PENGERTIAN HUMIDIFIKASI
PENGERTIAN HUMIDIFIKASI
PENGERTIAN HUMIDIFIKASI
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>PENGERTIAN</strong> <strong>HUMIDIFIKASI</strong><br />
• Humidifikasi adalah proses perpindahan<br />
air dari fase cair (A) ke dalam campuran<br />
gas yang terdiri dari udara (B) dan uap air<br />
(A).<br />
• Dehumidifikasi adalah proses perpindahan<br />
uap air dari campuran uap air (A) dan<br />
udara (B) ke dalam air pada fase cair (A)<br />
• Syarat : B tidak melarut pada A
<strong>PENGERTIAN</strong> <strong>HUMIDIFIKASI</strong> (UMUM)<br />
• Humidifikasi adalah proses perpindahan /<br />
penguapan cairan (A) ke dalam campuran [gas<br />
(B) dan uap cairan (A)] karena adanya kontak<br />
antara cairan (A) (yang temperaturnya lebih<br />
tinggi) dengan campurannya .<br />
• Dehumidifikasi adalah proses perpindahan /<br />
pengembunan uap cairan (A) dari campuran<br />
[uap air (A) dan gas (B)] karena proses<br />
pendinginan maupun kontak antara cairan (A)<br />
(yang temperaturnya lebih rendah) dengan<br />
campurannya.<br />
• Syarat : gas B tidak melarut ke dalam cairan A
<strong>HUMIDIFIKASI</strong><br />
T1<br />
(P, T)<br />
T2<br />
T2 >T1<br />
= A uap<br />
= B<br />
= A cair
DE<strong>HUMIDIFIKASI</strong><br />
(P, T)<br />
T1<br />
T2<br />
= A uap<br />
= B<br />
= A cair<br />
T1 >T2
(P, T)<br />
P = p + p A B<br />
setimbang → p = P A A(T )<br />
A<br />
A<br />
B tidak melarut pada A<br />
p<br />
A(s)<br />
Tidak tergantung dari jenis<br />
gas dan tekanan totalnya<br />
p<br />
f ( T , sifat2cairan)<br />
( s )<br />
A<br />
=<br />
CAMPURAN JENUH<br />
p = P<br />
A A(T )<br />
CAMPURAN TIDAK JENUH p < P<br />
A A(T )
TERMINOLOGI DALAM <strong>HUMIDIFIKASI</strong><br />
• Dry bulb temperature<br />
• Wet bulb temperature<br />
• Dew point<br />
• Enthalpy<br />
• Humid volume<br />
• Humid heat<br />
• Absolute humidity<br />
• Relative humidity<br />
• Persen (absolute) humidity
t d<br />
t w
DIAGRAM P-H ZAT MURNI<br />
cair jenuh<br />
uap jenuh<br />
C<br />
P<br />
P<br />
P 0<br />
cair dingin<br />
P C<br />
T C<br />
tdp<br />
λ DP<br />
λ 0<br />
A<br />
cair-uap A’<br />
uap superheated<br />
t<br />
to<br />
H0<br />
H<br />
H v<br />
H 2
1 lb gas kering, Y’ lb uap , pada P dan t<br />
H<br />
[ C ( t − t ) + + C ( t − )]<br />
1<br />
' = C<br />
B<br />
( t − t<br />
0<br />
) + Y<br />
A DP<br />
λ<br />
DP AL DP<br />
t<br />
0<br />
Entalpy gas<br />
Enthalpy tiap lb uap murni<br />
Humidifikasi pada p rendah<br />
[ C ( t − + λ ]<br />
H ' = C ( t − t<br />
t<br />
H<br />
v<br />
1<br />
H<br />
v<br />
H<br />
=<br />
=<br />
B<br />
H<br />
1<br />
d<br />
⎡ 1<br />
⎢<br />
⎣M<br />
=<br />
v<br />
B<br />
Hd<br />
+<br />
( H<br />
+<br />
+<br />
1<br />
0<br />
) + Y<br />
A 0<br />
)<br />
Y<br />
M<br />
1<br />
s<br />
1<br />
A<br />
−<br />
H<br />
1<br />
d<br />
)(% H<br />
)<br />
⎤ ⎛ t + 460<br />
⎥(359)<br />
⎜<br />
⎦ ⎝ 492<br />
( v − v )(% H )<br />
Hs<br />
Hd<br />
⎞<br />
⎟<br />
⎠<br />
1<br />
P<br />
0<br />
Btu/ lb ud. kering<br />
Cuft/ lb ud. kering
KONSENTRASI (basis kering) A (uap air) DALAM<br />
CAMPURAN udara dan uap air (A+B) = HUMIDITY = Y’<br />
berat(<br />
A)<br />
C A<br />
= = Y<br />
berat(<br />
B)<br />
ABSOLUTE<br />
HUMIDITY<br />
1<br />
A<br />
B<br />
C<br />
A(<br />
S )<br />
berat(<br />
A)<br />
( S ) 1<br />
=<br />
= Y S<br />
berat(<br />
B)<br />
'<br />
Y S<br />
= f ( P,<br />
jenisgas)<br />
Y<br />
Y<br />
!<br />
!<br />
S<br />
=<br />
Y<br />
Y<br />
S<br />
x100%<br />
MOLAL<br />
% ABSOLUTE<br />
1 M<br />
A<br />
ABSOLUTE Y = Y HUMIDITY<br />
HUMIDITY M<br />
B<br />
Y = f ( p<br />
mole(<br />
A)<br />
mole( A)<br />
)<br />
S<br />
( S )<br />
C A<br />
= = Y C<br />
A(<br />
S )<br />
= = YS<br />
mole(<br />
B)<br />
mole(<br />
B)
A<br />
A<br />
B<br />
A<br />
B<br />
A<br />
B<br />
A<br />
p<br />
P<br />
p<br />
p<br />
p<br />
y<br />
y<br />
n<br />
n<br />
Y<br />
−<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
B<br />
A<br />
B<br />
B<br />
A<br />
A<br />
B<br />
A<br />
M<br />
M<br />
Y<br />
M<br />
n<br />
M<br />
n<br />
w<br />
w<br />
Y =<br />
=<br />
=<br />
!<br />
A<br />
A<br />
S<br />
A<br />
S<br />
A<br />
S<br />
P<br />
P<br />
P<br />
p<br />
P<br />
p<br />
Y<br />
−<br />
=<br />
−<br />
=<br />
)<br />
(<br />
)<br />
(<br />
100<br />
100<br />
)<br />
(<br />
x<br />
P<br />
p<br />
x<br />
p<br />
p<br />
H<br />
A<br />
A<br />
A<br />
A<br />
R<br />
S<br />
=<br />
=<br />
RELATIVE SATURASI<br />
(HUMIDITY)
Y’ = absolute humidity<br />
(lbH2O/lb udara kering)<br />
140<br />
130<br />
120<br />
110<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
-10<br />
30 60 90 120 150 180 210 240<br />
Temperature (oF)<br />
H’= Enthalpy<br />
(Btu/lb udara kering)<br />
VH = Humid volume<br />
(cuft/lb udara kering)<br />
H’= Enthalpy<br />
(Btu/lb udara kering)<br />
DIAGRAM PSICHROMETRIK<br />
Kurve sat. adiabatis<br />
Sp vol. ud. krg<br />
Enthalpy. ud. jenuh<br />
100% humidity<br />
Sat. humid vol.<br />
Enthalpy. ud. krg
CARA PENGUKURAN HUMIDITY<br />
• CARA TIDAK LANGSUNG<br />
Mengukur td dan tw<br />
Dengan bantuan diagram Psikhrometrik<br />
didapat Humidity<br />
• CARA LANGSUNG<br />
Mengukur berat H2O dan berat<br />
udara kering
t d<br />
t w<br />
SLING<br />
PSYCHROMETER
Basis : 1 jam<br />
UDARA<br />
KERING<br />
cuft / jam<br />
X<br />
Density<br />
udara<br />
lb / cuft<br />
lb udara kering / jam<br />
silika gel<br />
(PENYERAP H2O)<br />
lb H2O / jam<br />
UDARA<br />
BASAH<br />
FLOW<br />
METER<br />
Cuft (campuran)/menit
• CONTOH SOAL<br />
Campuran udara (B)dan uap air (A) sebanyak 100 cuft<br />
pada tekanan total 1 atmosfer mempunyai temperatur<br />
135 oF dan absolute humidity 0.030 lb H2O/lb udara<br />
kering.<br />
a. Tentukan kondisi-kondisi yang lain dari campuran<br />
tersebut (% humidity, temperatur wet bulb, temperatur<br />
dew point, enthalpy, humid volume, humid heat)<br />
b. Apabila campuran tersebut dipanaskan sampai<br />
temperatur 200 oF, berapa kalor yang harus<br />
ditambahkan.<br />
c. Apabila campuran tersebut didinginkan sampai<br />
temperatur 60 oF, berapa kalor yang harus diambil dan<br />
berapa lb H20 yang mengembun<br />
d. Pertanyaan seperti a), apabila campuran pada soal b)<br />
disemprot dengan 0.040 lb H2O dengan suhu 80 oF
DIAGRAM PSICHROMETRIK<br />
140<br />
130<br />
120<br />
110<br />
100<br />
90<br />
22.9%<br />
80<br />
75.3<br />
20%<br />
70<br />
60<br />
58.5<br />
50<br />
40<br />
30<br />
24.7<br />
20<br />
10<br />
0<br />
-10<br />
89 97.5 135<br />
30 60 tdp<br />
200<br />
90 tw 120 150 180 210 240<br />
Kurve sat. adiabatis<br />
0.131<br />
Ys<br />
H’<br />
Y’<br />
H’<br />
VH<br />
Sp vol. ud. krg<br />
Enthalpy. ud. jenuh<br />
100% humidity<br />
18.15<br />
171<br />
Sat. humid vol.<br />
Enthalpy. ud. krg<br />
15.0<br />
td<br />
0.030<br />
Temperature (oF)
DIAGRAM PSICHROMETRIK<br />
140<br />
130<br />
120<br />
110<br />
100<br />
90<br />
80<br />
75.3<br />
70<br />
60<br />
58.5<br />
50<br />
40<br />
30<br />
21<br />
20<br />
10<br />
0<br />
-10<br />
89<br />
135<br />
30 60 tdp<br />
200<br />
90 120 150 180 210 240<br />
Kurve sat. adiabatis<br />
Sp vol. ud. krg<br />
Y’<br />
Temperature (oF)<br />
H’<br />
VH<br />
H’<br />
Enthalpy. ud. jenuh<br />
100% humidity<br />
Sat. humid vol.<br />
Enthalpy. ud. krg<br />
td<br />
0.030<br />
Y1<br />
0.021<br />
Y2
Q1<br />
Q3<br />
T1 = 200 oF<br />
Y1 = 0.030<br />
cair<br />
Q (H2O)<br />
T2 = <br />
Y2 = <br />
mH2O(1) + mH2O(cair) = mH2O(2)<br />
0.040 lb H2O<br />
T = 80 oF<br />
Q1 + Q (H2O) = Q3
0.036<br />
(6.34)<br />
0.040<br />
(0.030)(6.34)<br />
)<br />
(<br />
)<br />
(<br />
3<br />
3<br />
.<br />
3<br />
2<br />
.<br />
1<br />
=<br />
=<br />
+<br />
=<br />
+<br />
Y<br />
Y<br />
m<br />
Y<br />
O<br />
H<br />
m<br />
Y<br />
k<br />
u<br />
k<br />
u<br />
75.6<br />
(6.34)<br />
48(0.040)<br />
75.3(6.34)<br />
)<br />
(<br />
)<br />
(<br />
3<br />
3<br />
.<br />
3<br />
2<br />
2<br />
.<br />
1<br />
=<br />
=<br />
+<br />
=<br />
+<br />
H<br />
H<br />
m<br />
H<br />
m<br />
h<br />
m<br />
H<br />
k<br />
u<br />
O<br />
H<br />
O<br />
H<br />
k<br />
u