Vulkanisme in Indonesië Vulkanisme in Indonesië - GEA Kring ...

Bratan Meer
Bali
Gunung Raung
Vulkaan 2799 m
Gunung Batur
Ijen (Kendeng)
Caldera
20 km
Kawah Ijen
Krater 1 km
Oost Java, Raung, Ijen complex
Oost Java, Gunung Ijen, in de 20 km caldera
Gunung Batur en Gunung Agung
Baluran
Vulkaan
Oost Java, Ijen vulkaan met kratermeer
Het grootste meer met zuur op Aarde
De zwavelrijke Kawah Ijen
De meest verbazingwekkende Indonesische vulkaan is misschien wel de Kawah Ijen (2600 m) op
Oost Java. Zijn "Groene Krater" bevat een meer van 36 miljoen m 3 met een mengsel van
zwavelzuur en zoutzuur, enkele van de meest krachtige zuren. Op de oevers van het meer, zetten
fumarolen (vulkanische gaserupties) dagelijks 4 ton zwavel af. Zulke zure meren zijn ook
gevonden op de vulkanen Kusatsu-Shirane (Japan) en Poas (Costa Rica), maar het Indonesische
meer is veruit het grootste meer met zuur op Aarde, met een maximum diepte van 212 m. Dit
soort meren zijn het resultaat van de mix van regenwater met gassen, die uit de diepte van de
vulkaan komen.
De oevers van het Kawah Ijen meer zijn licht okerkleurig, maar het water heeft een helderblauwe
kleur met groenige reflecties. De temperatuur van het water is 34 o C en zwavelbellen drijven op
het oppervlakte. De omgeving is bedekt met zwavelpoeder. De geur is doordringend en irritant
van de zwavel (H 2S). Op enkele plaatsen stroomt oranjerode vloeibare zwavel uit de grond met
een temperatuur van 120 o C, wat geleidelijk stolt en dan een citroengele kleur krijgen.
Het meer bevat 600 000 ton waterstofchloride (HCl), 550 000 ton zwavelzuur (H 2SO4), 200 000
ton aluminiumsulfaat en 170 000 ton ijzersulfaat. Arbeiders uit de omgeving winnen in de krater
deze zwavel met de hand – een uitermate zwaar werk. Een lap voor hun mond en neus vormt de
enige bescherming tegen de irritante en corrosieve atmosfeer binnen de krater. Om de efficiëntie
te verhogen, hebben de arbeiders geulen en pijpen aangelegd om de zwavelrijke fumarolen te
kanaliseren. De zwavel koelt af en stolt in deze geïmproviseerde kanaaltjes en wordt vervolgens
met houwelen gebroken. Het gewonnen materiaal bevat 99 % zwavel, dat in brokken in manden
geladen uit de krater wordt getransporteerd op de ruggen van de mannen. Een enkele arbeider
kan zo 40 tot 90 kg per keer dragen, soms met gebruikmaking van bamboe ladders waar de
helling van de krater te steil is. Eenmaal op de rand van de krater moeten de arbeiders nog
afdalen naar het weegstation aan de voet van de vulkaan. Per dag, kan een man op die manier
tot 360 kg zwavel vervoeren.
De dagelijkse productie van deze exploitatie is maar net 4 ton; een ontluisterende hoeveelheid,
als men overweegt dat de krater 30 000 ton zwavel herbergt. De zwavel wordt verder naar
Banjuwangi getransporteerd op 37 km afstand en gebruikt voor het vulkaniseren van rubber of de
raffinage van suiker. Een industriële exploitatie van het meer staat niet gepland, omdat de
vulkaan van tijd tot tijd uitbarst, waarbij zuur tot een hoogte van 600 m wordt geworpen en de
omgeving met een corrosieve regen wordt besproeid. In 1976 werden 50 mensen in de krater
verrast door een enorme wolk van zwaveldioxide, die naar het oppervlakte van het meer
ontsnapte en 11 mensen doodde door verstikking. De lokale bevolking ziet daarin een offer aan
de vulkaan voor de geboden rijkdom.
Ijen, j , Raung g
complex
Oost Java
4