09.08.2013 Views

Relatóriu kona-ba Direitus Umanus

Relatóriu kona-ba Direitus Umanus

Relatóriu kona-ba Direitus Umanus

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Rekomendasaun Prioritária<br />

8. <strong>Relatóriu</strong> ida-ne’e apela <strong>ba</strong> forsa seguransa atu aselera investigasaun <strong>ba</strong>inhira simu tiha keixa<br />

no hala’o medida dixiplinár internu ho rigór konforme regra transparénsia no padraun no mós atu<br />

buka mekanizmu responsabilizasaun judisiál <strong>ba</strong>inhira forsa seguransa sira komete krime. Sujere<br />

mós implementasaun imediatu ho regra rigorozu ho relasaun <strong>ba</strong> kontrolu regulár <strong>ba</strong> kilat iha estasaun<br />

polísia iha nível nasionál no distritál no kumpre padraun direitus umanus internasionál.<br />

9. Enkoraja Ministériu Justisa atu kontinua implementa rekomendasaun hosi relatóriu ICNA,<br />

liuliu rekomendasaun sira ne’ebé halo <strong>ba</strong> igualdade iha asesu <strong>ba</strong> justisa. Fó rekursu natoon atu<br />

implementa mekanizmu protesaun <strong>ba</strong> testemuña ne’ebé tama ona iha lejizlasaun no lei violénsia<br />

doméstika, tenki sai hanesan prioridade aas ida. <strong>Relatóriu</strong> ne’e nota katak ministériu ida-ne’e tenki<br />

asegura rekursus natoon no vontade polítika atu apoia mekanizmu responsabilizasaun nian, ne’ebé<br />

inklui maibé la limitadu <strong>ba</strong> prosesu kazu 2006 sira no sira ne’ebé SCIT rekomenda.<br />

10. Parlamentu mós hetan rekomendasaun atu prioratiza konkluzaun <strong>ba</strong> enkuadramentu legál, liuliu<br />

adosaun <strong>ba</strong> lejizlasaun ne’ebé bele proteje feto, la<strong>ba</strong>rik no ema iha área rurál nia direitu. <strong>Relatóriu</strong><br />

mós defende kria programa reparasaun nasionál <strong>ba</strong> vítima sira hosi violasaun grave direitus umanus<br />

hosi 1974 to’o 1999.<br />

11. Sosiedade sivíl no komunidade doadór simu rekomendasaun atu hadi’a efetividade iha formasaun<br />

no fó apoiu <strong>ba</strong> forsa seguransa sira no buka dalan atu fó observasaun sivíl, <strong>ba</strong>inhira fasilita konsulta<br />

no apoia inisiativa lejizlativa sira, ne’ebé inklui projetu-lei <strong>kona</strong>-<strong>ba</strong> reparasaun.<br />

12. Ikusliu, relatóriu ne’e apela <strong>ba</strong> Prezidente no Governu atu esplora posibilidade ho Indonézia hodi<br />

hadi’a responsabilidade, hatutan tan <strong>ba</strong> pás no rekonsiliasaun, iha Timor-Leste iha futuru. <strong>Relatóriu</strong><br />

ne’e mós sujere implementasaun <strong>ba</strong> mekanizmu atu asegura katak prosesu indultu komplementa<br />

esforsu atu estabelese regra lei nian no halo tuir beibeik matadalan internasionál sira.<br />

<strong>Relatóriu</strong> <strong>kona</strong>-<strong>ba</strong> <strong>Direitus</strong> <strong>Umanus</strong> 5

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!