zehar galderak: ba- denborazko perpaus txertatuen ... - Euskaltzaindia
zehar galderak: ba- denborazko perpaus txertatuen ... - Euskaltzaindia
zehar galderak: ba- denborazko perpaus txertatuen ... - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
642 EUSKERA - XXVII (2.aldia)<br />
Beraz, ifarraldekoek erabili zuten -N + EZ erabiliko du, nahiz -N <strong>ba</strong>karrik<br />
ez erabili. Eta, noski, noiz <strong>ba</strong>t eta noiz bestea, ez dut uste erregelarik<br />
eman daitekeenik.<br />
Baina <strong>ba</strong>da hirugarren galdera mota <strong>ba</strong>t ere: erretorikoa, guk OTE-ren<br />
bidez egiten duguna, alegia. Eta hemen, <strong>ba</strong>i, -Ndun forma erabiliko du <strong>zehar</strong><br />
<strong>galderak</strong>o aditzean!<br />
"Euqui arren demporea, euquico ete dodan ataraco gogoa, eta borondatea"<br />
(61).<br />
"Beguira, celan eguin-cenduan lenagoco Confesifioa: lotsaz, edo azturic<br />
ichi ete cenduan becaturic; cumpli-bozuz Confesoren aguinduac, ta penitenciac"<br />
(126).<br />
"Bildur nas euquico ete dodan astia, elduteco Confesorearen ofietara!"<br />
(140).<br />
Lehen puntu honetan esandakoa laburtzeko, honako eskema emango<br />
genuke:<br />
a) Galdetzaile bidez egindako <strong>zehar</strong> galderetan -N.<br />
b) Bai/ez motako <strong>zehar</strong> galderetan aditzak -NEZ edo BA- hartuko du<br />
erlazio hizki bezala, <strong>ba</strong>ina ez -N soilik.<br />
c) Zehar galdera OTEren bidez emana <strong>ba</strong>dator, -N soilik aurkituko<br />
dugu.<br />
Eskema honetako lehen bi puntuen arteko diferentzia ondo asko ikus<br />
daiteke azken adibide honetan:<br />
"Guraso, edo Eche-Burua <strong>ba</strong>zara, beguira ondo, celan, ta nondic dabiltzen<br />
zure hume, ta oguipecoac; celan daquien Doctrinea: nos confesetan<br />
direan: nogaz lagunduten direan: gau<strong>ba</strong>z echeric campora <strong>ba</strong>dabiltz: lau,<br />
bost urteric aurrera seme-ala<strong>ba</strong>c oean alcarre-gaz <strong>ba</strong>datzaz..." (132).<br />
Badirudi BA- horren eravilera espainolaren eragina litzatekela, gaur<br />
egun <strong>ba</strong>tez ere gazteen artean indar haundia hartzen arituko litzatekelarik.<br />
Denborazko <strong>perpaus</strong> <strong>txertatuen</strong> adibide kurioso zen<strong>ba</strong>it<br />
Denborazko <strong>perpaus</strong> txertatuetan, beste forma <strong>ba</strong>tzuekin <strong>ba</strong>tera,<br />
-ENEAN daraman aditza erabiltzen dugu txertakuntza mota hori adierazteko.<br />
Afii<strong>ba</strong>rrogan ere aurkituko dugu horrelako adibiderik:<br />
"Zorion beticoa, esan oie<strong>ba</strong>n leguez San Felipe Neric, opa eutsenean<br />
andiqueria <strong>ba</strong>t" (63).<br />
"ce lotsari gogorrean icusi cinian, billostu cinduenean neurri<strong>ba</strong>co genteen<br />
aurrean" (201).
Change language