1956-014 geschiedenis/histoire pharmacie - Kringgeschiedenis

De Chirurgijnszonen betalen de helft (B XLV), (GA L), (Brg XX). Te Kortrijk
8 ponden in plaats van 12 (K I). Te Luik geen uitzondering voor de meester zonen
a xvn).
Te Brussel werd aldus voorgeschreven de
Eedt van Chirurgyns
Dese Aen-comelinghen ontvangen zynde, sullen Eedt doen, dat sy onverbreckelyck
zullen onderhouden d' Ordonnantie deser Stadt op 't Feyt der Chirurgie ghemaeckt
ende alnoch te maecken. Soo moet my Godt helpen en alle syne Heylighen.
De chirurgijnsweduwe mag voort winkel houden mits binnen de 3 maand een
meesterknecht aan te werven die 3 jaar in deze stad of 4 jaar in een andere stad in
de leer is geweest (B Lil) (A). De chirurgijnsweduwe, evenals de apothekersweduwe -
bevrijdt niet (B LUI). Te Brussel mag de weduwe evenwel zonder meesterknecht winkel
houden, doch dan mag zij alleen maar scheren, aderlaten, koppen zetten en tanden
trekken (B LIV).
3° bis Chirurgijns ten Platten Lande.
Ende by soo verre datter iemant versoeckt gheadmitteert te worden als Chirurgyn
ten Platten Lande, zal 't selve ghebeuren door de Assessores van het voornoemde
Collegie (GA LI) doch in plaats van als rechten te betalen 2 ponden 11 schellingen
8 grooten, zoals de andere chirurgijns, moeten zij 4 ponden 15 schellingen grooten
betalen. Te Luik betalen zij slechts 8 florijnen in plaats van 24 (L art. conc. les
chir. I).
De chirurgijns ten Platten Lande werden zowat aanzien als tweederangs chirurgijns.
Van hen werd niet zoveel kennis maar meer trouw geëist. Zoals later na de
Franse revolutie de Officiers de Santé, waren deze chirurgijns grotendeels aan hun
lot overgelaten en moesten zij zich behelpen over het ging ; de Collegia Medica
hadden dan ook minder toezicht over hun daden en moesten zich noodgedwongen
op hun eed betrouwen. Vandaar dat de eedformule van de chirurgijns ten Platten
Lande veel omslachtiger was dan de gewone eed der chirurgijns.
De misbruiken bleven dan ook niet uit. Juist door dit gebrek aan toezicht woekerde
de kwakzalverij welig op het platte land. In 1724 vond Carel bij der gratie
Godts Rooms Keyser altijdt vermeerder des Rycx, Coninck van Duytslandt, van
!,Spagnien etc, Graeve van Vlaenderen etc, het" nodig een Placcaert uit te vaardigen
om aan onbevoegden het ambt van chirurgijn ten Platten Lande te verbieden. Dit
Placcaert schetst op schrijnende wijze deze erbarmlijke toestand : datter ten platten-
Lande binnen de Provincie van Vlaenderen hun voor Chirurgijns zijn uytgevende
eene menichte van onbequaeme, ende onervaeren Persoonen die van de chirurgie
ende Medecyne geen kennisse noch wetenschap en souden hebben... waerdoore
niet alleenelyck en worden begaen diversche afpersingen ende strooperyen van
notabele sommen van penningen, die de voornoemde Persoonen, oock dickwils wesende
Vremdelingen op het pretext van curen ende medicamenten weten te bekomen,
maer oock het gene aldermeest beklaegelyck soude zyn, dat de siecke, gebreckelycke
ende gequetste menschen seer frequent door soodaenighe onbequaeme
chirurgyns met contrarie remedien worden gecureet ende in plaetse van genesinge,
bekomen andere incurabele quaelen ofte gebraght worden tot de doodt... (9)
Eedt van de Chirurgyns ten Platten Lande (Brussel).
Ick geloove, sekers, ende zweire dat ick voordtaen het Collegie van de Mede-?
cynen op gemaeckt inde Stadt van Brussel sal onderdanigh ende getrouw syn, ende
dat ick niet en sal by eenighe Persoonen die niet en sullen wesen geadmitteert by
een der Collégien van de drye Hoof-steden t'sy als Doctoir ofte Chirurgyn, ende dat
indien ick sal bevinden eenige peryckeleuse sieckte ofte quetsuren dat ick alsdan
eenen geadmitterden Doctoir ofte Chirurgyn sal byroepen om te consulteren, dat
ick my altydt in de Chirurgie sal draeghen als eenen eerlycken Man verplicht is te
doen, ende dat ick noch om geit, noch om vrindtschap, noch om haet ofte neyt sal
geven noch gedooghen dat men aen Vrouwen ofte jonghe Dochters sal geven eenighe
Abortiva ofte afdryvende Remedien, veel min eenighe Vergiftighe ofte Slaepverweckende
Droghen ofte andere peryckeleuse Remedien. Soo moet my Godt helpen
en alle Syne Heylighen.
(9) Placcaet-Boeck van Vlaenderen — Eerste Deel van den vierden —, p. 38.
— 15 —