29.12.2014 Views

Propiedades funcionales de la leche de soya modificada en polvo ...

Propiedades funcionales de la leche de soya modificada en polvo ...

Propiedades funcionales de la leche de soya modificada en polvo ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

PROPIEDADES<br />

FUNCIONALES DE LA LECHE<br />

DE SOYA ...<br />

Dany Pérez y cols.<br />

Instituto <strong>de</strong> Investigaciones para <strong>la</strong> Industria Alim<strong>en</strong>taria<br />

Ci<strong>en</strong>cia y Tecnología <strong>de</strong> Alim<strong>en</strong>tos<br />

Vol 20 No. 1, 2010. ISSN 0864-4497


(c) Instituto <strong>de</strong> Investigaciones para <strong>la</strong> Industria Alim<strong>en</strong>taria.<br />

Carretera al Guatao km 3 ½, La Lisa 19200, Ciudad <strong>de</strong> La Habana, Cuba.<br />

En acceso perpetuo: http://www.e-libro.com/titulos<br />

Editor: Jorge A. Pino Alea jpino@iiia.edu.cu


PROPIEDADES FUNCIONALES DE LA LECHE DE SOYA<br />

MODIFICADA EN POLVO<br />

Dany Pérez*, Octavio V<strong>en</strong>egas, Juan González, Cecilia Carrillo y Carm<strong>en</strong> Casañas<br />

Instituto <strong>de</strong> Investigaciones para <strong>la</strong> Industria Alim<strong>en</strong>taria, Carretera al Guatao, km 3 ½,<br />

La Habana, Cuba, C.P. 19200.<br />

E-mail: dany@iiia.edu.cu<br />

RESUMEN<br />

Este trabajo tuvo como objetivo <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong>s principales<br />

propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>modificada</strong> obt<strong>en</strong>ida<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nta <strong>de</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong>l IIIA, para su aplicación <strong>en</strong><br />

sistemas cárnicos. A dos muestras <strong>de</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>modificada</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>polvo</strong> (LSMP) se les <strong>de</strong>terminaron, primeram<strong>en</strong>te,<br />

los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> grasa, humedad y proteína y el valor <strong>de</strong>l<br />

pH. Posteriorm<strong>en</strong>te se les <strong>de</strong>terminaron <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes propieda<strong>de</strong>s<br />

<strong>funcionales</strong>: proteína soluble e índice <strong>de</strong> solubilidad<br />

<strong>de</strong>l nitróg<strong>en</strong>o, capacidad <strong>de</strong> ret<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> agua, capacidad <strong>de</strong><br />

ret<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> grasa, formación <strong>de</strong> gel, actividad y estabilidad<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> emulsión y capacidad espumante. A modo <strong>de</strong> comparación<br />

también se analizaron otros productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong> y <strong>la</strong>s<br />

<strong>leche</strong>s <strong>de</strong> vaca <strong>en</strong>tera y <strong>de</strong>sgrasada. La LSMP por sus propieda<strong>de</strong>s<br />

<strong>funcionales</strong> <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, pue<strong>de</strong> t<strong>en</strong>er un pot<strong>en</strong>cial<br />

<strong>de</strong> aplicación <strong>en</strong> productos cárnicos. Pres<strong>en</strong>ta una CRA y<br />

una CRG baja <strong>en</strong> comparación con los otros productos, pero<br />

forma geles más firmes. Sus bu<strong>en</strong>as propieda<strong>de</strong>s<br />

emulsionantes, así como por su pobre capacidad <strong>de</strong> formación<br />

<strong>de</strong> espuma, favorec<strong>en</strong> su empleo <strong>en</strong> productos cárnicos<br />

<strong>de</strong> pasta fina. Su cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> proteína limita, <strong>en</strong> cierta medida,<br />

su empleo como ext<strong>en</strong>sor <strong>en</strong> productos cárnicos pues<br />

para alcanzar niveles <strong>de</strong> sustitución <strong>de</strong> carne simi<strong>la</strong>res a los<br />

que se alcanzan con los otros productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong>, habría que<br />

utilizar mayores cantida<strong>de</strong>s, lo que pudiera afectar <strong>la</strong>s características<br />

s<strong>en</strong>soriales <strong>de</strong> los productos <strong>en</strong> que se aña<strong>de</strong>.<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: <strong>soya</strong>, <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong>, productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong>,<br />

propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong>.<br />

*Dany Pérez Dubé: Lic<strong>en</strong>ciada <strong>en</strong> Alim<strong>en</strong>tos (UH, 1973). Investigadora<br />

Auxiliar <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección <strong>de</strong> Carne <strong>de</strong>l IIIA. Máster <strong>en</strong> Ci<strong>en</strong>cia<br />

y Tecnología <strong>de</strong> los Alim<strong>en</strong>tos (IFAL, 1998). Ha realizado trabajos<br />

re<strong>la</strong>cionados con <strong>la</strong> química y <strong>la</strong> bioquímica <strong>de</strong> <strong>la</strong> carne, composición y<br />

valor nutritivo <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos, <strong>la</strong> <strong>de</strong>terminación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong><br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s materias primas cárnicas y <strong>de</strong> los ext<strong>en</strong>sores cárnicos.<br />

ABSTRACT<br />

Functional properties of the modified soy milk power<br />

The objective of this work was to <strong>de</strong>termine the main<br />

functional properties for application in meat systems, of the<br />

modified soy milk power (MSMP) produced in the IIIA milk<br />

p<strong>la</strong>nt. The cont<strong>en</strong>t of free fat, moisture, protein and pH value<br />

were <strong>de</strong>termined in two samples of MSMP. The following<br />

functional properties were <strong>de</strong>termined: solubility protein and<br />

nitrog<strong>en</strong> solubility in<strong>de</strong>x, water ret<strong>en</strong>tion capacity (WRC),<br />

fat ret<strong>en</strong>tion capacity (FRC), ge<strong>la</strong>tion, emulsifying and<br />

foaming properties. Soy products and whole and <strong>de</strong>fatted<br />

milk were analyzed. In comparison with the others products,<br />

it pres<strong>en</strong>ts a low WRC and low FRC, but forms firmer gels. Its<br />

good emulsifying properties, as well as poor foam capacity<br />

formation, facilitate its use in comminute meat products. Its<br />

protein cont<strong>en</strong>t some low limits its use as ext<strong>en</strong>sor in meat<br />

products, as reaching levels of meat substitution simi<strong>la</strong>r to<br />

those that are achieved with other soy product, would need<br />

greater MSMP quantities and this could affect the s<strong>en</strong>sorial<br />

characteristics of products in which is employed.<br />

Key words: soy, milk soy, soy products, functional properties.<br />

INTRODUCCIÓN<br />

Hace más <strong>de</strong> 30 años se com<strong>en</strong>zó a emplear <strong>la</strong> harina<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> productos cárnicos, y tuvo<br />

una reputación <strong>de</strong>sfavorable pues le impartía el sabor<br />

típico a frijol y unas características muy difer<strong>en</strong>tes a<br />

<strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> carne, sobre todo <strong>en</strong> productos con elevados<br />

niveles <strong>de</strong> sustitución. En <strong>la</strong> actualidad se hac<strong>en</strong> productos<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>de</strong> excel<strong>en</strong>te calidad y <strong>de</strong> muy diversas<br />

formas, composición y funcionalidad que permit<strong>en</strong><br />

emplearlos <strong>en</strong> una gama <strong>de</strong> productos cárnicos.<br />

Los productos <strong>de</strong> proteína <strong>de</strong> <strong>soya</strong> se emplean frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> productos cárnicos y análogos<br />

<strong>de</strong> carne por su alto valor nutricional y por sus<br />

bu<strong>en</strong>as propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong>. Estas son un complejo<br />

<strong>de</strong> características físico-químicas que pres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong>s<br />

5<br />

Ci<strong>en</strong>cia y Tecnología <strong>de</strong> Alim<strong>en</strong>tos Vol. 20, No. 1, 2010


macromolécu<strong>la</strong>s, especialm<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s proteínas, que <strong>de</strong>fin<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s características s<strong>en</strong>soriales <strong>en</strong> un producto alim<strong>en</strong>ticio.<br />

Así t<strong>en</strong>emos que <strong>la</strong>s harinas y sémo<strong>la</strong>s <strong>de</strong><br />

proteína <strong>de</strong> <strong>soya</strong> se emplean <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral para ret<strong>en</strong>er <strong>la</strong><br />

humedad y reducir los costos; los conc<strong>en</strong>trados pose<strong>en</strong><br />

una alta dispersibilidad y propieda<strong>de</strong>s emulsionantes;<br />

los ais<strong>la</strong>dos se emplean para sustituir una parte consi<strong>de</strong>rable<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s proteínas solubles <strong>en</strong> sal <strong>de</strong> <strong>la</strong> carne,<br />

ret<strong>en</strong>er <strong>la</strong> grasa y el agua, estabilizar emulsiones y asegurar<br />

<strong>la</strong> cohesividad <strong>de</strong> los productos terminados. Ambos,<br />

ais<strong>la</strong>dos y conc<strong>en</strong>trados, proporcionan textura y<br />

jugosidad <strong>en</strong> los productos cárnicos. Los texturizados<br />

proporcionan una textura simi<strong>la</strong>r a <strong>la</strong> carne y se emplean<br />

como ext<strong>en</strong>sores o como análogos <strong>de</strong> carne.<br />

Hace algunos años se <strong>de</strong>sarrolló <strong>en</strong> el IIIA una tecnología<br />

para obt<strong>en</strong>er una pasta <strong>de</strong> <strong>soya</strong> a partir <strong>de</strong> granos<br />

<strong>de</strong>scascarados <strong>de</strong> esta oleaginosa, <strong>la</strong> cual se utilizó<br />

exitosam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes productos alim<strong>en</strong>ticios.<br />

Reci<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te se ha <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong> P<strong>la</strong>nta Piloto<br />

<strong>de</strong> Leche, una <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>modificada</strong> <strong>en</strong> <strong>polvo</strong>, preparada<br />

a partir <strong>de</strong> pasta <strong>de</strong> <strong>soya</strong>, aceite <strong>de</strong> girasol, sólidos<br />

<strong>de</strong> suero <strong>de</strong> queso, azúcar y monoestearato <strong>de</strong><br />

glicerol, con una composición simi<strong>la</strong>r a <strong>la</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong> vaca<br />

<strong>en</strong>tera <strong>en</strong> <strong>polvo</strong>, lo cual posibilita su utilización <strong>en</strong> diversos<br />

sistemas alim<strong>en</strong>ticios.<br />

Este trabajo tuvo como objetivo <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong>s principales<br />

propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>modificada</strong><br />

para su aplicación <strong>en</strong> sistemas cárnicos.<br />

MATERIALES Y MÉTODOS<br />

A dos muestras <strong>de</strong> un lote <strong>de</strong> producción <strong>de</strong> <strong>leche</strong> <strong>de</strong><br />

<strong>soya</strong> <strong>modificada</strong> <strong>en</strong> <strong>polvo</strong> (LSMP), se les <strong>de</strong>terminaron,<br />

primeram<strong>en</strong>te, los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> grasa, humedad<br />

y proteína (1) y el valor <strong>de</strong>l pH (1). Posteriorm<strong>en</strong>te se<br />

les <strong>de</strong>terminaron <strong>la</strong>s sigui<strong>en</strong>tes propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong>:<br />

Proteína soluble (2): Se hicieron dispersiones <strong>de</strong> los<br />

productos con una conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong> 1 % (m/m) <strong>de</strong> sus<br />

proteínas durante 1 h. Se c<strong>en</strong>trifugó y se pasó el<br />

sobr<strong>en</strong>adante para un volumétrico <strong>de</strong> 100 mL. Se repitió<br />

<strong>la</strong> extracción y se <strong>de</strong>terminó <strong>la</strong> cantidad <strong>de</strong> proteína<br />

soluble expresada <strong>en</strong> g por 100 g <strong>de</strong> muestra. El<br />

índice <strong>de</strong> solubilidad <strong>de</strong> nitróg<strong>en</strong>o (ISN) se calculó dividi<strong>en</strong>do<br />

este valor <strong>en</strong>tre el cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> proteína total<br />

por 100.<br />

Capacidad <strong>de</strong> ret<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> agua (CRA) (3): Se hicieron<br />

dispersiones <strong>de</strong> 1 g <strong>de</strong> muestra <strong>de</strong> los productos <strong>de</strong><br />

<strong>soya</strong> y 10 mL <strong>de</strong> agua <strong>en</strong> un tubo <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trífuga <strong>de</strong> 50<br />

mL <strong>de</strong> capacidad. Se c<strong>en</strong>trifugó el tubo a 1 600 g, se<br />

<strong>de</strong>cantó el sobr<strong>en</strong>adante y se pesó el residuo. Los resultados<br />

se expresan como masa <strong>de</strong> agua ret<strong>en</strong>ida por<br />

gramo <strong>de</strong> muestra.<br />

Capacidad <strong>de</strong> ret<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> grasa (CRG) (3): Se pesaron<br />

3 g <strong>de</strong> muestra <strong>en</strong> un tubo <strong>de</strong> <strong>en</strong>sayo <strong>de</strong> 50 mL y se<br />

le adicionaron 3 mL <strong>de</strong> aceite. Se c<strong>en</strong>trifugó a 1 600 g,<br />

se <strong>de</strong>cantó el sobr<strong>en</strong>adante y se pesó el residuo. Los<br />

resultados se expresan como gramos <strong>de</strong> aceite ret<strong>en</strong>ido<br />

por medio gramo <strong>de</strong> muestra.<br />

Gelificación por cal<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>to (4): Se prepararon dispersiones<br />

<strong>de</strong> los productos con una conc<strong>en</strong>tración <strong>de</strong><br />

10 % (m/m) <strong>de</strong> sus proteínas. Cada dispersión se vertió<br />

<strong>en</strong> tubos <strong>de</strong> c<strong>en</strong>trífuga <strong>de</strong> 100 mL, se cal<strong>en</strong>taron a<br />

80 °C durante 30 min y se <strong>en</strong>friaron rápidam<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />

agua con hielo. La fuerza <strong>de</strong>l gel se midió mediante<br />

una prueba <strong>de</strong> p<strong>en</strong>etración <strong>de</strong> un vástago <strong>de</strong> 1,14 mm<br />

<strong>de</strong> diámetro acop<strong>la</strong>do a un equipo Instron con una velocidad<br />

<strong>de</strong>l cabezal y <strong>la</strong> carta <strong>de</strong> 50 y 100 mm/min,<br />

respectivam<strong>en</strong>te.<br />

Actividad y estabilidad emulsionante (5): Se hicieron<br />

dispersiones <strong>de</strong> los productos con una conc<strong>en</strong>tración<br />

<strong>de</strong> 2 % (m/m) <strong>de</strong> sus proteínas para preparar<br />

emulsiones con aceite vegetal. La actividad emulsionante<br />

se expresó como por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> fase emulsificada<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> c<strong>en</strong>trifugación y <strong>la</strong> estabilidad como por<br />

ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong> fase emulsificada <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> cal<strong>en</strong>tar <strong>la</strong><br />

emulsión a 80 °C durante 30 min y c<strong>en</strong>trifugar<strong>la</strong>.<br />

Expansión y estabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> espuma (5): Se prepararon<br />

dispersiones <strong>de</strong> los productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong> con una conc<strong>en</strong>tración<br />

<strong>de</strong> 1 % <strong>de</strong> sus proteínas. Se midió el volum<strong>en</strong> <strong>de</strong><br />

espuma formada inmediatam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> preparada<br />

<strong>la</strong> dispersión y a intervalos <strong>de</strong> 0,5 hasta <strong>la</strong>s 2 h. El<br />

volum<strong>en</strong> inicial <strong>de</strong> espuma (mL) es el valor <strong>de</strong> <strong>la</strong> expansión<br />

y <strong>la</strong>s variaciones respecto a este volum<strong>en</strong>, expresadas<br />

como por ci<strong>en</strong>to, repres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong> estabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

espuma. A modo <strong>de</strong> comparación también se analizaron<br />

otros productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong>: harina <strong>de</strong>sgrasada brasileña,<br />

conc<strong>en</strong>trado y ais<strong>la</strong>do <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> firma ADM y<br />

<strong>leche</strong>s <strong>de</strong> vaca <strong>en</strong>tera y <strong>de</strong>sgrasada importadas. Todas<br />

<strong>la</strong>s <strong>de</strong>terminaciones se realizaron por duplicado.<br />

Ci<strong>en</strong>cia y Tecnología <strong>de</strong> Alim<strong>en</strong>tos Vol. 20, No. 1, 2010 6


RESULTADOS Y DISCUSIÓN<br />

La Tab<strong>la</strong> 1 pres<strong>en</strong>ta el valor <strong>de</strong>l pH y los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong><br />

humedad, grasa y proteína <strong>de</strong> <strong>la</strong> LSMP y <strong>de</strong> los otros<br />

productos analizados. En comparación con <strong>la</strong> <strong>leche</strong> <strong>en</strong>tera,<br />

su cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> proteína es simi<strong>la</strong>r, mi<strong>en</strong>tras que<br />

el <strong>de</strong> grasa es un poco más bajo; con respecto a los<br />

productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong> se pue<strong>de</strong> apreciar que ti<strong>en</strong>e un nivel<br />

<strong>de</strong> proteína más bajo, poco más <strong>de</strong> <strong>la</strong> mitad <strong>de</strong>l <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or<br />

cont<strong>en</strong>ido proteico. Su pH es prácticam<strong>en</strong>te igual<br />

al <strong>de</strong> <strong>la</strong> harina <strong>de</strong> <strong>soya</strong> y <strong>la</strong>s <strong>leche</strong>s analizadas.<br />

Tab<strong>la</strong> 1. Cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> humedad, grasa<br />

y proteína <strong>de</strong> los productos<br />

Producto<br />

Humedad Grasa Proteína<br />

(%) (%) (%)*<br />

pH<br />

LSMP 4,2 19,0 28,2 6,0<br />

Harina <strong>de</strong><br />

<strong>soya</strong><br />

6,5 2,1 53,5 6,1<br />

Conc<strong>en</strong>trado<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

7,4 1,6 68,0 7,1<br />

Ais<strong>la</strong>do<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

10,6 3,5 94,3 7,3<br />

Leche<br />

<strong>en</strong>tera<br />

3,0 26,2 26,3 6,2<br />

Leche<br />

<strong>de</strong>scremada<br />

3,1 0,36 35,1 6,2<br />

* Valores <strong>en</strong> base seca<br />

La Tab<strong>la</strong> 2 muestra los resultados <strong>de</strong> algunas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

propieda<strong>de</strong>s <strong>funcionales</strong> realizadas. La LSMP ti<strong>en</strong>e un<br />

bajo cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> proteína soluble que se refleja <strong>en</strong> su<br />

bajo ISN, propio <strong>de</strong> los productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong> sometidos a<br />

un tratami<strong>en</strong>to con calor húmedo (ISN


Tab<strong>la</strong> 3. <strong>Propieda<strong>de</strong>s</strong> emulsionantes <strong>de</strong> los productos<br />

Producto<br />

Actividad<br />

emulsionante<br />

(%)<br />

Estabilidad<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

emulsión<br />

(%)<br />

LSMP 52,8 50,8<br />

Harina<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

47,9 46,5<br />

Conc<strong>en</strong>trado<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

42,6 48,4<br />

Ais<strong>la</strong>do<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

53,6 52,3<br />

Leche<br />

<strong>en</strong>tera<br />

51,8 48,2<br />

Leche<br />

<strong>de</strong>scremada<br />

45,7 46,3<br />

Tab<strong>la</strong> 4. <strong>Propieda<strong>de</strong>s</strong> espumantes <strong>de</strong> los productos<br />

Producto<br />

Volum<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong><br />

espuma<br />

mL<br />

Estabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> espuma<br />

(%)<br />

30<br />

min<br />

60<br />

min<br />

90<br />

min<br />

120<br />

min<br />

LSMP 24 17 8 4 4<br />

Harina<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

17 54 25 12 9<br />

Conc<strong>en</strong>trado<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

70 50 34 20 11<br />

Ais<strong>la</strong>do<br />

<strong>de</strong> <strong>soya</strong><br />

68 50 16 10 8<br />

Leche<br />

<strong>en</strong>tera<br />

16 4 3 3 2<br />

Leche<br />

<strong>de</strong>sgrasada<br />

87 11 5 3 0<br />

La Tab<strong>la</strong> 4 muestra que <strong>la</strong> LSMP no es un bu<strong>en</strong> ag<strong>en</strong>te<br />

espumante tanto por el poco volum<strong>en</strong> <strong>de</strong> espuma que<br />

produce como por <strong>la</strong> baja estabilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma, comportami<strong>en</strong>to<br />

simi<strong>la</strong>r al <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>leche</strong> <strong>en</strong>tera.<br />

Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s más importantes funciones que <strong>la</strong>s proteínas<br />

realizan <strong>en</strong> los alim<strong>en</strong>tos es <strong>la</strong> emulsificación y <strong>la</strong><br />

formación <strong>de</strong> espuma, por poseer <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> disminuir<br />

<strong>la</strong> t<strong>en</strong>sión interfacial <strong>en</strong>tre los compon<strong>en</strong>tes<br />

lipofóbicos e hidrofílicos <strong>de</strong>l sistema alim<strong>en</strong>ticio, es <strong>de</strong>cir,<br />

son ag<strong>en</strong>tes t<strong>en</strong>soactivos (11). La baja solubilidad<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s proteínas <strong>de</strong> <strong>la</strong> LSMP afectó su capacidad<br />

espumante, pero <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> sus propieda<strong>de</strong>s<br />

emulsionantes, este efecto fue comp<strong>en</strong>sado por <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> los dos bu<strong>en</strong>os emulsionantes que posee.<br />

CONCLUSIONES<br />

La <strong>leche</strong> <strong>de</strong> <strong>soya</strong> <strong>modificada</strong> <strong>en</strong> <strong>polvo</strong> por sus propieda<strong>de</strong>s<br />

<strong>funcionales</strong> ti<strong>en</strong>e un pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> aplicación <strong>en</strong><br />

productos cárnicos. Pres<strong>en</strong>tó una CRA y una CRG baja<br />

<strong>en</strong> comparación con los otros productos evaluados, pero<br />

forma geles más firmes. Sus bu<strong>en</strong>as propieda<strong>de</strong>s<br />

emulsionantes, así como su pobre capacidad <strong>de</strong> formación<br />

<strong>de</strong> espuma, favorec<strong>en</strong> su empleo <strong>en</strong> productos<br />

cárnicos <strong>de</strong> pasta fina.<br />

Su cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> proteína pue<strong>de</strong> limitar, <strong>en</strong> cierta medida,<br />

su empleo como ext<strong>en</strong>sor <strong>en</strong> productos cárnicos pues<br />

para alcanzar niveles <strong>de</strong> sustitución <strong>de</strong> carne simi<strong>la</strong>res a<br />

los que se alcanzan con otros productos <strong>de</strong> <strong>soya</strong>, habría<br />

que utilizar mayores cantida<strong>de</strong>s, lo que pudiera afectar<br />

<strong>la</strong>s características s<strong>en</strong>soriales <strong>de</strong> los productos.<br />

REFERENCIAS<br />

1. AOAC. Oficial Methods of Analysis of the AOAC. 17 th Ed. AOAC, Washington, DC, 2000.<br />

2. Ink<strong>la</strong>ar, P. y Fortuin, J. Food Technol. 23: 103-107, 1969.<br />

3. Lin, M. y Humbert, E. Food Sci. 39: 368-370, 1974.<br />

4. Catsimpo<strong>la</strong>s, N. y Meyer, E. Cereal Chem. 47: 559-570, 1970.<br />

5. Yatsumasu, K.; Sawada, K.; Monitaka, S.; Misuki, M.; Toda, J.; Wada, T. e Ichi, K. Agricultural Biological Chemistry 36:<br />

719-727, 1972.<br />

6. Deshpan<strong>de</strong>, S.; Sathe, S.; Cornforth, D. y Salunkhe, D. Cereal Chem. 59: 396-401, 1982.<br />

7. Fleming, S.; Sosulski, F.; Ki<strong>la</strong>ra, A. y Humbert, E. J. Food Sci. 39: 188-191, 1974.<br />

8. Pérez, D. y Linares, M. Utilización <strong>de</strong> aditivos proteicos <strong>en</strong> productos cárnicos. (Anales <strong>de</strong>l XXXI Congreso Internacional<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Carne. No. 2, 65. Bulgaria), 1985.<br />

9. De <strong>la</strong> Mel<strong>la</strong>, R. y Pérez, D. Evaluación <strong>de</strong> <strong>la</strong> textura <strong>de</strong> conservas cárnicas. (Congreso Ci<strong>en</strong>tífico 10 Años <strong>de</strong>l Cyted), 1994.<br />

10. Bibkov, J. Colloyd Polym. Sci. 259, 536-537, 1981.<br />

11. Li-Chan, E. Hydrophopicity in food protein systems. En Y.H. Hui, ed. Enciclopedia of Food Sci<strong>en</strong>ce and Technology. Vol.<br />

2, 1429. John Wiley Sons, Inc., New York, 1992.<br />

Ci<strong>en</strong>cia y Tecnología <strong>de</strong> Alim<strong>en</strong>tos Vol. 20, No. 1, 2010 8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!