50 Nova Acta Ci<strong>en</strong>tífica Composte<strong>la</strong>na (Bioloxía), 15 (2006) Fig. 2. C<strong>la</strong>ve <strong>para</strong> <strong>la</strong> id<strong>en</strong>tificación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s especies <strong>de</strong>l género <strong>Isoetes</strong> L. <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong>. I. histrix Bory Distribución: especie atlántico-mediterránea que ocupa <strong>la</strong> mitad occid<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>la</strong> P<strong>en</strong>ínsu<strong>la</strong> Ibérica; aus<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> casi totalidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s verti<strong>en</strong>tes mediterráneas <strong>de</strong> España y Francia, alcanza <strong>la</strong> Bretaña francesa y se exti<strong>en</strong><strong>de</strong> por Italia y norte <strong>de</strong> África, hasta Turquía y Ori<strong>en</strong>te Medio (Siria y Líbano) (Prelli, 2001). En <strong>Galicia</strong> se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra dispersa por todo el territorio. Ecología: suelos limosos saturados <strong>de</strong> agua casi todo el año. F<strong>en</strong>ología: hoja caduca; esporu<strong>la</strong>ción: Marzo-Mayo. I. setaceum Lam. Distribución: <strong>en</strong><strong>de</strong>mismo europeo <strong>de</strong>l sureste <strong>de</strong> Francia y territorios mediterráneos p<strong>en</strong>insu<strong>la</strong>res (Cook, 1983; Prada, 1983, 1986; Quézel,
Romero, M.I. et al.: C<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> id<strong>en</strong>tificación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s especies <strong>de</strong> <strong>Isoetes</strong> L. <strong>en</strong> <strong>Galicia</strong> 51 1998). La única localidad gallega constituye una notable ampliación <strong>de</strong> su área ibérica (P<strong>en</strong>as et al., 1987), ya que es <strong>la</strong> más noroccid<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>ínsu<strong>la</strong> y <strong>la</strong> primera <strong>en</strong> territorio eurosiberiano español (Romero et al., 2004 b). Ecología: oril<strong>la</strong>s <strong>de</strong> charcas estacionales. F<strong>en</strong>ología: hoja caduca; esporu<strong>la</strong>ción: Mayo- Julio. I. ve<strong>la</strong>tum A. Braun subsp. ve<strong>la</strong>tum Distribución: p<strong>la</strong>nta pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el suroeste <strong>de</strong> Europa y extremo noroccid<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> África (Quézel, 1998), alcanzando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Marruecos a Libia (Prelli, 2001). Dispersa <strong>en</strong> territorio gallego. Ecología: charcas estacionales y bor<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>gunas perman<strong>en</strong>tes sometidas a estiaje. F<strong>en</strong>ología: hoja caduca; esporu<strong>la</strong>ción: Mayo- Julio. I. asturic<strong>en</strong>se (M. Laínz) M. Laínz Distribución: <strong>en</strong><strong>de</strong>mismo noroccid<strong>en</strong>tal ibérico (Prada, 1983, 1986). En <strong>Galicia</strong> se conocía <strong>de</strong>l límite surori<strong>en</strong>tal or<strong>en</strong>sano con Zamora (Gómez Vigi<strong>de</strong> et al., 1989), localidad a <strong>la</strong> que se han añadido reci<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te otras pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>la</strong>gunas <strong>de</strong> <strong>la</strong> verti<strong>en</strong>te gallega <strong>de</strong>l macizo montañoso <strong>de</strong> Trevinca-Sanabria (Romero et al., 2004 b). Ecología: <strong>la</strong>gunas perman<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> montaña, con escasas variaciones <strong>de</strong>l nivel <strong>de</strong>l agua a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong>l año. F<strong>en</strong>ología: hoja per<strong>en</strong>ne; esporu<strong>la</strong>ción: Agosto-Septiembre. I. fluitans M.I. Romero Distribución: <strong>en</strong><strong>de</strong>mismo estricto <strong>de</strong> <strong>Galicia</strong> <strong>de</strong> <strong>de</strong>scripción reci<strong>en</strong>te (Romero et al., 2004 a) al que correspond<strong>en</strong> <strong>la</strong>s citas previas <strong>de</strong> I. longissimum. Ecología: cauces fluviales <strong>de</strong> fondo ar<strong>en</strong>oso y aguas bi<strong>en</strong> oxig<strong>en</strong>adas (Romero & Amigo, 1995); resiste cortos períodos <strong>de</strong>scubierto <strong>de</strong> agua <strong>en</strong> el estío. F<strong>en</strong>ología: hoja per<strong>en</strong>ne; esporu<strong>la</strong>ción: Julio-Agosto. AGRADECIMIENTOS A Raquel Lesta (Universida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Santiago <strong>de</strong> Composte<strong>la</strong>) por su co<strong>la</strong>boración. Pablo Ramil Rego (Universida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Santiago <strong>de</strong> Composte<strong>la</strong>) facilitó el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> investigación. Ramiro Barreiro Pérez (Servizo Xeral <strong>de</strong> Microscopía <strong>El</strong>ectrónica - RIAIDT, Universida<strong>de</strong> <strong>de</strong> Santiago <strong>de</strong> Composte<strong>la</strong>) por su amable y paci<strong>en</strong>te co<strong>la</strong>boración durante <strong>la</strong>s sesiones <strong>de</strong> trabajo. Refer<strong>en</strong>cias bibliográficas Bañares, A., B<strong>la</strong>nca, G., Güemes, J., Mor<strong>en</strong>o, J.C. & Ortiz, S. (Ed.) (2004). At<strong>la</strong>s y Libro Rojo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Flora Vascu<strong>la</strong>r Am<strong>en</strong>azada <strong>de</strong> España. Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>para</strong> <strong>la</strong> Biodiversidad. Publicaciones <strong>de</strong>l O.A.P.N., Madrid. Berthet, P. & Lecocq, M. (1977). Morphologie sporale <strong>de</strong>s espèces françaises du g<strong>en</strong>re <strong>Isoetes</strong> L.. Poll<strong>en</strong> & Spores, 19: 329-359. Cook, C.D.K. (1983). Aquatic p<strong>la</strong>nts <strong>en</strong><strong>de</strong>mic to Europe and the Mediterranean. Bot. Jahrb. Syst., 103 (4): 539-582. Devesa, J.A. & Ortega A. (2004). Especies vegetales protegidas <strong>en</strong> España: p<strong>la</strong>ntas vascu<strong>la</strong>res. Ministerio <strong>de</strong> Medio Ambi<strong>en</strong>te, Publicaciones <strong>de</strong>l O.A.P.N., Madrid. Gómez Vigi<strong>de</strong>, F., García Martínez, X.R., Valdés- Bermejo, E., Silva-Pando, F.J. & Rodríguez Gracia, V. (1989). Aportaciones a <strong>la</strong> flora <strong>de</strong> <strong>Galicia</strong>, III. In: Gómez Vigi<strong>de</strong>, F., García Martínez, X.R., Valdés-Bermejo, E., Silva-Pando, F. J. & Rodríguez Gracia V. (Eds.), Sobre flora y vegetación <strong>de</strong> <strong>Galicia</strong>: 101-121. Consellería <strong>de</strong> Agricultura, Santiago. Greuter, W., Bur<strong>de</strong>t, H.M. & Long, G. (1984-1989). Med-Checklist, vol. 3. Conserv. & Jard. Bot. G<strong>en</strong>ève, G<strong>en</strong>ève. Hickey, R.J. (1986). Isoëtes megaspore surface morphology: nom<strong>en</strong>c<strong>la</strong>ture, variation, and systematic importance. American Fern. Journal, 76 (1): 1-16. Kott, L. & Britton, D.M. (1983). Spore morphology and taxonomy of <strong>Isoetes</strong> in northeastern North America. Can. J. Bot., 61:3140-3163. Molina, J.A. (2005). The vegetation for temporary ponds with <strong>Isoetes</strong> in the Iberian P<strong>en</strong>insu<strong>la</strong>. Phytoco<strong>en</strong>ologia, 35 (2-3): 219-230.