02.04.2013 Views

Estudios de Estufas Mejoradas en Guatemala: RESPIRE y CRECER

Estudios de Estufas Mejoradas en Guatemala: RESPIRE y CRECER

Estudios de Estufas Mejoradas en Guatemala: RESPIRE y CRECER

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Estudios</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>Estufas</strong> <strong>Mejoradas</strong> <strong>en</strong> <strong>Guatemala</strong>:<br />

<strong>RESPIRE</strong> y <strong>CRECER</strong><br />

1


Hoy platicamos sobre…<br />

Los antece<strong>de</strong>ntes <strong>de</strong> <strong>RESPIRE</strong> Y<br />

<strong>CRECER</strong><br />

Los métodos <strong>de</strong> ambos estudios<br />

La contaminación <strong>de</strong>l aire<br />

Los resultados <strong>de</strong> salud<br />

El significado <strong>de</strong> los resultados y el<br />

futuro<br />

2


IRA/<br />

Neumonia<br />

Asma<br />

Bajo peso<br />

al nacer<br />

Mortalidad<br />

neonatal<br />

Enfermada<strong>de</strong>s por las cuales hay<br />

estudios epi<strong>de</strong>miologicos<br />

Enfermedad<br />

pulmonar<br />

cronica<br />

obstructiva<br />

Cancer <strong>de</strong>l<br />

pulmon<br />

Ceguera<br />

(cataratas, trachoma)<br />

Tuberculosis<br />

Enfermadad<br />

cardiovascular?


¿Cuales son los mayores factores relacionados<br />

con IRA?<br />

Cocinando con<br />

combustibles<br />

<strong>de</strong> biomasas?<br />

Contaminación<br />

atmosférica?<br />

Mal Gestión <strong>de</strong><br />

Casos<br />

50%?<br />

Vivi<strong>en</strong>da <strong>en</strong> malas<br />

condiciones<br />

40%?<br />

Bajo peso<br />

al nacer<br />

40%<br />

2-3 millones<br />

<strong>de</strong> muertes <strong>en</strong> niños<br />

con m<strong>en</strong>os <strong>de</strong> 5 años<br />

Susceptibilidad<br />

g<strong>en</strong>ético?<br />

No vacunas<br />

25-50%<br />

Falta <strong>de</strong> lactancia<br />

10%<br />

Diarrea<br />

20%<br />

Sarampión<br />

10%<br />

Defici<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />

Zinc<br />

15%<br />

Sólo Estimaciónes Aproximadas


Problemas con Todos los<br />

<strong>Estudios</strong> <strong>de</strong> IRA Previos<br />

Todos eran observacional y el efecto podría ser<br />

<strong>de</strong>bido a asuntos relacionados con la pobreza y<br />

no con la contaminación <strong>de</strong>l aire<br />

Poca (o ninguna) evaluación <strong>de</strong> exposición a la<br />

contaminación <strong>de</strong>l aire<br />

Infecciones respiratorios superiores confundidos<br />

con los inferiores – las superiores son comunes<br />

y no son una am<strong>en</strong>aza a la vida


<strong>RESPIRE</strong>: (<strong>Estudios</strong> aleatorio <strong>de</strong> la exposición a<br />

contaminación intradomiciliar y sus efectos respiratorios)<br />

Fogón tradicional <strong>de</strong> 3<br />

piedras<br />

Plancha estufa para leña con<br />

chim<strong>en</strong>ea


<strong>CRECER</strong>: (<strong>Estudios</strong> <strong>de</strong> la exposición a contaminación<br />

intradomiciliar y sus efectos crónicos <strong>de</strong> asma, alergias, y<br />

crecimieinto)<br />

Fogón tradicional <strong>de</strong> 3<br />

piedras<br />

Plancha estufa para leña con<br />

chim<strong>en</strong>ea


Contaminación<br />

Del Aire<br />

9


¿Que hay <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la casa?<br />

Fogón<br />

Bebe


Otros ambi<strong>en</strong>tes<br />

11


Humo- pequeñas partículas que pue<strong>de</strong>n meterse <strong>en</strong> lo profundo <strong>de</strong> los pulmones<br />

Monoxido <strong>de</strong> Carbono- gas incoloro<br />

que p<strong>en</strong>etra <strong>en</strong> la sangre


Tamaño<br />

<strong>de</strong> un<br />

cabello<br />

Piedras<br />

<strong>de</strong><br />

Ar<strong>en</strong>a<br />

Las partículas son invisibles<br />

Bolitas<br />

De<br />

C<strong>en</strong>iza<br />

Posfai et al. JGR 109:D06213, 2004. 13


¿Cuanto humo pudimos quitar con la<br />

plancha?<br />

¡Lo medimos!<br />

15


Tiempo <strong>en</strong> la cocina :<br />

16


Medidas <strong>de</strong> partículas<br />

17


¿Qué fué lo que <strong>en</strong>contramos?<br />

18


Filtros Colocados <strong>en</strong> algunos hogares<br />

plancha bu<strong>en</strong>a<br />

=limpio<br />

plancha sin mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to<br />

=un poco sucio<br />

con fogón o los dos<br />

=sucio<br />

19


Mean 48 hr CO mg/m3<br />

Medidas <strong>de</strong> monóxido <strong>de</strong> carbono<br />

8<br />

7<br />

6<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

0<br />

Op<strong>en</strong> FogónFire<br />

Plancha<br />

Kitch<strong>en</strong> Cocina CO Mother Madre CO Nino<br />

Child CO Baby CO


La salud <strong>de</strong> los participantes<br />

21


Como i<strong>de</strong>nificamos<br />

neumonía?<br />

22


Neumonía durante <strong>RESPIRE</strong><br />

270 casos<br />

Neumonia<br />

Planchas<br />

Fogóns Abierto<br />

Humo<br />

Las mejores 50 planchas


Neumonías <strong>en</strong> Niños y Humo<br />

En las casas con fogón los niños tuvieron<br />

neumonía UNA vez <strong>en</strong> 2 años, mi<strong>en</strong>tras<br />

que <strong>en</strong> las casas con plancha con bu<strong>en</strong><br />

mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to la tuvieron tan solo UNA<br />

vez <strong>en</strong> 4 años.


Fogón<br />

En una comunidad……<br />

Plancha bi<strong>en</strong> mant<strong>en</strong>ida<br />

25


Síntomas <strong>de</strong> problemas <strong>de</strong> los<br />

pulmones y <strong>de</strong> las alergias<br />

26


450<br />

400<br />

350<br />

300<br />

250<br />

200<br />

150<br />

100<br />

50<br />

0<br />

durante los últimos 3 meses?<br />

Numero <strong>de</strong> casos ¿Cuales son los síntomas <strong>en</strong> los niños<br />

Silvidos Tos seca por la<br />

noche*<br />

Moquera* Tos frecu<strong>en</strong>te* Tos frecu<strong>en</strong>te<br />

con flemas*<br />

Ronchas*<br />

27


Odds Ratio<br />

5<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

0<br />

Probabilidad <strong>de</strong> aparecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> síntomas<br />

respiratorios por usar el fogón<br />

(comparado con uso <strong>de</strong> plancha)<br />

Wheeze Dry cough Runny<br />

Nose<br />

Rash Frequ<strong>en</strong>t<br />

Symptom<br />

Cough<br />

Adjusted for age, season, and SES (maternal education, electricity, latrine, dirt floor).<br />

Phlegm Rhinitis<br />

Silvido Tos Seca Moquera Ronchas Tos Frecu<strong>en</strong>te Flema Rinitis<br />

Sintomas


Humo y Alergias<br />

¿Qué son las alergias?<br />

Es una reacción <strong>de</strong> su cuerpo a una<br />

sustancia <strong>en</strong> el ambi<strong>en</strong>te que su cuerpo<br />

quiere rechazar<br />

¿Será que los niños que crec<strong>en</strong> <strong>en</strong> casas<br />

con planchas son m<strong>en</strong>os alérgicos?<br />

29


Prueba <strong>de</strong> alergias<br />

30


Resultados <strong>de</strong> prueba <strong>de</strong> alergias<br />

31


Prueba <strong>de</strong> los pulmones<br />

32


Prueba <strong>de</strong> Pulmones <strong>en</strong> Mamás<br />

33


¿Porque medimos el crecimi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> los niños?<br />

34


average z scores<br />

-4 -3 -2 -1 0 1<br />

Trayectoria <strong>de</strong>l crecimi<strong>en</strong>to:<br />

524 <strong>RESPIRE</strong> niños, 0-34 meses<br />

(Usando la refer<strong>en</strong>cia estandard <strong>de</strong> la OMS, 2005)<br />

0 10 20 30 40<br />

age(months)<br />

Edad (meses)<br />

smoothed haz, using lowess smoothed waz, using lowess<br />

smoothed whz, using lowess<br />

<strong>RESPIRE</strong>-<strong>Guatemala</strong><br />

Peso por talla<br />

Peso por edad<br />

Talla por edad


<strong>RESPIRE</strong> Estudio <strong>de</strong>l Corazon<br />

• Las abuelas <strong>de</strong> los niños <strong>de</strong>l estudio que cocinan<br />

diariam<strong>en</strong>te – edad promedio ~48 anos<br />

• 1. Comparación <strong>de</strong> la presión <strong>de</strong> sangre <strong>en</strong>tre las<br />

mujeres que usaron fogón o que usaron plancha<br />

• 2. Comparación <strong>de</strong> la presión <strong>de</strong> sangre <strong>en</strong> la misma<br />

mujer antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er la plancha<br />

Medicion <strong>de</strong> presion<br />

<strong>de</strong> Sangre


Resultados <strong>de</strong> Estudio Presion <strong>de</strong><br />

Sangre<br />

1) La presión <strong>de</strong> sangre bajo 3.3 mm <strong>en</strong> las<br />

mujeres que usaron la plancha comparado con<br />

las que usaron el fogón<br />

2) La presión <strong>de</strong> sangre bajo 2 mm <strong>en</strong> las mismas<br />

mujeres cuando se comparó antes y <strong>de</strong>spués <strong>de</strong><br />

construir la plancha<br />

Estos resultados nos dic<strong>en</strong> que cuando logramos<br />

reducir la exposición al humo po<strong>de</strong>mos reducir<br />

la presión arterial y mejorar la salud <strong>de</strong>l corazón


<strong>CRECER</strong>:<br />

Presión arterial <strong>de</strong> la sangre<br />

¿Será que las mamás jóv<strong>en</strong>es que usan el fogón<br />

ti<strong>en</strong><strong>en</strong> la presión arterial <strong>de</strong> la sangre más alta<br />

que las mamás que usan la plancha?<br />

38


Capacitacion <strong>en</strong> mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to<br />

y limpieza <strong>de</strong> la Plancha


Al final <strong>de</strong> todo …Use su plancha<br />

porque hay…<br />

M<strong>en</strong>os neumonía <strong>en</strong> los niños<br />

M<strong>en</strong>os ronchas el la piel <strong>de</strong> los niños<br />

Mejor crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los niños<br />

M<strong>en</strong>os tos seca y moquera<br />

M<strong>en</strong>or increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> la presión<br />

arterial <strong>en</strong> las señoras <strong>de</strong> edad<br />

40


Al final <strong>de</strong> todo<br />

En ambos grupos…<br />

Asma: muy pocos niños fueron<br />

diagnosticados.<br />

Alergia: la mitad <strong>de</strong> los niños salieron<br />

positivos a alguna <strong>de</strong> las sustancias que<br />

se probaron.<br />

41


Monóxido <strong>de</strong> Carbono y el Chuj<br />

42


¿Se acuerdan<br />

<strong>de</strong> las pláticas<br />

sobre el monóxido<br />

<strong>de</strong>l carbono?<br />

43


Insertar noticias <strong>de</strong>l diario<br />

Tuizacaja, Comitancillo<br />

Febrero, 2010<br />

47


Importancia <strong>de</strong> los <strong>Estudios</strong>...<br />

Revista New Yorker “Hearth Surgery" by Burchard<br />

Bilger, Dec 21, 2009<br />

BBC"Danger Fuels" programa <strong>de</strong> radio, Junio 2007<br />

World Service/One Planet.<br />

Publicaciones vea el website google “Kirk R. Smith<br />

<strong>CRECER</strong>” o http://ehs.sph.berkeley.edu/krsmith/page.asp?id=1<br />

Gobierno <strong>de</strong> India-165 millones estufas mejoradas<br />

Gobierno <strong>de</strong> EEUU-$50 millones <strong>de</strong> dólares<br />

propuestas a la investigaciones <strong>en</strong> estufas<br />

mejoradas…alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong>l mundo<br />

48


Próximos pasos para nosotros<br />

Estos resultados van a ser pres<strong>en</strong>tados <strong>en</strong> la<br />

Ciudad <strong>de</strong> <strong>Guatemala</strong> <strong>en</strong> la Universidad.<br />

También se harán pres<strong>en</strong>taciones <strong>en</strong><br />

confer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> los Estados Unidos y otros<br />

países <strong>de</strong>l mundo.<br />

Estamos trabajando <strong>en</strong> la búsqueda <strong>de</strong> dinero<br />

para hacer otros proyectos <strong>en</strong> estas comunida<strong>de</strong>s<br />

49


¿Qui<strong>en</strong>es trabajaron con nuestro equipo?<br />

50


¿Qui<strong>en</strong>es trabajaron con nuestro equipo?<br />

51


Gracias por todo!<br />

52


<strong>RESPIRE</strong>: 2002 - 2005<br />

<strong>CRECER</strong>: 2006 - 2010<br />

Universidad <strong>de</strong>l Valle <strong>de</strong> <strong>Guatemala</strong> (UVG)<br />

Universidad <strong>de</strong> California – Berkeley (UCB)<br />

Ministerio <strong>de</strong> Salud <strong>de</strong> <strong>Guatemala</strong><br />

Universidad <strong>de</strong> Liverpool, Inglaterra<br />

Universidad <strong>de</strong> Berg<strong>en</strong>, Noruega<br />

Universidad <strong>de</strong> Harvard<br />

Y otros…


Patrocinadores<br />

United States’ National Institutes of Health (NIH)<br />

Organización Mundial <strong>de</strong> Salud (OMS)<br />

54

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!