcia.
Javier López Viana, director do Laboratorio
de Xenética Molecular de Xenética Fontao, en
Lugo, tomou posesión da súa praza de académico
correspondente na sesión académica
celebrada en Chantada, a súa vila natal, o pasado
11 de xuño. O novo académico dedicou
o seu discurso de ingreso á contribución da
biotecnoloxía do ADN na selección e mellora
xenética. A resposta correu a cargo do académico
numerario Antonio Crespo Iglesias, que
glosou os méritos científicos e profesionais de
López Viana, destacando as súas importantes
achegas á xenética molecular, nun centro que
hoxendía é recoñecido a nivel internacional en
biotecnoloxía do ADN.
O actual conselleiro do Medio Rural, Samuel
Juárez Casado, asumiu a súa praza de
académico correspondente o 14 de maio,
nun acto solemne celebrado na sala de xuntas
da Facultade de Veterinaria de Lugo.
Juárez dedicou o seu discurso de ingreso á
sanidade animal no comercio internacional.
A resposta ao académico entrante correu
a cargo do académico numerario Andrés
Hermida Trastoy, que detallou os méritos
científicos e profesionais de Samuel Juárez
e a súa traxectoria en institucións públicas
de ámbito autonómico, nacional e internacional.
Hermida Trastoy recalcou ademais algunhas
cuestións planteadas no discurso do novo
académico, tales como a importancia crecente
da sanidade animal no comercio internacional
de animais e os seus produtos e o
papel relevante que está a xogar neste tema
a Organización Mundial de Comercio.
Esta sesión da Academia foi clausurada,
como é habitual, polo presidente da institución,
José Luis Benedito Castellote, que
aclarou que o nomeamento do académico
entrante tivera lugar en xuño do 2007, moito
antes, por tanto, de que tomara posesión do
seu cargo actual na Xunta de Galicia.
8
Colvetcor Número 12

NOVAS
Acto de recepción de Samuel Juárez Casado
Cástor José Rivero Martínez ingresou
como académico correspondente da Academia
de Ciencias Veterinarias de Galicia o
pasado 30 de abril, nunha sesión celebrada
no salón de actos do Centro de Recursos
Zooxenéticos de Galicia, no Pazo de Fontefiz
(Coles, Ourense). Rivero dedicoulle o discurso
de ingreso ás razas autóctonas e o desenvolvemento
sostible. A resposta correu a
cargo do académico numerario e secretario
xeral da corporación Miguel Fernández Rodríguez,
que destacou a dilatada dedicación
do académico entrante ao estudo, conservación
e promoción das razas autóctonas de
Galicia en perigo de extinción.
Fernández Rodríguez remarcou ademais algunhas
cuestións do discurso do novo académico,
como a importancia da gandería, e
en particular das razas autóctonas de gando,
na modelación dos agroecosistemas, o
que dá como resultado a paisaxe agraria.
Un proceso que en Galicia se iniciou entre
os séculos V e VI, como se ten demostrado
recentemente.
O presidente Benedito Castellote clausurou
a sesión constatando a importante herdanza
recibida en materia de recursos zooxenéticos
autóctonos, grazas ao labor desenvolvido
por facultativos veterinarios como Francisco
Senén Álvarez Yebra e Federico Rodríguez
Álvarez, ambos académicos de honra.
David Fernández García tomou posesión
como académico correspondente o día 16
de abril, nunha sesión solemne celebrada
na sala de xuntas da Facultade de Veterinaria
de Lugo. O novo académico dedicoulle o
Acto de recepción de Javier López Viana
seu discurso de ingreso á validación de métodos
de ensaio de ELISA. Para darlle resposta
ao académico entrante, a Academia
designou a Pablo Díez Baños, académico
numerario e vicepresidente da institución,
que destacou as importantes achegas do
novo membro ao Laboratorio de Sanidade
e Produción Animal de Galicia, que baixo a
Colvetcor Número 12 9

NOVAS
Acto de recepción de David Fernández García
súa dirección se converteu nun centro de
excelencia, recoñecido a nivel nacional e
internacional e de referencia en múltiples
determinacións analíticas.
Na clausura desta sesión, o presidente da
Academia, José Luis Benedito Castellote,
reiterou a importancia do labor levado a
cabo no Laboratorio Pecuario de Lugo, froito
do traballo do novo académico e da decidida
aposta dos académicos Crespo Iglesias
e Fernández Rodríguez nas épocas en que
estes tiveron responsabilidades na Xunta de
Galicia.
Manuel Ángel Barros González tomou
posesión como académico correspondente
o 26 de marzo do 2009, no curso da sesión
académica celebrada na sala de xuntas da
Facultade de Veterinaria de Lugo. O académico
entrante dedicou o discurso de ingreso
á protección dos consumidores en materia
de seguridade dos produtos. A resposta correu
a cargo do académico numerario e secretario
xeral da Academia, Miguel Fernández
Rodríguez, que destacou as achegas do
novo membro á fronte de diversos departamentos
da Xunta en materia de sanidade e
produción animal.
Acto de recepción de Cástor José Rivero
Na clausura do acto, o presidente da Academia,
Benedito Castellote, constatou o
permanente achegamento da institución á
sociedade, evidenciado nos temas que se
abordan nos actos académicos.
Acto de recepción de Manuel Ángel Barros González
10
Colvetcor Número 12

NOVAS
A.M.A MEDROU EN MUTUALISTAS E
PÓLIZAS NO 2008 E O PRIMEIRO
TRIMESTRE DO 2009
Pechou o ano con 270.542 mutualistas e 497.177 pólizas
reclamar xudicialmente polos prexuízos ocasionados
e as irregularidades en que poida
ter incurrido a Administración.
Na súa alocución diante da Asamblea, Diego
Murillo acusou a Seguros de actuar con
desproporcionalidade e provocarlle á Agrupación
prexuízos económicos moi graves.
Entre eles, enumerou minusvalías por valor
de cinco millóns de euros, ao instar Seguros
a non vender no 2008 accións nunha entidade
financieira, así como a perda de preto de
40.000 asegurados en Portugal, ante as críticas
dos dous ex conselleiros portugueses da
mutualidade á actuación da Administración
española.
Os mutualistas adoptaron as decisións na Asemblea practicamente por unanimidade
Os mutualistas de A.M.A, co 98,3% dos votos
emitidos, liberaron aos conselleiros da obriga
de restituírlle á mutua as cantidades económicas
que Seguros considera non xustificadas
e cuxa devolución reclamara, sen prexuízo
dos efectos que se derivarán da decisión
que sobre o asunto adopten os tribunais.
A.M.A. (Agrupación Mutual Aseguradora), a
mutua dos profesionais sanitarios, celebrou
a súa Asamblea Xeral en Madrid o pasado
30 de xuño. O presidente da entidade, Diego
Murillo, destacou que se conseguiu aumentar
en número de mutualistas e pólizas, tanto no
2008 coma no primeiro trimestre do 2009.
Ademais, A.M.A mantivo a facturación e a
cota de mercado tanto en primas de automóbil
e multirriscos como de responsabilidade
civil, e mesmo gañou posicións no escalafón
de aseguradoras españolas.
A Agrupación Mutual Aseguradora alcanzou
no 2008 un volume total de primas de 181,9
millóns de euros, cun descenso do 0,6%
respecto do ano anterior. O resultado asegurador
da mutua foi de 6,4 millóns de euros.
A compañía contaba ao final do 2008 con
270.542 mutualistas, un 2,1% máis ca no
2007. Elevou así mesmo un 2,5% o número
total de pólizas, ata 497.177.
Murillo engadiu que a compañía está avalada
ademais por unha marxe de solvencia
de 104,5 millóns de euros, máis do triple do
mínimo esixido. A mutualidade destinou no
2008 preto de 27,1 millóns de euros á dotación
de provisións sobre posibles minusvalías.
"Esa cantidade", puntualizou Diego Murillo,
"ten consideración de gasto contable, e
explica que o resultado do exercicio na memoria
do 2008 sexa negativo en 10,2 millóns
de euros".
O presidente de A.M.A concluíu a súa intervención
sinalando que "tería sido moito máis
doado para este Consello de Administración
tomar a decisión de vender algúns dos nosos
inmobles para darlle a volta ao resultado. Optamos
por non facer este tipo de operacións,
xa que consideramos que o patrimonio dos
mutualistas é un dos seus maiores activos,
que debemos de preservar para o crecemento
da compañía e mantemento do seu su nivel
de solvencia".
Murillo tamén anunciou que “a rendibilidade
acumulada polos investimentos financieiros
de A.M.A. ata maio do 2009 medrou
de forma significativa, e é moi probable
que siga nesa liña alcista no que resta
de ano".
RESPALDO AO CONSELLO
A Asemblea de A.M.A. volveu respaldar por
maioría absoluta a xestión e as compensacións
recibidas entre 2004 e 2007 polo seu
Consello de Administración, postas en dúbida
desde hai ano e medio por varias resolucións
da Dirección General de Seguros. A
mutua presentará recurso contra esas sancións
na Sala do Contencioso Administrativo
da Audiencia Nacional, que se sumará a
outro recurso presentado na Sala do Contencioso
Administrativo do Tribunal Superior de
Justicia de Madrid polas medidas de control
que Seguros mantén sobre a entidade desde
o ano pasado. Así mesmo, A.M.A estuda
DOUS NOVOS CONSELLEIROS
Os mutualistas designaron como novos conselleiros
de A.M.A a Enrique Tellería e José
Buela. Substiúen ao vicepresidente Pedro M.
Mendes Henriquez Nunes e ao conselleiro
Joao Gonçalvez da Silveira, que dimitiron dos
seus cargos a consecuencia das medidas de
control que a Dirección General de Seguros
adoptou sobre A.M.A.
A Asemblea tamén acordou, co 97,3% dos
votos, actualizar o sistema de retribución
ao Consello de Administración, que quedou
por debaixo da media de retribucións
a conselleiros de empresas aseguradoras
comparables. A recomendación concreta de
retribucións fíxose sobre as conclusións dun
estudo elaborado ex profeso pola consultora
Deloitte.
O presidente de A.M.A, Diego Murillo, ofreceu
explicacións sobre o estado contable da Agrupación
Colvetcor Número 12 11

NOVAS
O SLG E A FUNDACIÓN ACIVEGA ASINAN
UN CONVENIO PARA A DIVULGACIÓN E
A PRESENTACIÓN DE PROPOSTAS
O Sindicato Labrego Galego (SLG) e a Fundación ACIVEGA (para o Avance Científico
da Veterinaria) asinaron un convenio para emprender en común accións formativas, informativas
e divulgativas, prestar servizos, publicar textos e presentar propostas diante
das Administracións públicas e entidades privadas. Exemplos da estreita colaboración
mantida ata agora entre ambas as dúas entidades son as propostas para a regulación
dos produtos caseiros en Galicia e o desenvolvemento e recuperación de razas autóctonas
coma a Galiña Piñeira. Máis recentemente, desde a Fundación Acivega véñense
prestando servizos a explotacións gandeiras que demandan aconsellamento. A continuación
ofrecemos o texto íntegro do convenio.
CompareceN
Dunha parte, a Fundación para o Avance
Científico da Veterinaria en Galicia (en adiante
ACIVEGA), con CIF G-15933211 , e sede
na rúa María Puga Cerdido s/n-1º Edif. Lugrís
Vadillo, A Coruña e no seu nome e representación
D. José Eugenio Rey Fernández, con
D.I.: 32.550.894-Y con poderes suficientes
para a celebración deste acto en virtude do
establecido no artigo 12 dos Estatutos da
Fundación ACIVEGA.
Da outra parte, o Sindicato Labrego Galego –
Comisións Labregas (en adiante, SLG-CCLL),
con CIF. G-27.023.951 e enderezo en Rúa
Touro, 21 – 2º en Santiago de Compostela,
15.704 na provincia de A Coruña e no seu
nome e representación María do Carme Freire
Cruces con D.I.: 33.276.047-S que actúa
en calidade de Secretaria Xeral, con poderes
establecidos no artigo 75º dos estatutos do
SLG-CCLL e acta da Dirección Nacional do
mesmo con data 24 de novembro de 2007.
Ámbolos dous representantes, recoñecéndose
mutuamente capacidade xurídica suficiente,
subscriben no nome das súas respectivas
entidades este convenio e, para tal
efecto.
EXPOÑEN
PRIMEIRO.- Que o SLG-CCLL, conforme ao
artigo 2,1º dos seus estatutos, ten entre os
seus fins: “Acadar o desenvolvemento profesional,
cultural e económico dos labregos
e labregas galegos/as en xeral, e dos seus
asociados e asociadas en particular”.
SEGUNDO.- Que ACIVEGA é unha entidade
de Dereito Público que desenvolve actividades
de Formación, Investigación e Desenvolvemento
Científico e Tecnolóxico nun campo
de actuación que abrangue tódolos conceptos
de ámbito veterinario.
TERCEIRO.- Que ambas as entidades declaran
o seu interese en colaborar para a
consecución dos fins que constan nas súas
normas internas.
CUARTO.- Establecer relacións con outras
entidades para acadar os obxectivos que
cada entidade ten forma parte da estratexia
de acción social de cada unha delas.
Tendo presente o anterior, formalizan o presente
convenio con arranxo ás seguintes
CLÁUSULAS
PRIMEIRA.- FINALIDADE DO CONVE-
NIO DE COLABORACIÓN
Este Convenio ten como obxectivo establecer
o marco de relacións de colaboración e
traballo conxunto entre ambas entidades en
todas as áreas de actuación nas que as dúas
partes conflúan.
Entre as actuacións comprendidas no marco
do presente Convenio poden citarse as seguintes:
• Accións formativas.
• Accións informativas e divulgativas.
• Prestación de servizos.
• Publicación de textos.
• Presentación de propostas comúns
diante das Administracións públicas e
entidades privadas.
Esta enumeración de actuacións non pretende
ser limitativa e está aberta a calquera tipo
de actuacións no que ambas as partes estean
de acordo e teñan que ver cos seus fins.
SEGUNDA.- VIXENCIA
Este convenio entra en vigor o día da súa sinatura
e ten carácter indefinido, se ben caberá
denuncia de calquera das partes, que
deberá efectuarse con cando menos tres
meses de antelación á data en que pretenda
poñérselle fin á relación.
TERCEIRA.- RESPONSABILIDADes das
entidades
As tarefas que poidan encomendárselle a calquera
das dúas partes pola outra serán realizados
polas persoas que designe a entidade
da que se requiran estas tarefas. As partes
designarán quen son os seus interlocutores/
as para cada actuación.
Cada entidade faise responsable das actuacións
realizadas polas persoas vinculadas á
mesma e que interveñan en cada caso.
CUARTA.- MEDIOS A APORTAR
Na Comisión Mixta á que se fai referencia na
cláusula quinta decidirase a aportación de
cada parte dos medios necesarios para levar
a cabo as actuacións que se acorden levar
adiante no marco deste Convenio.
QUINTA.- SEGUIMENTO DO TRABALLO
Para facilita-lo seguimento e cumprimento das
actividades a desenvolver, constituirase para
cada actuación unha Comisión Mixta paritaria integrada
polas persoas que designe cada parte.
SEXTA.- CONDICIÓNS ECONÓMICAS
Para cada actuación, as partes decidirán de
común acordo a existencia ou non de contraprestación
económica e, no caso de habela, a
súa contía.
12
Colvetcor Número 12

NOVAS
Sétima.- CONFIDENCIALIDADe DA
INFORMACIÓN e Dos RESULTADOS
Ambas partes acordan que toda a información
e datos que unha parte entregue ou facilite
á outra de forma oral, escrita, gráfica e/ou
electrónica para o desenvolvemento da actividade
obxecto deste convenio será confidencial
e secreta, e non se divulgará a ningún
terceiro que non teña unha vinculación con
este Convenio, a non ser que haxa un acordo
expreso das dúas partes indicando os termos
desa eventual cesión. As partes acordan, así
mesmo, que toda a información revelada en
virtude deste convenio será utilizada unicamente
para as finalidades específicas para as
que foi comunicada.
OITAVA.- RELACIÓNS LABORAIS
A subscrición do presente convenio non
comporta relación laboral contractual ou de
calquera outro tipo entre os profesionais que
vaian desenvolve-las actividades de calquera
das dúas entidades coa entidade coa que
non teña relación laboral.
As partes comprométense ó cumprimento
das obrigas derivadas da lexislación de seguridade
social e de prevención de riscos laborais
que sexan de aplicación.
NOVENA.- MODIFICACIÓN, DENUNCIA
E RESCISIÓN DO CONVENIO
As partes poderán denunciar ou modifica-lo
presente convenio en calquera momento por
acordo mutuo.
O incumprimento de calquera das obrigas contraidas
no presente convenio por unha das partes
facultará á outra para rescindir o mesmo.
DÉCIMA.- XURISDICIÓN
As Partes comprométense a tentar resolver
de maneira amigable calquera desacordo que
poida xurdir no desenvolvemento do presente
Convenio, para o cal convocarase a comisión
mixta establecida na cláusula cuarta.
E en proba de conformidade de canto antecede,
asinan por duplicado o presente documento
no lugar e data arriba indicados.
En Santiago de Compostela, a 1 de decembro
de 2008.
Asdo:
Por SLG-CCLL: María do Carme Freire Cruces
Por ACIVEGA: José Eugenio Rey Fernández
Carme Freire, secretaria xeral do SLG, e
Uxío Rey, presidente do Consello Galego
de Colexios Veterinarios e representante
da Fundación ACIVEGA, na presentación
do convenio
Colvetcor Número 12 13

AGROSEGURO
OS SEGUROS DE RECOLLIDA E
MORTOS, UN COMPROMISO DE
ENTREVISTA:
INMACULADA POVEDA.
Directora xeral de Agroseguro
¿En que consiste e como xorde o
seguro de retirada e destrución
de animais mortos?
A normativa europea que establece o protocolo para eliminar
cadavres de reses é cumprida en España polo Sistema
de Seguros Agrarios, que xestiona Agroseguro
_A Encefalopatía Esponxiforme Bovina
(EEB), máis coñecida como a
enfermidade das vacas tolas, e sobre
todo o perigo que supuxo para a saúde
pública, puxo de manifesto a necesidade
urxente de crear un sistema eficaz
para a destrución de animais mortos
nas explotacións gandeiras europeas.
Para evitar contaxios entre os animais e a posibilidade dunha posterior
afección en humanos, no ano 2002 a UE elaborou unha normativa específica
que establece os pasos que un gandeiro debe seguir para destruír os
cadavres dos seus animais.
Desde entón, o cumprimento desta obriga en España realízase a través do
Sistema de Seguros Agrarios, xestionado por Agroseguro. Mediante este
sistema, o gandeiro subscribe un seguro que lle cubre os gastos ocasionados
pola retirada e destrución dos animais mortos da súa explotación. O
proceso de retirada e destrución dos cadavres realízano unha serie de entidades
xestoras autorizadas polas Comunidades Autónomas, a uns prezos
previamente negociados por ambas.
Desde o punto de vista asegurador, a retirada e destrución de animais mortos
na explotación configúrase como un seguro de asistencia ao gandeiro, que se
evidencia ao analizar os diferentes parámetros que concorren no proceso. Por
unha banda, a existencia dun risco -a morte dos animais-, así como a incertidume
de que acaezan eventos susceptibles de causar a morte dos animais,
unido a que o gandeiro paga unha prima calculada actuarialmente, determinan
claramente a súa natureza aseguradora.
_¿Cal é o papel de Agroseguro na xestión do seguro de retirada?
_As entidades aseguradoras que forman Agroseguro poñen a súa rede comercial
ao servizo dos gandeiros para a contratación das declaracións de
seguro. Tamén se encargan do cobro das subvencións. Grazas ás mesmas,
tanto de Enesa como de Administracións autonómicas, o gandeiro gasta
unha cantidade considerablemente menor da que tería que pagar se tivera
que ser el directamente quen contactara coa empresa de retirada.
Unha vez que se produce un sinistro, tramítase a solicitude de recollida, e
é Agroseguro quen adianta as indemnizacións ás empresas xestoras, recibindo
despois as subvencións das Administracións. Ademais, como valor
engadido, encárgase de que todo o proceso, desde que o gandeiro solicita
a retirada do animal ata que este é destruído, se realice de acordo co
procedemento legal.
_¿En que beneficia este sistema de recollida e destrución a
gandeiros, empresas xestoras e Administracións públicas?
_Ao final, esta xestión do Seguro Agrario favorece a todas as partes implicadas.
Ao gandeiro, que paga a prima a prezos máis baixos do que lle
custaría se tivera que encargarse el da destrución dos seus animais. Ás
Administracións, que se aseguran de que as súas subvencións se utilicen
correctamente. Ás empresas xestoras, coas que Agroseguro colabora constantemente,
axudándoas a mellorar a calidade. Isto repercute nun mellor
control do cumprimento da normativa para a recollida e destrución de
animais mortos e beneficios para a poboación próxima aos lugares onde
se desenvolve esta actividade, ao non sufrir consecuencias negativas derivadas
da mesma.
_Ademais de facer inspeccións para determinar que se cumpren
as medidas de bioseguridade mínimas, Agroseguro tamén
realiza outra serie de controis destinados a mellorar a
calidade, prestando atención incluso ao trato que recibe o
gandeiro desde que notifica a morte dun animal ata que a
recollida se fai efectiva. ¿Que nos pode contar sobre estes
controis?
_Mediante a realización dunha serie de actuacións, Agroseguro e entidades
xestoras colaboran para mellorar progresivamente a calidade do
servizo que se presta aos gandeiros. Agroseguro comproba que as explotacións
están correctamente aseguradas, o que garante que cada gandeiro
lle aporte ao sistema o que realmente lle corresponde.
Agroseguro adianta as indemnizacións ás entidades xestoras
da retirada de reses e recibe despois as subvencións
das Administracións
14
Colvetcor Número 12

AGROSEGURO
RETIRADA DE ANIMAIS
CALIDADE CO GANDEIRO
Tamén se encarga de que as indemnizacións que se pagan ás empresas
xestoras sexan as axeitadas para cada caso e trata de que a calidade coa
que se fai o traslado dos animais sexa óptima, coa finalidade de reducir ao
mínimo o impacto ambiental desta actividade e de eliminar as molestias
á poboación.
Agroseguro garante a salubridade de todo o proceso e a
minimización do impacto ambiental
É importante para todos que este proceso se realice con limpeza e coas
medidas sanitarias adecuadas que imposibiliten a transmisión de enfermidades
e outros efectos indesexables (olores, vertidos de líquidos…). Por
iso, Agroseguro, entidade moi comprometida cos aspectos de bioseguridade,
estimula constantemente ás entidades xestoras a realizar investimentos
e desenvolver procedementos que garantan estes obxectivos e transmitan
confianza a gandeiros e poboación en xeral. Entre outros aspectos, cerciórase
de que a recollida se realiza con camións con caixa estanca e peche
automático, así como que posúan sistemas de desinfección para as rodas
e baixos dos seus vehículos, e insecticida nas caixas.
_Agroseguro preocúpase moito de que as empresas de retirada
de animais cumpran unha serie de medidas de bioseguridade
mínimas. ¿Cal é a percepción/aceptación dos gandeiros
a este respecto?
_Segundo o estudo realizado pola consultora de investigación ASM (Análisis
y Servicios de Marketing S.A.) para Agroseguro, o 78,6% dos gandeiros
declárase satisfeito ou moi satisfeito coa retirada e destrución de
animais mortos, o que se traduce nunha valoración moi positiva por parte
dos gandeiros que confían no seguro.
Os datos proporcionados polo citado estudo afirman que máis do 90%
dos gandeiros están contentos co trato recibido por parte dos camioneiros
que recollen os seus animais, coa recollida e coa atención recibida ao solicitala.
Máis do 70% cre que o tempo que transcorre desde que realizan a
solicitude ata que se acode a polo animal é axeitado, e preto do 90% dos
entrevistados amósase satisfeito coas medidas de bioseguridade e o estado
dos camións.
Este estudo desenvolveuse durante o último trimestre do exercicio 2008,
sendo aplicable á contratación de máis de 189.000 declaracións de seguro,
arredor de 922.000 recogidas de cadavres e máis de 594.000 chamadas
recibidas no Centro de Atención Telefónica de Agroseguro.
O gandeiro paga a prima a prezos máis baixos dos que
abonaría se xestionara directamente a recollida das reses
Unha enquisa sinala que case o 80% dos gandeiros están
satisfeitos ou moi satisfeitos co servizo de retirada e
destrución de animais mortos
VANTAXES DESTE TIPO DE SEGURO
1. As entidades aseguradoras e o reaseguro do Consorcio de Compensación
de Seguros absorben calquera exceso de mortalidade
que se produza, tanto por causas habituais como por causas excepcionais
como, por exemplo, as enfermidades (lingua azul), sequía,
mala situación do sector, etc.
2. Cada gandeiro paga a prima en función das características concretas
da súa explotación.
3. Os gandeiros pagan no momento de realizar o seguro, unha media
do 25% do total da prima. O 75% restante corresponde ás subvencións
das CC.AA. e ENESA e desembólsanse a Agroseguro nos
meses seguintes.
4. Dedicación dunha extensa rede pericial e oficinas territoriais para
realizar verificacións sobre o correcto aseguramento evitando infraseguro,
comprobacións respecto aos rexistros oficiais, mellora
da bioseguridade no sistema de recollida (características dos camións,
recollida e empresas de destrución).
5. Recepción e tramitación en Agroseguro de sinistros os 365 días do
ano cun centro de atención telefónico propio con atención personal.
6. Pago ás empresas xestoras no prazo dun mes desde que envían a
información a Agroseguro, tendo desenvolvido un exhaustivo sistema
informático de información que les facilita a súa xestión.
7. Confianza por parte das Administracións central e autonómicas de
que as axudas -subvencións- se destinan á finalidade para a que se
designaron.
Colvetcor Número 12 15

INVESTIGACIÓN
BOUZANDO UN SENDEIRO NO VIEIRO DA
INVESTIGACIÓN VETERINARIA EN GALICIA
En 1970, a OCDE presentou un informe sobre a situación económica de España. Nese
informe facíase fincapé na necesidade dun desenvolvemento de determinados sectores
produtivos agrarios, especificamente a produción de leite e carne a baixo custo.
Xosé Uxío Rey
Previamente, a finais de 1965, houbo unha
misión conxunta entre o BIRF e a FAO, a Organización
das Nacións Unidas para a Agricultura
e a Alimentación, que realizou un estudo
sobre a situación da agricultura española. No
informe realizado recomendábase fortalecer e
dar a máxima prioridade á investigación agraria
como requisito para introducir tecnoloxías
modernas de produción para incrementar a
produtividade e a calidade dos produtos.
A Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento
Económico (OCDE) é unha
organización de cooperación internacional,
composta por 30 Estados, cuxo obxectivo
é coordinar políticas económicas e sociais.
Foi fundada en 1960 e a súa sede central
atópase na cidade de París, Francia. O seu
antecesor foi a Organización Europea para a
Cooperación Económica. Considérase que a
OCDE agrupa os países máis avanzados e
desenvolvidos do planeta, sendo alcumada
como "club de países ricos". Os seus países
membros son os que proporcionan o 70% do
mercado mundial.
É un dos foros mundiais máis influíntes, no
que se analizan e establecen orientacións sobre
temas de relevancia internacional como
economía, educación e medio ambiente. Os
seus principais obxectivos son:
1. Promover o emprego, o crecemento económico
e a mellora dos niveis de vida nos
países membros, e así mesmo manter a súa
estabilidade.
2. Axudar á expansión económica no proceso
de desenvolvemento tanto dos países
membros como dos alleos á Organización.
3. Ampliar o comercio mundial multilateral,
sen criterios discriminatorios, de acordo cos
compromisos internacionais.
O principal requisito para ser país membro da
OCDE é liberalizar progresivamente os movementos
de capitais e de servizos. Os países
membros comprométense a aplicar os principios
de: liberalización, non discriminación,
trato nacional e trato equivalente.
O informe da OCDE, independentemente
doutras consideracións sociais e políticas, foi
moi apreciado dende o punto de vista técnico
pola España daquel entón: unha España na
que o seiscentos xa tiña que competir co “minimorris”,
ou que xa se vía substituído polo
124, e na que as costas e cidades se enchían
de turismo. O Goberno recolleu algún
aspecto daquel informe (fundamentalmente,
os puntos referentes á educación e investigación
como claves da produción final agraria,
baseados nos estudos feitos polo BIRF e a
FAO no 1965) e como resultas disto xurdiu un
acordo para un proxecto de transformación
da investigación agraria en España co apoio
crediticio do BIRF.
Nun informe do BIRF e a
FAO de 1965 recomendábase
fortalecer e dar
a máxima prioridade á
investigación agraria
como requisito para
introducir tecnoloxías
modernas de produción
16
Colvetcor Número 12

O Banco Internacional de Reconstrución e
Fomento ou BIRF (en inglés IBRD, International
Bank for Reconstruction and Development)
é unha das cinco institucións que
integran o Grupo do Banco Mundial. O BIRF
é unha organización internacional cuxa misión
orixinal era financiar a reconstrución
dos países devastados pola Segunda Guerra
Mundial. Na actualidade a súa misión concentrouse
na loita contra a pobreza, a través
do financiamento de Estados. As súas operacións
mantéñense mediante pagos regulados
polos seus Estados membros.
O BIRF entrou formalmente en funcionamento
o 27 de decembro de 1945, logo da ratificación
internacional dos acordos alcanzados
na Conferencia Monetaria e Financeira das
Nacións Unidas (CMFNU), celebrada entre o
1 e o 22 de xullo de 1944 en Bretton Woods,
Nova Hampshire, Estados Unidos.
O BIRF proporciona préstamos aos gobernos,
e ás empresas públicas, sempre cunha
garantía gobernamental (ou "soberana") de
reembolso. Os fondos para estes préstamos
proveñen principalmente de bonos emitidos
polo Banco Mundial nos mercados de capitais
globais _habitualmente dólares USA, de
12 a 15 billóns por ano_. Estes bonos son
clasificados como AAA (a máis alta cualificación
posible), porque son apoiados polo
capital de parte dos Estados membros, así
como polas garantías soberanas dos que
prestan. Ademais, os préstamos que son pagos
recíclanse.
Debido á clasificación de crédito do BIRF,
este pode pedir prestado a taxas de interese
relativamente baixas. Como a maioría
dos países en vías de desenvolvemento teñen
malas cualificacións de crédito, o BIRF
pode prestar aos países a tipos de interese
que son xeralmente moitos máis atractivos
para eles, mesmo despois de agregar unha
pequena marxe (preto do 1%) para cubrir os
gastos administrativos.
O proxecto co BIRF levaba aparellado un
acordo de consultoría cunha empresa norteamericana
que sempre acompañaba ao
banco nas súas accións, fundamentalmente
se estas precisaban un apoio internacional
científico ou técnico. Esta empresa era o IRI,
fundada polo National Research Council en
1938, que aportaba científicos preferentemente
procedentes das zonas anglófonas.
Os consultores do IRI desembarcaran en España
a mediados do 1970 para comprobar
sobre o terreo as análises que se fixeran previamente:
unha delas especificaba que, para
levar adiante o proxecto entre o BIRF e o
Goberno español, este debería facer algúns
cambios estruturais nas súas dependencias
estatais e territoriais do Ministerio de Agricultura.
No Ministerio de Agricultura de 1970 existían
tres servizos que se dedicaban á Investigación:
o INIA (Instituto Nacional de Investigacións
Agronómicas), o IFIE (Instituto Forestal
de Investigacións e Experiencias) e o PBA
(Padroado de Bioloxía Animal). O PBA estaba
implícito no Decreto que creou o 30 de
No 1971 créase o INIA
(Instituto Nacional de
Investigacións Agrarias),
organismo autónomo que
asume as funcións do
INIA (Instituto Nacional
de Investigacións Agronómicas),
o IFIE (Instituto
Forestal de Investigacións
e Experiencias) e o
PBA (Padroado de Bioloxía
Animal)
maio de 1931 a Dirección Xeral de Gandería,
xa que con ela naceu o Instituto de Bioloxía
Animal, que se estruturou en tres grandes
seccións: Fisiozootecnia, Patoloxía Animal
e Contrastación. Este instituto converteuse,
por Decreto Lei de 4 de agosto de 1952, no
Padroado de Bioloxía Animal, integrado polos
Servizos mencionados e o do Instituto de
Inseminación Artificial, aos que se dotou de
autonomía técnica na súa dirección e organización
de acordo coa profunda diferenciación
das súas funcións. O Padroado de Bioloxía
Animal creouse con carácter de Organismo
Autónomo dependente do Ministerio de
Agricultura, e a súa misión foi a de impulsar,
orientar e coordinar a investigación científica
e técnica en orde á conservación, fomento e
mellora da gandería do país.
Os consultores do BIRF demandaban unha
agrupación destes servizos en aras, segundo
eles, dunha maior eficacia administrativa.
No Decreto Lei 17/1971 do 28 de outubro
INVESTIGACIÓN
créase o INIA (Instituto Nacional de Investigacións
Agrarias), organismo autónomo que
asume as funcións dos tres organismos referidos.
Debemos sinalar que IFIE e INIA tiñan
unha certa estrutura territorial (en Galicia IFIE
e INIA tiñan dependencias en Pontevedra e A
Coruña), mentres que o PBA practicamente
tiña tódalas súas dependencias en Madrid.
Os informes destes consultores deixaban totalmente
fóra do proxecto a Galicia.
As razóns polas que estes consultores marxinaban
a Galicia deste desenvolvemento da
investigación agraria non parecen moi claras,
e as súas valoracións parecen estar en contradición
cos propios informes da OCDE, xa
que estes falan da necesidade de producir
leite e carne en Galicia, así como na veciña
cornixa cantábrica. ¿Por que os consultores
marxinaban a Galicia? ¿Por que falaban de
establecer centros de investigación agraria
en Estremadura, Andalucía ou Valencia e non
en Galicia, cando o Ministerio tiña un centro
territorial do Norte e o Noroeste con sede na
Coruña? Temos que recoñecer aquí o grande
esforzo que fixo o equipo deste centro territorial,
dirixido polo Dr. Yepes e do que formaba
parte un veterinario, o Dr Bayón, hoxe xa falecido,
para convencer o equipo de expertos
do BIRF de que Galicia era merecente dunha
estrutura de investigación agraria. Este equipo
xa tiña traballado na mellora da produción
leiteira no denominado Plan Coruña, promocionado
pola Deputación Provincial.
A decisión final dos expertos foi finalmente
favorable ao establecemento dun Centro de
Investigacións Agrarias en Galicia no que, en
relación coa veterinaria, se tiñan que promover
equipos de investigación en Sanidade
Animal e Fisiopatoloxía da Reprodución. Quero
deixar ben claro que na Galicia de aqueles
anos existían servizos da Dirección Xeral de
Gandería do Ministerio de Agricultura, que
Colvetcor Número 12 17

INVESTIGACIÓN
tiña centros que desenvolvían tarefas técnicas,
investigadoras e divulgativas dentro da
ciencia veterinaria: Laboratorio Pecuario, Estacións
Pecuarias, Centros de Reprodución
e Inseminación Artificial… herdeiros todos
eles da tradición en investigación e divulgación
veterinaria que tivo o seu faro a finais do
século XVIII e principios do XX coa Facultade
de Veterinaria de Santiago de Compostela.
Pero debemos entender que o organismo de
investigación en ciencia veterinaria era basicamente
o PBA, que no seu intre non soubo
espallar as súas pólas por outras áreas de
España, como fixeron outros, o que supuxo
dúas eivas claras cara ao desenvolvemento e
arraigamento formal da investigación en veterinaria
dentro da estrutura ministerial española:
a fagocitación da estrutura autónoma do
PBA sen contraprestacións nas áreas territoriais
e a imposibilidade de crear departamentos
espello nesas áreas, tal e como se fixo co
IFIE e o INIA.
O informe final dos expertos do BIRF que
daría pé ao convenio no que xa entraba o
centro de Galicia con sede na Coruña abría
unha pequena porta á esperanza de crear
nesta terra o espello de PBA que antes non
existira.
Chegados aquí sería importante lembrar
cómo se desenvolveu o Proxecto Banco Mundial
(así lle chamaba o Ministerio ao Proxecto
BIRF) nos primeiros meses de 1970, xa que
sempre se lembra que as decisións tomadas
naqueles días foron determinantes para a
estruturación da investigación veterinaria en
Galicia. Posiblemente pague a pena un traballo
histórico e perfectamente documentado
que analice os feitos desenvolvidos naqueles
meses, máis que nada para extraer leccións
das debilidades atopadas e os erros cometidos.
En marzo-abril de 1970 realizouse outra misión,
da FAO, para preparar un proxecto orientado
especificamente á investigación e a extensión,
deixando a formación nun lugar secundario.
En xuño de 1970, unha misión do BIRF revisou
o proxecto elaborado pola FAO e
concluíu que este se concentraba case que
O BIRF realizou dúas misións
adicionais en 1970,
integradas por funcionarios
do Banco e expertos
das universidades de
California, Yale e Cornell
exclusivamente en cambios estruturais na
organización dos servizos de investigación,
pero non indicaba claramente os obxectivos
de investigación relacionados coa agricultura
española. Ademais, mentres o proxecto
da FAO recomendaba o establecemento de
nove centros de investigación rexionais que
realizasen investigacións en todos os problemas
agrícolas de cada rexión, o BIRF pensaba
que cada centro rexional debería especializarse
no cultivo ou cultivos máis importantes
da rexión, pero desenvolvendo programas de
investigación que cubrisen a maioría das necesidades
a nivel nacional.
O BIRF consideraba que había moi poucos
investigadores de calidade en centros dispersos,
o que impedía formar grupos cunha
mínima masa crítica para resolver os problemas
existentes. Pretendían seguir as tendencias
dos países desenvolvidos da época para
evitar a diversificación e promover a especialización
do esforzo de investigación. Este
modelo estaba probablemente inspirado na
organización da investigación agraria no Departamento
de Agricultura de EEUU.
Coa información de que se dispón non se
poden sacar conclusións de cal era a postura
do Goberno español. Aparentemente
apoiaba a idea da FAO, de crear centros diversificados
con ámbito de actuación rexio-
18
Colvetcor Número 12

nal, pero rapidamente cambiou a súa postura
e apoiou a proposta do BIRF para realizar
un proxecto orientado aos principais cultivos
do país en centros de investigación especializados.
Directores Técnicos do INIA (
Dr. Piedrabuena León, 1976) tiñan a opinión
de que existía un peso excesivo de conceptos
agronomistas cara á produción gandeira
nos expertos do IRI, marxinando os de
Sanidade Animal, así como outros do que
hoxe entenderiamos como benestar animal.
Trataban de contemplar España como unha
globalizade agrícola na que zonas húmidas
contrapesaban a zonas secas e viceversa.
Falábase moito da “máquina animal”, do
“quilo de leite por hectárea”, de “fisioloxismo
animal aproveitable”, de “eliminación de patoloxías
pola selección” e outros conceptos
semellantes.
O BIRF realizou dúas misións adicionais en
xullo-agosto e en novembro-decembro de
1970. Estas misións estaban compostas
por funcionarios do BIRF acompañados de
expertos de institucións de prestixio como
as universidades de California, Yale e Cornell,
ou centros internacionais como o International
Rice Research Institute (IRRI) ou o
Centro Internacional de Agricultura Tropical
(CIAT).
Estas dúas misións tiveron como obxectivo
elaborar en colaboración co Goberno español
o Proxecto específico de desenvolvemento
da investigación agraria española. O
Proxecto completouse en abril de 1971, foi
informado positivamente polo presidente do
BIRF e aprobado polo seu consello en maio
de 1971. Incluía o orzamento total necesario
para a súa execución e a achega do BIRF
en forma de préstamo. O convenio de préstamo
do BIRF ao Goberno de España, que
incluía os detalles do Proxecto, foi asinado
entre ambas as partes o 28 de xuño de 1971
para iniciarse formalmente o 1 de novembro
de 1971 e cunha duración prevista ata o 30
de xuño de 1976.
O orzamento total do proxecto estimouse en
28,2 millóns de dólares, distribuídos nos seguintes
conceptos:
1.- Adquisición de terras para establecemento
de estacións experimentais: 2,2 millóns de
dólares.
2.- Construción de edificios para laboratorios
de investigación, equipamento científico,
invernadoiros, acondicionamento e equipamento
de leiras experimentais: 15,5 millóns
de dólares.
3.- Formación in situ e noutros países: 6,5
millóns de dólares.
4.- Sen asignar: 4,0 millóns de dólares.
O BIRF contribuíu a este orzamento cun préstamo
de 12,7 millóns de dólares, cun interese
do 7,25 % e un período de amortización de
20 anos con 5 anos de carencia. O Ministerio
de Facenda foi formalmente a contraparte
española do BIRF e encargóuselle ao INIA a
execución do Proxecto.
Hai que resaltar que este foi o primeiro préstamo
que o BIRF concedeu para o desenvolvemento
da investigación de calquera tipo
nun país, polo que en gran medida o Proxecto
co Goberno español converteuse tamén
nun proxecto piloto para o banco.
O Proxecto tiña distintas condicións que debía
cumprir o Goberno español para a posta
en marcha efectiva do préstamo, entre as
que destacaba a imposición de que se contratase
unha organización internacional especializada
para a xestión do programa de
contratación de expertos e de formación de
bolseiros noutros países (a entidade contratada
foi o IRI).
O obxectivo xeral do proxecto era a elevación
do nivel da investigación agraria en España
como un requisito previo para o uso eficaz
da tecnoloxía moderna na produción de plantas
e gando. O obxectivo xeral debería conseguirse
mediante os seguintes obxectivos
específicos:
_Reestruturación dos servizos de investigación
agraria do Ministerio e reorientación das
súas actividades de investigación.
_Deberíase pasar desde a concepción existente
de diversificación nos distintos centros
rexionais a unha planificación de actividades
dos mesmos enfocadas a cultivos específicos
de importancia nacional. Estes centros
deberían realizar as súas actividades no
marco de programas de investigación que
deran preferencia ás necesidades a nivel nacional.
O Proxecto establecía a creación do INIA e
dos seguintes seis centros especializados
que tiñan carácter nacional:
a) Centro de investigación de Pastos, Forraxes
e Produción Animal para as zonas áridas
de España, localizado no Centro Rexional
de Investigacións Agronómicas de Estremadura,
en Badaxoz.
b) Centro de Investigación de Hortofruticultura,
localizado no Centro de Investigación e
Desenvolvemento Agrario do Ebro, en Zaragoza.
c) Centro de investigación en plantas Oleaxinosas,
localizado no centro de Investigacións
Agronómicas de Andalucía, en Córdoba.
d) Centro de Investigación de Cereais e Leguminosas
de Gran, localizado no Centro de
Investigacións Agronómicas da Rexión Central,
en Alcalá de Henares.
e) Centro de Investigación de Cítricos, localizado
no Centro Rexional de Investigacións
Agronómicas de Levante, en Valencia.
INVESTIGACIÓN
O Proxecto de desenvolvemento
da investigación
agraria española completouse
en abril de 1971.
O convenio de préstamo
do BIRF ao Goberno de
España, iniciouse o 1 de
novembro de 1971, cunha
duración prevista ata
o 30 de xuño de 1976
f) Centro de Investigación para Pastos, Forraxes
e Produción Animal para zonas húmidas
de España, localizado no Centro Rexional
do Norte e Noroeste, na Coruña.
Estimouse que os cultivos que cubrían estes
centros supuñan o 85 % da produción agrícola.
O BIRF estaba preocupado por cómo o
Goberno español ía resolver o problema do
cadro de persoal. Para cada Centro establecéronse
as necesidades de persoal científico,
técnico e auxiliar para realizar o proxecto
científico encomendado aos mesmos.
Iso implicaba ampliar considerablemente
a dotación de persoal fixo. Este obxectivo
considerouse un compoñente esencial do
Proxecto que, ademais, contemplaba un
cambio das condicións de traballo do persoal
científico e técnico para permitir a súa
dedicación en xornada completa ao traballo
de investigación, co consecuente aumento
de salarios.
O BIRF obtivo compromisos durante as negociacións
do proxecto para que o Goberno
realizase os cambios legais necesarios
para conseguir este obxectivo. Planificouse
a provisión de aproximadamente 200 bolsas
de formación e especialización no estranxeiro
para persoal seleccionado polo INIA, o
CSIC e o Servizo de Extensión Agraria. Con
este obxectivo pretendíase incrementar tanto
o número como a calidade dos investigadores.
Concibíronse bolsas de tipo académico para
a obtención do grao de Doutor ou de Máster
e bolsas de especialización máis curtas entre
as que estaban as de postdoutoramento.
Para cada Centro Nacional realizouse un estudo
detallado das necesidades de novos
científicos e, baseándose no mesmo, determinouse
o número de bolsas necesarias e a
área de especialización das mesmas. Na planificación
do Proxecto contemplouse que as
bolsas de formación nas especialidades de
Tecnoloxía de Alimentos e Comercialización
Froiteira e Hortícola se xestionasen en Institutos
do CSIC.
As bolsas tiñan unha cláusula que obrigaba
os bolseiros a traballar nos Centros de orixe
polo menos dúas veces durante o tempo de
goce da bolsa no estranxeiro.
Colvetcor Número 12 19

INVESTIGACIÓN
En Galicia, o Proxecto
do Banco Mundial serviu
para mercar unha finca
de 325 hectáreas e facer
4.000 metros cadrados
de laboratorios
O BIRF contribuíu ao
Proxecto de desenvolvemento
cun préstamo de
12,7 millóns de dólares,
foi o primeiro que concedeu
para o desenvolvemento
da investigación
nun país
Obxectivamente debemos valorar de xeito
positivo o Proxecto co BIRF, xa que foi unha
acción de política científica que tivo un grande
impacto na investigación agraria española
e que foi responsable en gran medida do inicio
da modernización da mesma. O proxecto
visto desde a actualidade é realmente sorprendente
tanto pola súa magnitude como
polos aspectos totalmente innovadores que
contiña. Isto é especialmente importante se
temos en conta que se aprobou en 1971,
cando o Goberno non tiña ningunha política
científica. Os plans ou proxectos planificados
de investigación practicamente non existían
no noso país.
O orzamento total do Proxecto era moi elevado.
Débese actualizar a cantidade de 28,2
millóns de dólares tendo en conta os cambios
de moeda e os sistemas de cálculo do IPC.
No momento da firma do Proxecto o cambio
era de 70 pesetas por dólar, polo que o orzamento
total era de 1.974 millóns de pesetas.
A actualización desta cantidade coas ferramentas
do Instituto Nacional de Estatística e
posterior transformación a euros indica que
o Proxecto tivo un orzamento inicial equivalente
a 204,5 millóns de euros, dos que 92,1
millóns foron achegados polo BIRF en forma
de préstamo.
Con respecto a Galicia, o Proxecto do Banco
Mundial foi excepcional: mercouse unha finca
de 325 hectáreas e fixéronse 4.000 metros
cadrados de laboratorios, que foron equipados
axeitadamente. Dende o punto de vista
da veterinaria poderiamos agardar un maior
éxito. Nun primeiro momento contábase que
o Centro ía dispoñer de non menos de 9 investigadores
veterinarios, que formarían os
equipos de traballo nun principio deseñados
dentro dos programas de Sanidade Animal e
Fisiopatoloxía da Reproducción.
Cando en 1972 empeza, xa con retraso, a
execución do Proxecto, no CRIDA só existía
un investigador veterinario. Das 200 bolsas
concedidas polo BIRF, só dúas foron de
veterinarios para o centro de Galicia, e ata
o final do Proxecto BIRF, no ano 1979, non
había previstas máis incorporacións de veterinarios.
No 1980 era director técnico do
INIA o Dr. Compairé. O Dr. Compairé coñecía
ben Galicia. Fora director do Laboratorio
Pecuario e un dos primeiros traballos sobre
elaboración e avaliación do queixo artesanal
en Galicia era del. Aproveitou unha facilidade
administrativa para enviar dous becarios veterinarios
e poder achegar ata tres investiga-
dores máis no 1982. Desgraciadamente, este
incremento positivo non prevaleceu despois
de 1983, dando pé a que na actualidade só
teñamos 3 investigadores veterinarios, igual
ca en 1972.
As causas desta situación son analizables,
como o son tamén os motivos de que a inclusión
do IFIE e o PBA no INIA non fora precisamente
un camiño de rosas, ou que o 85%
dos proxectos de investigación do PBA en
1970 foran aparcados por non coincidir coa
estratexia presentada polo Proxecto BIRF.
Esta análise débese facer acompañada dun
máis amplo estudo histórico, que hoxe aquí
non tería xa cabida.
Un comentario final é que non podo negar
a importancia que para a investigación e a
produción agraria, así como para o desenvolvemento
agrario en xeral dentro de España,
tivo este Proxecto. Verdadeiramente, a investigación
veterinaria máis importante quedou
relegada a Madrid, onde xa existía unha estrutura
básica, pero a pesares diso debemos
dicir que o Proxecto BIRF quedou relegado
ao esquecemento case absoluto. Investigadores
que tentaron acadar informes globais
sobre o mesmo no INIA, ou noutros arquivos
do Ministerio, non puideron atopalos porque
probablemente traspapeláronse nalgún dos
traslados da súa sede. Pódense obter datos
e informes elaborados polo BIRF, obtidos da
súa sede en EEUU. E pódese resaltar que o
informe final de auditoría externa encargado
polo BIRF, datado o 31 de decembro de
1981, foi enviado ás autoridades españolas
para que fixeran comentarios ao mesmo, non
recibíndose nunca resposta a esta petición.
Todo iso sinala a pouca importancia que normalmente
se dá no noso país á política científica
e o esquecemento en cada nova actuación
de anteriores accións das que se pode
aprender, tanto dos seus acertos como dos
seus fracasos. Desgraciadamente, estamos
a inventar a bicicleta cada día e pensamos
que é unha novidade.
BIBLIOGRAFÍA
_Navarro, L; Tortosa, E. 2007. Los inicios
de la modernización agraria en España.
Arbor. CLXXXIII. 727(655-688).
_Convenio BIRF-España.1971. BOE nº
217 (14773-14777).
_Decreto do 30 de maio de 1931. Crea a
Dirección Xeral de Gandería.
_Decreto Lei do 4 de agosto de 1952.
Crea o Padroado de Bioloxía Animal.
_Piedrabuena León, A. 1976. Comunicación
persoal.
20
Colvetcor Número 12

INVESTIGACIÓN
LA NANOTECNOLOGÍA QUE NOS INUNDA
Jose Antonio Fernández Chaves
Veterinario jubilado
Hélice de ADN
Siempre preocupa al hombre lo que será de
su futuro, y más en tiempos revueltos como
los que la economía actualmente produce.
España languidece en el desarrollo técnico
internacional, lo que influirá grandemente en
nuestra profesión, sin que el que esto escribe
vea una honorable salida. La biotecnología
internacional es actualmente de tal envergadura
que será imposible alcanzarla con nuestras
simples posibilidades.
Todo comenzó cuando en 1959 el Premio
Nobel R. Feyman dio una conferencia en el
Instituto de Tecnología de California, donde él
era profesor. En aquel multitudinario congreso
hizo saber las posibilidades de disminuir el
tamaño de las cosas y pronunció las primeras
normas para este desarrollo. A partir de este
congreso se desató la euforia investigadora
de los EE.UU (seguida, como siempre, por la
avaricia comercial) y en poco más de 40 años
llegamos a la casi inverosímil situación actual,
en la que está en pleno apogeo la nanotecnología
(de "nano", pequeño), cuya medida
es el nanómetro (nm), la milmillonésima parte
del metro.
La nanotecnología se aplica a toda la biotecnología
actual, la física y la química, por lo
que ampara todas las funciones vitales de
la Tierra, por primera vez en la historia de la
Colvetcor Número 12 21

INVESTIGACIÓN
Los esfuerzos estatales
españoles en biotecnología
son muy pequeños
humanidad. Es tan extensa la materia que es
imposible reducirla a un simple artículo, pero
unos ejemplos variados nos servirán de base
para comprender un futuro que quien esto
escribe ya no llegará a contemplar.
Resumiendo mucho, recordemos que el monje
Gregor Mendel, en un monasterio austríaco,
estudiaba los tipos de herencia al cruzar
distintas clases de guisantes cultivados por
él mismo. En 1866 se publicaron las leyes de
Mendel, que no trascendieron hasta entrado
el siglo XX, en las que proclamaba que la herencia
de los genes son unidades producidas
al emparejar dos de los elementos llamados
"alelos", siendo unos dominantes y otros recesivos
y que, cuando son idénticos, producen
líneas puras.
Poco después, el joven investigador suizo F.
Miescher descubrió en células de pus una
nueva sustancia que contenía mucho fósforo
y que nombró, por su acidez y por proceder
del núcleo de la célula, "ácido nucleico". Resultó
ser el ARN actual. En 1953, J. Watson
y F. Crick descubrieron y definieron la estructura
del ADN, estudio que dio entrada al
desarrollo molecular de la célula tanto físico
como químico o biotecnológico, señalando
las bases de adenina-tiamina (A-T) y citosinaguanina
(C-G) como las coordinadoras alternativas
de la replicacíón del ADN genético.
Con ello nacía la nanotecnología actual.
A tal efecto, debemos recordar que el código
genético humano está constituido por más
de 3.200 millones de bases de ADN, aunque
sólo del 10 al 15 % lo componen los genes
que forman las proteínas de las personas. El
resto, llamado ADN repetitivo, necesita enlaces
para cubrir las formaciones específicas
dentro del cromosoma, llamados también
transmisores o satélites.
También el ADN está indicado como puerta
logística para múltiples funciones, como
Taumatina, planta africana patentada por una corporacion coreana y la
Universidad de California
diagnóstico o tratamiento de enfermedades,
producir enzimas indispensables para la salud,
reproducir bases de datos moleculares
(ATGE), engendrar seres o semillas modificadas,
(OGM) o seres clónicos como la oveja
Dolly, que muchos indocumentados o simplemente
idealistas tanto critican.
Este inigualable desarrollo de la bioingeniería
lo financian gigantes empresas como Nyriad,
Calgerate, Genzime, Organogénesis, Du Pont,
Novartis, Upjon, Monsanto, Eli Lilly, ROM-
Hass, Dawchemical, etc. Ya existen más de
mil empresas biotécnicas en EEUU.
Es de señalar que Ralph Brinslor, de la Facultad
de Veterinaria de !a Universidad de Pennsylvania,
insertó en 1983 unos genes humanos
de la hormona del crecimiento en embriones
de ratones, que crecieron dos veces
más deprisa hasta ser el doble de grandes
que los demás ratones. Los genes humanos
quedaron incorporados permanentemente al
genoma de estos ratones.
En cuanto a la biotecnología, realmente nanotecnología,
los esfuerzos estatales españoles
son muy pequeños comparativamente
hablando, aunque se sabe que los alimentos
humanos serán controlados en relación al tipo
de ADN de cada persona y que esto alargará
la vida hasta más de 100 años. Cierto que no
se sabe muy bien qué consecuencias podrá
tener esto para los habitantes terráqueos, si
bien los individuos tendrán al menos más larga
vida útil y con menos enfermedades comparados
con la actualidad. Esta será la ciencia
llamada nutrogenética, que ya comienza
a desarrollarse.
De entre los numerosos ejemplos de transferencia
genética publicados he entresacado
tres muy dispares por si sirven de muestra.
Uno es que el FDA aprobó un fármaco transgénico
de la compañía GTC Biotherapeutics
de Massachussets, con una proteína humana,
la antitrombina, que aparece en la leche
de las cabras preparadas y al que denominan
Atryn. Este anticoagulante humano sale
diez veces más barato que si se produce en
cubas de cultivo. Está aprobado en Europa
desde el año 2006. Otro, que el químico
japonés Kikunae encontró un saborizante
al que llamó umami y
que es un receptor de
sabores con base en
el glutamato, sustancia
presente en los alimentos
ricos en proteínas
como la carne, el pescado
o las legumbres,
que se está comercializando
en el mundo
desarrollado.
Lo último y más sensacional
es que bajo el
lema "rotar para nadar"
se ha creado un micromotor
que se impulsa
por el interior de los
vasos sanguíneos. Este
descubrimiento se ha
llevado a cabo por un
equipo que integran un grupo formado por
la Universidad de Barcelona (por fin españoles
–supongo-) y la de Sheffield, que han
construido micronadadores a partir de perlitas
de un material plástico-magnético. Utilizaron
una hebra de ADN para conectar una
perla de 2,8 micras de diámetro con otras
de su misma medida. Un campo magnético
hace girar las cuentas a través de la circulación
vascular (Según el Joumal of Chemistry
del 25-12-2008).
Pero no todo son éxitos gloriosos; al dar
EE.UU rienda suelta administrativamente a
las modificaciones genéticas en forma de patentes,
los países atrasados que ya utilizaban
dichos productos de forma generalizada han
visto cómo se los están llevando a veces sin
compensación económica alguna para devolvérselos
modificados o extractados a precios
inaccesibles, sin darles compensación por
los procesos experimentales llevados a cabo
en sus territorios.
Actualmente las empresas gigantes están
comprando acciones o estableciendo acuerdos
con otras, por entender que el futuro de
los medicamentos está al final de desarrollos
a partir de los genes humanos modificados o
conocidos.
Los alimentos humanos
serán controlados en relación
al tipo de ADN de
cada persona y esto alargará
la vida hasta más de
100 años
En cuanto a nuestra profesión, tampoco se
quedan atrás las grandes empresas, pues
hoy, solamente en EE.UU, se calcula que
controlan 20.000 millones de dólares anuales
sólo del sector agrario. Entiendo que los derechos
de patentes debieran de tener normativas
más equilibradas en relación al producto
a patentar.
Por ejemplo, quien esto escribe vendió muchas
toneladas de raíz de genciana a los alemanes.
Años después compré en este país
distintos tipos de licores fabricados con este
producto, el amargo natural mejor que existe,
con gran satisfacción, pues a mí nunca
se me ocurrió hacerlos. Por el contrario, la
firma Lucky Biotech Corporation, de origen
coreano, y la Universidad de California consiguieron
patentar una planta del Oeste africano
llamada taumatina, cien mil veces más
dulce que el azúcar: la más dulce de la Tierra.
Los naturales del país la vienen utilizando
desde hace siglos para endulzar los alimentos
y en el mercado de EE.UU se le calculan
mil millones de dólares al año. En este caso,
entiendo que la patente debe proteger con
importantes ingresos el país de origen. Dos
situaciones extremas que debieran ser consideradas.
22
Colvetcor Número 12

publicidad
AGROSEGURO

publicidad
AMA