Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
fronis xeoba<br />
TiRvis municipalitetis yovelTviuri gamocema. <strong>#2</strong>, Tebervali, 2012. vrceldeba ufasod
TiRvis municipaliteti<br />
TiRvis (1933 wlamde oqonis, xolo 1933-1991 wlebSi znauris raioni) municipalitetSi<br />
Semavali teritoriis farTobia 140 kv. km., soflebis raodenoba _<br />
16, mosaxleoba _ 4940 kaci. mdebareobs Sida qarTlis vakeze, mdinare fronis<br />
napirebze, zRvis donidan 820 metrze.<br />
TiRvis municipaliteti Sedgeba Semdegi teritoriuli organoebisgan:<br />
1. avnevis (sof. avnevi)<br />
2. nulis (sof. nuli, arkneTi)<br />
3. TiRvis (sof TiRva, alibari, nabakevi, Sindara)<br />
4. axalSnis (sof. axalSeni, nedlaTi, xundisubani)<br />
5. lopnis (sof. oqona, zemo oqona, sunisi, tyisubani)<br />
6. oqonis (sof. oqona, zemo oqona, sunisi, tyisubani)<br />
ruseT-saqarTvelos omis dros avnevi sofel nulTan erTad osi separatistebisa<br />
da rusuli armiis erT-erTi pirveli samizne iyo da TiTqmis mTlianad<br />
ganadgurda.
TiRvis ð2<br />
municipaliteti<br />
TiRvis municipalitetis<br />
biujeti<br />
ð4<br />
mkacr zamTars<br />
siTbo sWirdeba<br />
sabocvre meurneoba<br />
axalsofelSi<br />
evrokavSiris sadamkvirveblo misia TiRvis<br />
municipalitetSi<br />
ð7<br />
separatizmis<br />
safrTxeebi<br />
ð10<br />
ð6<br />
ð5<br />
gulis wignakSi<br />
Cawerili<br />
sarCevi<br />
rogor aRniSnes<br />
21 wlis win<br />
osma<br />
separatistebma<br />
sabWoTa armiis dRe<br />
ð12<br />
ð8<br />
ð13<br />
mamuls<br />
unda vemsaxuroT<br />
Jurnali `fronis xeoba~<br />
TiRvis municipalitetis gamocema<br />
gamodis TveSi erTxel. vrceldeba ufasod<br />
Jurnali xelmZRvanelobs Tavisufali presis principebiT.<br />
redaqciis azri SesaZloa ar emTxveodes<br />
masalis avtoris azrs<br />
geno petriaSvili _<br />
evropis Cempioni da msoflio<br />
Cempionatis priziori ð14<br />
ð15<br />
avnevis monatreba<br />
Taobebis aRzrdaSi<br />
galeuli wlebi<br />
ojaxi qarTvelTan<br />
unda Semeqmna<br />
milocva<br />
mitovebuli taZrebi<br />
mrevls elian ð17<br />
Ria werili<br />
avnevis `literaturuli<br />
salonis~ wevrebs<br />
ð20<br />
oqonis xatis<br />
istoria<br />
ð23<br />
rogor davexmaroT<br />
depresiul avadmyofs?<br />
wina nomerSi gamoqveynebuli skanvordisa<br />
da gonebis savarjiSos pasuxebi<br />
ð25<br />
skanvordi<br />
avnevi -<br />
omamde da omis Semdeg<br />
ð19<br />
ð16<br />
ð21<br />
ð15<br />
poeziis erTi pwkari<br />
ð26<br />
ð27<br />
ð24<br />
redaqtori: rusudan maisuraZe<br />
teq.redaqtori: avTandil narimaniZe<br />
saredaqcio kolegia: xaTuna awkarunaSvili<br />
ia gegelaSvili<br />
redaqciis misamarTi: Tbilisi, daviT aRmaSeneblis gamz. 89/24<br />
tel.: 5 95 002771; 5 95 002750<br />
-3- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
TiRvis municipalitetis biujeti<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
TiRvis municipalitetis<br />
Semosulobebi<br />
dasaxeleba<br />
kodi<br />
2012 wlis<br />
biujeti,<br />
aTasi<br />
lari<br />
Semosulobebi 1 087.0<br />
Semosavlebi 1 1 087.0<br />
grantebi 13 1 082.5<br />
saxelmwifo biuje ti dan<br />
yo fili tran sferi<br />
gamo-<br />
133 1 082.5<br />
biujetiT gaTvalis wi nebuli<br />
transferebi<br />
1311 1 082.5<br />
sxva Semosavlebi 14 4.5<br />
Semosavlebi sakuTrebidan 141 4.5<br />
procentebi 1411 4.5<br />
org. kodi<br />
municipalitetis biujetis gadasaxdelebi<br />
dasaxeleba<br />
2012 wlis<br />
biujeti<br />
1 2 3<br />
sul<br />
TiRvis municipaliteti 1 629.1<br />
momuSaveTa ricxovnoba 59<br />
xarjebi 1 629.1<br />
Sromis anazRaureba<br />
473.1<br />
saqoneli da momsaxureba<br />
171.6<br />
subsidiebi<br />
200.0<br />
socialuri uzrunvelyofa<br />
191.7<br />
sxva xarjebi<br />
592.7<br />
0100<br />
warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli<br />
organoebi<br />
601.8<br />
xarjebi 601.8<br />
Sromis anazRaureba<br />
448.6<br />
saqoneli da momsaxureba<br />
135.2<br />
sxva xarjebi<br />
18.0<br />
0101 municipalitetis sakrebulo 189.0<br />
momuSaveTa ricxovnoba 14<br />
xarjebi 189.0<br />
Sromis anazRaureba<br />
145.0<br />
saqoneli da momsaxureba<br />
44.0<br />
0102 municipalitetis gamgeoba 368.1<br />
momuSaveTa ricxovnoba 40<br />
xarjebi 368.1<br />
Sromis anazRaureba<br />
303.6<br />
saqoneli da momsaxureba<br />
64.5<br />
0103 sarezervo fondi 18.0<br />
0104 sabanko momsaxurebis xarji 0.2<br />
0105 ofisis ijara 10.5<br />
0106<br />
maJoritari deputatis momsaxurebis<br />
xarji<br />
13.0<br />
-4-<br />
0107 auditoruli momsaxurebis xar jebi 3.0<br />
0400 Tavdacvis RonisZiebebi 25.4<br />
0500<br />
momuSaveTa ricxovnoba 5<br />
xarjebi 25.4<br />
infrastruqturis mSenebloba, reabilitacia<br />
da eqsplua ta cia<br />
585.2<br />
0502<br />
wylis, el. energiis da wyalgayvanilobis<br />
sistemis eqspluataciarekonstruqcia<br />
3.0<br />
0503<br />
wylis sistemis mowyoba, reabilitacia<br />
da eqspluatacia<br />
4.5<br />
0504<br />
infrastruqturuli proeqtebis dafinanseba<br />
100.0<br />
0505<br />
gare ganaTebis reabilitacia da<br />
eqspluatacia<br />
3.0<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa<br />
0507<br />
kom paq tur dasaxlebebSi sakanalizacio<br />
sistemebis reabilitaciarekons<br />
truq ciis RonisZiebebi<br />
15.0<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa<br />
0508<br />
kom paq tur dasaxlebebSi sacxovrebeli<br />
bi nebis saxuravebis reabilitaciis<br />
Ro nisZiebebi<br />
50.0<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa<br />
kom paqtur dasaxlebebSi sameurneo<br />
da niS nulebis saTavsoebis mowyoba<br />
0509 da mra valbiniani sacxovrebeli 409.7<br />
saxle bis kar-fanjrebis Secvla,<br />
0600<br />
iatakis re abilitacia da gamagrebiTi<br />
samu Sa oebi<br />
saganmanaTleblo RonisZiebebi 90.0<br />
0601 skolamdeli dawesebulebebi 90.0<br />
0700<br />
sportuli da kulturuli RonisZiebebi<br />
135.0<br />
0701 sportuli skolebi 35.0<br />
0702 sportuli RonisZiebebi 100.0<br />
0703<br />
kulturis dawesebulebis<br />
gaerTiane ba<br />
75.0<br />
0704<br />
kulturis RonisZiebebis dafinanseba<br />
10.0<br />
0705 axalgazrduli organizaciebi 5.0<br />
0800<br />
socialuri da jandacvis programa<br />
191.7<br />
0802<br />
gardacvlil veteranTa da devnil-<br />
Ta dakrZalvis xarjebi<br />
kompaqtur dasaxlebaSi mcxovrebi<br />
21.7<br />
0803<br />
dev nilTa ojaxebis zamTris sezonisaTvis<br />
saTbobi SeSiT uzrunvelyofa<br />
105.0<br />
0804<br />
erTjeradi daxmareba yovel axal-<br />
Sobilze<br />
24.0<br />
0805<br />
80 wlisa da 80 wels gadacilebul<br />
moxucTa socialuri daxmareba<br />
ded-mamiT obol (18 wlamde asakis)<br />
24.0<br />
0806 bavSvebze socialuri daxmarebis<br />
programa<br />
3.0<br />
0810 onkologiur avadmyofTa daxmareba 14.0
mkacr zamTars siTbo sWirdeba<br />
dila Rrubliani iyo, fifqebic uxvad<br />
cvioda, cioda, aseT amindSi saxlSi<br />
Tbilad savarZelSi jdomas araferi<br />
jobia. zamTris am civ dilas moxis-<br />
Si devnilebs TiRvis municipalitetma<br />
SeSa Cauta na.<br />
dev nilebisTvis SeSis mi wodebaze<br />
pi ra dad izrunes TiRvis municipalitetis<br />
sak rebulos Tavmj do marem<br />
re zo Wav WavaZem, deputatma emzar ge-<br />
laS vilma,<br />
gam gebelma<br />
gi orgi kapanaZem da<br />
gam geb lis moadgi lem<br />
ge nadi Cut keraSvilma.<br />
mu nicipalitetis warmo<br />
madgen lebma da de putat<br />
ma Se Sis daclaSi<br />
Ta vad mi iRes monawi leoba,<br />
dev nilebi am daxmarebiT<br />
ga xarebu le bi<br />
da kmayofilni iy vnen,<br />
Ti Toeul ma ojax ma 2 m3 Se Sa miiRo. ga na wi leba Si<br />
yvelam miiRo monawileoba,<br />
raTa ukmayofilo aravin<br />
darCeniliyo. moxisis<br />
Ca sax lebis mamasaxlisma<br />
nug zar siqturaSvilma<br />
pa tar-patara furcleb-<br />
ze Camowera mosaxleobis gvarebi da<br />
koteje bis nomrebi, romlebic yuTSi<br />
Cayares, Semdeg bavSvis daxmarebiT sa-<br />
TiTaod amoiRes da ganawilebul SeSas<br />
daalages, visi gvaric romel Se Saze<br />
amovidoda, is misi kuTvnili iyo, amitom<br />
pre tenzia aRaravis<br />
uCndebo da,<br />
ase Ti xerxis ga moyenebiT<br />
ba toni nugzari<br />
Ta vidan icilebs<br />
yo velgvar<br />
uk mayo filebas da<br />
uTanxmoebas. devnilebs<br />
SeSiT goris<br />
regionuli sam mar-<br />
T ve loc daexmara.<br />
isi ni madlobelni<br />
ari an batoni soso<br />
ka panaZisa.<br />
municipa li tetis<br />
war mo mad gen lebi<br />
sa bavSvo baR sac es-<br />
tumrnen,<br />
sa dac uC ve-<br />
ulod Tbi li ga re mo<br />
iyo, hqon daT sruliad<br />
axali inventari<br />
da uamravi saTamaSo bavSvebisaTvis,<br />
aq yvela pirobaa Seqmnili imisaTvis, rom<br />
bavSvebma Tavi Zalian kargad igrZnon.<br />
nana imerliSvili<br />
-5- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
sabocvre meurneoba axalsofelSi<br />
mtkvris gverdiT erTianad gadaTeTrebuli<br />
gza moCans, es gza axalsoflis<br />
devnilTa dasaxlebaSi midis, 19 Tebervals<br />
TiRvis municipalitetis warmomadgenlebi<br />
axalsofelSi devnilebs estumrnen,<br />
maT daaTvalieres axalsoflis sabocvre<br />
meurneoba, romelic arasamTavrobo organizacia<br />
`falim~ devnilebs (goCa pet riaSvils<br />
da giorgi sadRobelaSvils) sa-<br />
Cuqrad gadasca. maT unda moamravlon<br />
boc vrebi da momravlebis Semdeg mosaxleobas<br />
gaunawilon. bocverebi jer baWiebi<br />
arian da maTi wona ukve xuT kilograms<br />
Seadgens, isini daaxloebiT TxuTmet ki-<br />
evrokavSiris sadamkvirveblo misia TiRvis municipalitetSi<br />
TiRvis municipalitets evrokavSiris<br />
sadamkvirveblo misia estumra: sander<br />
amteruisi, volfgang Svarci da Tarjimani<br />
mzia gogua. damkvirveblebs ainteresebdaT<br />
yvelaferi: ra aSenda, romeli socialuri<br />
programebi SemuSavda, ra gvaqvs dagegmili<br />
da ra ukve Sesrulebuli da Tavmosawonebeli,<br />
ra gamogvivida da ra _ vera. ur-<br />
TierToba dialogis formatiT warimarTa<br />
da sakmaod saintereso gamodga. damkvirveblebs<br />
esaubrnen TiRvis municipalitetis<br />
sakrebulos Tavmjdomare baton revaz<br />
WavWavaZe da gamgebeli batoni giorgi kapanaZe.<br />
rodesac Catarebuli saqmianoba mo ikiTxes,<br />
batonma giorgim upasuxa:<br />
_ faqtobrivad 2-3 welia, rac Sesaxlebuli<br />
arian devnilebi da yvela obieqti<br />
saremonto gaxda, Cven mxolod axla<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-6-<br />
logramamde izrdebian. bocvrebisTvis mowyobilia<br />
patar-patara bunagebi.<br />
Cveni qveynis mTavroba, TiRvis municipaliteti<br />
da sxvadasxva arasamTavrobo<br />
organizaciebi yvelanairad zrunaven<br />
imaze rom, devnilebma rac SeiZleba ukeT<br />
igrZnon Tavi. isini cdiloben gauwion sxvadasxva<br />
saxis daxmareba, erTjeradi iqneba<br />
es Tu yovelTviuri, raTa martod ar<br />
igrZnon Tavi. Tumca erTze yvela Tanxmdeba,<br />
saukeTeso dro maSin daudgebaT, roca<br />
saqarTvelos aRarc devnili eyoleba da<br />
daxmarebac naklebad dasWirdeba.<br />
nana imerliSvili<br />
mogveca ufleba vawarmooT SesakeTebeli<br />
Tu samSeneblo samuSaoebi. adre ufleba<br />
ar gvqonda, Cven gagvekeTebina es saqme.<br />
mas Semdeg, rac prezidentis brZanebuleba<br />
gamovida, mosaxleobasTan SeTanxmebiT moviniSneT,<br />
sad ra iyo gasakeTebeli, zogan<br />
kanalizacia iyo wesrigSi mosayvani, zogs<br />
sasmeli wyali ar hqonda, zogan bunebrivi<br />
airia Sesayvani, zogs saxuravis Tu karfanjris<br />
Secvla sWirdeboda. daviwyeT<br />
amis gakeTeba.<br />
2012 wlidan SesaZlebeli iqneba ramdenime<br />
samuSaos mTlianad dasruleba,<br />
rad gan biujetSi Tanxebi sakmarisadaa<br />
gaTvaliswinebuli.<br />
damkvirvebeli: _ 2011 wels darCenili<br />
Tanxebi gadadis Tu ara Semdeg welSi?<br />
g. kapanaZe: _ diax, radgan proeqtebi<br />
faqtobrivad Semdgaria, Tanxa aris da
Cven adre gazafxulze SevudgebiT saqmes.<br />
gamocxaddeba tenderebi da... xalxi xSirad<br />
ver xvdeba, ratom maSinve ar viwyebT muSaobas.<br />
adre 50 000 laris farglebSi pirdapiri<br />
molaparakebiT SeiZleboda muSaoba<br />
dagvewyo. bolo erTi welia ufleba aRara<br />
gvaqvs. unda gamocxaddes tenderi da<br />
mxolod am tenderSi gamarjvebuls aqvs<br />
ufleba Seasrulos samuSao.<br />
damkv.: sakmaod didi proeqtebi gqoniaT.<br />
g.k.: sxvaTa Soris, patara proeqtebze<br />
mSeneblebs uWirT tenderze Semosvla.<br />
evrokavSiris damkvirveblebma ganixiles<br />
yvela proeqti, gansakuTrebiT, suramisa<br />
da xaSuris, ikiTxes, ratom gadawyda<br />
maincdamainc saTavsoebis mSenebloba.<br />
revaz WavWavaZe: esec xalxis survilidan<br />
momdinareobs. devnilebi Sesaxlebuli<br />
arian mxolod sacxovrebel farTebSi. gaTvaliswinebuli<br />
ar iyo sakuWnao, sardafi.<br />
amitom produqtebis maragi, sxvadasxva<br />
nivTebi, qilebi _ yvelaferi sawolebis<br />
qveS aqvT moTavsebuli. mosaxleobam iTxova<br />
saTavsoebis mSenebloba. maTi farTobi<br />
12 m 2 iqneba.<br />
damkv.: gasagebia. batonebo, Cveni viciT,<br />
rom xaSuris <strong>#2</strong>-e sabavSvo<br />
saxlSi gafuWebuli iyo kanalizacia.<br />
Cven miviReT ori<br />
sawinaaRmdego Tvalsazrisi<br />
SekiTxvaze, Tu ratom ar Sesrulda<br />
es samuSao. koordinatorma<br />
Tqva, rom devnilebma<br />
ar miiRes muSebi, xolo<br />
devnilebma gviTxres, rom<br />
mSeneblebma mxolod daaTvalieres<br />
da wavidneno.<br />
r.W.: mogaxsenebT. mSeneblebma<br />
marTlac daaTvalie<br />
res obieqti, rac, dame-<br />
Tan xmebiT, kidec unda<br />
ga ekeTebinaT. asulebi iyvnen<br />
ze da sar Tulze, saida nac<br />
un da Ca moetarebinaT sa kana<br />
lizacio mili qveda sar-<br />
Tul ze, risi uflebac qveda<br />
sar Tulis mobinadrem aRar misca. amitom<br />
wa vidnen mSeneblebi.<br />
g.k.: Zalian cudadaa danawilebuli<br />
oTa xebi. maRla macxovreblis abazana-tualeti<br />
mdebareobs dabliTa mobinadris sa-<br />
Zinebelze da sakanalizacio mili gadis<br />
sa Zinebel oTaxSi, rac Zalian mouxerxebelia.<br />
damkv.: axla rogor iqneba maTi saqme?<br />
g.k.: mobinadreebTan Catarda molaparakeba,<br />
yvelaferi SeTanxmebulia. axla<br />
zamTarSi am samuSaoebis Catareba mobinadreebsac<br />
eZnelebaT. mogexsenebaT sicive-<br />
Si, areuloba; amitom martSi gamocxaddeba<br />
axali tenderi da axla iq kanalizaciac<br />
gakeTdeba da kar-fanjrebic.<br />
damkv.: devnilebi gveubnebian, rom Tqven<br />
iq xSirad dadixarT da esaubrebiT. rodis<br />
iyaviT bolos suramsa da xaSurSi?<br />
r.W.: seqtemberSi. ise ki iq mamasaxlisebi<br />
gvyavs, romlebic sistematiurad dadian<br />
TaTbirebze da mosaxleobis ambavs gvacnoben.<br />
axla saaxalwlod saCuqrebiT mivdivarT<br />
iq.<br />
damkv.: vin da rogor miiRebs am sa-<br />
Cuqrebs?<br />
g.k.: saCuqrebs miiRebs TiRvis municipalitetis<br />
mosaxleoba, 900 bavSvi 1-dan 18<br />
wlamde. axalsofelsa da moxisSi miiReben<br />
sabavSvo baRebSi. es ori baRi axali<br />
aSenebulia da axlaxans daiwyo funqcionireba.<br />
am saqmeSi afxazeTis saqvelmoqmedo<br />
humanitaruli centri dagvexmara.<br />
damkv.: Tqvenma municipalitetma Tu miiRo<br />
raime monawileoba?<br />
r.W.: Cven SevuZineT eleqtroteqnika,<br />
ave ji, uzrunvelvyofT orjeradi kvebiT,<br />
Cveni municipaliteti ixdis TanamSro mel-<br />
Ta xelfasebs, amdenad, sabavSvo baRi ufasoa.<br />
damkv.: es metad saintereso da mniSvnelovania.<br />
Tqvens municipalitets rogor<br />
ericxeba Tanxa mTavrobidan, raime daxmare-<br />
-7- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
as xom ar Rebulobs damatebiT?<br />
r.W.: Tanxebi mosaxleobis raodenobis<br />
mixedviT gvericxeba...<br />
damkv. _ anu igive kanoniT iRebs gori,<br />
marneuli...<br />
r.W. _ diax, magram maT sxva Semosavlebic<br />
aqvT. rac Seexeba daxmarebas, Tavad<br />
mosaxleoba Rebulobs suladobis mixedviT<br />
SeRavaTebs eleqtroenergiisa<br />
da gazis gadasaxadze.<br />
sxvaTa Soris, CvenTan<br />
So ba dobam moimata, gardacvalebas<br />
gadaaWarba,<br />
sam ojaxSi gvyavs tyupebi.<br />
gvyavs saukunes miRweuli<br />
qalbatonic.<br />
damkv. _ Tqveni municipaliteti<br />
erT-erTi yvelaze<br />
Zlieri da janmrTeli yofila<br />
(RimiliT).<br />
gvainteresebda, Tu gqondaT<br />
gamaxvilebuli yu rad-<br />
Reba e.w. samxreT oseTSi<br />
mimdinare arCevnebze?<br />
g.k.: Tvalyurs, ra Tqma<br />
un da, vadevnebdiT. Tumca<br />
Cven Tvis mniSvneloba ara<br />
hqonda, vin gaimarjvebda,<br />
radgan is aucileblad ruseTidan iqneba<br />
marTuli. ise ki, winaswar vgrZnobdi, rom<br />
es arCevnebi eqscesebis gareSe ar Caivlida.<br />
separatizmi (laT.<br />
separatus _ gamoyofili,<br />
gancalkevebuli) _ iseTive<br />
Zveli movlenaa,<br />
rogorc saxelmwifo da<br />
saxelmwifoebrioba da<br />
arseboba maT uwevT tandemSi.<br />
igi warmoadgens<br />
erov nuli umciresobebis<br />
miswrafebas erTiani<br />
saxelmwifosgan gamoyofisken da ara marto<br />
erovnuli umciresobebisa, radgan aris<br />
SemTxvevebi, rodesac monoeTnikur saxelmwifoSi<br />
igive eris nawili miiswrafvis<br />
gancalkevebisken. amis naTeli magaliTia<br />
taivanuri separatizmi, rodesac XX s-is<br />
40-ian wlebSi Can kaiSis meTaurobiT Cin-<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-8-<br />
vfiqrob, molaparakebas imitom dasTanxmdnen,<br />
rom ruseTi mixvda, winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />
saqarTveloSi SeiZleba devnilebis<br />
axali talRa migveRo, magram axla ukve<br />
osebisa, maTi, vis gamoc omi moxda...<br />
damkv.: Cveni mandatis mixedviT Cvens<br />
misias aqvs ufleba msgavsi dakvirvebis<br />
Catarebi sa afxazeTsa da cxinvalSi, rasac,<br />
samwuxarod, ver vaxorcielebT.<br />
yvelaferi es Zalian sainte resoa, davelodoT<br />
marts.<br />
separatizmis safrTxeebi<br />
urma kunZulma taivanma damoukidebloba<br />
gamoacxada.<br />
dRevandel msoflioSi bevrs laparakoben<br />
terorizmze, bolo dros ki Tavi<br />
iCina Sua saukuneebisaTvis damaxasiaTebelma<br />
iseTma movlenam, rogoric aris mekobreoba.<br />
magram ratomRac TiTqmis ar axseneben<br />
aranakleb, da xSir SemTxvevaSi ki<br />
msoflio wesrigisaTvis ufro saSiS movlenas,<br />
iseTs, rogoric aris separatizmi.<br />
raRa Tqma unda, terorizmi sakmaod saSiSi<br />
da araprognozirebadi movlenaa, magram<br />
separatizmic xom aranakleb saxifaToa kacobriobisaTvis,<br />
romelsac SeuZlia gamoiwvios<br />
msoflio masStabis destabilizacia<br />
da qaosi, da amdenad, masTan brZola<br />
iseTive daundobeli unda iyos, rogorc<br />
terorizmTan.
unda iTqvas, rom es problema ar aris<br />
mxolod patara qveynebis problema da<br />
tkivili. is SeiZleba Seexos da xSir Sem-<br />
TxvevaSi ukve Seexo bevr did, ekonomikurad<br />
da samxedro-politikuri TvalsazrisiT<br />
Zlier saxelmwifos. maT ricxvs<br />
miekuTvnebian kanada, romelsac sakmaod<br />
didi xania, awuxebs frangulenovani kvebekis<br />
problema, romelic TiTqmis yovel<br />
wels ayenebs sakiTxs kanadidan gamoyofis<br />
Taobaze. es Tema SigadaSig iCens Tavs<br />
dResac. aranakleb mZafri iyo da dResac<br />
wamoyofs xolme Tavs baskuri separatizmi<br />
espaneTSi, korsikuli _ safrangeTSi,<br />
Crdilo-irlandiuri _ did britaneTSi.<br />
am bolo dros igive did britaneTSi damoukideblobaze<br />
alaparakdnen SotlandiaSi,<br />
sadac es sakiTxi referendumze unda<br />
gaitanon. separatizmi gadauWrel problemad<br />
rCeba indoeTSi _ qaSmiris StatSi,<br />
TurqeTSi _ qurTuli separatizmi da mravali<br />
sxva.<br />
CemTvis sakmaod gaugebaria da miuRebeli,<br />
xolo saxelmwifosTvis ki saziano,<br />
mosazreba imis Taobaze, rom qveyanas<br />
unda hqondes Zlieri ekonomika da<br />
misgan gamoyofas ar moiTxoven, xolo Tu<br />
gamoeyo vinme romelime saxelmwifos, es<br />
provinciebi daubrundebian mas, Tu am saxelmwifos<br />
ekonomika gaZlierdeba ise, rom<br />
separatistebi `moixiblebian~ cxovrebis<br />
doniT am saxelmwifoSi. magram ra vqnaT,<br />
Tu separatistebi ar `moixiblnen~ Cveni<br />
ekonomikiT? sad velodoT maT mosawon<br />
maRal cxovrebis dones? am logikiT yvela<br />
ekonomiurad susti saxelmwifo unda<br />
daiSalos, xolo Zlier qveynebSi separatizmi<br />
ar unda arsebobdes. magram igive<br />
kanadisa da didi britaneTis magaliTze<br />
vxedavT, rom ekonomiurad Zlier qveyneb-<br />
Sic gadauWrelia es problema.<br />
separatizmis erT-erT mizezad SeiZleba<br />
CavTvaloT mcire eTnosebis egzistencialuroba.<br />
Tumca gamoyofis, gancalkevebis<br />
survilma, piriqiT, maTi TviTgadarCena<br />
SesaZloa kiTxvis niSnis qveS daayenos,<br />
radgan calke, damoukideblad arseboba<br />
patara, mcirericxovani eTnikuri jgufebisaTvis<br />
sakmaod Zneli iqneba.<br />
magram mTavari, rac asazrdoebs separatizms,<br />
gansakuTrebiT postsabWoTa<br />
sivrceSi, es aris ruseTis mier mcire eTnikuri<br />
jgufebis waqezeba sxva qveynis<br />
teritoriebze. xSir SemTxvevaSi im respublikebSi,<br />
sadac separatistulad ganwyobil<br />
mosaxleobas gaaCnia avtonomiuri<br />
warmonaqmni. swored es gaxda imis mizezi,<br />
rom saqarTvelos avtonomiebze zemoqmedeba<br />
ufro gauadvilda ruseTs 90-iani<br />
wlebis dasawyisSi, da ver SeZlo miznis<br />
miRweva am kuTxiT estoneTsa da litvaSi,<br />
sadax ruseTs ar hqonda dasayrdeni avtonomiebis<br />
saxiT, miuxedavad imisa, rom am<br />
qveynebSi sakmaod didi iyo e.w. rusulenovani<br />
mosaxleoba (maT Soris latviaSic).<br />
rodesac saqarTveloSi daiwyo erovnul-ganmaTavisuflebeli<br />
moZraoba 80iani<br />
wlebis bolos da 90-iani wlebis dasawyisSi<br />
saqarTvelos damoukideblobis<br />
moTxovniT, es sakmaod aRizianebda Cveni<br />
avtonomiebis, im dros ukve separatistulad<br />
ganwyobil mosaxleobas _ afxazebs<br />
da osebs.<br />
maxsovs, 1989 wlis bolos cxinvalis<br />
me-6 saS. skolis erT-ert pedsabWos sxdomaze,<br />
romelsac mec veswrebodi, rogorc<br />
am skolis TanamSromeli _ viyavi direqtoris<br />
moadgile aRmzrdelobiT dargSi,<br />
-ismoda aseTi replikebi, rom `Tu saqarTvelos<br />
aqvs ufleba da survili sabWoTa<br />
kavSiridan gamosvlisa, ratom ar aqvs<br />
samxreT oseTs ufleba gamoeyos saqarTvelos?~<br />
swored im periodSi daiwyo maSindeli<br />
sabWoTa suk-is mier dafinansebuli<br />
se paratistuli moZraoba e.w. samxreT oseTSi,<br />
romelsac saTaveSi Caudga fulisa<br />
da kargi cxovrebis moyvaruli, samxreT<br />
oseTis saxelmwifo pedagogiuri institutis<br />
leqtori, bunebiT avantiuristi, alan<br />
CoCievi. ruseTis mier waqezebulma osurma<br />
separatizmma mizans miaRwia. ufro metic,<br />
2008 wlis rusuli agresiis Semdeg ruseTis<br />
xelisuflebam scno samxreT ose-<br />
Tisa da afxazeTis damoukidebloba da<br />
mo axdina maTi teritoriebis okupacia _<br />
XXI saukunisaTvis gaugonari da msoflio<br />
TanamegobrobisaTvis miuRebeli imperialisturi<br />
qmedeba. aseTi ram SesaZloa aetana<br />
msoflios XX saukunis Sua wlebSi, rodesac<br />
iseTma didma saxelmwifom, rogoric<br />
CineTia, 1959 wels moaxdina mezobeli tibetis<br />
okupacia, magram dRevandel msoflioSi<br />
ruseTis es qmedeba yovelgvar zRvars<br />
gascda, miTumetes msoflio samarTlis<br />
dacvis Taobaze cinikuri gancxadebebis<br />
fonze ruseTis xelmZRvanelobis mier.<br />
rodesac vlaparakobT ruseTis mier<br />
separatizmis inspirirebaze mezobel qveynebSi<br />
_ unda gavixsenoT, rom maT waaqezes<br />
dnestrispirelebi da gagauzebi moldovaSi,<br />
mTiani yarabaxi azerbaijanSi, iyo<br />
mcdeloba yirimSi separatizmis gaRvivebisa<br />
_ ar unda dagvaviwydes, rom rusebi am<br />
-9- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
xalxebis separatistul gamosvlebs naTlavdnen,<br />
rogorc maT erovnul-ganmaTavisuflebel<br />
brZolas viTomda dampyrobeli<br />
qveynis winaaRmdeg (gaxsovT, albaT,<br />
saqarTvelos moxsenieba mcire imperiad<br />
akademikos saxarovis mier, rac umalve<br />
aitaces osma da afxazma separatistebma).<br />
magram rodesac CeCneTSi CeCenma xalxma<br />
daiwyo brZola TviTgamorkvevisa da damoukideblobisaTvis,<br />
ruseTis xelisuflebam<br />
da maTTan unisonSi myofma rusulma<br />
masmediam es Tavisuflebis moyvaruli<br />
xalxi banditebad, teroristebad da separatistebad<br />
monaTles, anu, Tu Sens qveyanaSi,<br />
am SemTxvevaSi ruseTSi, vinme iTxovs<br />
damoukideblobas, is banditia, teroristi<br />
da separatisti, da SegiZlia mis winaaRmdeg<br />
jari gamoiyeno, xolo Tu saqarTvelo-<br />
brmas hkiTxes, rasa Civixar da orTav<br />
Tvalis sinaTlesao. asea Cveni saqmec.<br />
saubari razec ar unda daviwyoT, bolos<br />
mainc Cvens miwa-wyals vubrundebiT; Cvens<br />
ezo-kars, Zvel mezoblebs vixsenebT da<br />
dardiT gasivebul gulebs kidev ufro<br />
visivebT. mavani ityvis, an Tqvens Tavebs<br />
ras erCiT, an _ sxvebsao?! ex, mavanma ra<br />
icis, rom es naRveli TaflSia azelili<br />
da isea Cabudebuli Cvens yofaSi. iqneba<br />
isic ikiTxos, es Tafli da naRveli raRa<br />
dardubalaao? raRaa da, Tafli isaa _<br />
raca gvqonda, riTic Tavi mogvqonda, rac<br />
gviyvarda, rac gvaxarebda, razec fesvebiT<br />
viyaviT moWidebulni. naRveli kidev _<br />
yvelafer amis dakargva da masze dardia.<br />
kacebic imitom gvqvia, mamakacebi da dedakacebi,<br />
rom arc is Tafli daviviwyoT da<br />
arc masze dardi da naRveli SevwyvitoT.<br />
maxsovrobis naRverdals suli vuberoT<br />
da dabrunebamde sxva yvelaferTan erTad<br />
am mogonebebiTac visuldgmuloT...<br />
Tebervalia. aseTi uxvTovliani da<br />
mkacri zamTari karga xania ar gvqonia. ma-<br />
Sin ki, maSinac ase iyo _ 1991 wlis TebervalSi.<br />
Tovls daefara avnevica da nulic.<br />
aba, soflisTvis Tovli ra gasakviria, an<br />
Tovls vin Seepueba? xalxic Cveulebriv<br />
midi-modioda da wyalze dasarwyulebad<br />
gamoyvanil saqonelsac mohkravdiT Tvals,<br />
mamalic yioda da ZaRlic yefda, magram<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-10-<br />
Si, moldovaSi an sxvagan xdeba igive, maSin<br />
is xalxi TavisuflebisaTvis mebrZolia<br />
da saWiroebs ruseTis mfarvelobas.<br />
rusuli imperiuli azrovneba ganagrZobs<br />
arsebobas. amitomac iyo, rom v.<br />
putinma ssrk-s daSlas uwoda `udidesi<br />
masStabis geopolitikuri katastrofa~. me<br />
ki vityodi, rom ssrk-s daSla iyo udidesi<br />
masStabis geopolitikuri kanonzomiereba.<br />
raRa Tqma unda, msoflio icvleba,<br />
icvleba ukeTesobisken. is aRar Seegueba<br />
aranair okupacias, visganac es ar momdinareobdes.<br />
saqarTveloSi aSkaraa rogorc<br />
ekonomikuri, aseve socialur-politikuri<br />
winsvla da es yovelive, RmerTis wyalobas-<br />
Tan erTad, gvafiqrebinebs, rom Cveni qveynis<br />
gamTlianeba ar aris Sori perspeqtiva.<br />
guram SerazadiSvili<br />
rogor aRniSnes 21 wlis win osma<br />
separatistebma sabWoTa armiis dRe<br />
ugemurad, undomlad. soflebs raRac aklda,<br />
raRac mniSvnelovani, mTavari. is _<br />
visTvisac vcocxlobT, visTvisac gvinda<br />
mTeli qveyana da vinc mTeli qveynisTvis<br />
gvinda... diax, sofelSi ar Candnen isini,<br />
visac yvelaze metad uxariaT Tovlica da<br />
zamTaric. uromliTodac yvelafers irgvliv<br />
TovliT dafaruli adgili erqva da<br />
ara sacigao ferda Tu sagundao moedani.<br />
bavSvebi ar Candnen. maT mxiarulebasa<br />
da Jivil-xivils moklebuli skola,<br />
sabavSvo baRi, Tu ubralod gza da or-<br />
Robe, sulac mTeli sofeli gamoyruebul<br />
berikacsa hgavda, romelsac Tvalic uWris,<br />
gonebac, magram smeniT ki aRaraferi esmis.<br />
1991 wlis TebervalSi osi eqstremistebis<br />
tyviebs garidebulma Cvenma bavSvebma<br />
pirvelad gamoscades xiznoba. mere<br />
_ ki, mere araerTxel gagviridebia saSiSroebas<br />
ramdenime dRiT, oriode kviriT,<br />
ori TviT _ ara umetesiT! ho, soflidan<br />
modiodnen, magram isev brundebodnen...<br />
vambobdi: ubavSvebod darCenil sofels<br />
Sublis Rarebze dasCneoda daZabuloba,<br />
mzera gamkacreboda, erTi mizani<br />
etyoboda mis yovel moZraobas. dalocvili,<br />
dablob adgilas gaSliliyo, fronis<br />
piras, da garSemortymuli mTebidan moTvalTvale<br />
osebis samizned gamxdariyo. osuri<br />
soflebiT garemoculi zurgi zurgs<br />
miyrdnobili avnevi da nuli saSiSroebas
mainc ar egueboda, mimosvlas ar wyvetda.<br />
mkiTxvelo, Tuki iseTi vinmec kiTxulob<br />
am Jurnals, vinc arc Cvens mxareSi yofilxar<br />
da arc Cveni maSindeli namdvili<br />
yofa ici, minda agixsna da am striqonebs<br />
moxlod SenTvisa vwer; vinZlo warmoidgino<br />
ori qarTuli sofeli WaliT gamoyofili<br />
erTi meoresgan, wlebis ganmavloba-<br />
Si am WaliT ukavSirdebodnen erTmaneTs,<br />
radgan mTavari gza xelisgulze edoT<br />
garSemo osebiT dasaxlebul frinevs, velebs,<br />
wunars, tilianas, didmuxasa da mugueTs.<br />
rao, qarTulma saxelebma xom ar<br />
Segacbuna? saxelebiRa SerCaT am soflebs<br />
qarTuli da vai, rom bolomde isic aRar.<br />
gza, romliTac avnevi da nuli `danarCen<br />
saqarTvelos~ unda dakavSireboda,<br />
swored am osur soflebze: didmuxasada<br />
muguTze gadioda, am gzas bevri siave<br />
axsovs. bevrjer SeiReba is qarTvelTa<br />
sisxliT.<br />
ase iyo maSinac. 1991 wlis 23 Tebervlis<br />
RamiT xalxi tragikulma ambavma SeZra.<br />
nulSi momaval spartak petriaSvilis<br />
manqanas moulodnelad osebis SeiaraRebuli<br />
jgufi gadaudga da cecxli gauxsna.<br />
mZRoli ar daibna da swrafi svliT<br />
scada Tavis daRweva, magram umsxverplod<br />
am ambavs ar Cauvlia. daiRupa nuleli nodar<br />
toroSeliZe. spartakma avnevamde ki<br />
amoaRwia, magram misi manqanis Semxedvare,<br />
kaci ver warmoidgenda, rom iq vinme tyvias<br />
gadaurCeboda.<br />
inaTla Tu ara, avnevelebis jgufi<br />
gzis dasaTvaliereblad wavida, ragan RamiT<br />
srolis xma isev ismoda. cota xanSi<br />
sof lidan moSorebiT SeniSnes gzidan gadabrunebuli<br />
msubuqi manqana, romelSic<br />
aR moCnda mokluli avneveli goCa siqturaSvili.<br />
es ukve 23 Tebervlis Ramis meore<br />
msxverpli iyo. egonaT is koSmaruli Rame<br />
amiT dasruldeboda, magram mogvianebiT<br />
isic gaxda cnobili, rom swored am gzaze<br />
tyved aiyvanes sofel nulis sabWoTa<br />
meurneobis direqtori beglar kasraZe<br />
(romelic sastiki wamebis Sedegad mogvianebiT<br />
gardaicvala) da qarTveli milicielebi.<br />
sanam xalxi Tadarigs daiWerda, raTa<br />
micvalebulTaTvis epatrona, muguT-didmuxis<br />
mxridan kvlav srola atyda, ramdenime<br />
xans gagrZelda da... kvlav daWrilebi<br />
da gardacvlilebi. osebis SeiaraRebulma<br />
jgufma avnevidan mimavali msubuqi avtomanqana<br />
dacxrila. manqanaSi isxdnen avnevis<br />
mkvidrni: xalaZe zura, eldar da<br />
zura daviTiZeebi da alika kacelaSvili.<br />
isedac wkipze Semdgari xalxisaTvis es<br />
ambavi cecxlze navTis dasxmas udrida.<br />
soflis avtobuss (mZRoli Savleg kapanaZe)<br />
fanjrebis mxridan qviSiT savse<br />
tomrebi Semouwyes da daWrilebisa da<br />
micvalebulebisTvis gaamzades. ramdenime<br />
axalgazrda ki satvirTo manqanis sabargulze<br />
moTavsda da muguTisken daiZra.<br />
avnevelebs muguTis mosazRvred mcxovrebi<br />
dvanelebic CamoeSvelnen. am daxmarebam<br />
sulze mouswro tyviis qar-cecxlSi moyolilebs...<br />
24 Tebervlis jojoxeTi amiT ar dasrulebula.<br />
sofeli mTeli dRis manZilze<br />
yumbarTmtyorcnebidan ibombeboda. daWrils<br />
daWrili miemata, daRupuls _ daRupuli.<br />
sasikvdilod daWrili milicielis,<br />
gia mosiaSvilis dasaxmareblad pirveli<br />
adgilobrivi macxovrebeli yaraman durgliSvili<br />
gaiqca. samwuxarod, mtris yumbaram<br />
isic imsxverpla.<br />
24 Tebervals mtris tyviam sicocxle<br />
mouswrafa TanasoflelTa dasaxmareblad<br />
wasul mahmud durgliSvils da ruisel<br />
da urbnisel vaJkacebs Salvasa da gogitas.<br />
mZimed daiWrnen eldar daviTiZe, mamuka<br />
durgliSvili, vaso siqturaSvili.<br />
daRupulebs ojaxebi darCaT, col-Svili,<br />
ded-mama, da-Zma.<br />
mahmudi da goCa _ ori axalgazrda<br />
erT dRes dakarga sofelma, erT dRes<br />
gaasvena, erTad dakrZala, gverdi-gverd.<br />
wlebis manZilze ar Camqrala meuRleebisa<br />
Tu Svilebis xeliT danTebuli sanTeli<br />
maT saflavze. Tavadac sanTeliviT TiTo<br />
Svili darCaT. qveynis sasaxelod daizardnen<br />
nika, nino, vefxia (nodar toroSeliZis<br />
vaJi). umamod darCenilma Svilebma<br />
axla maTi saflavebic dahkarges...<br />
RmerTo, erT muStad Segvkari, gagvaer-<br />
Tiane eri da beri, gza gviCvene, gza, romli-<br />
Tac Cvens wminda taZarSi davbrundebiT.<br />
rusudan maisuraZe<br />
-11- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
gulis wignakSi Cawerili<br />
TiTqmis ori weli gavida 2008 wlis<br />
avadmosagonari agvistodan. am drois ganmavlobaSi<br />
erTi wuTic ar yofila Cems<br />
sofelze, Cems saxlze ar mefiqros.<br />
vSli gulis wignaks da Cems Tvalwin<br />
kvlav cocxldeba 2008 wlis agvistos<br />
tragikuli movlenebi. kadri kadrs misdevs<br />
da me isev iq var Cems sofelSi, Cems saxlSi.<br />
1 agvisto<br />
RmerTo, ra zafxulia. didi xania Cems<br />
sofelSi aseTi sicxe aRar yofila. am autanel<br />
sicxes Tavs mxolod mdinareze Tu<br />
daaRwev. Cemi patara mdinare, patara frone...<br />
yvelaze Rrmad Tu Sexval, SeiZleba<br />
muxlebamde mogwvdes.<br />
magram am sicxeSi am kamkama da patara<br />
wyalSi Cawola Tavs samoTxeSi gagrZnobinebs.<br />
miyvars Cemi frone, Tu Cavedi wyalSi<br />
mere miWirs masTan ganSoreba, dilidan saRamomde<br />
iq var, amitomac Semarqves megobrebma<br />
selapi. roca wyarosaviT civi da ankara<br />
wylidan amovdiodi, gavwvebodi mzis gan<br />
gaxurebul qvebze da cotas wavu Zinebdi.<br />
rodesac srulad gavSrebodi, swo red ma-<br />
Sin amiwvavda gverdebs mze, wamovvardebodi<br />
da iqve akaciis CrdilSi gadavinacvlebdi,<br />
wamovwvebodi da vagrZelebdi Zils. gaRvi-<br />
Zebuli isev wyalSi Cavdiodi da ase grZeldeboda,<br />
vidre ar momwyindeboda da Sim-<br />
Sili ar Semawuxebda. Sin misuli sadils<br />
swrafad SevWamdi da ukve saRamo dgeboda.<br />
iwyeboda sofel avnevis Ramis cxovreba:<br />
_ fexburTi, qalbatonebo da batonebo, mini<br />
fexburTi axal, xelovnur stadionze,<br />
romelzec mudam dRe iyo oTxi uzarmazari<br />
~proJeqtoris` wyalobiT.<br />
saxlSi gvian mivedi, sasiamovnod daRlili<br />
da dameZina, Zalian Rrmad CameZina.<br />
2 agvisto<br />
daaxloebiT pirveli saaTi iqneboda,<br />
roca gameRviZa. Cemi Tavis gamkvirveboda,<br />
ase `adre~ arasdros avmdgarvar fexze mTeli<br />
zafxulis ganmavlobaSi. zafxuli xom<br />
skolis periodSi moklebuli siamovnebis<br />
asanazRaurebeli droa, gana ra aris Zili<br />
SuadRemde, Tu ara uzomo siamovneba?.. miyvars<br />
zafxuli... zafxulSi Tavi Citi mgonia,<br />
romelic frTebgaSlili Tavisuflad<br />
dafrinavs garTobisa da siamovnebis morevSi.<br />
aseTi pozitiuri fiqrebiT gaJRenTili<br />
gavedi ubnis `birJaze~ `cisternis~ qveS<br />
rom aris, ai im `birJaze~. es sofel avn-<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-12-<br />
evis yvelaze avtoritetuli da yvelaze<br />
gavleniani `birJaa~. am birJaze ikribeba<br />
yvelaze bevri adamiani. am birJaze wydeba<br />
yvela saWirboroto problema, amisTvis<br />
did madlobas vuxdiT Cems mier egreTwodebul<br />
`birJavikebis~ uxucesTa sabWos. sab-<br />
Wos wevrebis saxelebi aRar maxsovs, an ar<br />
vici. RmerTo, ra didia es birJa, RmerTo, ra<br />
lamazia is, or naZvs Sua Camdgari uzarmazari<br />
magida. orive mxridan skamebiT, magram<br />
maT ufro fexebis dasalagebelis funqcia<br />
aqvs, radgan yvela pativcemul `birJaviks~<br />
mxo lod magidaze jdoma ekadreba. avnevSi<br />
ki yvela pativcemuli `birJavikia~ patara<br />
bavSvebis CaTvliT.<br />
aqedan gamomdinare uamravi `birJaviki~<br />
iyris Tavs magidaze da yvela maTgani cdilobs<br />
datovos oTxi uzarmazari ficrisgan<br />
SeWedil, gamoWedil, gamoTlil da awyobil<br />
magidaze Tavisi kvali. amitom magidaze<br />
SexvdebiT uamrav warweras, warwerebis umravlesoba<br />
danis wveriT an lursmniT aris<br />
amokawruli naZvis oTx uzarmazar ficarze.<br />
mec mergo bedniereba da Tavmomwoned<br />
magidis kuTxeSi didi asoebiT davwere Cemi<br />
Semoklebuli saxeli `gao~. namdvilad bednierebaa.<br />
minda giTxraT, rom am `birJam~ imdenad<br />
gauswro dros, rom `karti~ ufro inteleqtualurma<br />
TamaSebma SaSma, Wadrakma da xandaxan<br />
nardmac Secvala. es Zlier uwyobda<br />
xels momavali Taobis gonebriv ganviTarebas.<br />
moxucebi didi siamovnebiT aswavlidnen<br />
patarebs Wadraksa da sxva TamaSebs. me<br />
papaCemis mier viyavi ganswavluli Wadraksa<br />
da SaSSi, amitom `birJis~ `axalgazrdul<br />
Wadrakis ligaSi~ pirveli viyavi. es CemTvis<br />
didi pativi iyo da aris.<br />
dRes 2 agvistos gadavwyvite, kidev<br />
erTxel gamemyarebina Cemi Cempionis saxeli<br />
da Wadrakis saTamaSod `birJaze~ gavedi.<br />
Soridanve Sevatyve, aSkarad saintereso<br />
Temaze saubrobdnen da nabijs avuCqare.<br />
iq misulma xmamaRla vTqvi, _ aba biWebo,<br />
axali ra aris? am kiTxvis gagonebaze Cemi<br />
megobari erTi nabijiT gamoeyo sxva danar-<br />
Cenebs da daiwyo...<br />
gamTeniisas nuli daubombavTo (es sofeli<br />
Cemi soflis mezobladaa da TiTqmis<br />
zed aris mobmuli). rodesac es sityvebi<br />
gavige, CemSi yvelaferi pozitiuri gaqra.<br />
SiSiT ar SemSinebia, 18 wlis ganmavlobaSi<br />
yovel zafxuls xdeboda patar-patara Setakebebi,<br />
SeCveuli viyavi amas. es yvelaferi<br />
me da mTelma sofelma morig provokaciad
CavTvaleT (provokacia _ CvenSi am termins<br />
xSirad xmaroben).<br />
es provokacia cotaTi gansxvavdeboda<br />
sxva danarCenebisgan, ufro kargad momzadebuli<br />
da kargad SeiaraRebuli iyo. xalxisgan<br />
sul cudi ambebi ismoda.<br />
cecxli gamTeniisas 5 saaTze gaxsnes<br />
da mTeli erTi saaTi isrodnen. kargad<br />
iyvnen SobelZaRlebi momzadebulebi.<br />
samebis velze `akofebi~ gauTxriaT da SigniT<br />
`granatamiotebi” da ~minamiotebi~ CauteniaT,<br />
gauteniaT da CvenTvis dauSeniaT.<br />
uh magaTi...<br />
RmerTis wyalobiT aravin daSavda, magram<br />
saqoneli daixoca, daaxloebiT 30-<br />
40 saxlamde dazianda. saxlebis kedlebi<br />
ise iyo dacxriluli, rom Sveicarul yvels<br />
mogagonebdaT. aguris kedlebi ise iyo<br />
dalewili, rom mis Semxedvares Tavzari dameca,<br />
Zalian SemeSinda, megona, rom srulad<br />
SevigrZeni rusuli bombebis Zala. RmerTo,<br />
es ra xdeba Cvens Tavs, vfiqrob da Tavs<br />
mamuls unda vemsaxuroT<br />
xSirad amboben pirveli STabeWdileba<br />
mcdariao, magram ar SeiZleba am adamianSi<br />
Secde, saocrad dadebiTi, uSualo, megobruli<br />
da keTili adamiania batoni Temuri.<br />
batoni Temur durgliSvili sof. avnev-<br />
Si daibada da gaizarda, aqve daamTavra sa-<br />
Sualo skola, Semdeg ki swavla ganagrZo<br />
cxinvalis pedagogiur institutSi, ris<br />
Semdegac wlebis ganmavlobaSi muSaobda<br />
avnevis sasoflo sabWoSi mdivnis Tanamdebobaze.<br />
batoni Temuri muSaobda S.s. saministroSic,<br />
is wodebiT policiis `maioria~.<br />
baton Temurs hyavs meuRle, sami Svili<br />
da sami SviliSvili. aris araCveulebrivi<br />
babua. am adamianze saocrad Tbilad<br />
laparakoben misi TanamSromlebi, mas TavianTi<br />
ojaxis wevrad miiCneven.<br />
2010 w. 5 oqtombers Temur durgliSvili<br />
dainiSna TiRvis municipalitetis gamgeobis<br />
samxedro aRricxvisa da gawvevis<br />
samsaxuris ufrosis Tanamdebobaze, sadac<br />
dRemde muSaobs. baton Temurs sul xuTi<br />
TanamSromeli yavs, romlebTanac megobruli<br />
damokidebuleba aqvs, misi TqmiT yvela<br />
pirnaTlad asrulebs maTze dakisrebul<br />
movaleobas.<br />
TiRvis municipalitetSi Semavali<br />
sof lebis ltolvilebi ZiriTadad gan-<br />
Tavsebulni arian xaSuris, qarelis, goris,<br />
mcxeTis, kaspis, gardabnis raionebSi da q.<br />
TbilisSi. maTTan urTierTobis damyareba<br />
vimSvideb. ex, Cemo Tavo, ise iqcevi, gegoneba,<br />
pirvelad xedavde bombebisgan dangreul<br />
kedlebs. marTla xSirad minaxavs es da<br />
yovel jerze SiSi meufleba, magram risi<br />
SiSi, ar vici, aseT dros Cems Tavs kiTxvebs<br />
vusvamdi xolme. risi geSinia, sikvdilis?<br />
_ ara! _ bombebis? ara _ maSin risi? _ ar<br />
vici..... amjeradac gaurkveveli SiSi dameufla.<br />
aseTi ucnauri grZnobiT davbrundi<br />
saxlSi, magram erTi aSkara iyo, boRma da<br />
brazi maxrCobda imis gamo, rom Cvenebs pasuxis<br />
gacemis ufleba ar hqondaT da ase<br />
ususurebiviT imalebodnen sangarSi; ise ki,<br />
erTi suli hqondaT, rodis gascemdnen cecxlis<br />
gaxsnis brZanebas. Cveni biWebi mzad<br />
iyvnen, bolomde ebrZolaT xalxis dasacavad.<br />
aseTi fiqrebiT Sepyrobils CameZina.<br />
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)<br />
gaioz WavWavaZe<br />
X klasi<br />
2010 wlis 14 Tebervali<br />
Zalian uWirT, magram rwmunebulebis daxmarebiT<br />
SeZles yvela wvevamdelis aRricxvaze<br />
dayeneba, maT gauwies daxmareba raTa<br />
moexerxebinaT qarTul jarSi msaxuri.<br />
samxedro aRricxvisa da gawevis samsaxurma,<br />
gamgeobasa da sakrebulos xelmZRvanelobasTan<br />
erTad moaxerxa sami komisiis<br />
Catareba da samjer wvevamdelebis jarSi<br />
gawveva, aseve gauwies Sesabamisi daxmareba<br />
im pirebs, visac survili gauCndaT jarSi<br />
sakontraqto samsaxurisa, maTac, visac samsaxuri<br />
surdaT S.s.s dacvis policiaSi.<br />
kontraqtiT gaagzavnes eqvsi wvevamdeli,<br />
dacvis policiaSi _ Tormeti pirovneba.<br />
ayvanili iqna rezervistad 74 pirovneba,<br />
amJamad aRricxvaze ayavT 1994 _ 1995 w.w.<br />
dabadebuli axalgazrdebi: 1994 w. dabade-<br />
-13- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
uli 25 wvevamdeli, 1995 w. dabadebuli 32<br />
wvevamdeli.<br />
`didi madloba minda gadavuxado Cemi<br />
koleqtivis saxeliT TiRvis municipalitetis<br />
gamgeobas, baton giorgi kapanaZes da<br />
baton revaz WavWavaZes im gaweuli daxmarebisTvis<br />
romelsac isini iCenen Cveni<br />
koleqtivisadmi~, _acxadebs batoni Temuri.<br />
batoni Temuri xSirad ixsenebs warsuls,<br />
mas yvelaze lamazad agondeba periodi<br />
rodesac ojaxTan erTad cxinvalSi<br />
cxovrobda, dRes ki guli Zalian stkiva,<br />
radgan mas ara aq saSualeba kvlav estumros<br />
mSobliur sofels, magram rac yvelaze<br />
mTavaria, mas aqvs imedi, rom aucileblad<br />
geno petriaSvili _<br />
evropis Cempioni da msoflio Cempionatis priziori<br />
biWi, romelzec minda giamboT, am ramdenime<br />
wlis win gaicno saqarTvelom. sam-<br />
wuxaro ambavi patara genosi, romelic osma<br />
separatistebma gamosasyidis mizniT fronis<br />
xeobidan gaitaces, didma Tu pataram<br />
gulTan miitana. mTavrobam yvela zomas<br />
mimarTa mis gasaTavisufleblad. Tanaklaselebma<br />
gorSi aqcia gamarTes, genos<br />
dabrunebas iTxovdnen. ojaxze saubari<br />
aRaraa, sofeli molodinad iqca... dardsa<br />
da fusfusSi gavida 99 dRe. saTqmelad<br />
advilia, 11 wlis biWisTvis ki es dReebi<br />
saukuned iqca. bolos imarjva keTilma,<br />
madliani adamiani xom yvela erSia, maTi<br />
daxmarebiT moxerxda genos gaTavisufleba;<br />
bavSvi ojaxs daubrunda. cxadia, mas<br />
aCnda gadatanili stresi, ramdenime Tve<br />
siarulic uWirda (bavSvi sami Tvis man-<br />
Zilze sawolze mibmuli hyavdaT), magram...<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-14-<br />
dabrundeba avnevSi TanasoflelebTan er-<br />
Tad da isev SeZlebs iq axali cxovrebis<br />
dawyebas.<br />
baton Temurs erTi didi survili<br />
aqvs, yvela ojaxi daubrundes mSobliur<br />
keras, aRdges saqarTvelos teritoriuli<br />
mTlianoba, icxovros erTian, damoukidebel<br />
da demokratiul saqarTveloSi.<br />
me minda vusurvo, yvelas iseve gvjerodes<br />
dakarguli teritoriebis dabruneba<br />
rogorc baton Temurs, yvelas gvqondes<br />
rwmena imisa rom, es Zalian male moxdeba.<br />
me mjera da mwams, rom RvTis SewevniT<br />
aucileblad SevZlebT dabrunebas.<br />
nana imerliSvili<br />
magram es mainc warsulSi darCa. genos ar<br />
uyvars 2005 wlis 19 agvistos gaxseneba...<br />
Semdeg misma ojaxma kidev erTi agvisto<br />
gadaitana, amjerad 2008 wlisa...<br />
dRes is 11 wlis biWi ukve vaJkacia,<br />
gorSi cxovrobs mSoblebTan (spartak petriaSvili<br />
da sofio maisuraZe) da ZmebTan<br />
erTad. dRevandeli weriliT minda gagacnoT<br />
moswavleTa Soris evropis Cempioni<br />
da msoflio Cempionatis priziori Tavisufal<br />
WidaobaSi _ geno petriaSvili<br />
-rogor warimarTa Seni sportuli<br />
kariera?<br />
-varjiSi rom daviwye, viyavi 7 wlis,<br />
Tavidanve mqonda sportisken miswrafeba.<br />
adreul asakSi mqonda patar-patara gamarjvebebi.<br />
15 wlisa gavxdi saqarTvelos Cempioni<br />
da saqarTvelos WabukTa nakrebis<br />
wevri mZime wonaSi (2009 w.).<br />
pirvelad, finalSi rom viWidave, davamarcxe<br />
levan gogriWiani, romelic iyo<br />
Zalian Zlieri metoqe.<br />
2011 wels evropis Cempionatze axalgazrdebs<br />
Soris, romelic gaimarTa serbeTSi,<br />
viWidave 120 kg. woniT kategoriaSi.<br />
pirveli Sexvedra movuge ruminel sportsmens,<br />
meore - moldovels. naxevarfinalSi<br />
davmarcxdi belarusTan, romelic evropis<br />
Cempioni gaxda im turnirze. Semdeg Sevxvdi<br />
germanels, davamarcxe da aviRe mesame<br />
adgili.<br />
daaxloebiT erTi Tvis Semdeg gavedi<br />
isev evropis Cempionatze, romelic gaimar-<br />
Ta poloneTSi. amjerad viWidave moswavleTa<br />
Soris 100 kg. woniT kategoriaSi.<br />
pir vel Sexvedraze davamarcxe ungreli,<br />
Sem deg _ bulgareli da finalSi Sevxvdi
azerbaijanel ruslan gajievs, romelic<br />
davamarcxe da gavxdi evropis Cempioni.<br />
evropis Cempionobidan daaxloebiT<br />
ori kviris Semdeg viaspareze msoflio<br />
Cem pionatze, romelic Catarda ungreTSi.<br />
pirveli Sexvedra movuge ungrels, meore _<br />
Turqs. Semdeg ruseTis saxeliT moWidave<br />
erovnebiT osi inal tasoevi davamarcxe.<br />
finalur Sexvedraze amerikelTan davmarcxdi<br />
da amitom msoflio Cempionatze<br />
aviRe meore adgili.<br />
-vin gedgaT mxarSi am dros?<br />
-yvela Widaobis dros gverdSi mdgomi<br />
da gulSematkivari iyo Cemi piradi mwvrTneli,<br />
batoni nugzar sxireli. Semdeg Cemi<br />
ojaxi, romelsac didi wvlili miuZRvis<br />
Cems warmatebaSi.<br />
Sexvedra inal tasoevTan<br />
-Cven varT sami Zma, me var SuaTana.<br />
erTmaneTTan gvaqvs Zalian kargi da megobruli<br />
urTierToba, vzrunavT erTmaneTze.<br />
vcdilobT yvela sakiTxSi davudgeT erTmaneTs<br />
gverdSi. gansakuTrebiT did yuradRebas<br />
viCenT patara Zmis mimarT, ro-<br />
fronis xeobis devnilma mosaxleobam<br />
didi saCuqari miviReT. 2012 wlis ianvris<br />
Tvidan gamovida Jurnali `fronis xeoba~,<br />
rasac yvela devnils vulocav.<br />
es didebuli saCuqaria CvenTvis, radgan<br />
saSualeba mogvecema Cveni sixaruli Tu<br />
gulistkivili gavaSuqoT am JurnalSi.<br />
TiToeuli CvenTaganis gulSi sevda<br />
da naRvelia Cagubebuli, rac gamowveulia<br />
im Savbneli, avadsaxsenebeli 2008 wlis<br />
agvistos movlenebiT.<br />
2008 wlis agvistos omma mniSv ne lovani<br />
fsiqologiuri zegavlena moaxdina<br />
yve laze, gansakuTrebiT ki axalgazrdebze,<br />
romlebmac sakuTariTvaliT naxes is<br />
milocva<br />
melic 4 wlisaa.<br />
-sad atarebT Tavisufal dros?<br />
-varjiSs vagrZeleb goris sportskolaSi,<br />
TiTqmis yvela dRe maqvs dakavebuli,<br />
kviris garda. Tavisufal dros<br />
vatareb megobrebTan erTad. myavs bevri<br />
megobari.<br />
-wels skolas amTavreb, gaqvs Tu ara<br />
arCeuli profesia, romel fakultetze<br />
apireb Cabarebas?<br />
-Cemi sportuli reJimidan gamomdinare,<br />
gadavwyvite Cavabaro goris universitetSi<br />
istoriul fakultetze. ganaTleba<br />
CemTvis mniSvnelovania, swored amitom<br />
ar vjerdebi sportul warmatebebs.<br />
-ra yuradReba gamoiCina sportisa<br />
da axalgazrdobis saministrom am gamarjvebis<br />
Semdeg?<br />
-yvela gamarjvebis Semdeg sportisa<br />
da axalgazrdobis saqmeTa ministrma<br />
b. lado varZelaSvilma migviwvia yvela<br />
gamarjvebuli, mogviloca warmatebebi da<br />
gvisurva kidev da kidev winsvla.<br />
ia gegelaSvili<br />
Semzaravi faqtebi, rax rusulma mxarem saqarTvelos<br />
winaaRmdeg ganaxorciela.<br />
marTalia, yvelaferi davkargeT, magram<br />
SevinarCuneT mTavari, es aris imedi, rwmena<br />
imisa, rom Cven davbrundebiT Cvens<br />
miwa-wyalze, rwmena xom safuZvelia kacis<br />
cxovrebis da swored es agvisrulebs sanatrel<br />
ocnebas _ ukan dabrunebas!<br />
da bolos uRrmesi madloba fronis<br />
xeobis maJoritar deputats _ baton emzar<br />
gelaSvils, sakrebulos Tavmjdomares revaz<br />
WavWavaZes da gamgebels giorgi kapanaZes<br />
_ Jurnalis gamocemis iniciatorebs,<br />
Cvens Jurnalistebs ki vusurvebT Tavisi<br />
saqmis pirnaTlad Sesrulebas.<br />
elene maisuraZe<br />
-15- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
Taobebis aRzrdaSi galeuli wlebi<br />
bavSvebis usazRvro siyvarulma gadaawyvetina<br />
metad sapasuxismgeblo profesiis<br />
arCeva damsaxurebul pedagogs,<br />
qalbaton mariam gegelaSvils, romelic<br />
50 wlis ganmavlobaSi Tavisi dauRalavi<br />
SromiTa da energiiT emsaxureboda avnevis<br />
saSualo skolas. mas imdenad uyvarda<br />
Tavisi profesia, rom erTi dRec ver warmoedgina<br />
skolis gareSe.<br />
mariam maswavlebels sagnis Rrma cod-<br />
nam da bavSvebis didma siyvarulma SeaZlebina<br />
wlebis ganmavlobaSi misi gakveTili<br />
yvelasaTvis sasiamovno da saintereso<br />
yofiliyo. igi axlac didi xalisiT da<br />
siyvaruliT ixsenebs im wlebs.<br />
-qalbatono mariam, ram ganapiroba<br />
Tqvens mier am profesiis arCeva da rogor<br />
fiqrobT, sworad airCieT Tu ara?<br />
-me SemTxveviT ar var pedagogi, guliT<br />
da suliT pedagogi var. ise Zalian<br />
miyvars bavSvebi, exlac rom viyo 16 wlis,<br />
daufiqreblad avirCevdi isev am profesias.<br />
Tavidan istoriulze vapirebdi Cabarebas<br />
da gancxadebac iq mqonda Setanili,<br />
magram Semdeg qimia-biologiurze gadavitane<br />
da dRemde kmayofili var Cemi profesiis.<br />
-gaixseneT Tqveni pirveli dRe da<br />
pirveli gakveTili.<br />
-24 wlis askSi davamTavre umaRlesi<br />
saswavlebeli da gamanawiles znauris<br />
raionis sof. balTis saSualo skolaSi<br />
qimia-biologiis maswavleblad. am dros<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-16-<br />
moxda reorganizacia da osuri skola da<br />
osuri skola gadakeTda qarTul skolad.<br />
klasSi myavda ramdenime osi moswavle,<br />
romlebmac qarTulic ar icodnen, magram<br />
miuxedavad am sirTulisa, imdenad mondomebuli<br />
viyavi, ar gamWirvebia muSaoba. im<br />
dros skolis direqtori iyo gaTikoevi<br />
ramani.<br />
me dResac Tbilad maxsendeba Cemi<br />
balTaSi muSaobis periodi, sadac qiriT<br />
vcxovrobdi. adgilobrivi mosaxleoba,<br />
rogorc qarTveli, ise osi, yvelanairad<br />
gverdSi damidga, rom Tavi ucxod ar megrZno.<br />
imdenad Semiyvares moswavleebma,<br />
rom SabaT-kviras, roca avnevSi vbrundebodi,<br />
mTeli klasi macilebda sof. frinevamde.<br />
myavda niWieri moswavleebic. siamayiT<br />
gavixseneb vaxtang gogalaZes, romelic<br />
war moSobiT sof. qaleTidanaa da dRes<br />
Cemi yofili moswavle universitetSi ki-<br />
Txulobs leqciebs.<br />
Cems biografiaSi Cemi muSaobis pirveli<br />
weli arasodes damaviwydeba.<br />
-ra meTodebiT cdilobdiT Tqveni<br />
codna gadagecaT bavSvebisaTvis?<br />
-daaxloebiT erTi weli vimuSave<br />
balTis skolaSi da Semdeg muSaoba daviwye<br />
avnevis saS. skolaSi pensiis asakamde.<br />
ar maxsendeba dRe, roca bavSvs seriozulad<br />
gavebrazebine. mqonda Cemi meTodebi,<br />
riTic bavSvebs vaxalisebdi. gakveTilis<br />
bolos vitovebdi ramodenime wuTs da<br />
gantvirTvis mizniT bavSvebs vukiTxavdi<br />
Jurnalebs. damatebiTi Jurnalebis saSualebiT<br />
maT vacnobdi gare samyaros da<br />
gakveTils sainteresos vxdidi yvelasaTvis.<br />
ise swrafad gadioda gakveTili,<br />
rom zaris darekvaze bavSvebs gulic ki<br />
swydebodaT.<br />
-ra sirTuleebs awydebodiT muSaobis<br />
procesSi da rogor cdilobdiT maT<br />
mogvarebas?<br />
-50 weli vimuSave da raime didi sir-<br />
Tule ar mqonia. mqonda kargi kabineti,<br />
gvyavdnen kargi meTodistebi, daxmarebas<br />
gviwevda rogorc cxinvalis, ise znauris<br />
ganaTlebis ganyofileba. mivdiodi<br />
weliwadSi 2-jer kursebze da vimaRlebdi<br />
codnas.<br />
Cemi muSaobis periodSi avnevis skolam<br />
Zalian bevri direqtori gamoicvala.<br />
magram me gamovarCev da Zalian kmayofili<br />
var qalbaton Tamar ceraZesTan muSaobiT,
omelic Tavadac biologia da yvelanairad<br />
cdilobda Cems gverdSi dgomas da<br />
daxmarebas.<br />
-saxelmwifos mxridan ramdenad fasdeboda<br />
Tqveni muSaoba?<br />
-Cemi yvelaze didi pedagogiuri dafaseba<br />
iyo direqtoris mier gadmocemuli<br />
mTavrobis jildoebi. miRebuli maqvs 3<br />
jildo da var aseve Sromis veteranic.<br />
-rogor urTierToba gqondaT kolegebTan?<br />
-yvelasTan kargi urTierToba mqonda.<br />
ar maxsendeba vinmesTan raime usiamovneba<br />
mqonoda, viyaviT erT gundad Sekrulebi,<br />
davdiodiT eqskursiebze. vcdilobdiT<br />
erTmaneTTan Tbili da megobruli<br />
damokidebuleba gvqonoda, raTa magaliTi<br />
migveca Cveni moswavleebisaTvis.<br />
-rogor uTavsebdiT ojaxs da samsaxurs<br />
erTmaneTs?<br />
-myavda Zalian kargi meuRle, romelic<br />
Zalian afasebda Cems profesias da xels<br />
miwyobda. miuxedavad imisa, rom 3 Svili<br />
gvyavda, yvelanairad cdilobda samsaxur-<br />
Si raime problema ar Semqmnoda. inaxavada<br />
Svilebs, mexmareboda saojaxo saqmeebSic.<br />
amdeni wlis muSaobis periodSi aranairi<br />
sayveduri ar mimiRia direqciisgan. es<br />
yvelaferi ki ojaxis xelSewyobis Sedegi<br />
iyo.<br />
-ras usurvebdiT axalbeda pedagogebs?<br />
-axalgazrda pedagogebs movuwodebdi<br />
kargad Seiswavlon moswavleTa fsiqologia<br />
da iyvnen Tavisi sagnis Rrma codniT<br />
aRWurvilni.<br />
-amJamad xarT devnili, rogor SeegueT<br />
am asakSi aseT rTul cxovrebas?<br />
-namdvilad Znelia, am asakSi iyo devnili.<br />
me dResac ar maqvs sakuTari saxli.<br />
velodebi biniT dakmayofilebas. miuxedavad<br />
am problemisa imedi ar damikargavs,<br />
vcdilob am cxovrebas fexi avuwyo da<br />
mivyvebi nel-nela. mTavaria janmrTeloba<br />
mqondes. davfusfuseb Cems patara oTaxSi,<br />
rTuli cxovreba marguna RmerTma am sibereSi,<br />
magram wuwuniT ras vuSveli? da<br />
vcdilob, Seveguo amJamindel mdgomareobas.<br />
qalbatono mariam, Tqven am asakSic ar<br />
dagikargavT momavlis imedi, Tqveni mxneoba<br />
da simtkice stimulis momcemi da misabaZia<br />
TiToeuli CvenTaganisaTvis.<br />
gisurvebT janmrTelobas da didxans<br />
sicocxles.<br />
xaTuna awkarunaSvili<br />
mitovebuli taZrebi mrevls elian<br />
gilocavT Jurnal `fronis xeobis~<br />
dabadebas, vici, rogor gaaxara TiToeuli<br />
TqvenTagani am Jurnalis gamocemam. TiTqmis<br />
yoveldRe mirekavs gaxarebuli mosaxleoba<br />
da madlobas uxdis Jurnalis<br />
damfuZneblebs. mec minda, Cemo sayvarelo<br />
mkiTxvelo, Tqveni da Cemi saxeliT Jurnal<br />
`fronis xeobis~ furclebidan didi<br />
madloba gadavuxado maT _ qarelis ma-<br />
Joritar deputats baton emzar gelaSvils,<br />
TiRvis municipalitetis sakrebulos<br />
Tavmjdomares baton revaz WavWavaZes,<br />
gamgebels _ baton giorgi kapanaZes da<br />
redkolegias, am marTlacda kargi saqmis<br />
gamo. es Jurnali saSualebas mogvcems<br />
erTmaneTi vanugeSoT da gavamxnevoT,<br />
movuTxroT erTmaneTs: ras ganvicdiT,<br />
rogor vcxovrobT 2008 wlis 8 agvistos<br />
omis Semdeg.<br />
rogorc mogaxseneT, Zalian bevrma adamianma<br />
damireka, erT-erT maTgans gagimxelT<br />
da giambobT. es gaxlavT sof. nulidan<br />
devnili qalbatoni zaira tabataZe. am<br />
qalbatons yvela nuleli icnobs, rogorc<br />
Sromismoyvare, soflis da samSoblosmoyvare,<br />
keTilsindisier adamians; qals,<br />
romelic aris bevri Wiris gadamtani da<br />
sxvisi dardis<br />
gamziarebeli.<br />
man rogor-<br />
Rac yvelafers<br />
gauZlo, magram<br />
mSobliuri<br />
saxl-karisa da<br />
soflis dakargvam<br />
seriozuli<br />
ziani miayena mis<br />
janmrTelobas<br />
da, samwuxarod,<br />
sawols miejaWva.<br />
aseT mdgomareobaSic yuradRebis miRma<br />
ar rCeba arcerTi siaxle. warmoidgineT,<br />
roca damireka, xma ukankalebda, movikiTxe:<br />
rogor xar-Tqo da mipasuxa: Zalian<br />
gaxarebuli var, Svilo irma, es ra kargi<br />
saqme gaukeTebia baton revazs da baton<br />
giorgiso, Tavidan ver mivxvdi, raze meubneboda.<br />
gaagrZela: gulSi maqvs Caxutebu-<br />
-17- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
li Jurnali, ar vicilebo, didi madloba<br />
gadauxade Cems magivrado. sofelSi xom<br />
bevri kargi saqme gagvikeTes: axali ambulatoria,<br />
gzebi, wylebi, gazi. rom Segvr-<br />
Cenoda, ra bednierebi viqnebodiTo. Semdeg<br />
isev Jurnals daubrunda `RvTismSoblis~<br />
taZris da jvris naxvam amatira, Sors<br />
gamitaca fiqrebma, Zalian, Zalian mominda<br />
Cvens taZrebSi Sesvla da sanTlis anTeba,<br />
gamaxsenda is dRe, roca batonma rezom<br />
Tavisi iniciativiT da sakuTari saxsrebiT<br />
aRadgina `wminda giorgis~ saxelobis<br />
taZari. man xom saSviliSvilo saqme<br />
gaakeTa, iq qarTveli da osi xalxi erTad<br />
vloculobdiT, sofelic erT muStad iyo<br />
Sekruli, TiTqmis yvelam miiRo samSeneblo<br />
samuSaoze monawileoba, salocavadac<br />
xom yvelani erTad wavediT, roca davinaxe<br />
erT dros miwis piras gasworebuli<br />
taZari, sul raRac erT TveSi aSenebuli<br />
da damSvenebuli, muxlebze daCoqili<br />
vloculobdi. am taZris aRmSeneblisa da<br />
soflisaTvis. am mokle xanSi rogor Se-<br />
Zles amxela saqmis damTavreba, gamikvirda,<br />
Tumca... SeCerda, atirda da cota xnis Semdeg<br />
mkiTxa: neta dadgeba ki odesme is dRe,<br />
iq sanTeli avanToTo?<br />
vidre qalbaton zairas pasuxs<br />
gavcemde, Cemo mkiTxvelo, minda mis Sesaxeb<br />
oriode sityviT mogiTxroT.<br />
qalbatoni zaira profesiiT eqTania.<br />
is 1990 wlamde muSaobda q. cxinvalis sam-<br />
Sobiaro saxlSi, keTilsindisierad emsaxureboda<br />
rogorc qarTvel, ise os xalxs.<br />
roca cxinvalidan gamoaZeves qar-<br />
giorgi kapanaZesa da zema Tadtaevas 45<br />
wliani Tanacxovreba akavSirebT. maT qar-<br />
Tul-osuri ojaxi aqvT. 2008 wlis agvistos<br />
omamde cxovrobdnen sofel avnev-<br />
Si, omis Semdeg ki _ werovnis devnilTa<br />
dasaxlebaSi da rogorc Tavad aRniSnaven<br />
_ `droebiT~. maT ojaxSi mudam fusfusi<br />
da mxiaruli xmauria. maT hyavT sami Svili<br />
da rva SviliSvili. sainteresoa maTi<br />
Tanacxovrebis istoria da cxovrebiseuli<br />
detalebi. Cven qalbaton zemasa da baton<br />
giorgis ojaxSi vestumreT da vesaubreT.<br />
-rodis da ra viTarebaSi gaicaniT<br />
erTmaneTi?<br />
zema: warmoSobiT zemo dvanidan var,<br />
magram cxinvalSi vcxovrobdi. 1964 wels<br />
davamTavre veterinaruli teqnikumi da<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-18-<br />
Tvelebi, mas raRa darCenoda iq da Tavis<br />
mSobliur sofel nulSi daiwyo eqTnad<br />
muSaoba. qalbaton zairas omis period-<br />
Si mouwia muSaobam, Zalian rTul pirobebSi,<br />
xSirad tyviebis zuzunSi misula<br />
avadmyofTan da daxmarebia. yinvasa, sicxe-<br />
Si, dRisiT da RamiT, ra drosac ar unda<br />
daeZaxaT misTvis, ar dazardeboda aravis.<br />
aiRebda Tavis wamlebis CanTas da binaze<br />
miakiTxavda. dawvrilebiT gamohkiTxavda<br />
avadmyofs, ra awuxebda, anugeSebda, wamals<br />
miaSvelebda da ar miatovebda, vidre<br />
ar darwmundeboda, rom Tavs ukeTesad<br />
grZnobda. amis gamo sofelSi is yvelas<br />
uyvarda: didsac da patarasac.<br />
qalbatono zaira, minda gamojamrTeleba<br />
gisurvoT, Tqven xarT CvenTvis Zalian<br />
sayvareli adamiani. agvsrulebodes yvelas<br />
ocneba, mivideT im mitovebul taZreb-<br />
Si, romlebic Tavis mrevls elian, agven-<br />
Tos sanTeli da uflisaTvis gveTqvas:<br />
`madloba, Sen ufalo, rom am dRes mogvaswari~.<br />
manamde ki gviyvardes erTmaneTi, siyvaruls<br />
xom didi Zala aqvs, moveferoT<br />
da vizrunoT erTmaneTze. siyvaruliT<br />
yvelanair siZneles movereviT.<br />
guli ar gaitexoT: _ RmerTi ar gawiravs<br />
kacs soflisgan ganawirsa. merwmuneT<br />
adre Tu gvian yvelani davbrundebiT.<br />
TiRvis municipalitetis<br />
janmrTelobis, socialuri dacvis,<br />
ganaTlebis, kulturis, sportisa da<br />
axalgazrdul saqmeTa samsaxruris<br />
ufrosi irma WavWavaZe<br />
ojaxi qarTvelTan unda Semeqmna
gamanawiles sofel avnevis fermaSi<br />
veterinarad. am periodSi Cemi momavali<br />
dedamTili muSaobda fermaSi.<br />
rogorc Semdeg gavige, mas movwonebivar<br />
sarZlod.<br />
giorgi: 1964 wels samxedro samsaxuridan<br />
davbrundi da dedas samsaxurSi<br />
mivakiTxe. iq gavicani Cemi<br />
momavali meuRle.<br />
-gacnobidan maleve SeqmeniT<br />
ojaxi?<br />
zema: erTmaneTi 2 weli gviyvarda.<br />
Semdeg qarTuli tradiciebis dacviT<br />
SevqmeniT ojaxi. me 25 wlis viyavi,<br />
Cemi meuRle 26 wlis.<br />
-ojaxis SeqmnasTan dakavSirebiT<br />
mSoblebisgan raime winaaRmdegoba<br />
xom ar yofila sxvadasxva<br />
erovnebidan gamomdinare?<br />
giorgi: im droSi aravin asxvavebda<br />
ossa da qarTvels. Cveulebrivi movlena<br />
iyo qarTul-osuri ojaxis Seqmna. qarTvelebs<br />
da osebs mWidro urTierToba hqondaT<br />
erTmaneTTan.<br />
zema: Cemi ojaxis wevrebi Zalian did<br />
pativs scemdnen qarTvelebs. ojaxSi Tavidanve<br />
im ideiT vizrdebodi, rom qarTvelTan<br />
unda Semeqmna ojaxi. daojaxebisTanave<br />
gaviTavise qarTuli wes-Cveulebebi da<br />
tradiciebi. erTi patara problema is iyo,<br />
rom qarTuli ena kargad ar vicodi da<br />
droTa ganmavlobaSi esec aviTvise.<br />
-rogor ganviTarda Tqveni ojaxuri<br />
cxovreba?<br />
giorgi: daojaxebidan erTi wlis Semdeg<br />
SegveZina pirveli vaJi _ hamleti, 1968<br />
wels meore vaJi alberti da 1976 wels<br />
qaliSvili Tamari. Cemma samive Svilma cxinvalSi<br />
daamTavra skola. biWebi droebiT<br />
muSaobdnen cxinvalSi. samivem daamTavra<br />
umaRlesi saswavlebeli.<br />
zema: Zalian stumarTmoyvare ojaxi<br />
gvqonda. xSirad modiodnen stumrad rogorc<br />
qarTveli, aseve osi naTesavebi da<br />
Cvenc xSirad davdiodiT maTTan stumrad.<br />
2008 wlis agvistos omamde Cvenma ojaxurma<br />
cxovrebam garTulebebis gareSe Caiara.<br />
-ra gavlena iqonia 2008 wlis omma<br />
Tqvens ojaxze?<br />
giorgi: iqidan gamomdinare, rom meored<br />
gavxdiT devnilebi, Zalian mtkivneuli iyo<br />
es omi CvenTvis iseve, rogorc<br />
yvela avnevelisTvis. davkargeT<br />
miwa-wyali, sadac vcxovrobdiT.<br />
saxli, sadac Svilebi gavzardeT.<br />
zema: omis Semdeg Zalian mtkiva<br />
guli. TiTqmis aRar maqvs kontaqti<br />
Cem os naTesavebTan. aRarafris<br />
xalisi ar maqvs. giorgis<br />
or dasac osi erovnebis meuRleebi<br />
hyavT. verasodes warmovidgendiT,<br />
rom omi SeiZleboda momxdariyo<br />
qarTvelebsa da osebs<br />
Soris.<br />
-ras saqmianobdiT avnevSi<br />
cxovrebis periodSi?<br />
giorgi: avnevSi vmuSaobdi<br />
fermis aRmricxvelad 1969-73<br />
wlebSi. amis Semdeg sawyobis gamged 1974-79<br />
wlebSi, Semdeg memindvreobis brigadirad<br />
1980-96 wlebSi. Cemi meuRle muSaobda veteqimad<br />
avnevSi 1964 wlidan, 1987-1991 wlebSi<br />
sofel frinevSi baRSi maswavleblad.<br />
-ras isurvebdiT samomavlod?<br />
zema: imedi maqvs, rom male davbrundebiT<br />
da aRvadgenT im urTierTobebs rac<br />
gqvonda os xalxTan. menatreba naTesavebi<br />
da dabrunebis imediT vcocxlob.<br />
lia da nato kapanaZeebi<br />
-19- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
didxans vifiqre, vin SemerCia Cemi werilis<br />
adresatad. rogorc ki erT konkretul<br />
saxes warmovidgendi, sxvebi umal<br />
mdurviT miwyebdnen mzeras: Cven raRa dagiSaveT,<br />
rad gviviwyebo? amitom mapatie,<br />
eka, Cemo kargo megobaro. survili, werili<br />
SenTvis momewera, survilad damrCa, rogorme<br />
sxva dros iyos...<br />
dRes yvelas erTad gwerT, yvelas, visac<br />
gaxsovT Cveni pirveli Sekreba mama<br />
daviTis saxlSi _ `finjan Caize~, _ rogorc<br />
davarqviT im Sekrebebs. dRiuri<br />
saqmiT gadaRlilebi ucnauri gancdiT miveSurebodiT<br />
durglianT ubanSi mdebare<br />
moZRvris saxlisaken. xelSi SeTqmulebiviT<br />
erTi wigni gveWira _ ilia WavWavaZis<br />
krebuli. im pirvel saRamos, swored, ilia<br />
WavWavaZis `gandegili~ unda gangvexila.<br />
maSin yvelafers instiqturad vwyvetdiT.<br />
axla wlebis Semdeg mikvirs, raRa moZRvris<br />
saxli da didi moZRvirs poema avirCieT<br />
pirvelSesakrebad da pirvelsamsjelod?!<br />
ara, ar umtyunia instiqts. swori iyo es<br />
arCevani.<br />
qalaqs moSorebulebi vcxovrobdiT,<br />
Teatrze ar migviwvdeboda xeli da kinoze,<br />
suli ki yoveldRiurobis iqiT sxva ra-<br />
Racas eZebda, sxva sazrdos iyo mowyurebuli.<br />
kidec mivageniT, literaturis siyvaruli<br />
yvelas gvaerTianebda da azric<br />
uneburad iSva: modi davTqvaT da winaswar<br />
wavikiTxoT erTi literaturuli nawarmoebi,<br />
mere erT saRamos SevikriboT da<br />
misi ganxilva movawyoT. idea yvelam avitaceT,<br />
pirveli maspinZlobac Cvens keTil<br />
diasaxliss, `sayvarel fofodias~ mivandeT...<br />
Tvalwin midgaxarT, Tamila maswavlebelo,<br />
idnav fermoxdili, xelis uneburi,<br />
ZlivsSesamCnevi kankaliT, magram<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
Cveni fosta<br />
Cveno mkiTxvelebo, `fronis xeobis~ es erTi gverdi mudmivad daeTmoba redaqciaSi<br />
Semosul Tqvens werilebs. Cven wina nomerSic vwerdiT, Jurnalis saSualebiT<br />
Tqven SegeZlebaT ara marto sakuTari dardis, sixarulis, problemisa Tu ideis<br />
gamoTqma, aramed, SeZlebT xma miawvdinoT sxvadasxva mxares mimofantul mezoblebs,<br />
megobrebs, naTesavebs, kolegebs, Tanasoflelebs. gana cota gaqvT saTqmeli... gasaxsenebeli...<br />
cota gyavT mosakiTxi?!<br />
maS, fronisxeobelebo, Zvelo da axalo devnilebo, veliT Tqvens baraTebs. axla<br />
ki neba momeciT, pirveli werili me `CavuSva~ Cvens safosto yuTSi.<br />
Ria werili<br />
avnevis `literaturuli salonis~ wevrebs<br />
-20-<br />
mtkice xmiT rom icavdiT sakuTar naTqvams.<br />
gaxsovT daTo WiRlaZe? dinji kacis<br />
Sexedulebas tovebda, magram kamaTi rom<br />
gaitacebda, ise aenTeboda, Tvalebidan naperwklebs<br />
yrida.<br />
romeli erTi gavixsenoT: lali Tu ala,<br />
eka Tu ada, darejani Tu ledi, tereza Tu...<br />
aRar gavagrZeleb. mxolod imas aRvniSnav,<br />
rom male am wamowyebas ufrosklaselebic<br />
SemouerTdnen da literaturis siyvarulTan<br />
erTad kritikul azrovnebasa da<br />
gansxvavebuli azris pativiscemasac swavlobdnen.<br />
axla isini studentebi arian da<br />
imedi maqvs gaiziareben survils, ideas, romelic<br />
minda SemogTavazoT.<br />
`nu dahkargav Zvelsa gzasao~, Cvenc nu<br />
daviviwyebT tradiciad qceul literaturul<br />
saRamoebs, meufe isaiamac xom mogviwona<br />
da dagvloca. maS win raRa gvidgas?<br />
Cveni Jurnalis saSualebiT xmas yvelas<br />
mivawvdenT. davTqvaT romelime mwerlis<br />
moTxroba, romani Tu poema da ukve werilobiT<br />
gamovTqvaT Cveni azri.<br />
mouTmenlad veli, megobrebo, Tqvens<br />
baraTebs.<br />
siyvaruliT,<br />
rusudan maisuraZe
oqonis xatis istoria<br />
“ოქონის ხატი” საქართველოს ის ტო რი<br />
ა ში XI საუკუნიდანაა ცნობილი, ხატის ირ გ<br />
ვ ლივ აქტიური კვლევა XIX საუკუნის მი წუ<br />
რუ ლიდან დაიწყო და დღემდე გრძელდება,<br />
თუმცა მეცნიერმკვლევართა მიერ შეს წავ ლი<br />
ლი მასალის ურთიერთდაკავშირება და სა<br />
ერ თო დასკვნის გამოტანა ჯერ კიდევ არ მომ<br />
ხდარა. საკვლევია თვით ხატისა და მას თან<br />
დაკავშირებული ჯვარცმის ისტორია, გა ურ<br />
კვეველია ცნების “ოქონის ხატი” და “ჯვარცმა” <br />
შინაარსი. ჩვენი ნაშრომი წარმოადგენს, მეცნიერ<br />
მკვლევართა მიერ “ოქონის ხატის” ირგვლივ<br />
არსებული ზოგადი მასალის შეჯერებას, მით<br />
უფ რო, რომ დღემდე კვლევის შედეგები და<br />
დასკვნები ერთობლიობაში წარმოდგენილი არ<br />
ყოფილა. “ოქონის ხატი” თავის წარმოშობის სა<br />
თავეს ბიზანტიის ქალაქ იკონიიდან იღებს,<br />
სწორედ ამიტომ ეწოდა ეს სახელი. ჰე რაკ<br />
ლეს იმპერატორობის დროს, არაბთა დაპყრობებით<br />
შეშფოთებულმა ხატის მცველებმა, სიწმინდე<br />
კონსტანტინოპოლში გადააბრძანეს, XI საუკუნიდან<br />
ხატი, როგორც ელენე დედოფლის მზითვი<br />
საქართველოში ჩამოაბრძანეს. XIII საუკუნიდან<br />
კი “ოქონის ხატი” გორში იქნა დაბრძანებული,<br />
როგორც გორის მფარველი და მცველი. საუკუნეთა<br />
მანძილზე სიწმინდეს კიდევ რამდენიმეს გზის<br />
შეუცვალეს ადგილი, საბოლოოდ კი 1925 წლიდან<br />
დაბრძანებულ იქნა ცხინვალის მუზეუმში.<br />
2001 წელს კრისტის აუქციონზე რუსეთის<br />
მოქალაქემ ოლეგ ზემლიანიკოვმა გასაყიდად<br />
წა რადგინა სპილოს ძვლის უბრწყინვალესი<br />
ნი მუში ოქონის სამკარედი, როგორც გა ირ კ<br />
ვა, აღნიშნული ხატი ქართულოსური შე ი<br />
ა რაღებული კონფლიქტის დროს 1991 წელს<br />
ცხინვალის მუზეუმიდან დაკარგული ხატი იყო.<br />
ოქონის ტრიპტიქონმა საოცარი ვნებათაღელვა<br />
გამოიწვია არა მხოლოდ ქართულ საზოგადოებაში,<br />
რომელიც მას საკუთარ განძად მიიჩნევს, არამედ მის<br />
გარეთაც, ვინაიდან ამ რიგის ნაწარმოები მსოფლიო<br />
საკუთრებად ითვლება.<br />
2004 წელს ხატი სა ქარ<br />
თ ვე ლოში ჩა მო აბ რ<br />
ძა ნეს. “ოქონის ხა ტი”<br />
ყო ველთვის იყო მკვლე<br />
ვარ თა და მეცნიერთა ინ<br />
ტე რესის საგანი. XIX სა<br />
უ კუნიდან აქტიურად<br />
მიმ დინარეობდა მსჯე<br />
ლო ბა, თუ რომელი ხატი<br />
იყო ნამდვილად ის ოქო<br />
ნის ხატი, რომელიც<br />
გან საკუთრებული პა<br />
ტი ვით ჩამოაბრძანეს სა<br />
ქარ თველოში. მკვლე ვარ<br />
თა ნაწილი ოქონის ხა ტად<br />
მი იჩნევს ღვთის მშობლის ხატს, ნაწილი ჯვარცმას,<br />
ბო ლო პერიოდ ში თამარ მესხის მიერ გამოითქვა<br />
ვა რაუდი, რომ ეს იყო მთავარანგელოზ მიქაელის<br />
ხატი. ხატის შესახებ ინფორმაცია დაცულია ვახტანგ<br />
VIის მიერ გარსევანიშვილებისათვის მიცემულ<br />
ორ გუ ჯარში; ერთი 1708 წლისაა, აზნაურობის მა<br />
ძიებელ გარსევანიშვილებს წარუდგენიათ 1864<br />
წლის სპეციალური კომისიისთვის, რომელიც<br />
ყალ ბად ცნეს. მეორე გუჯარი კი უთარიღოა,<br />
სწო რედ ეს გუჯარი გვატყობინებს, რომ ოქო<br />
ნის ხატი იყო ბაგრატ IV ბიზანტიელი მე უღ<br />
ლის, ელენე დედოფლის მზითვი, სხვა ხა<br />
ტებთან და ძვირფასეულთან ერთად “თანა<br />
მო უშორებელად ჰქონდა მუნვე სახელსა ზედა<br />
ოქო ნის ღვთისმშობლისასა”. ალექსანდრე გარ<br />
სევანიშვილის მიხედვით სიწმინდეთა შო<br />
რის იყო “ლურსმანი იესო ქრისტეს ჯვრისა<br />
და ნაწილი ყოვლადწმინდის ღვთისმშობლის<br />
სარ ტყლისა” ხატისთვის თან გამოუყოლებიათ<br />
მისივე მცველი დეკანოზი ფილიმონი თავისი<br />
სახლობით, რომელიც ამავე დროს იყო დედოფლის<br />
მოძღვარი და გარსევანიშვილების წინაპარი.<br />
ალექსანდრე გარსევანიშვილისავე თქმით, ხა<br />
ტი ბაგრატ IVდან ვიდრე თამარ მეფემდე<br />
«იყო მეფის სასახლის ეკლესიასა შინა, დიდის<br />
პატივით, ქალაქს ტფილისს, ისანსა..». უთარიღო<br />
გუჯარში ვკითხულობთ, რომ თამარ დე დო<br />
ფალმა დღევანდელი გორის ტერიტორიაზე<br />
ნახა ბერი ათანასე, აქვე «იხილა ბორცვი ერთი,<br />
რომელი არს გორაკა კლდე «ტონთიოდ» სა<br />
ხელდებული» სწორედ ამ ბორცვზე ააგე<br />
ბინა “ოქონის ღვთისმშობლის” ეკლესია და<br />
აქვე დაასახლა გარსევანიშვილების წინაპ რე<br />
ბიც, ალექსანდრე გარსევანიშვილი ათანასეს<br />
ასა ხელებს ფილიმონის შვილიშვილად, ასევე<br />
მოჰყავს თარიღი 1187 წელი, როდესაც აიგო ეს<br />
ტაძარი. 1868 წლის ცისკარში გამოქვეყნებული<br />
სტატიის მიხედვით, ამავე წელს თამარმა<br />
ააშენა გორი და ააგო მეორე ეკლესიაც, გორის<br />
-21- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
ღვთისმშობლის ეკლესია, აქვე გვხვდება ცნობა,<br />
რომ პეტრე დოდაშვილმა მახლობლად კიდევ<br />
ერთი მცირე ეკლესია ააგო ღვთისმშობლის<br />
მიძინებისა სწორედ ამ ეკლესიაში უნებებია<br />
დედოფალს «ოქონის ხატის» გადმობრძანება,<br />
ანუ თუ აღნიშნულს დავეყრდნობით 1189 წლი<br />
დან ოქონის ხატი დაბრძანებულ იქნა გორში<br />
ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესიაში, ე.წ. ოქონის<br />
ხატის საყდარში ოქონაში. ხატის შესახებ მეტად<br />
მნიშვნელოვანი ცნობაა დაცული ვახტანგ VI კიდევ<br />
ერთ გუჯარში, რომელიც მარი ბროსეს უნახავს<br />
და რომლის მიხედვითაც, მას შემდეგ რაც 1590 წელს<br />
ქართლის მეფე სვიმონ I ოფშკვითის ბრძოლაში<br />
დამარცხდა, ხატის მტვირთველი გარსევანიშვილი<br />
მოკლულ იქნა, ხატი კი «მეგრელებს და იმერლებს»<br />
დარჩათ 1661 წლამდე, როდესაც შაჰნავაზ I<br />
დააბრუნა ხატი თავის ადგილას. ამ გუჯარზე<br />
დაყრდნობით მარი ბროსე აცხადებს, რომ ოქონის<br />
ხატი ინახებიდა გორის პატარა ეკლესიაში, მის<br />
აზრს იზიარებს ასევე დიმიტრი ბაქრაძე.<br />
ხატის ზემოთ აღნიშნულმა მრავალგზის<br />
გადაადგილებამ ქართველ მკვლევართა შო<br />
რის სერიოზული აზრთა სხვადასხვაობა გა<br />
მოიწვია. თუ სად ინახებოდა და რომელი ხატი<br />
იყო ნამდვილი ოქონის ხატი, გორის მცველი და<br />
მფარველი. გარსევანიშვილის მიხედვით «ხა<br />
ტი იკონიისა არის ხის სამკარიანი, გაბმული<br />
ერთი მეორეზედ რკინის ანჯამებით. შუაზე არის<br />
გამოსახული მაცხოვარი, მარჯვნივ ყოვლად<br />
წმინდა ღვთისმშობელი და მარცხნივ წმინდა<br />
იოანე ნათლისმცემელი. ნამდვილი ხატი<br />
ღვთისმშობლისა, იკონიის ქალაქიდან მოს ვე ნე<br />
ბული, არის აწინდელი, გორის მიძინების პრი<br />
ხოდის ეკლესიაოქონა». მოსაზრება აქვს გრაფინია<br />
უვაროვას, რომელმაც ეკლესიაში ნახა ორი ხატი:<br />
ღვთისმშობლის ჭედური მოოქროვილი ხატი,<br />
რომელიც მისივე აღნიშვნით ქართული ნახელავი<br />
იყო და ტრიპტიქონი, რომლის უკან ყოფილა<br />
მხედრული წარწერა, რომლის ამოკითხვა ვერ<br />
შეძლო. ამ ტრიპტიქონზე გამოსახული იყო სა <br />
მი ხატი: მაცხოვარი, ღვთისმშობელი და იოანე<br />
ნათლისმცემელი. აღნიშნული ხატი პა რას კე<br />
ვა უვაროვამ ნაკლებ მნიშვნელოვნად მი იჩ<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-22-<br />
ნია, ჩათვალა, რომ არც ისე ძველი იყო. საქ<br />
მე იმაში გახლდათ, რომ 1850იან წლებში<br />
გო ლიცინს ხატი სიძველის გამო სითხით გა<br />
უწმენდია, ხოლო 1863 წელს მღვდელმა იესე<br />
იაკობის ძე გარსევანიშვილმა ვერცხლით შე<br />
აჭედინა და ამის გამო ტოვებდა ერთი შეხედვით<br />
ნაკლები ხანდაზმულობის იერს. თუმცა აუცი<br />
ლებლად უნდა გავითვალისწინოთ, რომ პა რას<br />
კევა უვაროვა სპეციალური მისიით იყო მოვ<br />
ლინებული საქართველოში; უნდა შეესწავლა<br />
ქართული საგანძური, რომელსაც მეფის რუსეთი<br />
შემდეგში თვითონ მიითვისებდა, ქართული სა<br />
განძურის და სიწმინდეთა მნიშვნელობის დამ<br />
ცრობა კი უვაროვას პირდაპირი მოვალეობა იყო.<br />
გამორიცხულია, მას არ სცოდნოდა ამ ხა ტის<br />
რეალური ღირებულება და ესოდენ დიდი მნიშ<br />
ვნელობა.<br />
განსხვავებული აზრი აქვს ექ ვ თიმე<br />
თაყაიშვილს, რომელიც გამორიცხავს, რო<br />
გორც ალექსანდრე გარსევანიშვილის, ასევე პა <br />
რასკევა უვაროვას ვარაუდს. მკვლევარს მტკი<br />
ცებულებად მოჰყავს 1717 წლის ვახტანგ VI<br />
გუჯარი, სადაც გადმოცემულია «ოქონის ხატის»<br />
ჩვენს მიერ ზემოთ აღწერილი «მოგზაურობა»,<br />
თაყაიშვილის მტკიცებით, ხატზე, რომელსაც ის<br />
მიიჩნევს ოქონის ხატად, სწორედ გუჯარში მო<br />
თხრობილი ისტორიაა აღწერილი. 1717 წლის<br />
გუ ჯარში აღწერილ ისტორიასთან კი საერთო<br />
არ აქვს არც გორში დაცულ და არც სოფელ<br />
ოქონაში პარასკევა უვაროვას მიერ ნანახ ხატს.<br />
“ოქონის ხატის საფუძველს შეადგენდნენ ნა<br />
წილები წმინდანების რიცხვით 80, რომელნიც<br />
უჯ რებად არიან დაყოფილნი და თითოეულს<br />
წმინდანის ნაწილს თავის ბუდე აქვს. ამათში<br />
ურევია თვით სამსჭვალიც უფლისა პატარა<br />
ოქროს მინანქრიან სვეტის მსგავს ბუდეში<br />
ჩასმული... ნაწილების წინაპირს დაფარული აქვს<br />
მინა და მინას ზემოდ ხატი ჯვარცმისა”, რო<br />
მელიც შინაარსით განიყოფა ორ ნაწილად. ეს<br />
ჯვარცმის ხატი თავისი ნაწილებითურთ ჩას<br />
ვენებულია ვერცხლის კუბოში, მეცნიერი გა მოთ<br />
ქვამს ვარაუდს, რომ შესაძლებელია ნაწილებს<br />
ზე მოდან ბი ზან ტი ური წარმომავლობის სხვა ხა<br />
ტი ჰქონოდა, მაგ რამ დროთა განმავლობაში იგი<br />
მტრების მიერ გა ნიძარცვა.<br />
წლების მანძილზე ოქო ნის ხატის ირგვლივ<br />
ჩატარდა არაერთი გამოკვლევა და ზე მოთ აღ<br />
ნიშნულ ზოგიერთ საკითხს ნა თელი მოეფინა;<br />
აღნიშნული გა უ გებრობანი გამოწვეული იყო: ა)<br />
ოქო ნის ტრიპტიქონთან ერთად წამობრძანებული<br />
რამ დენიმე სიწ მინ დისათვის დაახლოებით XIV<br />
საუკუნეში ცალკე ჯვარცმის და სანაწილის შექმ<br />
ნით. ბ) ოქონის ტრიპტიქონისა და ჯვარცმის<br />
პე რიოდული დაშორებით, რამაც განაპირობა,<br />
სხვადასხა პერიოდის სიგელგუჯრებში ჯერ<br />
მხო ლოდ ჯვარცმის დასახელება, შემდეგ ცალ<br />
კე «ოქონის ხატის», ამჟამად კი ოქონის ხა<br />
ტი აღნიშნავს «ოქონის ტრიპტიქონს»,
«ოქო ნის ჯვარცმა» კი მოიხსენიება, როგორც გარ<br />
სე ვანიშვილების საწინამძღვრო ჯვარცმა, სწორედ<br />
ეს უკანასკნელი აქვს აღწერილი თაყაიშვილს<br />
სანაწილესთან ერთად.<br />
და ბოლოს მიმდინარე წელს გამოითქვა<br />
სრულიად ახალი ვარაუდი, რომელიც<br />
ბიზანტიოლოგ თამარ მესხს ეკუთვნის,<br />
მისი თქმით, გორის მფარველი “ოქონის ხატი”<br />
არის მთავარანგელოზი მიქაელის; ხატზე მთა<br />
ვარანგელოზთან ერთად გამოსახულია ბე<br />
რი არქიპო (ათანასე) ამ ხატის ბერძნული სა<br />
ხელია “ტო ენ ჰონეს საუმა”. “ჰონეს” ნიშნავს<br />
სასწაულს, მთავარანგელოზის ეპითეტია “ოხო<br />
ნი ატა” და არტიკლის და სახელის შერწყმით მი<br />
ვიღეთ “ოქონი”. აღნიშნული მოსაზრება მეტად<br />
საინტერესოა, მით უფრო, როგორც მეცნიერი<br />
აღ ნიშნავს, ემყარება ბერძნულ წყაროებს, თუმ<br />
depresia Cveni drois daavadebaa. suicidis<br />
(TviTmkvleloba) daaxloebiT 60%<br />
depresiis niadagzea Cadenili. depresia<br />
aris sakmaod mkacri, progresirebadi daavadeba,<br />
romlis simptomebi TandaTanobiT<br />
da nel-nela Zlierdeba. mas didi tanjva<br />
moaqvs, rogorc avadmyofisTvis, aseve<br />
misi axloblebisTvisac. depresiis simptomebs<br />
saerTo azri moeZebneba _ gaqceva<br />
cxovrebisagan, sazogadoebisagan da suicidis<br />
SemTxvevaSi sakuTari Tavisganac<br />
ki.<br />
garSemomyofTaTvis Zalian rTulia<br />
depresiul adamianTan urTierToba,<br />
radgan xSir SemTxvevaSi igi aRiqmeba rogorc<br />
cudi, mZime xasiaTis gamovlineba.<br />
depresia ar aris cudi xasiaTi, is<br />
aris daavadeba, romelic specialistebis<br />
droul Carevas moiTxovs da sakmaod kargad<br />
gankurnebadicaa. rac ufro adreul<br />
stadiaze iqneba diagnozi dasmuli da<br />
swori mkurnaloba dawyebuli, gankurnebis<br />
miT ufro didi Sansi arsebobs.<br />
Tumca xSir SemTxvevaSi, depresiuli<br />
pacienti eqimTan ar midis Tavad depresiis<br />
bunebidan gamomdinare, mas xom aravis danaxva<br />
ar surs, aranairi socialuri urTierTobebi<br />
ar izidavs, specialistTan wasvlaze<br />
xom zedmetia saubari. am yvelafers<br />
socialuri simptomebi emateba: vinmem rom<br />
gaigos fsiqoTerapevtTan an fsiqiatrTan<br />
viyavi, giJad momnaTlaven, fsiqotropulma<br />
ცა ჯერჯერობით არ არსებობს წყარო, სადაც<br />
გორის მფარველად მთავარანგელოზი მიქაელია<br />
დასახელებული. ამრიგად, აღნიშნულ საკითხთან<br />
დაკავშირებით ჯერ კიდევ ბევრი რამე შესასწავლი<br />
და გასარკვევია, რომელიც შემდგომ მუშაობას<br />
მოითხოვს, თუმცა აღნიშნულ მასალაზე დაყ<br />
რდნობით გამოვთქვამთ ვარაუდს, რომ გორის<br />
მფარველი ხატი არის ე.წ. “ოქონის ტრიპტიქონი”,<br />
ვინაიდან გორის დაარსებამდეც და მის შემდგომაც,<br />
პირველი ეკლესიები სწორედ ღვთისმშობლის<br />
სახელობის იყო. ჩვენს თემაში წარმოვადგინეთ<br />
ის მასალა რაზეც ხელი მიგვიწვდებოდა. კვლე<br />
ვის შედეგების გარკვეული ნაწილი ჯერ კი<br />
დევ გამოუქვეყნებელია და ამდენად არ მოგ<br />
ვე ცა საშუალება გავცნობოდით და თემაში<br />
წარ მოგვედგინა<br />
ledi markozaSvili<br />
fsiqiatris rCevebi<br />
rogor davexmaroT depresiul avadmyofs?<br />
wamlebma uaresad rom gamxados _ da aseT<br />
gansjaSi Zvirfasi dro ikargeba. simar-<br />
Tle ki is aris, rom adamianebma depresiis<br />
namdvili bunebis Sesaxeb an Zalian cota,<br />
an araferi ician.<br />
xSirad depresia stresebis an xangrZlivad<br />
arsebuli mZime travmuli situaciebis<br />
Sedegad Cndeba. igi SesaZloa<br />
fiziologiur daavadebebs axldes, rac<br />
ufro arTulebs daavadebis mimdinareobas<br />
da diagnozis dasmas.<br />
depresias, SesaZloa, qronikuli xasiaTi<br />
hqondes _ grZeldebodes wlebis<br />
ganmavlobaSi. aseTi<br />
for ma depresiisTvis<br />
damaxasiaTebel mZime<br />
formebs ar aRwevs.<br />
aris SemTx vevebi,<br />
roca depresias<br />
ar aqvs qronikuli<br />
xasiaTi.<br />
Tum ca Cndeba drois<br />
gar kveul monakveTSi<br />
da permanentuli xasiaTi<br />
aqvs.<br />
Tanamedro<br />
ve medi ci na<br />
depresias gani<br />
xi lavs daavade<br />
bad, rom lis<br />
gan viTareba Sic<br />
-23- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
monawileobs bi o logiuri, fsi qo logiuri<br />
da so ci aluri faqto rebi.<br />
biologiur faq to rebSi, ZiriTadad,<br />
neiroqimiuri procesebis darRveva<br />
igulis xmeba, riTac, SesaZloa pacienti<br />
geneti kurad iyos dajildoebuli. fsiqologiur<br />
faqto rebSi moiazreba: azrovnebis<br />
gan sakuTrebuli stili anu<br />
negatiuri azrovneba, romlisTvisac damaxasiaTebelia<br />
cxovrebis da sakuTari<br />
pirovnebis uaryofiT mxareebze fiqsacia;<br />
kritikisa da konfliqturi situaciebis<br />
didi moTxovnileba, romelsac ZiriTadad<br />
ojaxur situaciebSi esxmeba frTebi;<br />
ufro xSiri stresuli faqtorebi pirad<br />
cxovrebaSi (ganSoreba, ganqorwineba); Tbili<br />
da mimndobi urTierTobebis Zalian<br />
mcire raodenoba.<br />
socialuri ki gulisxmobs, rom depresiis<br />
zrda Tanamedrove civilizaciaSi<br />
da kavSirebulia: cxovrebis tempis katas<br />
trofulad daCqarebasTan, stresuli<br />
faqtorebis simravlesTan, maRal konkurentunarianobasTan,<br />
socialur arastabilurobasTan<br />
(migraciis maRali done),<br />
mZime ekonomikur pirobebTan.<br />
arsebobs fsiqikuri darRvevebi, romelTac<br />
mxolod fsiqoTerapia warmatebiT<br />
aRwevs Tavs, Tumca depresia am daavadebaTa<br />
ricxvs ar miekuTvneba. mkurnalobisas<br />
medikamentozuri Careva aucilebelia.<br />
antidepresanti mxolod eqimis daniSnulebiT<br />
unda miiRoT, radgan doza da<br />
wamlis miRebis xangrZlivoba TiToeuli<br />
pacientisTvis individualurad iniSneba;<br />
fsoqoTerapiuli mkurnalobac medikamentozurs<br />
fexdafex mihyveba. fsiqoTerapia<br />
aris Terapiis tipi, romelic didwilad<br />
ganapirobebs pacientis droul, efeqtur<br />
da recidivebis (ganmeorebis) gareSe<br />
gankurnebas. fsiqoTerapiis ramdenime saxeoba<br />
arsebobs. nebismieri pacientis uflebaa,<br />
winaswar moiZios informacia ama Tu<br />
wina nomerSi gamoqveynebuli<br />
skanvordis pasuxebi<br />
rgolebiT moniSnuli: 1. saberZneTi; 2.<br />
idea; 3. ekali; 4. reigani; 5. periskopi; 6. io; 7.<br />
ekrani; 8. goa; 9. iv; 10. erdo; 11. an; 12. to; 13.<br />
po; 14. fito; 15. am; 16. marino; 17. erevani; 18.<br />
ilinoisi; 19. mZinare; 20. bermuxa.<br />
1. saubari; 2. diuma; 3. pi; 4. madagaskari;<br />
5. al; 6. odoranti; 7. trapi; 8. baltimori; 9.<br />
ru; 10. gadia; 11. peri; 12. ranti; 13. nedli; 14.<br />
iunga; 15. sifrifana; 16. ilfi; 17. asli; 18. verdi;<br />
19. lui; 20. laso; 21. ra; 22. stiv; 23. Ze; 24.<br />
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
-24-<br />
im fsiqoTerapevtze, an pirvel Sexvedraze<br />
gaigos fsiqoTerapevtis Terapiuli mimdinareobis<br />
Sesaxeb da Tu SeTavazebuli<br />
modeli misTvis misaRebi iqneba, mxo lod<br />
Semdeg daiwyos mkurnaloba.<br />
fsiqoTerapia gvTavazobs gankurnebis<br />
procesSi pacientis aqtiur CarTvas, emociuri<br />
TviTregulaciis Cvevebis gamomuSavebas,<br />
rac xels Seuwyobs, momavalSi<br />
ukeT gaarTvas Tavi krizisul situaciebs.<br />
mesame _ mTavari faqtori, rac Tqvens<br />
axlobels depresiis gadalaxvaSi daexmareba,<br />
Tqveni Tanadgomaa, maSinac ki, roca<br />
igi amis aucileblobas ar gamoxatavs.<br />
amasTan dakavSirebiT girCevT:<br />
gaxsovdeT, depresia. es aris daavadeba,<br />
romlis drosac aucilebelia TanagrZnoba,<br />
Tumca araviTar SemTxvevaSi im<br />
doziT, rom Tqvenc daavadebis klanWebSi<br />
aRmoCndeT. unda SeZloT, SeinarCunoT<br />
garkveuli emociuri distancia; kvlevebma<br />
aCvena, rom dep resia Znelad gankurnebadia<br />
im ojaxebSi, sadac avadmyofis misamar-<br />
TiT bevri kritikuli SeniSvna keTdeba;<br />
ecadeT, daarwmunoT avadmyofi, rom misi<br />
mdgomareoba misi brali ar aris da mas<br />
mkurnaloba da Tanadgoma sWirdeba; ecadeT<br />
nu moaxdenT koncentrirebas mis daavadebaze,<br />
datvirTeT rac SeiZleba meti<br />
dadebiTi emociiT, urCieT misTvis sayvarel<br />
saqmianobas mohkidos xeli, Tundac<br />
mcire xniT.<br />
gaxsovdeT, dabali da rac ufro uaresia,<br />
negatiuri socialuri pasuxi qmnis<br />
yve lanair pirobas depresiuli ganwyobis<br />
Se saqmnelad, adamians eqmneba sakuTari<br />
arasrul fasovnebis, usargeblobis, uunarobis<br />
SegrZneba, ris Semdegac iqmnis socialur<br />
va kuums, rasac zogjer fatalur<br />
Sedegebam de mivyavarT. amitom, xazi gausviT<br />
mis unarebs, talants, mniSvnelobas<br />
TqvenTvis da garSemo myofTaTvis.<br />
moamzada xaTuna awkarunaSvilma<br />
mecenati; 25. sofeli; 26. sirtaki; 27. silikoni;<br />
28. adresi; 29. oci; 30. lana; 31. aia; 32. ave; 33.<br />
mnemonika. 34. nati; 35. rei; 36. non; 37. kurt; 38.<br />
oka; 39. kato; 40. ska; 41. toska; 42. patefoni.<br />
wina nomerSi gamoqveynebuli<br />
gonebis savarjiSos pasuxebi:<br />
1. decibali; 2. Zvel saberZneTSi; 3. Svidi;<br />
4. 12756 kilometri; 5. TeTri; 6. myari naxSirm-<br />
Java; 7. fsiqologiaSi; 8. yinuli; 9. azoti; 10.<br />
vercxli; 11. daJanguli; 12. volframi.
Cemo mkiTxvelo, suliTa da guliT velodi SenTan<br />
Sexvedras da rogorc iqna Sedga.<br />
am leqsebiT mindoda SenTvis Cemi dardi, naRveli<br />
da tkivili gameziarebina, romelic nostalgiiT, Cemi<br />
lamazi avnevis monatrebiTaa gamowveuli.<br />
Tu Cemi garjis nayofi _ TqvenSi raime grZnobas,<br />
emocias aRZravs, CavTvli, rom Cemi saTqmeli sworad<br />
momitania Tqvenamde, rac uzomod bedniers gamxdis.<br />
yvelas gisurvebT male davbrunebodeT Cvens sakuTar<br />
sacxovriss.<br />
miyvarxar da menatrebi!<br />
mciva sulSi... ver maxarebs<br />
iasamnis surneleba,<br />
yvavilebi sul damWknara,<br />
vardi tiris... Sindi xmeba.<br />
ar vidardo?! sanatrelo,<br />
radgan myevxer Zlier avad...!<br />
xelovnurad gadmorgulo,<br />
am Cems gulSi mZime dardad,<br />
ra iqneba... gexvewebi:<br />
ar waxvide kargo! arsad<br />
da<br />
minda gulSi daivano...<br />
erTad ara... axlos ki varT,<br />
netav Senc Tu genatrebi,<br />
anda, isev Tu gaxsovar!?<br />
toti Seni tirifebis<br />
rtoebs gaSlis, rom Camikras,<br />
erTi cicqna, rom davtove,<br />
bibineben albaT yviTlad.<br />
idRegrZele... kargad iyav!!.<br />
2010<br />
isev gnaxav!<br />
qarTlis gulo, xil-baRnaro,<br />
gulis, Tvalis gasaxaro,<br />
dRes veranad darCenilo,<br />
tyeo mwvanev, gadamwvaro.<br />
budev, ZaliT dangreulo,<br />
uwesrigod areulo,<br />
marano da fuZis karo,<br />
minda gnaxo... Tundac xvalo!<br />
dRes miwasTan nasworebo,<br />
guli mwydeba... dagvtoveo,<br />
ezov, yvavilnariano,<br />
Robev, mavTulbadiano!<br />
rkinis karo, medgrad mdgaro,<br />
saxlo... ukve nasaxlaro...<br />
qvevro... TavqveCaqceulo,<br />
Rvinov... mtrisgan daleulo!<br />
isev getyvi: menanebi,<br />
ar masvenebs eg dardebi...<br />
dro dadgeba, isev gnaxav,<br />
isev gulSi Cagekvrebi!<br />
2009<br />
silaura<br />
weliwadis oTxive dros,<br />
mixaroda SenTan yofna,<br />
avnevis da nulis Walav,<br />
silaura _ Cemo koxta!<br />
Seni wyali momenatra,<br />
ver giviwyeb, kargo<br />
samoTxidan moCuxCuxe,<br />
ukvdavebis wyarov.<br />
...zogjer minda gaviparo,<br />
an davusxlte mstovrebs,<br />
dirbi, dvani aviaro,<br />
aRma avyve frones!<br />
poeziis erTi pwkari<br />
avyve Tundac gadamwvari,<br />
daginaxo Cemo! _<br />
sanatreli gamxdomia,<br />
Seni mze da Cero.<br />
...wyvdiadia veRar gxedav,<br />
mTvarec sadRac mimalula,<br />
guli damrCa, sadac frones<br />
uerTdeba silaura...!<br />
2008<br />
fronespireli biWebi<br />
giorgi, gaga, mamuka,<br />
ale, ilia, laSa!<br />
uTqvenod im Cvens sofelSi<br />
iqneba fronec daSra?!<br />
sad gaifanteT biWebo,<br />
gulma atexa gangaSi,<br />
fronec TavisTvis dudunebs,<br />
SaSvi damfrTxala WalaSi...<br />
2009<br />
-25- `fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012
`fronis xeoba,~ <strong>#2</strong>, 2012<br />
skanvordi<br />
-26-
TiRvis eklesia
Change language